Wszystkie pola: antroponimy - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Antroponimy nieoficjalne na językowym pograniczu słowacko-polskim
Autorzy:: Szczerbová, Marcela
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1590864.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:: antroponimy nieoficjalne
pogranicze językowe
modele nazewnicze
Opis:: Antroponimy nieoficjalne są pospolitymi nazwami, które tworzą dynamiczny, stale rozwijający się system antroponimiczny przejawiający się w wymiarach przestrzennym, czasowym i częstotliwościowym. Na sposób formowania antroponimów nieoficjalnych wpływają potrzeby komunikacyjne, sytuacja społeczno-kulturowa danego obszaru, lokalne nawyki, a na aspekt formalny ma wpływ lokalny dialekt. Badanie zostało przeprowadzone na pograniczu językowym Słowacji i Polski. Po obu stronach granicy wybrano dwie sąsiednie, ale wyjątkowo różne miejscowości. Różnią się charakterem i naturą, obszarem, populacją itp.
Unofficial anthroponyms are common names that form a dynamic, constantly developing an-throponymic system manifested in spatial, temporal and frequency dimensions. The method of forming Unofficial anthroponyms is influenced by communication needs, socio-cultural situ-ation of particular area, local habits and the formal aspect is affected by a local dialect. This research was carried out in the language boundary of Slovakia and Poland. On both sides, two neighbouring, but remarkably distinct villages were chosen. They differ in their character and nature, area, population, etc.
Źródło:: Studia Językoznawcze; 2019, 18; 241-251
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:: Studia Językoznawcze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Antroponimy w nowoczesnym rosyjsko-polskim słowniku przekładowym
Autorzy:: Gasek, Bogumił
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1024011.pdf
Data publikacji:: 2018-06-19
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Opis:: The article discusses the problem of the presentation of anthroponyms in translation dictionaries. A critical analysis is conducted using the resources included in The Great Russian-Polish Dictionary edited by “Wydawnictwo PWN”. Inaccuracies found in dictionary entries allow us to formulate some conclusions about suitable methods to present anthroponyms in a modern electronic Russian-Polish translation dictionary.
Źródło:: Studia Rossica Posnaniensia; 2017, 42; 137-148
0081-6884
Pojawia się w:: Studia Rossica Posnaniensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Onomastykon wybranych poznańskich powieści kryminalnych (urbanonimy i antroponimy)
Onomastics in selected detective stories about Poznań (urbanonyms)
Autorzy:: Nowak, Marta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/496928.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:: powieść kryminalna
miasto
antroponimy
urbanonimy
onomastyka literacka
detective story
city
proper names
urbanonyms
literary onomastics
Opis:: Celem artykułu jest pokazanie przestrzeni Poznania we współczesnym kryminale ze szczególnym uwzględnieniem warstwy onimicznej (urbanonimów oraz antroponimów) oraz tego, jak nazwy wpływają na obraz miasta i jego mieszkańców wyłaniający się z kart powieści. W artykule analizie poddano pięć kryminałów czworga różnych autorów. Kryminalny Poznań przypomina rzeczywiste miasto, ale nie jest jego odwzorowaniem, a zastosowane nazwy zazwyczaj spełniają inne funkcje niż tylko lokalizacja w przestrzeni. Autorzy przedstawiają miasto jako przestrzeń tętniącą życiem, będącą czasami niezależnym bohaterem (jak u Ryszarda Ćwirleja), a czasami przede wszystkim tłem wydarzeń (w powieściach pozostałych autorów). Literacki Poznań wyróżnia także szereg nazw charakterystycznych, powtarzających się w powieściach, które wyróżniają miasto na tle innych metropolii.
The aim of the article is to present Poznań's space in contemporary crime, with particular emphasis on the literary onomastics (urbanonyms and proper names) and show how names can influence the image of the city and its inhabitants. I have analyzed five detective stories which were written by four different authors. Literary city and the real one bear a lot of resemblance, but they are not the same. Urbanonyms and proper names used in novels usually perform different functions than just the location in space. The authors portray the city as a bustling, sometimes city is as important as the literary heroes (in Ryszard Ćwirlej's books), and sometimes it is just the background of the events (in the novels written by other authors). Literary Poznań also distinguishes a number of characteristic names, repeated in novels, which distinguish the city against the others.
Źródło:: Język. Religia. Tożsamość; 2018, 1(17); 51-62
2083-8964
2544-1701
Pojawia się w:: Język. Religia. Tożsamość
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Antroponimy w hejcie
Anthroponyms in hate
Autorzy:: Naruszewicz-Duchlińska, Alina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1044601.pdf
Data publikacji:: 2019-09-15
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: hate
haters
anthroponyms
Internet communication
Opis:: Hate refers to online posts aimed at depreciating someone or something by expressing a provocative negative opinion about them. This article discusses the function and place of anthroponyms in such posts. Its goal is to present the observations and conclusions concerning the role of anthroponyms and their usage by haters. The study material was collected from Facebook, Twitter and wm.pl and subjected to qualitative analysis.
Źródło:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2019, 26, 1; 101-109
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Antroponimy w utworach kresowych Włodzimierza Odojewskiego i ich funkcje artystyczne
Anthroponyms in the Kresy works by Włodzimierz Odojewski and their artistic function
Autorzy:: Kubiszyn-Mędrala, Zofia
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/594164.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:: onomastyka
antroponimy literackie
funkcje nazw osobowych w literaturze
onomastics
literary anthroponyms
functions of personal names in literature
Opis:: W artykule omówione zostały antroponimy (imiona i nazwiska) występujące w trzech utworach tworzących tzw. cykl kresowy Włodzimierza Odojewskiego. Autorka przedstawia ich genezę i etymologię oraz pełnione przez nie funkcje artystyczne. Nazwiska osób realnie istniejące w świecie pozaliterackim w trylogii kresowej pełnią funkcję lokalizacji w czasie i/lub przestrzeni. W nazywaniu postaci fikcyjnych autor sięga po autentyczne imiona i nazwiska występujące na terenach będących miejscem akcji utworów. Nazwy te charakteryzują postaci ze względu na ich pochodzenie narodowe, społeczne i terytorialne (funkcja socjologiczna). Nieautentyczne nazwisko Czerestwienski skupia funkcję socjologiczną, treściową i semantyczną. Literacki antroponomastykon trylogii pełni ponadto funkcję ekspresywną, intertekstualną i mitotwórczą.
In the article the author considers the anthroponyms occurring in three works constituting the so-called “Kresy cycle” by Włodzimierz Odojewski. The author presents the origin and etymology of examined names as well as their artistic functions. The surnames of people existing in the non-literary world in the Kresy trilogy have the function of locating in time and/or in space. When naming literary figures, Odojewski refers to authentic names and surnames that occur in the region where the action of his literary works takes place. The names characterize literary figures by their national, social and territorial origin (they have a sociological function). The non-authentic surname Czerestwienski condenses the sociological, content and symbolic functions. Furthermore, the literary anthroponyms in the trilogy have an expressive, intertextual and mythogenic function.
Źródło:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2019, 67; 191-207
0076-0390
Pojawia się w:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Инокультурные антропонимы в процессе русско-польского перевода в контексте индивидуального переводческого подхода
Obcokulturowe antroponimy w przekładzie rosyjsko-polskim w kontekście indywidualnego podejścia tłumacza
Autorzy:: Jóźwiak, Jolanta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1040900.pdf
Data publikacji:: 2018-06-20
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Opis:: The paper deals with the problem of rendering personal names from foreign cultures into Russian and Polish. An individual approach is required from the translator in every separate case because of the distinctions in the perception of these culturally-determined elements. There are many situations when the modification of standard translation procedures is required, particularly when the unit is used in an unusual function. Irrespective of the orientation to form or meaning, the reactions of readers and potential associations are the most important.
Źródło:: Studia Rossica Posnaniensia; 2016, 41; 305-314
0081-6884
Pojawia się w:: Studia Rossica Posnaniensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Die Naturgewalt in deutschen Familiennamen
Żywioły w nazwiskach niemieckich
Elements of nature in German surnames
Autorzy:: Guz, Marzena
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/594186.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:: onomastyka
antroponimy
nazwiska
żywioły
onomastics
anthroponyms
surnames
elements
Opis:: Przedmiotem artykułu są nazwiska niemieckie utworzone od nazw żywiołów. Materiał badawczy pochodzi ze słowników: Hansa Bahlowa, 1976, Deutsches Namenlexikon. Familien- und Vornamen nach Ursprung und Sinn erklärt, Suhrkamp, Baden-Baden; Josefa Karlmanna Brechenmachera, 1957–1960, Etymologisches Wörterbuch der Deutschen Familiennamen. A–J, C.A. Starke Verlag, Limburg a.d. Lahn; tegoż, 1960–1963, Etymologisches Wörterbuch der Deutschen Familiennamen. K–Z, C.A. Starke Verlag, Limburg a.d. Lahn; Duden. Familiennamen. Herkunft und Bedeutung. Bearbeitet von Rosa und Volker Kohlheim, 2005, Dudenverlag, Mannheim–Leipzig–Wien–Zürich; Maksa Gottschalda, 1954, Deutsche Namenkunde. Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung, de Gruyter, Berlin oraz Horsta Naumanna, 1989, Familiennamenbuch, VEB Bibliographisches Institut, Leipzig. W opracowaniu poszukuje się odpowiedzi na pytania o budowę słowotwórczą nazwisk. Występują tu nazwiska niederywowane słowotwórczo, derywaty oraz nazwiska zdaniowe. Pod względem semantyki większość zestawionych nazwisk to antroponimy jednomotywacyjne. Nieliczne nazwiska są pochodzenia dolnoniemieckiego, a niektóre posiadają odmianki graficzne.
The subject of the paper is German surnames derived from names denoting elements. The research material originates from the following dictionaries: Hans Bahlow, 1976, Deutsches Namenlexikon. Familien- und Vornamen nach Ursprung und Sinn erklärt, Suhrkamp, Baden-Baden; Josef Karlmann Brechenmacher, 1957–1960, Etymologisches Die Naturgew alt in de utschen Familien amen ... 49 Wörterbuch der Deutschen Familiennamen. A–J, C.A. Starke Verlag, Limburg a.d. Lahn; Josef Karlmann Brechenmacher, 1960–1963, Etymologisches Wörterbuch der Deutschen Familiennamen. K–Z, C.A. Starke Verlag, Limburg a.d. Lahn; Duden. Familiennamen. Herkunft und Bedeutung. Bearbeitet von Rosa und Volker Kohlheim, 2005, Dudenverlag, Mannheim–Leipzig–Wien–Zürich; Max Gottschald, 1954, Deutsche Namenkunde. Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung, de Gruyter, Berlin; Horst Naumann, 1989, Familiennamenbuch, VEB Bibliographisches Institut, Leipzig. The study is an attempt to search for an answer concerning the derivational morphology of surnames. The corpus subjected to analysis includes non-morphologically-derived surnames, derivatives and sentence-derived surnames. In terms of semantics, the majority of the surnames under analysis are anthroponyms with a single motivation. A few surnames are of Low German origin. Some surnames of the analysed material have graphical varieties.
Źródło:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 65; 37-49
0076-0390
Pojawia się w:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Losy imienia Świdrygiełły w polszczyźnie
The evolution of the name Świdrygał in the Polish language
Autorzy:: Rytter, Grażyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/683893.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: antroponimy
kontakty językowe polsko-litewskie
Świdrygiełło
antroponyms
Polish-Lithuanian language contacts
Opis:: The article presents the appellative Świdrygał and its formal varations used presently in the Masovian area and the Lesser Poland district. This is a Polish form of an old Lithuanian anthroponym Švitri‑gáila (Švitri‑gė́la).
-
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2017, 51, 1; 191-198
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Antroponimy we współczesnych tłumaczeniach rosyjskich tekstów literackich
Personal names in contemporary translation o f Russian literatury texts
Autorzy:: Jóźwiak, Jolanta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/482414.pdf
Data publikacji:: 2013-12-01
Wydawca:: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:: personal names
cultural background
literatury translation
translator
imagination in translation
Opis:: The aim of the paper is to present the problem of transmitting cultural-determined personal names in literatury translation. The study focuses on various groups of such lexems: personal names, which were created onthe base of the model: name + patronimicum + surname; diminutive names; meaning names; folkand historical names and personal names of intertextual relationships. The emphasis is put on imagination of the translator and creative individual approach to each lexical element and its function in the text. The very important thing is the perspective of recipients with a different cultural background.
Źródło:: Acta Polono-Ruthenica; 2013, 1, XVIII; 175-183
1427-549X
Pojawia się w:: Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: V oraz hrabia Tołstoj: antroponimy i toponimy w twórczości powieściowej Vladimira Nabokova ze szczególnym uwzględnieniem częściowej bezimienności oraz nazw własnych przejętych z rzeczywistości pozatekstowej
V and count Tolstoy: anthroponyms and toponyms in Vladimir Nabokov’s novels with special regard to partial anonymity of characters and to proper names taken from the real world
Autorzy:: Engelking, Leszek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/665573.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: Vladimir Nabokov
Lolita
Ada
Pnin
Patrz na te arlekiny!
antroponimy
toponimy
powieść
anonimowość
Look att the Harlequins
anthroponyms
toponyms
novel
anonymity
Opis:: The paper is devoted to Nabokov’s literary onomastics. It shows that his use of meaning proper names is much more refined and complicated than the use of them in older times. Hiding of various meanings and connotations in nomina propria is one of the favorite Nabokov’s devices and one of the ways he plays his games with readers. These are games of similiarities and differences in Ada or Ardour and Pnin and Look at the Harlequins! as well.
Artykuł poświęcony jest literackiej onomastyce Nabokova. Jak przedstawia, zastosowanie przez pisarza znaczących nazw własnych jest znacznie bardziej zamierzone i złożone, niż ich wczesniejsze użycie. Ukrywanie w nomina propria rozmaitych znaczeń i konotacji jest jednym z ulubionych środków Nabokova i jednym ze sposobów rozgrywania gry z czytelnikiem. Są to gry podobieństw i różnic w Adzie oraz Pninie i Patrz na te arlekiny!
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica; 2018, 15; 169-178
1731-8025
2353-9623
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Elementy gwarowe w historycznych nazwiskach mieszkańców ziemi piotrkowskiej
The elements of local dialect in historical surnames of Piotrkow’s residents
Autorzy:: Raszewska-Klimas, Agnieszka
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/594029.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:: anthroponyms
Piotrkow’s region
dialectal border
antroponimy
region piotrkowski
pogranicze dialektalne
Opis:: In the article there has been the analysis of Piotrkow’s historical anthroponyms made for the presence of dialect characteristics. Piotrkow’s historical surnames registered in the documents of the sixteenth and seventeenth centuries contain some phonetical dialect elements typical of the region. These features are of varying intensity in different time intervals, certifying sometimes the direction of changes taking place in Piotrkow’s dialects that complies with the dialectological research of the area in question. Piotrkow’s historical anthroponyms record the characteristics of Lesser Poland (e.g. the loss of nasal resonance, implementation iL > eL), Greater Poland (e.g. replacing v (< w) with b), Mazovia (e.g. implementation ja- > je- and ja- > je-), Mazovia and Lesser Poland (e.g. mazuration, transition from iN // yN into eN) or Mazovia and Greater Poland (e.g. the presence of the group of -’ew-). This article may be, to a certain extent, the complement of the considerations of Piotrkow’s dialects or, more broadly, former Sieradz and Łęczyca Land located on the border of Lesser Poland, Greater Poland and Mazovia.
W artykule przeprowadzono analizę historycznych piotrkowskich antroponimów pod kątem występowania w nich cech gwarowych. Historyczne nazwiska piotrkowskie rejestrowane w dokumentach z XVI–XX wieku zachowują pewne fonetyczne cechy gwarowe, charakterystyczne dla regionu. Cechy te występują z różną intensywnością w poszczególnych przedziałach czasowych, poświadczając czasami kierunek zmian obserwowanych w gwarach piotrkowskich, potwierdzony badaniami dialektologicznymi omawianego terenu. Piotrkowskie historyczne antroponimy rejestrują cechy małopolskie (np.: zanik rezonansu nosowego, realizację iL > eL), wielkopolskie (np.: zastępowanie v (< w) przez b), mazowieckie (np.: realizację ja- > je- i ra- > re-), wspólne dla Mazowsza i Małopolski (np.: mazurzenie, przejście iN // yN w eN) lub dla Mazowsza i Wielkopolski (np.: obecność grupy -’ew-). Artykuł ten może być w pewnym stopniu uzupełnieniem rozważań o gwarach piotrkowskich czy szerzej dawnej ziemi sieradzko-łęczyckiej położonej na pograniczu małopolsko-wielkopolsko-mazowieckim.
Źródło:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2017, 64; 265-274
0076-0390
Pojawia się w:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Antroponimy i toponimy w łużyckich tłumaczeniach Ewangelii według św. Mateusza
Autorzy:: Waliszewska, Joanna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/777050.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: Bible translations
Biblical anthroponymy
Biblical toponymy
Upper-Sorbian translations of the Bible
Catholic translation
Protestant translation
The Gospel According to St. Matthew
Opis:: The article is devoted to the analysis and description of anthroponyms and toponyms occurring in Catholic Upper-Sorbian translations of The Gospel According to St. Matthew. The excerpted forms have been compared with one another as well as with the forms encountered in various translations: the Protestant Upper-Sorbian, the Czech, the German (Catholic and Protestant). The study is composed of the historical outline of the Sorbian translations of the Bible and the analysis of different linguistic manifestations of proper names in the Catholic editions of The Gospel According to St. Matthew.
Źródło:: Slavia Occidentalis; 2016, 73/1; 157-173
0081-0002
Pojawia się w:: Slavia Occidentalis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Współczesne nieoficjalne antroponimy odimienne bielszczan derywowane sufiksalnie
Contemporary informal anthroponyms created by suffixal derivation from first names of Bielsk Podlaski residents
Autorzy:: Mordań, Michał
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/956347.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:: linguistics
onomastics
anthroponymy
informal personal names
językoznawstwo
onomastyka
antroponimia
nieoficjalne nazwy osobowe
Opis:: W artykule omówiono współczesne nieoficjalne nazwy osobowe mieszkańców Bielska Podlaskiego motywowane imionami nosicieli, utworzone na drodze derywacji sufiksalnej. Na podstawie przeprowadzonej analizy można stwierdzić, że powstanie tej grupy antroponimów należy łączyć z procesami sufiksacji w postaci derywacji postępowej i derywacji dezintegralnej wymiennej oraz sufiksacji z towarzyszącymi jej zabiegami dezintegracji, najczęściej w formie mutylacji. Powstanie i użycie nazw nieoficjalnych tego typu jest odpowiedzią na potrzebę realizacji funkcji dyferencjacyjnej, bardzo często połączonej z czynnikiem oceniająco-wartościującym. Tę drugą funkcję pełnią odpowiednio nacechowane formanty zastosowane w procesie derywacji.
The paper presents contemporary informal names of Bielsk Podlaski residents created by suffixal derivation from their first names. The analysis demonstrated that the creation of this group of anthroponyms is associated with suffixation processes, including progressive derivation, disintegrative substitutive derivation, and suffixation combined with disintegration (usually mutilation). The formation and use of such informal names reflects the need for effecting a differentiating function, frequently combined with an appraising and evaluating factor, such as specific formative elements used in the derivation process.
Źródło:: Linguodidactica; 2015, 19; 169-182
1731-6332
Pojawia się w:: Linguodidactica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Dolnoserbske mjenja | Niedersorbische Namen – serwis internetowy poświęcony dolnołużyckim nazwom własnym
Dolnoserbske mjenja | Niedersorbische Namen - internet service dedicated to Lower Sorbian proper names
Autorzy:: Szczepańska, Joanna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2166335.pdf
Data publikacji:: 2022-12-31
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:: dolnołużycki
niemiecki
dwujęzyczność
toponimy
antroponimy
Lower Sorbian
German
bilingualism
toponyms
anthroponyms
Opis:: W roku 2020 chociebuski oddział Instytutu Łużyckiego rozszerzył poświęcony językowi dolnołużyckiemu portal dolnoserbski.de | niedersorbisch.de o serwis gromadzący informacje na temat dolnołużyckich nazw własnych. Korzysta on z wyników wcześniejszych projektów Instytutu, wprowadza także nowe opracowanie i udostępnienie w wygodnej hipertekstowej formie materiału onomastycznego zebranego ze starych i nowych źródeł. Istotnym aspektem projektu (a także sorabistyki w ogóle) jest wielokulturowy kontekst i związane z nim wyzwania. Problematyka ta obejmuje tak różne zagadnienia, jak np. funkcjonalna relacja pomiędzy łużyckim a niemieckim wariantem nazwy, normalizacja pisowni nazw własnych (szczególnie nazwisk), nieprzekładalność pewnych kategorii słowotwórczych, niezgodność systemów opisu na poziomie ontologicznym, wreszcie wielojęzyczna konstrukcja interfejsu użytkownika. Instytut ma zamiar rozszerzyć serwis o egzonimy i inne typy onimów, przy czym należy dodatkowo wziąć pod uwagę wyjątkowe uwarunkowania geopolityczne Łużyc oraz skomplikowane związki j. dolnołużyckiego nie tylko z j. niemieckim ale także z siostrzanym górnołużyckim. Planowane są także badania onomastyczne w dolnołużyckim korpusie tekstowym.
In 2020, a decision was made at the Sorbian Institute to upgrade the dolnoserbski.de | niedersorbisch.de website with an additional section dedicated to the study of proper names in the Lower Sorbian language. Based on the former studies conducted at the Institute, the new section organises the onomastic material in a highly convenient, hypertextual form. Bearing in mind the multicultural context of the project, the Institute had to address several issues concerning, for example, the functional relationship between the Sorbian and German variants of a proper name, spelling standardisation (e.g. surnames), the lack of compatible word-formation processes, or a multilingual user interface. Additionally, the Institute intends to upgrade the resources of the section with exonyms and other types of onyms. However, due to the geopolitical conditions in Lusatia and the complicated nature of the relationship between the Lower Sorbian language with German and the Upper Sorbian language, this is a highly challenging task. Name research in the Lower Sorbian text corpus is also planned.
Źródło:: Onomastica; 2022, 66; 329-340
0078-4648
Pojawia się w:: Onomastica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Nazwy osobowe i wartości z perspektywy uniwersalnych mechanizmów percepcyjno-adaptacyjnych.
Surnames and values from the perspective of universal perceptual-adaptive mechanisms
Autorzy:: Siwiec, Adam
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1991351.pdf
Data publikacji:: 2021-12-29
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:: antroponimy odapelatywne
wartości
mechanizmy percepcyjne i nominacyjne
deappellative anthroponyms
values
mechanisms of perception and nomination
Opis:: Tekst zawiera omówienie najważniejszych wątków problemowych występujących w recenzowanej książce oraz uwagi, jakie nasunęły się piszącemu po jej lekturze. Monografia autorstwa Izy Matusiak-Kempy jest rzetelnie wykonaną w perspektywie diachronicznej analizą aksjolingwistyczną ponad dwóch tysięcy odapelatywnych nazwisk Polaków, które mogą być odczytywane w kontekście procesów wartościowania. Analiza materiału prowadzi do wskazania sposobów konceptualizacji ludzkich właściwości fizycznych lub psychicznych, związanych z odpowiednimi wartościami, traktowanych jako pożądane lub niepożądane z perspektywy zdeterminowanych biologicznie i kulturowo potrzeb społecznych, które można łączyć z potoczną wiedzą o świecie, pragmatycznym i adaptacyjnym podejściem do rzeczywistości, wreszcie: z uniwersalnymi mechanizmami percepcyjnymi i nominacyjnymi. Wielką zaletą książki jest jej interdyscyplinarność, osadzenie rozważań nad antroponimią w procedurach badawczych, opartych na dialogu zorientowanego na system pojęciowy i język wartości opisu lingwistycznego z ustaleniami innych i dość odległych od tradycyjnie uprawianej onomastyki dyscyplin naukowych (socjobiologia, psychologia ewolucyjna, społeczna i kognitywna, antropologia itd.). Jest to bardzo dobry przykład zrealizowanej w praktyce postępowania badawczego na gruncie onomastyki (i szerzej lingwistyki) idei konsiliencji zgłaszanej przez Edwarda O. Wilsona, czyli jedności wiedzy opartej na integracji nauk humanistycznych, społecznych i biologicznych. Konkluzją omówienia jest pozytywna ocena publikacji.
This review article surveys and comments on the key issues discussed in Iza Matusiak-Kempa’s monograph “Nomen omen. Studium antroponimiczno-aksjologiczne”. The monograph is a solid diachronic axiolinguistic analysis of over two thousand Polish surnames based on common nouns, considered in the axiological context. The analysis of the data leads one to identify how physical or psychological aspects of humans are conceptualized: these aspects are connected with values, which can be desirable or undesirable from the perspective of biologically and socially determined social needs. Those needs, in turn, may be linked with the colloquial knowledge of the world, pragmatic and adaptive approach to reality, and with the universal mechanisms of perception and nomination. A big advantage of the book is its interdisciplinary character. The author locates her reflection on antroponymy in research procedures based on a dialogue between linguistic description (with its focus on the conceptual system and the language of values) and other disciplines, normally rather distant from traditional onomastics (sociobiology; evolutionary, social, and cognitive psychology; anthropology, etc.). This is a very good example of how Edward O. Wilson’s idea of consilience can be realized in onomastic, or generally in linguistic research: solutions are sought through an integration of the humanities, social sciences, and biological sciences. This review article ends with a positive evaluation of the monograph.
Źródło:: Onomastica; 2021, 65, 2; 327-335
0078-4648
Pojawia się w:: Onomastica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:: Małgorzata Magda-Czekaj, Wybrane typy słowotwórcze nazwisk (-icz, -owicz, -ewicz, i z podstawowym -k-) okresu średniopolskiego w ujęciu historyczno-społecznym, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, Kraków 2011, s. 369
Autorzy:: Iglewska, Sylwia
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2118362.pdf
Data publikacji:: 2013-12-30
Wydawca:: Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:: recenzja
antroponomastyka
typy słowotwórcze nazwisk
antroponimy
onomastyka
nazwiska
okres średniopolski
Źródło:: Białostockie Archiwum Językowe; 2013, 13; 439-443
1641-6961
Pojawia się w:: Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:: Aksjologia a chińskie tradycyjne imiona kobiet
Axiology and Traditional Chinese Names of Women
Autorzy:: Kałużyńska, Irena
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1887195.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: aksjologia
wartości instrumentalne
wartości ostateczne
antroponimy
leksemy wyrażające wartości kobiece
chińskie imiona żeńskie
axiology
instrumental values
terminal values
anthroponims
lexemes denoting female values
Chinese female names
Opis:: Artykuł omawia grupę tradycyjnych chińskich imion żeńskich zawierających leksemy wskazujące na moralne, psychiczne i behawioralne cechy kobiet. Wspomniane cechy są podobne do wartości ludzkich wyróżnionych przez filozofów i psychologów w dziedzinie aksjologii, czyli teorii wartości. Typologia wartości opracowana przez Miltona Rokeacha w 1973 r. służy jako rama dla prowadzonych badań. Materiał badawczy zawiera 1050 leksemów obecnych w 2931 standardowych imionach własnych chińskich kobiet. Leksemy oznaczające wartości kobiece stanowią 27% wszystkich analizowanych leksemów, a występują w 1600 imionach. Nazwy własne oznaczające wartości ujawniają w pewnym stopniu system wartości preferowanych w tradycyjnych Chinach i wydają się istotne dla dalszych badań w dziedzinie aksjologii.
The paper discusses the group of Chinese traditional female names containing lexemes denoting moral, mental and behavioural features of women. The features mentioned are related to human values distinguished by philosophers and psychologists in the domain of axiology, i.e. the theory of value. The typology of values elaborated by M. Rokeach in 1973 serves as a framework for the research. The research material contains 1050 lexemes evidenced in 2931 standard personal names of Chinese women. The lexemes denoting female values stand for 27% of all lexemes analysed, and occur in 1600 names. Personal names denoting the values reveal to some extent the system of values preferred in traditional China, and seem to be important for the further studies in the domain of axiology.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 9; 9-25
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:: Iwan Franko jako onomasta
Ivan Franko as an Onomast
Autorzy:: Makarski, Władysław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1945501.pdf
Data publikacji:: 2007
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: etymologia nazwy Bojko
Łemko
antroponimy z psł. *-ęt-
onomastyka a osadnictwo
onomastyczne interferencje polsko-ukraińskie
etymology of the name Boiko
Lhemko
antroponyms with *-ęt-
onomastics and settlement
onomastic Polish-Ukrainian interference
Opis:: The paper discusses three onomastic essays written by Ivan Franko: Uwahy pro pohojdennia nazvi “boiki” (1895); Pritchinki do ukrainskoi onomastiki (1906) and Slidy Rusyniv u Semyhorodi (1911-1912). They define one of the learned, journalistic, and literary trends in this Ukrainian, also Polish, writer and scientist (1856-1916). In the studies under consideration the author showed the accuracy of his etymological analyses of ethnic names (Boiko, Lhemko), personal (of the type Iwanczę, Paraszczęta, and Romanczata) and places of the type Dumbrawa, Moszna, Zlatna from the region of Transylvania in relation with ethnic, historical, and settlement conditions. What deserves a particular merit in these pioneer onomastic studies in the Ukrainian language is the author’s methodological maturity. We can find in the way he noticed linguistic and non-linguistic complexities in the problems under study, and how prudent he was in deciding about more or less detailed research issues.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2007, 55, 6; 59-66
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:: Aspekty socjolingwistyczne w badaniach procesu ewolucji systemu antroponimicznego. Zarys tematu
Sociolinguistic aspects of research on the process of evolution in the anthroponimastic system. An outline of the topic
Autorzy:: Iglewska, Sylwia
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/460258.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Fundacja Pro Scientia Publica
Tematy:: nazwy własne
onomastyka
antroponimy
socjologia
socjoonomastyka
proper name
onomastics
anthroponyms
sociology
socioonomastisc
Opis:: Onomastyka jest dziedziną interdyscyplinarną, głównie o nachyleniu językoznawczym. Analiza onomastyczna podpiera się wieloma metodologiami właściwymi dla innych gałęzi językoznawstwa, nauk humanistycznych, stąd takie jej ujęcia przedmiotowe jak socjoonomastyka, psychoonomastyka, onomastyka kulturowa, onomastyka literacka i in. Artykuł jest poświęcony zagadnieniu związków pomiędzy onomastyką a socjologią.
Onomastics is an interdisciplinary field, with a primarary leaning towards linguistics. An analysis of onomastics applies many methodologies appropriate to other branches of linguistics and humanities, hence such concepts as socioonomastics, psychonomastics, cultural onomastics, literary onomastics etc. This paper is devoted to the issue of the relationship between onomastics and sociology. Socioonomastisc is a subfield of onomastics, studying the names from the sociolinguistic and sociological standpoint.
Źródło:: Ogrody Nauk i Sztuk; 2015, 5; 327-330
2084-1426
Pojawia się w:: Ogrody Nauk i Sztuk
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:: Ludowe antroponimy przezwiskowe a gwara w dobie współczesnych przemian cywilizacyjnych
Folk nicknames and dialect in the era of modern civilizational changes
Autorzy:: Rudnicka-Fira, Elżbieta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/971886.pdf
Data publikacji:: 2016-12-01
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:: przezwiska ludowe
gwara
język lokalny
dialekt małopolski
mikrowspólnota
cywilizacja
folk nicknames
dialect
the local language
a dialect of Małopolska
microcommunity
civilization.
Opis:: The article shows folk nicknames operating in geographically diverse rural communities (administratively belonging to the municipality Muszyna). As unofficial anthroponyms, existing only in the spoken form, they represent a living local language — dialect. Analysis of the collected material shows that all the most important features of the language characteristic of this part of Lesser Poland (Małopolska) dialect are performed in it. Folk nicknames, despite numerous hazards caused by civilization, are still an important factor supporting the local dialect — they operate rather vividly in the analysed microcommunity (almost every adult has his nickname), and are constantly being created and passed down from generation to generation.
Źródło:: Onomastica; 2016, 60; 187-199
0078-4648
Pojawia się w:: Onomastica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:: Między nomen appellativum a nomen proprium w poznańskich księgach ziemskich z XIV i XV wieku
Between nomen appelativum and nomen proprium in the court books in 14th and 15th century of greater Poland
Autorzy:: Trawińska, Maria
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/683897.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: onomastyka
antroponimy
apelatyw antroponimiczny
onomastics
anthroponyms
apelatives anthroponymic
Opis:: The article discusses the transition of words from the category of common names to the category of proper names. The way of naming people in the fourteenth- and fifteenth-century court books indicates that it was a long process, in which the common denomination (e.g. voivode, castellan) fulfilled a double function before it became a proper name. In the complex descriptive and binominal formations it was additional information. When occurred alone, it often meant not only a common name, but also pointed to a particular person, i.e., it belonged to the transition phase between the nomen appellativum and nomen proprium.
-
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2017, 51, 1; 199-206
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:: Dziewczyna w typie Kendall Jenner. Antroponimy żeńskie w prasie „kobiecej” na tle koncepcji genderowych
A Girl like Kendall Jenner: Feminine Anthroponyms in the Light of Gender Theories
Autorzy:: Skowronek, Katarzyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1928008.pdf
Data publikacji:: 2017-11-10
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:: gender
konstruktywizm
wzory kobiecości
antroponimia
polska prasa dla kobiet
constructivism
female role models
anthroponymy
Polish women’s magazines
Opis:: This article aims to present several gender theories related to linguistics which could be useful for contemporary onomastics. The author would also like to demonstrate their applicability (especially the theory by R. Connell) in particular onomastic and textological analyses.In the first part of the article, the author explains that there are numerous ways to define gen¬der within the discipline of gender studies. The author focuses on constructivist and performative approaches, especially on those which understand gender as a discursive and normative category. In the second part, the author presents four gender theories by: J. Butler, R. Connell, J. Scott, and by French feminists (J. Kristeva, H. Cixous), paying attention to their methodological value: un¬derstanding gender as a linguistic/performative/semiotic/symbolic/discursive category, as a group of textual practices (games) existing in the dominant culture, and the maintenance or defiance of gender. All of those notions can be related to different groups of onyms and their associated com-municative practices. In the third part, the author presents the directions of research conducted in post-1945 Polish anthroponomastics in the field of feminine names (she is particularly interested in lexical, systemic, and contextual (social, historical etc.) mechanisms.In the empirical section, the author formulates her most important assumption concerning re¬search of gender onomastics in the media (Polish women’s magazines): femininities are constructs, primarily of a normative, model-creating function, they produce hierarchy and difference; proper names are important “notional nodes” in those constructs. The analysis claims that there are at least three different femininities: dominant (celebrity), banal (anonymous) and defiant (rebellious). Female proper names are an important part of each construct as their arrangement (name and sur¬name, name alone, diminutive of the name or culturally-loaded name), along with the appropriate description of their bearers, can give an impression of the popularity and familiarity of certain people and of their high social status or of their anonymity, closeness or unreality.
Źródło:: Onomastica; 2017, 61/1; 73-95
0078-4648
Pojawia się w:: Onomastica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:: Conventional periphrases of anthroponyms from a contrastive perspective (on the example of Polish periphrastic expressions and their Croatian equivalents)
Konwencjonalne peryfrazy zastępujące antroponimy w ujęciu kontrastywnym (na przykładzie polskich wyrażeń omownych i ich chorwackich odpowiedników)
Autorzy:: Szerszunowicz, Joanna
Vidović Bolt, Ivana
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/635962.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: contrastive analysis
figurative language
periphrasis
phraseology
reproducibility
Opis:: The focal issue of the present paper is the conventional periphrasis as an object of contrastive research. Such expressions may have different cross-linguistic equivalents, including full, partial, parallel and zero counterparts. The present paper aims to discuss Polish periphrastic expressions and their Croatian equivalents in order to determine and analyze the relations between the units in question. The Polish units (165) are lexicographically attested, while their Croatian counterparts have been determined on the basis of dictionaries, corpora and interviews with native speakers of the Croatian language. The conventional periphrasis have not been researched from this perspective and the results may be useful for Polish-Croatian lexicography. The study shows that zero equivalents constitute the biggest group (91), followed by full equivalents (61) with significantly less numerous groups of partial and parallel counterparts (respectively: 5 and 8).
Źródło:: Poznańskie Studia Slawistyczne; 2018, 15
2084-3011
Pojawia się w:: Poznańskie Studia Slawistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:: Historyczne nazwiska kobiet na obszarze wieloetnicznym (na przykładzie dziewiętnastowiecznej antroponimii piotrkowian)
Historical names of women in a multi-ethnic area (based on the example of nineteenth-century anthroponymy of Piotrków residents)
Autorzy:: Raszewska-Klimas, Agnieszka
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/594271.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:: antroponimy żeńskie
obce wpływy językowe
wieloetniczność
female anthroponyms
foreign language influences
multi-ethnicity
Opis:: W artykule omówiono historyczne nazewnictwo kobiet z uwzględnieniem wieloetnicznego charakteru dziewiętnastowiecznego regionu piotrkowskiego. Formy marytonimiczne i patronimiczne wykazują duże zróżnicowanie morfologiczne. Nazwiska odojcowskie tworzone były sufiksami: -owna // -ówna, -anka oraz -owka // -ówka, a od nazwisk mężów formantami: -owa, -awa, -ka, -ycha, -ina // -yna, -in. Przeważają nazwiska tworzone systemowo, choć nie brakuje form wyjątkowych i typowych dla okolic Piotrkowa (m.in. sufiks -ówka w nazwach kobiet w pasie od Wielunia, przez Bełchatów, Łask, Piotrków Trybunalski, Opoczno, po Kielce czy kreacja nazwisk żeńskich za pomocą formantów anka oraz -ina // -yna tylko od rodzimych podstaw derywacyjnych). Występowanie form wariantywnych, tj. urabianych polskimi wykładnikami morfologicznymi i/lub wschodniosłowiańskim sufiksem -icha // -ycha czy niemieckim -in jest odzwierciedleniem obcych wpływów w nazewnictwie piotrkowian.
This article discusses the historical nomenclature of women, taking into account the multi-ethnic character of the nineteenth-century region of Piotrków. Maritonymic and patronymic forms show a wide morphological diversity. Surnames taken from fathers were formed with suffixes: -owna //-ówna, -anka oraz -owka // -ówka and the surnames from husbands with the formants: -owa, -awa, -ka, -ycha, -ina // -yna, -in. Systematic names prevail, although there are plenty of exceptional and typical forms for Piotrków’s surroundings, including the occurrence of the suffix -ówka in the surnames of women in the area from Wieluń, to Bełchatów, Łask, Piotrków Trybunalski, Opoczno to Kielce, or the creation of female surnames with the use of the formants -anka oraz -ina // -yna only from the native derivational bases. The occurrence of variant forms, i.e. made of Polish morphological exponents and/or an East-Slavic suffix -icha // -ycha or German -in is a reflection of foreign influences in the nomenclature of Piotrków’s residents.
Źródło:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2019, 67; 313-336
0076-0390
Pojawia się w:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:: Ляхи и поляки в языковой истории новгородской земли
Lachy i Polacy w dziejach językowych ziemi nowogrodzkiej
Ljachi and Poljaki in the linguistic history of the Novgorod region
Autorzy:: Васильев, Валерий
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/594286.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:: ethnonyms
personal names
history of the Russian language
Novgorod region
etnonimy
antroponimy
historia języka rosyjskiego
region nowogrodzki
Opis:: W artykule autor analizuje funkcjonowanie dwóch polskich nazw etnicznych w tekstach dawnego piśmiennictwa nowogrodzkiego, w toponimii nowogrodzkiej i leksyce dialektalnej. Pierwsza część artykułu została poświęcona etnonimowi ляхи. Omówiono występowanie etnonimu w dawnych kronikach (latopisach) nowogrodzkich. W wyniku antroponimizacji tego etnonimu pojawiły się stare nowogrodzkie imiona własne Ляхъ, Ляшко, które zostały odnotowane w gramotach na korze brzozowej z XII–XIII w. Przeanalizowano również średniowieczną toponimię z tematem Лях-/Ляш- na terenach leżących w pobliżu południowo-zachodnich granic historycznej ziemi nowogrodzkiej, por. nazwy miejscowości Ляховичи (znana od 1134 roku) oraz Лахова (= Ляхова). Jest bardzo prawdopodobne, że te nazwy były pozostawione przez starożytnych Lachów-Lędzian, którzy wraz z innymi Słowianami mogli uczestniczyć w kolonizacji północno-zachodniego terytorium rosyjskiego. Druga część artykułu jest poświęcona nazwie поляки, która utrwaliła się w języku rosyjskim w XVII wieku, przesuwając nazwę ляхи na peryferie językowe. W piśmiennictwie rosyjskim zaczęto używać etnonimu поляки w opisach wydarzeń okresu Wielkiej smuty w Rosji na początku XVII w. Zwykle jednak w rejestrach podatkowych ziemi nowogrodzkiej (piscovyje knigi) oraz innych dokumentach z XVII–XIX w. używa się słowa поляк w szerszym sensie – jako określenia mieszkańców dawnej Rzeczypospolitej, czyli państwa polsko-litewskiego. Najczęściej słowem поляк nazywano Białorusinów, którzy uciekli na sąsiednie ziemie nowogrodzkie w poszukiwaniu lepszego życia. Zresztą etniczni Polacy również żyli w niektórych miejscowościach guberni nowogrodzkiej w XIX w. W końcowej części artykułu przedstawiono kilka napisów nagrobnych w języku polskim, które zostały znalezione na miejscu pochówku Polaków z XIX wieku we wsi niedaleko Nowogrodu.
This article analyzes how Polish ethnic names are reflected in the material of ancient Novgorod written sources, Old Novgorod toponymy and dialectal vocabulary. The first part of the article is devoted to the ethnonym Ljachi. Firstly, the functioning of the ethnonym in ancient Novgorod chronicles is explored. Due to the so-called “anthroponymization” of this ethnonym the Old Novgorodian personal names Ljach, Ljashko marked in the 12th–13th centuries, appeared. Secondly, the medieval toponymy on Ljach-/ljash- is explored, among which most important are the names of Ljachovichy (from 1134) and Lachova (= Ljachova) in villages located near the southwestern borders of the historical Novgorod Region. It is likely that these place-names were left by the ancient Ljachi-Lendzjane, which, along with other Slavs, could have participated in the colonization of the territory of the Russian Northwest. The second part of the article deals with the ethnic name Poljaki that stuck in the Russian language in the 17th century, displacing the ethnic name Ljachi to the periphery of the language. Novgorod Cadastre Books (piscovyje knigi), as well as other written documentation of the 17th–19th centuries generally use the word Poljak in the wider, territorial sense – as a designation of the inhabitants of the Polish-Lithuanian States. Most often, the word Poljak referred to the Belarusians who had fled to neighboring Novgorod in search of a better life. However, ethnic Poles also lived in separate localities in Novgorod province in the 19th century. At the end of the article, there is interesting material on inscriptions in Polish, that are on the tombstones over the graves of Poles living in the 19th century in the countryside near Novgorod.
Źródło:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 509-522
0076-0390
Pojawia się w:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:: Anthroponyms in a Farmer’s Diary from the Beginning of the 20th Century (Motivation and Functional Analysis)
Antroponimy w pamiętniku chłopskim z początku XX wieku (analiza motywacyjno-funkcjonalna)
Autorzy:: Oronowicz-Kida, Ewa
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1928186.pdf
Data publikacji:: 2018-11-10
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:: pamiętnik chłopski
antroponim
funkcje nazw osobowych
farmer’s diary
anthroponym
functions of names of human beings
Opis:: Anthroponyms in a Farmer’s Diary from the Beginning of the 20th Century (Motivation and Functional Analysis)The paper studies the work by Andrzej Urban entitled “Pamiętnik. Nasz ród, moja rodzina i moje przy niej losy” [A Diary. Our Kind, My Family and My Life with Them], a farmer from the Podkarpacie Region who was born in Lutcza. It was published twice, in 1936 and in 2015, and not only signifi cantly enriched Polish diary literature, but also serves as a source for recently developing research into oral history. The analysis in this article is based on the second edition of the “Diary”, which repeats the text written by the author verbatim, with all its spelling, syntactic and stylistic imperfections. It is a precious piece of material for research for not only historians and sociologists, but also for linguists.The material basis for the article are numerous official and unofficial anthroponyms occurring in Urban’s narrative. These are authentic onyms that have mostly reference, informative and expressive functions. Their use, especially referring to generally known persons in the social micro- and macro-scale, has a positive effect on the authentication of the described events. They also characterise the author of the text indirectly, showing, for instance, his somewhat deep onymic awareness and historical knowledge.
Źródło:: Onomastica; 2018, 62; 57-71
0078-4648
Pojawia się w:: Onomastica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:: Archaizmy językowe w nazwach osiedli i ich mieszkańców (na wybranych przykładach nazw z Mszany Dolnej)
Linguistic archaisms in the names of housing estates and their residents (on the basis of selected examples from Mszana Dolna)
Autorzy:: Kobylińska, Józefa
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2171631.pdf
Data publikacji:: 2021-12-29
Wydawca:: Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:: names of housing estates
toponyms
anthroponyms
linguistic peculiarities
Zagórze dialect
nazwy osiedli
toponimy
antroponimy
osobliwości językowe
gwara zagórzańska
Opis:: The paper is dedicated to the linguistic peculiarities found in the names of housing estates and their residents in Mszana Dolna, a town located in Zagórze area, in southern Małopolska. Morphological and phonetic features of toponyms and anthroponyms which are discussed result from historical, linguistic and dialectal conditions. Moreover, they reflect certain facts connected with culture and geography of the region.
Źródło:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2021, 16; 95-104
2083-1765
Pojawia się w:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 28.

Tytuł:: Zamość i Zamojszczyzna na mapie językowej i kulturowej Polski
Zamość and its province on the linguistic and cultural map of Poland
Autorzy:: Makarski, Władysław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/26850766.pdf
Data publikacji:: 2008
Wydawca:: Akademia Zamojska
Tematy:: regional language varieties in the Region of Zamość
names (toponyms, anthroponyms, church names) in the South Eastern Borderlands
literary activities in Zamość
Zamość
Zamość literacki
zamojskie gwary kresowe
południowo-kresowa onimia (toponimy, antroponimy, patrocinia)
Opis:: Artykuł ukazuje Zamość i Zamojszczyznę w kontekście dialektalnej mapy kresów południowowschodnich z charakterystycznymi interferencjami ukraińskimi, które stanowią odbicie historycznych dziejów politycznych i osadniczo-etnicznych tych terenów, sięgających czasów plemiennych. Mapę tę wyznaczają cechy tekstów gwarowych i środowiskowych (dawne i współczesne) oraz różnorakie onimy (nazwy miejscowe, nazwy osobowe, wyznania kościołów i cerkwi oraz inne). Poza regionalnym językiem Zamojszczyzna manifestuje odrębność poprzez swoją literaturę, folklor, życie kulturalne i naukowe (z historyczną Akademię Zamojską), rangę swoich zabytków (z Zamościem jako miastem wpisanym na listę światowego dziedzictwa kulturowego) oraz walory krajobrazowo-turystyczne (z Roztoczańskim Parkiem Narodowym, kilkoma parkami krajobrazowymi i rezerwatami).
This paper is a brief presentation of the town of Zamość and the Zamość Region in the context of the map of dialects spoken in the historical territories of South-Eastern Borderlands. The dialect spoken there contains a lot of Ukrainian linguistic interferences, which mirror the political, ethnic and civilization history of this land, reaching back to the tribal roots. The map is delineated by the particular features of the dialectal and sub-dialectal texts (old and modern) as well as a variety of names (place names, personal names, names of churches, etc.). Apart from its regional language variety, the region of Zamość is distinctive for its literature, folklore, cultural and academic life (historic Zamość Academia), a whole range of the highest class architectural sights (Zamość as a town is placed on the UNESCO World Heritage List), spectacular geographical and tourist surroundings (including the Roztocze National Natural Park, some landscape parks and nature reserves).
Źródło:: Facta Simonidis; 2008, 1, 1; 313-325
1899-3109
Pojawia się w:: Facta Simonidis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 29.

Tytuł:: NAZWY WŁASNE W „SŁOWNIKU MIMICZNYM DLA GŁUCHONIEMYCH I OSÓB Z NIMI STYCZNOŚĆ MAJĄCYCH”
PROPER NAMES IN THE DICTIONARY TITLED “SŁOWNIK MIMICZNY DLA GŁUCHONIEMYCH I OSÓB Z NIMI STYCZNOŚĆ MAJĄCYCH”
Autorzy:: RUTA, KAROLINA
WRZEŚNIEWSKA-PIETRZAK, MARTA
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/971860.pdf
Data publikacji:: 2015-12-01
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:: nazwy własne w polskim języku migowym
antroponimy w kulturze Głuchych
nazwy geograficzne
słownik języka migowego
anthroponyms in Deaf culture
geographic names
dictionary of sign language
Opis:: This study aimed to characterize proper names from the “Słownik mimiczny dla głuchoniemych i osób z nimi styczność mających” written by Józef Hollak and Teofil Jagodziński. This lexicon, targeted at deaf people, their families and friends was edited in 1879. Among the collected proper names, there are anthrophonyms and geographic names. The analyses have shown the similarities and differences between proper names in the Polish Sign Language and the ways of signing the collected onyms indicated by the authors of the dictionary. Results of the analysis confirm that the aim of the dictionary was to become a useful tool in the process of explaining the articles of faith and the Bible. What is more, the structure of the dictionary proves that this is not the lexicon of the Polish Sign Language, but a two-language dictionary that translates vocabulary from Polish language to the Polish Sign Language. This is why the analyzed lexicon does not present the natural system of proper names characteristic of the Polish Sign Language, but rather illustrates different ways of adapting proper names in Polish language to the methods of signing that are possible in Polish Sign Language. The ways of signing proper names indicated by the authors of the dictionary were not aimed at the facilitation of communication with deaf people, instead they reflect the meaning of proper names.
Źródło:: Onomastica; 2015, 59; 93-106
0078-4648
Pojawia się w:: Onomastica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 30.

Tytuł:: Współczesny człowiek nauki, czyli kto? Jak kształtuje się wizerunek naukowca w zależności od wieku, płci i środowiska respondentów
Who is a modern scientist? The image of a scientist depending on the age, sex and background of the interviewees
Autorzy:: Zadykowicz-Skwirosz, Agata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/523653.pdf
Data publikacji:: 2018-11-26
Wydawca:: Uczelnia Lingwistyczno-Techniczna w Świeciu
Tematy:: lingwistyka feministyczna
badania genderowe
język a płeć
antroponimy
dyskurs akademicki
rodzaj gramatyczny
feministic linguistics
gender studies
anthroponyme
academic discourse
grammatical gender
Opis:: Tekst ma na celu przedstawienie językowego obrazu naukowca przede wszystkim na podstawie opinii przedstawicieli środowiska akademickiego – pracowników naukowych i studentów, jak również nauczycieli i pracowników administracyjnych szkoły podstawowej. Nawiązano także do badań typu DAST związanych z pre¬zentacją aspektów wizualnych danego zjawiska przy pomocy rysunku. W gronie osób badanych znalazły się dzieci w wieku szkolnym. Zaprezentowano aktualny stan badań nad omawianym zjawi-skiem. Przedmiotem przedstawionego w tekście bada¬nia była ocena dwóch aspektów. Po pierwsze, na ile w świadomości społecznej odczuwalny/zauważalny jest problem zjawiska nierów-norzędnej reprezentacji płci w języku, apo drugie, jak ocenia się poprawność nazw zawodów i tytułów stanowiących żeński ekwiwalent generycznej formy męskiej. Respondenci zostali poproszeni o wyrażenie opinii o formach/zwrotach adresatywnych stosowanych w odniesieniu do zróżnicowanych płciowo grup osób. Wyniki uzyskane dzięki analizie odpowie¬dzi ankietowanych posłużyły przedstawieniu świadomości językowej w zakresie nacechowania genderowego nominatów leksykalnych. Uzyskane dane pomogły opisać wizerunek współczesnego naukowca w oczach badanych. Opracowany materiał badawczy dotyczy przede wszystkim dyskursu polskich uczelni wyższych. Dokonano wnikliwego porównania wybranych aspektów wizerunku pracownika naukowego w perspektywie polskiej. Przeanalizowano genderowe aspekty tego zagadnienia.
This text is aimed at defining linguistic image of a scientist on the basis of opinions of members of academic environment – scientists and students, as well as teachers and office workers of the primary school. It has been elaborated on the issue of DAST research, which is a research method aiming at presentation of visual aspects of given phenomenon by means of drawings. The research group consisted of students aged between six and eleven. Moreover current state of research on the issue has been touched upon. The subject of the presented research is evaluation of two issues. First, to what extent the problem of lack of gender equality is noticeable among the members of the research group. Second, how the correctness of feminine names of occupations and titles is perceived. The members of research group have been asked to evaluate forms of address that refer to men and women. The outcome of the research enables presentation of linguistic awareness of gendered names. Moreover it enables description of modern scientist image features. The research concerns mainly Polish universities. What is more, selected features of Polish scientists. Gender features are taken into account in the proces of analysis.
Źródło:: humanistica 21; 2018, 2; 267-306
2544-1345
Pojawia się w:: humanistica 21
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 31.

Tytuł:: Jedna, lecz o wielu obliczach... O wizerunkach Najświętszej Maryi Panny w aspekcie onomastycznym
The only one, but with many faces... About the likenesses of the Blessed Virgin Mary in the onomastic aspect
Autorzy:: Kołatka, Krzysztof
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/627127.pdf
Data publikacji:: 2012
Wydawca:: Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
Tematy:: kult maryjny w Polsce
Maryja w polskim języku religijnym
maryjne antroponimy
maryjne sakronimy
the Marian cult in the Polish land
the Blessed Virgin Mary in polish religious language
the Marian anthroponyms
the Marian sacronyms
Opis:: A vast richness and diversity of anthroponyms attributed to Maria, both the formal ones and of popular and folk provenance, is an inexpressible sign of unprecedented Marian cult in the Polish land. Even though the adoration of the Blessed Virgin Mary is a characteristic feature not only of the Polish Catholic Church, it is here that She is worshiped in a very special and unique way. This state is a consequence of the centuries-old influence of numerous determinants. For instance, among the many decisive factors one can point at the exceptionally strong, long-lasting relations between the national patriotic thought and religious strands, especially Marian ones. The best illustration of this indissoluble tie, very well known from history and literature, are the acts of commending the Polish nation to the Blessed Virgin Mary’s care. The aim of the article is to collect, analyse and attempt to classify Marian sacronyms present in the liturgical calendar (taking also into account their folk equivalents) and the ones characteristic of the likenesses of the Mother of God which can be found in the selected Pomeranian sanctuaries.
Źródło:: Język - Szkoła - Religia; 2012, 7, 2; 57-69
2080-3400
Pojawia się w:: Język - Szkoła - Religia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 32.

Tytuł:: Біблійні антропоніми й топоніми в українській мові: основні вектори розвитку досліджень
Biblical Anthroponyms and Toponyms in the Ukrainian Language: Basic Vectors of Research Development
Biblijne antroponimy i toponimy w języku ukraińskim – główne kierunki rozwoju
Autorzy:: Піддубна, Наталія В.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/38695750.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: biblical anthroponyms
biblical toponyms
biblical words and expressions
sacralization
desacralization
resacralization
Opis:: This article considers the main features of the functioning and development of biblical anthroponyms in the modern Ukrainian language. On the one hand, proper names associated with religion serve to reflect the religious map of the world; on the other – they undergo desacralization and resacralization. This means that their pragmatic potential can expand and they can acquire non-religious semantics. As precedent names, biblical anthroponyms and toponyms reveal their pragmatic potential, first of all, in the belles-lettres style. Despite the conservatism of academic style, biblical anthroponyms function there as well, enriching scientific terminology. In the publicist style, biblical proper names are often used in strong text positions of headings. Most of the analysed units are used as symbols. Semantic and connotative amplitudes of biblical onyms are so wide that they have become the object of word game resulting in polysemy of some units and even their enantiosemy.
W artykule analizuje się podstawowe cechy funkcjonowania i rozwoju biblijnych nazw osobowych we współczesnym języku ukraińskim. Nazwy własne związane z religią z jednej strony służą do odzwierciedlenia religijnego obrazu świata, z drugiej strony są poddawane desakralizacji i resakralizacji. Proces ten stwarza możliwość rozszerzenia ich potencjału pragmatycznego i uzyskania przez nie semantyki pozareligijnej. Biblijne antroponimy i toponimy stanowiące precedensowe nazwy własne realizują swój potencjał przede wszystkim w stylu literackim. Pomimo konserwatyzmu charakterystycznego dla stylu naukowego także w nim funkcjonują biblijne antroponimy i toponimy, które wzbogacają terminologię naukową. Biblijne nazwy własne w stylu publicystycznym są często wykorzystywane w wyrazistych tekstowych pozycjach nagłówków. Większość przeanalizowanych jednostek spełnia rolę symbolu. Semantyczne i konotacyjne amplitudy biblijnych onimów są na tyle pojemne, że stały się obiektem gry słownej prowadzącej do wieloznaczności, a nawet enancjosemii niektórych jednostek.
Źródło:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 33.

Tytuł:: Onimiczny obraz świata w tłumaczeniu poprzez język trzeci na przykładzie antroponimów w zbiorze „Zbieracz porostów” autorstwa Zhang Weia
An onymic image of the world in translation via a third language on the example of anthroponyms in the collection of stories „Baummoos pflücken” (lit. “The Lichen Collector”) by Zhang Wei
Autorzy:: Grotek, Edyta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1928126.pdf
Data publikacji:: 2020-12-31
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:: antroponimia
lingwistyka kulturowa
antroponimy chińskie
językowy obraz świata
onimiczny obraz świata
anthroponomastics
cultural linguistics
chinese anthroponyms
linguistic image of the world
onymic image of the world
Opis:: Artykuł sygnalizuje problem zakodowanego w nazwach własnych językowego obrazu świata i jego przekładu. Chińskie onimy i ich formy adresatywne przekazują odbiorcy informacje o wzajemnych relacjach między mówiącym a nazywanym, rysując tym samym szerszy obraz relacji społecznych w małych wspólnotach językowych i kulturowych. Przekład tych onimów na język obcy z zachowaniem ich funkcji społecznej jest wyzwaniem dla tłumacza. Jako egzemplifikację autorka wybrała przekład chińskiego zbioru opowiadań na język polskim za pośrednictwem języka niemieckiego, co temat komplikuje, wprowadzając dodatkową płaszczyznę koherencji. Nawiązując do teorii JOSu oraz nazw własnych w ogóle dokonano krytycznej analizy konkretnego tłumaczenia utworów pod kątem przekładu onimów i ich potencjału przekazania obrazu świata, z naciskiem na przekaz funkcji społecznej nazw własnych w języku docelowym. Uwzględniono także wpływ onimów i ich konsekwentnego potraktowania w przekładzie na spójność badanego tekstu.
The onymic image of the world in a translation through an intermediary language as exemplified by the anthroponyms in a collection of short stories “Baummoos pflücken” (lit. “The Lichen Collector”) by Zhang Wei.The article addresses the issue of the linguistic image of the world — reflected in proper names — and of its translation. Chinese onyms and their related forms of address contain information about mutual relations between the speaker and the named object, thus offering a better insight into social relations in small language and cultural communities. The challenge for the translator is not only to translate these onyms, but also to preserve their social function in the text. This has been exemplified in the article by a translation of a collection of short stories from Chinese to Polish through German, where the intermediary language adds another coherence layer. The theory of the linguistic image of the world and proper names per se are a starting point for a critical analysis of this specific translation in view of the translation of onyms and of their potential for conveying the image of the world. Emphasis is placed on the transfer of the social functions of onyms into the target language. The influence of onyms and of their consistent treatment in the translation on the coherence of the studied text has also been taken into account.
Źródło:: Onomastica; 2020, 64; 193-209
0078-4648
Pojawia się w:: Onomastica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "antroponimy" wg kryterium: Wszystkie pola

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język