Wszystkie pola: mountain conditions - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Structures and transformations of aristocratic self-presentation in northwestern Bohemia in the Pre- and Post-White Mountain period. The example of newly arrived upper nobility
Autorzy:: Sláma, Lukáš
Zimmermannová, Bára
Vorálková, Tereza
Dittrichová, Lada
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/16647538.pdf
Data publikacji:: 2023-09-30
Wydawca:: Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:: szlachta
Czechy
zmiana warunków społecznych
wojna trzydziestoletnia
nobility
Bohemian
transformation of social conditions
Thirty Year’s War
Opis:: Autorzy w swoim artykule odnoszą się do przemian obrazu arystokracji z północno-zachodnich Czech w dobie przed bitwą pod Białą Górą (1620) i po bitwie.
Źródło:: Historia Slavorum Occidentis; 2023, 3(38); 97-121
2084-1213
Pojawia się w:: Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Warunki meteorologiczne na Szrenicy w latach 2018–2020
Meteorological conditions on Szrenica mountain in 2018–2020
Autorzy:: Mendel, Karolina
Szyga-Pluta, Katarzyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/43348679.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:: meteorological conditions
air temperature
precipitation
air pressure
wind
snow cover
insolation
Szrenica
Sudetes
Opis:: The article presents the weather conditions on Mount Szrenica, located in the Karkonosze range in the Sudetes, in 2018–2020. The data come from the Database of Integrated Monitoring of Natural Environment. An average temperature in the presented time was 4,0oC, an average yearly precipitation was 1245.8 mm, an average atmospheric pressure 865.3 hPa, average wind speed 5.1 m/s, average snow cover height 66.3 cm, the sun shone for 1881 hours in a year. Changes in individual values compared to the results published earlier prove the impact of global changes also in this area.
Źródło:: Badania Fizjograficzne Seria A - Geografia Fizyczna; 2022, 13 (73); 135-153
2081-6014
Pojawia się w:: Badania Fizjograficzne Seria A - Geografia Fizyczna
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Odnowienia sosny zwyczajnej Pinus sylvestris L. w Karpatach w zależności od żyzności siedliska
Regeneration of Scots pine Pinus sylvestris L. in the Carpathians depends on site fertility
Autorzy:: Ambrozy, S.
Kapsa, M.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1290778.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Instytut Badawczy Leśnictwa
Tematy:: lesnictwo
tereny gorskie
Karpaty
warunki siedliskowe
zyznosc siedliska
odnowienia lasu
sosna zwyczajna
Pinus sylvestris
cechy biometryczne
uszkodzenia drzew
mountain region
site conditions
biometric features
damage to trees
damaging agents
Opis:: The aim of this work was to determine the biometric features of Scots pine Pinus sylvestris L. regeneration in terms of their susceptibility to weather-inflicted damage. We compared the damage between three sites located in the Polish part of the Carpathians: Scots pine planted in (I) fertile sites of mountain broadleaved and mixed broadleaved forest, (II) poor sites of mountain coniferous forest and (III) sites of Scots pine natural refuges during the post-glacial period. In each of the three sites of pine regeneration, 11 research plots were established with 50 pine trees on each plot. For each tree, the following biometric measurements were taken: diameter at breast height, height, three-year height increment, crown length and crown width measured along the contour line. The Scots pine regeneration was found to vary in terms of their biometric features depending on the site fertility. In fertile sites, the biometric parameters of the trees increased at a faster rate compared to low-fertility sites causing an increase in their susceptibility to damage by adverse weather conditions such as snow and rime. Therefore, the silvicultural risk in fertile sites is high and thus the introduction of pine for regeneration should be avoided in fertile broadleaved and mixed broadleaved forests even if pine provenances from a mountain origin are to be planted. Furthermore, tending cuts in regeneration should be made frequently, but with moderate intensity as to avoid excessive reductions in tree density. Intensive cuts, especially in fertile sites, promote the expansion of pine crowns, which further increases the risk of damage.
Źródło:: Leśne Prace Badawcze; 2019, 80, 3
1732-9442
2082-8926
Pojawia się w:: Leśne Prace Badawcze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: The influence of the crop farming system on the health of spring triticale in the mountain conditions of the Beskid Niski
Wpływ systemu gospodarowania na zdrowotność pszenżyta jarego w warunkach górskich Beskidu Niskiego
Autorzy:: Boligłowa, E.
Gleń-Karolczyk, K.
Klima, K.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/334150.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych
Tematy:: spring triticale
conventional system
organic system
fungal diseases
pszenżyto jare
system konwencjonalny
system ekologiczny
choroby grzybowe
Opis:: The aim of the study was to compare the occurrence intensity of fungal diseases on leaves, ears and the stem base of spring triticale in pure and mixed sowing grown using the conventional and organic method in mountain conditions of the Beskid Niski. The research was carried out in the years 2013-2014 at the Mountain Experimental Station) located in Czyrna Niżna, located in the western part of the Beskid Niski. The research carried out showed differences in the intensity of occurrence of fungal diseases of spring triticale. Spring triticale cultivated using the organic method, in all zones of the slope, was characterised by a significant increase in the occurrence intensity of leaf and ear blight, rynchosporium disease (R. secalis) and fusarium ears blight (Fusarium spp.). At the same time, in this management system there was a decrease in the intensity of sharp eyespot (R. cerealis) - base disease. In the existing natural conditions, the cultivation of spring triticale in a twospecies mixture with oat in the lower and middle slopes with a slope of 10 and 12.6% significantly reduced the severity of ear diseases: fusarium ear blight (Fusarium spp.) and ear blight (S. nodorum.).
Celem pracy było porównanie nasilenia występowania chorób grzybowych na liściach, kłosach i podstawie źdźbła pszenżyta jarego w siewie czystym i mieszanym uprawianym metodą konwencjonalną i ekologiczną w warunkach górskich Beskidu Niskiego. Badania prowadzono w latach 2013-2014 w Górskiej Stacji Doświadczalnej znajdującej się w miejscowości Czyrna Niżna, położonej w zachodniej części Beskidu Niskiego. Przeprowadzone badania wykazały zróżnicowanie nasilenia występowania chorób grzybowych pszenżyta jarego. Pszenżyto jare uprawiane metodą ekologiczną, we wszystkich strefach stoku, odznaczało się istotnym wzrostem nasilenia występowania septoriozy liści i kłosów, rynchosporiozy (R. secalis) oraz fuzariozy kłosów (Fusarium spp.). Jednocześnie w tym systemie gospodarowania odnotowano spadek nasilenia występowania ostrej plamistości oczkowej (R. cerealis) – choroby podsuszkowej. W zaistniałych warunkach przyrodniczych, uprawa pszenżyta jarego w mieszance dwugatunkowej z owsem w dolnej i środkowej strefie stoku o nachyleniu 10.0 i 12.6% istotnie ograniczyła nasilenie chorób kłosa: fuzariozy kłosa (Fusarium spp.), septoriozy kłosa (S. nodorum).
Źródło:: Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering; 2018, 63, 2; 23-28
1642-686X
2719-423X
Pojawia się w:: Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: The influence of the crop farming system on the health value of spring barley under the mountain conditions of the area of Beskid Niski
Wpływ systemu gospodarowania na zdrowotność jęczmienia jarego w warunkach górskich Beskidu Niskiego
Autorzy:: Boligłowa, E.
Klima, K.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/335330.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych
Tematy:: spring barley
traditional crop growth
organic crop growth
fungal diseases
jęczmień jary
uprawa konwencjonalna
uprawa ekologiczna
choroby grzybowe
Opis:: It was the goal of this paper to compare the intensity of occurrence of fungal diseases on the leaves, ears and the base of the culm in spring barley in case of pure and mixed sowing using the conventional and organic method under the mountain conditions of the area of Beskid Niski in southern Poland. The research was conducted in the years 2013-2014 at the Mountain Experimental Station in Czyrna Niżna, located in the western part of the range of Beskid Niski. The conducted research had indicated varied intensity of the emergence of fungal diseases of spring barley depending on the studied factors. Spring barley grown using the organic system was characterised by a significant reduction in the intensity of prevalence of barley scald (Rhynchosporium secalis), fusarium ear blight (Fusarium spp.) and fusarium foot rot (Fusarium spp.). At the same time, this growth system had shown an increase in the intensity of barley stripe (Pyrenophora graminea) and barley net blotch (Pyrenophora teres). Under the prevailing natural circumstances, in all analysed zones of the hill side, the growing system did not have a significant influence on the index of infection of the culm foot by Oculimacula spp. The growth of barley in a two-species mix with oat had materially reduced the intensity of fusarium ear blight (Fusarium spp.) and fusarium foot rot (Fusarium spp.). A three-species mix, in turn, had significantly reduced the development of Oculimacula spp., the causal agents of eyespot.
Celem pracy było porównanie nasilenia występowania chorób grzybowych na liściach, kłosach i podstawie źdźbła jęczmienia jarego w siewie czystym i mieszanym uprawianym metodą konwencjonalną i ekologiczną w warunkach górskich Beskidu Niskiego. Badania prowadzono w latach 2013-2014 w Górskiej Stacji Doświadczalnej znajdującej się w miejscowości Czyrna Niżna, położonej w zachodniej części Beskidu Niskiego. Przeprowadzone badania wykazały zróżnicowanie nasilenia występowania chorób grzybowych jęczmienia jarego w zależności od badanych czynników. Jęczmień jary uprawiany metodą ekologiczną odznaczał się istotnym spadkiem nasilenia występowania rynchosporiozy (Rhynchosporium secalis), fuzariozy kłosa (Fusarium spp.) i fuzaryjnej zgorzeli podstawy źdźbła (Fusarium spp.). Jednocześnie w tym systemie gospodarowania odnotowano wzrost nasilenia występowania pasiastości liści (Pyrenophora graminea) oraz plamistości siatkowej liści jęczmienia (Pyrenophora teres). W zaistniałych warunkach przyrodniczych, we wszystkich badanych strefach stoku system gospodarowania nie miał istotnego wpływu na indeks porażenia podstawy źdźbła przez Oculimacula spp. Uprawa jęczmienia w mieszance dwugatunkowej z owsem istotnie ograniczyła nasilenie fuzariozy kłosa (Fusarium spp.) i fuzaryjnej zgorzeli podstawy źdźbła (Fusarium spp.). Z kolei mieszanka trójgatunkowa istotnie ograniczyła rozwój Oculimacula spp. sprawców łamliwości źdźbła.
Źródło:: Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering; 2017, 62, 3; 62-67
1642-686X
2719-423X
Pojawia się w:: Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Transport conditions of mountain-surging glaciers as recorded in the micromorphology of quartz grains (Medvezhiy Glacier, West Pamir)
Autorzy:: Muzińska, A.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/94604.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: glacier surge
SEM
abrasion
crushing
chemical weathering
frost weathering
szarża lodowcowa
abrazja
kruszenie
wietrzenie chemiczne
Opis:: In order to reproduce the conditions under which sediments were transported in surging glaciers, samples were taken from the margin and foreland of the surge Medvezhiy Glacier situated in West Pamir (Tajikistan). They were subjected to an analysis of rounding and frosting of quartz sand grains (0.8–1.0 mm) and of grain surface micromorphology under scanning electron microscope (SEM). Results obtained showed intense chemical weathering occurred in the majority of quartz grain surfaces, marked in the form of etching and precipitation. Frequencies of microstructures of glacial origin were low; individual microstructures were visible on single grains. A predominance of the crushing process over abrasion in transformation of quartz grains was noted. The commonest microstructures connected with a surge-glacier environment were large and small conchoidal fractures. However, grains with primary features not connected with a glacial environment were equally common. The majority of the grains examined showed features of multiple cycles of mechanical and chemical weathering forming a microtexture under various conditions (overprinting). Common features of grains from surging glaciers are also breakage blocks of >10μm, which depend of the phase of separation of the grain from the rock or on thermal changes in the glacier’s foreland.
Źródło:: Geologos; 2015, 21, 2; 127-138
1426-8981
2080-6574
Pojawia się w:: Geologos
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Wybrane aspekty prowadzenia działań rozpoznawczych w terenie górzystym
The chosen aspects of conducting reconnaissance in mountainous terrain
Autorzy:: Modrzejewski, Z.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/120453.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Akademia Sztuki Wojennej
Tematy:: rozpoznanie
teren górzysty
warunki pogodowe
reconnaissance
mountain
weather conditions
Opis:: The article presents some aspects of planning and conducting reconnaissance in mountainous terrain. The mountainous terrain has played a significant role in numerous battles and has been the key area creating opportunities for further actions. Intelligence staff is responsible for gaining the information necessary for military decision making process. Intelligence cell conducts IPB process during mission planning and throughout the operation. By applying intelligence preparation of the battlefield, commanders gain the information necessary to selectively apply and maximize operational effectiveness at critical points in time and space. There are many considerations affecting organization of reconnaissance in the mountainous terrain. IPB identifies the facts and assumptions about the enemy, terrain, weather, and civil considerations that allow effective staff planning. A reasonable estimate of the terrain and the enemy may pose many difficulties. The main task of the reconnaissance units in such a terrain is to find out the presence, the organization and positions of the enemy troops. The proper organization of observation system in mountainous terrain is one of the most important planning issues for intelligence cell. Knowledge about the terrain is a key factor to defeat your opponent in the battle.
Źródło:: Zeszyty Naukowe AON; 2014, 2(95); 191-207
0867-2245
Pojawia się w:: Zeszyty Naukowe AON
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: The growth and biodiversity of spruce stands in variable climate conditions - Radziejowa case study
Autorzy:: Grodzki, W.
Ambrozy, S.
Gil, W.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/38388.pdf
Data publikacji:: 2013
Wydawca:: Instytut Badawczy Leśnictwa
Tematy:: plant growth
biodiversity
spruce stand
climate condition
climate change
forest
radial increment
altitudinal variation
Radziejowa mountain
Opis:: In the experiment eight populations of Picea abies were chosen at 100 m intervals between 500 m and 1200 m altitude a.s.l.. In each population wood core samples were collected from 14–19 trees (126 cores total), and measured using a Corim Maxi device. At four of the eight sites (every 200 m in elevation between 500 m and 1100 m a.s.l.), the diversity of ground vegetation was evaluated, and temperature was recorded at every 100 m of altitude. The highest average radial increment of spruce occurred between the altitudes 800–1000 m a.s.l., which is probably the optimum for spruce. The larger increment indices observed at higher altitudes may signify a high growth potential of spruce. It may also suggest a recent upward shift of the optimum growth zone for this tree species. In 15 phytosociological records, the presence of 148 plant species forming plant associations: Dentario glandulosae- Fagetum typicum (sub-mountainous and mountainous form) and Abieti-Piceetum, and community Abies alba-Rubus hirtus, was documented. No relationship was found between ground vegetation species diversity (expressed by Shannon-Wiener index) and levels of stand diversity. The vegetation species diversity varied with the elevation above sea level: the highest plant diversity was found at 500 m a.s.l., and decreased with increasing altitude. The potential increase in air temperatures may result in changes to the altitudinal range of many plant species including trees, and consequently in an upward shift of the boundaries of plant zones; in this case the sub-mountainous and lower mountainous forest zone. In this region, the optimal zone for Norway spruce may be restricted to the highest elevations.
Źródło:: Folia Forestalia Polonica. Series A . Forestry; 2013, 55, 3
0071-6677
Pojawia się w:: Folia Forestalia Polonica. Series A . Forestry
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Wpływ warunków wilgotnościowych na estymację wartości parametru CN w zlewni górskiej
The effect of moisture conditions on estimation of the CN parameter value in the mountain catchment
Autorzy:: Krzanowski, S.
Miler, A.T.
Walega, A.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/61140.pdf
Data publikacji:: 2013
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:: metoda NRCS
zlewnie rzek
zlewnie gorskie
rzeka Kamienica
warunki wilgotnosciowe
parametr CN
model opad-odplyw
wody podziemne
wody powierzchniowe
zdolnosc retencyjna
opady atmosferyczne
Opis:: Badania prowadzono w zlewni rzeki Kamienicy. Zlewnia ta zaliczana jest do trzech mezoregionów: Beskidu Sądeckiego – górna część zlewni, Beskidu Niskiego i Kotliny Sądeckiej – środkowa i dolna część zlewni. W celu weryfikacji przydatności metody NRCS do obliczania odpływu bezpośredniego wybrano siedem wezbrań jakie wystąpiły w latach 1997-2010 w górnej części zlewni Kamienicy. Wartość parametru CN wg metody NRCS ustalono wykorzystując zaobserwowane zjawiska opad- -odpływ. W tym celu dokonano podziału całkowitego hydrogramu odpływu na odpływ gruntowy (bazowy) i odpływ bezpośredni. Uzyskane wyniki potwierdzają doniesienia innych autorów, że parametr CN określony na drodze empirycznej jest znacznie wyższy od wartości teoretycznej dla warunków normalnych. Przyjęto zatem założenie, że w okresie bezopadowym lub w przypadku opadów normalnych, źródłem zasilania cieków są wody podziemne pierwszego poziomu wodonośnego. Analizy wykazały, iż wykorzystanie przepływu bazowego jako miary uwilgotnienia podłoża w przypadku zlewni górskiej do obliczania parametru CN jest zasadne. Wydaje się, iż przepływ bazowy lepiej niż suma opadów poprzedzających wezbranie charakteryzuje stopień uwilgotnienia zlewni, bowiem w sposób pełniejszy opisuje związki hydrauliczne wód podziemnych i powierzchniowych oraz poniekąd zdolności retencyjne zlewni.
Research was carried out in the Kamienica river catchment. This catchment is included into three mesoregions: upper part of the basin – in the Beskid Sądecki, central and lower part of the basin – in the Beskid Niski and the Kotlina Sądecka. Seven floods, which occurred in 1997-2010 in the upper part of the Kamienica catchment, were selected in order to verify the suitability of the NRCS method to calculate the direct runoff. The CN parameter value according to NRCS method was estimated based on the observed phenomena of rainfall-runoff. To follow the aim, the total runoff hydrograph was divided into two parts: groundwater (base) flow and direct runoff. The obtained results confirm the reports of other authors that the CN parameter estimated by empirical study is significantly higher than the theoretical value for normal conditions. Thus, it was concluded that during a drought period or, in a case of normal precipitation, watercourses are supplied by groundwater of the first aquifer. The conducted examinations showed, that in the case of mountain catchments, the use of baseflow as an index of ground moisture to calculate the CN parameter is legitimate. It seems that the degree of catchment moisture is better characterized by the baseflow than by the sum of precipitation preceding the flood, as in this case hydraulic relations of groundwater and surface water, as well as in some sense water retention capacity of the catchment are more completely described.
Źródło:: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2013, 3/IV
1732-5587
Pojawia się w:: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Efektywność usuwania azotu ze ścieków bytowych w zraszanych złożach keramzytowych o różnym obciążeniu hydraulicznym i różnym ładunku substratu organicznego
Effectiveness of removing nitrogen compounds from domestic sewage in trickling leca beds of different hydraulic and organic substrate loads
Autorzy:: Jucherski, A.
Nastawny, M.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/238769.pdf
Data publikacji:: 2012
Wydawca:: Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:: hybrydowa oczyszczalnia hydrofitowa
oczyszczalnia zagrodowa
ścieki bytowe
warunki górskie
złoża keramzytowe
hybrid constructed wetlands
farmstead sewage treatment plants
domestic sewage
mountain conditions
keramzite beds
Opis:: Celem 8-letnich badań (2004-2012), prowadzonych w warunkach klimatu górskiego, było porównanie i ocena efektów usuwania azotu ze ścieków bytowych w dwóch konstrukcyjnie podobnych urządzeniach ze zraszanymi złożami z wypełnieniem z granulatów keramzytowych. Analizowano zmiany N-NH4, N-NO3, Ntot w obiektach pracujących w różnych warunkach temperatury, obciążenia hydraulicznego i ładunku substratu organicznego (BZT5). W warunkach większego obciążenia złoża 2. substratem organicznym (średnie BZT5 = 78,60 g O2·m-2·d-1) efektywność nitryfikacji (η = 80%, K20 = 0,543 d-1) była mniejsza niż w mniej obciążonym (średnie BZT5 = 46,35 g O2·m–2·d–1) złożu 1. η = 91%, a K20 do 2,398 d-1. Odwrotnie zaś w warunkach większego obciążenia złoża 2. substratem organicznym efektywność denitryfikacji i szybkość usuwania azotu SUZ były większe (η = 30%, SUZ = 7,86 g·m-2·d-1) niż w złożu 1. mniej obciążonym substratem organicznym (η = 11%, SUZ = 1,55 g·m-2·d-1). Procesy nitryfikacji w złożach można zintensyfikować przez zmniejszenie obciążenia ich powierzchni ładunkiem organicznym, dopasowując konstrukcyjnie zraszane powierzchnie do większego stężenia zanieczyszczeń organicznych w ściekach odpływających z wiejskich osadników gnilnych.
During 8 year’s study (2004-2012), conducted in the mountain climate, the effects of domestic wastewater treatment in two similar construction facilities with trickling filter beds filled with LECA, were compared and evaluated. The changes of BOD5, N-NH4, N-NO3 and Ntot in the beds working under various conditions of temperature, hydraulic load and the load of organic substrate (BOD5), were analysed. Effectiveness of nitrification (η = 80%, K20 = 0.543·day-1) was lower in bed 2, with higher load of organic substrate (average BOD5 = 78.60 g O2·m-2·day-1), than the effectiveness (η = 91% and K20 to 2.398·day–1) gained in bed 1 with lower load (mean BOD5 = 46.35 g O2·m-2·day-1). On the contrary, effectiveness of denitrification and nitrogen removal rate (η = 30%. SUZ = 7.86 g·m-2·day-1) was higher in bed 2, than in bed 1 (η = 11%, SUZ = 1.55 g·m-2·day-1) which was less loaded. Nitrification process in the beds could be intensified by decreasing organic load of their surfaces by means of constructional adaptation of trickling surfaces proportionally to higher concentration of organic pollutants in wastewater out flowing from the rural septic tanks.
Źródło:: Problemy Inżynierii Rolniczej; 2012, R. 20, nr 4, 4; 171-181
1231-0093
Pojawia się w:: Problemy Inżynierii Rolniczej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Changes in thermal conditions in the high mountain areas and contemporary warming in the Central Europe
Autorzy:: Żmudzka, Elwira
Owsiński, Jan
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2034144.pdf
Data publikacji:: 2010-06-01
Wydawca:: Uniwersytet Warszawski. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
Tematy:: contemporary warming
trend
Tatra Mountains
lowland Poland
Opis:: The purpose of the report is to determine trends in thermal conditions in the Polish part of the Tatra Mountains. The results of studies were compared with the results of analogous analyses, carried out for the area of lowland Poland. The study makes use of the data from the weather stations in Zakopane and on Kasprowy Wierch Mt. from the years 19512006, mainly from 1966-2006. The thermal conditions in lowland Poland was determined on the basis of the area-averaged time series (45 stations). Various thermal characteristics were considered. The increase of the rate of upward trend in temperature at the turn of the 21st century, as well as the change of the seasonal distribution of the warming in comparison with the preceding long-term periods, have been documented. Symptoms of increase of the thermal continentality have also been observed.
Źródło:: Miscellanea Geographica. Regional Studies on Development; 2010, 14; 59-70
0867-6046
2084-6118
Pojawia się w:: Miscellanea Geographica. Regional Studies on Development
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Uwarunkowania turystycznego kierunku rozwoju górskich obszarów wiejskich
Conditions of mountain areas in Poland development through tourism
Autorzy:: Chudy-Hyski, D.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/61990.pdf
Data publikacji:: 2009
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:: Polska
tereny gorskie
obszary wiejskie
rozwoj regionalny
rozwoj lokalny
kierunki rozwoju
rozwoj wielofunkcyjny
turystyka
rynek turystyczny
turystyka wiejska
rozwoj turystyki
uwarunkowania wewnetrzne
scenariusze rozwoju
Opis:: Obszary górskie Polski stanowią specyficzne terytorium pod względem fizyczno-geograficznym, gospodarczym i społecznym. Posiadają one szczególne uwarunkowania przyrodnicze, ekonomiczne i kulturowe, z których wynikają zarówno ograniczenia, jak i szanse rozwoju tych obszarów. Z uwarunkowaniami przyrodniczymi wiążą się zwiększone koszty gospodarowania, głównie w rolnictwie, a także takich dziedzinach, jak budownictwo, czy komunikacja. Wiążą się z nimi także cechy stanowiące walory turystyczne, umożliwiające właśnie poprzez rozwój turystyki rekompensowanie przynajmniej części ograniczonych możliwości pozyskiwania dochodów przez ludność miejscową. Obszary górskie definiuje się jako obszary, gdzie produkcja rolna jest utrudniona ze względu na niekorzystne warunki klimatyczne i ukształtowanie terenu. Podstawowym kryterium wyodrębniania obszarów górskich stosowanym w Polsce jest wzniesienie nad poziom morza. Do obszarów górskich zaliczono więc gminy i obręby geodezyjne, w których ponad połowa powierzchni użytków rolnych znajduje się na wysokości powyżej 500 m n.p.m. Przestrzennie badaniami objęto górskie obszary wiejskie Polski, przy czym za najmniejszą jednostkę badawczą przyjęto obszar gminy. Obiektem badań są wszystkie gminy stanowiące w Polsce górskie obszary wiejskie o niekorzystnych warunkach gospodarowania (określane jako ONW górskie). Badaniami objęto łącznie 50 gmin (w czterech województwach: dolnośląskim, małopolskim, podkarpackim oraz śląskim), z których 43 to gminy wiejskie, natomiast 7 to gminy miejsko-wiejskie. Z uwagi na fakt, że przedmiot badań stanowią wyłącznie obszary wiejskie, analizą objęto gminy wiejskie w całości oraz części wiejskie gmin miejsko-wiejskich. Gminy te wybrano na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na wspieranie działalności rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania objętej planem rozwoju obszarów wiejskich. Załącznik 2 rozporządzenia wskazuje enumeratywnie gminy stanowiące w Polsce obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania, w tym obszary górskie. Aby dana gmina mogła wykorzystać turystykę jako siłę napędową lokalnego rozwoju społeczno-gospodarczego, muszą po pierwsze istnieć sprzyjające warunki uprawiania różnych form turystyki (muszą być podstawy dla powstania i zwiększania intensywności ruchu turystycznego), a po drugie – muszą być podstawy powstawania różnych form działalności gospodarczej w zakresie turystyki oraz związanej z obsługą ruchu turystycznego i zwiększonych potrzeb mieszkańców. Uwarunkowania (czynniki), decydujące o predyspozycjach gmin górskich do podjęcia i realizacji turystycznego kierunku rozwoju (rozwoju przez turystykę), mogą mieć charakter zewnętrzny oraz wewnętrzny. W pracy szczegółowej analizie poddano wyłącznie uwarunkowania wewnętrzne. Przyjęto, że zbiorczą kategorią grupującą wszystkie te czynniki są uwarunkowania turystycznego kierunku rozwoju obszaru (U). Uwarunkowania te poddano analizie, uwzględniając ich różnorodny charakter, co znalazło wyraz w postaci wyodrębnienia uwarunkowań cząstkowych, tj. uwarunkowań infrastrukturalnych, gospodarczych, środowiska (przyrodniczego i antropogenicznego) oraz społecznych, charakteryzowanych przez poszczególne cechy diagnostyczne. W pracy wykorzystano różne metody badawcze. W odniesieniu do celu poznawczego pracy instrumentem była w szczególności analiza opisowo-jakościowa, która pozwoliła na zidentyfikowanie problemów oraz uwarunkowań rozwoju górskich obszarów wiejskich Polski. Cel metodyczny pracy zrealizowano, wykorzystując dorobek nauk ekonomicznych, bazując przy tym na wybranych metodach statystycznej analizy wielowymiarowej, a w szczególności na metodach taksonomicznych. Cel aplikacyjny osiągnięto, wykorzystując wyniki przeprowadzonych badań ilościowych oraz opracowując różne scenariusze rozwoju górskich obszarów wiejskich Polski ze wskazaniem możliwości uwzględnienia właściwego ich wariantu. Źródłowe materiały dotyczące badanych cech zostały uzyskane drogą ankietową z urzędów gmin objętych analizą. Ponadto wykorzystano dane Głównego Urzędu Statystycznego, w tym dane Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań oraz Powszechnego Spisu Rolnego 2002. Dane, zarówno z badań ankietowych, jak i statystyczne GUS, zgromadzono dla celów porównawczych z dwóch lat – 2005 i 2007. Korzystając z procedur taksonometrycznych, określono syntetyczny wskaźnik poziomu uwarunkowań turystycznego kierunku rozwoju. Na podstawie jego wartości obliczonych dla każdej z badanych gmin i dla każdego z uwarunkowań cząstkowych stwierdzono znaczące zróżnicowanie poziomu uwarunkowań rozwoju analizowanych gmin, zarówno pod względem poziomu ogółem, jak i z uwzględnieniem uwarunkowań cząstkowych (infrastrukturalnych, gospodarczych, środowiska i społecznych) analizowanej struktury. Szczególnie dużym zróżnicowaniem badane gminy charakteryzowały się pod względem uwarunkowań infrastrukturalnych (UI), w odniesieniu do których zakres zmienności okazał się największy. Najmniejszą zmiennością w 2007 r. charakteryzował się poziom uwarunkowań społecznych (US). Przeważająca liczba badanych gmin charakteryzowała się w 2007 r. niskim oraz bardzo niskim poziomem uwarunkowań gospodarczych (UG) oraz społecznych (US), a tylko w nielicznych gminach poziomy te były wysokie. Analizując uporządkowanie gmin według wartości zmiennej syntetycznej opisującej poziom uwarunkowań ogółem, można zauważyć, że do grupy gmin o najkorzystniejszym poziomie uwarunkowań należą gminy, które już mają „tradycje” turystyczne, tj. realizują strategie rozwoju, w których turystyka odgrywa istotną rolę jako czynnik rozwoju lokalnego. Na podstawie uporządkowania gmin pod względem wartości miary syntetycznej wyznaczonej w zakresie warstw analizowanej struktury uwarunkowań, tj. uwarunkowań: UI, UG, UŚ oraz US, można zauważyć znaczną zmienność uporządkowania badanych gmin. Stwierdzono wyraźną zależność w uporządkowaniu badanych gmin pod względem poziomu uwarunkowań infrastrukturalnych (UI) i gospodarczych (UG). Natomiast pomiędzy uporządkowaniami pod względem poziomu uwarunkowań infrastrukturalnych (UI) i środowiska (UŚ) oraz gospodarczych (UG) i środowiska (UŚ) stwierdzono średnią zależność korelacyjną. Korelacja okazała się nieistotna w odniesieniu do następujących par uwarunkowań: infrastrukturalnych (UI) i społecznych (US), gospodarczych (UG) i społecznych (US), jak również środowiska (UŚ) i społecznych (US). Poszczególne uwarunkowania turystycznego kierunku rozwoju posłużyły jako odrębne kryteria klasyfikacji gmin górskich pod względem poziomu tych uwarunkowań. W wyniku klasyfikacji gmin pod względem poziomu uwarunkowań (U) turystycznego kierunku rozwoju górskich obszarów wiejskich Polski wyodrębniono cztery grupy gmin. Przyjęta metoda klasyfikacji (metoda trzech średnich) pozwala na uzyskanie jako wynikowej stałej liczby grup (cztery grupy) charakteryzujących się jednoznaczną ich interpretacją, tzn. kolejne grupy obejmują gminy o coraz niższym poziomie uwarunkowań, przy czym dwie pierwsze grupy odznaczają się poziomem powyżej średniej wyznaczonej dla wszystkich gmin (poziom „bardzo korzystny” oraz „korzystny”), a dwie następne – poziomem poniżej średniej (poziom „niekorzystny” oraz „wyjątkowo niekorzystny”). Najmniej liczną okazała się pierwsza grupa gmin. W jej skład weszły cztery gminy górskie o „bardzo korzystnym” poziomie uwarunkowań turystycznego kierunku rozwoju, ustalonym na podstawie wszystkich cech diagnostycznych łącznie. Wszystkie gminy z pierwszej grupy typologicznej znajdują się w granicach administracyjnych województwa małopolskiego, przy czym trzy z nich tworzą zwarty przestrzennie układ, a czwarta znajduje się w otoczeniu obszarów o „korzystnym” poziomie uwarunkowań (gminy z grupy drugiej). Typologiczna grupa druga obejmuje 14 gmin górskich o „korzystnym” poziomie uwarunkowań (a więc o poziomie uwarunkowań powyżej wartości średniej ustalonej dla wszystkich badanych gmin łącznie). Gminy tej grupy występują we wszystkich czterech województwach, tworząc w przeważającej mierze większe obszary charakteryzujące się zbliżonym poziomem uwarunkowań. Gminy trzeciej grupy typologicznej, a więc charakteryzowane przez „niekorzystny” poziom uwarunkowań, zlokalizowane są również we wszystkich badanych województwach. W każdym z województw (z wyjątkiem śląskiego) są to gminy sąsiadujące z sobą i tworzące w ten sposób większe obszary charakteryzowane przez zbliżony pod względem wartości poziom uwarunkowań. Spośród 12 gmin z czwartej grupy żadna nie należała do gmin województwa podkarpackiego. Ich lokalizacja (zwłaszcza w województwie małopolskim) sugeruje wniosek, że górskie obszary wiejskie charakteryzowane przez „wyjątkowo niekorzystny” poziom uwarunkowań rozwoju zlokalizowane są na obrzeżach obszarów górskich. Analiza zmian czasowych poddanej badaniom struktury uwarunkowań turystycznego kierunku rozwoju górskich obszarów wiejskich Polski pozwoliła na odnotowanie w roku 2007 w porównaniu z rokiem 2005 ogólnej poprawy poziomu uwarunkowań (U), przy czym uwarunkowania cząstkowe złożyły się na ten stan rzeczy w zróżnicowanym stopniu, tj. jedne z nich wpłynęły na ten poziom stymulująco, inne wpłynęły na niego hamująco. Maksymalny przyrost wartości poziomu uwarunkowań (U) odnotowano w gminie Jordanów, natomiast maksymalny spadek odnotowano w gminie Szaflary. Rozkład przestrzenny zmiany poziomu uwarunkowań wskazuje, że w większości gmin odnotowano przyrost wartości miary syntetycznej, a w mniejszej ich liczbie – obniżenie poziomu uwarunkowań. W pracy przeprowadzono także klasyfikację gmin górskich Polski pod względem struktury uwarunkowań wewnętrznych turystycznego kierunku rozwoju, co pozwoliło na wyodrębnienie ośmiu typów górskich obszarów wiejskich. Typ I górskich obszarów wiejskich obejmuje 33 gminy charakteryzowane przez wartość średnią poziomu uwarunkowań (U) poniżej wartości średniej wyznaczonej dla wszystkich gmin górskich. Istniejący poziom uwarunkowań świadczy o słabszej pozycji konkurencyjnej gmin objętych typem pierwszym. Gminy te cechują się znacznym zróżnicowaniem poziomu uwarunkowań turystycznego kierunku rozwoju, tzn. występują gminy o wyraźnie niekorzystnym ich poziomie, jak również gminy o wyraźnej przewadze konkurencyjnej względem większości gmin górskich. Większość gmin pierwszego typu cechuje się niskimi wartościami miary syntetycznej poziomu uwarunkowań (U). Żadne z uwarunkowań cząstkowych (UI, UG, UŚ, US) nie osiągnęło poziomu równego średniej dla wszystkich gmin górskich. Poziom uwarunkowań infrastrukturalnych (UI), gospodarczych (UG) oraz środowiska (UŚ) można określić jako przeciętny, natomiast poziom uwarunkowań społecznych (US) – jako niski. Obszary górskie typu pierwszego występują we wszystkich czterech badanych województwach. Tworzą one kilka względnie zwartych przestrzennie skupisk, z których największe znajduje się na pograniczu województw śląskiego i małopolskiego. Typ II górskich obszarów wiejskich tworzony jest przez siedem gmin górskich. Wartość średnia poziomu uwarunkowań (U) turystycznego kierunku rozwoju wyniosła nieco powyżej średniej dla wszystkich badanych gmin. Gminy typu drugiego są bardziej zróżnicowane pod względem ogólnego poziomu uwarunkowań niż miało to miejsce w wyróżnionym typie pierwszym, ale też żadna z nich nie osiągnęła tak niskiego, jak w typie pierwszym poziomu uwarunkowań. W gminach typu drugiego uwarunkowania społeczne (US) osiągnęły bardzo wysoki poziom. Jako przeciętny można uznać poziom uwarunkowań infrastrukturalnych (UI) oraz środowiska (UŚ), natomiast uwarunkowania gospodarcze (UG), średnio rzecz biorąc osiągnęły niski poziom. Gminy drugiej grupy typologicznej występują w województwie małopolskim i tworzą zwarty przestrzennie obszar z wyjątkiem gminy Muszyna. Typ III górskich obszarów wiejskich obejmuje zaledwie trzy gminy, dla których wartość średnia poziomu uwarunkowań (U) plasuje tę grupę gmin na korzystnej pozycji konkurencyjnej względem większości gmin górskich. Trzecią grupę typologiczną charakteryzuje względnie niewielka zmienność, przy czym nawet gmina o najmniej korzystnych uwarunkowaniach w tej grupie osiągnęła poziom wyraźnie przewyższający średni poziom dla badanych gmin ogółem. Strukturę uwarunkowań turystycznego kierunku rozwoju gmin stanowiących typ trzeci górskich obszarów wiejskich cechuje przeciętny poziom uwarunkowań infrastrukturalnych (UI), wysoki poziom uwarunkowań gospodarczych (UG), bardzo wysoki poziom uwarunkowań środowiska (UŚ) oraz niski poziom uwarunkowań społecznych (US). Gminy trzeciej grupy typologicznej występują po jednej w województwach: śląskim, małopolskim oraz podkarpackim. Typ IV górskich obszarów wiejskich tworzony jest również przez trzy gminy – jedna z województwa dolnośląskiego i dwie z małopolskiego. Ten typ obszarów górskich cechuje niski poziom uwarunkowań (U) turystycznego kierunku rozwoju, przy czym jest on wyraźnie niższy niż to miało miejsce w pierwszej grupie typologicznej. W gminach górskich tego typu poziom uwarunkowań infrastrukturalnych (UI) można określić jako przeciętny, poziom uwarunkowań gospodarczych (UG) i środowiska (UŚ) – jako niski, natomiast poziom uwarunkowań społecznych (US) – jako wysoki. Typ V górskich obszarów wiejskich opisany jest przez poziom uwarunkowań turystycznego kierunku rozwoju tylko nieznacznie przewyższający średni poziom ustalony dla wszystkich gmin górskich. W tym względzie typ piąty obszarów można porównać do typu drugiego, jednakże charakteryzuje się on wyraźnie korzystniejszym poziomem uwarunkowań gospodarczych oraz infrastrukturalnych. Ten typ reprezentuje tylko jedna gmina górska, tj. gmina Poronin (województwo małopolskie). Uwarunkowania infrastrukturalne (UI) oraz środowiska (UŚ) osiągnęły w niej poziom przeciętny, uwarunkowania gospodarcze (UG) – poziom wysoki, natomiast uwarunkowania społeczne (US) – bardzo wysoki. Typ VI górskich obszarów wiejskich, do którego zaklasyfikowano też jedną tylko gminę – Krynicę-Zdrój (województwo małopolskie), charakteryzuje się bardzo wysokim poziomem uwarunkowań (U) turystycznego kierunku rozwoju, przy czym poszczególne jego składowe cechuje również bardzo wysoki poziom z wyjątkiem uwarunkowań środowiska (UŚ), których poziom można określić jako przeciętny. Typ VII górskich obszarów wiejskich cechuje gminę Uście Gorlickie (województwo małopolskie). Typ ten opisany został przez bardzo wysokie wartości miary poziomu uwarunkowań (U) turystycznego kierunku rozwoju. Poziom poszczególnych uwarunkowań stanowiących warstwy analizowanej struktury można ocenić jako bardzo wysoki – w odniesieniu do uwarunkowań infrastrukturalnych (UI) i gospodarczych (UG), jako wysoki – w odniesieniu do uwarunkowań środowiska (UŚ) oraz przeciętny – w stosunku do uwarunkowań społecznych (US). Typ VIII górskich obszarów wiejskich charakteryzuje się bardzo niskim poziomem uwarunkowań (U) turystycznego kierunku rozwoju, przy czym w odniesieniu do uwarunkowań infrastrukturalnych (UI), gospodarczych (UG) i środowiska (UŚ) również okazał się on bardzo niski, a w wypadku uwarunkowań społecznych (US) – wysoki. Jedynie gmina Czarny Bór (województwo dolnośląskie) została zaklasyfikowana do ósmego typu górskich obszarów wiejskich. Na podstawie przeprowadzonych badań i uzyskanych wyników klasyfikacji pod względem poziomu oraz struktury uwarunkowań turystycznego kierunku rozwoju opracowano scenariusze turystycznego kierunku rozwoju górskich obszarów wiejskich Polski. Scenariusz pierwszy kierowany jest do gmin górskich charakteryzujących się bardzo wysokim poziomem uwarunkowań turystycznego kierunku rozwoju, co stanowi bez wątpienia o dużych możliwościach rozwoju turystyki na ich obszarze. Poprzez systematyczną dbałość o istniejące uwarunkowania celem zwiększenia ich atrakcyjności (turystycznej i inwestycyjnej) oraz zachowania ich dla przyszłych pokoleń gminy te predestynują do wzrostu pozycji konkurencyjnej względem gmin o podobnym poziomie uwarunkowań turystycznego kierunku rozwoju. Gminy górskie, wybierając i rozwijając turystykę jako wiodącą działalność gospodarczą, stają się beneficjentami pozytywnych efektów (efektów mnożnikowych) wielofunkcyjnego rozwoju obszaru. Scenariusz drugi przeznaczony jest dla gmin górskich zamierzających wykorzystywać powstające efekty mnożnikowe turystyki w stymulowaniu rozwoju społeczno-gospodarczego. Obszary predestynowane do realizacji drugiego scenariusza rozwoju charakteryzują się ponadprzeciętnym (ale nie najwyższym) poziomem uwarunkowań turystycznego kierunku rozwoju. Obszary te stanowią więc atrakcyjną przestrzeń dla podmiotów rynku turystycznego zainteresowanych turystyką (po stronie popytowej oraz podażowej). W celu poprawy swojej pozycji konkurencyjnej gminy górskie, dla których realizacja tego scenariusza jest właściwa, wymagają rozwiązania pewnych istotnych kwestii wynikających z przynależności danej gminy do jednego z wyodrębnionych typów górskich obszarów wiejskich, a więc związanych ze strukturą uwarunkowań. Scenariusz trzeci uwzględnia możliwość podjęcia i realizacji turystycznego kierunku rozwoju górskich obszarów wiejskich, przy czym taka alternatywa nie może stanowić głównego czynnika rozwoju społeczno-gospodarczego, a wyłącznie dodatkowy (uzupełniający) przyczyniający się do zwiększenia stopnia wielofunkcyjności danego obszaru. Trzeci scenariusz rozwoju przewidziany został dla 303 gmin górskich charakteryzujących się znaczącymi ograniczeniami w zakresie podjęcia i realizacji turystycznego kierunku rozwoju. Gminy te mogą realizować go w ograniczonym zakresie, przyjmując jako niezbędne rozwiązanie licznych istotnych kwestii (również wynikających z faktu zaklasyfikowania ich do danego typu górskich obszarów wiejskich) w celu wykorzystania dodatnich (pozytywnych) efektów zewnętrznych generowanych przez turystykę w zakresie rozwoju społeczno- gospodarczego. Szansą dla tych gmin może być wykreowanie regionalnego (lokalnego) produktu turystycznego, gwarantującego wzrost atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej, przejawiający się możliwością konkurowania o turystów i inwestorów z innymi gminami górskimi, nawet tymi o wyższym poziomie uwarunkowań tego rozwoju. Scenariusz czwarty zakłada „ostrożne” podejście do kwestii stymulowania rozwoju lokalnego dzięki korzyściom (gospodarczym, społecznym oraz przyrodniczym) generowanym przez turystykę. Scenariusz ten został przewidziany dla takich górskich obszarów wiejskich, które charakteryzowane są przez bardzo niski poziom uwarunkowań turystycznego kierunku rozwoju. Gminy górskie, dla których przewidziany został czwarty scenariusz rozwoju, cechują się istotnymi ograniczeniami realizacji turystycznego kierunku rozwoju, co wskazuje na niewielkie szanse skutecznej jego realizacji. Niemniej jednak bardziej szczegółowa analiza zapóźnień w sferze uwarunkowań rozwoju (uwarunkowań cząstkowych) umożliwia zróżnicowanie gospodarki lokalnej przez podejmowanie przez podmioty działalności turystycznej. Każdy z czterech opracowanych scenariuszy turystycznego kierunku rozwoju górskich obszarów wiejskich Polski uwzględnia w swoich założeniach poziom uwarunkowań tego rozwoju właściwy dla kolejnych przebadanych gmin górskich. O sposobie realizacji przez daną gminę górską określonego scenariusza nie może jednak przesądzać sam tylko specyficzny dla niej poziom uwarunkowań. Należy także uwzględnić strukturę tych uwarunkowań, którą tworzą uwarunkowania cząstkowe w postaci uwarunkowań infrastrukturalnych, gospodarczych, środowiska oraz społecznych. Scenariusze te stanowią narzędzie podejmowania decyzji na szczeblu lokalnym, czyli tam, gdzie ważą się decyzje o podjęciu i realizacji turystycznego kierunku rozwoju obszaru, bądź też tam, gdzie taki kierunek rozwoju obszaru jest już realizowany, a władze gminy jedynie potwierdzając trafność swoich dotychczasowych decyzji, podejmują działania zmierzające do jego kontynuowania podjętą ścieżką rozwoju.
Mountain areas in Poland constitute a special territory with respect to physico-geographical, economic and social aspects. There are specific environmental, economic and cultural conditions, which on one hand restrain and on the other provide chances of these areas development. Environmental conditions involve higher economic costs mainly in agriculture but also in other fields, such as construction or transportation. Other characteristics of these areas include landscape values which just through development of tourism can at least partially recompense the local communities the limited opportunities of gaining incomes. Mountain areas are defined as the areas where agricultural production is made difficult by the unfavourable climatic conditions and land configuration. The basic criterion used for identification of mountain areas in Poland is their elevation above the sea level. Therefore the mountain areas comprise communes and land surveying districts, where over a half of the arable land area is situated above 500 m a.s.l. Considering the investigated space, the research comprised mountain rural areas in Poland, whereas the area of a single commune was assumed as the smallest researched unit. The object of studies were all communes which in Poland constitute mountain less favoured areas (mountain LFA). The investigations comprised a total of 50 communes (in four provinces: dolnośląskie, małopolskie, podkarpackie and śląskie), of which 43 are rural communes, whereas 7 are urbanrural communes. Due to the fact that rural areas have been the object of research, analysed were wholly rural communes and rural parts of urban-rural communes. The communes were selected on the basis of the Regulation of the Council of Ministers dated 14 April 2004 stating detailed terms and procedures of providing financial assistance for supporting agricultural activity in less favoured areas included in the rural development plan. Appendix 2 to the above mentioned regulation enumerates the communes in Poland which constitute less favoured areas, including also mountain areas. In order that an individual commune may use tourism as a driving force for local social-economic development, in the first place there must be conditions favourable for practising various forms of tourism (bases for starting and then intensifying the tourist movement are necessary prerequisites), secondly opportunities must be opened up for creating various enterprises connected with tourism and providing services for tourists, and capable of meeting increased needs of local communities. Conditions (factors) determining mountain communes predisposition for undertaking and realisation of development through tourism may be either of external or internal character. A detailed analysis was conducted in the thesis only on the internal conditions. It was assumed that a collective category grouping all these factors are the conditions of the area development through tourism (U). These conditions were analysed considering their diversified character, which was presented as identification of partial conditions, i.e. infrastructural, economic, environmental (natural and anthropogenic) and social conditions characterised by individual diagnostic features. Various research methods were applied in the thesis. Regarding the cognitive objective of the thesis, descriptive-qualitative analysis was the tool which allowed to identify the problems and conditions of the development of mountain rural areas in Poland. The methodological aim of the thesis was realised by using the output of economic sciences, at the same time basing on selected methods of multivariate statistical analysis, particularly taxonomic methods. The applicational aim was reached using the results of conducted quantitative analysis and developing various scenarios for the development of mountain rural areas in Poland, pointing to a potential of considering their proper variant. The source materials concerning the analysed features were obtained by means of surveys conducted by communes offices of the analysed communes. Moreover, the Author used the data provided by the Central Statistical Office, including the data from Population and Housing Census and Agricultural Census 2002. For the purpose of comparison, the data both from the survey studies and statistical CSO data were gathered for two years 2005 and 2007. Taxonometric procedures were used to determine the synthetic indicator of the level of development conditions through tourism. On the basis of its values computed for each of the analysed communes and for the partial conditions, a considerable diversification of the level of development conditions through tourism was found for the analysed communes, both with respect to the general level and considering partial conditions (infrastructural, economic, environmental and social) of the analysed structure. The analysed communes revealed especially great diversification with respect to infrastructural conditions (UI), for which variability range proved the widest. The level of social conditions (US) was characterised by the smallest variability in 2007. Also in 2007 the prevailing number of the analysed communes was characterised by low or very low level of economic (UG) and social (US) conditions and only in few communes these levels were high. The analysis of commune ordering according to the values of synthetic variable describing the general conditions level, reveals that the group of communes with the most advantageous level conditions includes those, which already have some tourist “traditions”, i.e. have been implementing a development strategy, in which tourism plays a crucial role as a local development factor. On the basis of arranging communes according to the value of synthetic measure determined within the range of the analysed condition structure layers, i.e. UI, UG, UŚ and US conditions, a considerable variability of the analysed communes ordering may be seen. An apparent dependence was observed for the analysed communes ordering in respect of the level of infrastructural (UI) and economic (UG) conditions. On the other hand a medium correlational dependence was found for the ordering according to the level of infrastructural (UI) and environmental (UŚ) conditions, and economic (UG) and environmental (UŚ) conditions. The correlation proved nonsignificant for the following pairs of conditions: infrastructural (UG) and social, economic (UG) and social (US), and also for environmental (UŚ) and social (US). Individual conditions of development through tourism served as separate criteria for classification of mountain communes according to the level of these conditions. Four groups of communes were identified in result of commune classification with respect to the level of conditions (U) of mountain areas in Poland development through tourism. Applied method of classification (triple averages method) allows to obtain as a result a constant number of groups (four groups) characterised by an unanimous interpretation, i.e. the subsequent groups comprise communes with decreasing level of conditions, however the two first groups reveal the level above the average determined for all communes (“very advantageous” and “advantageous” level), whereas the two next reveal the level beneath the average (“disadvantageous” and “exceptionally disadvantageous”. The first group of communes proved the least numerous. It comprised four mountain communes with a “very advantageous” level of conditions of development through tourism, determined on the basis of all diagnostic features. All communes from the first typological group are situated within the administrative boundaries of the małopolskie province, where three of them constitute a compact spatial configuration, whereas the fourth one is surrounded by the areas with “advantageous” level of conditions (communes from the second group). The second typological group comprises 14 mountain communes with an “advantageous” level of conditions (i.e. the level of conditions above the average value determined jointly for all analysed communes). The communes in this group are situated in all provinces, in majority forming larger areas characterised by an approximate level of conditions. The communes in the third typological group, i.e. characterised by “disadvantageous” level of conditions are also localised in all investigated provinces. In each of the provinces (except śląskie) these are neighbouring communes together forming larger areas characterised by an approximate value of conditions level. None of the 12 communes from the fourth group is situated in the podkarpackie province. Their localisation (particularly in the małopolskie province) suggest a conclusion that mountain rural areas characterised by “exceptionally disadvantageous” level of conditions for development are situated on the border of mountain terrains. The analysis of time changes of investigated structure of conditions for mountain rural areas in Poland development through tourism allowed to register a general improvement of the conditions (U) level in 2007 in comparison with 2005, however the partial conditions differently contributed to this situation, i.e. some stimulated the level, whereas the others had a negative effect. The maximum increase in the value of condition (U) level was noted in Jordanów commune, whereas a maximum decrease was registered in Szaflary commune. Spatial distribution of the change in the level of conditions shows that in a majority of communes an increase in the synthetic measure value was noted, whereas the level of conditions decreased in the least number of the communes. The thesis presents also the classification of mountain communes in Poland conducted with respect to the structure of internal conditions for the development through tourism, which allowed to identify eight types of mountain rural areas. Type 1 of mountain rural areas comprises 33 communes characterised by a medium value of conditions level (U), below the mean value determined for all mountain communes. The existing level of conditions evidences a weaker competitive position of the communes within the first type. These communes reveal a considerable diversification of the level of development conditions through tourism, i.e. there are communes where this level is apparently disadvantageous, but also those showing obvious competitive advantage over most mountain communes. A majority of the first type communes is characterised by low values of synthetic measure of the level of conditions (U). None of the partial conditions (UI, UG, UŚ or US) reached the level equal to the average for all mountain communes. The level of infrastructural (UI), economic (UG) and environmental (UŚ) conditions may be determined as average, whereas the level of social conditions (US) as low. The mountain areas of the first type are situated in all four analysed provinces. They constitute several relatively compact spatial clusters, of which the largest is located on the border of the śląskie and małopolskie provinces. Type 2 of the mountain rural areas consists of seven mountain communes. The mean level value of conditions (U) for development through tourism was lightly above the mean value computed for all analysed communes. The communes of the second type are more diversified with respect to general level of conditions than those of the first type, but none has reached such low level of conditions as registered in type 1. In the communes of the second type social conditions (US) reached very high level. The levels of infrastructural (UI) and environmental (UŚ) conditions may be considered average, whereas economic (UG) conditions on average reached a low level. The communes from the second typological group are situated in the małopolskie province and form a spatially compact configuration, except for the Muszyna commune. Type 3 of mountain rural areas comprise only three communes which the mean value of condition level (U) places in a disadvantageous competitive position in relation to most mountain communes. The third typological group is characterised by a relatively small variability, however even the commune with the least advantageous conditions in this group reached the level apparently higher than the average level for a total of the analysed group. The structure of conditions for development through tourism in communes constituting the third type of mountain rural areas reveals an average level of infrastructural (UI) conditions, high level of economic conditions (UG), very high level of environmental conditions (UŚ) but a low level of social conditions (US). One of the communes from the third typological group is situated in śląskie, małopolskie and podkarpackie province, each. Type 4 of the mountain rural areas is also formed of three communes – one in the dolnośląskie and two from the małopolskie province. This type of mountain areas is characterised by a low level of conditions (U) for development through tourism which is apparently lower than registered in the first typological group. In this typological group the level of infrastructural (UI) conditions may be assessed as average, the level of economic (UG) and environmental (UŚ) conditions as low, whereas the level of social (US) conditions as high. Type 5 of mountain rural areas is described by the level of conditions for development through tourism as only slightly exceeding the average level determined for all mountain areas. In this respect the fifth type of the areas may be compared with the second type, however it is characterised by an apparently more advantageous level of economic and infrastructural conditions. This type is represented by only one mountain commune, i.e. Poronin commune (małopolskie province). Infrastructural (UI) and environmental (UŚ) conditions reached the average level, economic conditions (UG) – high level, whereas social conditions (US) – very high level. Type 6 of mountain rural areas to which also only one commune (Krynica Zdrój in the małopolskie province) was classified is characterised by a very high level of conditions (U) for development through tourism, however the individual components also represent a high level, except for the environmental (UŚ) conditions, whose level may be described as average. Type 7 of mountain rural areas characterises Uście Gorlickie commune (małopolskie province). This type was described by very high values of the measure of condition (U) level of development through tourism. The levels of individual conditions constituting the layers of the analysed structure may be assessed as very high – considering the infrastructural (UI) and economic (UG) conditions, but average with respect to social conditions (US). Type 8 of mountain rural areas is characterised by a very low level of conditions (U) for development though tourism, and the level proved also very low concerning the infrastructural (UI), economic (UG) and environmental (UŚ) conditions, but high for social conditions (US). Only Czarny Bór commune (dolnośląskie province) was classified to the eighth type of mountain rural areas. On the basis of conducted research and obtained results of classification concerning the level and structure of conditions for development through tourism, scenarios of mountain rural areas in Poland development through tourism were developed. The first scenario targets mountain communes characterised by very high level of conditions for development through tourism, which undoubtedly determined considerable potential of tourism development in these areas. Owing to systematic care about the existing conditions and to improve their attractiveness (for tourists and investors), and maintaining them for future generations, these communes are predetermined to improve their competitive position over the communes with a similar level of conditions for development through tourism. By choosing and developing tourism as the leading economic activity, the mountain communes become beneficiaries of positive effects (multiplier effect) of multifunctional area development. The second scenario is meant for mountain communes which intend to use generated multiplier effects of tourism for stimulating their socio-economic development. The areas where the second development scenario should be implemented are characterised by over the average (but not the highest) level of conditions for development through tourism. Therefore, these areas constitute an attractive space for tourist market subjects interested in tourism (considering sales and demand). In order to improve their competitive position, the mountain communes for which realisation of this scenario seems proper, must solve some important problems resulting from their affiliation to one of the identified types of mountain rural areas, i.e. connected with the structure of conditions. The third scenario considers a possible undertaking and realisation of mountain rural areas development through tourism, however this alternative cannot be the main factor of socio-economic development, but only an additional (supplementary) one contributing to an improvement of this area multifunctionality. The third scenario of development has been developed for the mountain communes characterised by considerable constraints involved in the undertaking and realization of development through tourism. These communes may realize it in a limited scope, considering as crucial solving numerous important problems (resulting also from their classification to an individual type of mountain rural areas) in order to utilise positive external effects generated by tourism in the field of socio- economic development. A chance for these communes is provided by creating a regional (local) tourist product, ensuring their improved attractiveness for tourists and investors, apparent as possible competing for tourists and investors with the other mountain communes, even these with a higher level of conditions for development. The fourth scenario assumes “careful” approach to stimulating local development owing to the benefits (economic, social and environmental) generated by tourism. This scenario was intended for the mountain rural areas characterised by very high level of conditions for development through tourism. Mountain com munes for which the fourth development scenario was developed are characterised by considerable constraints in the realisation of development through tourism, which points to small chances of its effective implementation. However, more detailed analysis of delays in the sphere of conditions for development (partial conditions) enables diversification of the local economy through undertaking tourist activities by economic subjects. Each of the four scenarios developed for mountain rural areas in Poland development through tourism includes in its assumptions the level of conditions of development proper for the subsequent analysed mountain communes. However, the way in which individual scenario would be realised by individual communes cannot be determined only by its specific level of conditions. One should also consider the structure of these conditions, formed by partial, i.e. infrastructural, economic, environmental and social conditions. These scenarios are a tool for decision making on a local level, i.e. in places where decisions are made about undertaking and realisation of the area development through tourism, or in the localities where this particular direction of development has been already pursued, and the commune authorities need only to confirm their former right decisions and continue the initiated development.
Źródło:: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2009, 01
1732-5587
Pojawia się w:: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Dynamika wzrostu jodly olbrzymiej [Abies grandis Lindl.] roznych pochodzen w warunkach gorskich Beskidu Sadeckiego
The growth dynamics of various provenances of grand fir [Abies grandis Lindl.] under mountain conditions of the Beskid Sadecki
Autorzy:: Kulej, M.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/45732.pdf
Data publikacji:: 2008
Wydawca:: Instytut Badawczy Leśnictwa
Tematy:: wzrost roslin
proweniencje
hodowla lasu
wysokosc drzew
dynamika wzrostu
lesnictwo
Abies grandis
jodla olbrzymia
LZD Krynica
Beskid Sadecki
drzewa lesne
Źródło:: Leśne Prace Badawcze; 2008, 69, 4; 299-307
1732-9442
2082-8926
Pojawia się w:: Leśne Prace Badawcze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Mechanizacja gospodarstw rolnych w warunkach górskich na Dolnym Śląsku
Mechanization of agricultural farms in mountain conditions on Lower Silesia
Autorzy:: Szuk, T.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/59882.pdf
Data publikacji:: 2008
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:: Dolny Slask
tereny gorskie
gospodarstwa rolne
wyposazenie techniczne
maszyny rolnicze
wyposazenie gospodarstw
mechanizacja rolnictwa
uslugi mechanizacyjne
Opis:: Celem opracowania była analiza procesów mechanizacji w wybranych gospodarstwach rolnych funkcjonujących w warunkach górskich Dolnego Śląska. Dokonano oceny wyposażenia gospodarstw w podstawowy i specjalistyczny sprzęt mechanizacyjny, jak również ocenę stopnia wykorzystania tego sprzętu. Analizie poddano również stosowane formy mechanizacji, zamierzenia inwestycyjne związane z mechanizacją oraz opinie właścicieli dotyczące procesu mechanizacji produkcji. Badania przeprowadzono w roku 2007 na terenie 8 gmin górskich byłego województwa jeleniogórskiego oraz 3 gmin górskich byłego województwa wałbrzyskiego. Dane źródłowe pochodziły z 15 dobranych celowo gospodarstw indywidualnych współpracujących z Dolnośląskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu. Pozyskany materiał źródłowy dotyczył roku 2006. Uzyskane wyniki wykazały stosunkowo wysokie zużycie moralne i techniczne bazy maszynowej, jak również w wielu przypadkach niedostosowanie jej do specyfiki warunków górskich. Rolnicy zamierzają unowocześnić swoje parki maszynowe przy wykorzystaniu środków pomocowych z UE. Widzą również możliwości obniżenia kosztów mechanizacji poprzez wspólne użytkowanie maszyn bądź mieszane formy mechanizacji.
The aim of the study was analysis of mechanization processes in selected agricultural farms functioning in mountain conditions of Lower Silesia. The evaluation of basic and specialistic mechanization equipment and the level of exploitation of this equipment was analysed. Moreover used forms of mechanization, investment plans, and landholders opinions connected to mechanization processes was analysed. The researches was conducted in 2007 on the area of 8 communes of former jeleniogórskie province and 3 communes of former wałbrzyskie province. The data came from 15 aimly selected individual farms dealing with Lower Silesian Advisory Center in Wrocław. Collected materials concerned 2006 year. The results shows relatively high technician and economic utilization of machinery basis and also in many cases not proper equipment to specify mountain conditions. Farmers are going to modernize their equipment parks with using EU financial help. They also knows possibilities of costs reducing through common utilization of machinery or mixed forms of mechanization.
Źródło:: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2008, 08
1732-5587
Pojawia się w:: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Zróżnicowanie hydromorfologiczne rzeki górskiej a bogactwo gatunkowe i liczebność ichtiofauny
Reflection of the variability of hydromorphological conditions in a mountain river in the abundance and diversity of fish fauna
Autorzy:: Wyzga, B.
Amirowicz, A.
Radecki-Pawlik, A.
Zawiejska, J.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/60339.pdf
Data publikacji:: 2008
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:: rzeki gorskie
rzeka Czarny Dunajec
koryta rzeczne
waloryzacja hydromorfologiczna
antropopresja
fauna
ryby
bogactwo gatunkowe
Opis:: W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat koryto Czarnego Dunajca uległo w wielu odcinkach znacznemu przekształceniu w wyniku jego regulacji i wcięcia się rzeki. W rezultacie współczesna rzeka cechuje się, zwłaszcza w swym środkowym biegu, dużym zróżnicowaniem morfologii oraz charakteru utrzymania koryta. Dla 12 przekrojów jedno- do czteronurtowych dokonano hydromorfologicznej oceny rzeki i ocenę tę skonfrontowano z liczbą gatunków i okazów ryb stwierdzonych w tych przekrojach metodą elektropołowu. Na podstawie pomiarów wykonanych co 1 m w korycie(tach) małej wody, dla każdego przekroju określono także zróżnicowanie głębokości i prędkości wody oraz średniej średnicy powierzchniowego materiału dennego. Ocena hydromorfologicznej jakości rzeki w badanych przekrojach wynosiła 1,08–3,96, przy czym przekroje o wielonurtowym układzie koryta z dużym udziałem kęp określono jako naturalne, a przekroje uregulowane przyporządkowano do klasy 4. Zwiększaniu się liczby koryt małej wody towarzyszył wzrost zróżnicowania głębokości i prędkości wody oraz średniej średnicy materiału dennego. W przekrojach jednonurtowych stwierdzono tylko 2 gatunki i średnio 13 okazów ryb, natomiast w przekrojach czteronurtowych 3–4 gatunki i średnio 82 okazy ryb. Analiza wyników pokazała, że liczba gatunków i okazów ryb wzrasta liniowo wraz ze zwiększaniem się liczby koryt małej wody oraz zróżnicowania głębokości w przekroju i wykładniczo w miarę wzrostu hydromorfologicznej jakości rzeki. Przedstawione badania pokazały, że uproszczenie układu koryta rzeki górskiej w wyniku antropopresji oraz spowodowane nim pogorszenie się hydromorfologicznej jakości rzeki znajduje odzwierciedlenie w zubożeniu zespołów ichtiofauny. Wskazuje to, iż uzyskanie poprawy ekologicznego stanu rzeki, którego przejawem jest liczebność i zróżnicowanie ichtiofauny, będzie wymagało zwiększenia morfologicznego zróżnicowania jej koryta i poprawy hydromorfologicznej jakości rzeki.
Over a few past decades, some sections of the fifth-order, mountain Czarny Dunajec River, southern Poland, have been considerably modified by channelization or channel incision induced by gravel extraction. As a result, the contemporary river represents a variety of morphologies ranging from single-thread, incised or regulated channel to unmanaged, multi-thread channel. For twelve crosssections with 1 to 4 flow threads, hydromorphological river quality was assessed by four surveyors from the fields of fluvial geomorphology, river engineering and hydrobiology and compared with the abundance and diversity of fish fauna determined by electrofishing. Moreover, the variation in depth, velocity and bed material size was determined for each cross-section on the basis of measurements made at 1 m intervals. Average values of hydromorphological quality for the surveyed cross-sections ranged between 1.08 and 3.96, with the cross-sections with heavily island-braided morphology classified as representing high status (reference) conditions and those located in channelized river sections falling into Class 4. The increase in the number of low-flow channels within a cross-section was associated with increasing variation in depth, velocity and bed material size. Single-thread cross-sections hosted only 2 fish species and 13 specimens caught on average, whereas 3-4 species and 82 specimens on average were recorded in the crosssections with four low-flow channels. The reduced abundance and diversity of fish fauna characterised single-thread river sections located both upstream and downstream of the multi-thread channel reach. Results from regression analysis indicated the number of both fish species and specimens to increase linearly with increasing number of low-flow channels and variation in depth within a crosssection and exponentially with improving hydromorphological quality. This study shows that the simplification of flow pattern and the resultant aggravation of hydromorphological quality in some sections of the Czarny Dunajec, caused by human disturbances, is manifested in the remarkable impoverishment of fish communities. This indicates a need for increasing morphological complexity of the flow pattern and improving hydromorphological quality of the river that would be reflected in a restored high abundance and diversity of its fish fauna.
Źródło:: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2008, 02
1732-5587
Pojawia się w:: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "mountain conditions" wg kryterium: Wszystkie pola

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język