Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "literatura i filozofia" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 26
Tytuł:
Świadectwa lektury św. Tomasza z Akwinu w twórczości Czesława Miłosza
St. Thomas Aquinas in the works of Czesław Miłosz
Autorzy:
Bałdyga, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2057902.pdf
Data publikacji:
2021-12-30
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
Miłosz
św. Tomasz z Akwinu
filozofia i literatura
estetyka Miłosza
Milosz
Thomas Aquinas
philosophy and literature
Milosz’s aesthetic
Opis:
The article concerns the connection between the work of Czesław Miłosz and the philosophy of Thomas Aquinas. The aim is not only to expand the state of knowledge with another point of reference, but to emphasize the impact that reading the writings of a medieval philosopher could have had on the overall shape of Czesław Miłosz's work - e.g. on specific aesthetic choices or views on the condition of the modern world. In Miłosz's poetry and essays, attention is drawn to the recurring presence of the thoughts and figures of Saint Thomas Aquinas. It turns out to be important to indicate the sources of thinking about the connection between the medieval philosopher and the writings of the Nobel Prize winner - to show where Miłosz referred directly to this philosophy and to refer to biographical contexts (which are obviously auxiliary). I mainly present points in Miłosz;’s works which testify to the fact that the writings of Thomas Aquinas were read and commented on by Miłosz over the years of his literary activity.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2021, 10; 163-180
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prawo i literatura. Parerga, red. Joanna Kamień, Jerzy Zajadło, Kamil Zeidler
The Prawo i literatura. Parerga, red. Joanna Kamień, Jerzy Zajadło, Kamil Zeidler
Autorzy:
Boike, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1037588.pdf
Data publikacji:
2020-09-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
law
literature
philosophy of law
prawo
literatura
filozofia prawa
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2020, 82, 3; 311-312
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przeciw empatii – Sartre i Gombrowicz, czyli jak filozofia i literatura wyprzedzają koncepcje naukowe
Autorzy:
Cieliczko, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/437580.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Instytut Filozofii i Socjologii
Tematy:
body
corporeality
being
empathy
compassion
identification
interpersonal relations
mirror neurons
Jean Paul Sartre
Witold Gombrowicz
Opis:
The article presents Jean Paul Sartre’s idea of the human body and the bodiliness described in his book Being and nothingness (1943). In this book, Sartre argued that every human relation is based on the objectification of one human by another, and entering into empathic contactis basically impossible. The author of the article has confronted this thesis with contemporary psychological and neuropsychological thought (mirror neuron theory) and has investigated how the category of empathy functions in literary studies. A very important part of this article is the reflection on the presence and topicality of Sartre’s beliefs in the literature. The author has conducted an interpretation of Witold Gombrowicz’s story Tancerz mecenasa Kraykowskiego (1926) from the collection Bakakaj (1957), and has shown that the ideas presented by Sartre are reflected there in a very interesting way. Sartre’s philosophy turns out to be absolutely up‑to‑date right now, more than many psychological theories — it not only supplies a philosophical base for the analysis of human relations (those also presented in literature), but also gives a certain tool for describing them in the form of specific language and terminology.
Źródło:
ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal; 2014, 4, 2; 359-374
2083-6635
2084-1043
Pojawia się w:
ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ludwig van Beethoven artysta w kręgu filozofii, literatury, religii, techniki i spraw polityczno-społecznych
Ludwig van Beethoven. The artist in the circle of philosophy, literature, religion, art and political and social affairs
Autorzy:
Dudek, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1179713.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Beethoven
filozofia
literatura
nauka
technologia
polityka
kwestie społeczne
klasycyzm
romantyzm
philosophy
literature
science
technology
politics
social issues
classicism
romanticism
Opis:
Ludwig van Beethoven był człowiekiem nieustannie poszukującym własnej drogi. Jako artysta potrafił przełamywać stereotypy i przybliżać słuchaczom uczucia, myśli i stany ducha wykraczające poza ich świadomość. Jego twórczość niwelowała granice muzycznej dosłowności, stając się niejednokrotnie zapisem przeżyć i doświadczeń zwykłych ludzi. Towarzyszący temu autentyzm i innowacyjność estetyczna były odbiciem interdyscyplinarnych zainteresowań kompozytora, które oscylowały wokół wielu dziedzin nauki, począwszy od filozofii, literatury, religii, techniki, a skończywszy na sprawach polityczno-społecznych. Od początku był autodydaktą, którego fascynowała zmienność świata. Chciał czerpać z niej jak najwięcej i tyle samo przekazywać na kartach swoich partytur. Cierpiał, ale potrafił zwyciężać. Był samotny, ale poruszał miliony. Do końca zdumiewał, nie zatracając nic z ciekawości dziecka.
Ludwig van Beethoven was a man always looking for his own path. As an artist, he was able to overcome stereotypes and introduce his listeners to feelings, thoughts and states of mind which went beyond their awareness. His works removed boundaries of musical literality, not infrequently becoming a record of experiences of ordinary people. The accompanying enthusiasm and aesthetic innovativeness reflected the composer’s interests which oscillated around numerous fields of science, ranging from philosophy, literature, religion, technology to political and social issues. From the beginning, he was a self-taught composer, fascinated by changeability of the world. His intention was to draw upon it as much as possible and to express as much on the pages of his scores. He suffered but he knew how to win. Though he was lonely, he touched millions. He amazed to the last, never losing the curiosity of a child.
Źródło:
Zeszyty Naukowe KUL; 2017, 60, 1; 65-86
0044-4405
2543-9715
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe KUL
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Łukasz MUSIAŁ Arkadiusz ŻYCHLIŃSKI (red.), Nienasycenie. Filozofowie o Kafce
Autorzy:
Elert, Kinga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/944773.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Instytut Filozofii i Socjologii
Tematy:
Kafka
filozofia i literatura
hermeneutyka
słowo
filozofia mowy
separacja
filozofia samotności
judaizm
Bóg
Źródło:
ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal; 2011, 1, 2; 393-400
2083-6635
2084-1043
Pojawia się w:
ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gdzie kończy się filozofia? Metafora w literaturze i filozofii
Autorzy:
Gałkowski, Stanisław Karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/643954.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Metaphor
Philosophie
Literatur
Debatte
Rationalität
metaphor
philosophy
literature
debate
rationality
metafora
filozofia
literatura
debata
racjonalność
Opis:
Der Text ist eine Antwort auf die Polemik von Marcin Kochanowski (Über die Beziehungen zwischen Literatur und Philosophie am Beispiel der Gestalt von Iwan Karamazow) mit meinem Text (Die Grenze der Philosophie. Metapher in der Philosophie am Beispiel der Sprache von Józef Tischner), der der Rolle der Metapher in der Formulierung philosophischer Thesen und in der Bestimmung des Unterschieds zwischen Philosophie und Literatur gewidmet war.
This is a response to Marcin Kochanowski's polemics (On links between literature and philosophy on the example of Ivan Karamazov) with my paper (The boundary of philosophy. The metaphor in philosophy as exemplified by Józef Tischner’s language) elaborating on the role of the metaphor in formulating philosophical theses and in defining the difference between philosophy and literature.
Tekst jest odpowiedzią na polemikę Marcina Kochanowskiego (O związkach literatury i filozofii na przykładzie postaci Iwana Karamazowa z moim tekstem (Granica filozofii. Metafora w filozofii na przykładzie języka Józefa Tischnera,) poświęconym roli metafory w formułowaniu tez filozoficznych oraz w określaniu różnicy między filozofią i literaturą.
Źródło:
Kultura i Wartości; 2019, 28
2299-7806
Pojawia się w:
Kultura i Wartości
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Operacje mózgu w świecie fantastyki i filmu
Autorzy:
Grodecka, Aneta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607770.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
neurosurgery, fantasy, literature, film adaptation, philosophy, anatomy shows.
neurochirurgia, fantastyka, literatura, adaptacja filmowa, filozofia, pokazy anatomiczne.
Opis:
While looking for similarities between science and the humanities, or reality and cultural texts, the author analyzes three epic accounts of brain surgery and their film adaptations: The Island of Dr. Moreau, The Heart of a Dog, and Biohazard. The selection of texts allows her to compare medical reality (described e.g. by Jürgen Thorwald) with the sphere of fantasy, and literary space with the filmic medium. It also enables a reflection on the continuity of culture, where anatomy shows-popular in earlier centuries-first became the subject of paintings, and then emerged as an important cultural topos. Brain surgery created in the manner of fantasy allows the artists to enter the realm of metaphysics, and makes them realize how difficult it is to separate the mental and the physical spheres. In the film adaptation of Biohazard, the artifact of the brain is replaced by effects of metacinematography-cinema begins to express mind in a new way, becoming the medium of contemporary philosophy.
Poszukując zbieżności pomiędzy nauką a humanistyką, rzeczywistością a tekstem kultury, Autorka analizuje trzy relacje epickie dotyczące operacji mózgu i ich filmowe adaptacje: Wyspę doktora Moreau, Psie serce, Biohazard. Układ tekstów pozwala zestawić rzeczywistość medyczną (opisaną m.in. przez Jürgena Thorwalda) ze sferą fantastyki, przestrzeń literacką z przekazem filmowym. Pozwala również zastanowić się nad ciągłością kultury, gdzie pokazy anatomiczne – popularne w wiekach dawnych, stały się tematem malarskim, a następnie ważnym toposem kulturowym. Operacja mózgu wykreowana w manierze fantastycznej pozwala twórcom wejść w sferę metafizyczną, uzmysławia, jak trudno oddzielić sferę mentalną i fizyczną, W filmowej adaptacji Biohazardu artefakt mózgu zastąpiony zostaje efektami metakinematografii, kino zaczyna wyrażać umysł w nowy sposób, staje się medium współczesnej filozofii.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2017, 35, 2
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gnothi sautón oder die Literatur und Menschenkenntnis im 18. Jahrhundert. Gewählte Aspekte
Gnothi sautón albo literatura i poznanie człowieka w XVIII wieku. Wybrane aspekty
Autorzy:
Grzesiuk, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1933647.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
literatura
antropologia i filozofia popularna XVIII wieku
tragedia mieszczańska
teoria powieści
Alexander Gottlieb Baumgarten
Friedrich von Blankenburg
Johann Jakob Engel
Christian Garve
Gotthold Ephraim Lessing
Christian Thomasius
Christian Wolff
literature
anthropology and popular philosophy of the 18th Century
bourgeois tragedy
narrative theory
Opis:
Niniejszy artykuł jest próbą ukazania realizacji postulatu filozofii XVIII wieku dążenia do poznania całego człowieka i ciągle aktualnego postulatu poznania samego siebie z punktu widzenia antropologii literackiej. Dyskurs filozoficzny między racjonalizmem i sensualizmem, z którego wyodrębnia się (jeszcze filozoficzna) estetyka jako nauka poznania za pomocą niższych władz poznawczych człowieka, czyli poznania zmysłowego, znajduje odzwierciedlenie w tekstach teoretycznych dotyczących dramatu i powieści. Poznanie innego człowieka i poznanie samego siebie staje się podstawą tragedii mieszczańskiej (bürgerliches Trauerspiel), przy czym autorka wskazuje na nieadekwatność tego terminu, który polega na błędnym rozumieniu pojęcia bürgerlich, które pierwotnie oznaczało tyle, co „privat”, i na utożsamieniu go z warstwą społeczną Bürgertum, co było wynikiem nałożenia współczesnego rozumienia na pojęcie XVIII wieku, a co stanowi zbyt daleko idące uproszczenie. W przypadku tragedii autorka omawia pokrótce postać księcia Gonzagi, którą Gotthold Ephraim Lessing skonstruował na tle tradycji gatunku Fürstenspiegel, natomiast w odniesieniu do powieści pierwsze niemieckie teksty teoretyczne tego gatunku autorstwa Friedricha von Blankenburga i Johanna Jakoba Engela. Konsekwencją skupienia się na człowieku jest rezygnacja z takiego typu literatury, który przedstawia jedynie heroiczne wzorce cnót, na korzyść psychologicznie pogłębionych charakterów. Literatura zaczyna odkrywać najbardziej mroczne zakątki duszy ludzkiej.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2011, 59, 5; 91-113
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obecność mitu tristanowskiego w nowoczesnej literaturze, filozofii i muzyce
The Presence of the Tristan Myth in Modern Literature, Philosophy and Music
Autorzy:
Halwa, Adrianna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27309698.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Artur Żywiołek
Tristan Myth
Modernism
literature and music
literature and philosophy
mit tristanowski
Modernizm
literatura i muzyka
literatura i filozofia
Opis:
Adrianna Halwa przedstawia recenzję książki Artura Żywiołka:Tristitia moderna – pasja mitu tristanowskiego w nowoczesnej literaturze, filozofii i muzyce.Artur Żywiołek w swojej monografii ukazuje obecność i przemiany mitu Tristana w kulturze europejskiej.Autor analizuje punkt zwrotny epoki modernizmu, kiedy nastąpiły rewolucyjne zmiany w literaturze, muzyce i filozofii. Żywiołek przygląda się temu zjawisku w odniesieniu do mitu Tristana, jego nowych interpretacji, a także symboli i kodów kulturowych, które rozwijały się od średniowiecza.  
Adrianna Halwa presents a review of the book by Artur Żywiołek Tristitia moderna – pasja mitu tristanowskiego w nowoczesnej literaturze, filozofii i muzyce [Tristitia moderna - the passion of the Tristan myth in modern literature, philosophy and music]. Artur Żywiołek in his monograph shows the presence and changes of the Tristan myth in European culture. The author analyzes the turning point of the Modernist era, when there were revolutionary changes in literature, music and philosophy. Żywiołek examines this phenomenon in relation to the Tristan myth, its new interpretations, as well as symbols and cultural codes that it has developed since the Middle Ages.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2022, 17, 12; 417-424
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The woman had to fall? Jean-Baptiste Clamence and the literary infection by evil
Dziewczyna musiała upaść? Jean-Baptiste Clamence i literacka infekcja złem
Autorzy:
Kałuża, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1042246.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
zło
literatura a filozofia
Camus
Upadek
evil
literature and philosophy
The Fall
Opis:
The article presents the concept of evil, as developed in the literary as well as philosophical works of Albert Camus. After a short, preliminary notice on the relationship between literature and evil, the article presents two spheres, in which the problem of evil was grasped by the author of The Rebel. In the main part of the article, the complexity of the problem of evil, as represented by Jean-Baptiste Clamence from The Fall is shown. It is seen as a development of the concept of evil from The Plague, with the potency to disseminate onto others. It is also perceived, as something resulting from severe trauma of the main character. In conclusion, I claim, that the problem of evil, as experienced by Clamence may be understood as a still relevant metaphor of contemporary culture, struggling with passivity against the rise of social evil.
Artykuł przedstawia koncepcję zła, rozwiniętą zarówno w dziełach literackich, jak i filozoficznych Alberta Camusa. Po wstępnym omówieniu o związku między literaturą a złem, w artykule przedstawiam dwie sfery, w których problem zła został uchwycony przez autora Człowieka zbuntowanego. W głównej części artykułu ukazana zostaje złożoność problemu zła, którą reprezentuje postać Jean-Baptiste Clamence’a z Upadku. Zło jest postrzegane w kontekście refleksji zawartych w Dżumie, szczególnie w związku z jego możliwością rozprzestrzeniania się, infekowania innych. Ale jest również analizowane jako coś wynikającego z ciężkiej, wojennej traumy głównego bohatera. W podsumowaniu argumentuję, że problem zła, którego doświadcza Clamence, może być rozpatrywany jako wciąż aktualna metafora współczesnej kultury, zmagającej się z biernością wobec zła społecznego.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2020, 59, 4; 81-99
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między wiarą a filozofią. O problematyce duchowego odrodzenia w prozie Eugeniusza Korwin-Małaczewskiego
Autorzy:
Kielak, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1369368.pdf
Data publikacji:
2019-12-20
Wydawca:
Akademia Katolicka w Warszawie
Tematy:
literatura polskiego modernizmu
I wojna światowa
polski mesjanizm
nawrócenie
Eugeniusz Korwin-Małaczewski
literature of Polish modernism
World War I
Polish messianism
conversion
Opis:
W szkicu podjęta została problematyka nawrócenia, obecna w twórczości literackiej żołnierza I oraz III Korpusu Polskiego w Rosji, a następnie Błękitnej Armii Józefa Hallera – Eugeniusza Korwin-Małaczewskiego, którego dorobek, jako promujący wartości dziewiętnastowiecznego patriotyzmu i katolicyzmu, po II wojnie światowej był przez długie lata marginalizowany. Podstawą do tak sprofilowanego zagadnienia stało się jedno z najbardziej znanych opowiadań młodego pisarza, pt. Koń na wzgórzu, powstałe pod wpływem traumatycznych przeżyć z walk prowadzonych na terenach Kresów w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Analizie poddany został fragment utworu opisujący duchową odnowę bohatera, który – dzięki rozmowom z opiekującą się nim w szpitalu zakonnicą oraz lekturze Pisma Świętego – doświadczył spotkania z Bogiem, uzyskując też spokój wewnętrzny. Ujawniająca się w ten sposób problematyka nawrócenia została zinterpretowana również w kontekście sympatii autora wobec idei mesjanistycznych, ujawniających się w całej jego twórczości. Podjęto próbę uzgodnienia relacji między obecną w myśli Małaczewskiego filozofią mesjanistyczną a manifestowanym przez niego katolicyzmem.
The sketch discusses the issue of conversion present in the literary output of the soldier of the First and Third Polish Corps in Russia, and then the Blue Army of Józef Haller – Eugeniusz Korwin-Małaczewski, whose achievements as a promoter of the values of 19th century patriotism and Catholicism were marginalized for a long time after World War II. The basis for this profiled issue derives from one of the most famous stories of the young writer, A Horse on a Hill, resulting from traumatic experiences from the fighs carried out in the borderlands during the Polish-Bolshevik war. An analysis of a fragment of the work was performed, describing the spiritual renewal of the hero who, as a result of the conversations with the nun who looked after him in the hospital and reading the Bible, experienced a meeting with God and gained inner peace. The issue of conversion, revealed in this way, was also interpreted in the context of the author’s sympathy for Messianic ideas that were revealed throughout his work. An attempt was made to reconcile the relationship between the Messianic philosophy present in Małaczewski’s thought and the Catholicism he manifested.
Źródło:
Studia Bobolanum; 2019, 30, 4; 51-68
1642-5650
2720-1686
Pojawia się w:
Studia Bobolanum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcja „boga ułomnego” i jej warianty w wybranych utworach Stanisława Lema
Autorzy:
Kochanowski, Marcin Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/961527.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Stanisław Lem
Philosophie
Literatur
Roman
Gott
Stanislaw Lem
philosophy
literature
novel
god
Filozofia
Literatura
powieść
bóg
Opis:
Im Artikel beschreibe ich das im Schaffen von Stanislaw Lem auftretende Konzept des „unvollkommenen Gottes“ und seine unterschiedlichen Varianten in ausgewählten Romanen und Erzählungen des Autors. Zufolge des Konzepts ist Gott ein Wesen ohne Attribute der Allmacht und des Allwissens, das keine separate transzendentale Sphäre des Daseins beansprucht, sondern in die Welt und in Materie verwickelt ist. Es bleibt durch jene Welt und durch die von ihm geschaffenen Wesen beschränkt und entdeckt allmählich diese Beschränkungen. Darüber hinaus unterziehe ich die Anschauungen der Interpreten des Schaffens von Lem hinsichtlich des einschlägigen Konzeptes einer kritischen Analyse.
Discussed is the notion of a "defective god" and its variants featured in novels and short stories written by Stanisław Lem.  Accordingly,  god is a  being devoid of such  attributes as omnipotence and omniscience,  one that does not exist in a separate, transcendent sphere of being, but is entangled in the world and matter, is limited by that world and also by  beings which he created , and is gradually discovering all these limitations. The paper also contains a critical analysis of commentators’ views on the writer's idea.
W artykule opisuję występującą w twórczości Stanisława Lema koncepcję „boga ułomnego” oraz różne jej warianty występujące w wybranych jego powieściach i opowiadaniach. Zgodnie z nią, bóg ten jest istotą pozbawioną atrybutów wszechmocy i wszechwiedzy, która nie zajmuje odrębnej, transcendentnej sfery bytu, lecz uwikłany jest w świat i materię, pozostając ograniczony przez ów świat, a także przez stworzone przez siebie byty, odkrywając stopniowo owe ograniczenia. Nadto poddaję krytycznej analizie poglądy komentatorów twórczości pisarza na temat omawianej koncepcji.
Źródło:
Kultura i Wartości; 2020, 29
2299-7806
Pojawia się w:
Kultura i Wartości
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O związkach literatury i filozofii na przykładzie postaci Iwana Karamazowa
Autorzy:
Kochanowski, Marcin Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/644038.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
literatur
Philosophie
Unterscheidung
Ambivalenz
Dostojewskij
Schestow
Berdiajew
literature
philosophy
delimitation
ambiguity
Dostoyevsky
Shestov
Berdyaev
literatura
filozofia
rozgraniczenie
niejednoznaczność
Dostojewski
Szestow
Bierdiajew
Opis:
Stanislaw Gałkowski weist im Artikel Die Grenze der Philosophie. Die Metapher in der Philosophie am Beispiel der Sprache von Józef Tischner auf die Notwendigkeit hin, zwischen Literatur und Philosophie zu unterscheiden. Die Philosophie sei demnach ein Gebiet, dessen Anforderungen die intersubjektive Kommunizierbarkeit und Überprüfbarkeit von verfochtenen Thesen sind. Indem ich mich auf das Beispiel der Figur von Iwan Karamazow und auf seine existentiellen Dilemmas stütze, die den Nährboden für philosophische Überlegungen von Leo Schestow und Nikolai Berdiajew bildeten, weise ich nach, dass die Philosophie sowohl solche Forschungsbereiche, die keine Nahtstellen mit der Literatur haben (wie Logik) als auch solche, die das literarische Schaffen benutzten und immer noch benutzen (wie Existenzphilosophie oder Metaphysik). Für jene Bereiche sind literarische Werke sowohl mittelbar eine Inspirationsquelle als auch unmittelbar philosophische Texte sensu stricte, indem sie die Grundlage für Polemik und weitere Forschungen bilden, was keinen Abbruch der Autonomie der Philosophie gegenüber der Literatur tut.
The author argues in favour of defining a clear distinction between literature and philosophy in view of their outright different nature. Intersubjectivity in communication and verifiability of theses are typical in philosophy. He quotes as example the case of Ivan Karamazov and his existential dilemmas which inspired Lev Shestov’s and Nicolai Berdyaev’s philosophical thoughts in order to observe that philosophy covers versatile domains of study such as logic, which is not tied up with literature directly, as well as fields such as philosophy of existence or metaphysics which have been drawing all along from literary output indirectly as a source of inspiration and directly providing strictly philosophical substance for polemics and studies. None of that jeopardizes the independence of philosophy from literature.
Stanisław Gałkowski w artykule Granica filozofii. Metafora w filozofii na przykładzie języka Józefa Tischnera wskazuje na konieczność rozgraniczenia pomiędzy literaturą a filozofią, jako dziedziną, której wymogiem jest intersubiektywna komunikowalność i sprawdzalność tez w jej ramach głoszonych. Opierając się na przykładzie postaci Iwana Karamazowa i jego egzystencjalnych dylematach, które stanowiły podłoże filozoficznej refleksji Lwa Szestowa i Mikołaja Bierdiajewa wskazuję, że filozofia mieści w sobie zarówno obszary badawcze, takie jak logika, które nie mają punktów stycznych z literaturą, jak i takie dziedziny, jak filozofia egzystencji bądź metafizyka, które korzystały i nadal korzystają z dorobku literackiego, zarówno pośrednio jako źródła inspiracji jak i bezpośrednio – jako tekstów stricte filozoficznych, będących podstawą polemik i dalszych badań, przy czym nie stanowi to zagrożenia dla autonomii filozofii wobec literatury
Źródło:
Kultura i Wartości; 2019, 27
2299-7806
Pojawia się w:
Kultura i Wartości
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uczony i święty. Chrystianizacja wizerunków mędrców dawnych w "Żywotach filozofów" Marcina Bielskiego
Autorzy:
Lasocińska, Estera
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2030413.pdf
Data publikacji:
2021-06-06
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
christian tradition
ancient philosophy
old Polish literature
tradycja chrześcijańska
filozofia starożytna
dawna literatura polska
Opis:
  The article focuses upon the relation between the realities of faith and reason. The author presents the image of a Christian Stoic, which is typical of Renaissance literature, and goes on to analyze “Żywoty filozofów” [“Lives of the Philosophers”] by Marcin Bielski to describe the structure and specific features of this kind of book on the history of philosophy at the beginning of the 16th century. Referring to medieval tradition (John of Wales, Walter Burleigh), the article shows how the Polish author used it to create the model of a pious sage, distinguished by his love of intellectual, moral and evangelical virtues. The article also refers to two later works, “Wizerunek własny” [“The True Image of the Life of the Honest Man”] by Mikołaj Rej (1558) and “Dyjalog mięsopustny” [“The Dialogue for the Last Days before the Lent”] (c. 1622), which document the continuity of the medieval tradtion of depicting a Christian philosopher.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2014, 9, 4; 318-328
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Literatura i mistyka. Przyczynek do badań nad wyobraźnią poetycką Juliusza Słowackiego
Autorzy:
Matejek, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/608005.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
: Juliusz Słowacki, genesic philosophy, symbol, mysticism, imagination
Juliusz Słowacki
filozofia genezyjska
symbol
mistycyzm
wyobraźnia
kryzys kultury
Opis:
The topic of the article is the poetical reaction of Juliusz Słowacki to the crisis of culture in the early 40s of the 19th century. Epiphanic awareness of the theological dimension of the space has beenconfronted with conviction about the disintegration of language, which has lost the ability to give the appearance of reality. Słowacki expressed confidence that the source of his mystical vision of the universe is ideal perception. Therefore, description of the mystical worldview requires the new concept art, the project of original model of the poetic language with the symbolic imagination in the foreground. Interpretation of the “Genesis” philosophy cannot be based on human experience – cannot be expressed in adequate and direct performances. In the discussed issue, discursive language is not suitable, because of the loosening of categories traditionally used to describe reality. Thus, Słowacki was forced to use ambiguous signs, which would allow one to understand the sense of revelation.
Sednem rozważań jest poetycka reakcja Juliusza Słowackiego na stan wyczerpania kultury, którego poeta doświadczył na początku lat 40. XIX wieku. Uzyskana na drodze epifanii świadomość teleologicznego wymiaru kosmosu została zestawiona z dominującym wówczas przekonaniem o rozpadzie języka – Logos stracił zdolność dawania pozorów rzeczywistości. Słowacki wyraził pewność, że sposób, w jaki odczuł utajoną dotychczas wizję uniwersum, utożsamia percepcję idealną. Deskrypcja mistycznego światopoglądu wymagała zatem stworzenia koncepcji sztuki, która zmieni pisarstwo w posłannictwo, a świat „glansowanych rękawiczek” zastąpi ideą nowej wiary. Ramy tego ambitnego projektu wyznacza oryginalny model języka, którego kołem zamachowym jest wyobraźnia symboliczna. Wykładnia filozofii genezyjskiej nie może podlegać ludzkiemu doświadczeniu – nie daje się wyrazić w przedstawieniach adekwatnych i bezpośrednich. Język dyskursywny nie spełnia w tym przypadku zadania poznawczego ze względu na rozchwianie kategorii tradycyjnie używanych do opisu rzeczywistości. Słowacki był zmuszony więc odwołać się do znaków, które przez swoją niejednoznaczność oddadzą migotliwy, przepełniony sprzecznościami sens objawienia.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2017, 35, 1
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 26

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies