Wszystkie pola: history of archives - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: McDonaldization of archives (an introduction to discussion)
Macdonaldyzacja archiwów (wstęp do dyskusji)
Autorzy:: Ciechanowski, Hadrian
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/51447916.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:: McDonaldization
archives
society
rationalization
history of archives
makdonaldyzacja
archiwa
społeczeństwo
racjonaliacja
historia archiwów
Opis:: The article analyzes the development of archives through the lens of the McDonaldization created by Georg Ritzer. Since archives, like libraries, are deeply rooted in society, they can be analyzed from the perspective of ongoing social change. Referring to the various dimensions of McDonaldization – predictability, efficiency, calculability, and control – the author points to selected aspects of archival reality that exhibit the characteristics identified by Ritzer. Ritzer also pointed out that rationalized systems generate irrationalities and mention contrary tendencies that go (often intentionally) against the tide of the changes taking place. These two phenomena can also be found in the archival field. The article concludes that archives have undergone at least a partial McDonaldization. Nevertheless, the degree of change that has taken place in archives varies between the analyzed aspects. The article is based on an analysis of Polish and foreign literature, as well as the author’s observation of archives (mainly Polish). For this reason, the study uses a comparative, bibliographic, and observational method.
Macdonaldyzacja archiwów (wstęp do dyskusji) Artykuł stanowi analizę archiwów przez przyzmat stworzonej przez Georga Ritzera teorii makdonaldyzacji. Biorąc pod uwagę, że archiwa, podobnie jak biblioteki, są głęboko zakorzenione w społeczeństwie, można je analizować z perspektywy zachodzących zmian społecznych. Odnosząc się do poszczególnych wymiarów makdonaldyzacji: przewidywalności, efektywności, obliczalności i kontroli, autor wskazuje na wybrane aspekty rzeczywistości archiwalnej, które wykazują cechy wskazane przez Ritzera. Ritzer zauważył również, że zracjonalizowane systemy generują irracjonalności, a także wymieniał tendencje przeciwne, które idą (często intencjonalnie) pod prąd zachodzących zmian. Tych dwóch zjawisk również można się doszukiwać w dziedzinie archiwalnej. Artykuł kończy się konkluzją, że archiwa uległy przynajmniej częściowej makdonaldyzacji. Niemniej jednak stopień zmian, jakie zaszły w archiwach, jest różny w poszczególnych analizowanych aspektach. Artykuł oparto na analizie polskiej i zagranicznej literatury oraz obserwacji przez autora samych archiwów (głównie polskich). Z tego powodu w opracowaniu wykorzystano metodę porównawczą, bibliograficzną i obserwacyjną.
Źródło:: Archeion; 2023, 124; 87-127
0066-6041
2658-1264
Pojawia się w:: Archeion
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: „Skarbiec przemożny drogich pamiątek”. Zarys dziejów Archiwum Polskiej Prowincji Dominikanów w Krakowie
‘A considerable treasure of valuable mementoes’. An outline of the history of the Archives of the Polish Province of Dominicans in Krakow
Autorzy:: Sanak, Marcin
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/783871.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: Archiwum Polskiej Prowincji Dominikanów
archiwum
dominikanie
Polska Prowincja Dominikanów
klasztor Dominikanów w Krakowie
Kraków
Archive of the Polish Dominican Province
archive
Dominicans
Polish Dominican Province
Dominicans monastery in Kraków
Opis:: In the Middle Ages, brothers preachers held archival material in trunks and manuscripts of the deceased monks in monastic libraries. The term ‘archivio communi provinciae’ (‘a common provincial archive’) appeared for the first time in the records of the general chapter of the Dominicans in Venice in 1592. The subsequent chapters recommended storing privileges, bulls and trial files in safe places, registering sources for the history of the province and producing inventories of movables and immovables, whose duplicates were to be held in the central provincial archive. Finally, provincial archives were legally established at the general chapter in Rome in 1756. In the 18th century, the Archive of the Polish Province was held in the library of the Krakow monastery dedicated to St Trinity; due to the beatification plans of the Sandomierz martyrs, the general of the order directed that this archive should be catalogued. In the first half of the next century, it was held in a separate room, and thanks to that, it survived the fire of the monastery in 1850. In the following decades the archive was stored in the library again; at the turn of the 20th century, Brother Kazimierz Jucewicz looked after it, and in the second decade of the 20th century, Father Jacek Woroniecki was responsible for arranging and describing it. In 1926, a post of provincial archivist was established, and it was taken up by the following fathers respectively: Fabian Madura, Zygmunt Ogarek, Andrzej Gmurowski, Robert Świętochowski and Efrem Gliński. In 1937, the archive was transferred to a separate room. The fact that a large number of materials from the liquidated monasteries in the South-Eastern Borderlands were placed in Krakow contributed to establishing the Archive of the Polish Dominican Province in its present shape in 1947. After that year, the office of the provincial archivist was held by the following fathers: Robert Świętochowski, Paweł Kielar, Zygmunt Bruno Mazur and Jan Andrzej Spież. Since 2009 Father Ireneusz Wysokiński has been in charge of the archive.
W średniowieczu bracia kaznodzieje przechowywali archiwalia w skrzyniach, a rękopisy po zmarłych zakonnikach w bibliotekach klasztornych. Sformułowanie „archivio communi provinciae” („wspólne archiwum prowincji”) po raz pierwszy pojawiło się w aktach kapituły generalnej dominikanów w Wenecji w 1592 r. Kolejne kapituły polecały braciom bezpieczne przechowywanie przywilejów, bulli i akt procesów, spisywanie źródeł do historii prowincji oraz tworzenie inwentarzy dóbr, których duplikaty miały trafiać do centralnego archiwum prowincji. Ostateczne prawne ustanowienie archiwów prowincji miało miejsce na kapitule generalnej w Rzymie w 1756 r. Archiwum prowincji polskiej w XVIII w. przechowywano w bibliotece konwentu krakowskiego pw. św. Trójcy; w związku z planami beatyfikacji Męczenników Sandomierskich, generał zakonu polecił jego katalogowanie. W pierwszej połowie następnego stulecia mieściło się już w odrębnym pomieszczeniu, dzięki czemu przetrwało pożar klasztoru w 1850 r. W następnych dekadach archiwum ponownie znajdowało się w bibliotece; na przełomie XIX i XX w. opiekował się nim br. Kazimierz Jucewicz, a w drugiej dekadzie XX w. prac porządkowych podjął się o. Jacek Woroniecki OP. W 1926 r. ustanowiono urząd archiwariusza prowincji, który sprawowali kolejno ojcowie: Fabian Madura, Zygmunt Ogarek, Andrzej Gmurowski, Robert Świętochowski i Efrem Gliński. W 1937 r. archiwum zostało przeniesione do odrębnego magazynu. Na powojenne zorganizowanie Archiwum Polskiej Prowincji Dominikanów w obecnym kształcie duży wpływ miało ulokowanie w Krakowie licznych materiałów z likwidowanych klasztorów na Kresach południowo-wschodnich. Urząd archiwisty prowincji od 1946 r. pełnili ojcowie: Robert Świętochowski, Paweł Kielar, Zygmunt Bruno Mazur i Jan Andrzej Spież. Od 2009 r. archiwum kieruje o. Ireneusz Wysokiński OP.
Źródło:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2019, 111; 281-329
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Skarby w archiwach zaklęte. Dzieje Polski w dokumencie archiwalnym, cz. 1: Do 1795 roku
Enchanted Treasures of Archives. History of Poland in Archival Documents, Part I: Until 1795
Autorzy:: Krochmal, Jacek
Tymosz, Anna Maria
Rachuba, Andrzej
Trajdos, Tadeusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/books/2077713.pdf
Data publikacji:: 2021-12-10
Wydawca:: Archiwum Główne Akt Dawnych
Opis:: Świadectwa przeszłości przekazują wiedzę o minionych epokach, są powodem chluby z dokonań przodków, ukazują blaski i cienie dziejów państwa, małej ojczyzny, wspólnoty religijnej, korporacji naukowej lub zawodowej, a także osób prywatnych. Materiały te gromadzone są wieczyście w archiwach, będących skarbnicami pamięci. O wielu dokumentach, czy szerzej – archiwaliach, można mówić wręcz jako o dziełach sztuki. W minionych wiekach często były one ozdobnie wykonywane, z tego powodu niektóre dokumenty są dziełami sztuki. Ich piękno i artyzm wykonania ukazują kunszt ówczesnej sztuki rękopiśmiennej. Jednak zdecydowana większość archiwaliów jest bezcenna z powodów innych niż artystyczne. W przeciwieństwie do druków, na przykład książek, archiwalia powstawały tylko w jednym egzemplarzu. Są więc unikalne, a utrata jakiegokolwiek z nich powoduje nieodwracalną stratę. Prezentowany album ma na celu spopularyzowanie wiedzy o zasobie polskich archiwów państwowych. Jest on bogato ilustrowany skanami archiwaliów, które towarzyszyły najważniejszym wydarzeniom z dziejów Polski. Wiele z nich jest znana z lekcji historii. Rzadko kiedy uczniowie mieli jednak możliwość zobaczenia jak wyglądają dokumenty, dzięki którym zachodziły wydarzenia opisywane na kartach podręczników. Szczególne znaczenia zasobu Archiwum Głównego Akt Dawnych wśród archiwów polskich odzwierciedla liczba przechowywanych w nim eksponatów, które zostały wpisane na prestiżową listę światowego dziedzictwa kultury „Pamięć Świata” UNESCO. Wśród znajdujących się na niej kilkuset zabytków dokumentalnych z całego świata, ze zbiorów polskich pochodzi 17 wpisów, w tym aż pięć z zasobu AGAD. Archiwum to jest więc pod tym względem rekordzistą wśród instytucji polskich.
Testimonies from the past provide us with knowledge about bygone eras. They are a source of pride in the achievements of our ancestors and show us both the glories and dark shadows of the history of nation states, small homelands, religious communities, and scientific or professional bodies, as well as those of private individuals. These materials are preserved in perpetuity in archives; the repositories of memory. Many documents – or, more broadly, archive materials – were often exquisitely decorated and can be viewed as works of art. Their beauty and artistic qualities show us the craftsmanship of the writing skills of their era. Nonetheless, most archive materials are priceless for other reasons. In contrast to printed materials, such as books, only one copy of these archive treasures was ever created. This makes them unique and the loss of even one causes irreversible damage. This album is intended to spread awareness of the holdings of the Polish State Archives. It is richly illustrated with scans of archive documents that bear witness to the most important events in the history of Poland. Many of those events will be familiar from history lessons. The particular importance of the holdings of the Central Archive of Historical Records among Polish archives is reflected by the large number of items listed in the prestigious UNESCO “Memory of the World” Register of global cultural heritage. Of just 300 items on the list from around the world, 17 come from Polish archive collections, five of which are held by AGAD. This makes AGAD the record holder among Polish institutions.
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Książka

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Człowiek i tożsamość narodowa poza granicami kraju. Dzieje archiwum polskiego hospicjum i kościoła św. Stanisława w Rzymie w perspektywie dalszych badań
Man and the national identity outside the country: the history of the archives of the Polish hospice and church of st. Stanislaus in Rome in the perspective of further research
Autorzy:: Skrabski, Józef
Sumieniewski, Cezary
Kochańczyk-Bonińska, Karolina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31033572.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Wydawnictwo Bernardinum
Tematy:: Archiwum
bp Józef Gawlina
bp Władysław Rubin
bp Szczepan Wesoły
Centralny Ośrodek Duszpasterstwa Polskiego za Granicą
Kościół św. Stanisława w Rzymie
archives
Bishop Józef Gawlina
Bishop Władysław Rubin
Bishop Szczepan Wesoły
the Central Emigration Pastoral Centre in Rome
Church of St. Stanislaus in Rome
Opis:: Artykuł prezentuje dotychczasowe prace inwentaryzacyjne, digitalizacyjne oraz naukowo-badawcze podjęte w Archiwum i Hospicjum św. Stanisława w Rzymie oraz zarysowuje dalsze perspektywy w zakresie ochrony, inwentaryzacji, udostępniania archiwaliów oraz możliwości badawcze związane z zasobami Archiwum, biorąc pod uwagę specyfikę zgromadzonych zbiorów i ich znaczenie dla rekonstrukcji losów poszczególnych osób, rodzin oraz historii organizacji i środowisk polonijnych rozsianych po całym świecie. To z kolei ma istotne znaczenie dla budowania tożsamości narodowej Polaków zamieszkałych poza granicami kraju.
The article presents the current inventory, digitalization and research work undertaken in the Archives and Hospice of St. Stanislaus in Rome and, outlines further perspectives in the field of protection, inventory, access to archives and inquiry opportunities related to the Archive’s resources, taking into account the specificity of the collected collections and their importance for the reconstruction of the story of individuals, families and the history of Polish organizations and communities scattered around the world. This, in turn, is important for building the national identity of Poles living abroad.
Źródło:: Studia Pelplińskie; 2022, 56; 357-377
0239-4456
Pojawia się w:: Studia Pelplińskie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Historia bibliotek i archiwów Towarzystwa Jezusowego w perspektywie dokonań ojca profesora Ludwika Grzebienia SJ
The history of libraries and archives of the Jesus Society in the perspective of the achievements of Rev. Prof. Ludwik Grzebień SJ
Autorzy:: Gulczyńska, Renata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/37216543.pdf
Data publikacji:: 2024
Wydawca:: Związek Nauczycielstwa Polskiego
Tematy:: Ludwik Grzebień
Society of Jesus
archives
libraries
Opis:: Aim: An attempt to present Rev. Prof. Ludwik Grzebień SJ as a bookseller and documentalist. Methods: A historical analysis of source materials. Conclusions: To present the library and archival achievements of the Professor against the background of the history of the Society of Jesus. The starting point of the considerations is the history and functioning of the Jesuit libraries and archives (also contemporary). Results: The protagonist of this article was one of the most outstanding Jesuit scholars of the modern era. As a librarian, archivist, but also as an author of fundamental works, he became a scientific authority for many contemporary academics, professional users of archives and libraries.
Źródło:: Przegląd Historyczno-Oświatowy; 2024, LXVII, 1-2; 60-77
0033-2178
Pojawia się w:: Przegląd Historyczno-Oświatowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Publikacje z zakresu historii medycyny starożytnej na łamach czasopisma „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” w latach 1933–1938
Publications in the History of Ancient Medicine in „Archives of the History and Philosophy of Medicine” between 1933 and 1938
Autorzy:: Dreikopel, Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/521639.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:: historia medycyny antycznej
etyka lekarska w starożytności Hippokrates
Corpus Hippocraticum
Galen
history of ancient medicine
medical ethics in antiquity
Hippocrates, Corpus Hippocraticum
Opis:: Celem opracowania jest zwrócenie uwagi na prace, które ukazały się drukiem w latach 30. XX w. na łamach „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” i dotyczyły dziejów medycyny antycznej. Inicjatorem takiej tematyki badawczej był założyciel i długoletni redaktor tego periodyku Adam Wrzosek (1875–1965), wówczas profesor historii i filozofii medycyny Uniwersytetu w Poznaniu. W kierowanym przez niego zakładzie powstało pierwsze opracowanie: Poglądy Hippokratesa na etykę lekarską (1933). Staraniom prof. Wrzoska, który zaproponował współpracę pracującemu na tej samej uczelni prof. Witoldowi Klingerowi (1875–1962), filologowi klasycznemu, zawdzięczamy publikację na łamach „Archiwum” dwóch znakomitych przekładów oryginalnych tekstów Hippokratesa oraz Galena. Należy podkreślić, że tematyka wspomnianego powyżej artykułu i tekstów źródłowych pozostawała w ścisłym związku z potrzebą kształtowania etosu lekarza doskonałego jako osoby czystej moralnie, która korzysta z posiadanej wiedzy, mając na uwadze w największym stopniu szeroko pojęte dobro każdego pacjenta.
The aim of this article is to direct the readers’ attention to the papers on the history of ancient medicine published in 1930s in “Archives of the History and Philosophy of Medicine” This line of research in the journal was initiated by its founder and longtime editor Adam Wrzosek (1875–1965), who at that time was a professor of history and philosophy of medicine at the University in Poznań. It was in the department which he was the head of where the first paper on Hippocrates’s outlook on medical ethics: Poglądy Hippokratesa na etykę lekarską (1933). Thanks to the efforts of Professor Wrzosek, who invited Professor Witold Klinger (1875–1962), a classical studies expert working at the same university, to cooperate, two fine translations of Hippocrates’s and Galen’s original texts were published in “Archiwum”. It should be stressed that the thematic scope of both the article and the source texts was closely connected with the need to enhance in the minds of the journal’s readers, who are mainly the adepts and alumni of medical studies, the ethos of a perfect doctor, an individual who is morally pure and uses his/her expertise taking account of the wellbeing of each patient.
Źródło:: Humanistyka i Przyrodoznawstwo; 2017, 23; 289-298
1234-4087
Pojawia się w:: Humanistyka i Przyrodoznawstwo
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: “Into Memory It Is Engraved – In Memory It Is Treasured – From Memory It Fades”. On the Perception of Memory in Conversations With Witnesses of History on the Example of the Archives of the Warsaw Rising Museum
Autorzy:: Przyklenk, Joanna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/35162867.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: memory
witness account of history
linguistic image of the world
discourse
collective memory
Opis:: The aim of this article is to discuss the ways in which memory is perceived in genologically homogeneous texts. The subject of the research is the word pamięć (ang. “memory”) recalled by a witness of history or by a person interviewing him/her. The texts constituting the Oral History Archive of the Warsaw Rising Museum were the source of the analyses. The linguistic view of the phenomenon of memory made use of such concepts as the linguistic image of the world, the assumption of the genological and discursive specificity of each text, and collective memory. It was established that the use of the word memory by both the questioners and the narrators indicates its receptacle character, i.e. seeing memory as a place where elements of the past are stored, with the image of memory in the narrators’ account being dynamised. The second of the meanings is also actualised in the statements of the narrators, capturing memory as a specific capacity of the human mind, which the veterans subject to metareflection, assessing it as good, weak or incomplete. They recognise its malleable and changeable character. Witnesses also use the word memory in a third meaning, i.e. to recall the memory of past persons or events in order to honour them.
Źródło:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2023, 30, 1; 121-139
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Od Hermanna Hoogewega do Hermanna Golluba: z dziejów Archiwum Państwowego w Szczecinie (Staatsarchiv Stettin). Recenzja monografii Macieja Szukały, Archiwum Państwowe w Szczecinie w latach 1914–1945. Ludzie i działalność, Archiwum Państwowe w Szczecinie, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych w Warszawie, Szczecin–Warszawa 2019, ss. 269
From Hermann Hoogeweg to Hermann Gollub: history of the State Archives in Szczecin (Staatsarchiv Stettin). Review of the monograph by Maciej Szukała, Archiwum Państwowe w Szczecinie w latach 1914–1945. Ludzie i działalność, Archiwum Państwowe w Szczecinie, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych w Warszawie, Szczecin–Warsaw 2019, pp. 269
Autorzy:: Szudarek, Krystian Maciej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/51532200.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:: Archiwum Państwowe w Szczecinie (Staatsarchiv Stettin)
niemiecka państwowa służba archiwalna
Hermann Hoogeweg
Otto Grotefend
Erich Randt
Adolf Diestelkamp
Fritz Morré
Hermann Gollub
niemieckie badania wschodnie (deutsche Ostforschung)
antysemityzm w III Rzeszy
State Archives in Szczecin (Staatsarchiv Stettin)
German state archive service
German research on Eastern Europe (deutsche Ostforschung)
antisemitism in the Third Reich
Opis:: Recenzowana monografia omawia dzieje Archiwum Państwowego w Szczecinie (Staatsarchiv Stettin) w okresie od wybuchu pierwszej wojny światowej do zakończenia drugiej wojny światowej. W tych latach dyrektorami archiwum byli kolejno: Hermann Hoogeweg (1913–1923), Otto Grotefend (1923–1930), Erich Randt (1930–1935) i Adolf Diestelkamp (1935–1945). W okresie II wojny światowej, w związku ze służbą wojskową Adolfa Diestelkampa, funkcje kierownika archiwum pełnili Fritz Morré (1939–1941) i Hermann Gollub (1941–1945). Działalność archiwum została ukazana w monografii przez pryzmat funkcji, jakie pełnią instytucje tego typu (gromadzenie, przechowywanie, opracowywanie i udostępnianie zasobu), na tle przemian politycznych i społecznych zachodzących w Niemczech. Dużo miejsca autor poświęcił pracownikom merytorycznym archiwum i prowadzonym przez nich badaniom naukowym. W tym kontekście ukazał kształtowanie się nowego typu archiwisty zaangażowanego politycznie, włączającego się w niemieckie badania wschodnie (deutsche Ostforschung).
The reviewed monograph gives a description of the history of the State Archives in Szczecin (Staatsarchiv Stettin) from the beginning of the First World War to the end of the Second Word War. Within that period the Archives had following directors: Hermann Hoogeweg (1913–1923), Otto Grotefend (1923–1930), Erich Randt (1930–1935) and Adolf Diestelkamp (1935–1945). During the Second World War Fritz Morré (1939–1941) and then Hermann Gollub (1941–1945) deputized for Adolf Diestelkamp when he did military service. The monograph take a look at how the Archives performed its typical functions (collecting, preserving, processing and providing access to archival materials) in the context of the political and social transformation in Germany. The author puts a lot of emphasis on professional working in the Archives and their academic research to show the emergence of a new type of politically engaged archivist who joined the studies on Eastern Europe (deutsche Ostforschung).
Źródło:: Archeion; 2021, 122; 393-405
0066-6041
2658-1264
Pojawia się w:: Archeion
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Archiwa Jana Lechonia w Nowym Jorku i Kazimierza Wierzyńskiego w Londynie – nieco o historii i niektórych ineditach
Archives of Jan Lechoń in New York and Kazimierz Wierzyński in London – a bit about history and some inedits
Autorzy:: Dorosz, Beata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/51557731.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: Jan Lechoń
Kazimierz Wierzyński
emigration after World War II
emigrant cultural and literary life
archives
literary legacy
inedita
scholarly editing
critical editions
emigracja po II wojnie światowej
emigracyjne życie kulturalno-literackie
archiwa // archiwalia
spuścizna literacka
edytorstwo naukowe
wydania krytyczne
Opis:: Artykuł przedstawia historię archiwów Jana Lechonia w Polskim Instytucie Naukowym w Ameryce z siedzibą w Nowym Jorku oraz Kazimierza Wierzyńskiego w Bibliotece Polskiej w Londynie, zwracając uwagę na zasadniczo odmienny sposób ich powstania. Omawia też znajdujące się w obu zespołach inedita, wskazując z jednej strony, dlaczego warte byłyby publikacji po latach, z drugiej – sygnalizując wielorakie problemy, o różnym stopniu trudności, z którymi musiałby zmierzyć się edytor. Dotyczy to nieznanych tekstów Wierzyńskiego z cyklu radiowych gawęd Listy z Ameryki oraz powieści o charakterze autobiograficznym Aurora. Inedita Lechonia to powieść Bal u senatora, znana w niewielkich fragmentach, oraz szkic biograficzno-polityczny o Henryku Floyar-Rajchmanie, czy satyry polityczne pisane w stylu warszawskiego Wiecha. Osobny problem stanowi dziennik Lechonia, którego wydanie krytyczne wymagałoby przede wszystkim ponownego odczytania arcytrudnego rękopisu.
The article presents the history of the archives of Jan Lechoń at the Polish Institute of Arts and Sciences of America, based in New York, and Kazimierz Wierzyński at the Polish Library in London, noting the fundamentally different way in which they were created. It also discusses the inedita found in both collections, pointing out, on the one hand, why they would be worthy of publication years later, and on the other, signaling the multiple problems, of varying degrees of difficulty, that an editor would have to face. This applies to the unknown texts of Wierzyński’s series of radio storytelling Listy z Ameryki [Letters from America] and the autobiographical novel Aurora. Lechoń’s inedita include the novel Bal u senatora, known in small fragments, and a biographical and political sketch about Henryk Floyar-Rajchman, or political satires written in the style of Warsaw’s Wiech. A separate problem is Lechoń’s diary, a critical edition of which would require, first of all, a rereading of the extremely difficult manuscript.
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2023, 67, 2; 243-275
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Historia w archiwach i archiwa w historii. Udział archiwów państwowych w rozwoju historiografii polskiej
History in archives and archives in history. State archives’ share in development of Polish historiography
Autorzy:: Chorążyczewski, Waldemar
Gut, Paweł
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/51532327.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:: zawód archiwisty
nauki pomocnicze historii
archiwistyka
metodologia historii
nauki humanistyczne
mikrohistoria
archiwa społeczne
archiwa państwowe
archivist profession
ancillary historical sciences
archival science
historical methodology
humanities
microhistory
social archives
state archives
Opis:: Celem tego studium jest uchwycenie najgłębszych związków metodologicznych pomiędzy archiwami i nauką historyczną, konstytuujących z jednej strony archiwa jako instytucje naukowe, a z drugiej gwarantujących historii status dyscypliny naukowej. Polskie archiwa państwowe są dla nas przestrzenią poddającą się w dziedzinie archiwalnej najłatwiej obserwacji interesujących nas zjawisk i trendów, a jednocześnie pretekstem do rozważań szerszych, dzięki wytyczaniu przez archiwa państwowe w każdym chyba kraju generalnych kierunków rozwojowych całej dziedziny archiwalnej. Podobnie traktujemy historiografię polską, rozumiejąc, że żadna dyscyplina, nawet humanistyczna lub społeczna, nie jest narodowa, a tylko w tym czy innym kraju uprawiana. Podstawą źródłową przy tego typu badaniach są oczywiście w pierwszym rzędzie publikowane tradycyjnie lub w Internecie teksty wyrażające stanowiska i poglądy osób szczególnie aktywnych w zakresie refleksji nad przeszłością, teraźniejszością i przyszłością dziedziny archiwalnej. Wzajemne odkrywanie się przez historię i archiwa miało miejsce w dobie oświecenia i romantyzmu, co zakończyło się okrzepnięciem historii jako dyscypliny naukowej uprawianej zasadniczo na uniwersytetach, a także ukształtowaniem się instytucji archiwalnych nowego typu, coraz silniej powiązanych nie z administracją i sądownictwem (choć te związki nigdy nie znikły), ale na pierwszym miejscu z nauką historyczną. Wykształcił się etos zawodu archiwisty już nie jako prawnika i urzędnika, lecz historyka wyedukowanego uniwersytecko. Zdarzały się sytuacje, gdy profesor uniwersytetu, a jednocześnie dyrektor archiwum, specjalnie zatrudniał w archiwum swych seminarzystów, by zdobyli naukową ogładę. Archiwa stawały się kuźnią kadr naukowych, a jednocześnie chętnie zatrudniały historyków wyposażonych w odpowiednie rekomendacje profesorów uniwersyteckich. Fakultety historyczne uniwersytetów kształciły albo wprost archiwistów, albo uczonych użytkowników, dobrze rozumiejących specyfikę pracy archiwów. Archiwa stały się jakby naturalnym warsztatem pracy historyków, obok bibliotek naukowych. Zasób archiwalny do badań naukowych wykorzystywali równolegle lub często wspólnie zarówno historycy zatrudnieni na uniwersytetach, jak i historycy zatrudnieni w roli kustoszy archiwaliów. Archiwa, a szczególnie pracownie naukowe, stały się miejscami spotkań: historyka z ludźmi z przeszłości przemawiającymi poprzez archiwalia, z archiwistami i innymi historykami. Wytworzył się etos zawodu archiwisty jako osoby naukowo kompetentnej, by pożądane archiwalia odszukać, odczytać literalnie i zinterpretować, czyli przeprowadzić pełną krytykę źródła. Wiek XX przyniósł jeden jeszcze obszar działań archiwów, który jest newralgiczny dla nauki historycznej, mianowicie kształtowanie zasobu archiwalnego, w tym decydowanie o tym, co będzie stanowiło źródła historyczne dostępne w archiwach i pozwalające tworzyć uczone konstrukcje przeszłości. Na polu tym podejmowanych jest wiele decyzji kontrowersyjnych. Teoria selekcji zrodzona w łonie historii modernistycznej, procesualnej, nie zadowala obecnych historyków codzienności, mentalności i mikrohistorii. Archiwa państwowe starają się w jakiś sposób sprostać przemianom nauki historycznej, co nie w pełni się udaje. W sukurs przychodzą historii archiwa społeczne, nastawione właśnie na dokumentowanie życia małych grup społecznych. W dobie postulowanej szerokiej dostępności archiwów dla każdego, w tym nieuczonego użytkownika, wiele metod i zasad pracy archiwów podlega rewizji. Nie spowoduje to zniknięcia uczonych historyków z archiwów. Samo ich przygotowanie będzie zawsze ich uprzywilejowywało w archiwach. Z ich wiedzy i doświadczenia w pracy z archiwaliami archiwa będą mogły korzystać w realizacji swojej misji w informacyjnym społeczeństwie przyszłości, zwłaszcza jeśli nie wszyscy archiwiści będą historykami, na co się zanosi.
The objective of this study is to capture the deepest methodological relations between archives and study of history, on one hand constituting archives as scientific institutions and on the other, guaranteeing history’s status as a discipline of science. Polish state archives are, for us, the space in which it is easiest to observe phenomena and trends we are interested in, and at the same time an opportunity for broader consideration, as in probably every country the state archives determine general direction for the development of the entire archival field. We treat Polish historiography in the same way, understanding that no discipline, even humanist or social, is ever national; it is only being practised in one or other country. Source base for such study are of course first and foremost texts, published traditionally or on the Internet, expressing the positions and views of persons particularly active in scope of reflection over the past, present and future of the archival field. The mutual discovery of history and archives took place during the Enlightenment and Romanticism eras, and resulted in reinforcement of history’s position as a discipline of science, pursued predominantly at the universities, and emergence of new type of archival institutions, increasingly linked with administration and the judiciary (although these links have never disappeared), but first and foremost with study of history. The professional ethos of archivists has emerged, no longer as lawyers and clerks, but university-educated historians. On occasion, a university professor, who at the same time was the director of archives, would deliberately employ his students in the archives so they could obtain a scholarly polish. Archives became the training ground for academic scholars, and at the same time they were happy to employ historians with appropriate recommendations from University professors. History faculties at universities educated either archivists as such, or skilful archive users, who understood well the specificity of archival work. Next to scientific libraries, archives have become a natural working environment for historians. Archival fonds were used for scientific research at the same time, or frequently even jointly, by historians employed at universities and historians employed as curators of archival materials. Archives, and in particular the research facilities, have become places of meetings: of historians with people from the past, speaking through archival materials, with archivists and with other historians. Professional ethos of an archivist emerged, as that of a person scientifically competent to find desired archival materials, read them verbatim and interpret them, i.e. conduct complete critique of the source. 20thcentury brought on one more area of activity for the archives, which is pivotal for the study of history, namely shaping the archival fonds, including determination of what would constitute historical sources available in archives and allowing construction of learned structures of the past. Many controversial decisions are made in this field. Theory of selection born within the modernist, processual history, is not satisfactory to current historians of everydayness, mentality and microhistory. State archives are trying to somehow keep up with the transformations of the study of history, not entirely successfully though. Social archives, geared specifically to document the life of small social groups, are of assistance here. In the era of postulated broad availability of archives to everyone, including the unskilled users, many methods and principles of archival work are subject to revision. It will not lead to disappearance of educated historians from archives. Their very background will always put them in a privileged position in archives. The archives will be able to use their knowledge and experience in work with archival materials to fulfil their mission in the information society of the future, especially if not all archivists are going to be historians, which seems a probable turn of events.
Źródło:: Archeion; 2019, 120; 50-88
0066-6041
2658-1264
Pojawia się w:: Archeion
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "history of archives" wg kryterium: Wszystkie pola

Źródło danych

Dostawca treści

Podbaza

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język