Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "muzeum w Chorzowie" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 35
Tytuł:
Historia powstania i kształtowania się księgozbioru muzealnego i zasobu archiwalnego Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” na przestrzeni lat 1969–2019 w kontekście specyfiki muzeów na wolnym powietrzu w Polsce
History of Creation and Formation of the Book Collection and Archival Resources of the Museum “Upper Silesian Ethnographic Park in Chorzów” from 1969 to 2019 in the Context of the Specificity of Open-Air Museums in Poland
Autorzy:
Zacharyasz, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2076797.pdf
Data publikacji:
2020-12
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
library
archive
open-air museum
biblioteka
archiwum
muzeum na wolnym powietrzu
Opis:
The article is the first attempt to present the history of the creation and development of the archival resource the Museum “Upper Silesian Ethnographic Park in Chorzów” and the museum’s book collection in the years 1969–2019, taking into account the specificity of open-air museums in Poland. This study was based mainly on documents stored in the museum’s archives. Important information was also contained in articles by various authors related to the field research on wooden construction, clothing and folklore conducted in Upper Silesia in years 1952–1963, as well as in scientific studies published in journals and periodicals. Furthermore, the memoirs obtained during interviews with people who participated in these studies and works related to both the design and implementation assumptions of the spatial planning, and the construction of the museum were also highly valuable.
Artykuł jest pierwszą próbą przedstawienia historii powstania i kształtowania się zasobu archiwalnego Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” oraz księgozbioru muzealnego na przestrzeni lat 1969–2019 z uwzględnieniem specyfiki muzeów na wolnym powietrzu w Polsce. Niniejsze opracowanie powstało głównie na podstawie dokumentów przechowywanych w archiwum zakładowym MGPE. Ważne informacje zawarte były również w artykułach różnych autorów związanych z realizacją badań terenowych budownictwa drewnianego, stroju i folkloru prowadzonych na Górnym Śląsku w latach 1952–1963, opracowaniach naukowych zamieszczonych w czasopismach i wydawnictwach ciągłych. Cenny był również materiał wspomnieniowy uzyskany w czasie rozmów z osobami, które uczestniczyły w tych badaniach oraz pracach związanych zarówno z powstaniem założeń projektowych i realizacyjnych zagospodarowania przestrzennego, jak i budową muzeum.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2020, 8, 8; 80-107
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Peregryn Simon jako przedstawiciel „wędrowców” przybyłych na przełomie XVIII i XIX wieku do uprzemysławianej części Górnego Śląska
Peregrin Simon as a Representative of the "Wanderers" Arriving to the Industrialized Part of Upper Silesia at the Turn of the 18th and 19th Centuries
Autorzy:
Żaba, Antonina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32083678.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
Górny Śląsk
kolonizacja fryderycjańska
górnictwo
hutnictwo
Upper Silesia
Frederick colonization
mining
metallurgy
Opis:
W artykule opisano życie Peregryna Simona (1737–1825). Jego dzieje reprezentują zawiłe losy licznej rzeszy Europejczyków, którzy wzięli udział we fryderycjańskiej akcji kolonizacyjnej Górnego Śląska. Gwałtownie rozwijający się przemysł w północno-wschodniej części Śląska, na przełomie XVIII i XIX wieku przyciągał ludzi zdeterminowanych. Wielu z nich wielokrotnie zmieniało pierwotnie uprawiany zawód, a ich podróże do miejsc, gdzie rozwijał się przemysł były często wieloetapowe. Zarówno imię, jak i nazwisko bohatera artykułu, zapisywane było w dokumentach na wiele sposobów. Oryginalne formy zapisu zostaną podane we fragmentach tekstu odwołującego się do nich. Często mylono rzadko występujące imię z popularnym nazwiskiem odimiennym Simon (pol. Szymon). Komplikuje to poszukiwanie informacji o noszących takie nazwiska postaciach. Mimo braku pełnych danych biograficznych, przeprowadzone przez autorkę badania wykazały, że Peregrin Simon wielokrotnie zmieniał zawód i miejsce zamieszkania. Dodatkowo jeden z dokumentów wskazuje na to, że był on pracownikiem docenianym przez pracodawcę, którym był Urząd Górniczy w Tarnowskich Górach. Badania losów „wędrowców”, takich jak bohater artykułu, stanowią przyczynek do historii kolonizacji fryderycjańskiej Górnego Śląska.
The article describes the life of Peregryn Simon (1737–1825). His history represents the intricate fate of a large number of Europeans who took part in Frederick's colonization of Upper Silesia. The rapidly developing industry in the north-eastern part of Silesia at the turn of the 18th and 19th centuries attracted determined people. Many of them changed their original profession many times, and their journeys to places where industry was developing were often of multi-stage character. Both the first name and last name of the hero of the article, were recorded in documents in various ways. The original forms of spelling, as found in the documents are provided in excerpts of the text referring to them. The infrequent occurrence of the firstname was often confused with the common last name Simon (Polish equivalent: Szymon). This complicates the search for information about individuals with such names. Despite the lack of full biographical data, the research conducted by the author showed that Peregrin Simon changed his profession and place of residence many times. In addition, one of the documents indicates that he was an employee appreciated by the employer, which was the Mining Office in Tarnowskie Góry. The study of the fate of "wanderers", such as the hero of the article, is a contribution to the history of the Frederician colonization of Upper Silesia.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2023, 11, 11; 184-194
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konserwacja skrzyni dębowej z okuciami żelaznymi
Preservation of the Oak Chest with Ironwork Fittings
Autorzy:
Wieczorek, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37513594.pdf
Data publikacji:
2017-12
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
conservation works
log chest
iron hardware
prace konserwatorskie
skrzynia kłodowa
okucia żelazne
Opis:
W artykule omówiono i zobrazowano najważniejsze etapy prac konserwatorskich wykonanych przy skrzyni kłodowej z okuciami żelaznymi z XVI wieku pochodzącej ze zbiorów Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”. Równocześnie z pracami konserwatorskimi przeprowadzono badania dendrochronologiczne drewna dębowego, z którego skrzynia została wykonana. Wyniki badań wykazały, że skrzynia pochodzi z drugiej ćwierci XVI wieku, a nie jak sądzono wcześniej z wieku XVII. Wykonane pomiary szerokości usłojenia próbek drewna pobranego ze skrzyni i konstrukcji wieży kościoła pw. św. Jerzego w Gliwicach-Ostropie pozwoliły na wysuniecie hipotezy, że skrzynia z Muzeum GPE w Chorzowie została wykonana z drewna zgromadzonego na budowę wieży tego kościoła. Prawdopodobne jest, że niemal bliźniacza skrzynia kłodowa, przechowywana w zakrystii kościoła w Gliwicach-Ostropie, została wykonana również z tego materiału.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2017, 5, 5; 210-220
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kultura ludowa Beskidu Śląskiego na ekspozycji Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”
Folk culture of Silesian Beskids at the Exposition of the Museum “Upper Silesian Ethnographic Park in Chorzów”
Autorzy:
Wądołowski, Marcin
Roszak-Kwiatek, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2052183.pdf
Data publikacji:
2014-12
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
museology
folk culture
Silesian Beskid mountains
muzealnictwo
kultura ludowa
Beskid Śląski
Opis:
The article is an analysis of the part of the exhibition at the Museum „Upper Silesian Ethnographic Park in Chorzów” that focuses on presenting a subregion of Upper Silesia - Silesian Beskids. The authors explain the methods used in this open air-museum in Chorzow to present selected aspects of the Silesian highlanders’ everyday life, both in material and non-material culture. The article discusses how objects from the exhibition are presented with their micro landscape, the local economy and regional crafts and folk art, and also with content related to the spirituality of the region’s residents. Moreover, the work discuses the commercial dimension of presenting the culture of Silesian Beskids. The exhibition at Chorzow museum is set in the concept of the „new museology”, under which it is expected to continue its development.
Artykuł stanowi analizę treści części ekspozycji w Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, skupiającej się na zobrazowaniu podregionu Górnego Śląska – Beskidu Śląskiego. Autorzy przedstawili wykorzystywane w chorzowskim skansenie formy prezentacji wybranych aspektów codziennego życia górali śląskich, zarówno w wymiarze kultury materialnej, jak i niematerialnej. W artykule omówione zostały prezentowane obiekty wraz z ich mikropejzażem, gospodarka i rzemiosło regionalne oraz sztuka ludowa wraz z treściami odnoszącymi się do kultury duchowej mieszkańców regionu. Praca rozważa ponadto komercyjny wymiar obrazowania kultury Beskidu Śląskiego. Ekspozycja chorzowskiego muzeum osadzona została w koncepcji „nowego muzealnictwa”, w ramach której przewidywany jest dalszy jej rozwój.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2014, 2, 2; 101-115
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pieśni maryjne na pograniczu śląsko-morawskim
Marian Religious Songs in the Silesian-Moravian Borderland
Autorzy:
Szymańska, Marcela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37509868.pdf
Data publikacji:
2022-12
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
Mary
Silesian-Moravian borderland
religious song
Moravian prayer book
Maryja
pogranicze śląsko-morawskie
pieśń religijna
morawski modlitewnik
Opis:
The aim of the article is to present the image of the Mother of God recorded in religious songs popularised in the Silesian-Moravian borderland through the prayer book "Úplný kancionál pro lid moravský v býv. pruské části arcidiecése olomucké", published at the beginning of the 20th century. These texts present Mary as Protector, Advocate, Mother (not only of Christ, but also of all people). The songs are known among the oldest inhabitants, but due to their inclusion in the repertoire of the “Cecylia“ choir from the St. Wenceslas Parish in Krzanowice they may indeed survive in the memory of next generations. In addition, the author discusses the complicated history of the borderland area being the subject of research, i.e. the spoken language, national and religious affiliation. Also mentioned is the Marian cult, which has a long tradition in the research area.
Celem artykułu jest ukazanie wizerunków Matki Bożej utrwalonych w pieśniach religijnych rozpowszechnionych na pograniczu śląsko-morawskim za pośrednictwem modlitewnika „Úplný kancionál pro lid moravský v býv. pruské části arcidiecése olomucké” wydawanego na początku XX wieku. Teksty te prezentują Maryję jako opiekunkę, orędowniczkę, matkę (nie tylko Chrystusa, ale również wszystkich ludzi). Pieśni znane są wśród najstarszych mieszkańców, ale dzięki włączeniu ich do repertuaru chóru „Cecylia” działającego przy parafii pw. św. Wacława w Krzanowicach pamięć o nich ma szansę przetrwać. Dodatkowo autorka omawia skomplikowane dzieje przygranicznego obszaru badań, tj. język mówiony, przynależność państwową i kościelną. Nadto wspomina o kulcie maryjnym, który na badanym obszarze ma długą tradycję.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2022, 10, 10; 53-69
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Recenzja książki: „Dobra rada złota warta”, czyli porady dla śląskiej gospodyni (na materiale z XIX i pierwszej połowy XX wieku)
Review of the Book: "Good Advice is Worth Gold" or Advice for a Silesian Housewife (Based on Sources from the 19th and the First Half of the 20th Century)
Autorzy:
Szymańska, Marcela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32083682.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
recenzja książki
Śląsk
dziedzictwo kulinarne
porady i przepisy
review of the book
Silesian
culinary heritage
advice and recipes
Opis:
Nakładem Wydawnictwa Muzeum ,,Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” ukazała się licząca sto osiemdziesiąt stronic publikacja Doroty Świtały-Trybek zatytułowana: „Dobra rada złota warta”, czyli porady dla śląskiej gospodyni (na materiale z XIX i pierwszej połowy XX wieku). Jest to pokaźny zbiór (liczący ponad 600 tekstów) wskazówek dotyczących głównie prowadzenia gospodarstwa domowego, ale również mówiących o domowych sposobach leczenia różnych dolegliwości czy zabiegach pielęgnacyjnych ciało. Imponujące jest bogactwo źródeł, do których Autorce udało się dotrzeć w wyniku wieloletnich kwerend bibliotecznych i archiwalnych przeprowadzanych na terenie Górnego Śląska. Książka składa się z uwag wprowadzających, sześciu rozdziałów, rzetelnie sporządzonego wykazu źródeł oraz bibliografii. Całość dopełnia interesujący materiał ilustracyjny w postaci 36 rycin. Przygotowana przez opolską badaczkę publikacja spełnia swój cel - stanowi interesującą lekturą pozwalającą przede wszystkim poznać (ale także zrozumieć) wybrane elementy śląskiej codzienności, które do tej pory nie były przedmiotem specjalistycznych badań. Dobra rada... jest wartościową pozycją opartą na rzetelnie zgromadzonym materiale. Jej odbiorcami mogą być nie tylko pracownicy naukowi, ale również nauczyciele historii i wiedzy o regionie oraz poloniści. Z uwagi na wymiar sentymentalny podjętej tematyki książka zapewne zostanie ciepło przyjęta przez seniorów. Z pewnością sięgną po nią i młode kobiety, które w dobie powrotu do natury i troski o zdrowy sposób żywienia swoich rodzin znajdą w niej inspirację.
The publishing house of the Museum "Upper Silesian Ethnographic Park in Chorzów" published a one-hundred-and-eighty-page book by Dorota Świtała-Trybek entitled: "Good Advice is Worth Gold" or Advice for a Silesian Housewife (Based on Sources from the 19th and the First Half of the 20th Century). It is a large collection (over 600 texts) of tips mainly related to running a household, but also about home methods of treating various ailments and body care treatments. The wealth of sources that the author managed to access as a result of many years of library and archival research conducted in Upper Silesia is impressive. The book consists of introductory notes, six chapters, a carefully prepared list of sources and a bibliography. The whole is complemented by interesting illustrative material in the form of 36 pictures. The publication prepared by a researcher from Opole fulfils its purpose; it is an interesting read that allows you to learn (but also understand) selected elements of Silesian everyday life that have not been the subject of specialised research so far. Good advice... is a valuable book based on reliably collected material. It is recommended not only to academics, but also teachers of history and regional knowledge, as well as Polish language teachers. Due to the sentimental dimension of the subject matter, the book will probably be warmly received by seniors. It will certainly be useful to young women who follow the return-to-nature trend and want a healthy diet for themselves and their families. They will find a lot of inspiration in the book.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2023, 11, 11; 335-339
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Symbolika kościoła ewangelicko-augsburskiego z Bytomia-Bobrka. Próba interpretacji
Symbolism of the Evangelical Church of the Augsburg Confession from the Bobrek District of Bytom. An Attempt of Interpretation
Autorzy:
Stokowski, Dagmara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37513303.pdf
Data publikacji:
2017-12
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
Bobrek District of Bytom
the Evangelical Church of the Augsburg Confession
sacral space
interior furnishings
Bytom Bobrek
kościół ewangelicko-augsburski
przestrzeń sakralna
elementy wyposażenia
Opis:
W kościołach chrześcijańskich, żaden element wyposażenia wnętrza nie jest przypadkowy. Kolory ścian czy lamperii oprócz tego że w sposób bezpośredni cieszą oczy wiernych, także wpływają na nich w sposób mniej oczywisty. Artykuł ma na celu zobrazowanie wyglądu wnętrza oraz symboliki kościoła ewangelicko-augsburskiego (luterańskiego) z Bytomia-Bobrka, przeniesionego w roku 2017 do Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”. Pokazanie, jak można odczytywać i interpretować jego wnętrze – nie tylko zastosowaną kolorystykę, ale także układ wyposażenia liturgicznego, jego kolor, czy też kształt. Tekst ma także za zadanie zasygnalizować, wskazać problem, wymykający się często badaczom różnych dyscyplin. A mianowicie: jak miejsce, przestrzeń sakralną odbierają ci, dla których jest ona przeznaczona i jak odbiór ten zmienia się po latach.
In Christian churches no element of interior fittings and furnishings is accidental. The colours of the walls or dados, in addition to the fact that they please the eyes of the faithful, also affect them in a less obvious way. The article aims to illustrate the interior decor and symbolism of the Evangelical Church of the Augsburg Confession originally located in the Bobrek District of Bytom, which was reconstructed in the Museum “Upper Silesian Ethnographic Park in Chorzów” in 2017. The paper shows how one can read and interpret the interior of the church – not only the colour scheme used, but also the arrangement of the liturgical furnishings and fittings, its colour and shape. Furthermore, the text also attempts to signal, point out the problem, often eluding researchers of various disciplines. Namely, how the place, the sacred space is experienced by those to whom it is dedicated and how this reception changes in the time.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2017, 5, 5; 221-230
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Muzeum na wolnym powietrzu w Katowicach (1929–1955). Idee, plany i realizacja
Open Air Museum in Katowice (1929–1955). The Idea, Plan and Realization
Autorzy:
Rygus, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2051737.pdf
Data publikacji:
2013-12
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
history of museology
open-air museums
Museum “Upper Silesian Ethnographic Park in Chorzów”
historia muzealnictwa
muzea na wolnym powietrzu
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Opis:
Although the first open-air museum was opened to the public at the end of the 19th century, the concept became popular in Poland only after the country had regained its independence in 1918. During that time, the idea was born to creatie a Silesian village heritage park, and the person who rose to the challenge was Tadeusz Dobrowolski, a conservator of monuments and the director of the Art Department at the Silesian Voivodeship Office since 1927. He saw that the industrialization of the region was rapidly consuming more and more examples of the old wooden architecture – a crucial argument in the discussion on the Polish identity of Upper Silesia. The area of the Kosciuszko Park in Katowice was selected as the location for the new heritage park. It is the place where in 1933 the court granary from Gołkowice and in 1938-1939 – the church of St. Michael Archangel from Syrynia were reconstructed. The outbreak of the war shattered all further opportunities to expand the display. The issue of creating the Silesian village heritage park in this spot was brought up again in the 1950s. Finally, out of the many propositions for its location, the decision was made to choose the westernmost part of the Voivodeship Park of Culture and Recreation in Chorzów.
Chociaż pierwsze muzeum na wolnym powietrzu udostępniono zwiedzającym pod koniec XIX wieku, w Polsce idea ta nabrała popularności dopiero po odzyskaniu niepodległość w 1918 roku. Wówczas także narodziła się myśl stworzenia skansenu wsi śląskiej. Zadania tego podjął się Tadeusz Dobrowolski, który od 1927 roku pełnił funkcję konserwatora zabytków i kierownika Oddziału Sztuki w Śląskim Urzędzie Wojewódzkim. Spostrzegł on bowiem, że industrializacja regionu w zawrotnym tempie pochłania kolejne przykłady drewnianej architektury, będącej istotnym dowodem w dyskusji o polskość Górnego Śląska. Na lokalizację nowego skansenu wybrano obszar Parku Kościuszki w Katowicach, gdzie w 1933 roku odtworzono zabudowania spichlerza dworskiego z Gołkowic, a w latach 1938-1939 kościoła Michała Archanioła z Syryni. Wybuch wojny przekreślił szanse dalszej rozbudowy ekspozycji. W latach 50. tych XX weku po raz kolejny podjęto temat utworzenia skansenu wsi śląskiej w tym miejscu. Ostatecznie spośród kilku propozycji jego lokalizacji wybrano zachodnie krańce Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2013, 1, 1; 83-98
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konserwacja sztandarów powstań śląskich i sztandarów cechowych
CONSERVATION OF THE BANNERS OF SILESIAN INSURGENTS AND GUILDS
Autorzy:
Ricci-Tumidajska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/538508.pdf
Data publikacji:
1978
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
muzeum w Chorzowie
muzeum w Tarnowskich Górach
sztandary powstań śląskich
konserwacja sztandarów
sztandary cechowe
sztandary grupy Chropaczów
Opis:
The method is described of conservation o f the banners o f Silesian insurgents and guilds, preserved at the museums in Chorzów and Tarnowskie Góry. The banners usually consist of w separate parts put together. They are fringed on three sides, the fourth being provided with ringlets. In the central part there is usually the state emblem and, on the other side, an image o f the Virgin Mary with the Infant Jesus. Around it there is an inscription giving the name of the mine or guild, the date o f foundation of the banner, etc. The figures in the images and the letters of the inscription are often embroidered. During the Second World War the banners discussed were being hidden from the Nazis and preserved under improper conditions. Hence the need for their conservation. The author describes in greater detail her work on conservation o f the said banners. Its first stage consisted in clearing the banner concerned of dust, dirt, rubbish, particles of earth and mould, the non-alcalic washing agents having been used for the purpose. Then the fabric of the banner was doubled with a layer o f another, adequately dyed material. All the preserved fragments o f the old fabric were secured against further decay and laid on doubling fabric. Oil paintings was protected from peeling off and crumbling.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 1978, 1; 66-69
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Iconotropy of images of St Barbara from the Upper Silesian coal mines: the case of “Graf Franz” / “Wawel” mine
Ikonotropia wizerunków św. Barbary z górnośląskich kopalń węgla kamiennego: przypadek kopalni „Graf Franz” / „Wawel”
Autorzy:
Piecha-van Schagen, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28891970.pdf
Data publikacji:
2022-12
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
religious image
St Barbara
iconotropy
religious art
lived religion
coal miners
Upper Silesia
obraz religijny
św. Barbara
ikonotropia
sztuka sakralna
żywa religia
górnicy
Górny Śląsk
Opis:
The article discusses the formal changes to the image of Saint Barbara from the “Graf Franz” / “Wawel” coal mine and the accompanying ontological changes to the object in the light of politically and economically motivated transformations. The images of Saint Barbara placed in the pit head buildings of the coal mines in Upper Silesia particularly intensively at the turn of the 19th and 20th centuries were objects of religious cult, and were mostly created by the professional artists. As objects of miners’ piety, based on devotion to the Blessed Sacrament, they represented the idea of an art object unified with theology. During the communist rule in Poland, the statue of Saint Barbara was removed from the pit head building and hidden by the miners, and given the status of a symbol of resistance against the state authorities. The returning of the image to the pithead building in 1980 and repainting it with technical paint made it a religious and political symbol, while also serving as an apotropaic object. After the liquidation of the “Wawel” mine, the sculpture, covered with a realistic polychrome, serves as a devotional object in the Church of Saint Pius X in Ruda Śląska.
Artykuł omawia zmiany formalne wizerunku świętej Barbary z kopalni „Graf Franz” / „Wawel” oraz towarzyszące jej zmiany ontologiczne obiektu w świetle przemian o podłożu politycznym i ekonomicznym. Wizerunki świętej Barbary, umieszczane w cechowniach kopalń węgla kamiennego na Górnym Śląsku szczególnie intensywnie na przełomie XIX i XX wieku, były obiektami o potencjale kultowym, wykonywanymi przeważnie przez zawodowych artystów. W połączeniu z górniczą pobożnością bazującą na nabożeństwie do Najświętszego Sakramentu, tworzyły jednorodny obraz sztuki i teologii. W okresie rządów komunistycznych w Polsce Ludowej doszło to usunięcia rzeźby świętej Barbary z cechowni i ukrycia jej przez pracowników kopalni, dzięki czemu zyskała ona status symbolu oporu przeciwko władzy. Powrót wizerunku do cechowni w 1980 roku i przemalowanie farbą techniczną sprawiły, że stał się on symbolem religijnym, politycznym, a jednocześnie pełnił funkcję obiektu apotropeicznego. Po likwidacji kopalni „Wawel”, rzeźba pokryta realistyczną polichromią, pełni rolę obiektu dewocyjnego w kościele pw. św. Piusa X w Rudzie Śląskiej.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2022, 10, 10; 111-137
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ludwik Starostzick jako zbieracz i badacz pieśni rybnickich
Ludwik Starostzick as a Collector and a Researcher of Folk Songs from Rybnik
Autorzy:
Okun, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28888238.pdf
Data publikacji:
2022-12
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
folklore
intangible cultural heritage
Ludwik Starostzick
region of Rybnik
Silesian dialect
Silesian folk songs
the land of Rybnik
Upper Silesia
folklor
niematerialne dziedzictwo kulturowe
region rybnicki
dialekt śląski
śląskie pieśni ludowe
ziemia rybnicka
Górny Śląsk
Opis:
The region of Rybnik as a historical part of Upper Silesia, in its current administrative structure comprises of two independent districts, an urban district with its main town of Rybnik and a rural district which includes five other communities. This region has not yet been fully described in any research works regarding Silesian folklore, although negligence in this field was already commented on in the 1930s. No one has yet attempted to publish a musical folklore monograph for this part of Upper Silesia. Intangible cultural heritage of the land of Rybnik is characterized by its distinct richness of folklore songs. According to the field research, the functioning of such folklore genre in contemporary world is, not only due to the musicality of the local depositories, but especially because of the sentimental attachment of local inhabitants to the heritage of their ancestors, which comprises, not only of folk songs, but also of traditional habits, rituals and the language the native population speak – Silesian dialect. The year of 1863 has resulted in an anthology of songs "Pieśni ludu polskiego w Górnym Szląsku z muzyką" (Eng. Folk Songs of the Polish People in the Upper Silesia with Music) collected by Juliusz Roger as the most comprehensive and familiar source of texts and folk melodies from region of Rybnik. One of the forgotten researchers of Upper Silesian heritage was the dialectologist, linguist and the collector of folk songs – Ludwik Starostzick (1853–1923), born in Sośnicowice (Kieferstädtel) near Gliwice, who has not received relevant attention so far. Starostzick’s collection of 24 folk songs from region of Rybnik remained unknown earlier, and therefore, was omitted in many Silesian folklore and linguistic studies. His folk songs, collected in Czuchów and next published in 1885 as "Oberschlesische Volkslieder (Śpjévki) aus dem Kreise Rybnik", may become the basis of interdisciplinary comparative research. In the author’s opinion, Starostzick deserves the recognition as both a folk songs collector and a researcher of cultural heritage in this part of Upper Silesia.
Region rybnicki, jako historyczna część Górnego Śląska, w swojej obecnej strukturze administracyjnej obejmuje dwa samodzielne powiaty – grodzki z gminą Rybnik oraz ziemski, w obrębie którego funkcjonuje pięć pozostałych gmin. Obszar ten nie został dotąd wyczerpująco uwzględniony w pracach zbierackich i interpretacyjnych dotyczących folkloru śląskiego, chociaż zaniedbania w tym zakresie dostrzeżono już w latach 30. XX wieku. Nie podjęto również żadnej próby opracowania monografii folkloru muzycznego tej części Górnego Śląska. Niematerialne dziedzictwo kulturowe ziemi rybnickiej cechuje szczególne bogactwo pieśni ludowych. Funkcjonowaniu tego gatunku folkloru w żywym obiegu, jak wynika z badań terenowych, sprzyja nie tylko muzykalność lokalnych depozytariuszy, ale – co równie istotne – przywiązanie tutejszych mieszkańców do dziedzictwa przodków, na które składają się – oprócz pieśni – tradycyjne zwyczaje i obrzędy, a także dialekt śląski, jakim posługuje się ludność rodzima. W 1863 roku ukazała się obszerna antologia „Pieśni ludu polskiego w Górnym Szląsku z muzyką” zawierająca pieśni zebrane przez Juliusza Rogera, będąca najobszerniejszym i dobrze znanym źródłem przekazów tekstów i melodii ludowych z regionu rybnickiego. Jednym z zapomnianych badaczy tego dziedzictwa, któremu nie poświęcono dotąd należytej uwagi był Ludwik Starostzick (1853–1923), dialektolog, językoznawca i zbieracz pieśni ludowych, wywodzący się z Sośnicowic (Kieferstädtel) koło Gliwic. Nieznany szerzej i przez to pominięty w badaniach śląskoznawczych, zarówno folklorystycznych, jak i językoznawczych, zbiór pieśni rybnickich zapisanych przez niego w Czuchowie i opublikowanych w 1885 roku pt. „Oberschlesische Volkslieder (Śpjévki) aus dem Kreise Rybnik” może stanowić podstawę interdyscyplinarnych badań komparatystycznych. Starostzick natomiast – w ocenie autora artykułu – zasługuje na uznanie zarówno jako zbieracz, jak i badacz górnośląskiego dziedzictwa kulturowego.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2022, 10, 10; 24-52
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reminiscencje wątków XIX-wiecznych w repertuarze współczesnych depozytariuszy – refleksje w 160. rocznicę wydania zbioru pieśni Juliusza Rogera
Reminiscences of 19th-Century Threads in the Repertoire of Contemporary Depositories – Reflections on the 160th Anniversary of the Publication of the Collection of Songs by Juliusz Roger
Autorzy:
Okun, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32083676.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
Juliusz Roger
zbiór pieśni Juliusza Rogera
region rybnicki
collection of songs by Juliusz Roger
Rybnik region
Opis:
W 1863 roku nakładem wrocławskiej drukarni Hugo Skutscha ukazało się wydanie Pieśni ludu polskiego w Górnym Szląsku z muzyką. Zbieraczem tych pieśni i wydawcą tomu był Juliusz (właśc. Julius August) Roger (1819–1865), doktor nauk medycznych pochodzący z Niederstotzingen w Wirtembergii. Pasji zbierackiej tego pruskiego lekarza zawdzięczać trzeba antologię folkloru, która jest świadectwem niematerialnego dziedzictwa kulturowego Górnoślązaków, a jednocześnie bardzo obszernym źródłem wątków historycznych (w tym wątków wariantywnych). Dzieło to stanowi pierwszą tych rozmiarów pozycję drukowaną w XIX wieku, w której z dużą starannością zostały udokumentowane nie tylko teksty pieśni, ale również ich jednogłosowe melodie. W 2023 roku mija 160 lat od wydania zbioru pieśni Rogera. Przypadająca w tym roku rocznica jest okazją do refleksji nad reminiscencjami XIX-wiecznych wątków historycznych w repertuarze współczesnych depozytariuszy. W ocenie autora nie ulega wątpliwości, że Wirtemberczyk wniósł szczególny wkład w utrwalenie przekazów rybnickich i przyczynił się do zachowania tego dziedzictwa dla przyszłych pokoleń. O współczesnej reminiscencji historycznych wątków pieśniowych wyraźnie świadczą cztery zaobserwowane i wyróżnione przez autora zjawiska związane z wariabilnością tekstów folklorystycznych i funkcjonowaniem ich wariantów, polegające na: – powstawaniu wariantu pieśni (albo większej ich liczby) z wariantu historycznego, który może stanowić (w całości bądź tylko w części) archetyp pieśni znanej współcześnie, – powstawaniu nowego wariantu pieśni z kilku wątków historycznych (archetypów), gdy reminiscencje wywierają wpływ na proces kontaminacji motywów i utrwalenie się nowej wersji utworu, – przypadkowej zamianie wątków bądź zapożyczeniach między tekstami historycznymi i wariantami funkcjonującymi współcześnie, – obecności wariantów pieśni o stałych i nie ulegających zmianom wątkach, które cechują wyraźne ślady reminiscencji tekstów historycznych. Autor stwierdza w konkluzji, że pieśni ze zbioru Rogera są ważnym przekazem kultury ludowej i zarazem przejawem tradycji regionalnej na badanym obszarze, a ich historyczne reminiscencje, obecne w repertuarze depozytariuszy, są częścią współczesnego spectrum kulturowego ziemi rybnickiej.
In 1863, the Wrocław printing house of Hugo Skutsch published an edition of Pieśni ludu polskiego w Górnym Szląsku z muzyką (Eng. Songs of the Polish People in Upper Silesia with Music). The collector of these songs and the publisher of the volume was Juliusz (actually Julius August) Roger (1819–1865), a doctor of medical sciences from Niederstotzingen in Württemberg. The collecting passion of this Prussian doctor is the reason for the folklore anthology, which is a testimony to the intangible cultural heritage of Upper Silesians, and at the same time a very extensive source of historical threads (including variant threads). This work is the first item of this size printed in the 19th century, in which not only the lyrics of songs, but also their single-voice melodies were documented with great care. In 2023, 160 years passes since the publication of Roger's collection of songs. This year's anniversary is an opportunity to reflect on reminiscences of 19th-century historical threads in the repertoire of contemporary depositories. In the author's opinion, there is no doubt that the collector from Württemberg made a special contribution to preserving the Rybnik tradition and contributed to saving this heritage for future generations. The contemporary reminiscence of historical song themes is clearly evidenced by four phenomena observed and distinguished by the author in reference to the variability of folklore texts and the functioning of their variants, including: – the creation of a variant of a song (or a greater number of them) from a historical variant, which may constitute (in whole or only in part) the archetype of a song known today, – the creation of a new variant of a song from several historical threads (archetypes), when reminiscences influence the process of motif contamination and the consolidation of a new version of the song, – accidental exchange of threads or borrowings between historical texts and contemporary variants, – the presence of song variants with constant and unchanging themes, which are characterized by clear traces of reminiscences of historical texts. The author concludes that the songs from Roger's collection are an important message of folk culture and at the same time a manifestation of regional tradition in the studied area, and their historical reminiscences, present in the repertoire of depositories, are part of the contemporary cultural spectrum of the Rybnik region.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2023, 11, 11; 236-258
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obchody dnia świętej Barbary w Zagłębiu Dąbrowskim według przekazów literackich z końca XIX wieku
Celebration of St Barbara’s Day in the Dąbrowa Basin According to Literary Sources from the End of the 19th Century
Autorzy:
Okoń, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28891092.pdf
Data publikacji:
2022-12
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
St Barbara
celebrations
literature
Dabrowa Basin
coal miners
św. Barbara
obchody
literatura
Zagłębie Dąbrowskie
górnicy
Opis:
In the last decade of the 19th century, the forms of celebrating St. Barbara’s Day were already developed and established in the Dąbrowa Basin. At that time, well-known writers of the time were active in Dąbrowa and Sosnowiec. In their works one can find numerous ethnological threads from the life of local miners. The research material here are the literary texts contained in three publications that were issued almost simultaneously: Zofia Bukowiecka’s "Historia o Janku górniku" (Eng. Story About Janek – the Miner), Artur Gruszecki’s "Krety" (Eng. Moles) and Andrzej Niemojewski’s short story: "Święto podziemia" (Eng. The Feast of the Underground). The subject of the study are the descriptions of customs cultivated on St. Barbara Day by miners from the Dąbrowa Basin. The author compares the descriptions and lists common elements, including: bonfires on the hills, firing pyrotechnics, celebrations in underground chambers, underground dynamite shots, a march in front of the mine director’s house to give him good wishes, but especially religious celebrations in the mine underground chapels of St. Barbara.
W ostatniej dekadzie XIX wieku formy obchodów dnia św. Barbary były już w Zagłębiu Dąbrowskim rozwinięte i ustalone. W tamtym czasie w Dąbrowie i Sosnowcu działali znani ówcześni pisarze, w których dziełach można znaleźć liczne wątki etnologiczne z życia miejscowych górników. Materiałem badawczym pozostają tu literackie przekazy zawarte w trzech pozycjach, które ukazały się niemal równocześnie: Zofii Bukowieckiej „Historia o Janku górniku”, Artura Gruszeckiego „Krety” oraz opowiadanie Andrzeja Niemojewskiego „Święto podziemia”. Przedmiotem badania są zawarte w tym materiale opisy zwyczajów pielęgnowanych w dniu św. Barbary przez zagłębiowskich górników. Autor porównuje opisy i wyszczególnia elementy wspólne, m.in.: ogniska na wzgórzach, strzelanie z materiałów pirotechnicznych, świętowanie w podziemnych komorach, podziemne wystrzały dynamitu, przemarsz pod domem dyrektora i złożenie życzeń, ale zwłaszcza uroczystości religijne w podziemnych kaplicach św. Barbary.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2022, 10, 10; 70-110
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dzieje rodu Palarczyków z parafii cierlickiej na Śląsku Cieszyńskim od XVIII do początku XX wieku
The History of the Palarczyk Family from the Cierlice Parish in Cieszyn Silesia from the 18th to the Beginning of the 20th Century
Autorzy:
Morys-Twarowski, Michael
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32083679.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
Śląsk Cieszyński
chłopi
genealogia
Cieszyn Silesia
peasants
genealogy
Opis:
Palarczykowie byli rodem chłopskim wywodzącym się ze wsi Szobiszowice (Soběšovice). Artykuł przedstawia dzieje pierwszych pokoleń rodziny (do końca XVIII w.) oraz losy najbardziej znanej linii rodu, wywodzącej się od Jana (1705–1765), karczmarza w Stanisłowicach (Stanislavice) i Kocobędzu (Chotěbuz). Najsłynniejszym przedstawicielem rodu był Karol (1879–1940), rolnik w Goleszowie, członek Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego. Dodatkowo na przykładzie Palarczyków poruszono dwie kwestie ogólne. Pierwszą jest funkcjonowanie elit chłopskich w Księstwie Cieszyńskim, drugą – zagadnienia językowe. Palarczykowie w Szobiszowicach mówili językiem czeskim (morawskim), Palaczykowie z parafii cierlickiej językiem polskim. Szczegółowa analiza potwierdza wyraźną granicę językową czesko/morawsko-polską wskazywaną m.in. przez źródła kościelne i topografię Reginalda Kneifela, a jednocześnie każe odrzucić tezy o rzekomo „terenie przejściowym językowym” na zachód od rzeki Olzy.
The Palarczyk family was a peasant family originating from the village of Szobiszowice (Soběšovice). The article presents the history of the first generations of the family (until the end of the 18th century) and the fate of the most famous family line, descending from Jan (1705–1765), an innkeeper in Stanisłowice (Stanislavice) and Kocobędz (Chotěbuz). The most famous representative of the family was Karol (1879–1940), a farmer in Goleszów, and a member of the National Council of the Duchy of Cieszyn. Additionally, two general issues were raised using the example of the Palarczyk family. The first is the functioning of peasant elites in the Duchy of Cieszyn, the second - language issues. The Palarczyk family in Szobiszowice spoke Czech (Moravian), whereas the Palarczyk family from the Cierlice parish spoke Polish. A detailed analysis confirms the clear Czech/Moravian-Polish linguistic border indicated, among others, by church sources and the topography of Reginald Kneifel. At the same time these findings force us to reject the theses about the supposed "linguistic transition area" to the west of the Olza River.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2023, 11, 11; 133-183
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wacławikowie – ród chłopskich „zapiśnikarzy” ze Śląska
The Wacławik Family – the Family of Peasant Folk Writers from Silesia
Autorzy:
Morys-Twarowski, Michael
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28887345.pdf
Data publikacji:
2022-12
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
Cieszyn Silesia
peasants
genealogy
history of Silesia
18th century
19th century
Śląsk Cieszyński
chłopi
genealogia
historia Śląska
XVIII wiek
XIX wiek
Opis:
A number of peasant notes from the 18th and 19th centuries, whose authors are called “Cieszyn folk writers” (cieszyńscy piśmiorze) or “note takers” (zapiśnikarze), have been preserved in Cieszyn Silesia. In recent years, this phenomenon has been most extensively discussed by Janusz Spyra in the study: "Historiografia a tożsamość regionalna w czasach nowożytnych na przykładzie Śląska Cieszyńskiego w okresie od XVI do początku XX wieku" (Eng. Historiography and Regional Identity in Modern Times on the Example of Cieszyn Silesia in the Period from the 16th to the Beginning of the 20th Century). This article brings minor factual supplements to the mentioned study. The author discusses the fate of “writers” from the Wacławik family. They were Andrzej (d. 1777) from Pielgrzymowice in Prussian Silesia, his (presumed) son Jerzy (d. 1780, 1792 or 1793), a cotter in Pielgrzymowice, and his grandson Paweł (1768–1850), who settled in Cieszyn Silesia (first he lived in Zamarski, later in Hażlach). Particular emphasis was placed on genealogical issues.
Na Śląsku Cieszyńskim zachowało się szereg chłopskich notatek z XVIII i XIX wieku, których autorów w literaturze nazywa się „cieszyńskimi piśmiorzami” lub „zapiśnikarzami”. W ostatnich latach najszerzej to zjawisko omówił Janusz Spyra w opracowaniu „Historiografia a tożsamość regionalna w czasach nowożytnych na przykładzie Śląska Cieszyńskiego w okresie od XVI do początku XX wieku”. Niniejszy artykuł wnosi drobne uzupełnienia faktograficzne. Omawia losy „zapiśnikarzy” z rodu Wacławików. Byli nimi Andrzej (zm. 1777) z Pielgrzymowic na pruskim Śląsku, jego (przypuszczalny) syn Jerzy (zm. 1780, 1792 albo 1793), chałupnik w Pielgrzymowicach, oraz wnuk Paweł (1768–1850), który osiedlił się na Śląsku Cieszyńskim (najpierw mieszkał w Zamarskach, później w Hażlachu). Szczególny nacisk położono na kwestie genealogiczne.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2022, 10, 10; 9-23
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 35

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies