Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "archidiakonat pomorski" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-4 z 4
    Tytuł:
    Dos ecclesiae and dos parochii illustrated with an example of the canonical visitation of the parishes in the Diocese of Włocławek in the years 1710-1711
    Dos ecclesiae i dos parochii na przykładzie wizytacji kanonicznej parafii diecezji włocławskiej z lat 1710-1711
    Autorzy:
    Nowicki, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1022012.pdf
    Data publikacji:
    2016-12-20
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    witrycy
    diecezja włocławska
    archidiakonat pomorski
    wizytacje kanoniczne
    uposażenie parafii
    Opis:
    W okresie staropolskim prawidłowe funkcjonowanie parafii było uzależnione od uposażenia jej w odpowiednie podstawy materialne. Z jednej strony powinny one zabezpieczać byt rządcy kościoła, który za wykonywaną pracę duszpasterską otrzymywał zapłatę. Ta część dochodów nosiła w źródłach nazwy dos parochii, proventus parochi, bona beneficialia czy peculim clericale. Z drugiej strony w niektórych wizytacjach kanonicznych wymieniano i wyodrębniano, obok wspomnianego uposażenia plebańskiego, także inny rodzaj uposażenia zwany dos ecclesiae, proventus ecclesiae, reditus ecclesiae, bona fabricae czy też peculium ecclesiasticum. Pierwszym typem dochodów samodzielnie zarządzał pleban. Natomiast w przypadku drugiego w zarządzie pomagali mu świeccy wybrani spośród parafian, których zwano witrykami, witrykusami, prowizorami, czasem ekonomami, opiekunami, kustoszami czy szerokim kontekście ministrami kościoła. Omawiając zagadnienie uposażenia warto pamiętać o problemach związanych z wyodrębnieniem uposażenia plebańskiego i ściśle kościelnego. Nawet w dokładnych osiemnastowiecznych wizytacjach kościelnych nie zawsze wyodrębniano dos parochi i dos ecclesiae. Wprawdzie taki podział znało prawo kościelne już od średniowiecza, ale często w wizytacjach omawiano je łącznie w trakcie opisywania uposażenia parafii. Mogło być też tak , że nawet jeśli rozróżniano dos parochi od dos ecclesiae, to i tak dochodami na potrzeby fabryki kościoła gospodarował pleban, jako główny zarządca majątku kościelnego. Wówczas jednak to on musiał wyznaczyć niezbędne środki z całości dochodu uzyskiwanego z beneficjum - tak własnego plebańskiego, jak też tego przeznaczonego na kościół. W przypadku przedrozbiorowej diecezji włocławskiej widać wyraźne kontrasty regionalne tak, jeśli chodzi o samą obecność witryków w parafiach, jak też o wyodrębnianie dochodów stricte kościelnych od plebańskich. Na początku XVIII wieku odsetek parafii ze prowizorami wynosił w archidiakonacie pomorskim niemal 56%, z kolei we włocławskim nieco ponad 30% i tylko w 2% parafii w archidiakonacie kruszwickim. Pół wieku później dysproporcje były jeszcze bardziej wyraźne: witryków miało 76% parafii na Pomorzu, 27% we Włocławskiem i jedynie 9% w Kruszwickiem. Powyższe ustalenia potwierdza również analiza źródłowa zapisów dotyczących uposażenia beneficjalnego i kościelnego odnotowanych w omawianej wizytacji biskupa Szaniawskiego. Okazuje się, że w archidiakonacie pomorskim najczęściej, już na poziomie podtytułów wizytacyjnych, wyodrębniano dos ecclesiae i dos parochii. Próżno szukać takiego podziału w wizytacjach parafii kujawskich. Dokładniejsza analiza konkretnych zapisów źródłowych dotyczących świątyń archidiakonatu pomorskiego pokazuje, że na dochód stricte kościelny składały się nie tylko z zwykłe komponenty tego rodzaju uposażenia, jak np. składki zbierane w czasie nabożeństw czy należne kościołowi opłaty pogrzebowe. Uposażenie kościoła wyodrębniano od plebańskiego, gdy w grę wchodziły dodatkowe składniki, jak nieruchomości budowlane (domy, chaty czy mieszkania - niemal 27% świątyń), nieruchomości gruntowe (pola, łąki, sady, ogrody, lasy czy wody - 21,5%), zapisy pieniężne i legaty (ponad 10%). Były też inne, lecz już mniej liczne składniki przynoszące dochód kościołom pomorskim, jak np. barcie pszczele czy legowane bydło. Wszystkie wpływy z tych źródeł trafiały do skarbony kościelnej, a o ich wydatkowaniu decydowali wspólnie pleban i witrycy.
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2016, 106; 101-114
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Szkolnictwo parafialne na obecnym obszarze archidiecezji gdańskiej w okresie staropolskim
    Parish Education in the Current Area of the Gdansk Archdiocese in the Old Polish Period
    Autorzy:
    Jażdżewski, Leszek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/558836.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Gdańskie Seminarium Duchowne
    Tematy:
    Szkoła
    szkolnictwo elementarne
    parafia
    archidiakonat pomorski
    zakony
    wizytacje biskupie
    Sobór Trydencki
    school
    elementary education
    parish
    Pomeranian Archdeaconry
    monasteries
    bishop’s visits
    the Council of Trent
    Opis:
    Początki szkolnictwa katolickiego na obecnym obszarze archidiakonatu pomorskiego sięgają średniowiecza. Szkoły były jednak nieliczne i zakładane w dużych miastach. Do rozwoju szkolnictwa katolickiego w okresie nowożytnym przyczynił się Sobór Trydencki. Informacje na temat istniejących szkół podawały wizytacje biskupie. Wynika z nich, że funkcję nauczyciela spełniał najczęściej organista. Nauka odbywała się zaledwie kilka miesięcy i sprowadzała się do znajomości podstaw wiary. Koszty utrzymania nauczyciela ponosił proboszcz i parafia. Szkoły dla dziewcząt znajdowały się przy klasztorach żeńskich. Oprócz szkół elementarnych istniały szkoły średnie posiadające wyższy poziom nauczania.
    The origins of Catholic education, in the current Gdańsk Archdiocese area, date back to the Middle Ages. The Council of Trent helped in the development of Catholic education in the modern period. Information regarding existing schools comes from reports from bishop’s visits. These indicate that most often the organist fulfilled the function of teacher. The maintenance costs of teachers were paid by parish priests and parishes. Schools for girls were located in female monasteries. Apart from elementary schools there were secondary schools, providing a higher level of education.
    Źródło:
    Studia Gdańskie; 2015, 37; 235-250
    0137-4338
    Pojawia się w:
    Studia Gdańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uposażenie kleru parafialnego w archidiakonacie pomorskim w XVIII wieku
    The Parish Clergys Income in the Pomeranian Archdeaconry in the 18th Century
    Autorzy:
    Nowicki, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1954334.pdf
    Data publikacji:
    2003
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Prusy Królewskie
    diecezja włocławska
    archidiakonat pomorski
    Kościół katolicki
    uposażenie plebańskie
    dochodowość beneficjów parafialnych
    dochody wikariuszy
    King's Prussia
    Włocławek diocese
    Pomeranian archdeaconry
    Catholic Church
    vicar's pay
    remunerativeness of parish benefices
    curates' income
    Opis:
    The article is concerned with the income of the vicars in the Pomeranian archdeaconry in the 18th century. The material basis of the activity of parish clergy in modern times was a benefice that the vicar received in return for the pastoral care of the parishioners. The income included such elements as the vicar's own farm, the farm buildings, the land, the population's services, casual profits ("iura stolae") and various property legacies or the right of use (e.g. the right of free fishing or of retail of liquor). In the 18th century in the Pomeranian archdeaconry all these elements could be encountered. However the vicars earned most of their profit from their own farms that were usually based on the four-mansum Parcel (37%). Also the local population's services gave considerable income (36%). Casual profits gave the average vicar 16% of his income. Other elements of the income, like rent for buildings or legacies did not considerably influence the vicar's profits. The auxiliary clergy was employed in the parish by the administrator of the parish, who also paid them. The curate had a constant yearly salary (usually 100 Polish zloty) that was guaranteed in the consistory; he also participated in the casual profits and he had board and laundry (victum et amictum). Priests who deputised for the vicars in managing the parish received a higher pay than curates. The differences between the vicar's and the curate's, or even the deputy's, yearly incomes were quite big. On the average a vicar in the Pomeranian archdeaconry earned 813 Polish zloty, but he had to support the curate or servants, take care of the farm buildings or the presbytery. However, generally the situation of the Pomeranian vicar was not bad, especially compared to other regions.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2003, 51, 2; 45-99
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Organy w kościołach archidiakonatu pomorskiego w XVI-XVIII wieku
    Organs in the Churches of the Pomeranian Archideaconry between the 16th and the 18th Century
    Autorzy:
    Nowicki, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1807001.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-23
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Prusy Królewskie; diecezja włocławska; archidiakonat pomorski; organy; kościoły parafialne; kościoły filialne; wiek XVI-XVIII; czasy nowożytne
    Royal Prussia; Diocese of Włocławek; Pomeranian Archdeaconry; organs; parish churches; filial churches; 16th-18th century; modern times
    Opis:
    Muzyka kościelna w Kościele katolickim już od wieków ubogacona jest grą na organach. Jednak rozpowszechnienie się tych instrumentów było rozciągnięte w czasie. Pierwsze organy w Polsce pojawiły się w XIII wieku, lecz w małych miasteczkach i wsiach organy występowały częściej począwszy od XVI wieku. Potwierdza to przykład archidiakonatu pomorskiego. W drugiej połowie XVI wieku organy były w 12 świątyniach, sto lat później już w 54, zaś w latach osiemdziesiątych XVIII wieku we wszystkich kościołach parafialnych większości kościołów filialnych. Instrumenty organowe rozpowszechniały się szybciej w kościołach miejskich. W końcu XVI wieku były odnotowane w połowie miast archidiakonatu, a tylko w ok. 5% świątyń wiejskich. Sto lat później były w ponad 80% kościołach miejskich i już ok. 36% świątyń na wsi. Po kolejnych stu latach ponad 92% kościołów miejskich i niemal 86% wiejskich miało już ten typ instrumentu. Recepcja organów była w pewnym stopniu uzależniona od patronatu świątyni. Najszybciej rosła w świątyniach patronatu kościelnego, wolniej królewskiego, a na końcu szlacheckiego. Innym aspektem badań nad organami jest ustalenie ich wielkości. Wizytacje przekazują zwykle subiektywne odczucia wizytatora lub informację o liczbie głosów organowych, która w pośredni sposób może świadczyć o wielkości instrumentu. Najczęściej organy należały do grupy instrumentów małych, kilkugłosowych. Taki typ dominował (80-90%) w XVIII wieku. Spotyka się też instrumenty duże, o większej liczbie głosów (w Świeciu – 21, w Byszewie – 17). Jeśli chodzi o stan zachowania organów, to większość z nich była uznawana za dobre, choć odsetek ten wahał się w różnych wizytacjach od 89% w latach 1686-1687 do ok. 55% w wizytacjach z lat sześćdziesiątych i osiemdziesiątych XVIII wieku.
    Church music in the Catholic Church has been enriched by organ play for centuries. However, the spread of this instrument has been stretched over time. The first organ in Poland appeared in the 13th century, but in small towns and villages organs started to appear more often from the 16th century. This is confirmed by the example of the Pomeranian Archdeaconry. In the second half of the 16th century 12 temples had organs, but one hundred years later already 54, and in the 1880s all parish churches of most filial churches were equipped with an organ. Organs spread faster in urban churches. At the end of the 16th century, they were recorded in half of the towns of the archdeaconry, and only in about 5% of the village temples. A hundred years later, organs were in over 80% of town churches and already in about 36% of village temples. After another hundred years, over 92% of urban churches and almost 86% of rural churches had this type of instrument. The reception of the organ was to a certain extent dependent on the patronage of the temple. It was growing fastest in temples with church patronage and slower in temples with royal, and gentry patronage. Another aspect of research into organs is to determine their size. Visits usually give only the subjective feelings of the inspector or information about the number of organ voices, which may indirectly indicate the size of the instrument. Most often, the organs belonged to a group of small, several-voiced instruments. This type dominated (80-90%) in the 18th century. There are also large instruments with a larger number of voices (in Świecie – 21, in Byszewo – 17). Regarding the state of preservation of organs, most of them were considered in good condition, alt-hough the percentage fluctuated in various visits from 89% in the years 1686-1687 to approx. 55% in the visits in the 1860s and 1880s.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 2; 59-84
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-4 z 4

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies