Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "komunizm w Polsce" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 75
Tytuł:
„A z rękawa ciekła krew”
Autorzy:
Płatek, Stanisław (1951- ).
Powiązania:
Biuletyn IPN 2021, nr 12, s. 34-42
Współwytwórcy:
Ciupa, Robert. Wywiad
Reńca, Sebastian (1976- ). Wywiad
Data publikacji:
2021
Tematy:
Kopalnia Węgla Kamiennego "Wujek"
NSZZ "Solidarność"
ZOMO
Milicja Obywatelska (MO)
Pacyfikacja kopalni "Wujek" (1981)
Wydarzenia w Polsce (1980-1981)
Stan wojenny w Polsce (1981-1983)
Komunizm
Górnicy
Strajki
Artykuł z czasopisma historycznego
Opis:
Artykuł dotyczy pacyfikacji kopalni „Wujek” z 1981 roku, o której w wywiadzie opowiada Stanisław Płatek, górnik, działacz związkowy, jeden z przywódców strajku w Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek” w 1981 roku. W trakcie akcji ZOMO i wojska został ranny. Opisuje także późniejszą rozprawę sądową, na której został skazany wyrokiem Sądu Śląskiego Okręgu Wojskowego we Wrocławiu na karę 4 lat pozbawienia wolności i 3 lata pozbawienia praw publicznych. Z więzienia zwolniono go w maju 1983, w sierpniu objęto amnestią.
Fotografie.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
[Dyskusja] Komunizm i religia w Polsce – trwanie i zmiana
Autorzy:
Dudek, Antoni
Żaryn, Jan
Friszke, Andrzej
Wysocki, Wiesław Jan
Gowin, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/477895.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2005, 1(7); 35-51
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
At the Intersection of Musical Culture and Historical Legacy: Feminist Musicology in Poland
Pomiędzy kulturą muzyczną a dziedzictwem historycznym: muzykologia feministyczna w Polsce
Autorzy:
Beszterda, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/514053.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Koło Naukowe Studentów Muzykologii UJ
Tematy:
Feminist musicology
Polish musicology
women composers
communist regimes
politics and music
gender
Grażyna Bacewicz
muzykologia feministyczna
muzykologia w Polsce
kobiety-kompozytorki
komunizm
muzyka i polityka
Opis:
In Poland, feminist perspectives in the field of musicology are still not only very rare, but also hold a highly problematic status. Both an overview of relevant Polish literature and scholars’ experiences reveal a twosided problem within Polish feminist musicology, where there is on the one hand a great disregard for the study of intersections between sex, gender and music, and on the other hand a significant controversy over how to approach the subject once it is acknowledged. The challenges which today’s feminist musicology in Poland needs to confront, are connected with complex and very often ambivalent way in which classical music culture and the feminist discourse have been shaped since the beginning of the communist era (1945-1989). Reaching back to that period, various historical, political and social factors have influenced the study of women and gender in the contemporary Polish musicology. Three equally crucial issues are investigated in order to understand the status of feminist musicology in Poland: 1) the challenges Polish musicology has had to face due to the communist propaganda; 2) the way in which communist reality has shaped the attitude to feminism in the society; 3) the way in which history of Polish classical music is influenced by the figure of Grażyna Bacewicz. The essay characterizes each of these phenomena and presents how they may have contributed to the problematic status of feminist musicology in Poland nowadays.
Przyjmowanie perspektyw feministycznych w badaniach muzykologicznych nie tylko jest w Polsce nadal wielką rzadkością, ale też ma głęboko problematyczny status. Zarówno istniejące w Polsce prace naukowe, jak i doświadczenia badaczek i badaczy, ujawniają podwójny problem istniejący w polskiej muzykologii feministycznej: z jednej strony powiązaniom pomiędzy muzyką a płcią biologiczną i kulturową poświęca się niezwykle mało uwagi, a z drugiej strony, gdy temat już się pojawia, uchodzi za bardzo kontrowersyjny. Wyzwania, przed którymi stoi współczesna muzykologia feministyczna w Polsce, mają swoje źródło między innymi w złożonym i często bardzo ambiwalentnym sposobie, w jaki kultura muzyczna i dyskurs feministyczny w Polsce kształtowały się już w czasach PRL (1945-1989). Sięgając aż do okresu komunistycznego, można zaobserwować jak rozmaite czynniki historyczne, polityczne i socjologiczne wpłynęły na badania nad statusem kobiet i płcią we współczesnej polskiej muzykologii. W celu wyjaśnienia statusu muzykologii feministycznej w Polsce omówione zostały trzy istotne zagadnienia: 1) wpływ propagandy komunistycznej na polską muzykologię; 2) wpływ rzeczywistości komunistycznej na recepcję feminizmu w polskim społeczeństwie; 3) sposób, w jaki na historię polskiej muzyki wpłynęła postać Grażyny Bacewicz. Artykuł charakteryzuje każde z tych zagadnień i omawia, w jaki sposób każde z nich mogło przyczynić się do aktualnego stanu muzykologii feministycznej w Polsce.
Źródło:
Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ; 2017, 3(34); 29-50
2956-4107
2353-7094
Pojawia się w:
Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Barbara Klich-Kluczewska, Tabu, rodzina i komunizm w Polsce (1956–1989), Kraków, Wydawnictwo Libron, 2016, 296 s. (Natalia Jarska)
Tabu, rodzina i komunizm w Polsce (1956–1989), Kraków, Wydawnictwo Libron, 2016, 296 p. (Natalia Jarska)
Autorzy:
Jarska, Natalia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/477505.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2017, 29; 585-592
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biskup Ignacy Tokarczuk : kazanie na Jasnej Górze 5 września 1982 roku
Autorzy:
Krzysztofek, Mariusz.
Powiązania:
Biuletyn IPN 2021, nr 11, s. 138-141
Data publikacji:
2021
Tematy:
Tokarczuk, Ignacy (1918-2012)
Duchowieństwo katolickie
Biskupi
Wydarzenia w Polsce (1980-1981)
Komunizm
Kazania patriotyczne
Stan wojenny w Polsce (1981-1983)
Artykuł z czasopisma historycznego
Opis:
Tekst dotyczy postaci biskupa Ignacego Tokarczuka, którego nazywano także biskupem niezłomnym i podporą dla opozycjonistów. Władze PRL uważały go za wroga – w swoich wystąpieniach i kazaniach przeciwstawiał się zakłamaniu i programowi ateizacji społeczeństwa. Komunizm uważał za zło. 5 września 1982 roku na Jasnej Górze podczas pielgrzymki rolników wygłosił kazanie dotyczące szczególnego dbania o sytuację rolników, wsparcia Solidarności, zaprzestania represji i uwolnienia internowanych. Jest to jedno z najsłynniejszych jego kazań.
Fotografie.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Bp Andrzej F. Dziuba, Prymas – kanclerz – patron. Kardynał Stefan Wyszyński, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego: Warszawa 2021, ss. 457
Bp Andrzej F. Dziuba, Primate – chancellor – patron. Cardinal Stefan Wyszyński, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kadynała Stefana Wyszyńskiego: Warszawa 2021, pp. 457
Autorzy:
Kalinski, Dennis
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23050909.pdf
Data publikacji:
2023-12
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
Tematy:
Stefan Wyszyński
Prymas Polski
Kościół w Polsce
komunizm
Stefan Wyszynski
Primate of Poland
Church in Poland
communism
Źródło:
Studia Elbląskie; 2023, 24; 459-463
1507-9058
Pojawia się w:
Studia Elbląskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bunt podchorążych
Autorzy:
Majchrzak, Grzegorz.
Powiązania:
Kombatant 2021, nr 11, s. 8-12.
Data publikacji:
2021
Tematy:
Szkoła Główna Służby Pożarniczej
NSZZ "Solidarność"
Protest społeczny
Strajki studenckie
Opór (postawa)
Studenci
Strażacy
Komunizm
Wydarzenia w Polsce (1980-1981)
Prześladowania polityczne
Strajk w Wyższej Oficerskiej Szkole Pożarniczej (1981)
Artykuł z czasopisma historycznego
Artykuł z czasopisma kombatanckiego
Opis:
Tematem artykułu jest strajk okupacyjny w Wyższej Oficerskiej Szkole Pożarniczej w Warszawie w 1981 roku. Bezpośrednią przyczyną była planowana przez władze PRL zmiana statusu strażackiej uczelni z cywilnej na wojskową. Ostatecznie postulat utrzymania cywilnej podległości szkoły nie został zaakceptowany i rozmowy zerwano. Mimo wsparcia przez inne uczelnie, mimo pomocy NSZZ Solidarność, doradców, rodziców studentów oraz mieszkańców stolicy protest złamano. 2 grudnia przeprowadzono pokazową pacyfikację. Zablokowano ruch uliczny wokół uczelni, na dach budynku głównego opuszczono komandosów ze śmigłowca i eksmitowano studentów. A 13 grudnia 1981 roku wprowadzono stan wojenny.
Fotografie.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Cenzura w Polsce 1944-1960 : organizacja, kadry, metody pracy
Autorzy:
Kamińska-Chełminiak, Kamila.
Współwytwórcy:
Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii (Uniwersytet Warszawski). Instytucja sprawcza Wydawca
Oficyna Wydawnicza Aspra-JR. Wydawca
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Warszawa : Wydział Dziennikarstwa Informacji i Bibliologii. Uniwersytet Warszawski : Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR
Tematy:
Cenzura
Komunizm
Polityka wewnętrzna
Wolność słowa
Środki masowego przekazu
Opracowanie
Opis:
Bibliografia, netografia, wykaz aktów prawnych na stronach 393-411. Indeks.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Książka
Tytuł:
Das Verhältnis der Kommunistischen Partei Polens zum Judentum nach 1945
Stosunek partii komunistycznej w Polsce do Żydów po 1945 roku
Autorzy:
Piotrowski, Mirosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954340.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
stosunki polsko-żydowskie
antysemityzm
antypolonizm
władze bezpieczeństwa w PRL
Żydzi
komunizm
historia PRL
Polish-Jewish Relations
anti-semitism
anti-polonism
security authorities in the Polish People's Republic
Jews
communism
history of the Polish People's Repubic
Opis:
Narzucona siłą Polsce w 1944 r. tzw. „władza ludowa”, skupiała w swych szeregach zarówno ludność pochodzenia polskiego jak i w znacznej mierze pochodzenia żydowskiego. Stan taki był pochodną celowej polityki J. Stalina, który podczas tworzenie pierwszych zrębów administracyjnych przyszłej PRL na bazie Zarządu Głównego Związku Patriotów Polskich (ZPP) oraz Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN) zalecał, aby na listach kandydatów zdecydowanie preferowano towarzyszy pochodzenia żydowskiego, dążąc do tego aby wszędzie stanowili większość. Stwierdzano wprost, że ich narodowe pochodzenie gwarantuje większą pewność dyspozycyjności niż komunistów polskich. Koncepcji tej bezskutecznie próbowali się m.in. przeciwstawiać polscy generałowie walczący po stronie Armii Czerwonej, jak Karol Świerczewski i Zygmunt Berling. Współdziałający z Sowietami zarówno Polacy jak i Żydzi, przez społeczeństwo polskie postrzegani byli jako zdrajcy. Wedle zgodnej opinii historyków, pomimo fluktuacji różnych osób na ważnych rządowych stanowiskach, faktycznie w Polsce wlatach 1944-1956 decydowała i rządziła trójka: Bolesław Bierut, Jakub Berman i Hilary Minc. Dwóch ostatnich było pochodzenia żydowskiego i określali się jako Żydzi. Do dziś trwa w Polsce spór na temat procentowego udziału Żydów w strukturach komunistycznej władzy, lecz nie dokonano jeszcze szczegółowych rachunków. Jednakże a priori przyjmowane jest twierdzenie, iż ogólnie biorąc była to „żydo-komuna”. Szczególnie znienawidzonym stał się Resort Bezpieczeństwa Publicznego, później MBP, w którym wszystkie ważniejsze stanowiska obsadzono ludźmi pochodzenia żydowskiego. Wprawdzie na jego czele stał Polak Stanisław Radkiewicz, ale wiceministrami byli Żydzi m.in. Mieczysław Mietkowski i Roman Romkowski, później Antoni Alster (w Komitecie ds. Bezpieczeństwa Publicznego). Najważniejszymi departamentami w tym ministerstwie również zawiadywali ludzie pochodzenia żydowskiego. Departamentem V ds. walki z Kościołem i środowiskiem inteligencji kierowała lwowska żydówka Julia Brystyger. Dyrektorem Departamentu VII ds. cenzury był Józef Czaplicki; Departamentem X, dbającym o „czystość” szeregów partii komunistycznej kierował Anatol Fejgin; wicedyrektorem był zbiegły na Zachód w 1953 r. Józef Światło (Izaak Fleishfarb). Głównym Urzędem Cenzury kierował Marcel Reich (Ranicki), dyrektorem Departamentu Więziennictwa MBP był Jerzy-Dagobert Łańcut; szefem Departamentu Śledczego był osławiony sadysta płk Józef Goldberg-Różański. Wszystko to sprzyjało umacnianiu przeświadczenia, że winę za powojenne zniewolenie narodu polskiego ponoszą Żydzi. Podobnego zdania był także prymas Polski kard. August Hlond. Rosnąca bariera uprzedzeń pomiędzy Polakami a Żydami czyniła z tych ostatnich dogodny instrument polityki prowadzonej przez Stalina. Potrzebował on bowiem zwolenników bezwzględnie zaufanych, po których mógł się spodziewać całkowitej lojalności, a więc ludzi możliwie osamotnionych, bez zaplecza rodzinnego, sąsiedzkiego – którzy partię komunistyczną uczynią swym jedynym kręgiem odniesienia. Logicznie rzecz biorąc Żydzi przebywający po wojnie w Polsce powinni mieć wsparcie i zagwarantowaną opiekę przynajmniej ze strony komunistów i Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Tak jednak nie było, gdyż stali się oni nie podmiotem, a przedmiotem politycznej rozgrywki. Dla współrodaków ze wspomnianych komunistycznych formacji nadrzędnym celem było zwycięstwo idei rewolucji oraz posłuszne wypełnianie dyrektyw Stalina. Na tak zbudowanym ołtarzu całkowicie poświęcono interes jednostki – także „zwykłego” Żyda. Podkreślić należy, iż na nastrojach społeczeństwa polskiego względem tzw. „kwestii żydowskiej” władze komunistyczne „grały” świadomie – nie bacząc na tragiczny finał. Większość historyków w Polsce nie ma wątpliwości, iż antyżydowskie rozruchy i próby ich wzniecenia w Krakowie, Rzeszowie, Lublinie, a przede wszystkim najbardziej znane i tragiczne w skutkach – w Kielcach, były prowokacją. Oznacza to, że ludność polska była celowo prowokowana przez aparat komunistyczny, w którym czynni byli przecież Żydzi, do wystąpień przeciw „zwykłym” Żydom, a nawet do pogromów. W jednym z podziemnych pism Zrzeszenia WiN „Honor i Ojczyzna” znalazło się znamienne zdanie: „Żydzi stali się więc niebezpiecznym narzędziem w ręku tych, którzy są bardziej komunistami niż ... Żydami”. Nie dziwi więc, że pozostający w Polsce Żydzi czuli się zagubieni. Ich los znalazł się pomiędzy przysłowiowym „młotem i kowadłem”. Mieli jednak do wyboru kilka wariantów: albo wyjechać z Polski, albo zmienić nazwisko i „wtopić się” w społeczeństwo polskie, albo też przystąpić do obozu rządzącego, zasilając szeregi „żydo-komuny”. Niezdecydowani skazani byli, w zaistniałych warunkach, na alienację. Żydzi, którym udało się przeżyć niemiecką okupację, obozy koncentracyjne, pałali chęcią rewanżu i zemsty na Niemcach, którzy byli sprawcami zagłady ich całych rodzin. Okazję taką stworzyli koledzy z UB, masowo werbując ich do tej formacji. Kompleksowo zjawisko to opisał amerykański Żyd – John Sack w książce pt. Oko za oko. Przemilczana historia Żydów, którzy w 1945 r. mścili się na Niemcach. W łonie komunistycznej partii trwała ostra walka, w której przełomem stała się śmierć Stalina w 1953 r. oraz odwilż polityczna po październiku 1956r. Od dawna bowiem ścierały się ze sobą, walcząc owpływy i władzę, dwie frakcje komunistów: Żydzi, przybyli wraz z Armią Czerwoną do Polski, i grupa polskich komunistów walczących w czasie II wojny światowej w podziemiu – tzw. „partyzanci” – z ministrem spraw wewnętrznych Mieczysławem Moczarem na czele. Dojście W. Gomułki do władzy w 1956 r. wpłynęło na wzmocnienie tej drugiej grupy. Odpowiedzialność za zbrodnie stalinowskie wygodnie było zrzucić właśnie na funkcjonariuszy żydowskich i pod pretekstem „wypaczeń idei socjalizmu” rozpocząć czystki w aparacie bezpieczeństwa ipartii. Część zwalnianych funkcjonariuszy-Żydów wyjeżdżała na Zachód Europy, do USA i Izraela. Według statystyk międzynarodowych w 1948 r. mniejszość żydowska liczyła w Polsce 88 tys. osób. Znaczna część emigrowała do Izraela już w latach 1949-1951. W zorganizowanych transportach emigrowało tam ok. 28. tys. Żydów. W latach 1956-1957 z Polski odpłynęła kolejna fala Żydów którą oblicza się na ok. 40 tys. osób. Dodać jednak trzeba, że połowę z nich stanowili dopiero co repatriowani Żydzi z terytorium Związku Radzieckiego. Emigracji tej towarzyszyły komentarze, że Żydzi uciekają z Polski, bojąc się odpowiedzialności za swoje zbrodnie popełnione w okresie stalinowskim („błędów i wypaczeń”), a także ze względu na obawę przed polskim antysemityzmem, rozbudzonym przez popełnione zbrodnie. Wśród wyjeżdżających było faktycznie wielu komunistów. W marcu 1957 r. zawarta została polsko-radziecka umowa, na mocy której do 31 marca 1959 r. repatriowano do Polski 224 tys. osób. W grupie tej przyjechało ok. 40 tys. osób pochodzenia żydowskiego, ale większość z nich w Polsce nie pozostała. W latach 1967-1968 liczbę Żydów w Polsce szacowano na 25-30 tys. W partii komunistycznej (PZPR) wyodrębniły się dwie nieformalne grupy: tzw. „puławska” i „natolińska”, nazwane tak od miejsc w których się zbierali. W skład pierwszej z nich bardziej liberalnej – tzn. domagającej się zmian, wchodzili w większości komuniści pochodzenia żydowskiego w skład drugiej tzw. „partyjny beton” – wwiększości zachowawczy „partyzanci”. W polskiej literaturze przedmiotu popularnie ugrupowania te nazywa się też: „Chamy i Żydy” (W. Jedlicki). Na początku lat 60. w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych (MSW) dokonano, jak pisał historyk J. Eisler, „aryzacji” lub „dejudeizacji” resortu. Bez zgody Biura Politycznego PZPR zakładano podsłuchy telefoniczne i inwigilowano wpływowe osoby pochodzenia żydowskiego. Kontroli władz koministycznych poddano „Fołks-Sztyme” jedyne w Polsce pismo wydawane w języku jidisz. „Czystka rasowa” objęła także korpus oficerski. Przebywający w Polsce wiceminister obrony narodowej ZSRR marszałek Sergiej Biriuzow, miał oświadczyć gen. M. Spychalskiemu: „armia dowodzona przez Żydów i kontrrewolucjonistów nie może być użyta w walce przeciwko imperializmowi”. Wypowiedź ta związana była z ideologiczną ofensywą podjętą przez ZSRR w krajach arabskich. Ponownie więc kwestia żydowska, za pośrednictwem Związku Radzieckiego, stała się instrumentem wewnętrznej gry politycznej w Polsce. W połowie lat 60. wśród 40-45 tys. oficerów wojska polskiego, ok. 250-300 stanowili Żydzi. Z armii zwalniano nawet osoby „oskarżane” o przyjaźń z żydowskimi oficerami. W partii komunistycznej grupa M. Moczara („partyzantów”) zwalczała „liberalne” zaplecze I sekretarza PZPR W. Gomułki. Do akcji tej dołączyła się grupa tzw. postępowych katolików środowiska PAX, z Bolesławem Piaseckim na czele. Starano się umacniać przekonanie, że pierwsze dziesięciolecie krwawego komunizmu w Polsce było zasługą Żydów-komunistów, akomuniści-„partyzanci” winy za to nie ponoszą. Nową historię Polski utrwalać miały wświadomości społeczeństwa nowo produkowane filmy. W 1968 r. sięgnięto ponownie do instrumentu prowokacji. Jego preludium stanowiła wojna izraelsko-arabska 1967 r., w której ZSRR opowiedział się po stronie Arabów. W Polsce partia komunistyczna, stosując się do dyrektyw Moskwy, rozpoczęła tropienie zwolenników zwycięstwa Izraela. Pierwszymi podejrzanymi były oczywiście osoby pochodzenia żydowskiego. Poważne ataki na nich okazały się być związane z wewnętrzną polityczną prowokacją w łonie PZPR. Na początku marca 1968 r., minister spraw wewnętrznych PRL M. Moczar, wykorzystując nieobecność I sekretarza PZPR W. Gomułki wPolsce, postanowił przejąć pełnię władzy i jednocześnie pozbyć się z aparatu władzy osób pochodzenia żydowskiego. W tym celu posłużył się prowokacją podburzając młodzież studencką do wystąpień. Na czele protestujących stanęli młodzi ludzie – w większości pochodzenia żydowskiego, których rodzice piastowali niegdyś poczesne stanowiska rządowe i partyjne. Byli to m.in.: Adam Michnik – syn Ozjasza Szechtera, przewodniczącego KPZU; Aleksander Smolar – syn Grzegorza, redaktora naczelnego żydowskiego pisma „Fołks-Sztyme”; Henryk Szlajfer – ojciec jego był cenzorem w Głównym Urzędzie Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk; Irena Grudzińska – córka wiceministra rolnictwa, Marian Alster – syn b. wiceministra spraw wewnętrznych; Karol Modzelewski – syn b. ministra spraw zagranicznych itd. Młodzież tę nazywano „bananową” – czyli wolną od kłopotów i trosk materialnych. Gomułka po powrocie do kraju zdołał opanować sytuację, zwolnił Moczara z pełnionej funkcji, ale postanowił skorzystać z drugiej części prowokacyjnego scenariusza i na fali tej „załatwić” problem żydowski. Wsparł ataki na Żydów w partii (choć jego żona Zofia była Żydówką), w rządzie, administracji, w kulturze i w nauce, skutecznie ich stamtąd eliminując. Dokonano wówczas „rasowej czystki” w szeregach tych instytucji i organizacji. Jednym zcelów akcji miało być zbliżenie władzy do społeczeństwa. Nie został on jednak osiągnięty. Antysemityzm rozpętany przez PZPR spotkał się z dezaprobatą wielu środowisk i wybitnych osób. Przede wszystkim zdystansował się od tego Kościół katolicki. Po uśmierzeniu zamieszek władza komunistyczna zaczęła stosować różnorodne środki nacisku na osoby pochodzenia żydowskiego, chcąc wpłynąć na ich decyzję wyjazdu z Polski. Liczono natomiast na efekt propagandowy, stawiając tezę o „obcości Żydów” w Polsce. Mówiono więc: gdyby czuli związek z Polską, to by z niej nie wyjeżdżali. Motywem emigracji osób pochodzenia żydowskiego w tamtym okresie było poczucie zagrożenia, obawa przed wzrostem antysemityzmu, ale także nadzieja na poprawienie swoich warunków bytowych na emigracji. Przypominało to więc niekiedy emigrację zarobkową. Polskę opuszczało wtedy wielu ludzi kultury, pisarzy, poetów, naukowców. Wielu jednak wyjeżdżało nie chcąc ponosić odpowiedzialności za czyny, które dokonali będąc w aparacie władzy. W kraju pozostawili świetne emerytury, legitymacje partyjne itp. Jak podkreśla historyk J. Eisler „ci ludzie często są tymi, którzy o Polsce i Polakach mówią w sposób, na jaki nie zasługujemy”. Według przybliżonych szacunków po marcu 1968r. – w ciągu dwóch lat – wyjechało z Polski 15-20 tys. osób, z czego ok. 25% osiedliło się w Izraelu. Pokłosiem prowokacji marcowych było więc opuszczenie Polski, przez większość przebywających tam po II wojnie światowej Żydów. Komunistyczna nagonka na ludzi pochodzenia żydowskiego w znacznej mierze przyczyniła się nie tylko do ich emigracji z Polski, ale także wpływała na kształt świadomości polskiego społeczeństwa. Komunistyczna władza chciała oficjalnie i bez ogródek rozliczyć się z przeszłością, wskazując także na sprawców stalinowskiego terroru w Polsce. W grudniu 1970 r. usunięty został ze stanowiska I sekretarza partii W. Gomułka. W 1980 r. wybuchła w Polsce „Solidarność”, a w 1989 r. rozpoczęto przekazywanie władzy wybranym ludziom opozycji. Wielu dysydentów miało pochodzenie żydowskie, lecz po latach komunistycznej polityki, wolało tego faktu nie upubliczniać. Trzeba wyraźnie stwierdzić, iż wskutek wojennego holocaustu i polityki komunistów po 1945r. problem Żydów w Polsce jako nacji przestał istnieć. Pozostała jednak „kwestia żydowska”, wypływająca przy różnych okazjach i nagłaśniany szeroko rzekomy antysemityzm Polaków. Publicznie mówi się do dziś o „antysemityźmie bez Żydów”. Przedstawione tu wydarzenia stały się asumptem do formułowania przez wielu historyków, politologów oraz publicystów tezy, iż przemiany następujące w Polsce po 1989 r. to zmodyfikowana kontynuacja walk frakcyjnych „Chamów” i „Żydów” – czyli dawnych aktywistów PZPR pochodzenia żydowskiego z tzw. partyjnym „betonem”.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2003, 51, 2; 191-207
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Drugorzędny drugi obieg. W trzydziestą rocznicę zniesienia cenzury w Polsce
Secondary Second Circulation. On the Thirtieth Anniversary of the Abolition of Censorship in Poland
Autorzy:
Okoński, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1038418.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
cenzura
prl
komunizm
drugi obieg
pamięć kulturowa
censorship
polish people’s republic
communism
samizdat
cultural remembrance
Opis:
Literatura podziemna istnieje obecnie tylko w archiwach historycznych lub w zbiorach prywatnych i nie ma szansy wpłynąć na współczesny dyskurs. Któż byłby dziś naprawdę zainteresowany prezentowanymi w niej liberalnymi poglądami, jej różnorodnością tematyczną i estetyczną, kiedy radykalne siły, fake newsy i trolle w coraz większym stopniu kształtują komunikację w przestrzeni publicznej? Czy eskalacja konfliktów ideologicznych w Polsce może prowadzić do instrumentalizacji mitu literatury i prasy dysydenckiej przez uczestników życia politycznego? Jaki potencjał dla badań literaturo-i kulturoznawczych oraz dydaktyki tkwi w podziemnej literaturze i prasie? Czy digitalizacja druków drugoobiegowych ułatwia kultywowanie pamięci o tych publikacjach? I wreszcie – czy nadszedł czas demitologizacji niektórych aspektów kultury niezależnej? 30 lat po zniesieniu cenzury nadal aktualne jest pytanie o nieobecność w popularnych formach pamięci bohaterów polskiej historii – drukarzy, kolporterów i autorów.
Underground literature exists only in historical archives or in private collections – and stands no chance of affecting the contemporary debate. Who would be now really interested in liberal views or thematic and aesthetic diversity of underground literature when radical forces, fake news and trolls increasingly shape communication in the public space? Can the escalation of ideological conflicts in Poland lead to a more instrumental approach towards the myth of dissident literature and the press by political actors? What potential for literary and cultural research (but also for teaching) does the underground literature and press have? Does the transition from samizdat to digitization facilitate cultivating memory about these publications? And last but not least, is it time to demythologize some aspects of this culture? 30 years after the abolition of censorship, a question can still be asked why heroes of the Polish history such as printers, distributors and authors are not present in popular forms of remembrance.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2020, 31, 4; 285-301
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Elity komunistyczne w Polsce
Współwytwórcy:
Szumiło, Mirosław (1975- ). Redakcja
Żukowski, Marcin (1977- ). Redakcja
Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. pbl
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej (Lublin). Wydawnictwo. pbl
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Warszawa : Lublin : Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu ; Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Elita władzy
Komunizm
Opis:
Na s. przedtyt.: Centralny projekt badawczy IPN : struktury i działalność Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
Bibliogr. przy pracach. Indeks.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Książka
Tytuł:
From Poland to Canada: Memories of Communist Poland and Migration to Canada in Three Texts by Polish-Born Migrant Women Writers
Z Polski do Kanady. Komunistyczna Polska i emigracja widziana oczami kanadyjskich pisarek urodzonych w Polsce
Autorzy:
Drewniak, Dagmara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/14741189.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
memory
Communist Poland
Canada
economic migration
migrant literature
migrant novel
pamięć
komunizm
Polska
Kanada
literatura migracyjna
powieść migracyjna
Opis:
Canadian ethnic literature has been dominated by testimonies of migrant experience for a long time. Writers of Eastern European extraction, such as Janice Kulyk Keefer, Eva Hoffman, Eva Stachniak, Lisa Appignanesi or Elaine Kalman Naves to mention just a few, have contributed to the vast body of Canadian migrant literature, giving voice to the quandaries of white, invisible minority migration. As it turns out, the latest texts published by Polish-born Canadian women writers also address the issues of migration and the memory of Communist Poland, which the writers left in the 1980s and early 1990s. The aim of this paper is to look at three selected texts: Giant (2012) by Aga Maksimowska, Lemons (2017) by Kasia Jaronczyk and Was It Worth It. Columbus in Jeans (2019) by Liliana Arkuszewska, all of which are debut novels, and discuss their perception and rendition of Communist Poland, which the authors left behind physically and simultaneously struggled to free from mentally. The narratives chosen for this study, despite substantial differences, bear certain similarities in their treatment of Poland as well as become important commentaries on the status of migrant discourses in North America.
W kanadyjskiej literaturze etnicznej od wielu lat pojawiają się świadectwa doświadczeń migrantów. Pisarki o pochodzeniu wschodnioeuropejskim, takie jak Janice Kulyk Keefer, Eva Hoffman, Eva Stachniak, Lisa Appignanesi czy Elaine Kalman Naves, by wymienić tylko kilka z nich, wniosły ogromny wkład do kanadyjskiej literatury migracyjnej, dając wyraz rozterkom migracji białych, niewidzialnych mniejszości. Jak się okazuje, najnowsze teksty opublikowane przez kanadyjskie pisarki urodzone w Polsce również poruszają kwestie migracji i pamięci o komunistycznej Polsce, którą opuściły w latach 80. i na początku lat 90. Celem niniejszegoartykułu jest przyjrzenie się trzem wybranym tekstom: Giant (2012) Agi Maksimowskiej, Lemons (2017) Kasi Jaronczyk oraz Was It Worth It? Columbus in Jeans (2019) Liliany Arkuszewskiej. Wszystkie te teksty to utwory debiutanckie, w których autorki przedstawiają sposób postrzegania komunistycznej Polski sprzed przełomu 1989 roku, którą ich bohaterki zostawiły za sobą fizycznie i jednocześnie, już w Kanadzie, walczyły o uwolnienie się od niej duchowo i mentalnie. Narracje wybrane do tego studium, pomimo istotnych różnic (także gatunkowych), wykazują pewne podobieństwa w traktowaniu dziedzictwa komunizmu i Polski, oraz zdają się być ważnymi komentarzami na temat statusu migrantów i dyskursów migracyjnych w Ameryce Północnej.
Źródło:
Porównania; 2022, 32, 2; 119-137
1733-165X
Pojawia się w:
Porównania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 75

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies