Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "epistemologia" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 171
Tytuł:
Radical Conventionalism and Hinge Epistemology
Konwencjonalizm radykalny a epistemologia zawiasowa
Autorzy:
Grobler, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233214.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epistemological disjunctivism
hinge epistemology
radical conventionalism
pragmatic justification
transcendental justification
truth as a regulative idea
truth in a context
dyzjunktywizm epistemologiczny
epistemologia zawiasowa
konwencjonalizm radykalny
prawda jako idea regulatywna
prawda w kontekście
uzasadnienie pragmatyczne
uzasadnienie transcendentalne
Opis:
In the paper I explore some hints one can find in an updated version of Ajdukiewicz’s radical conventionalism that may help to resolve some controversies within hinge epistemology, i.e. a family of positions that invoke Wittgenstein’s idea of groundless grounds of knowledge. In particular I put into doubt whether there is a real difference between pragmatic and transcendental justification of hinges, I reject epistemological disjunctivism, and I argue for anti-realistic reading of truth in a context determined by particular hinges while retaining the classical notion of truth as a regulative idea of knowledge that governs the possible revisions of hinges.
Twierdzę, że w uwspółcześnionej wersji konwencjonalizmu radykalnego Ajdukiewicza można dopatrzyć się wskazówek pomocnych w rozstrzygnięciu kilku sporów prowadzonych w ramach epistemologii zawiasowej, tj. rodziny stanowisk nawiązujących do tezy Wittgensteina o bezpodstawności podstaw wiedzy. W szczególności stawiam pod znakiem zapytania domniemaną różnicę między pragmatycznym a transcendentalnym uzasadnieniem zdań zawiasowych, odrzucam dyzjunktywizm epistemologiczny i opowiadam się za antyrealistyczną koncepcją prawdy w kontekście wyznaczonym przez zdania zawiasowe zachowując przy tym klasyczną koncepcję prawdy jako idei regulatywnej poznania, której są podporządkowane ewentualne rewizje zawiasów.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2024, 72, 1; 61-77
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Augustine and "the Pure in Heart" in Benedict XVI’s Jesus of Nazareth
Augustyn i "czystego serca" w trylogii Jezus z Nazaretu Benedykta XVI
Autorzy:
Wright IV, William M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343722.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu
Tematy:
Joseph Ratzinger
Benedykt XVI
Augustyn
Jezus z Nazaretu
Mt 5,8
komunia
epistemologia teologiczna
oczyszczenie
serce
czystego serca
wzrok duchowy
Benedict XVI
Augustine
Jesus of Nazareth
Matt 5:8
communion
theological epistemology
purification
heart
the pure in heart
spiritual sight
Opis:
This essay examines Benedict XVI’s treatment in his Jesus of Nazareth trilogy of the purification of the heart as leading to a manner of seeing and knowing of God, a treatment which follows an Augustinian interpretation of the beatitude: “Blessed are the pure in heart, for they will see God” (Matt 5:8). Benedict’s account is much indebted to Augustine’s theological epistemology, the main elements of which he outlines in his early writings. After setting forth the main elements of Ratzinger’s analysis of Augustine’s theological epistemology, the essay examines the three places in Jesus of Nazareth where Benedict discusses purification of the heart in Augustinian terms and in relation to Matt 5:8: his interpretations of the “pure in heart” beatitude, the Footwashing, and the Father-Son saying in Matt 11:25–27. With Augustine, Benedict speaks of the purification of the heart as God’s action which he works in people by the gifts of faith and love. Benedict emphasizes the place of the believers’ spiritual communion with Jesus in this graced process of purification.
Niniejszy artykuł podejmuje temat oczyszczenia serca w trylogii Jezus z Nazaretu Benedykta XVI jako sposobu widzenia i poznawania Boga zgodnie z augustyńską interpretacją jednego z ośmiu błogosławieństw: „Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą” (Mt 5,8). Objaśnienia Benedykta XVI w znacznym stopniu oparte są na teologicznej epistemologii Augustyna, której główne elementy nakreślił w swoich wcześniejszych pismach. W artykule przedstawiono główne elementy analizy teologicznej epistemologii Augustyna dokonanej przez Ratzingera, a następnie omówiono trzy miejsca w trylogii Jezus z Nazaretu, w których Benedykt analizuje oczyszczenie serca w świetle nauczania św. Augustyna i w odniesieniu do Mt 5,8: błogosławieństwo dla tych „czystego serca”, obmycie stóp oraz objawienie Ojca i Syna w Mt 11,25–27. Podobnie jak Augustyn, Benedykt mówi o oczyszczeniu serca jako o Bożym działaniu w ludziach poprzez dary wiary i miłości oraz podkreśla miejsce duchowej komunii wierzących z Jezusem w tym szczególnym procesie oczyszczenia.
Źródło:
Wrocławski Przegląd Teologiczny; 2023, 31, 2; 219-241
2544-6460
Pojawia się w:
Wrocławski Przegląd Teologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Epistemologie Południa
Autorzy:
de Sousa Santos, Boaventura
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28328127.pdf
Data publikacji:
2023-12-17
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich
Tematy:
Epistemologia
Południe
przyroda
międzykulturowość
Opis:
Nieodwracalnym jest fakt, że eurocentryczny logos implodował u swoich źródeł rozwoju politycznego i ekonomicznego. Niebezpieczeństwo takiego kryzysu ma charakter totalny, albowiem swą hegemonią obejmuje i ludzkość, i przyrodę. Jakimi alternatywami dysponujemy, aby przezwyciężyć koniec tysiąclecia i jego hekatombę? To oczywiste, że żyjemy w „czasach pośmiertnych” lub „filozofii końca wieku” nowoczesności, która, z drugiej strony, chlubi się przekraczaniem granic od innej epistemy historyczno-kulturalnej, uznającej relację ekosystemu człowieka w ramach różnorodności egzystencjalnej istot zamieszkujących naszą planetę. Ta druga epistemologia, której geneza leży w Teorii Krytycznej i odtwarza się w Ameryce Łacińskiej z Południa, wychodzi od praktyki emancypacyjnego logosu, przekraczającego hegemoniczne granice „niekończącego się kapitalizmu” i „niekończącego sie kolonializmu”, bowiem umożliwia odzyskać na drodze „socjologii emergencji” (sociology of emergences) obecność tysiącletnich ludów, które zdołały odtworzyć swój habitat poprzez bezpo-średnią relację symbiotyczną, z cyklami lub procesami narodzin i śmierci Matki Ziemi (Pachamama). Pradawna mądrość niosąca myślenie tych pierwotnych ludów, wyrażone w tradycjach, rytuałach, magii aż po przedstawienia antropomorficzne rzeczywistości, są symptomami, że zmierzch cywilizacji nie ginie z Zachodem, lecz odradza się od Południa z Sumak Kawsay
Źródło:
Ameryka Łacińska. Kwartalnik analityczno-informacyjny; 2023, 31, 3 (121); 5-40
1506-8900
2081-1152
Pojawia się w:
Ameryka Łacińska. Kwartalnik analityczno-informacyjny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fenomen sapiencjalnego wymiaru mistyki chrześcijańskiej w myśli Brunona Barnharta. Sapiencjalne rozumienie rzeczywistości. Usprawiedliwienie filozoficznego namysłu nad mistyką w ogóle
The phenomenon of the sapiential dimension of Christian mysticism in the thought of Bruno Barnhart. Sapiential understanding of reality. Justification of philosophical reflection on mysticism in general
Autorzy:
Januszewski, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27835942.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Sapiential Christianity
Unitive Reality
Wisdom
mysticism
Barnhart
Wisdom traditions
anthropology
metaphysics
epistemology
sapiencjalne chrześcijaństwo
jednocząca Rzeczywistość
Mądrość
mistyka
mistycyzm
tradycje mądrościowe
antropologia
metafizyka
epistemologia
Opis:
Głównym celem niniejszego artykułu jest przedstawienie i filozoficzne zbadanie głównych idei wyłaniającego się, stosunkowo nowego mistycznego wymiaru chrześcijaństwa, który nazywany jest chrześcijaństwem sapiencjalnym. Artykuł ten opiera się głównie na pracy Bruno Barnharta (1931-2015), kamedulskiego mnicha, mistyka i teologa, który spędził większość swojego życia monastycznego na rozwijaniu i systematyzowaniu idei chrześcijaństwa sapiencjalnego. To specyficzne podejście do całej tradycji chrześcijańskiej koncentruje się na Rzeczywistości Jednoczącej i jej ekspresji w świecie, zwłaszcza w inkarnacyjnym wydarzeniu Chrystusa, dążąc do przebóstwienia całej rzeczywistości. Kładzie również duży nacisk na pozycję i rolę człowieka w tym procesie przebóstwienia. W artykule analiza filozoficzna koncentruje się na trzech aspektach tego mistycznego ruchu: (1) epistemologii, w której mądrość jako sposób poznania ma swoje wyjątkowe miejsce w całym procesie zdobywania wiedzy o Rzeczywistości Jednoczącej; (2) antropologii, w której przyglądamy się źródłu godności osoby ludzkiej w perspektywie sapiencjalnej: (3) metafizyce, w której badamy pojęcie Rzeczywistości Jednoczącej i jej cechy. Ogólnie rzecz biorąc, celem tego artykułu jest pokazanie wagi i znaczenia chrześcijaństwa sapiencjalnego w naszym współczesnym świecie; zachęcenie filozofów zainteresowanych religią i mistycyzmem do zbadania i nawiązania dialogu z tym wyjątkowym sposobem postrzegania tradycji chrześcijańskiej.
The primary objective of this article is to give an overview and to philosophically explore the main ideas of an emerging, relatively new mystical dimension within Christianity which is called the sapiential Christianity. This paper is based mainly on the work of Bruno Barnhart (1931-2015), Camaldoli monk, mystic and theologian who spent most of his monastic life developing and systematising ideas of sapiential Christianity. This specific approach to the whole Christian tradition focuses on the Unitive Reality and its expression in the world, especially in the incarnational Christ-event, aiming towards divinisation of the whole reality. It also places a great emphasis on the position and role of human being in this process of divinisation. In the article, the philosophical analysis concentrates on the three aspects of this mystical movement: (1) epistemology, where wisdom as the way of knowing has its unique place in the whole process of gaining knowledge about Unitive Reality; (2) anthropology, where we look at the source of dignity of human person in the sapiential perspective: (3) metaphysics, where we explore the notion of the Unitive Reality and its characteristics. Overall, the purpose of this article is to show the significance and relevance of sapiential Christianity in our modern world; to encourage philosophers that are interested in religion and mysticism to explore and enter into a dialogue with this unique way of seeing the Christian tradition.
Źródło:
Filozofia Chrześcijańska; 2023, 20; 29-66
1734-4530
2450-0399
Pojawia się w:
Filozofia Chrześcijańska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metalepsa – trop tłumaczy
Metalepsis: Translators’ Trope
Autorzy:
Orska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407701.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
metalepsa
retoryka i epistemologia
narratologia
dekonstrukcja
Harold Bloom
Paul de Man
metalepsis
rhetoric and epistemology
narrative theory
deconstruction
Opis:
Metalepsa to trop w tradycyjnej retoryce na polskim gruncie najczęściej wyłączany z grupy najbardziej znaczących zabiegów, ze względu na swoje funkcje podporządkowywany metonimii. W polskim literaturoznawstwie był najczęściej omawiany z punktu widzenia teorii narratywistycznych, podążających śladem Gérarda Genette’a, znajdujących doskonałe uzasadnienie w eksperymentach postmodernistycznej prozy. Ten artykuł uzupełnia rekapitulację francuskiej linii dyskusji o metalepsie o wątek amerykańskiej, poetycko-filozoficznej debaty o relacjach retoryki, poetyki i epistemologii, która to debata w latach siedemdziesiątych XX w., przez Paula de Mana podążającego za retoryką Friedricha Nietzschego, przyczyniła się do wypracowania krytycznoliterackiego stanowiska Harolda Blooma, znanego z Lęku przed wpływem.
In the context of Polish literary studies research on rhetoric, methalepsis is the least acknowledged among the most significant rhetorical devices subordinated to metonymy due to its poetical functions. The trope has recently become a part of the methodological analysis in the wake of the discussions on Gérard Genette’s narrative theories well-founded in the experiments performed in postmodern prose. This paper is meant to complement the existing recapitulation of French statements in the debate on metalepsis with the concepts developed and debated on by American circles. This philosophical and poetical polemic on the interrelations of rhetoric, poetics, and epistemology carried out in the 1970s by Paul de Man, who followed the rhetoric of Nietzsche, had a major impact on Harold Bloom’s approach to modern poetry which he reflected in his literary criticism theory The Anxiety of Influence.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2023, 13 (16); 33-47
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poezja i filozofia. O zasługach Profesora Władysława Stróżewskiego dla badań nad Norwidem
Poetry and philosophy. On professor Władysław Stróżewski’s contribution to Norwid studies
Autorzy:
Niewczas, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233730.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Władysław Stróżewski
Cyprian Norwid
filozofia
poezja
prawda
epistemologia
aksjologia
filosophy
poetry
epistemology
axiology
Opis:
Artykuł poświęcony jest norwidologicznym dokonaniom wybitnego filozofa Władysława Stróżewskiego. Autor artykułu zwraca uwagę na specyfikę filozoficznego podejścia do poetyckich utworów Norwida. Podkreśla elementy zbliżające myśl Stróżewskiego do twórczości Norwida na polu epistemologii i aksjologii, z których najważniejszym wydaje się wspólne obydwu rozumienie prawdy oraz dążenia do niej jako podstawowego imperatywu ludzkiego działania.
The article is devoted to Norwid studies of the outstanding philosopher Władysław Stróżewski. The author draws attention to the specificity of philosophical approach to Norwid`s poetic works. He emphasizes the elements that bring Stróżawski’s work closer to Norwid’s work in the field of epistemology and axiology.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2023, 41; 303-307
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ratzinger’s Trinitarian Ontology and Its Patristic Roots: The Breakthrough of Introduction to Christianity
Trynitarna ontologia Ratzingera i jej patrystyczne korzenie: nowatorskie ujęcie we Wprowadzeniu w chrześcijaństwo
Autorzy:
Maspero, Giulio
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343718.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu
Tematy:
Joseph Ratzinger
Trójca Święta
ontologia trynitarna
epistemologia trynitarna
ontologia relacyjna
relacja
Wprowadzenie do chrześcijaństwa
patrystyczne korzenie trynitologii
teologia negatywna
Trinity
Trinitarian ontology
Trinitarian epistemology
relational ontology
relation
Introduction to Christianity
patristic roots of Trinitology
negative theology
Opis:
The article shows the existence in Joseph Ratzinger’s thought of a true Trinitarian ontology, which is a relational ontology, particularly with regard to the Trinitarian part of Introduction to Christianity, which originates with the patristic inspiration, in particular that of Augustine, but also of the Greek Fathers, in other words: of such an ontology of the Trinity, which can be understood both as an objective genitive, i.e. as a re-understanding of God’s being in the light of Christian revelation, and as a subjective genitive, i.e. as a re-reading of the world and history in the light that comes precisely from the re-understanding of being in a Trinitarian key. The proof of the thesis is developed in three steps, starting with a rereading of negative theology, proposed by Ratzinger, as a cipher of Trinitarian doctrine, in the line of Trinitarian epistemology, insofar as it is relational. From here, it goes on to Ratzinger’s view of the person as the epiphanic locus of Trinitarian ontology, and concludes through his Christology that the transition to a Trinitarian re-comprehension of creation is inescapable.
Celem artykułu jest przedstawienie relacyjnej ontologii trynitarnej w nowatorskim ujęciu Josepha Ratzingera, zaproponowanej przede wszystkim w trynitarnej części Wprowadzenia w chrześcijaństwo. Relacyjna ontologia trynitarna, zainspirowana pismami św. Augustyna, ale także innych ojców greckich, może być pojmowana jako próba ponownego zrozumienia istoty Boga w świetle Objawienia chrześcijańskiego (gdy dopełniacz w wyrażeniu „ontologia Trójcy Świętej” jest interpretowany jako genetivus obiectivus) lub jako ponowne odczytanie świata i historii w kluczu trynitarnym (gdy dopełniacz jest interpretowany jako genetivus subiectivus). Badanie propozycji Ratzingera przebiega w trzech etapach. Autor zaczyna od ponownego odczytania teologii negatywnej jako swoistego kodu doktryny trynitarnej, zgodnie z relacyjną epistemologią trynitarną, następnie analizuje pogląd Ratzingera na osobę jako epifaniczny locus trynitarnej ontologii, a kończy uzasadnieniem na podstawie Ratzingerowskiej chrystologii, że przejście do nowej trynitarnej koncepcji stworzenia jest nieuniknione.
Źródło:
Wrocławski Przegląd Teologiczny; 2023, 31, 2; 5-33
2544-6460
Pojawia się w:
Wrocławski Przegląd Teologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Concept of Conversion in the Light of Some Concepts of Faith
Pojęcie nawrócenia w odniesieniu do niektórych pojęć wiary
Autorzy:
Lechniak, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31232796.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
conversion
epistemology or religion
faith
Robert Audi
nawrócenie
epistemologia religii
wiara
Opis:
The paper is devoted to an analysis of the concept of conversion in relation to the various concepts of faith distinguished by Robert Audi. The first part presents William James’ analysis of the concept of conversion, the biblical roots of the concept of conversion as epistrephō and metanoeō and analyses of conversion in the social sciences. The second part of the paper analyses the various notions of faith proposed in the works of Robert Audi. Finally, in the third part, I analyse how conversion can be understood in relation to the main of the concepts of faith identified by Audi; I also relate the concept of faith to the concept of scientific revolution characterised in Thomas Kuhn’s theory of the development of science.
Artykuł poświęcony jest analizie pojęcia nawrócenia w odniesieniu do różnych pojęć wiary wyróżnionych przez Roberta Audiego. W pierwszej części zaprezentowane są Williama Jamesa analiza pojęcia nawrócenia, biblijne korzenie pojęcia nawrócenia jako epistrephō metanoeō oraz analizy nawrócenia na gruncie nauk społecznych. Druga część artykułu zawiera analizę różnych pojęć wiary zaproponowanych w pracach Audiego. W końcu w trzeciej części analizuję, jak można rozumieć nawrócenie w odniesieniu do głównych z pojęć wiary wskazanych przez Audiego; odnoszę również pojęcie wiary do pojęcia rewolucji naukowej scharakteryzowanego w koncepcji rozwoju nauki autorstwa Thomasa Kuhna.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 2; 209-238
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wiedza testymonialna a rozumowanie ukryte
Testimonial Knowledge and Implicit Reasoning
Autorzy:
Gałecki, Sebastian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233179.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
faith
reasoning
first principles
epistemology
Jacek Wojtysiak
John Henry Newman
wiara
rozumowanie
pierwsze zasady
epistemologia
Juhn Henry Newman
Opis:
Problem ukrytości Boga staje się coraz częściej dyskutowanym tematem filozoficznym. W swoim artykule chciałbym zająć się kwestią nazwaną przez Jacka Wojtysiaka (w jego książce Między jawnością a ukryciem) (Wojtysiak 2023) „wiedzą testymonialną” i powiązać ją z Newmanowską koncepcją rozumowania implikatywnego. Odróżnienie od siebie dwóch rodzajów rozumowania — jednego spontanicznego, praktycznego, znajdującego swoje zastosowanie m.in. w obszarze wiary i moralności, oraz drugiego krytycznego, analitycznego i retrospektywnego, używanego w nauce, a także w filozofii i teologii – wydaje mi się kluczowe dla zrozumienia obserwowalnej ukrytości Boga.
The problem of the hiddenness of God is becoming an increasingly discussed philosophical topic. In my article, I would like to deal with the issue called by Jacek Wojtysiak (in his book Między jawnością a ukryciem [Between Hiddenness and Openness]) (Wojtysiak 2023) “testimonial knowledge” and connect it with Newman’s concept of implicit reasoning. Distinguishing between two types of reasoning — one spontaneous, practical, applicable to in the area of faith and morality, and the other: critical, analytical and retrospective, used in science, as well as in philosophy and theology — seems crucial to understanding the factual God’s hiddenness.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 4; 199-213
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Immediacy of Experience Principle” z plemienia Pirahã jako możliwa powszechna podstawa epistemologii
“Immediacy of Experience Principle” from the Pirahã tribe as a possible universal basis for epistemology
Autorzy:
Petryszak, Karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28762662.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Pirahã
zasada bezpośredniości doświadczenia
epistemologia
poziomy abstrakcji
etnofilozofia
the immediacy of experience principle
epistemology
levels of abstraction
ethnophilosophy
Opis:
Szeroko opisane przez Daniela Everetta plemię Pirahã pozwala na odniesienie kierującej zachowaniem jego członków zasady bezpośredniości doświadczenia do szerszego kontekstu epistemologicznego. W artykule poza przedstawieniem samej zasady bezpośredniości doświadczenia uzasadniono, dlaczego stanowi ona ostatecznie podstawę każdej epistemologii – choć w różnym stopniu wpływa na późniejsze rozwiązania epistemologiczne. Sformułowano również postulat opracowania „poziomów abstrakcji”, co pozwoliłoby na prowadzenie dalszych badań pod kątem choćby rzeczywistego istnienia desygnatów danych tzw. pojęć abstrakcyjnych.
Daniel Everett’s extensive description of the Pirahã tribe allows us to relate the immediacy of experience principle guiding the behavior of its members to a broader epistemological context. In the article, in addition to presenting the principle of the immediacy of experience itself, I argue that it ultimately forms the basis of any epistemology – though it influences subsequent epistemological solutions to varying degrees. The paper also presents the important need to elaborate “levels of abstraction,” which would allow for further research in terms of at least the actual existence of the designations of given so-called abstract concepts.
Źródło:
Logos i Ethos; 2022, 59, 1; 23-38
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Doświadczenie weredyczne i niepodważalność racji w dysjunktywizmie epistemologicznym Johna McDowella
The Veridical Experience and the Indefeasible Reasons in John McDowell’s Epistemological Disjunctivism
Autorzy:
Bochen, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31231855.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
John McDowell
Disjunktivismus
Wahrnehmung
Erkenntnistheorie
veredische Erfahrung
disjunctivism
perception
epistemology
veridical experience
dysjunktywizm
percepcja
epistemologia
doświadczenie weredyczne
Opis:
Dysjunktywizm epistemologiczny McDowella opiera się na tezie o odmiennym statusie epistemicznym doświadczeń weredycznych i nieweredycznych. Niektóre doświadczenia weredyczne mogą bowiem stanowić przypadek manifestowania się tego, że x jest F – McDowell uważa, że w takiej sytuacji podmiot dysponuje niepodważalną racją dla przekonania o tym, że x jest F ma miejsce. W krytycznej części artykułu pokazuję, że tak rozumiane doświadczenie nie może dostarczyć podmiotowi niepodważalnej racji, ponieważ identyfikacja doświadczenia jako manifestowania się tego, że jest F jest zdolnością zawodną. W ostatniej części artykułu wskazuję, że możemy przyjąć koncepcję uzasadnienia percepcyjnego bez potrzeby przyjmowania idei niepodważalności racji.
McDowells epistemologischer Disjunktivismus basiert auf der These vom unterschiedlichen epistemischen Status von veredischen und nicht-veredischen Erfahrungen. Einige veredische Erfahrungen können einen Fall von Manifestation darstellen, dass x F ist – McDowell glaubt, dass das Subjekt in einer solchen Situation einen unanfechtbaren Grund für den Glauben hat, dass x F ist. Im kritischen Teil des Artikels zeige ich, dass die auf diese Weise verstandene Erfahrung dem Subjekt kein unbestreitbares Recht verleihen kann, weil die Identifizierung von Erfahrung als Manifestation des F-Seins eine unzuverlässige Fähigkeit ist. Im letzten Teil des Artikels weise ich darauf hin, dass wir das Konzept der Wahrnehmungsrechtfertigung übernehmen können, ohne die Idee der Unanfechtbarkeit von Gründen akzeptieren zu müssen.
McDowell’s epistemological disjunctivism is based on the thesis that veridical and non-veridical experiences have a different epistemic status. Some veridical experiences may be a case of the manifestation that x is F ― McDowell believes that in such a case, the subject has an indefeasible reason for believing that x is F takes place. In the critical part of the article, I show that experience understood in this way cannot provide the subject with an indefeasible reason, since the identification of experience as the case of the manifestation that F is x, is a fallible ability. In the last part of the article, I show that we can accept the concept of perceptual justification without the need to accept the idea of the indefeasibility of reasons.
Źródło:
Kultura i Wartości; 2022, 34; 183-207
2299-7806
Pojawia się w:
Kultura i Wartości
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Epistemologia sieci. Konwergencja, współpraca, afiliacja
Epistemology of the Web. Convergence, Collaboration, Affiliation
Autorzy:
Dubucs, Jacques
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/14976763.pdf
Data publikacji:
2022-04-06
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
konwergencja
współpraca
afiliacja
convergence
collaboration
affiliation
Opis:
W ciągu 30 lat dokonała się głęboka przemiana w relacji między Internetem a aktywnością naukową. Nastąpiło przesunięcie funkcji Internetu, który przestał być jedynie instrumentem współpracy akademickiej, a stał się również narzędziem używanym przez media społecznościowe, zezwalające na maksymalną dyfuzję irracjonalizmu i starego faktualizmu. Aby zrozumieć tę przemianę, należy ponownie zbadać mechanizmy zbieżności opinii (konwergencji). Wynika ona z istnienia wspólnego świata, który ukazuje nam te same fakty i determinuje nieustanną rewizję przekonań każdej osoby. W tym procesie asymptotycznej zbieżności opinii nie wymaga się żadnej komunikacji między jednostkami. Oczywiście, jeśli fakty znane przez jednych są komunikowane innym, konwergencja znacznie przyspiesza, i to tak bardzo, że wiedzę musimy ująć jako rezultat zbiorowej aktywności, w której wymiana informacji jest jednym z jej istotnych źródeł. Z jednej strony takie poznawcze współdziałanie wydaje się naturalne i łatwe do implementacji. Biorąc pod uwagę właściwości informacji, które przechowujemy, nawet jeśli je udostępniamy, to dzielenie się informacją przestaje być przedmiotem zwykłych trudności związanych ze współpracą. Z drugiej strony takie współdziałanie jest produktywne z samej natury: współpraca między kimś, kto zna φ, i kimś, kto wie, że φ implikuje ψ u obydwu jako mających wiedzę ψ, której żaden z nich nie posiadał przed wymianą informacji. Wczesny Internet pozwolił na ekstremalną intensywność tej informacyjnej współpracy. Obecnie mamy do czynienia z odmienną sytuacją. Poszczególne wyznaczniki rosnącej porowatości między naukowcami a opinią publiczną wzmocniły rolę wymiany. Nie jest to już wymiana informacji, lecz wymiana opinii. Stronniczość tkwiąca w naturze ludzkiej, a szczególnie potwierdzenie tej stronniczości, prowadzi do odwrócenia relacji między faktami a opiniami. Szukamy faktów potwierdzających podzielane przez nas opinie, wątpiąc w te, które ich nie określają, i tworzymy fakty do potwierdzenia tego, o czym jesteśmy przekonani. Dlatego przechodzimy od współdziałania do przynależności (afiliacji), dzieląc Internet na homogeniczne grupy wyznawców.
Within thirty years, the relation between the Internet and the scientific activity has changed profoundly. The Internet has shifted from being an instrument of academic collaboration to being a tool used by social media, allowing for a maximum diffusion of irrationalism and alt-factualism. To understand this change, one needs re-examine the mechanisms of opinion convergence. This convergence stems primarily from the existence of the world we share, which exposes us to the same facts and determines the constant revision of each person’s beliefs. In this process of asymptotic opinion convergence, no communication between individuals is required. Of course, if the facts known by some are communicated to others, this convergence accelerates considerably, so much so that we must regard knowledge as a result of collective activity, and the exchange of information as one of its crucial sources. On the one hand, this epistemic cooperation seems natural and easy to implement. Given the properties of information, which is an asset we keep even if we share it, the sharing of information is not subject to the usual difficulties related to cooperation. Defection provides no profit, making the prisoner’s dilemma not applicable to epistemic cooperation. On the other hand, such cooperation is productive by nature: the collaboration of the one who knowns φ and the one who knows that φ implies ψ results in both agents having the knowledge of ψ, which neither of them had before the exchange. The early Internet allowed for an extreme intensity of this informational cooperation. At present, we are dealing with a different kind of situation. Several factors, including the growing porosity between scientists and the public, have strengthened the role of exchange. It is not an exchange of information, but an exchange of opinions. The biases, inherent to human nature, and especially the confirmation bias, tends to reverse the relationship between facts and opinions. We search for the facts confirming the opinions we hold, doubt those which undermine them and create facts to corroborate what we believe. Hence, we go from cooperation to affiliation, dividing the Internet into homogenic groups of believers.
Źródło:
Zagadnienia Naukoznawstwa; 2022, 55, 3; 21-45
0044-1619
Pojawia się w:
Zagadnienia Naukoznawstwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Epistemologia stosowania prawa a zasada demokratycznego państwa prawnego
Epistemology of Application of Law and the Principle of Democratic Rule of Law
Autorzy:
Raburski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2170521.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
Tematy:
application of law
epistemology of law
truth
legal positivism
neopositivism
deliberative democracy
stosowanie prawa
epistemologia prawa
prawda
pozytywizm prawniczy
neopozytywizm
demokracja deliberatywna
Opis:
Artykuł analizuje epistemologię instytucjonalną procesu stosowania prawa w Polsce. Jest ona rozumiana jako zestaw cech, celów poznawczych, wartości, praktyk wpisanych w strukturę instytucjonalną. Analizowane są dwie podstawowe cechy tej epistemologii: pozytywistyczny model poznania oraz koncepcja prawdy. W artykule wskazuję jak te cechy zostały ukształtowane i dlaczego współcześnie należy uznać je za ograniczające. Argumentuję, że legitymacja procesów decyzyjnych opierających się na tych założeniach jest z punktu widzenia zasady demokratycznego państwa prawnego niezadowalająca, i dlatego cechy te powinny ewoluować w kierunku deliberatywnym.
The paper analyses the institutional epistemology of the process of application of law in Poland. The concept of institutional epistemology is understood as a set of features, epistemic aims, values, and practices, which are intrinsic to the institutional structures. Two aspects of such an institutional epistemology are covered: the positivistic model of cognition and the concept of truth embedded in the judicial practices and legal norms. The philosophical and historical origins of these features are outlined. It is argued that they should be considered relics of previous socio-political system and obsolete philosophies of science, and, in consequence, they do not meet the standards of the constitutional principle of the democratic rule-of-law state (Polish demokratyczne państwo prawne). Evolution towards more deliberative forms of institutional epistemology is advocated.
Źródło:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2022, 4(33); 39-51
2082-3304
Pojawia się w:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Epistemologiczne i etyczne aspekty teorii relacji osobowych w Elementarzu metafizyki Mieczysława Gogacza
Epistemic and Ethical Aspects of Theory of Personal Relations in The Primer of Metaphysics of Mieczysław Gogacz
Autorzy:
Andrzejuk, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2040421.pdf
Data publikacji:
2022-03-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Mieczysław Gogacz
Tomasz z Akwinu
teoria relacji osobowych
epistemologia
etyka
własności transcendentalne
Thomas Aquinas
theory of personal relations
epistemology
ethics
transcendental properties
Opis:
Profesor Mieczysław Gogacz uważa, że własności transcendentalne, przejawiające akt istnienia bytu, są podstawą jedynych realnych relacji, które byt osobowy nawiązuje z innymi bytami. Można więc powiedzieć – korzystając ze znanej formuły Leibniza – że transcendentalia są oknami i drzwiami bytu, gdy „okna” uznamy za poznawanie, a „drzwi” – za działanie. Sposobem, w jaki się to dokonuje są relacje istnieniowe, czyli takie relacje, które według Autora Elementarza metafizyki są wyznaczane przez własności transcendentalne: miłość budująca się na realności (res), wiara wyznaczana przez własność prawdy (verum) oraz nadzieja, której fundamentem jest transcendentalna własność dobra (bonum). To ujęcie ma swoje konsekwencje przede wszystkim w antropologii filozoficznej, którą Gogacz uważa za metafizykę człowieka, ale także w teorii poznania i w etyce, na co chcielibyśmy zwrócić uwagę w tym artykule.
Professor Mieczysław Gogacz says that transcendental properties, through which we observe act of existence of being, serve as a fundament of the sole real relations which a personal being initiates towards other beings. Hence, we may conclude that—following the famous Leibniz’s formula—that transcendentals are the windows and door of being, while as „windows” we understand cognition and activities as „door”. This pattern is, as Gogacz claims, accomplished through existential relations, which are indicated by, in other words derive from, transcendental properties such as: love which is built on reality (res), faith built on property of truth (verum) and hope whose fundament we find in transcendental property of good (bonum). Presented approach has its consequences, for the most part in anthropological philosophy understood by Gogacz as metaphysics of man and in theory of knowledge and ethics, to what issue we would like to turn attention in this paper.
Źródło:
Roczniki Kulturoznawcze; 2022, 13, 1; 53-64
2082-8578
Pojawia się w:
Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Majsterkowanie (z) bricolage. Rekonstrukcja wybranych założeń filozoficzno‑metodologicznych koncepcji Joe L. Kincheloe
Tinkering (with) bricolage. Reconstruction of selected philosophical and methodological assumptions of Joe L. Kincheloe’s concept
Autorzy:
Spychalska-Stasiak, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2159148.pdf
Data publikacji:
2022-09-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Joe L. Kincheloe
bricolage
dociekanie filozoficzne
aktywna wizja
metodologii
epistemologia i ontologia złożoności
epistemology and ontology of complexity
an
active view of research methodology
philosophical inquiry
Opis:
The bricolage as philosophical inquiry is a critical-constructivist research perspective proposed by Joe L. Kincheloe. It’s practical implementation assumes the use of various philosophical tools to help clarify the process of inquiry and provide insight into the assumptions on which it conceptually rests (Kincheloe, 2008). The considerations undertaken in this article are aimed at the characteristic of the philosophical and methodological assumptions that co-create it. Their reflective reception determines the possibility of a reliable use of the bricolage in the practice of academic research. The undertaken reconstruction was directed by the following research question: What epistemological – ontological – methodological preconditions make up the practice of research using the bricolage, in line with Kincheloe’s concept? Its material basis was the collection of books and articles listed in the bibliography. A detailed, though certainly not exhaustive answer to the research problem posed is presented in three thematically separated parts of the article. In chapters one and two, I describe the epistemology and ontology of complexity. In chapter three, I draw attention to an active view of research methodology. The contents presented in the article, although thematically arranged, intertwine, leading to the representation of selected aspects of the bricolage.
Bricolage jako dociekanie filozoficzne to krytyczno-konstruktywistyczna perspektywa badawcza zaproponowana przez Joe L. Kincheloe. Jej praktyczna implementacja opiera się na wykorzystywaniu różnych narzędzi filozoficznych w celu wyjaśnienia procesu dociekania i zapewniania wglądu w założenia, na których opiera się on koncepcyjnie (Kincheloe, 2008). Rozważania podejmowane w tym artykule zmierzają do charakterystyki współtworzących bricolage przedzałożeń filozoficzno-metodologicznych. Ich refleksyjna recepcja warunkuje bowiem możliwość rzetelnego wykorzystywania tej perspektywy w praktyce badań naukowych. Dokonaną rekonstrukcją kierowało następujące pytanie badawcze: Jakie przedzałożenia epistemologiczno-ontologiczno-metodologiczne składają się na praktykę badań wykorzystujących bricolage, zgodnie z koncepcją Kincheloe? Materialną podstawę rozważań wyznacza zbiór zestawionych w bibliografii książek oraz artykułów. Szczegółową, choć z całą pewnością niewyczerpującą odpowiedź na postawiony problem badawczy przedstawiam w trzech tematycznie wydzielonych częściach artykułu. W rozdziałach pierwszym oraz drugim dokonuję charakterystyki epistemologii i ontologii złożoności. W rozdziale trzecim zwracam z uwagę na aktywną wizję metodologii. Zaprezentowane w artykule treści, choć tematycznie uporządkowane, przenikają się wzajemnie, prowadząc do reprezentacji wybranych aspektów bricolage.
Źródło:
Kultura i Edukacja; 2022, 3(137); 17-37
1230-266X
Pojawia się w:
Kultura i Edukacja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 171

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies