Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "dialect names" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-39 z 39
    Tytuł:
    Etymologiczny słownik polskich gwarowych nazw roślin jako kontynuacja badań zespołu profesora Eugeniusza Pawłowskiego
    The Etymological Dictionary of Polish Dialectal Plant Names: As a Continuation of the Research by Professor Eugeniusz Pawłowski’s Team
    Autorzy:
    Waniakowa, Jadwiga
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/459224.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    nazwy roślin
    etymologia
    nazwy gwarowe
    Eugeniusz Pawłowski
    names of plants
    etymology
    dialect names
    Opis:
    The primary aim of the prospective etymological dictionary of Polish dialectal plant names is to trace the origin of selected Polish dialectal wild plant names in the context of other Slavic and European languages. What is more, the dictionary will present the history of Polish dialectal plant names, their chronology, semantic motivation as well as their semantic evolution. The beginnings of entries will consist of two elements: the Latin scientific plant names and the Polish scientific plant names, which are necessary for the identification of the species. Each entry will comprise all dialectal names for a given species, which will be grouped (together with metaphorical names) according to their semantic motivation. The publication will encompass various registers of plant names (Latin scientific names, Polish scientific names, Polish dialectal names, Slavic names, European names).
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2015, 10; 190-202
    2083-1765
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polish dialect kinship names according to the data in Volume 11. "Degrees of Kinship" of the Slavic Linguistic Atlas (preliminary results in a comparative perspective)
    Autorzy:
    Keremidchieva, Slavka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26850436.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    stopnie pokrewieństwa
    Ogólnosłowiański atlas językowy
    gwara polska
    kinship names
    Slavic Linguistic Atlas
    Polish dialect
    Opis:
    The article discusses data on kinship names in Polish dialects on the basis of an analysis of 82 linguistic maps and the comments to them from Volume 11. “Degrees of Kinship,” which has been prepared for publication by the Bulgarian National Commission as part of the lexical-word-formation series of the Slavic Linguistic Atlas. The language material is authentic, collected and verified on site by Polish dialectologists and includes terms for biological kinship and for relation by marriage and by matchmaking. Special attention is paid to the similarities and contrasts between Polish dialects and East and South Slavic dialects, on the one hand, and the Polish language and the other West Slavic languages, on the other. Emphasis is placed on kinship names that belong to the all-Slavic vocabulary, as well as the expansion of foreign language loanwords and elements that have completely replaced the native lexis. With nomina affinitatis, the disintegration of the old original naming system and the emergence of differences in the Slavic language territory can be traced. The research has employed linguo-geographical and comparative methods.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2023, 18; 139-150
    2083-1765
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Thessalian and Cretan Name for ‘Bottle Gourd’
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Witczak, Krzysztof Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1806904.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-23
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    botanical names; Cretan dialect; Greek dialectology; Greek vocabulary
    Opis:
    The Polish version of the article was published in “Roczniki Humanistyczne,” vol. 63 (2015), issue 3. In his work Deipnosophistae (IX 369b), Athenaeus discusses four Greek names for turnip, (Brassica campestris L., syn. Brassica rapa L.): βουνιάς, γογγυλίς, Laconian γάστρα and Boeotian ζεκελτίς. The three first names are clearly motivated by the Greek vocabulary. The fourth term remains obscure in terms of its etymology and word-formation. According to Athenaeus (IX 369b), two Greek writers, Amerias and Timachidas, refer to a dialectal (evidently Thessalian) term ζακελτίς f. ‘bottle gourd, calabash, Lagenaria siceraria (Molina) Standl.’. In his lexicon, Hesychius of Alexandria registers two related glosses: ζακελτίδες · κολοκύνται. ἢ γογγυλίδες (HAL ζ-24); ζακαυθίδες · κολοκύνται (HAL ζ-30). The former refers to the Thessalian lexis. The latter one (wrongly printed as ζακυνθίδες · κολοκύνται in M. Schmidt’s and K. Latte’s editions) demonstrates a shift of the liquid consonant λ [l] to [ṷ], which is a typical Cretan phenomenon, attested also in the Hesychian lexicon, see e.g. [1] αὐκάν · ἀλκήν. Κρῆτες (HAL α-8277); [2] αὐκυόνα · ἀλκυόνα. Κρῆτες (HAL α-8280); [3] αὕμα · ἅλμη, ὑπὸ Κρητῶν (HAL α-8324); [4] αὖσος · ἄλσος. Κρῆτες (HAL α-8347); [5] θεύγεσθαι · θέλγεσθαι. Κρῆτες (HAL θ-427). The same phonological process of the velarization of *λ [l] is also registered in epigraphic texts found in three towns of Central Crete (Gortyna, Leben, Phaistos). Thus, it seems that the Hesychian term ζακαυθίδες ‘bottle gourds’ (derived from the earlier *ζακαλθίδες) must be seen as a dialectal form typical of Central Cretan.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 3 Selected Papers in English; 59-79
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    MIKROTOPONIMIA I OJKONIMIA GMINY UNIEJÓW
    PLACE-NAMES IN THE COMMUNE OF UNIEJÓW
    Autorzy:
    Prugar, Judyta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487545.pdf
    Data publikacji:
    2014-12
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    gmina Uniejów
    nazwy miejscowe
    gwara
    toponimy
    commune of Uniejów
    names of places
    local dialect
    toponyms
    Opis:
    This article examines the linguistic aspect of names of places, both inhabited and uninhabited, within Uniejów commune. In total, 350 objects have been described. Information was obtained mainly through direct interviews with residents of the localities and from written sources. The article begins with explanations concerning proper names, toponyms and their classification model. It then presents a lexicon of all collected place names (oikonyms and microtoponyms) and discusses it, and provides a linguistic characterization of all the names according to the chosen classification model. The presented material can be useful in dialectological studies as many of the names have retained phonetic features specific to the local dialect. Names of geographical locations contained in this study are usually limited in range to single villages, in which they were created and transmitted from generation to generation or modified.
    Źródło:
    Biuletyn Uniejowski; 2014, 3; 111-134
    2299-8403
    Pojawia się w:
    Biuletyn Uniejowski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Charakterystyka słowotwórcza ekspresywnych nazw człowieka w gwarze polskiej obwodu lwowskiego (wybrane przykłady)
    The vocabulary characteristics of expressive human names in the dialect of the Polish Lvov region (selected examples)
    Autorzy:
    Kostecka-Sadowa, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2008047.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-15
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    expressive names
    Polish dialect
    suffixal derivation
    word forming
    słownictwo ekspresywne
    gwara polska
    derywacja sufiksalna
    słowotwórstwo
    Opis:
    Przedmiotem artykułu są ekspresywne nazwy osób o wysokim ładunku emocjonalnym, głównie negatywnym. Są to leksemy określające w gwarze polskiej obwodu lwowskiego człowieka próżnego, leniwego, powolnego oraz wolno pracującego. Podstawę materiałową analizy stanowią wyrazy rodzime i pochodzenia obcego, typowe dla tej gwary.
    In the article, the author presents highly emotionally charged names of people with prevailing negative emotions. There are lexemes describing a vain, lazy, and slow man working in the Polish Lvov region. The material basis for the analysis are words of native and foreign origin, typical of this dialect.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2020, 12; 289-297
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Narečna poimenovanja za kmečke posestnike kot motivacija hišnih imen na Gorenjskem
    Dialect lexemes for peasant landowners as motivation for house names in the Gorenjska/Upper Carniola region.
    Autorzy:
    Škofic, Jožica
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1854146.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-10
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    dialectology
    geolinguistics
    Slovenian Linguistic Atlas (SLA)
    Upper Carniola
    microtoponyms
    house names
    dialektologija
    geolingvistika
    Slovenski lingvistični atlas (SLA)
    Gorenjska
    mikrotoponimija
    hišna imena
    Opis:
    V prispevku so predstavljena s poimenovanji za kmečke posestnike motivirana narečna hišna imena na Gorenjskem, zbrana v večletnem projektu Kako se pri vas reče? (2009–2020). Gradivo je primerjano z narečnimi apelativi, zbranimi z enotno anketno metodo v izbranih krajevnih govorih Slovenskega lingvističnega atlasa (SLA), tj. V181 kmet, V185 gruntar in V186 bajtar, kar omogoča primerjalno analizo občnoimenskega in lastnoimenskega narečnega gradiva na vseh jezikovnih ravninah – fonološki, morfološki, leksični (z etimologijo) in sintaktični.
    The article presents dialect house names in the Gorenjska/Upper Carniola region, motivated by names for peasant landowners, collected as part of the project What do you call your house? (2009–2020). The material has been compared with dialect appellatives collected by means of a uniform survey method in selected local dialects within the Slovenian Linguistic Atlas (SLA), i.e. V181 farmer, V185 big farmer and V186 cottager, which enables comparative analysis of dialect appellatives and proper names on all linguistic levels: phonological, morphological, lexical (with etymology) and syntactic.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2021, 14; 17-34
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gwarowe sufiksy… -ok [-ak], -oc/-ac [-acz], -ula i -ka w Słowniku gwary gorczańskiej (zagórzańskiej) Józefy Kobylińskiej
    Dialectal suffixes -ok [-ak], -oc/-ac [-acz], -ula and -ka in Słownik gwary gorczańskiej (zagórzańskiej) by Józefa Kobylińska
    Autorzy:
    Mączyński, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/459175.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    łowotwórstwo gwarowe
    ekspresywność gwary
    nazwy osób
    aksjologia
    językowa
    dialectal word formation
    expressivity of a dialect
    names of people
    linguistic
    axiology
    Opis:
    Dialectal suffixes -acz [-oc], -ak [-ok], -ula and -ka in zagórzański dialect usually form pejorative names of people. Among female names, a special example is the suffix -ula, which is either non-existent in other dialects, or has a different function (forms names of wives or cows). By means of the words built with the use of these suffixes, language users make assessments and express critical attitude towards others.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2019, 14; 117-127
    2083-1765
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dialekt kreteński języka nowogreckiego – próba opisu na bazie materiału hydronimicznego, część 2: morfologia i leksyka
    The Cretan dialect of the Modern Greek language – a preliminary description on the basis of hydronymic data, part 2: morphology and vocabulary
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594279.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    język nowogrecki
    nazwy wodne
    dialekt kreteński
    Modern Greek
    river names
    Cretan dialect
    Opis:
    Artykuł jest uzupełnieniem wcześniejszej publikacji [Kaczyńska, 2014a, s. 93–120], pokazującej charakterystyczne cechy dialektu kreteńskiego języka nowogreckiego poprzez pryzmat nowożytnej hydronimii wyspy Krety. W niniejszej pracy omówiono wybrane ogólnokreteńskie zjawiska morfologiczne (słowotwórcze i fleksyjne). Część tych zjawisk ma archaiczny charakter, sięgający zapewne epoki antycznej. Ślady starożytnego dialektu doryckiego obserwuje się także w leksyce apelatywnej, stanowiącej podstawę kreteńskich jednostek hydronimicznych. W słownictwie dialektu kreteńskiego zauważa się silny wpływ języka włoskiego, co tłumaczy się długoletnim panowaniem Republiki Weneckiej na Krecie (1204–1669). Leksyka kreteńska obfituje w turcyzmy, wchłonięte przez dialekt miejscowy w okresie osmańskiej okupacji wyspy (1669–1898). Odnotowuje się arabskie pochodzenie ograniczonej liczby dialektyzmów. Zapożyczenia z języków południowosłowiańskich, albańskiego lub rumuńskiego stanowią bardzo znikomą grupę.
    The paper, which supplements an earlier article [Kaczyńska, 2014a, s. 93–120], presents an overview of different features of the Cretan dialect of Modern Greek on the basis of the island’s modern hydronymy. The author discusses 18 morphological phenomena connected with Common Cretan word-formation and nominal flexion. Some of them demonstrate an archaic (Ancient Greek) character. There are clear traces of ancient Doric speech in the vernacular vocabulary, as well as in the Modern Cretan water names. The Cretan dialect was strongly influenced by the Italian language during the Venetian occupation of the island (1204–1669). The Turkish language contributed significantly to the dialect’s lexicon by supplying numerous loanwords absorbed during the Ottoman rule in Crete (1669–1898). Some Cretan dialectisms seem to derive from Arabic. Lexical borrowings from South Slavic, Albanian and Romanian are sparse
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2015, 61; 61-78
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nazwy kobiet w gwarach Warmii i Mazur
    Names of women in the dialects of Warmia and Masuria
    Autorzy:
    Sobolewska, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/3543944.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    feminine names
    Masurian dialect
    Warmian dialect
    Opis:
    This article presents more than 300 semantic units being names of women used in the area of Warmia and Masuria in the period from the mid-19th century to the mid-20th century in traditional rural communities. It discusses the semantic diversity of particular groups of lexemes, presents their number, and indicates the extralinguistic reasons which caused the growth of the number of feminine names within certain semantic fields. It also confronts certain specialised sets of lexemes, e.g. the names of unmarried women, with their male counterparts.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2023, 801, 2; 57-64
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nieoficjalne urbanonimy Brna na tle podobnych nazw Poznania i Warszawy (rekonesans badawczy)
    Unofficial urbanisms of Brno against background similar names of Poznań and Warsaw (research reconnaissance)
    Autorzy:
    Juszczak, Bartosz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/908784.pdf
    Data publikacji:
    2018-08-31
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    onomastics
    urban place names
    unofficial urbanonimes
    Hantec
    Brno urban dialect
    Warsaw urban dialect
    Poznan urban dialect
    onomastyka
    urbanonimia
    nieoficjalne urbanonimy
    hantec
    dialekt miejski Brna
    gwara warszawska
    gwara miejska Poznania
    Opis:
    Artykuł dotyczy nieoficjalnych urbanonimów Brna (na tle takich samych nazw Warszawy i Poznania). Część empiryczną materiału badawczego stanowi 265 nieoficjalnych nazw obiektów przestrzeni miejskiej wyekscerpowanych ze źródeł leksykograficznych, a także portali internetowych. W zgromadzonym materiale można wyłonić wszystkie typy obiektów przestrzeni miejskiej, które są reprezentowane przez różną liczbę urbanonimów. Podczas tworzenia nieoficjalnych toponimów miejskich obserwujemy różne procesy słowotwórcze (uniwerbizacja), posiłkowanie się obcą leksyką, zjawisko eliptyzacji i przeniesień metaforycznych. 
    The article studies unofficial Brno urbanonimes (on the basis of the same names in Warsaw and Poznan). The empirical part of the research material constitutes 265 unofficial names of urban space objects excerpted from lexicographical sources and from web portals. The collected material represents three types of urban space objects that are represented by a different number of urbanonimes. The formation of the aforementioned toponyms requires a (limited) set of word-formation processes, such as univerbation, foreign lexicon borrowings, elliptical constructions and metaphorical transfers.
    Źródło:
    Bohemistyka; 2018, 1; 61-75
    1642-9893
    Pojawia się w:
    Bohemistyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Category of Disembodied Proper Names And Linguistic-Cultural Description of Ukrainian Eponymy: With Special Reference to Eponyms in Лексикон Львівський
    Autorzy:
    Yermolenko, Serhiy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2030922.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    disembodied proper names
    eponym
    Ukrainian Lʹviv dialect
    derivation
    motivation
    Źródło:
    Slavia Orientalis; 2021, LXX, 3; 599-622
    0037-6744
    Pojawia się w:
    Slavia Orientalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O statusie i zasięgu gwary w osiemnastowiecznej Polsce (na przykładzie nazw orczyka w wielkopolskich inwentarzach dóbr szlacheckich)
    About the status and scope of the dialect in 18th century Poland (the case of whippletree’s names in stock lists of the nobility from Greater Poland)
    Autorzy:
    Osowski, Błażej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594090.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    dialect
    Greater Poland’s dialect
    the history of the Polish language
    names of whippletree
    language and dialect’s status
    18th century
    gwara
    gwary wielkopolskie
    historia języka polskiego
    nazwy orczyka
    status języka i gwary
    wiek XVIII
    Opis:
    The paper shows the social status of dialects in the eighteenth-century Polish society. The first part of article contains theoretical attentions: findings of researchers and the opinions of witnesses era. It turns out that social scope of dialects was wider and not limited only to the peasants. The second part is an analysis of the names of whippletree. I used material from stock lists of the nobility from the second half of the eighteenth century from Wielkopolska, showing the presence of distinctive and regional vocabulary.
    Artykuł podejmuje temat statusu społecznego gwary w XVIII-wiecznym społeczeństwie polskim. Składa się z dwóch części. Pierwsza zawiera uwagi teoretyczne: ustalenia badaczy oraz opinie świadków epoki. Okazuje się, że dawniej zasięg społeczny gwary był szerszy i nie ograniczał się tylko do chłopów. Druga część to analiza nazw orczyka na jednego, dwa i trzy konie. Wykorzystano materiał wielkopolskich inwentarzy dóbr szlacheckich z 2. połowy XVIII wieku, pokazując obecność w nich leksyki dyferencyjnej i regionalnej.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2017, 64; 203-215
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Słowiańskie nazwy ‘pleców’ i ‘ramienia’ w świetle materiałów gwarowych i źródeł historycznych
    Autorzy:
    Siatkowski, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/678502.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Slavic languages
    Slavic names of ‘the back’ and ‘the shoulders’
    dialect
    Opis:
    Slavic names of ‘the back’ and ‘the shoulders’ in the light of dialectal materials and historic sourcesThe meaning of the names of ‘the back’ and ‘the shoulders’ are very ambiguous, which is also characteristic of the other names of the parts of the body. Certain names of ‘the back’ often refer to only their upper or lower part, as well as to ‘the spinal column’, while certain names of ‘the shoulders’ also mean ‘the shoulder’, ‘the upper part of the arm, however, below the elbow’ or ‘the whole arm to the palm’. In the plural form, this causes the confusion between ‘the back’ and ‘the shoulders’.‘The back’ and ‘the shoulder’ have only one group of common indigenous names: *pletji, *pletj-E and several word-forming derivates. In the both meanings, one form – *pletji – occurred, which was characterized by an obvious territorial difference. In addition, in the names of ‘the back’, the names: spina and formations *χrьbьtъ, *χribьtъ, connected with the root *gъrb-, *lędvьje and *zada cover wide territories. The remaining ones are extremely rare.In the names of ‘the shoulders’, however, apart from the lexemes connected with the root *pletj-, names derived from the root *orm-, exhibiting a great morphological differentiation, occur. Lack of information in OLA records about grammatical forms somewhat complicates their interpretation. The clarification of complicated morphological transformations of these forms is made easier only by materials derived from beyond OLA. Historical materials prove that in eastern Slavic languages originally the names derived from the root *orm- were unknown.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2013, 48
    2392-2435
    0081-7090
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nazwy motyli w mowie mieszkańców wielkopolskich wsi
    The names of butterflies in the speech of the inhabitants of Greater Poland villages
    Autorzy:
    Kobus, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26850467.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    dialect
    language of the villagers
    butterflies and moths names
    gwara
    język mieszkańców wsi
    nazwy motyli
    ćma
    Opis:
    W artykule zostały opisane nazwy motyla dziennego i nocnego wyekscerpowane z wielkopolskich źródeł dialektologicznych. Współcześnie pozyskane dane językowe zebrano w ramach projektu edukacyjnego przeprowadzonego na terenie gminy Pobiedziska (pow. Poznań). Na podstawie przeprowadzonych badań terenowych uzyskano – obok nazw ogólnych – zaledwie kilka nazw gatunkowych motyli. Nazwy współczesne zostały zestawione z nazwami wyekscerpowanymi z materiałów archiwalnych AdamaTomaszewskiego i Atlasu języka i kultury ludowej Wielkopolski. W tekście poczyniono także drobne uwagi etymologiczne dotyczące zróżnicowanych na terenie Wielkopolski nazw motyla i ćmy.
    The article describes the names of the diurnal and nocturnal butterflies extracted from dialectological sources from Greater Poland. Contemporary linguistic data were collected as part of an educational project carried out in Pobiedziska commune (Poznań district). The field research has resulted in just a few species names of butterflies, next to generic names. Contemporary names have been juxtaposed with names excerpted from Adam Tomaszewski’s archival materials and the Atlas of the language and folk culture of Greater Poland. The text also makes minor etymological remarks on the names used for the butterfly and the moth, which vary from one location in Greater Poland to another
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2023, 16; 159-171
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z zagadnień etymologii gwarowej – luskopy
    Issues of dialect etymology – luskopy
    Autorzy:
    Kucharczyk, Renata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26850441.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-22
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    etymologia
    germanizm
    gwary polskie
    nazwy nosideł
    etymology
    Germanism
    Polish sub-dialects
    names of yokes
    Opis:
    Przedmiotem artykułu jest ustalenie etymologii gwarowej nazwy luskopy ‘nosidła do wiader z wodą’. Luskopy funkcjonują jako wyraz słowotwórczo niepodzielny, jednak jego podstawą było zapewne niemieckie compositum. Zauważalna paralelność nazw nosideł i elementów uprzęży pozwala sądzić, że pierwszy człon analizowanego złożenia może pochodzić od niem. Ross ‘koń’. Drugi element złożenia może wywodzić się od niem. Koppel w znaczeniu ‘pas rzemienny’ lub ‘jarzmo’ albo Kappe ‘nakrycie głowy’.
    The aim of the article is to establish the etymology of a subdialectal word luskopy ‘shoulder yoke for carrying buckets of water. Luskopy functions as an indivisible word but it probably originated from the German compositum. The noticeable parallelism between the names of yokes and harness parts suggests that the first segment of the analysed compound may come from the German Ross ‘horse’. The second part of the compound may be derived from the German Koppel meaning a ‘leather belt’ or a ‘yoke’, or Kappe ‘headgear’.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2022, 15; 127-136
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Lakońskie nazwy palmy daktylowej i gałęzi palmowej
    Laconian Names for Date Palm and Palm Leaf
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1787917.pdf
    Data publikacji:
    2021-04-05
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    greckie słownictwo
    fitonimia
    dialekt lakoński
    Greek vocabulary
    phytonymy
    Laconian dialect
    Opis:
    W artykule omawia się dwie lakońskie glosy Hesychiosa oznaczające ‘daktylowca właściwego, czyli palmę daktylową (Phoenix dactylifera L.)’: βουάκραι· οἱ φοίνικες, ὑπὸ Λακώνων (HAL β-868) oraz σελίαρ· φοίνιξ (HAL σ-382), a także trzecią glosę o znaczeniu ‘gałąź palmy daktylowej’: σαρίρ· κλάδος φοίνικος, Λάκωνες (HAL σ-212). Lakoński wyraz βουάκρᾱ f. reprezentuje doryckie złożenie zawierające cząstkę βοῦ ‘duży, wielki, liczny’ oraz grecki apelatyw ἄκρᾱ (= joń. ἄκρη) f. ‘najwyższy punkt, szczyt, koniec’. Fitonim pierwotnie określał drzewo charakteryzujące się „wielkim szczytem”, jako że wielkie pierzaste gałęzie daktylowca tworzą imponującą koronę. Także dialektalny rzeczownik σελίαρ m. ‘palma daktylowa’ (< *σαλίαρ < lak. *σαλλίας < dor. *θαλλίας) wskazuje na obfitość gałęzi palmowych, por. gr. θαλία f. ‘obfitość’, θαλλίᾱ f. coll. ‘listowie, gałązki’, gr. θαλλός m. ‘gałązka’, coll. ‘świeże, zielone liście; młode pędy’, θαλλοί m. pl. ‘liście palmowe’. Hesychiosowy termin σαρίρ f. ‘gałąź palmowa’ powstał z późnolakońskiej formy *σαλίρ (< lak. *σαλλίς < dor. *θαλλίς) na skutek regresywnej dylacji dwóch spółgłosek płynnych.
    The paper discusses two Hesychian glosses (of Laconian origin) denoting ‘date palm, Phoenix dactylifera L.’: βουάκραι· οἱ φοίνικες, ὑπὸ Λακώνων (HAL β-868) and σελίαρ· φοίνιξ (HAL σ-382), as well as the third gloss for ‘leaf of the date palm’: σαρίρ· κλάδος φοίνικος, Λάκωνες (HAL σ-212). The Laconian word βουάκρᾱ f. represents a Doric compound containing the element βοῦ ‘big, great, many’ and the Greek appellative ἄκρᾱ (= Ionic ἄκρη) f. ‘summit, top’. It means originally ‘(a tree) having a great summit’. Indeed, the long pinnate branches of the date palm form an impressive tree crown. Also the dialectal noun σελίαρ m. ‘date palm’ (< *σαλίαρ < Lac. *σαλλίας < Doric *θαλλίας) refers to an abundance of palm leaves, cf. Gk. θαλία f. ‘abundance’, θαλλία f. ‘foliage, leaf-buds or twigs’, θαλλός m. ‘young branch, shoot’, θαλλοί m. pl. ‘palm-leaves’. The Hesychian term σαρίρ f. ‘palm leaf’ derives from Late Laconian *σαλίρ (< Lac. *σαλλίς < Doric *θαλλίς) by a regressive assimilation of two liquids.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 3; 47-61
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rośliny tatrzańskie w piśmiennictwie Zofii Radwańskiej-Paryskiej
    Tatra Plants in the Writings of Zofia Radwańska-Paryska
    Autorzy:
    Mączyński, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/459525.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    nazwy roślin
    gwara podhalańska
    nazwy barw
    językowy obraz roślin
    names of plants
    Tatra dialect
    names of colours
    lingiuistic image of the world
    Opis:
    Basing on the texts by Zofia Radwańska-Paryska, the author reconstructs the ways of describing plants growing in the Tatra Mountains. The method of looking at the plant includes four different author’s points of view, mixed with each other, and the genre of the text does not determine the language used in it. The article reproduces four examples of linguistic images of plants.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2015, 10; 107-119
    2083-1765
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nazwy gościn w gwarze i kulturze Śląska (na tle porównawczym)
    Names of receptions in the dialect and culture of Silesia (a comparative study)
    Autorzy:
    Przymuszała, Lidia
    Świtała-Trybek, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26850471.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    Silesia
    dialectal vocabulary
    names of receptions
    culture
    feasting
    Śląsk
    słownictwo gwarowe
    nazwy gościn
    kultura
    biesiadowanie
    Opis:
    Przedmiotem niniejszego artykułu jest blisko 70 gwarowych nazw gościn – towarzyskich spotkań połączonych z biesiadowaniem. Artykuł ma na celu omówienie semantyki nazw pokazanych w ścisłym powiązaniu z kulturą regionu, przedstawienie ich pochodzenia i motywacji, a także ich geograficznego rozprzestrzenienia. Część z omówionych nazw (biesiada, gościna, uczta) są lub były znane także w polszczyźnie ogólnej i w niektórych gwarach. Inne, jak na przykład fajer, Abraham, radośnik, welflajsz świadczą o specyfice śląskiej, przejawiającej się na płaszczyźnie języka i w sferze zwyczajowej. Podstawę badawczą tekstu stanowią własne materiały terenowe zebrane na obszarze Górnego Śląska w latach 2017–2022, starsze i nowsze opracowania etnograficzne, a także słowniki dialektu śląskiego.
    The subject of this article encompasses nearly 70 dialectal names of receptions defined as social meetings combined with feasting. The article aims to discuss the semantics of the names in close connection with the region’s culture, to present their origin and justification, as well as their geographical distribution. Some of the names discussed (biesiada, gościna, uczta) are or were also known in general Polish and some dialects. Others, such as fajer, Abraham, radośnik, welflajsz testify to the specificity of Silesia, both with respect to the language and the customs. The text is based on own field materials collected in Upper Silesia in 2017–2022, older and newer ethnographic studies, as well as dictionaries of the Silesian dialect.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2023, 16; 145-157
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nazwy terenowe jako czynnik utrwalający gwarę
    Field Names as A Factor Preserving Dialect
    Autorzy:
    Jelonek, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/971881.pdf
    Data publikacji:
    2015-12-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    kultura mieszkańców wsi
    słownictwo gwarowe
    mikrotoponim
    the culture of the village inhabitants
    dialectal vocabulary
    microtoponym
    Opis:
    The main purpose of this article is to present how geographical names (microtoponyms) acquire slang names. The site of inquiry is the area of Wręczyca Wielka, which contains the names of different physiographic objects, e. g. fields, meadows, forests, paths. The data was collected from 2011 to 2015 during the informal utterances of the oldest and middle generations of the inhabitants of the area. The analysis also contains the justifications for the microtoponyms. The linguistic material was collected in the area near Kłobuck in the north of the Silesian Province. The first part of this article is devoted to the main transformation of the Polish rural areas after 1945. The latter parts of the text present e.g. the fact that microtoponyms sustain phonetic slang features which do not exist in contemporary slang, and the fact that geographical names are one of the elements of folk culture, as well as the link between the former and contemporary folk image.
    Źródło:
    Onomastica; 2016, 60; 263-271
    0078-4648
    Pojawia się w:
    Onomastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Leksemy gwarowe jako modne komponenty onimiczne
    Upper Silesian Dialectal Lexemes as Fashionable Onymic Components
    Autorzy:
    Łuc, Izabela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1192772.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
    Tematy:
    gwara
    Górny Śląsk
    nazwy własne
    moda onimiczna
    dialect
    Upper Sielsia
    proper names
    onymic fashion
    Opis:
    W artykule opisano zjawisko mody onimicznej związanej z komercyjną próbą wyzyskania cech i właściwości leksemów gwary górnośląskiej jako komponentów nazw użytkowych promujących przestrzeń subregionu. Uwzględniając złożony polisystem perswazyjnych uwarunkowań, nazwy te opisano z perspektywy kognitywnej (teorii pól znaczeniowych), lingwistyki kulturowej, socjolingwistyki i pragmalingwistyki.
    The article the phenomenon of onymic fashion connected with a commercial attempt exploit characteristics and properties of Upper Silesian dialect lexemes as components of functional names promoting the subregion was described. Considering the complex polysystem of persuasive conditions, the names were described from the perspective of cultural linguistics, socjolinguistics and pragmalinguistics.
    Źródło:
    Półrocznik Językoznawczy Tertium; 2019, 4, 1
    2543-7844
    Pojawia się w:
    Półrocznik Językoznawczy Tertium
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nazwy części kosy w ukraińskiej gwarze nadsańskiej (na przykładzie rejonu mościskiego, obwodu lwowskiego)
    Names of the scythe in the Ukrainian Nadsanie dialect (based on an example of the district of Mościska).
    Autorzy:
    Kostecka-Sadowa, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/498456.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    gwara ukraińska
    zróżnicowanie pokoleniowe
    słownictwo
    pogranicze językowe
    Ukrainian dialect
    cross-section of generations
    lexis
    linguistic borderland
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2017, 9; 175-182
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gwarowe formy nazwisk kobiet w komunikacji internetowej
    Dialectal forms of womens names in Internet communication
    Autorzy:
    Kucharzyk, Renata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1992214.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-29
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    nazwisko
    formacje marytonimiczne
    komunikacja internetowa
    gwara
    agresja językowa
    surname
    maritonymic formations
    Internet communication
    dialect
    verbal aggression
    Opis:
    Nazwiska w oficjalnym obiegu występują w urzędowo zatwierdzonej formie i nie mogą być dowolnie zmieniane. W komunikacji potocznej niekiedy podlegają pewnym przeobrażeniom, co ma wpływ na ich wartość komunikacyjną. W artykule zanalizowano jeden typ przekształceń nazwisk w komunikacji internetowej, a mianowicie tworzenie nieoficjalnych form nazwisk kobiet z wykorzystaniem wybranych gwarowych sufiksów marytonimicznych. Rozważania zostały ograniczone do grupy nazwisk kobiet uczestniczących w życiu politycznym. Nazwiska kobiet polityków ukształtowane według gwarowych schematów tworzenia formacji marytonimicznych w komunikacji internetowej funkcjonują jako ekspresywizmy, które mogą pełnić różne funkcje, z których najważniejsze to funkcja wartościująca, perswazyjna, ludyczna i identyfikująca.
    Names in official circulation appear in an officially approved form and may not be freely changed. In informal communication they sometimes undergo certain transformations, which affects their communicative value. The paper analyses one type of name transformations in Internet communication, namely the creation of unofficial forms of women’s surnames using selected dialect maritonymic suffixes. The analysis was limited to the names of women participating in political life. The names of women politicians formed according to dialect patterns of maritonymic formation in Internet communication function as expressivisms that can perform various functions, the most important of which are the evaluative, persuasive, ludic and identifying ones.
    Źródło:
    Onomastica; 2021, 65, 2; 165-177
    0078-4648
    Pojawia się w:
    Onomastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dialekt kreteński języka nowogreckiego – próba opisu na bazie materiału hydronimicznego. Część 3: zjawiska fonetyczne i morfologiczne ograniczone terytorialnie
    The Cretan dialect of the Modern Greek language – a preliminary description on the basis of hydronymic data. Part 3: areally limited phonetic and morphological phenomena
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594122.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    Uniwersytet Łódzki
    Wydział Filologiczny
    Katedra Filologii Klasycznej
    Modern Greek
    river names
    Cretan dialect
    Opis:
    Artykuł zawiera treściwe omówienie trzynastu regionalnych innowacji dialektu kreteńskiego (dziewięciu fonetycznych i czterech morfologicznych), które można zaobserwować w hydronimii wyspy. Dwa przedyskutowane zjawiska fonetyczne i cztery morfologiczne dość zgodnie dzielą Kretę na dwa podobnej wielkości obszary: areał zachodni (obejmujący dwie jednostki terytorialne, dawne nomosy: Chaniá i Réthimno) i areał wschodni (obejmujący dwa wcześniejsze nomosy: Iráklio i Lasíthi), co pozwala wyróżnić główne subdialekty – zachodniokreteński i wschodniokreteński. Niektóre innowacje fonetyczne są bardziej rozproszone i najczęściej ograniczone do relatywnie mniejszych jednostek terytorialnych (np. do gwary Kísamos, Sfakiá lub Wiános). Wszystkie omówione innowacje morfologiczne pojawiły się wyłącznie w subdialekcie zachodniokreteńskim, który jednocześnie nie wprowadził ani jednej innowacji fonetycznej obejmującej cały obszar zachodniej Krety. Można zatem powiedzieć, że gwary zachodnie dialektu kreteńskiego są pod względem zjawisk morfologicznych zdecydowanie bardziej innowacyjne niż gwary wschodnie. Z drugiej jednak strony subdialekt wschodniokreteński przeprowadził kilka partykularnych innowacji fonetycznych, które obejmują cały obszar wschodniej Krety.
    The paper contains a concise discussion of thirteen regional innovations of the Cretan dialect (including 9 phonetic and 4 morphological ones) that may be observed in the island’s modern hydronymy. Two phonetic phenomena and four morphological ones unanimously divide the island of Crete into two zones of similar size: the western area (comprising two regional units, corresponding to the earlier prefectures of Chania and Rethymno) and the eastern area (likewise spanning two regional units, Heraklion and Lasithi). On the basis of these local phenomena, it is necessary to distinguish two basic subdialects: West Cretan and East Cretan. Some phonetic innovations are dispersed and generally limited to minor local areas (e.g. those of Kissamos, Sfakia and Viannos). All of the morphological innovations under discussion appeared exclusively in the West Cretan subdialect, which at the same time introduced no common phonetic innovations in the western area of island. Thus, from the morphological point of view, the western variety of the Cretan dialect is more innovative than the eastern idioms. On the other hand, the East Cretan subdialect introduced a number of common phonetic innovations in the whole area of eastern Crete.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2016, 63; 35-51
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tesalska i kreteńska nazwa tykwy pospolitej
    The Thessalian and Cretan name for ‘bottle gourd’
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Witczak, Krzysztof T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1882797.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    nazwy botaniczne
    dialekt kreteński
    dialektologia grecka
    leksyka grecka
    botanical names
    Cretan dialect
    Greek dialectology
    Greek vocabulary
    Opis:
    W dziele pt. Uczta mężów (IX 369b) Atenajos przytacza cztery greckie nazwy rzepy (Brassica campestris L., syn. Brassica rapa L.’): βουνιάς, γογγυλίς, lak. γάστρα oraz beoc. ζεκελτίς. Trzy pierwsze apelatywy mają doskonałą motywację w zachowanej leksyce greckiej. Czwarty wyraz pozostaje etymologicznie i słowotwórczo niejasny. Atenajos podaje, że dwaj greccy autorzy, Amerias oraz Timachidas, przytaczają dialektalny (niewątpliwie tesalski) termin ζακελτίς f. ‘tykwa pospolita, tykwa zwyczajna, kalebasa, Lagenaria siceraria (Molina) Standl.’. W leksykonie Hesychiosa z Aleksandrii pojawiają się dwie pokrewne glosy: ζακελτίδες · κολοκύνται. ἢ γογγυλίδες (HAL ζ-24); ζακαυθίδες · κολοκύνται (HAL ζ-30). Pierwsza glosa odnosi się do tesalskiej leksyki. Druga glosa (niepotrzebnie emendowana w wydaniach M. Schmidta i K. Lattego) dokumentuje zmianę spółgłoski płynnej λ [l] do [ṷ], co jest zjawiskiem typowo kreteńskim, dobrze poświadczonym w leksykonie Hesychiosa, por. [1] αὐκάν · ἀλκήν. Κρῆτες (HAL α-8277); [2] αὐκυόνα · ἀλκυόνα. Κρῆτες (HAL α-8280); [3] αὕμα · ἅλμη, ὑπὸ Κρητῶν (HAL α-8324); [4] αὖσος · ἄλσος. Κρῆτες (HAL α-8347); [5] θεύγεσθαι · θέλγεσθαι. Κρῆτες (HAL θ-427). Proces welaryzacji *λ [l] potwierdzają też teksty epigraficzne odnalezione w trzech ośrodkach centralnej Krety (Gortyna, Fajstos, Lebena). W tej sytuacji Hesychiosowy termin ζακαυθίδες ‘tykwy’ (sprowadzający się do uprzedniego *ζακαλθίδες) musi być uznany za typowy dialektyzm centralnokreteński.
    In his work Deipnosophistae (IX 369b) Athenaeus discusses four Greek names for ‘turnip, Brassica campestris L., syn. Brassica rapa L.’, namely βουνιάς, γογγυλίς, Laconian γάστρα and Boeotian ζεκελτίς. Three first appellatives are clearly motivated by the Greek vocabulary. The fourth term is unclear etymologically. According to Athenaeus (IX 369b), two Greek writers, Amerias and Timachidas, refer to a dialectal (evidently Thessalian) term ζακελτίς f. ‘bottle gourd, Lagenaria siceraria (Molina) Standl’. In his lexicon Hesychius of Alexandria registers two related glosses: ζακελτίδες · κολοκύνται. ἢ γογγυλίδες (HAL ζ-24); ζακαυθίδες · κολοκύνται (HAL ζ-30). The former refers to the Thessalian item. The latter one (wrongly printed as ζακυνθίδες · κολοκύνται in M. Schmidt’s and K. Latte’s editions) demonstrates a change of the liquid stop λ [l] to [ṷ], which is explained as a Cretan phenomenon, attested also in the Hesychian lexicon, see e.g. [1] αὐκάν · ἀλκήν. Κρῆτες (HAL α-8277); [2] αὐκυόνα · ἀλκυόνα. Κρῆτες (HAL α-8280); [3] αὕμα · ἅλμη, ὑπὸ Κρητῶν (HAL α-8324); [4] αὖσος · ἄλσος. Κρῆτες (HAL α-8347); [5] θεύγεσθαι · θέλγεσθαι. Κρῆτες (HAL θ-427). The same phonological process of velarization of *λ [l] is securely confirmed in three towns of Central Crete (Gortys, Leben, Phaestus) by numerous epigraphic texts. It is highly probable that the Hesychian term ζακαυθίδες ‘calabash gourds’ (as if from *ζακαλθίδες) must be treated as a dialectal form typical of Central Cretan.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 3; 23-42
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nazwy miar w gwarze łowieckiej (na materiale leksykograficznym) – wybrane zagadnienia
    The names of units of measure in hunting dialect (based on lexicographical material) – selected issues
    Autorzy:
    Janicka-Szyszko, Renata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/11543519.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
    Tematy:
    językoznawstwo
    socjolekt
    leksyka
    łowiectwo
    linguistics
    sociolect
    lexis
    hunting
    Opis:
    The aim of the following article is to analyze the excerpted lexical items regarding the names of units of measure in the hunting dialect. The research includes 229 lexical items enabling the linguistic interpretation areas such as: the number of animals, their age and quality. The wealth of sociolinguistic names of units of measure proves that the hunting dialect contains the tools for hunters for naming professional phenomena connected with classification of animals, their breeding and culling, interpreting reality in a more detailed way than it is possible by the lexis of general Polish (e.g. not only defining the specific names but names defining their age, the name of the male of the species but also its quality in the environment). The analysis of the selected sociolinguistic names of units of measurement indicates that the knowledge of the hunters sociolect makes it possible for hunters to express their thoughts effectively and precisely, which is also the crucial element of their identity.
    Celem artykułu jest analiza wyekscerpowanych z zasobów leksykograficznych określeń miar w gwarze łowieckiej. Oglądowi poddano łącznie 229 jednostek leksykalnych umożliwiających językową interpretację liczebności zwierząt, ich wieku oraz jakości. Bogactwo socjolektalnych nazw miar potwierdza, iż socjolekt dostarcza myśliwym narzędzia do nazywania swoistych zjawisk profesjonalnych związanych z klasyfikacją zwierząt, ich hodowlą i odstrzałem, interpretowania rzeczywistości i ujmowania jej bardziej szczegółowo, niż pozwala na to leksyka miar polszczyzny ogólnej (np. nie tylko określenie gatunkowe zwierząt, ale nazwy wskazujące na ich wiek; nie tylko nazwa samca określonego gatunku, ale i określenia oceniające jego jakość). Analiza wybranych socjolektalnych nazw miar wskazuje, iż znajomość gwary łowieckiej umożliwia myśliwym precyzyjną i skuteczną komunikację, stanowiąc jednocześnie istotny element ich tożsamości.
    Źródło:
    Język. Religia. Tożsamość; 2022, 2 A (26); 19-38
    2083-8964
    2544-1701
    Pojawia się w:
    Język. Religia. Tożsamość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Archaizmy językowe w nazwach osiedli i ich mieszkańców (na wybranych przykładach nazw z Mszany Dolnej)
    Linguistic archaisms in the names of housing estates and their residents (on the basis of selected examples from Mszana Dolna)
    Autorzy:
    Kobylińska, Józefa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2171631.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-29
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    names of housing estates
    toponyms
    anthroponyms
    linguistic peculiarities
    Zagórze dialect
    nazwy osiedli
    toponimy
    antroponimy
    osobliwości językowe
    gwara zagórzańska
    Opis:
    The paper is dedicated to the linguistic peculiarities found in the names of housing estates and their residents in Mszana Dolna, a town located in Zagórze area, in southern Małopolska. Morphological and phonetic features of toponyms and anthroponyms which are discussed result from historical, linguistic and dialectal conditions. Moreover, they reflect certain facts connected with culture and geography of the region.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2021, 16; 95-104
    2083-1765
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pomenovanie príbuzenských vzťahov po rodičoch v slovenských nárečiach
    Nazwy stopni pokrewieństwa w dialektach słowackich
    Names of family relatives in Slovak dialects
    Autorzy:
    Kollárová, Petra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594350.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    nazwy stopni pokrewieństwa
    dialekty słowackie
    wpływy interkulturalne
    kinship terms
    Slovak dialect area
    intercultural contacts
    Opis:
    Tematem artykułu jest analiza i interpretacja nazewnictwa stopni pokrewieństwa na terenach dialektów słowackich. W tekście wykorzystany został niepublikowany materiał gwarowy z archiwum Instytutu Językoznawstwa Ľ. Štúra SAV. Wybrano z niego do analizy cztery charakterystyczne nazwy określające członków rodziny, a mianowicie leksemy: wujek, ciocia, stryj, stryjna. Podstawą interpretacji jest terytorialne rozmieszczenie badanych leksemów oraz ich budowa słowotwórcza, ustalone pod wpływem międzykulturowych kontaktów, mających znaczenie dla ich aktualnego stanu. Do tekstu zostały dołączone mapy dialektów z terytorialnym rozmieszczeniem zjawisk, będące wiarygodnym punktem wyjścia do obserwacji badanych zjawisk w szerszym słowiańskim kontekście.
    In the paper we analyse and interpret names of persons in relation to parents in Slovak dialect area. For research we use unpublished, recorded local language from the archive of Ľ. Štúr Institute of Linguistics. We have chosen four representative names of family members – ujo, teta, strýko, stryná. The principle of interpretation is a study of distribution of the lexemes by area and their relations with word-formation under the influence of the intercultural contacts and language stabilization of the status quo. The main part of the study are maps of dialects with area distribution of features which are a reliable source for research in the wider Slavic context.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 65; 51-62
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Językowo-kulturowy obraz ziemi bocheńskiej utrwalony w mikrotoponimii gminy Żegocina
    Linguistically-cultural image of the Bochnia land preserved in the microtoponymy of the Żegocina commune in the Bochnia poviat
    Autorzy:
    Wróbel-Kącka, Karolina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2171610.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-11
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    toponymy
    cultural linguistic
    linguistic image of the world
    place names
    local names
    dialect
    toponimia
    lingwistyka kulturowa
    językowy obraz świata
    nazwy miejscowe
    nazwy terenowe
    gwara
    Opis:
    The subject of the article is the reconstruction of the image of the Bochnia land based on the analysis of toponyms collected in the commune of Żegocina. Toponymic linguistic material was examined in the context of cultural linguistics, which allowed it to reflect the image of the former village and its inhabitants, as well as to indicate the characteristic dialectal features present in this area.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2020, 15; 324-332
    2083-1765
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wystrój i wnętrze kościoła w wypowiedziach mieszkańców wsi
    Interior decorations and the interior of the church in statements of countrymen
    Autorzy:
    Staszewska, Zdzisława
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38430468.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
    Tematy:
    dialekt
    wspólny język
    nazwy szat
    nazwy naczyń liturgicznych
    nazwy wnętrz dekoracje kościoła
    modyfikacja semantyczna
    proces językowy
    dialect
    common language
    names of vestments
    names of liturgical vessels
    names of interior decorations of the church
    semantic modification
    the lingual process
    Opis:
    W artykule omówiono leksemy językowo-gwarowe (pochodzące z miejscowości położonych wokół Łodzi) dotyczące szat, naczyń liturgicznych, wyposażenia wnętrz kościoła. Badając formalny kształt i funkcje semantyczno-stylistyczne pojedynczych leksemów i powiązań wyrazowych, zwraca się tutaj uwagę na wspólne dla omawianych dialektów i języka potocznego nazwy, modyfikacje semantyczne i procesy językowe, które ulegają ustąpieniu.
    In the article one discussed dialectal lingual (coming from towns situated around Lodz) measures concerning of robes, liturgical vessels, interior decorations of the church. Investigating the formal shape and functions semantic-stylistic of single lexemes and word-connections pays here the attention to common for discussed dialects and the common language of the name, semantic modifications and lingual processes, which surrender.
    Źródło:
    Językoznawstwo; 2015, 9; 79-95
    1897-0389
    2391-5137
    Pojawia się w:
    Językoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nazwy florystyczne w nowożytnej hydronimii kreteńskiej
    FLORISTIC NAM ES IN TH E MOD ERN CRETEAN HYDRO NYMY
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/971769.pdf
    Data publikacji:
    2015-12-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    współczesna hydronimia grecka
    nazwy roślin
    język nowogrecki
    dialekt kreteński
    Modern Greek river names
    botanic appellatives
    Modern Greek language
    Cretan dialect
    Opis:
    In the paper is discussed as many as 468 Cretan river names, which may derive from the Modern Greek appellatives denoting plants. Floristic names represent 10% of all the modern hydronyms of the island (4666 names). As to the structure of the analyzed floristic names we can distinguish 294 simple names (62,9%), 160 composed names (34,1%) and 14 elliptical names (3%). It is worth emphasizing that 25 floristic river names appeared as early as in the Venetian times (1204–1669). Finally, an exhaustive list of the Modern Greek plant names, which became a basis of deriving numerous Cretan hydronyms, is presented.
    Źródło:
    Onomastica; 2015, 59; 281-299
    0078-4648
    Pojawia się w:
    Onomastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nazwy potraw z mięsa w języku mieszkańców kilku polskich wsi rejonu mościskiego
    Names of meat dishes in the language of inhabitants of several Polish villages in Mościska region
    Autorzy:
    Kostecka-Sadowa, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26850438.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-22
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    Polish local dialect in the Lviv region
    Polish-Ukrainian borderland
    vocabulary
    generational diversity
    the names of meat dishes
    polszczyzna południowokresowa
    zróżnicowanie pokoleniowe
    pogranicze polsko-ukraińskie
    nazwy potraw z mięsa
    Opis:
     Celem tego artykułu jest omówienie nazw potraw z mięsa w mowie Polaków na dawnych Kresach południowo-wschodnich. Przedmiotem moich badań jest nazewnictwo i charakterystyka pokoleniowa nazw lokalnych potraw przygotowywanych i spożywanych jako posiłki świąteczne – dania z mięsa przygotowywane na niedzielę, święta lub podczas świniobicia. Analizy koncentruję wokół dynamiki zmian w zakresie funkcjonowania nazw pożywienia.
    The purpose of this article is to discuss the names of meat dishes in the speech of Poles in the south-eastern borderlands. The subject of my research is the nomenclature and generational characteristics of the names of local dishes prepared and eaten as festive meals – meat dishes prepared on Sundays, holidays or during pig slaughter. My analyses revolve around the dynamics of change in the functioning of food names.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2022, 15; 173-182
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dziedzictwo kulinarne polsko-czesko-niemieckiego pogranicza (na przykładzie gwarowych nazw klusek)
    Culinary heritage of the Polish-Czech-German borderland as exemplified by Silesian names of noodles
    Autorzy:
    Świtała-Trybek, Dorota
    Przymuszała, Lidia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/50676472.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Śląsk
    pogranicze polsko-czesko-niemieckie
    dziedzictwo
    kulinaria
    gwara
    motywacja nazw
    Silesia
    Polish-Czech-German borderland
    heritage
    cuisine
    dialect
    motivation of names
    Opis:
    Celem artykułu jest pokazanie dziedzictwa kulinarnego polsko-czesko-niemieckiego pogranicza na przykładzie śląskich nazw klusek. W tekście analizie poddano 75 gwarowych leksemów, omawiając ich pochodzenie i motywację. Wyróżniono kilka grup motywacyjnych: nazwy odnoszące się do sposobu przyrządzania potrawy; nazwy nawiązujące do jej głównego składnika; nazwy wskazujące na właściwości organoleptyczne klusek (kolor, kształt, konsystencja) oraz na ich związek z regionem czy państwem. Część przykładów nazw klusek to pożyczki z języka niemieckiego i języka czeskiego, wskazujące na wspólne dziedzictwo kulinarne.    Bazę materiałową niniejszego tekstu stanowią dawne i nowsze źródła etnograficzne, słowniki gwarowe oraz materiały terenowe zebrane w ostatnich kilku latach na obszarze dwóch województw: śląskiego i opolskiego.
    The aim of the article is to show the culinary heritage of the Polish-Czech-German borderland as exemplified by Silesian names of noodles. 71 dialect lexemes were analyzed in the text; their origin and motivation were discussed. Several motivational groups have been distinguished: names relating to the method of preparing the dish; names referring to its main ingredient; names indicating the organoleptic properties of the noodles (colour, shape, texture) and their connection with the region or country. Some examples of noodle names are loans from German and Czech, pointing to a common culinary heritage.    The text is based on old and new ethnographic sources, dialect dictionaries and field materials collected in the last few years in the area of Silesia and Opole Provinces.
    Źródło:
    Bohemistyka; 2023, 23, 2; 255-274
    1642-9893
    Pojawia się w:
    Bohemistyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    «Дочку в колыбельку, приданое в коробейку»: название приданого в севернорусских говорах
    «Daughter in a cradle, the dowry in a small box»: names for the dowry in the North Russia dialects
    Autorzy:
    Крылова, Ольга Николаевна
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2008035.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-15
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    North Russian dialects
    dialect vocabulary
    wedding
    dowry
    севернорусские говоры
    диалектная лексика
    свадьба
    приданое
    Opis:
    В статье рассматривается один элементов свадебного ритуала – приданое и все, что с ним связано (процесс, время его приготовления, наименование лиц, перевозивших его). Выделены признаки, которые легли в основу наименований приданого. Наибольшее количество номинаций связано с его дарением (дар, дары, даровье, дарьё, задарье, вздарье); с одеждой и постелью, как части приданого (справа, свита, лопоть, лотонье, платно, место, перина); с коробом, в котором оно перевозилось (коробейка, коробья, кладовица, кошева).
    The article examines one element of the wedding ritual: the dowry and everything related to it (the process, the time of preparation, the names of the individuals transporting it). The author has highlighted the features at the basis of the names of the dowry. The largest number of nominations are associated with its donation (dar, dary, darov’ye, dar’yo, zadar’ye, vzdar’ye); with clothes and bedding as part of a dowry (sprava, svita, lopot’, loton’ye, platno, mesto, perina) and with the box in which it was transported (korobeyka, korob’ya, kladovitsa, kosheva).
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2020, 12; 179-190
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gwarowe nazwy wyrobów ze świniobicia w języku mieszkańców kilku wsi rejonu mościskiego
    Dialectal names of meat products prepared after pig slaughter used by inhabitants of several Polish villages in Mościska region
    Autorzy:
    Kostecka-Sadowa, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/39783315.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Polish local dialect in the Lviv region
    generational diversity
    vocabulary
    the names of meat dishes
    culinary terms
    semantic motivation
    pig slaughter
    Opis:
    The subject of the article is the dialectal names of products prepared after pig slaughter presented against the background of the language spoken by Poles in the south-eastern borderlands. My analyses revolve around the dynamics of change to food names. The aim of the article is to present a selected group of lexemes attributed to one of the subfields of dialectal culinary vocabulary, to draw attention to the meaning of names, their origin and motivation (partly also to the formal shape), as well as to discuss the nomination mechanisms. The research is based on own field materials collected in this area.
    Źródło:
    Slavia Occidentalis; 2023, 80/1; 91-102
    0081-0002
    Pojawia się w:
    Slavia Occidentalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Język w procesie kształtowania nowych regionów w Polsce
    Language in the Creation Process of the New Regions of Poland
    Autorzy:
    Sagan-Bielawa, Mirosława
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32387992.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    regional identity
    Polish language
    choronyms
    ethnonyms
    names of voivodeships
    regionalism
    local dialect
    tożsamość regionalna
    język polski
    choronimy
    etnonimy
    nazwy województw
    regionalizm
    gwara
    Opis:
    The article concerns the influence of state reform on the evolution of regional identity. The aim of the article is to describe the role of language in these changes. In 1999, sixteen large regions (voivodeships) were established; it is significant that the contemporary names of these voivodeships refer to historical choronyms. The boundaries between administrative divisions and traditional ethnographic regions are indistinct due to the use of variant names like Małopolska, Podkarpacie, Pomorze Zachodnie instead of the formal names województwo małopolskie, podkarpackie, zachodniopomorskie etc., as well as the creation of new names of inhabitants (e.g. Zachodniopomorzanie, Małopolanie, Ślązacy, Lubuszanie) and nomina-abstracta (e.g. “małopolskość”, “podkarpackość”). The meaning of the Polish word region (‘area’, ‘territory’, also ‘private homeland’) became synonymous with województwo (‘voivodeship’, ‘province’). Furthermore, the blurred distinction between geographical and administrative names gives rise to the misconception that dialectal differentiation in Poland is related to the boundaries of voivodeships.
    Artykuł dotyczy ewolucji tożsamości regionalnej, jaka dokonała się w wyniku administracyjnej regionalizacji sprzed 20 lat. Celem artykułu jest pokazanie roli języka w tych zmianach. Nazwy 16 województw utworzonych w Polsce w 1999 roku nawiązują do historycznych nazw geograficznych, a same terminy województwo i region traktowane są jako synonimy. Użycie nazw typu Małopolska, Podkarpacie, Pomorze Zachodnie jako wariantywnych nazw województw (zamiast określeń województwo: małopolskie, podkarpackie, zachodniopomorskie itp.), tworzenie nowych nazw mieszkańców (np. Zachodniopomorzanie, Małopolanie, Ślązacy, Lubuszanie), a także abstrakcyjnych nazw cech (np. „małopolskość”, „podkarpackość”) powodują, że zaciera się różnica między podziałem administracyjnym a tradycyjnymi regionami. Mieszanie się nazewnictwa administracyjnego i geograficznego sprzyja również powstawaniu przekonania o istnieniu podziałów gwarowych i dialektalnych odpowiadających granicom województw.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2021, 21
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gdzie rośnie dziewanna, tam bez posagu panna – miejsce fitonimów w językowym obrazie świata użytkowników gwar (na Kujawach i poza nimi)
    Where mullein grows is where a portionless maid lives – phytonyms in the linguistic picture of the world painted by dialect users (in Kujawy region and apart from them)
    Autorzy:
    Wierzbicka, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594049.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    nazwy roślin w gwarach
    językowy obraz świata
    obrzędy
    dialectical plant names
    linguistic picture of the world
    rites
    Opis:
    Ludzie mieszkający na wsi mieli zawsze szczególny i bardzo bliski kontakt z przyrodą. Ich życie, podporządkowane siłom i prawom natury, przebiegało według określonego rytmu pór roku i wiążących się z nimi obowiązków, zwyczajów, obrzędów oraz wierzeń (zarówno chrześcijańskich, jak i pogańskich), co znajdywało odzwierciedlenie w języku. Artykuł jest próbą ukazania funkcjonowania gwarowych nazw roślin w świadomości mieszkańców wsi. Fitonimy gwarowe odzwierciedlają bowiem subiektywny stosunek nadawcy do rzeczywistości oraz ukazują utrwalone w świadomości zbiorowej struktury poznawcze i pojęciowe.
    Most countrymen and countrywomen have always lived particularly close to nature. They obey the laws of nature, their life has been subordinated to the sequence of seasons and related chores, customs, rituals, and beliefs (both Christian and pagan). All of these practices find their reflection in language. The author attempts to depict the ways in which dialectl plant names function and how dialect users comprehend them as dialect phytonyms which carry the user’s subjective attitude to reality and reflect the conceptual and cognitive structures fixed in the collective consciousness.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 65; 229-243
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Oсобливості назв традиційного палива в говірках Криворіжжя
    Cechy nazw tradycyjnego opału w gwarach okolic Krzywego Rogu
    The peculiarities of lexicon closely related which with the traditional types of fuel in the dialects of the Kryvyi Rih region
    Autorzy:
    Вербовий, Микола
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594076.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    gwary okolic Krzywego Rogu
    leksyka
    teksty gwarowe
    nazwy rodzajów tradycyjnego opału
    dialects in Kryvyi Rih region
    lexicon
    texts of a dialect
    names of traditional types of fuel
    Opis:
    Przedmiotem artykułu są podobieństwa i różnice między gwarami okolic Krzywego Rogu a ukraińskim językiem ogólnym. W pracy została przedstawiona i omówiona leksyka gwarowa dotycząca nazw tradycyjnego opału, używana w okolicach Krzywego Rogu. Obecnie część tych wyrazów wychodzi z użytku i zanika. Bazę źródłową stanowią teksty gwarowe z trzech wsi położonych w pobliżu Krzywego Rogu, które zostały założone w XVIII i XX wieku. Analiza zgromadzonego materiału gwarowego została przeprowadzona z wykorzystaniem danych językowych słowników gwarowych oraz materiałów etnograficznych z XIX i początku XX wieku. Analizowana leksyka gwarowa charakteryzuje się swoistymi właściwościami fonetycznymi, gramatycznymi i semantycznymi, wykazuje również podobieństwo do nazw występujących w pobliskich gwarach stepowych i wschodniopodolskich.
    This article deals with similarities and differences in the dialects of villages in the Kryvyi Rih region and in general Ukrainian language. The article presents a description of the system analysis of the peculiarities of lexicon which are closely related to the traditional types of fuel in the steppe dialects of the Kryvyi Rih region. A certain number of these words usually become obsolete and vanish. The work has been compiled from original sources of dialect texts collected in three villages founded in the 18th and 20th centuries in the Kryvyi Rih region. The analysis of collected dialect material has been made in accordance with corresponding dictionaries and writings of ethnographical material of the 19th and the beginning of the 20th centuries collected in areas close to the Kryvyi Rih region. The analyzed lexical dialect material is closely related to traditional types of fuel in the dialects of the Kryvyi Rih region. This lexicon possesses main features coinciding with local peculiarities of steppe dialects in general and demonstrates its local phonetical, grammatical and semantic peculiarities.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2019, 67; 351-372
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Charaszaj, czyszczacz, kastrun, krasacz, misiak… Kilka uwag o leksykalnym i słowotwórczym zróżnicowaniu nazw człowieka kastrującego zwierzęta (na przykładzie gwar małopolsko-mazowieckiego pogranicza językowego)
    Diversity of names for a person who castrated (castrates) animals - a couple of remarks from the fields of lexicology and word formation (on the example of the dialects of the lesser Poland and Masovia linguistic borderland)
    Autorzy:
    Marciniak-Firadza, Renata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/683860.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    dialektologia
    gwary
    leksyka
    słowotwórstwo
    dialectology
    dialect
    lexis
    word formation
    Opis:
    Social, economic and cultural transformations of the Polish countryside over the last few dozen years have resulted in the disappearance of many professions, such as, i.a. the profession of an animal castrator, who worked mostly in pig farms. The aim of this paper is to indicate the semantic elements in derivational bases (charaszać, charszować, czyścić, kastrować, krasać, miśić, miśkować) and formal exponents constituting derivatives to name a person who castrates animals (‑acz, ‑aj, ‑ak, ‑ek, ‑nik, ‑ajko, ‑ciel, ‑un, ‑ator, ‑arz, ‑ø). Apart from that, the author intends to discuss the geographical range of those derivatives, not only in the borderland region, but in the whole Polish dialect area. Moreover, the paper discusses the issues of lexical, see kras‑ak / mis‑ak, kastrow‑ak / kras‑ak and word-formation variants, see czyszcz‑acz - czyszcz‑ak - czyszcz‑arz - czyśc‑iciel. The analysed material originates in the dialects of the Lesser Poland and Masovia borderland and it was collected in 2008–2011 from 32 villages.
    -
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2017, 51, 1; 55-66
    0208-6077
    2450-0119
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Funkcjonowanie nazw dawnych zwyczajów gospodarskich we współczesnym języku mieszkańców Kawczyna (gm. Drawsko, pow. czarnkowsko-trzcianecki) – pierzak, dożynki, szczeblik
    The functioning of the names of old farm customs in the contemporary language of the residents of Kawczyn (Drawsko community, czarnkowsko-trzcianecki county) – pierzak, dożynki, szczeblik
    Autorzy:
    Krępuła, Natalia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/39783328.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    dialect
    lexis
    temporal variation
    generational variation
    Opis:
    The article analyzes changes over time (temporal variation) in the name of three old farming habits: pierzak, dożynki and szczeblik. The author analyzed the materials obtained today in terms of generational diversity and compared them with archival data – Adam Tomaszewski and Atlas of the language and folk culture of Greater Poland. The analyzes showed that the generational differentiation is insignificant among the surveyed informants, while the chronological changes of the surveyed names show a varying degree of transformation.
    Źródło:
    Slavia Occidentalis; 2023, 80/1; 103-113
    0081-0002
    Pojawia się w:
    Slavia Occidentalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-39 z 39

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies