Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "leksykologia" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-38 z 38
    Tytuł:
    Nazwy drogi we współczesnej polszczyźnie. Analiza leksykalno-semantyczna
    Autorzy:
    Smyk, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/459477.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    etnolingwistyka
    leksykologia
    semantyka
    struktura kognitywna pojęcia droga
    Opis:
    The author explicates the semantics of the concept of road in systemic data (etymology, dictionary definitions, semantic derivatives, compounds, collocations, and synonyms) on the basis of contemporary lexicographic data. She divides the analysis into two parts. In the first part, she presents successive constituents of the semantics of the road (156 altogether), in the second she reconstructs the cognitive structure of the linguistic image of the road as an element of space, the structure being presented in the following facets: hypernyms, functions, origin of the road, location, network, hierarchy of roads, parts, appearance, features, the road as the localizer of people (and plants and animals, beings from the sphere of the sacred as well as objects), actions, and emotions.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2014, 9
    2083-1765
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Co to są „dawne słowa”?
    What is old words?
    Autorzy:
    Walczak, Bogdan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1595743.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    lexicography
    archaic
    chronological lexical layers
    leksykologia
    archaizm
    chronologiczne warstwy leksyki
    Opis:
    The author points out that the term old words is ambiguous; as the term old can either refer to archaic, obsolete, withdrawn to the lexical archive, that is archaic words or, alternatively, it can mean words which are still very much in circulation but they represent the earliest (Proto-Indoeuropean and Proto-Slavic) chronological layers of the lexical resources of the Polish language.
    Źródło:
    Studia Językoznawcze; 2011, 10; 321-329
    1730-4180
    2353-3161
    Pojawia się w:
    Studia Językoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nowy podręcznik leksykologii i kultury języka dla polonistów ukraińskich: potrzebny i wartościowy. Recenzja książki Ałły Krawczuk: Leksykologia i kultura języka polskiego
    Autorzy:
    Kita, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/510879.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Źródło:
    Postscriptum Polonistyczne; 2013, 1(11); 231-236
    1898-1593
    2353-9844
    Pojawia się w:
    Postscriptum Polonistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Heimische Konfixe
    Autorzy:
    Schu, Josef
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2084548.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    German morphology
    word formation
    lexicology
    native combining forms
    language change
    morfologia niemiecka
    słowotwórstwo
    leksykologia
    formy łączenia natywnego
    zmiana języka
    Opis:
    In contrast to foreign combining forms, native combining forms are usually treated as elements on the margin of German word formation. At the same time the question is under discussion, how the notion of combining form has to be defined. Based on a semantically oriented notion, as presented in reference books, and using a large sample of items, it is argued that elements like SCHWIEGER(vater), STIEF- (kind), (Vogel)KUNDE, (Hallen)WART are just the often mentioned examples of a category with a broad range of elements and with communicative relevance. Native combining forms are not only remains of former language periods, but are permanently produced by language users in order to meet their communicative needs.
    W przeciwieństwie do obcych form kombinacyjnych, rodzime formy kombinacyjne traktowane są zwykle jako elementy będące na marginesie słowotwórstwa niemieckiego. Jednocześnie pojawia się pytanie, jak zdefiniować pojęcie łączenia formy. Opierając się na pojęciu zorientowanym semantycznie, przedstawionym w książkach referencyjnych i przy użyciu dużej próby pozycji, argumentuje się, że elementy takie jak SCHWIEGER(ojciec), STIEF(w rodzaju), (Vogel)KUNDE, (Hallen)WART to tylko często przytaczane przykłady kategorii o szerokiej gamie elementów i trafności komunikacyjnej. Rodzime formy łączące są nie tylko pozostałościami dawnych okresów językowych, ale są stale tworzone przez użytkowników języków w celu zaspokojenia ich potrzeb komunikacyjnych.
    Źródło:
    Kwartalnik Neofilologiczny; 2021, 3; 438-464
    0023-5911
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Neofilologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Historycznie o cnocie niewieściej i niewieścich cnotach
    Cnota niewieścia and feminine virtues from the historical perspective
    Autorzy:
    Piela, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2151278.pdf
    Data publikacji:
    2021-12
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    cnota niewieścia
    niewieście cnoty
    frazeologia
    leksykologia
    Opis:
    Objaśnienia wyrazów i zwrotów: historycznie o cnocie niewieściej i niewieścich cnotach
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2021, 789, 10; 90-101
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kilka zapomnianych ekspresywnych nazw strażników więziennych. (Nie)oczywista proweniencja
    Autorzy:
    Pacuła, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1830365.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-29
    Wydawca:
    Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej
    Tematy:
    językoznawstwo historyczne
    leksykologia
    semantyka leksykalna
    żargon przestępczy
    diachronic linguistics
    lexicology
    lexical semantics
    criminal jargon
    Opis:
    Autor omawia kilka wyrażeń określających figurę strażnika. Materiał leksykalny pochodzi z polskich studiów historycznych z XIX i początku XX wieku. Autor przedstawia pochodzenie niektórych ekspresjonizmów, analizuje mniej znane i zapomniane nazwy strażników więziennych: tj. kozula, stary, żołdak, żebrak, socha, krzyżak, dziad, cieć, kamfuła, straguła. Tekst ma w zamiarze autora prowokować do debaty w niektórych kwestiach.
    Źródło:
    Świat i Słowo; 2019, 33, 2; 233-246
    1731-3317
    Pojawia się w:
    Świat i Słowo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    За Mатей Граматик и говоримия български език през XVI век
    Autorzy:
    Tsibranska-Kostova, Mariyana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/681409.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Sofia Literary School, Matthew the Grammarian, historical lexicology
    sofijska szkoła piśmiennicza, Mateusz Gramatyk, leksykologia historyczna
    Opis:
    The paper examines some peculiarities of Matthew the Grammarian’s language. The famous representative of the Sofia Literary School from the 16th century is the author of an unique work – The Life of St. Nicolas the New of Sofia. The author proposes lexical-semantic classifications of word groups. The basic aim of the paper is to prove that – contrary to popular opinions about Matthew’s strong rhetoric character and distance from the spoken language – his hagiographic work contains visible signs of vernacular language. In addition, the final passage with the miracle of the saint, which has not been included in the most popular new Bulgarian version, is reproduced in original and translation together with commentaries about one rare appellation of disease.
    W artykule omówione zostały językowe właściwości stylu pisarskiego Mateusza Gramatyka, czołowego przedstawiciela sofijskiej szkoły piśmienniczej z XVI wieku na bazie utworu „Żywot św. Mikołaja Nowego Sofijskiego”. Jest to jego jedyny tekst o pewnym autorstwie. Autor dokonuje leksykalno-semantyczej klasyfikacji materiału językowego, w którym widoczny jest wpływ żywego XVI-wiecznej odmiany mówionej języka. Przeczy to ugruntowanym opiniom o wyrafinowanym i oddalonym od języka mówionego stylu pisarza. W dodatku do artykułu zamieszczono oryginał końcowej części Żywotu św. Mikołaja Nowego Sofijskiego z opisem cudów świętego, która nie została opublikowana w popularnym przekładzie Żywotu na współczesny język bułgarski. W tekście dokonano również analizy tłumaczenia rzadko spotykanej nazwy choroby.
    Źródło:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2017, 6
    2449-8297
    Pojawia się w:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Semantyka historyczna – zakres badań i ich wyniki
    Historical semantics – scope of research and achievements
    Autorzy:
    Sieradzka-Baziur, Bożena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/459535.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    historia języka
    semantyka historyczna
    leksykografia
    leksykologia
    history of language
    historical semantics
    lexicography
    lexicology
    Opis:
    The article presents the scope of research conducted within regard to historical semantics in Poland. Semanticists do research on the history of word’s and construction’s meaning. The sources of research materials (dictionaries and texts) are discussed. The on-line Conceptual Dictionary of Old Polish is described in detail as one of the sources. Also there are presented some achievements of Polish linguists in semantic-historical research.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2017, 12; 226-237
    2083-1765
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Na tropie ginących wyrazów gwarowych
    On the trail of the dying dialectal words
    Autorzy:
    Reichan, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/459399.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    polska dialektologia
    leksykologia dialektologiczna
    wymierające słowa gwarowe
    Polish dialectology
    dialectological lexicology
    the dying dialectal words
    Opis:
    The subject matter of the article is the problem of the dying dialectal words. The author of the article found such words, used only by elderly people, in the dictionary of M. Kucała Porównawczy słownik trzech wsi małopolskich (The comparative dictionary of three villages of Little Poland) (Kucała 1957) and compared them with the adequate material in some Polish dialectal dictionaries. The author noticed the occurrence of various types of such words.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2019, 14; 194-202
    2083-1765
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ocena stabilności ekspresywnej jednostek leksykalnych – propozycja opisu
    Autorzy:
    Zaśko-Zielińska, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/559838.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Wrocławski. Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
    Tematy:
    lexical units
    expressive stability
    lexicology
    lexicography
    corpus linguitsics
    antrophological linguistics
    language dynamics
    jednostka leksykalna
    leksykologia
    lingwistyka korpusowa
    lingwistyka antropologiczna
    dynamika języka
    Opis:
    Analysis of the expressive stability of lexical units – a suggestion for description The proposed methodology for description the stability of expressive lexical units takes into account the perspective of lexicology, lexicography, anthropological and corpus linguistics. The next stages of the description include comments on: collecting linguistic and graphic material, analyzing the word, evaluating the expressive character and its stability.
    Źródło:
    Orbis Linguarum; 2018, 51; 7-15
    1426-7241
    Pojawia się w:
    Orbis Linguarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    АБАГАРЪТ НА ФИЛИП СТАНИСЛАВОВ: ОТ АРТЕФАК ТА КЪМ ЕЗИКОВИЯ РЕСУРС
    Autorzy:
    Tsibranska-Kostova, Mariana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/681557.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Abagar, Filip Stanislavov, literature of Bulgarian Catholics, historical lexicology and lexicography.
    Abagar, Filip Stanisławow, literatura bułgarskich katolików, leksykologia i leksykografia historyczna
    Opis:
    Filip Stanislavov’s Abagar was and remains the object of various research studies in the fields of history, philology, book printing, Catholic propaganda, etc. The last 5 years have contributed to the overall studying record of this first printed book with elements of modern Bulgarian. How to promote a new rendition of the text, how to celebrate the anniversary of Abagar’s publication, how to present the existing phototypic editions, translations, digitalised version, as well as the long lasting scholarly tradition on Abagar? The article aims to offer a preliminary answer to the more general question on how the old written sources could and should become language resources.
    Abagar Filipa Stanisławowa pozostaje obiektem różnorodnych badań naukowych w sferze historii, filologii, sztuki drukarskiej, propagandy katolickiej itd. Ostatnie 5 lat poszerzyły obszar badań nad pierwszej drukowanej książki zawierającej elementy nowoczesnego bułgarskiego języka poprzez znaczące wkłady badaczy. W jaki sposób promować nowe wersje tekstu, obchodzić 360-tą rocznicę jego publikacji, jak optymalnie przedstawiać wydania fototypiczne, przekłady, zdigitalizowane wersje w świetle długiej tradycji badawczej Abagara? Niniejszy artykuł proponuje kilka wstępnych odpowiedzi na szersze pytanie jak stare dokumenty piśmiennictwa mogą i powinny pełnić funkcję zasobów językowych.
    Źródło:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2016, 5
    2449-8297
    Pojawia się w:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Źródła polskiej leksyki harcerskiej
    Sources of Polish scouting vocabulary
    Autorzy:
    Jachymek, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2010837.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    lexicology
    vocabulary
    scouting sociolect
    sociolinguistics
    Polish Scouting and Guiding Association
    sources of vocabulary
    leksykologia
    słownictwo
    socjolekt harcerski
    socjolingwistyka
    Związek Harcerstwa Polskiego
    źródła leksyki
    Opis:
    Celem artykułu jest charakterystyka źródeł leksyki w środowisku harcerskim. Materiał badawczy pochodzi ze źródeł wewnętrznych – poradników harcerskich, oraz źródeł zewnętrznych – słowników języka ogólnego. Słownictwo wyekscerpowano, stosując teorię pól znaczeniowych i zaznaczono jego pierwotne pola tematyczne (obszary, z których zostało przeniesione). Następnie materiał przeanalizowano pod kątem mechanizmów pojawiania się w zasobie leksykalnym harcerzy. W badanym zbiorze zaobserwowano zapożyczenia (wewnętrzne i zewnętrzne), neologizmy oraz neosemantyzmy (autorsko podzielone na właściwe, precyzujące i kolokacyjne).
    The aim of the article is to characterize the sources of vocabulary used in the scouting community. The research material was taken from the internal sources – scouting handbooks, as well as the external sources – general language dictionaries. The words were excerpted based on the theory of semantic fields, and their primary thematic fields were indicated (i.e. the areas from which their meanings were transferred). Then the material was analysed with regard to the mechanisms of appearing in the scouts’ lexicon. In the researched set loanwords (both internal and external), neologisms, and neosemanticisms were observed. The latter were divided by the author into proper, specifying, and collocative ones.
    Źródło:
    Studia Językoznawcze; 2021, 20; 35-47
    1730-4180
    2353-3161
    Pojawia się w:
    Studia Językoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pleonazmy i tautologie w świadomości (młodych) Polaków
    Pleonasms and Tautology in the Awareness of Young Poles
    Autorzy:
    Hącia, Agata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1953901.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    kultura języka
    leksykologia
    pleonazm
    poprawność językowa
    redundancja
    culture of the language
    lexicology
    pleonasm
    linguistic correctness
    redundancy
    Opis:
    The article is a description of questionnaires on how Polish redundant collocations are estimated by Poles. The questionnaires were completed by 205 people (men and women) aged 16 to 60 years, with primary, secondary or university education, being pupils, students, office workers or labourers, living in different towns. The questionnaire contained 30 sentences with redundant collocations representing a few types, distinguished by the following criteria: the capacity of the semantic connectability of the related parts; the degree of the phraseologisation of the collocation, semantic ability of gradation of the subjected part; appearance of the foreign word within collocation, redundance on the morphological and syntactic levels. The collocations of the sentences of questionnaire are: zaspy śniegu, broczyć krwią, wymyślić z głowy, zejść w dół, założyć [coś] z góry, dobra przyjaciółka, wiadomości serwisu informacyjnego, dobrze wychowana dama, szesnasta po południu, zdać pomyślnie, dobrze harmonizować, najbardziej podstawowy, dobra komitywa, scalić w całość, donosiciele donieśli, bardziej nowocześniejszy, zestawić ze sobą, przysunąć bliżej, krótka chwilka, pobolewa czasami, rozumieć się nawzajem, załóżmy razem [np. spółkę], pożyczyłem Ci mój [sweter], nie poinformować wcale, w ogóle nie stało się nic, ale jednak, napotykać na, samonapędzający się, zwykle mówi się, bezwiednie chce mi się. On the ground of the survey we can define which collocations are most rarely or most often recognized by Poles as incorrect and what it depends on; to put it another way: which types of redundancy are most and less acceptable in Polish. It appeared that collocations with morphological or morphological and lexical redundancy (for example bardziej nowocześniejszy, wymyślić z głowy, donosiciele donieśli) and those with semantic ability of gradation of the subjected part (for example krótka chwilka, dobrze harmonizować, zdać pomyślnie) are most often recognized as incorrect. What is interesting, the foreign word within collocation does not affect the way it is recognized by native speakers (in opposition to previous linguists' opinions).
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2004, 52, 6; 7-37
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Krótka historia ‘czytania’ (cz. I): Protoforma i ścieżki derywacji
    Autorzy:
    Kardas, Kacper
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/567970.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    lexicology
    historical semantics
    diachronic linguistics
    Polish language
    iterativity
    historical reconstruction
    etymology
    reading
    leksykologia
    semantyka historyczna
    językoznawstwo diachroniczne
    język polski
    iteratywność
    rekonstrukcja historyczna
    etymologia
    czytanie
    Opis:
    Presented paper deals with a problem of history and etymology of Polish word czytać ‘to read’. Author discusses two questions: reconstructed Proto-Indo-European root for Polish (and in generally Slavic) word with potential initial *s-, and grammatical relations between basis (czyść) and derivative (czytać) with comparison to similar couples (present – iterative) in various languages. This paper is a first part of a row made of three connected articles, and due to its introductory character it also gives some preliminary comments and organizing remarks to the series of texts as a whole.
    Artykuł jest pierwszą pracą z trzyczęściowej serii, która podejmuje problematykę opisu historii i etymologii polskiego wyrazu czytać w ujęciu morfosemantycznym. Prezentowana tu część skupia się na dwóch zagadnieniach: rekonstrukcji formalnej protordzenia (rozpatruje sporną wśród badaczy nie-/obecność nagłosowego *s- w protoformie indoeuropejskiej *kṷei-) oraz relacji gramatycznej między pochodną czytać i podstawą czyść (w aspekcie dynamicznym, na tle ogólnego rozwoju relacji praesens – iterativum). Ponadto ze względu na jej charakter wprowadzający do całości pojawiają się w nim rozważania wstępne oraz uwagi organizacyjne względem serii tekstów.
    Źródło:
    Linguistica Copernicana; 2019, 16
    2080-1068
    2391-7768
    Pojawia się w:
    Linguistica Copernicana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Profesor Tadeusz Szymański jako badacz leksyki prasłowiańskiej
    Professor Tadeusz Szymański as a researcher of Proto‑Slavic vocabulary
    Autorzy:
    Ostrowski, Bogumił
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26731736.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    etymology
    historical lexicology and lexicography
    diachronic linguistics
    geolinguistics
    etymologia
    leksykologia i leksykografia historyczna
    językoznawstwo diachroniczne
    geolingwistyka
    Opis:
    The preliminary part of the study presents a scientific profile of Professor Tadeusz Szymański in the initial (over twenty years) period of his research activity at the Institute of Slavic Studies (Slavistics) of the Polish Academy of Sciences. In the article the particular attention was paid to the participation and researcher’s contribution to the Proto‑Slavic lexicon which is archival these days. The initial versions of the PSL vocabulary words *medvědь, *mešьka (*mečьka) and *mekati developed by Tadeusz Szymański became the starting point to present them in a broader research perspective (not only etymological, but also ethno‑ and geolinguistics), more than 50 years after being developed. It is worth emphasizing that, despite the significant progress on the work on PSL lexicology, these unique dictionary materials can still serve as a starting point for further detailed research and verification of existing findings.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2023, 18; 261-279
    2083-1765
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O pograniczach słowotwórstwa i leksykologii – na wybranych przykładach form gwarowych
    About the Borderline Between Word Formation and Lexicology – Based on Selected Examples of Vernacular Forms
    Autorzy:
    Jaros, Irena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1831384.pdf
    Data publikacji:
    2020-11-26
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    językoznawstwo
    dialektologia
    słowotwórstwo
    leksykologia
    linguistics
    dialectology
    word formation
    lexicology
    Opis:
    Autorka omawia zjawiska językowe sytuujące się na pograniczu słowotwórstwa i leksykologii, przede wszystkim semantyki i etymologii, na podstawie derywatów funkcjonujących w polskich gwarach. Prezentowane są przykłady homonimii, polisemii i synonimii derywatów, których interpretacja słowotwórcza i kategorialna musi uwzględniać ich znaczenie leksykalne. Przedmiotem omówienia są również rezultaty semantycznych przesunięć kategorialnych (np. nazwy czynności, które stały się nazwami środków czynności: palenie, regulacja) oraz nazwy, dla których określenie typu derywacji – semantycznej czy morfologicznej – wymaga arbitralnych rozstrzygnięć (np. nazwy środków czynności typu łapka, koziołek). Na pograniczu słowotwórstwa i leksykologii znajdują się także derywaty, których analiza wymaga poszukiwań o charakterze etymologicznym. Są to wyrazy o aktualnie nieczytelnej strukturze, dla których wyrazy motywujące można wskazać na podstawie dociekań etymologicznych, opartych na zbiorach leksykograficznych. W analizie derywatów gwarowych zmuszeni jesteśmy do wykorzystywania narzędzi semantyczno-leksykalnych i etymologicznych, a niekiedy nawet do wyjścia poza system językowy w poszukiwaniu czynników nazwotwórczych.
    The author describes linguistic phenomena on the borderline of word formation and lexicology, mostly semantics and etymology, based on the examples of derivatives functioning in Polish dialects. The article presents examples of homonymy, polysemy and synonymy of derivatives whose both derivational and categorical interpretation must take their lexical meaning into consideration. The subject matter of this paper also includes the results of semantic categorial movements (e.g. names of actions which became names of manners of action: palenie, regulacja) as well as names in case of which the establishment of their derivation type, whether it is semantic or morphological, requires arbitrary decisions (e.g. names of manners of action such as łapka, koziołek). Moreover, derivatives whose analysis requires etymological search are also located on the borderline of word formation and lexicology. They include words with currently vague structure whose motivating words can be indicated through etymological inquiry based on lexicographical collections. While analysing dialect derivatives we are forced to use semantic-lexical and etymological tools and at times even go beyond the language system in search of name-forming factors.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2020, 68; 75-87
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nowoczesność w leksyce – obecność w słowniku przejawem normalizacji "Słownik nowszego słownictwa słoweńskiego" z 2012 roku
    Autorzy:
    Zatorska, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1022836.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-02
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    język słoweński
    język polski
    nowe słownictwo
    rzeczownik
    zapożyczenie
    semantyka
    słowotwórstwo
    leksykologia
    leksykografia
    Slovene language
    Polish language
    new vocabulary
    noun
    loan words
    lexicology
    lexicography
    Opis:
    Celem artykułu jest prezentacja rzeczowników należących do nowszego słownictwa słoweńskiego (600 jednostek) określających ludzi (w większości nomina agentis, nomina attributiva). Materiał słoweński skonfrontowano z polskim, w tym z danymi leksykograficznymi, a przeprowadzona analiza wykazała różnice między materiałem z obu języków. Polskie słowniki nie notują odpowiedników takich słoweńskich leksemów, jak: adrenalinec, agresivec, barbika, čokoholik, predzakonec, prestižnež, piarovka, piknikar, savnar. W materiale słoweńskim dostrzeżono kondensację treści i potencjał słowotwórczy oraz dążenie do normalizacji i standaryzacji słownictwa przez umieszczenie w słowniku.
    The aim of the paper is the presentation of the newer Slovene nouns (600) referring to people (mostly nomina agentis, nomina attributiva). The Slovene data from the mentioned dictionary was compared with the content of the Polish dictionaries. The conducted analysis confirms the differences between the Polish and the Slovene data. A tendency for semantic condensation and derivative potential were observed in the Slovene material. Equivalents of such Slovene words as: adrenalinec, agresivec, barbika, čokoholik, predzakonec, prestižnež, piarovka, piknikar, savnar are not confirmed in the Polish dictionaries. According to the author the Slovene data reveals a tendency for standardization and normalization.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2020, 54; 43-57
    0208-6077
    2450-0119
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Topograficzno-historyczna geneza nazw własnych krakowskich mostów i innych budowli służących przeprawie
    Topographical-historical origins of proper names of bridges and other structures for crossing in Cracow
    Autorzy:
    Kowalik, Krystyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2171622.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-11
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    motywacja
    leksykologia
    onomastyka
    urbanonimia
    gefironim
    motivation
    lexicology
    onomastics
    urbanonymy
    gefironim/gephyronym
    Opis:
    The following paper is dedicated to the analysis of 41 proper names (including 18 historical names) of structures in Cracow used for crossing water and terrain, identified architecturally as bridges, footbridges, trestle bridges and flyovers. These names have got a rather distinct structure: the anteposition contains a generic name, while the postposition comprises an individualising determinant, such as an adjective or a noun in genitive case, less frequently nominative: most Dębnicki (bridge), most Wandy (bridge), most Lajkonik (bridge); kładka Ojca Bernatka (footbridge), estakada Obrońców Lwowa (trestle bridge). Most of these terms have toponymic or anthroponymic motivation connected with Cracow, others belong to exceptions. There is a tendency for using commemorative names, introduced with the preposition imienia/im. (named after): most im. Kardynała Franciszka Macharskiego. Due to the fact that these structures are located in the city, their names belong to urbanonymy. The physical appearance and function of these facilities make it possible to apply in their names the notion of hodonymy. In the Russian language the term gefironim has been used in reference to these names. In terms of the type of denoted structures, the notion gefironim is narrower than an urbanonym, but it is wider when it comes to the area in which these structures are located.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2020, 15; 131-144
    2083-1765
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Frazeologizm "ile jest cukru w cukrze" oraz jego modyfikacje we współczesnej polszczyźnie
    The idiom "ile jest cukru w cukrze" (how much sugar there is in sugar) and its modifications in modern Polish
    Autorzy:
    Połowniak-Wawrzonek, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2151255.pdf
    Data publikacji:
    2021-11
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    ile jest cukru w cukrze
    frazeologia
    leksykologia
    Opis:
    Objaśnienia wyrazów i zwrotów: Frazeologizm "ile jest cukru w cukrze" oraz jego modyfikacje we współczesnej polszczyźnie
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2021, 788, 9; 85-92
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z historii socjolektu szkolnego – słownictwo dotyczące karania uczniów
    Autorzy:
    Pacuła, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29520155.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-20
    Wydawca:
    Uniwersytet Bielsko-Bialski
    Tematy:
    student jargon (slang)
    history of sociolect
    lexycology
    semantics
    diachronic linguistics
    socjolekt uczniowski
    historia socjolektu
    leksykologia
    semantyka
    historia języka
    Opis:
    From the history of school sociolect – lexis from the category of „punishing students” The author describes in this article the history of the student sociolect. The subject of the description is the vocabulary of students from the period: from the second half of the 19th century to the first half of the 20th century. The vocabulary relates to the thematic category of „punishing students”. This category includes a vocabulary relating to the use by teachers of methods and forms of rebuking students’ attitudes and behavior, forcing students to submit in not always standardized situations. The sources include texts by Ignacy Wolanowski, Henryk Ułaszyn, Henryk Łopaciński, Józef Magiera, Edward Klich, Piotr Ciuła and Włodzimierz Czarnecki. There are sixteen dictionary units in the publications. Most of the lexis are words attested by texts describing the student dialect of the second half of the 19th century.
    Źródło:
    Świat i Słowo; 2022, 39, 2; 231-248
    1731-3317
    Pojawia się w:
    Świat i Słowo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z dziejów nazewnictwa szkół wyższych w języku polskim (akademia, uniwersytet, wszechnica)
    From the history of higher schools in Polish (akademia, uniwersytet, wszechnica)
    Autorzy:
    Walczak, Bogdan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/497098.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
    Tematy:
    historia języka
    leksykologia historyczna
    dzieje wyrazów i ich znaczeń
    terminologia
    History of language
    historical lexicology
    history of words and their senses
    terminology
    Opis:
    W pracy autor kreŚli zarys dziejów trzech nazw: akademia, uniwersytet i wszechnica w języku polskim. Obok informacji stricte językowych, zaczerpniętych przede wszystkim ze stosownych zródeł leksykograficznych, podaje też przy poszczególnych nazwach informacje historyczno-kulturalne. Kończy passusem o terminologicznych znaczeniach wyrazów akademia i uniwersytet w ustawie o organizacji szkolnictwa wyższego w Polsce.
    The author outlines histories of three names of educational establishments: akademia, uniwersytet, wszechnica in the Polish language. Apart from strictly linguistic information obtained from relevant lexicographic sources, the individual names are accompanied by information on historical and cultural contexts. The paper is rounded off with a passage on the terminological connotations of the words akademia and uniwersytet as reflected in the Law on Organisation of Higher Education in Poland.
    Źródło:
    Język. Religia. Tożsamość; 2018, 1(17); 7-22
    2083-8964
    2544-1701
    Pojawia się w:
    Język. Religia. Tożsamość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Synonimia w świetle Słownika synonimów polskich Adama Stanisława Kra sińskiego z 1885 roku
    Synonymia, in the light of the Słownik synonimów polskich by Adam Stanisław Krasiński, dated 1885
    Autorzy:
    Jankowiak, Lucyna Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1595706.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Polish language
    the lexicology and the lexicography
    synonyms
    język polski XIX wieku
    leksykologia i leksykografia
    synonimy
    Opis:
    The paper presents a theory of the synonymia (at the preface and by selection and characteristics of the material) in the first Slavic dictionary of synonyms. According to the Krasiński – a forerunner of researches regarding the synonymia in Polish linguistics – words related to the same referent are always (more or less) different: in terms of additional meaning, shade, expression (e.g. emotions).
    Źródło:
    Studia Językoznawcze; 2012, 11; 81-92
    1730-4180
    2353-3161
    Pojawia się w:
    Studia Językoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Atak chmielu w kuflu, Pierwsza pomoc w pokalu – piwo okiem filologa
    Atak chmielu [Attack of the Hop] in the Beer Mug, Pierwsza pomoc [First Aid] in the Tulip Glass – the Beer through Eyes of Philologist
    Autorzy:
    Graf, Magdalena
    Cieliczko, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/497143.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
    Tematy:
    piwo
    leksykologia
    onomastyka
    chrematonimia
    beer
    lexicology
    onomastics
    chrematonymy
    Opis:
    This article is 3rd (after 1st about the wine and 2nd about the vodka) text of both authors focused on the alcohol, that is observed from the philological point of view. The subject of research is the beer analyzed from cultural and linguistic perspectives. The analysis concerns proper names of polish craft beers from last five years in terms of its formal originality, using numerous of compositional devices and high degree of semantisation.
    Źródło:
    Język. Religia. Tożsamość; 2017, 2(16); 7-25
    2083-8964
    2544-1701
    Pojawia się w:
    Język. Religia. Tożsamość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Usta świętego pragnienia”. Metaforyczne wyrażenia pragnienia w języku mistycznym św. Katarzyny ze Sieny
    “The Mouth of the Holy Desire”. Metaphorical Expressions of Desire in the Mystic Language of St. Catherine of Siena
    Autorzy:
    Śliwa, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2127733.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    dyskurs
    język mistyczny
    leksykologia
    metafora
    retoryka
    predykaty
    discourse
    mystic language
    lexicology
    metaphor
    rhetoric
    predicates
    Opis:
    The goal of the paper is twofold: to outline the problems of the language of mystics in the light of linguistic research and a detailed analysis of the metaphorical expressions of the holy desire in the mystic language of St. Catherine of Sienna. The linguistic research on mystics were initiated in a more methodical way by J. Baruzi (1931), and were synthetically elaborated by G. Pozzi (1988). Having discussed the specific semantic of the words in mystic discourse, an analysis of the expressions of the holy desire is presented. It confirms that the linguistic sign is anchored in mystical experience, and the mystic’s discourse has a specific character with its own dynamism and narration, and its respective didactic goal. The paper also shows literary values of the mystical texts, being part of literature on spirituality.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2007, 54-55, 3; 187-201
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Inwentarze skarbca katedry ormiańskiej we Lwowie z XVIII wieku jako źródło do leksykologii historycznej
    The inventories of treasury of Armenian cathedral in Lviv from the eighteenth century as a source for historical lexicology
    Autorzy:
    Żuraszek-Ryś, Iwona
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/965841.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Polish language in the 18th century
    historical lexicology
    inventory
    osiemnastowieczna polszczyzna
    leksykologia historyczna
    inwentarz
    Opis:
    This article relates to methods for the determination of certain elements of reality – sacral objects (in this case, the mobile elements of the equipment of the Armenian Cathedral in Lviv, which are liturgical appliances and other valuables that were stored in it). The presented vocabulary can provide very valuable source for historical lexicology.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2015, 049
    0208-6077
    2450-0119
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    On the Symbiotic and Orwellian Changes of Meaning Remarks on the Theory of Research on Historical Semantic Changes
    O tzw. symbiotycznych i orwellowskich zmianach znaczeniowych (Z teorii badań nad historyczną zmiennością wyrazów)
    Autorzy:
    Sławkowa, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/468374.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    meaning in the natural language
    lexicology
    semantics
    historical semantic changes
    znaczenie w języku naturalnym
    leksykologia
    semantyka
    historyczne zmiany znaczeniowe
    Opis:
    Autorka rozważa zagadnienie zmian znaczeniowych wyrazów – klasyczny problem historycznej semantyki leksykalnej – z punku widzenia językoznawstwa postrukturalistycznego. W tym celu przedstawia zarys koncepcji Geoffreya Hughesa, w świetle której powstawanie i modyfikacja znaczeń wyrazów następuje w wyniku działania czynników zewnętrznych, w tym zwłaszcza czynnika społecznego: wielkich procesów cywilizacyjnych (wynalazek druku, rozwój kapitalizmu) i kulturowych (reformacja i kontrreformacja, rewolucja francuska i rosyjska, rozwój ideologii komunistycznej, narodziny faszyzmu). Artykuł omawia także typologię zmian semantycznych Hughesa: 1) zmiany „symbiotyczne”; 2) zmiany „zapośredniczone”, 3) zmiany orwellowskie – ilustrując poszczególne typy zmian przykładami z języka polskiego.
    Źródło:
    Forum Lingwistyczne; 2014, 1; 91-98
    2449-9587
    2450-2758
    Pojawia się w:
    Forum Lingwistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Semantyka miłości w Nowym wielkim dykcjonarzu Pierre’a Daneta i Dymitra Franciszka Koli
    The meanings of lexeme miłość in Nowy Wielki Dykcjonarz by Pierre Danet and Dymitr Franciszek Kola
    Autorzy:
    Marczak, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/20679055.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    miłość
    cnota
    słowniki wielojęzyczne XVIII wieku
    leksykografia historyczna
    leksykologia historyczna
    love
    virtue
    18th century multilingual dictionaries
    historical lexicography
    historical lexicology
    Opis:
    Celem artykułu jest opisanie różnych znaczeń leksemu miłość we francusko-łacińsko-polskim Nowym wielkim dykcjonarzu Pierre’a Daneta i Dymitra Franciszka Koli. Słownik notuje w oddzielnych artykułach hasłowych romantyczne, aromantyczne (więzy rodzinne, przyjacielskie) i religijne (cnota teologiczna) interpretacje pojęcia. Wskazano i opisano elementy materiału słownikowego odnoszące się do tych trzech aspektów. Szczególną uwagę poświęcono miłości konceptualizowanej jako cnota oraz przedstawieniu jej w kontekście innych cnót notowanych w słowniku. Wyniki analizy pokazują, że wyodrębnienie ściśle religijnego rozumienia miłości jest osobliwością dykcjonarza Daneta–Koli. Takie rozumienie współcześnie słabo zaznacza się w języku ogólnym. Można podejrzewać, że w XVIII-wiecznym obrazie rzeczywistości percepcja miłości była bardziej ugruntowana w wierze, co wpłynęło na sposób jej objaśnienia i kategoryzacji w Nowym wielkim dykcjonarzu.
    The paper aims to describe the meanings of the lexeme miłość [love] in the French-Latin-Polish Nowy Wielki Dykcjonarz [New Grand Dictionary] by Pierre Danet and Dymitr Franciszek Kola. The dictionary notes in separate entries the romantic, aromantic (family ties, friendship) and religious (theological virtue) aspects of the lexeme. The dictionary material relating to these three aspects is analysed and described. Special attention was paid to the conceptualisation of miłość as a virtue and its presentation in the context of other virtues noted in the dictionary. The analysis shows that the separation of a religious understanding of love is a peculiarity of the Danet–Kola dictionary. This aspect is rarely used in the general language today. It may be suspected that in the eighteenth-century worldview, the perception of love was more grounded in faith, which influenced the way it was described in the dictionary.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2022, 56; 387-403
    0208-6077
    2450-0119
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polskie adaptacje łacińskich i francuskich nazw miejscowych w Nowym wielkim dykcjonarzu Pierre’a Daneta i Dymitra Franciszka Koli
    Polish adaptations of Latin and French place names in Nowy wielki dykcjonarz by Pierre Danet and Dymitr Franciszek Kola
    Autorzy:
    Marczak, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1896636.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    leksykologia historyczna
    toponimia
    XVIII wiek
    Pierre Danet
    Dymitr Franciszek Kola
    historical lexicology
    toponymy
    18th century
    Opis:
    Jedną z wielu niepoznanych i interesujących cech francusko-łacińsko-polskiego dykcjonarza Daneta-Koli jest duża frekwencja toponimów. Autor polskiej części słownika – Kola – tłumaczy nazwy własne w rozmaity sposób. W artykule przedstawiono wyniki analizy, której poddano kilkaset jednostek słownikowych, będących głównie nazwami miast francuskich i angielskich. Wyniki badań ukazują dwie najbardziej wyraziste tendencje w warsztacie translatologicznym Koli. Pierwszą jest adaptowanie nazw łacińskich, gdy w definicji toponimu zawarta jest informacja o obecności diecezji bądź archidiecezji w miejscowości nazwanej tym toponimem. Drugą stanowi widoczne odnoszenie się do znajomości i zasad języka francuskiego, nawet wtedy, gdy materiał słownikowy pochodzi z innych języków.
    The considerable number of toponyms is one of the many unexplored but interesting characteristics of the Danet-Kola French-Latin-Polish dictionary. The translator – Kola – alters toponyms in different ways. This article analyses the substantial corpus of lexicographical units, mainly place names of French and English cities. The results of the research illustrate the two most noticeable tendencies of Kola’s translations. Firstly, he adapts Latin toponyms if the term denotes a place with a diocese. Secondly, Kola refers to his knowledge of French in translation, even if place names are derived from other languages.
    Źródło:
    Linguodidactica; 2020, 24; 159-171
    1731-6332
    Pojawia się w:
    Linguodidactica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Owoż ja, Hymen, (…) przychodzę na biesiadę. Swat weselny w folklorze południowo-wschodniej Polski i Roksolankach Szymona Zimorowica
    There I, Hymen, (...) Come to the Party. The Wedding World in the Folklore of Southern and Eastern Poland and in Szymon Zimorowic’s Roksolanki
    Autorzy:
    Klimek, Jolanta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1945429.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    epitalamium
    etnografia
    folklor
    leksykologia
    wesele
    Zimorowic
    epithalamion
    ethnography
    folklore
    lexicology
    wedding
    Opis:
    The paper focuses on the co-existence between literature and folklore by way of transporting the folk formulas (in the broad sense of the word) to poetic texts. It is from this point of view that one of the obligatory component of the wedding rite – the former master of ceremonies – has been analysed. The sources are the nineteenth- and twentieth-century ethnographic studies from the territories of southern and eastern Poland and Szymon Zimorowic’s Roksolanki. On the basis of the sources and folkloristic studies, additionally confronated with lexicographic data, a vocabulary of names of the figure in interest has been constructed. The names have been classified according to two criteria: 1) obligations and tasks that he has to take, 2) traits he should have. We have also discussed the psychophysical predisposition and obligations of the master of ceremonies dependent on the stage of the rite: matching couples, preparing for the wedding, and the wedding itself. Zimorowic’s wedding corresponds to the construction of the vivid wedding performance. It is instanced in his tract “Dziewosłąb” with its literary picture of the functional figure. It turns out that the Roksolanki are realised according to some elements of the pattern, others are modified in line with the poetics of the epoch, yet others – redundant or inessential from the point of view of the content – have been omitted.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2008, 56, 6; 63-76
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Słownictwo nazywające katolików i niekatolików w XVIII-wiecznych kazaniach ks. Krzysztofa Kluka
    The vocabulary calling Catholics and non-Catholics in the eighteenth-century homilies by Krzysztof Kluk
    Autorzy:
    Szamryk, Konrad Kazimierz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2118454.pdf
    Data publikacji:
    2013-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    język polski na przełomie XVIII i XIX wieku
    leksykologia
    pola semantyczne
    katolicy
    niekatolicy
    Polish language at the turn of XVIII and XIX centuries
    lexicology
    semantic fields
    Catholics
    non-Catholics
    Opis:
    The article presents the analysis of lexical calling Catholics and non-Catholics in the eighteenth-century sermons by priest Christopher Kluk – priest/scientist, parson of the parish in Ciechanowiec, KEN coworker. The vocabulary of the homilies is divided into four linguistic fields: members of my religious community, Christian-non-Catholics, non-Christians, atheists. This studies has shown a clear domination of the Roman Catholic beliefs and tendencies of everyday understanding of the religion, where there is an equal sign between the Catholic and Christian. It was also found that the linguistic field hChristian-non-Catholicsi in Kluk’s homilies is much smaller than the same linguistic fields in the seventeenth-century preachers homilies. It may shows that in the eighteenth century, the echoes of the Reformation has not proved such a great emotion, even among ordinary priests.
    Źródło:
    Białostockie Archiwum Językowe; 2013, 13; 333-346
    1641-6961
    Pojawia się w:
    Białostockie Archiwum Językowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Лексіка ранніх перакладаў апокрыфаў і яе роля ва ўзбагачэнні слоўнікавага складу старабеларускай мовы
    Leksyka wczesnych tłumaczeń apokryfów i jej rola we wzbogacaniu słownictwa języka starobiałoruskiego
    The vocabulary of early translations of Apocryphos and its role in enriching the vocabulary of the Old Belarusian language
    Autorzy:
    Будзько, Ірына
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594247.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    leksykologia diachroniczna
    protograf
    zapożyczenie
    glosa
    semantyka
    diachronic lexicology
    protograph
    borrowing
    glosses
    semantics
    Opis:
    W artykule poddano analizie słownictwo wczesnych zabytków piśmiennictwa starobiałoruskiego z XV wieku. Na podstawie konfrontacji poszczególnych leksemów z ich odpowiednikami w językach staroruskim oraz staropolskim zauważono, że słownictwo tekstu starobiałoruskiego zwykle zgodne jest z polską leksyką. Niektóre nazwy są wprowadzane do tekstu za pomocą markerów abo, albo i stanowią glosy wewnątrztekstowe, których celem jest wyjaśnienie czytelnikowi niezrozumiałych słów. Słownictwo analizowanych tekstów zawiera wiele nazw metaforycznych, o przenośnym znaczeniu, a także wyrazy ekspresywne, wzbogacające słownictwo języka starobiałoruskiego i podnoszące go do poziomu języka literackiego. W artykule zaprezentowano również nazwy, które odnotowano tylko w analizowanych zabytkach – niespotykane w innych tekstach starobiałoruskich. W ten sposób ukazano znaczenie języka i literatury staropolskiej we wzbogacaniu słownictwa starobiałoruskiego oraz przedstawiono rolę starobiałoruskich pisarzy i tłumaczy w przygotowaniu przekładu uwzględniającego potrzeby zróżnicowanego kulturowo społeczeństwa białoruskiego.
    The article analyzes the lexical composition of early translations of the historical texts of old Belarusian literature (the category of persons) of the 15th century. On the basis of matching individual words with their counterparts in the Old Russian and Old Polish languages it is concluded that the main lexical body of texts is consistent with Polish counterparts. Some nominations are entered into an ancient text with the help of the conjunction markers abo, albo and represent glosses within the text, the purpose of which is to explain to the reader unclear words in the opinion of the interpreter of the word. The vocabulary of these texts has many nominations: metaphorical, figurative meaning, emotional-evaluative expressions, which enrich the vocabulary of the Old Belarusian language and raise it to the level of the literary. The article also presents the nominations, which are recorded only in the analyzed historical texts and are no longer found in other texts of the Old Belarusian written language. Thus, the role of the Old Polish language and Old Polish literature in enriching the dictionary of the Old Belarusian language is presented, as well as the work of old Belarusian scribes on the interpretation and translation of the original text in such a way that the translation meets the needs of different culturally oriented layers of the old Belarusian society.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 39-59
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Noms composés et autres phrasèmes : fonctionnement discursif dans le domaine spécialisé du sport
    Compound Nouns and Other Phrasemes: Discursive Functioning in the Specialised Field of Sport
    Wyrazy złożone i inne frazemy: dyskurs w specjalistycznej dziedzinie sportu
    Autorzy:
    Gomez Fernandez, Araceli
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1872686.pdf
    Data publikacji:
    2021-10-14
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    wyraz złożony
    fraza
    język sportu
    język specjalistyczny
    leksykologia wyjaśniająca i kombinatoryczna
    compound noun
    phraseme
    language of sport
    specialised language
    Explanatory Combinatorial Lexicology
    Opis:
    Dans cet article nous nous sommes penchés sur l’étude de mots composés et des phrasèmes en français et en espagnol dans le domaine du sport. Les études faites sur ce domaine relèvent plutôt du domaine spécifique de pratiques sportives comme le football. Mais le monde du sport est touché par d’autres disciplines (sports collectifs, individuels, de groupe) où s’imposent, à son tour, des termes nouveaux. Notre analyse a été effectué dans une perspective lexicologique, suivant les principes de la Lexicologie Explicative et Combinatoire (Mel’čuk et al. 1995), et à partir d’un corpus parallèle français-espagnol. Il provient de magazines de sport et porte sur plusieurs disciplines et domaines tels que la nutrition, la santé ou les exercices d’entraînement. Nous analysons les composés et les phrasèmes les plus représentatifs et fournissons les paraphrases auxquelles ils sont associés, et qui figurent dans les magazines. Le résultat de cette analyse nous amène à dévoiler la frontière parmi les composés et les phrasèmes.
    Artykuł koncentruje się na badaniu wyrazów złożonych i frazemów w języku francuskim i hiszpańskim w dziedzinie sportu. Przeprowadzone analizy wpisują się w konkretną dziedzinę rozgrywek sportowych, takich jak piłka nożna. Nasz ogląd został przeprowadzony z perspektywy leksykalnej, zgodnie z zasadami leksykologii objaśniającej i kombinatorycznej (Mel’čuk et al. 1995), z wykorzystaniem równoległego korpusu francusko-hiszpańskiego. Analizie poddano najbardziej reprezentatywne związki i frazemy. Wyniki tych badań prowadzą do ujawnienia granicy między wyrazami złożonymi a frazemami.   Dans cet article nous nous sommes penchés sur l’étude de mots composés et des phrasèmes en français et en espagnol dans le domaine du sport. Les études faites sur ce domaine relèvent plutôt du domaine spécifique de pratiques sportives comme le football. Mais le monde du sport est touché par d’autres disciplines (sports collectifs, individuels, de groupe) où s’imposent, à son tour, des termes nouveaux. Notre analyse a été effectué dans une perspective lexicologique, suivant les principes de la Lexicologie Explicative et Combinatoire (Mel’čuk et al. 1995), et à partir d’un corpus parallèle français-espagnol. Il provient de magazines de sport et porte sur plusieurs disciplines et domaines tels que la nutrition, la santé ou les exercices d’entraînement. Nous analysons les composés et les phrasèmes les plus représentatifs et fournissons les paraphrases auxquelles ils sont associés, et qui figurent dans les magazines. Le résultat de cette analyse nous amène à dévoiler la frontière parmi les composés et les phrasèmes.
    This paper focuses on the study of compound words and phrasemes in French and Spanish in the field of sport. The studies carried out in this field tend to fall within the field of specific sports practices, such as football. But the world of sport is concerned with other disciplines (team, individual, group sports) where new terms are asserted in turn. Our analysis was carried out from a lexical point of view, following the principles of Explanatory and Combinatory Lexicology (Mel’čuk et al., Introduction), and from a parallel French-Spanish corpus. It comes from sports magazines and covers several disciplines and areas such as nutrition, health and training exercises. We analyse the most representative compounds and phrasemes, and provide the paraphrases with which they are associated, and which appear in the magazines. The result of this analysis reveals the limit between compounds and phrasemes.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 8; 39-55
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ocena wybranej terminologii logopedycznej w świetle badań ankietowych przeprowadzonych przez studentów logopedii oraz logopedów praktyków
    Selected speech therapy terms assessed in light of a survey among students and practitioners
    Autorzy:
    Zawadka, Joanna
    Karsznia-Sobczak, Alicja
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31339255.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    terminologia logopedyczna
    język specjalistyczny
    leksykologia
    badanie ankietowe
    speech therapy terms
    specialist language
    lexicology
    survey research
    Opis:
    Artykuł omawia rezultaty badań nad terminologią logopedyczną. W wyniku analizy materiału zawartego w “Encyklopedii logopedii” i wybranych słownikach terminów logopedycznych wytypowano 33 terminy, których frekwencję w literaturze przedmiotu oceniono jako niską. Postawione pytania badawcze to m.in.: Czy wytypowane terminy logopedyczne są znane przez: (a) studentów logopedii, (b) logopedów-praktyków. Czy (a) studenci logopedii, (b) logopedzi-praktycy znają definicję słownikową wytypowanych terminów logopedycznych. W celu odpowiedzi na pytania badawcze przeprowadzono ankietę, w której znalazły się m.in. pytania o znajomość terminów oraz ich rozumienie. Przeprowadzone badania wskazują na potrzebę dalszego opisu terminologii logopedycznej nie tylko ze względu na zróżnicowany poziom jej znajomości, ale też aktualności i rozpowszechnienia.
    The article presents the results of research on speech therapy terminology. The analysis covered 33 terms, the frequency of which was assessed as low. The main research questions were: “Are the selected speech therapy terms familiar to: a. speech therapy students, b. speech therapists-practioners?”. “Have a. students, b. therapists been acquainted with dictionary definitions of selected speech therapy terms?”. To answer the research questions, a survey was conducted. It included questions about the knowledge and understanding of the terms. The results suggest the need for a more detailed description of speech therapy terminology due to not only the varying levels of its familiarity, but also its timeliness and pervasiveness.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2024, 811, 2; 60-73
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ocena wybranej terminologii logopedycznej w świetle badań ankietowych przeprowadzonych przez studentów logopedii oraz logopedów praktyków
    Selected speech therapy terms assessed in light of a survey among students and practitioners
    Autorzy:
    Zawadka, Joanna
    Karsznia-Sobczak, Alicja
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31339254.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    terminologia logopedyczna
    język specjalistyczny
    leksykologia
    badanie ankietowe
    speech therapy terms
    specialist language
    lexicology
    survey research
    Opis:
    Artykuł omawia rezultaty badań nad terminologią logopedyczną. W wyniku analizy materiału zawartego w “Encyklopedii logopedii” i wybranych słownikach terminów logopedycznych wytypowano 33 terminy, których frekwencję w literaturze przedmiotu oceniono jako niską. Postawione pytania badawcze to m.in.: Czy wytypowane terminy logopedyczne są znane przez: (a) studentów logopedii, (b) logopedów-praktyków. Czy (a) studenci logopedii, (b) logopedzi-praktycy znają definicję słownikową wytypowanych terminów logopedycznych. W celu odpowiedzi na pytania badawcze przeprowadzono ankietę, w której znalazły się m.in. pytania o znajomość terminów oraz ich rozumienie. Przeprowadzone badania wskazują na potrzebę dalszego opisu terminologii logopedycznej nie tylko ze względu na zróżnicowany poziom jej znajomości, ale też aktualności i rozpowszechnienia.
    The article presents the results of research on speech therapy terminology. The analysis covered 33 terms, the frequency of which was assessed as low. The main research questions were: “Are the selected speech therapy terms familiar to: a. speech therapy students, b. speech therapists-practioners?”. “Have a. students, b. therapists been acquainted with dictionary definitions of selected speech therapy terms?”. To answer the research questions, a survey was conducted. It included questions about the knowledge and understanding of the terms. The results suggest the need for a more detailed description of speech therapy terminology due to not only the varying levels of its familiarity, but also its timeliness and pervasiveness.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2024, 811, 2; 60-73
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wpływ pandemii na polską, bułgarską i czeską leksykologię w roku 2020 i na początku 2021
    The influence of the pandemic on Polish, Czech and Bulgarian lexicography in 2020 and early 2021
    Autorzy:
    Satoła-Staśkowiak, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2127811.pdf
    Data publikacji:
    2022-02-03
    Wydawca:
    Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
    Tematy:
    pandemia
    leksykologia
    słowo roku
    neologizmy
    teorie spiskowe
    częstotliwość użycia
    rok 2020
    język polski
    język bułgarski
    język czeski
    pandemic
    lexicology
    word of the year
    neologism
    conspiracy theory
    frequency of use
    the year 2020
    Polish language
    Bulgarian language
    Czech language
    Opis:
    Przedmiotem uwagi są szybko następujące, podczas pandemii, konsekwencje językowe – leksykalne (nowe słowa, zwielokrotniona częstotliwość użycia istniejących słów) i komunikacyjne, stanowiące dla językoznawców ciekawą podstawę badań współczesnych języków, z których trzy: polski, bułgarski, czeski stały się fundamentem analizy i badań frekwencyjnych. Mimo, że omawiane procesy językowe mają charakter globalny, to tendencje leksykalne w poszczególnych językach, jak i funkcje mowy, realizowane są w różny sposób, z heterogenicznym natężeniem, dlatego warto przyjrzeć im się bliżej. Prezentowany w artykule materiał został wyekscerpowany z dostępnych w sieci i na bieżąco notujących jednostki języka źródeł. Były nimi korpusy językowe: Narodowy korpus języka polskiego, Bułgarski narodowy korpus, Czeski narodowy korpus, autorski Polsko-bułgarsko-rosyjski korpus równoległy, którego autorka artykułu jest współautorką i przeglądarki typu: frazeo.pl czy slowanaczasie oraz słowniki elektroniczne, np.: miejski.pl. Pomocne stały się polskie, bułgarskie i czeskie programy publicystyczne i informacyjne, a także najmłodsza, choć nieliczna, literatura naukowa.
    I discuss the linguistic consequences of the current pandemic, such as the emergence of new words and/or an increase in the frequency of use of some pre-existing words, and issues linked to communication. The paper refers to the Polish, Bulgarian and Czech languages. A frequentative approach is applied. Although the outlined linguistic processes are global in nature, several key aspects differentiate the three chosen languages in terms of frequency (including the occurrence of words and functions of speech). The linguistic data was gathered using online resources, including: The National Corpus of Polish, the Czech National Corpus, the Bulgarian National Corpus, the Polish-Bulgarian-Russian parallel Corpus (co-authored by the author of this paper), popular word browsers (frazeo.pl, slowanaczasie) and digital dictionaries (miejski.pl), journalism and information programs, and some of the most recent academic literature.
    Źródło:
    Językoznawstwo; 2021, 15; 23-37
    2391-5137
    Pojawia się w:
    Językoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    З гісторыі развіцця лексікі старабеларускай дзелавой пісьменнасці XIV – сярэдзіны XVI ст.
    Z historii rozwoju leksyki starobiałoruskiego piśmiennictwa urzędowego od XIV do połowy XVI wieku
    From the history of development of the old Belarusian official written vocabulary from the 14th to the mid-16th centuries
    Autorzy:
    Паляшчук, Наталля
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594300.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    starobiałoruski język literacki (odmiana pisana)
    starobiałoruskie piśmiennictwo urzędowe
    leksyka
    leksykologia historyczna
    stylistyka historyczna
    Old Belarusian literary and written language
    Old Belarusian official written
    vocabulary
    historical lexicology
    historical stylistics
    Opis:
    Autorka artykułu na materiale zabytków starobiałoruskiego piśmiennictwa urzędowego XIV – połowy XVI wieku (ogólnopaństwowe kodeksy – Statut Wіślіckі, Sudziebnіk Kazіmіerza, Statut Wielkiego Księstwa Lіtewskiego 1529, przywileje, wyroki, pozwy, skargi, potwierdzenia, testamenty i inne) określa korpus ustalonych w nich jednostek leksykalnych należących do różnych części mowy. Analizuje strukturę semantyczną wybranych wyrazów, ich przynależność do pewnych grup tematycznych, pochodzenie, relacje synonimiczne i aspektowo-rodzajowe między leksemami. Ustala również specyfikę ich użycia w różnych gatunkach piśmiennictwa urzędowego. Wyniki badań mogą być wykorzystywane w dalszych analizach formowania się i ewolucji systemu leksykalnego języka białoruskiego, jego odmian stylowych, leksykologii i stylistyki historycznej, wpływów językowych, a także w przygotowaniu nowych typów słowników historycznych i w układaniu podkorpusu „Język starobiałoruski” Narodowego Korpusu Języka Białoruskiego.
    The article considers examples of Old Belarusian official documents of the 14th to the mid-16th centuries, namely, such national codes as the Vislicki Statut, the Sudziebnik Kazimira, the Statut Vialikaha Kniastva Litoŭskaha 1529, as well as some privileges, bills of complaint, confirmations, testaments, etc. The corpus of lexical units of different parts of speech fixed in these written monuments has been determined; their semantics, belonging to certain thematic groups, origin, structure, synonymous and generic relations between lexemes have been considered; specificity of their use in different genres of business writing has been established. The results of the research are appropriate to use for further study of the formation and evolution of the Belarusian language vocabulary and its stylistic varieties; for scientific developments in the field of historical lexicology, historical stylistics, and interlingual interaction; for preparation of historical dictionaries of new types; as well as in shaping of the Old Belorussian language sub-corpus of the National Corpus of the Belarusian language.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 385-407
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    "Buchnąć z futrówy", "odpypić z ponsy", czyli o słownictwie dotyczącym ściągania w gwarze uczniowskiej z przełomu XIX i XX wieku
    "Buchnąć z futrówy", "odpypić z ponsy" – about vocabulary from the category „cheating” in student jargon from the turn of the 19th and 20th centuries
    Autorzy:
    Pacuła, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29519891.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-14
    Wydawca:
    Uniwersytet Bielsko-Bialski
    Tematy:
    żargon studencki (slang)
    historia socjolektu
    leksykologia
    semantyka
    językoznawstwo diachroniczne
    student jargon (slang)
    history of sociolect
    lexycology
    semantics
    diachronic linguistics
    Opis:
    Artykuł przedstawia historię żargonu studenckiego. Autor opisuje słownictwo używane w okresie: II poł. XIX w. – I poł. XX w. Leksyka należy do kategorii tematycznej „oszustwo”. W tekście czytelnik zapoznaje się z tezami: 1) omawiana leksyka jest źródłem jednej z najobszerniejszych kategorii leksykalno-semantycznych żargonu studenckiego w okresie porozbiorowym (po okresie rozbiorów); 2) w dawnym języku ucznia istnieje wspólny zasób słownictwa – grupa ta jest niezależna od administracyjnej zależności szkół; 3) we współczesnym żargonie zauważamy dużo dawnego słownictwa; 4) w XIX w. zauważamy obecność wyrazów żargonowych w polszczyźnie ogólnej; 7) w XX-wiecznym żargonie studenckim daje się zaobserwować udział żargonu kryminalnego z XIX wieku.
    The article presents the history of the student jargon. The author describes the vocabulary used in the period: second-half the 19th century – first half the 20th century; the lexis belongs to the thematic category „cheating”. In the text the reader gets to know theses: 1) the lexis discussed is the root cause of one of the most extensive lexical-semantic categories of the student jargon in the post-partition period (after the period of the Partitions of Poland); 2) in former student language a shared store of the vocabulary exists – this group is independent of the administrative dependence of schools; 3) we notice much former vocabulary in the contemporary jargon; 4) we will notice jargon words in the general Polish in the 19th century; 7) we can see the participation of criminal jargon from the 19th century.
    Źródło:
    Świat i Słowo; 2021, 37, 2; 213-224
    1731-3317
    Pojawia się w:
    Świat i Słowo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    К вопросу о параллели литовских слов 'eržilas', 'arklys' и древнерусского слова 'орь'
    On the issue of parallels between the Lithuanian words ‘eržilas’,’arklys’ and the Old Russian word ‘or’
    O paraleli litewskich wyrazów eržilas, arklys i staroruskiego wyrazu or
    Autorzy:
    Siniova, Olga
    Iordani, Natalija
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/34656183.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
    Tematy:
    этимология
    лексическая семантика
    историческая лексикология
    литовский язык
    etymology
    historical lexicology
    lexical semantics
    Lithuanian language
    etymologia
    semantyka leksykalna
    leksykologia historyczna
    język litewski
    Opis:
    Статья посвящена вопросу этимологии древнерусского слова орь и описанию его параллелей в литовском языке. По результатам анализа этимологических и толковых словарей русского и литовского языков, прокомментированы точки зрения о семантике и происхождении возводимых к орь слов. Особое внимание уделено примерам из русских говоров и контекстам, встречающимся в древнерусских и старолитовских источниках, в которых фиксируется исследуемая лексема; в статье представлены новые примеры со словом орь из древних письменных памятников. Выделенные особенности семантики позволили соотнести слова орь и орити (с#) с опорой на сохранившиеся в его семантической структуре компоненты значения ʽпохотливый’, а также в словах литовского языка, восходящих к тому же корню, что и существительное орь; выделены общие для этих образований семы.
    This article is devoted to the etymology of the Old Russian word ‘or’ and the description of its parallels in the Lithuanian language. Based on the results of an analysis of etymological and explanatory dictionaries of the Russian and Lithuanian languages, the semantics and origin of words related to ‘or’ are described. Special attention is paid to contexts with the word ‘or’ found in Old Russian and Lithuanian texts and Russian dialects. The article presents new usages of the word ‘or’ from Old Russian and manuscripts. The highlighted features of semantics made it possible to find the derivational base of the word ‘or’ based on the semes preserved in its semantic structure, as well as in words of the Lithuanian language that go back to the same root as the noun ‘or’; seemes common to these formations are highlighted.
    Artykuł jest poświęcony zagadnieniu etymologii staroruskiego słowa „орь” oraz opisowi jego analogiom w języku litewskim. Na podstawie wyników analizy słowników języka rosyjskiego i litewskiego (oraz etymologicznych), są komentowane poglądy na semantykę i genezę wyrazów zbudowanych na „орь”. Szczególną uwagę zwrócono na przykłady z gwar rosyjskich oraz kilka kontekstów znalezionych w źródłach staroruskich, w których został zapisany badany leksem; w artykule przedstawiono nowe przykłady słowa „орь” ze starożytnych zabytków pisanych. Wyróżnione cechy semantyki pozwoliły ustalić podstawę wytwórczą wyrazu „орь” w oparciu o składowe znaczeniowe zachowane w jego strukturze semantycznej, a także w słowach języka litewskiego sięgających tego samego rdzenia co rzeczownik „орь”; zaznaczone wspólne dla znaczeń tych tworów.
    Źródło:
    Językoznawstwo; 2023, 19, 2; 117-132
    1897-0389
    2391-5137
    Pojawia się w:
    Językoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-38 z 38

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies