Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "historical epistemology" wg kryterium: Wszystkie pola


Wyświetlanie 1-9 z 9
Tytuł:
Qu’est-ce que la "littérature" au XVIIe et au XVIIIe siècle en France ? Prolégomenes sémantico-historiques a une théorie de la littérature.
What did the notion of "Littérature" encompass in France in 1816 when the University of Warsaw was created?
Autorzy:
Caron, Philippe
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/571956.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Neofilologii
Tematy:
lexical semantics
French word ‘littérature’
historical epistemology
Opis:
This article aims to give an overview of the way the French word “Littérature” came to adopt its usual contemporary meaning by 1750. Applying a lexico-semantic approach, it shows how the evolution of the word – the denotation of which moved from a wide general meaning to a specialized one – depends on the correlative semantic drift of the words “Lettres” and “Sciences” towards their contemporary antonymic meaning. It also explains how the neologism “Belles-Lettres,” which appeared around 1630, paved the way for the new meaning of “Littérature.” The article also calls for a comparative history of this semantic field in the main languages of Europe.
Źródło:
Acta Philologica; 2016, 49; 123-138
0065-1524
Pojawia się w:
Acta Philologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nauki przyrodnicze w historyczno–epistemologicznym ujęciu Hansa-Jörga Rheinbergera
Natural sciences in Hans-Jörg Rheinberger’s historico-epistemological approach
Autorzy:
KOKOWSKI, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/520386.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Umiejętności
Tematy:
Hans-Jörg Rheinberger
epistemologia historyczna
przekładoznawstwo
historical epistemology
translation studies
Opis:
Artykuł omawia krytycznie formę i treść polskiego przekładu książki Hansa-Jörga Rheinbergera pt. Epistemologia historyczna (Warszawa: Oficyna Naukowa, 2015. Przełożył [z języka niemieckiego] Jan Surman. ISBN 978-83-64363-20-7, ss. 336). Wskazano zarówno merytoryczne zalety tej książki, jak i jej pewne (głównie lingwistyczne) wady.
The article presents a critical review of the form and content of the Polish translation of Hans-Jörg Rheinberger’s book entitled Epistemologia historyczna (Historical epistemology) (Warsaw: Oficyna Naukowa, 2015. Translated [from German] by Jan Surman. ISBN 978-83-64363-20-7, pp. 336), indicating both the substantive advantages of this book and its some (mainly linguistic) shortcomings.
Źródło:
Prace Komisji Historii Nauki PAU; 2015, 14; 309-323
1731-6715
Pojawia się w:
Prace Komisji Historii Nauki PAU
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wizualizacja i techniki notowania w naukach przyrodniczych (według Hansa-Jörga Rheinbergera)
Visualization and Recording Techniques in Natural Sciences in Hans-Jörg Rheinberger View
Autorzy:
Leciejewski, Sławomir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343141.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
epistemologia historyczna
wizualizacja
styl badań naukowych
historical epistemology
visualization
style of scientific research
Opis:
W komentarzu do fragmentów Epistemologii historycznej poświęconych problemowi wizualizacji i technikom notowania w naukach przyrodniczych odwołam się do tez Patera Galisona z monografii „Image and logic: a material culture of microphysics”, aby dokonać krytycznej analizy ustaleń Hansa-Jörga Rheinbergera w kontekście współczesnej praktyki eksperymentalnej wspomaganej komputerowo. Udzielę odpowiedzi na pytanie, czy tezy zawarte w Epistemologii historycznej dotyczące wizualizacji i notowania można utrzymać w konfrontacji z komputerowym stylem badań naukowych, dominującym w pracach eksperymentalnych od lat osiemdziesiątych XX wieku.
In my comment to fragments of Historical Epistemology, devoted to the problem of visualization and recording techniques in natural sciences, I refer to Peter Galison’s theses presented in his book Image and Logic: a Material Culture of Microphysics in order to analyse critically Hans-Jörg Rheinberger’s claims in the context of modern experimental practice engaging computers. I answer for the question whether the theses included in the Historical Epistemology concerning visualization and recording are acceptable when they are confronted with the computer style of scientific research prevailing in experimental research since the 80-ties of the 20th century.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2016, 4; 369-378
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historyzowanie nauki lub jak nowe przychodzi na świat. Rozmowa z Hansem-Jörgiem Rheinbergerem
Historicizing science or how the new comes into the world. A conversation with Hans-Jörg Rheinberger
Autorzy:
SURMAN, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/520416.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Umiejętności
Tematy:
epistemologia historyczna
historia nauki
systemy eksperymentalne
polityka naukowa
interdyscyplinarność
historical epistemology
history of science
experimental systems
science policy
interdisciplinarity
Opis:
Rozmowa toczy się wokół tematyki epistemologii historycznej jako jednej z gałęzi historii nauki, rozwijanej w znacznym stopniu pod wpływem Hansa-Jörga Rheinbergera i jego zespołu z Instytutu Historii Nauki im. Maxa Plancka w Berlinie. Oprócz idei epistemologii historycznej, dyskusja dotyczy miejsca tej dyscypliny wśród nauk historycznych i jej wpływu zarówno na politykę naukową, jak i zagadnienie eksperymentu jako podstawowej jednostki nauki.
The conversation revolves around the historical epistemology as a special branch of the history of science, which has been largely influenced by Hans-Jörg Rheinberger and his team at the Max Planck Institute for the History of Science in Berlin. Apart from the discussion of the idea of historical epistemology, its position among the historical disciplines and the implications it has for science policy, what is also considered is experiment as a basic unit of science.
Źródło:
Prace Komisji Historii Nauki PAU; 2015, 14; 291-306
1731-6715
Pojawia się w:
Prace Komisji Historii Nauki PAU
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hans-Jörg Rheinberger o naturze i kulturze
Hans-Jörg Rheinberger on Nature and Culture
Autorzy:
Czerniak, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343138.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
epistemologia historyczna
natura
kultura
nauki przyrodnicze
nauki humanistyczne
dyscypliny hybrydowe
systemy eksperymentalne
kultury eksperymentu
historical epistemology
nature
culture
natural sciences
humanities
hybrid disciplines
experimental systems
experimentation cultures
Opis:
W tekście omawiane są główne wątki wydanej w 2015 roku książki Hansa-Jörga Rheinbergera Natur und Kultur im Spiegel des Wissens. Autor eseju skupia się na poglądach niemieckiego filozofa nauki dotyczących statusu współczesnych nauk przyrodniczych i humanistycznych, zacierania się granic ich warsztatów badawczych, zwłaszcza zaś roli, jaką pojęcie kultury zaczyna odgrywać, jego zdaniem, we współczesnej biologii eksperymentalnej.
The author focuses on the leading themes of H-J. Rheinberger’s 2015 published book Natur und Kultur im Spiegel des Wissens (Nature and Culture in the Mirror of Knowledge). He mainly concentrates on the German science philosopher’s views regarding the status of contemporary natural sciences and the humanities, the fading of to-date boundaries between both fields, and especially the role the culture concept is beginning to play in today's experimental biology.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2016, 4; 361-368
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historie alternatywne − pomiędzy pisarstwem historycznym a fantastycznym, czyli czasem tertium est datur…
Alternative history – between historical writing and fantastic literature or sometimes tertium est datur
Autorzy:
Lemann, Natalia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041898.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
fantastic literature
alternative history
historiography
epistemology of history
historical writing
genology
transdisciplinarity
cultural studies
Opis:
The aim of this article is to define alternative history genre (branch of fantastic literature) as a participating in the historical writing formula (H. White). The author juxtaposes literary studies, literature and history as neighboring branches of humanistic knowledge. Alternate history genre could be displaced as displaced by both, the history and literary studies. This genre, as a type of fantastic literature, is understood as dangerous phantasm, because of fictional abilities. In this article historiography and literary studies are diagnosed as forming a sisterhood relationship. When the opportunity arises, it is shown that the idea of postmodern history is no novelty, since until the decline of the 18th century history did not stand in oppossition to literature. Actually, the way of thinking about history as an (literary) art has a splendid tradition rooted in antiquity. It is shown that, in fact, there is no essential difference between alternate history (as a branch of fantastic literature) and counterfactualism as a methodology of history. It drives the author to a conclusion − by comparison of the methodologies of history and literary studies in the field of narrativity, and, according to Hayden White, comprehends history as a type of fiction, historio-graphia, literary artifact, or historical writing – that the alternative history novel could be understood as a third path to reconcile literary studies and historical studies. The participation of popular culture, where the alternate history genre and fantastic literature traditionally belongs, makes the history and literary studies more transgressive, widely open for the contemporary forms of communication and more hearable.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2016, 28; 77-100
1233-8680
2450-4947
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Działania publiczne wobec uwarunkowań historyczno-kulturowych
Public action in the face of historical and cultural determinants
Autorzy:
Hryniewicz, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1185400.pdf
Data publikacji:
2015-06-01
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Tematy:
collective action
Cartesianism
epistemology
rationalism
collectivism
sociology of knowledge
działania zbiorowe
kartezjanizm
epistemologia
racjonalizm
kolektywizm
socjologia wiedzy
Opis:
Autor analizuje czynniki społeczno-kulturowe określające wewnętrzną strukturę działania zbiorowego. Uwarunkowana jest ona: zdolnością do zawierania umów, przewidywalnością zachowań oraz predyspozycją do okazywania zaufania. Opisuje także przyczyny ograniczające czy utrudniające realizację powyższych wymiarów. Wynika to ze specyfiki stosunków w polskim społeczeństwie, które jest zdominowane przez mikrogrupy, co oznacza, że tylko w ich obrębie - a nie w szerszej wspólnocie - rozwijają się relacje umożliwiające honorowanie umów czy okazywanie zaufania. Ponadto, w opracowaniu wskazano, że zdolność do zbiorowego działania w społeczeństwie polskim istotnie ogranicza niepełne przyswojenie kultury kartezjańskiej. Pociąga to za sobą wiele konsekwencji - niższą zdolność do analizy celów działania, ich racjonalizowania itp. W społeczeństwach "kartezjańskich" (realizujących kartezjański ideał kulturowy) ich członkom łatwiej jest podejmować działania zbiorowe. Są lepiej przystosowane do demokracji i tym samym do współdziałania zbiorowego. Widoczny jest w nich wysoki poziom samoorganizacji, bardzo duży zakres wolności zachowań, głoszenia dowolnych poglądów, zakładania dowolnych organizacji. Nie potrzebują odgórnych dyrektyw i odgórnej koordynacji, gdy trzeba coś wspólnie przeprowadzić.
The author analyses the socio-cultural determinants which influence the internal structure of collective action. It is determined by: the ability to fulfill contracts, the predictability of behaviour and showing trust to others. The author goes on to describe the factors that limit them as a result of the specificity of social relations in the Polish society, which 82 Janusz Hryniewicz Studia z Polityki Publicznej are dominated by the network of micro-groups and it means that only within them - not within the wider society - one can see social relations, in which contracts tend to be fulfilled and trust guaranteed. At the same time, the author indicates that the Polish society's capacity for collective action seems to be limited as a result of the fact that the Cartesian culture has not been fully adopted. There are many ramifications of that including a lower potential to analyse the goals of collective actions and making them more rational. In the Cartesian type of societies, their members are more favourably inclined to act together. They are more favourably adapted towards democracy, collective action and one can see a higher level of self-organisation, a wider range of personal freedom, as well as the setting up of associations. There is no need to impose top-down directives and top-down coordination when collective action must be taken.
Źródło:
Studia z Polityki Publicznej; 2015, 2, 3(7); 81-99
2391-6389
2719-7131
Pojawia się w:
Studia z Polityki Publicznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historyczne i filozoficzne aspekty badań na stwardnieniem rozsianym
Historical and Philosophical Bearings in the Study of Multiple Sclerosis
Autorzy:
Początek, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/530760.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Historii Filozofii i Medycyny
Tematy:
stwardnienie rozsiane
kontekst kulturowy
epistemologia
historiozofia
metodologia badań
niemożność poznawcza
multiple sclerosis
cultural context
epistemology
philosophy of history
methodology of study
investigative impossibility
Opis:
Stwardnienie rozsiane jest zapalno-zwyrodnieniowym procesem chorobowym Centralnego Układu Nerwowego. Występuje głównie wśród ludzi młodych i na całym świecie, dotyka obecnie 2,5 miliona osób. 45 tysięcy spośród nich mieszka w Polsce. Chociaż pierwszy opis symptomatologii pochodzi z XIV wieku, a dotyczy przypadku świętej Ludwiny z Schiedam, choroba przez stulecia wymykała się gruntownemu poznaniu. Pogłębiać się ono zaczęło dopiero w połowie wieku XIX. Zapewne nie bez związku z ujawnieniem tzw. dryftu genetycznego, skutkującego manifestacją specyficznej geografii i epidemiologii zachorowań. Do tego przyczyniły się osiągnięcia demografii i statystyki. Istotny był też ogromny postęp przyrodniczych nauk podstawowych oraz kliniki medycznej, w zakresie zarówno diagnostyki jak i terapii. Umożliwiły one Jean-Martin Charcotowi (w 1868 r.), kliniczne i anatomopatologiczne wyodrębnienie stwardnienia rozsianego jako osobnej jednostki chorobowej. Od tego czasu odsłonięto wiele mechanizmów patogenetycznych, ujawniono liczne czynniki sprzyjające rozwojowi choroby, wykorzystano zwierzęce modele eksperymentalne, podjęto niezliczoną ilość prób leczenia. Stwardnienie rozsiane pozostaje jednak wciąż poważnym wyzwaniem poznawczym i problemem społecznym. Nie wyjaśniono bowiem jednoznacznie etiologii i nie znaleziono sposobu trwałego wyleczenia. Istotą problemu społecznego jest fakt zachorowań w młodym wieku, długotrwałość leczenia i związane z tym koszty. Celem niniejszej pracy jest próba innego, bardziej otwartego spojrzenia na problem. Zamiast wyłącznie medycznej proponuje się perspektywę bardziej humanistyczną, a ściślej historiozoficzną (kulturową). Autor świadomie wybiera drogę pewnej demedykalizacji, lokując zagadnienie na pograniczu różnych dyscyplin. Poprzez poszerzenie i urozmaicenie aparatu badawczego można uzyskać bonusy, niebędące sumą prostego dodania metod właściwych poszczególnym dziedzinom. Jednocześnie za równie uprawnione uznać należy poszukiwanie innych punktów odniesienia. Osadzonych na przykład w antropologii medycznej, posługującej się metodami jakościowymi i ujęciem bardziej indywidualnym, stojącej pod tym względem w sprzeczności z biomedycyną, która operuje metodami ilościowymi [1]. Taki wieloaspektowy ogląd pozostaje w korelacji z żywym we współczesnej historiografii, tzw. kontekstem kulturowym i jego analizą. Pozostaje w zbieżności z pracami utrzymanymi w konwencji Nowej Historii Kultury i ikonologii. Odkrywają one charakterystyczne dla poszczególnych epok, światopoglądowe znaczenia symboli [2]. Znaczenia zmieniające się na przestrzeni dziejów, które siłą rzeczy musiały wpłynąć na percepcję naukową i społeczną omawianej choroby. Dziś mamy przecież zupełnie inną niż kiedyś wizję ciała. Inną – większą, rolę norm i inne pojęcie normatywności. Inną funkcję „konstytucji”, jako pomostu opisującego relacje między świadomością a ciałem, odmienną wreszcie definicję choroby. Historię sm można także traktować jako przykład kulturowej niemożności i wykładnik domniemanego kryzysu kreatywności. Zwracając uwagę na niebywałą niejednorodność i zróżnicowanie przypadków, może należałoby potraktować sm nie jako jednostkę chorobową, ale raczej jako alternatywny (ewolucyjny?) wariant rozwojowy? W badaniach natrafiano na anomalie, fakty, których obowiązujące teorie nie potrafiły wyjaśnić. Stawały się one tzw. termitami nauki, czyli zjawiskami podważającymi zasadność tych teorii. Tezom dotyczącym zagadkowej choroby, które wyłoniły się jako rezultat eksperymentów, medycznej spekulacji i społecznej kontemplacji, należałoby może przeciwstawić zupełnie nowe, inaczej sformułowane, antytezy. Filozofia i historia medycyny mogą się tu okazać przydatne, z założenia odgrywając rolę krytyczno-porządkującą. W pracy zwrócono uwagę na metodologię badań, jako pochodną zmieniających się doktryn epistemologicznych oraz metodykę zastosowania ich wyników. Na podstawie dostępnego piśmiennictwa zarysowano przebieg badań nad sm, zmiany w jego leczeniu oraz ich odbicie w historiografii medycznej. Są tu pozycje o charakterze biograficznym, biograficzno-literackim oraz oczywiście pragmatycznym. Dygresyjnie zasugerowano, że ogólny plan studiów nad poszczególnymi chorobami i zespołami chorobowymi bywa daleki od optymalnego wykorzystania dorobku historiografii. Kontekst kulturowy to określenie szerokie. Obejmuje zarówno pierwiastek spekulatywny, bliższy naukom społecznym, jak i eksperymentalny – praktyczny, właściwy naukom przyrodniczym. Kontekst ten jest wyraźny już u Hipokratesa, Demokryta i Celsusa (Trójnóg Glaukiasa), obecny w prądach bardziej współczesnych, zwłaszcza w naturalizmie materialistycznym Oświecenia, reprezentowanych w poglądach Giovanniego Battisty Morgagniego, Jiriego Prohaski i Xaviera Bichata. Sięga aż po teorię faktu naukowego Ludwika Flecka i logikę odkrycia naukowego Karla Poppera. Znajduje swoje odzwierciedlenie w filozofii nauk przyrodniczych Carla G. Hempela i jego krytyce tzw. automatyzmów poznawczych. Być może w dalszej konfrontacji tez (wykorzystującej także retrospekcję historyczną), z hermeneutycznym zbiorem antytez, powstanie w końcu wartościowa, twórcza synteza, która odpowiadając na pytanie o istotę sm, zaowocuje skutecznym narzędziem jego eradykacji. W przesłankach zgromadzonej dotychczas wiedzy (tzw. konstruktu pojęciowego) i dających się wyobrazić przyszłych badaniach nad stwardnieniem rozsianym, tkwi naturalny potencjał innowacji. Obserwując jak dynamicznie wzrastają możliwości technologiczne, można zakładać, że łatwiej będzie o weryfikację powstających hipotez i postulatów. Także z pomocą medycyny translacyjnej (i ważnej biostatystyki), czyli jednych z podstawowych narzędzi EBM (Evidence Base Medicine), medycyny opartej na faktach. To może być prawdziwa siła napędowa rozwoju kliniki układu nerwowego, ale także innych dziedzin medycyny. Wybitny znawca tematu, profesor Krzysztof Selmaj zdaje się to potwierdzać, zauważając, że: „Bezsprzecznie największe osiągnięcia w neurologii obserwujemy obecnie właśnie w zakresie diagnostyki i terapii stwardnienia rozsianego”.
There are two basic pathogenic mechanisms in the course of the mysterious disease: inflammatory and degenerative. About 2,5 million people on the world, and about 45 thousand in Poland are stricken with this sickness. Many of them young, can’t expect rapid recovery. Individual, personal dramas influence common perception. Although the first description of multiple sclerosis dates from XIV century and is associated with Saint Ludvina of Schiedam, serious research started in the XIX century. Jean-Martin Charcot was the first who separated the disease as a distinct entity and made its comprehensive analysis. Despite of the great and multiform progress in all medical sciences we don’t know, how to cure this ailment effectively. Mankind succeed in many dangerous epidemics, but still has difficulty to solve the problem of multiple sclerosis. Both: with reference to reasons and decisive treatment. Although professor Krzysztof Selmaj, the leading Polish scientist in this branch of knowledge, is arguing, that the most important accomplishments in neurology is connected exactly with ms studies. We can appreciate these studies as the main and promising direction in solving other difficult problems in neurology, like: Parkinson Disease and Alzheimer Dementia. But multiple sclerosis is not only a medical problem. It is also an important cultural phenomenon, and of course the global challenge. Probably a more discerning, interdisciplinary attitude and work would be useful and creative. It would help to solve some serious problems. This work present the historical and philosophical (methodical) review of ms research. Maybe the humanities, and their vistas will achieve another, additional inspiration in our struggle with the disease.
Źródło:
Archiwum Historii i Filozofii Medycyny; 2018, 81; 24-36
0860-1844
Pojawia się w:
Archiwum Historii i Filozofii Medycyny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W ZWIĄZKU Z TEKSTEM JANA POMORSKIEGO Polityzacja/mitologizacja historii, czyli w czym neuronauka (i metodologia) może pomóc badaczowi historii najnowszej?
CONCERNING THE ARTICLE THE POLITICIZATION/MYTHOLOGIZATION OF HISTORY OR HOW MIGHT NEUROSCIENCE (AND METHODOLOGY) SUPPORT THE RESEARCHERS OF THE CONTEMPORARY HISTORY BY JAN POMORSKI
Autorzy:
WRZOSEK, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/909948.pdf
Data publikacji:
2018-04-23
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
the culturological epistemology of history
the grammar of culture
humanistic cognitive science
the axiological dimension of historical world
constitutive myths
non-intentional cultural processes
Opis:
The article discusses some highlighted premises and main postulates expounded in the essay by Pomorski. The outlook of the polemics is based on the culturological epistemology of history therefore the concept of politicization/mythologization and historiography inspired by neuroscience is called into the question in particular. Cognitive approach in humanities is also discussed, nevertheless the idea of humanistic cognitive science as the new refl ection on the human ways of the acquiring of culture might be taken into consideration.
Źródło:
Historia@Teoria; 2017, 4, 6; 45-51
2450-8047
Pojawia się w:
Historia@Teoria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-9 z 9

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies