Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Wileński" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-100 z 169
Tytuł:
Uporządkowany „ferment”. „Dziennik Wileński” o literaturze czasów przełomu
Orderly “Ferment”. “Dziennik Wileński” [“Vilnius Daily”] of the Turn of the Century
Autorzy:
Norkowska, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1876993.pdf
Data publikacji:
2019-10-24
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 1; 194-203
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Archiwariusz w terenie
Archivists field researches. Excerpts from “Dziennik Wileński”
Autorzy:
Dajnowski, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/545456.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
Opis:
Wypisy z "Ksiąg Wileńskich"
Źródło:
Jednak Książki. Gdańskie Czasopismo Humanistyczne; 2016, 5; 243-248
2353-4699
Pojawia się w:
Jednak Książki. Gdańskie Czasopismo Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zamach majowy widziany oczami dziennikarzy „Dziennika Wileńskiego”
Piłsudski’s May Coup in commentaries of „Dziennik Wileński” journalists
Autorzy:
Bojarski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2165303.pdf
Data publikacji:
2015-12-15
Wydawca:
Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
zamach majowy
„Dziennik Wileński”
publicystyka
Narodowa Demokracja
Piłsudski’s May Coup
Vilnius
National Democratic Party
Opis:
W niniejszym artykule autor analizuje jedno z najistotniejszych wydarzeń życia politycznego II Rzeczypospolitej – zamach majowy – z perspektywy redakcji „Dziennika Wileńskiego”. Na łamach organu prasowego wileńskiej endecji znajdujemy wiele opinii, polemik oraz informacji odnoszących się do wypadków warszawskich i ówczesnej sytuacji politycznej w kraju. W tym kontekście warto zwrócić uwagę, że przedstawione treści obok realizacji celów politycznych niejednokrotnie obiektywnie obrazowały rzeczywistość mieszkańcom Wilna i okolic. W artykule pojawią się również odniesienia do innych wileńskich gazet – „Słowa” i „Kuriera Wileńskiego”, z którymi publicyści „Dziennika” polemizowali. Całość opracowania stanowi przyczynek do badań nad echami zamachu majowego zarówno w prasie wileńskiej, jak i całych Kresów Północno-Wschodnich.
In this article author analyzes one of the most important events of the political life of the Second Republic – May Coup – from the perspective of „Dziennik Wilenski” journalists. In the National Democratic Party press organ we find a lot of reviews, polemics and information relating to accidents in Warsaw and political situation in the country. The article also refers to the polemics with another Vilnius newspapers such as „Kurier Wileński” and „Słowo”. The whole development is a contribution to the research for the May coup’s responses in the press of Vilnius and in the whole North Eastern Borderlands.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego; 2015, Zeszyt, XXIX; 101-114
0860-9608
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nieznani potomkowie Krystyna Ościka, kasztelana wileńskiego
Autorzy:
Zawadzki, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23203204.pdf
Data publikacji:
2015-12-21
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
kasztelan wileński
Radziwiłłowie
Krystyn Ościk
Litwa
Źródło:
Historia. Memoria. Scriptum. Księga jubileuszowa z okazji osiemdziesięciolecia urodzin Profesora Edwarda Potkowskiego; 307-329
9788394002664
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wielki dzień w życiu Karaimów polskich
Autorzy:
autora, brak
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/622116.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Związek Karaimów Polskich. Karaimska Oficyna Wydawnicza Bitik
Tematy:
Seraja Szapszał
wybory hachana
Troki
Kurjer Wileński
Opis:
88 lat temu wileński Sprawozdanie specjalnego wysłannika „Kurjera Wileńskiego” dziennik zamieścił obszerną relację z ważnego momentu naszej historii: wyborów hachana.
Źródło:
Awazymyz. Pismo historyczno-społeczno-kulturalne Karaimów; 2015, 26, 2 (47); 12-17
1733-7585
Pojawia się w:
Awazymyz. Pismo historyczno-społeczno-kulturalne Karaimów
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A chapter in the history of Polish press in Lithuania in the early 19th century: Dziennik Wileński [Vilnius Journal] (1805–1806) and Gazeta Literacka Wileńska [Literary Magazine of Vilnius] (1806)
„Dziennik Wileński” (1805–1806) i „Gazeta Literacka Wileńska” (1806) — kartka z historii rozwoju prasy polskiej na Litwie doby porozbiorowo-przedpowstaniowej
Autorzy:
Kowal, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074666.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Lithuania
Polish magazines
Dziennik Wileński [Vilnius Journal] (1805– 1806)
Gazeta Literacka Wileńska [Literary Magazine of Vilnius] (1806)
Gotfryd Ernest Groddeck
Litwa
czasopiśmiennictwo polskie
„Dziennik Wileński” (1805–1806)
„Gazeta Literacka Wileńska” (1806)
Opis:
In paper was presented a publishing history of two Lithuanian periodicals from the beginning of 19-th century — Dziennik Wileński [Vilnius Journal], published between 1805–1806 and Gazeta Literacka Wileńska [Literary Magazine of Vilnius], issued from January until December 1806. Both publishing projects were connected with the name of their editor — Gotfryd Ernest Groddeck who brought into existence the first from mentioned journals as the literary counterbalance to Dziennik which was focused mainly on science. Unfortunately, lasting year competition brought them about finish of their issuing.
W artykule została zaprezentowana historia wydawnicza dwóch litewskich periodyków z początku XIX wieku — „Dziennika Wileńskiego”, ukazującego się w latach 1805–1806 oraz „Gazety Literackiej Wileńskiej”, wydawanej od stycznia do grudnia roku 1806. Obydwie te inicjatywy prasowe łączy nazwisko ich redaktora Gotfryda Ernesta Groddecka, który drugi z wymienionych tytułów powołał do istnienia jako literacką przeciwwagę dla hołdującego głównie naukom ścisłym „Dziennika…”. Trwające przez rok współzawodnictwo zakończyło się niestety zaprzestaniem dalszego wydawania tychże czasopism.
Źródło:
Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2020, 23, 1; 31-49
1509-1074
Pojawia się w:
Rocznik Historii Prasy Polskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola „Wileńskiego Przeglądu Prawniczego” w rozwoju myśli sowietologicznej II Rzeczypospolitej – zarys problemów
The role of “Wileński Przegląd Prawniczy” in the development of legal Sovietology in pre-war Poland. An outline of the problem
Autorzy:
Mohyluk, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/621297.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
prawo radzieckie, II Rzeczypospolita, sowietologia, Instytut Naukowo- -Badawczy Europy Wschodniej, “Wileński Przegląd Prawniczy”
Soviet law, 2nd Polish Republic, Sovietology, “Wileński Przegląd Prawni- czy”, East Europe Scientific-Research Institute
Opis:
On 23rd February 1930 in Wilno (Vilnius), an inaugurational meeting of members of the East Europe Scientific-Research Institute took place. This Institute played the most im- portant role in Polish Sovietology research prior to World War II. The Institute annually published “Rocznik Instytutu Naukowo-Badawczego Europy Wschodniej w Wilnie”. In addition, legal issues were published in “Wileński Przegląd Prawniczy”. This mon- thly journal was first published on 1st February 1930 and was dedicated to Wilno la- wyers. The role of this journal in Polish and world legal Sovietology is underestimated and requires deep research.
Źródło:
Miscellanea Historico-Iuridica; 2017, 16, 1; 141-152
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rusycyzmy w „Kurierze Wileńskim” (1925–1939)
Autorzy:
Joachimiak-Prażanowska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676362.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Vilnius
“Kurier Wileński”
vocabulary
twenty-year interwar period
Russicisms
Opis:
Russicisms in „Kurier Wileński” (1925–1939)The article occurs to be the analysis of Russicisms excerpted from “Kurier Wileński”, a common known newspaper addressed to a wide group of Polish people residing in Vilnius. The daily newspaper was one of the longest revealing Polish papers at the Vilnius Region. It was also edited during the whole two decades of interwar. The gathered lexical phenomenon of the years 1925–1939 became confronted with the Polish and Russian resources of definition and translation dictionaries. As the comparative source one used also the etymological dictionaries and language guides.The author has noted 100 borrowings from Russian language. There were 36 lexemes in ethnic Polish language of the annexed territory period, 11 units (bojar, lejtenant, podniesienie, spotkać, tarakan, tuziemiec, uradnik, uriadnik, wojłok, wypisać, żulik) functioned in Polish used in the Northern Borderland in twenty-year interwar period, 31 words were registered in the afterwar Vilnian Polish language. In the 20s the editors of the examined paper introduced in inverted commas several Russicisms, indicating that they know their peculiarity. In the 30s in “Kurier Wileński” one found many more such units. The editors more and more often distanced themselves from the regional lexis, which may indicate the growth of their language conciousness resulting from the contacts with the Polish language with the centre, as well as, the local care of language clarity and correctness. One may deduct that, as the years went by, the language of “Kurier Wileński” editors was becoming, though very slowly, purified of regional borrowings. Русские заимствования в газете „Kurier Wileński” (1925–1939)В статье проведен анализ заимствований из русского языка, появившихся в газете „Kurier Wileński”, предназначенной широкому кругу читателей – поляков, проживающих в Вильнюсе. Эта газета отличалась самым длительным существованием среди других изданий прессы. Она издавалась почти весь двадцатилетний междувоенный период.Собранный лексический материал (1925–1939 годов) сопоставлен с польскими и русскими описательными словарями. Для сравнения использовались также этнологические словари и языковедческие справочники.Автор статьи выделил 100 заимствований из русского языка. Из них 36 лексем употреблялось в польском языке периода раздела на территории этнической Польши. 11 единиц (bojar, lejtnant, podniesienie, spotkać, tarakan, tuziemiec, uradnik, wojłok, wypisać, żulik) употреблялось в междувоенное двадцатилетие на северо-востоке страны (виленщина), 31 слов отмечено в послевоенном виленском польском языке. В тридцатые годы редакторы исследованной газеты несколько десятков русских заимствований записали в кавычках, чем подчеркивали, что они осознают характер данных слов. В сороковые годы в газете появилось еще больше таких единиц, а это обозначает, что редакторы избегали употпебления диалектной лексики, что, в свою очередь свилетельствует о повышении их языкового сознания, благодяря контактам с языком центра страны, а также о заботе о безупречности языка.Можно утверждать, что язык редакторов газеты „Kurier Wileński” медленно, но и постепенно очищался от местных нелитературных единиц.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2010, 34
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Losy kamieni litograficznych do Albumu wileńskiego Jana Kazimierza Wilczyńskiego
The fate of the lithographic limestone printing plates for the Album Wileński by Jan Kazimierz Wilczyński
Autorzy:
Chabiera, Piotr Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23352196.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
kamienie litograficzne
Album wileński
Jan Kazimierz Wilczyński
Marian Morelowski
Paryż
Wilno
lithographic limestone printing plates
Paris
Vilnius
Opis:
Artykuł prezentuje dotąd niepublikowane badania nad działalnością profesora Mariana Morelowskiego związaną ze sprowadzeniem z Paryża do Wilna bezcennych kamieni litograficznych wykorzystywanych do przygotowania Albumu wileńskiego Jana Kazimierza Wilczyńskiego. O ile informacji o powstaniu Albumu oraz jego wartości artystycznej dostarczają nieliczne opracowania badaczy polskich i litewskich, o tyle dotychczas nieznane były losy samych kamieni litograficznych oraz udział Morelowskiego w ściągnięciu ich do kraju. Dzięki badaniom należących do Mariana Morelowskiego dokumentów, zgromadzonych w dziale rękopisów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, archiwaliów będących w posiadaniu spadkobierców po profesorze i kwerendom zagranicznym udało się odkryć wiele wcześniej nieznanych faktów. W artykule przedstawiono losy kamieni litograficznych Jana Kazimierza Wilczyńskiego od ich zamówienia w paryskich pracowniach kamieniarskich i litograficznych po powrót do Wilna w latach 30. XX wieku.
This article discusses hitherto unpublished research on the activities of Professor Marian Morelowski in bringing the invaluable lithographic limestone printing plates used in the preparation of Jan Kazimierz Wilczyński’s Album wileński from Paris to Vilnius. While information about the making of the Album and its artistic significance is provided by a small number of studies by Polish and Lithuanian scholars, so far the fate of the lithographic plates themselves and Morelowski’s contribution to their transport to Lithuania has remained largely unknown. As a result of the study of documents belonging to Marian Morelowski, held in the manuscripts department of the Ossoliński National Institute in Wrocław, archival materials in the possession of the professor’s heirs, and searches abroad, it was possible to discover many previously unknown facts. This article discusses the fate of Jan Kazimierz Wilczyński’s lithographic printing plates from their commissioning in the stonemasonry workshops and lithographic studios to their return to Vilnius in the 1930s.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2023, 2; 179-190
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola wileńskiego typografa Józefa Zawadzkiego w rozwoju czasopiśmiennictwa polskiego na Litwie w epoce porozbiorowej
Role of the Vilnius editor Józef Zawadzki in the development of the Polish periodical press in Lithuania in the partition age
Autorzy:
Kowal, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/968022.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
“Gazeta Literacka Wileńska” (“Vilnius Literary Newspaper”)
Józef Zawadzki
Lithuania
book announcements
periodic press
Vilnius University
Vilnius
„Dziennik Wileński”
“dziennik wileński” (“vilnius daily”)
„gazeta literacka wileńska”
józef zawadzki
litwa
ogłoszenia księgarskie
prasa periodyczna
uniwersytet wileński
wilno
Opis:
Józef Zawadzki, the Vilnius bookseller and the editor, the animator of many important publishing undertakings, contributed extremely effectively to sustaining and the development of the scientific‑literary movement in Lithuania in the partition age. Moreover, he became involved very actively in coming into existence and publishing periodicals. He spared no effort to publish “Vilnius Daily” (in both periods of appearing it) or “Vilnius Literary Newspaper”. All action taken in this direction resulted from Zawadzki’s belief that magazines would influence the cultural life of the country very positively and be a place of the constructive criticism, as well as publishing and book advertisements. He cared about it both as the experienced editor, for whom the evaluation of published work was extremely helpful in gradual developing publishing successive initiatives, and for the bookseller caring for the information about the available writing production so that it could get through to the widest circle of recipients and arouse their interest.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2016, 34, 4
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szwedzki oddział„wileński” – niezrealizowana ekspedycja rozjemcza w 1920/1921 roku
Autorzy:
Jaworski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/608853.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Wilno
Liga Narodów
Szwecja
plebiscyt
państwa skandynawskie
Opis:
Celem niniejszego tekstu jest zaprezentowanie problemu ze szwedzkiej perspektywy, z uwzględnieniem celów polityki zagranicznej neutralnej Szwecji, jej aktywności w Lidze Narodów oraz stosunku do sytuacji po drugiej stronie Bałtyku. Spór polsko-litewski obserwowano w Sztokholmie z uwagą, ale nie angażowano się w jego rozwiązanie. Dopiero w listopadzie 1920 r. Liga Narodów zwróciła się m.in. do Szwecji o wysłanie do Wilna oddziału wojskowego, który miałby zabezpieczyć obszar planowanego plebiscytu. The purpose of the article is to present the problem as seen from the Swedish perspective, with due regard to foreign policy aims of neutral Sweden, its activity in the League of Nations, and its attitude towards the situation on the other side of the Baltic Sea. The Polish-Lithuanian conflict was carefully observed from Stockholm, but without any Swedish engagement. Only in November of 1920 the League of Nations asked Sweden, among other countries, to send to Vilnius a military unit to protect the planned plebiscite area.
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2017, 49, 2
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wileńska pediatria (1919-1939)
Pediatrics in Vilnius (1919-1939)
Autorzy:
Urbanek, Bożena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2089500.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Vilnius
Vilnius University
pediatrics
Wilno
Uniwersytet Wileński
pediatria
Opis:
The article aims to show the development of pediatrics in Vilnius (Wilno) in the Borderlands of the Second Polish Republic in the interwar period. The text presents the beginnings of the organizational, scientific and staffing process, and it employs the sources from the Lithuanian Central State Archives (Lietuvos centrinis valstybės archyvas), as well as address lists and medical journals from the period.
Źródło:
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki; 2020, 65, 4; 67--79
0023-589X
2657-4020
Pojawia się w:
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Vilnius University in the days of the Commission of National Education (1773–1794)
Uniwersytet Wileński w czasach Komisji Edukacji Narodowej (1773–1794)
Autorzy:
Kamińska, Janina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2058119.pdf
Data publikacji:
2018-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów
Tematy:
Commission of National Education
Vilnius University
Vilnius Academy
Lithuanian Main School
university reform
Komisja Edukacji Narodowej
Uniwersytet Wileński
Akademia Wileńska
Szkoła Główna Litewska
reforma uniwersytetu
Opis:
This article presents an outline of the history of Vilnius University in the days of the Commission of National Education. It characterises an organisational pattern and educational objectives that were defined in the essential document of the Commission, ‘Ustawy Kommissyi Edukacyi Narodowey dla stanu akademickiego i na szkoły w kraiach Rzeczypospolitey przepisane’ [‘The Commission of National Education’s Acts for the Academic Estate and the Schools of the Commonwealth’]. Moreover, it presents the process of converting Vilnius Academy into a modern, enlightened university. It points to its functions, such as education, including teacher training, scientific research, promotion of knowledge and supervision over secular schools. It also presents the aspect of the professors’ effort to provide scientific resources for the development of mathematical and natural sciences and medicine. The author has outlined the pragmatic aspect of professors’ lectures as well. As in other schools of the Commission, the Lithuanian Main School’s crucial educational objective was to form good, enlightened citizens who could be useful to the state.
Źródło:
Rozprawy z Dziejów Oświaty; 2018, 55; 109-124
0080-4754
Pojawia się w:
Rozprawy z Dziejów Oświaty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Talent (nie)wyższy nad mierność”. Kilka uwag o zjawisku wierszomanii na Litwie w latach 1815–1830
“Talent (nie)wyższy nad mierność” (“Talent (not) above Mediocrity”). Some Remarks on the Phenomenon of Poetry Writing Mania in Lithuania in the Period 1815–1830
Autorzy:
Kowal, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690217.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
„Dziennik Wileński”
grafomania
klasycy
Litwa
Parnas literacki
talent pisarski
twórczość przekładowa
Uniwersytet Wileński
wierszomania
Wilno
“Dziennik Wileński” (“Vilnius Daily”)
graphomania
classics
Lithuania
literary Parnassus
writing talent
translation
Vilnius University
poetry writing mania
Vilnius
Opis:
An overview — even cursory — of literary culture in Lithuania in the first decades of the nineteenth century indicates there were many people who pursued poetry writing. According to Piotr Chmielowski, such a phenomenon did not exist then to this extent and with such intensity in any other part of Poland’s territory. As proof, in one of his works, he lists more than seventy names of poets who in the years 1815– –1822 had their poetry printed on the pages of journals published at the time. This number, certainly, does not fully reflect the scale of the said phenomenon. It should be noted that young people strove for a place on local poetry Parnassus, for example, also through parlor readings or through entries in memory books. Those young poets were often satisfied with minor, fleeting poems, handed from one person to another, without hope of the fruits of their poetic labor appearing on the pages of periodical press. Unfortunately, few of these poets possessed “talent above the mediocrity”, hence few manged to impress their audience. The paper aims to present selected views of contemporary audience concerning the poetry as its members also made an attempt at evaluation of the poems and aesthetic valorisation of the authors’ talent.
Źródło:
Prace Polonistyczne; 2014, 69; 9-20
0079-4791
Pojawia się w:
Prace Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uniwersytet Wileński wobec beneficjów kościelnych. Marcin Poczobut-Odlanicki SJ (1728–1810) na urzędzie proboszcza oniksztyńskiego
Vilnius University and church benefices: Marcin Poczobut-Odlanicki SJ (1728–1810) as the Anykščiai parish priest
Autorzy:
Prašmantaitė, Aldona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2076256.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów
Tematy:
Cesarski Uniwersytet Wileński
Marcin Poczobut-Odlanicki
beneficja kościelne
parafia oniksztyńska
Imperial University of Vilnius
church benefices
Anykščiai parish
Opis:
The author presents the problems faced by Vilnius University when, as a result of a reform carried out in the Russian Empire at the beginning of the 19th century, it received 10 benefices from the Roman Catholic Diocese of Vilnius. The article is based on a case study of Marcin Poczobut-Odlanicki, a professor at Vilnius University and the parish priest of Anykščiai. On the basis of the sources and the findings of historians to date, the author puts forward the contention that the problems that Poczobut had to deal with as the administrator of church benefices contributed to making the university aware of the legal, organisational and financial issues related to their possession as well as influenced the modification of the originally adopted model of managing them carried out by the university.
Źródło:
Rozprawy z Dziejów Oświaty; 2020, 57; 151-173
0080-4754
Pojawia się w:
Rozprawy z Dziejów Oświaty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Międzynarodowe uwarunkowania Litwy Środkowej (9 X 1920 – 6 IV 1922)
Autorzy:
Czechowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/608851.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Litwa kowieńska
Wileńszczyzna
Sejm Wileński
związek federacyjny
tzw. bunt Żeligowskiego
Opis:
Zajęcie Wileńszczyzny przez gen. Żeligowskiego, ukształtowanie się struktur Litwy Środkowej, wybory do Sejmu Wileńskiego i uchwała o połączeniu ziemi wileńskiej z Rzeczpospolitą stworzyły nową jakość w bilateralnych stosunkach Polski i Litwy. Włączenie Wilna do Rzeczypospolitej stanowiło sukces Warszawy. Państwo litewskie konsekwentnie unikało nawiązania stosunków dyplomatycznych z Polską, zaś geopolityczne położenie II RP wymagało, aby Litwa stała po stronie polskich sojuszników i wspierała wysiłki Polski w budowaniu frontu przeciwko wspólnemu zagrożeniu w regionie. The seizure of Vilnius Region by Gen. Lucjan Żeligowski, development of the structures of Central Lithuania, elections to the Vilnius Parliament and a resolution of Vilnius Region to join the Polish Republic created a new quality in the bilateral Polish-Lithuanian relations. The seizure of Vilnius Region was a success of Warsaw. The Lithuanian state consequently avoided the establishment of diplomatic relations with Poland, while the geopolitical position of the Second Polish Republic made it necessary for Poland to have Lithuania as an ally supporting Polish efforts to form a common front against threats in the region.
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2017, 49, 2
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wojewódzki Komitet Wileński Pomocy Polskiej Młodzieży Akademickiej
The Wilno Voivodship Committee for Assistance to Polish Academic Youth
Autorzy:
Ilgiewicz, Henryka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117864.pdf
Data publikacji:
2022-06-06
Wydawca:
Niepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Białymstoku
Tematy:
akcja „Tydzień Akademika”
akademickie kolonie wypoczynkowe
Wojewódzki Komitet Wileński Pomocy Polskiej Młodzieży Akademickiej
pomoc społeczna
The Wilno Voivodship Committee for Assistance to Polish Academic Youth
social aid
“The Week of the Academician” campaign
academic holiday camps
Opis:
Wojewódzki Komitet Wileński Pomocy Polskiej Młodzieży Akademickiej działał w latach 1923–1939. Głównym jego celem było niesie- nie pomocy niezamożnej młodzieży akademickiej. Komitet przyczynił się w niemałym stopniu do polepszenia warunków materialnych młodzieży uczącej się na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie udzielając jej pomocy w postaci stypendiów mieszkaniowych, bonów żywnościowych, pomocy pieniężnej na opłatę czynszowego itp. Studenci korzystali także z utrzymywanych przez Komitet kolonii wypoczynkowych. Środki Komitetu pochodziły ze składek członkowskich, z dochodów i procentów od kapitału, z imprez dochodowych, z oÀar, darowizn, zapomóg rządowych i samorządowych oraz innych wpływów od osób Àzycznych i prawnych. Najwięcej środków do kasy Komitetu wpływało podczas organizowanej każdego roku akcji noszącej nazwę „Tydzień Akademika”. Działalność Komitetu sprzyjała również nawiązaniu i zacieśnieniu więzów środowi- ska akademickiego ze społeczeństwem, zrozumieniu potrzeb uczącej się młodzieży.
The Wilno Voivodship Committee for Assistance to Polish Academic Youth was active from 1923 to 1939. Its main purpose was to provide Ànancial aid to low-income university students. The Committee's work contributed to a signiÀcant improvement in the material conditions of students at Stefan Batory University in Wilno by providing them with a form of rent grants, food vouchers and rental assistance payments. Students also beneÀted from holiday camps maintained by the Commit- tee. The Committee's funds came from membership dues, income and percentages from capital, proÀt-making events, donations, government and self-government assistance, and other receipts from individuals and legal entities. The Committee's main fund-raising activity was the annual “Week of the Academician” campaign. The Committee's activities also fos- tered the establishment and strengthening of ties between the academic community and society, understanding the needs of students.
Źródło:
Zagadnienia społeczne; 2022, 1, 17; 5-26
2353-7426
Pojawia się w:
Zagadnienia społeczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z wileńskich lasów przez Łubiankę do Workuty - życie jednej kobiety
Autorzy:
Rozenek, Jan.
Powiązania:
Wyklęci. Ogólnopolski Kwartalnik Poświęcony Żołnierzom Wyklętym 2017, nr 4, s. 89-98
Data publikacji:
2017
Tematy:
Kiałka, Wanda (1922- )
Kiałka, Stanisław (1911-1980)
Okręg Wilno (Armia Krajowa)
5 Brygada Wileńska (Armia Krajowa)
Operacja "Ostra Brama" (1944)
Artykuł z czasopisma historycznego
Biografia
Opis:
Fotografie.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Tradycja oświecenia stanisławowskiego na łamach „Dziennika Wileńskiego” z lat 1815–1830
The tradition of stanislawow enlightenment in the “Vilnius Daily” from 1815 to 1830
Autorzy:
Kowal, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690275.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Adam Naruszewicz
„Dziennik Wileński”
Franciszek Karpiński
Ignacy Krasicki
Stanisław Trembecki
Ludwik Kropiński
klasycyzm
oświecenie stanisławowskie
sentymentalizm
tradycja literacka
“Dziennik Wileński” (“Vilnius Daily”)
Franciszek Karpiński;
classic
literary tradition
the stanislawow enlightenment
sentimentalism
Opis:
From the beginning, literature occupied an important place in “Vilnius Daily” (so-called scholar magazine’s pages). The editors of the journal (including Jan and Jędrzej Śniadecki, Euzebiusz Słowacki, Filip Nereusz Golański, Leon Borowski, Ernest Groddeck, Kazimierz Kontrym) who were recruited from the circle of the University of Vilnius are alumni in “the age of lights”. Being heirs to the enlightenment ideals of aesthetics, they appreciated the literary output of their immediate predecessors. These preferences are clearly visible in the literary content of “Vilnius Daily”’, obviously adhering to classical and sentimental tastes. Without a doubt Stanisław Trembecki enjoyed the highest popularity among the Stanislawow creators in those pages. We also encounter there the works of Elżbieta Drużbacka, Ignacy Krasicki, Franciszek Karpiński and Ludwik Kropiński. The Vilnius magazine, appreciating their creative achievements, showed thereby the continuation of eighteen-century literary tradition.
Źródło:
Prace Polonistyczne; 2016, LXXI; 101-119
0079-4791
Pojawia się w:
Prace Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tumult wileński 1755 roku i jego reperkusje
Autorzy:
Szwaciński, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690077.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
trybunał
Litwa
Rzeczpospolita
Rosja
kanclerz
hetman
rywalizacja stronnictw
tribunal
Lithuania
Commonwealth
Russia
chancellor
factions’ rivalry
Opis:
Pod koniec sierpnia 1755 r. w czasie sesji trybunału w Wilnie doszło do krwawych zajść. Był to element zaostrzającej się wówczas walki stronnictw na Litwie. Obie strony konfliktu – obozy wokół Radziwiłłów i Czartoryskich – oskarżały się wzajemnie o bezprawie i wysłały odpowiednie „diariusze” na dwór królewski do Drezna, a Michał Czartoryski poprosił Rosję o pomoc przed reasumpcją trybunału litewskiego w 1756 r. At the end of August 1755 at the tribunal in Wilno (Vilna, Vilnius) there was a bloody incident. It was a symptom of intensifying rivalry between the factions in Lithuania. Both sides – the camps around the Radziwiłł and the Czartoryski families – accused each other of lawlessness and sent the relevant ‘diaries’ to the royal court in Dresden, and Michał Czartoryski asked Russia for help before the resumption of the Lithuanian tribunal in 1756.
Źródło:
Rocznik Lituanistyczny; 2016, 2
2450-8454
2450-8446
Pojawia się w:
Rocznik Lituanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Słynący cudami wileński obraz Matki Boskiej Sapieżyńskiej
The Miraculous Image of our Lady Sapieżyńska
Autorzy:
Berazo-Komarynska, Ivona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1953686.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Matka Boska Sapieżyńska
Wilno
Our Lady Sapieżyńska
Vilnius
Opis:
Odszukanie i sięgnięcie do nie drukowanych źródeł archiwalnych wydobyło na światło dzienne nieznane dotąd fakty i ukazało nietypowe losy średniowiecznego ołtarza. Pozwoliło również na uporządkowanie najnowszych faktów historycznych, dotyczących zabytku, którego dzieje zostały zamknięte dopiero w ostatnim dziesięcioleciu XX w. Z dużym prawdopodobieństwem udało się określić miejsce i czas powstania obiektu na przełom XV-XVI w. Podobieństwo układu ikonograficzno-formalnego przemawia za możliwością powstania obrazu w strefie oddziaływania sztuki Krakowa. Przeprowadzona analiza wydaje się wykluczać pierwotną hipotezę, że prace nad zmianą podobrazia zostały wykonane po pożarze w 1610 r, jak również przypisywanie autorstwa nieznanemu litewskiemu malarzowi. Wydaje się, że z wielkim prawdopodobieństwem, chociaż wciąż hipotetycznie, udało się również określić autora zmian kompozycyjnych w II poł. XVII w. Mógł nim być Franciszek Lekszycki.
Sources that have not been printed yet were found in the archives and used, which brought to light facts that had been unknown and showed the untypical history of a medieval altar. It also allowed putting in order the most recent historical facts about the painting whose history was closed only in the last decade of the 20th century. It is most likely that it was painted at the break of the 15th century, and its iconographic-formal arrangement argues for the possibility that it had its origin in Cracow. The analysis made in the article seems to exclude the former hypothesis that work on changing the groundwork was done after a fire in 1610, as well as the one saying that an unknown Lithuanian painter was the painter of the picture. It also seems very likely, albeit still hypothetical, that the painter who did the changes in the composition of the painting in the second half of the 17,h century could be Franciszek Lekszycki.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2005, 53, 4; 97-112
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Glinciszki i Dubinki : zbrodnie wojenne na Wileńszczyźnie w połowie 1944 roku i ich konsekwencje we współczesnych relacjach polsko-litewskich
Autorzy:
Rokicki, Paweł (historia).
Współwytwórcy:
Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. pbl
Polska Akademia Nauk. Instytut Studiów Politycznych. pbl
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Warszawa : Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu : Instytut Studiów Politycznych PAN
Tematy:
II wojna światowa (1939-1945)
Martyrologia
Ludobójstwo
Zbrodnia wojenna
Opis:
Bibliogr. s. 339-359. Indeks.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Książka
Tytuł:
Między tożsamością narodową a tożsamością obywatelską - Odrodzenie Litewskich Polaków w świetle publikacji "Czerwonego Sztandaru"/"Kuriera Wileńskiego" w latach 1988–1990
Between National and Civic Identity – The Rebirth of Lithuanian Poles in the Light of Publications in "Czerwony Sztandar" (Red Banner) and "Kurier Wileński" (Vilnian Courier) in 1988–1990
Autorzy:
Stefanowicz, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/503049.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
Tematy:
Polacy na Litwie
Czerwony Sztandar
Kurier Wileński
prasa polskojęzyczna
Poles in Lithuania
Red Banner
Vilnian Courier
Polish language press
Opis:
The paper presents attitudes of Polish minority in Lithuania towards its situation and needs as a national minority living in democratising country exposed in articles from Czerwony Sztandar/Kurier Wileński (Red Banner/Vilnian Courier) between 1988–1990, being the greatest Polish language journal in Lithuania. The journal was the main and most popular Polish language medium that took the role of distributing rules and customs prevailing in democratic country. The journal’s community supported independence for Lithuania and encouraged Poles to join in for the creation of independent country. The author claims that the journal was unjustly accused by Lithuanian conservative communities of anti-lithuanian and anti-national attitudes.
Źródło:
Łódzkie Studia Teologiczne; 2014, 23, 1; 93-108
1231-1634
Pojawia się w:
Łódzkie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mało znane źródło germanizmów: wileński Słownik błędów językowych Juliana Szweda
Poorly Known Source of Germanisms: Vilnius Słownik błędów językowych (“Dictionary of Language Mistakes”) by Julian Szwed
Autorzy:
Cieszkowski, Marek
Mędelska, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1375393.pdf
Data publikacji:
2010-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Opis:
The dictionary mentioned in the title was compiled in the interwar period (1918- -1939) and was then quite well known. Today, very few people remember about it. In the opinion of the authors of the article, it is worthwhile to remind about this book, especially to the scholars studying foreign influences upon the Polish language, including— which may seem surprising—the linguists investigating the influence of the German language upon the Polish language. In his guide, J. Szwed used not only the linguistic material collected in the Vilnius province, he had strong personal ties with, but also originating from Little Poland and Cieszyn Silesia. As it has been shown in the analysis, there were more than 180 lexical Germanisms in the small dictionary from Vilnius, i.e., definitely more than in the other publications of this type issued in the first half of the 20th century. This material is dominated by loan words, quite well known in the Polish language (130 items), recorded in 1-2 definition dictionaries, e.g., cug “train”, fojt “voivode”. However, we also find the Germanisms that are evidenced only in the small dictionary by J. Szwed, for instance bruch “hernia”. In the publication of the Vilnius teacher we can also find phonetic Germanisms (e.g., voiced s after sonorous consonants in foreign words, comp.: intenzywny, konzul), inflectional (e.g., changes of grammatical gender) and syntactical (e.g., mam pieniądze na banku [I have got money on the bank], instead of: w banku [in the bank]).
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2010, 16; 55-64
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kogo na sejmie lubelskim reprezentował Augustyn Rotundus Mieleski (†1582), wójt wileński i sekretarz królewski?
Who did the Vogt of Vilnius, Royal Secretary Augustinus Rotundus Mieleski (†1582) represent at the Sejm of Lublin?
Autorzy:
Ragauskas, Aivas
Rachuba, Andrzej
Choińska-Mika, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/16648103.pdf
Data publikacji:
2020-12-23
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Unia Lubelska
sejm lubelski 1569 r.
Lublin
Wilno
wójt wileński
sekretarz królewski
Augustyn Rotundus Mieleski
Union of Lublin
Sejm of Lublin of 1569
Vilnius
Vogt
of Vilnius
Royal Secretary
Augustinus Rotundus Mieleski
Opis:
The Vogt of Vilnius, Royal Secretary Augustinus Rotundus (the Rotund, Mieleski) was present at the Sejm of Lublin in 1569 at the initiative of the Lithuanian Chancellor and Vilnius Voivode Mikołaj “the Red” Radziwiłł. He participated in the Sejm as the Royal Secretary and Counsellor of the Lithuanian delegation, as well as a renowned historian and an experienced lawyer. Rotundus remained in close relations with the Radziwiłłs, perhaps even as a cliens. Likewise, in his capacity of notary public, Rotundus was the proxy of the Bishop of Vilnius Walerian Protasewicz. Thus, the Vogt of Vilnius was not a member of the Lithuanian delegation or a representative of the city of Vilnius. He could not be the latter due to the specificity of the office of the vogt – until the beginning of the 17 th century the vogt of Vilnius was not elected by the magistrate; he was the king’s representative in the city. As a Royal Secretary, harbouring aspirations to nobility, Rotundus (originating from a bourgeois family in Wieluń) did not want to be identified with the city. Nevertheless, Rotundus has served Vilnius well through his behind-the-scenes activities to the benefit of the city.
Źródło:
Unia Lubelska 1569 roku i unie w Europie Środkowo-Wschodniej; 122-139
9788395630255
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szkoły parafialne na Podolu ok. 1830 roku
Autorzy:
Szczepaniak, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/669707.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Podolia
the Kamieniec diocese
parish educational system on Taken Lands
Vilnius Scientific District
Podole
diecezja kamieniecka
szkolnictwo parafialne na Ziemiach Zabranych
Wileński Okręg Naukowy
Opis:
There was no social agreement to educate children, especially these coming from peasantry. The meaning of school was understood by nobility, but only these who belonged to richer nobility were determined to educate their children properly. No one cared for education of poorer nobility, townspeople, and peasantry as a rule. Views which were universally avowed at that time caused reluctance towards school. It was thought that learning could spoil children and draw them aside from work on farms and in craft; this point of view was shared by peasantry, townspeople and also landowners. It was nobody’s business to found schools. The clergy and landowners did not see any need to spend money on a school and teacher, especially in poor parishes and one-village estates. Peasantry considered learning as luxury. Founding schools was difficult also because of great dispersion of Catholics. It was a problem to gather in a parish church, outside bigger towns, a bigger amount of children living in the neighbourhood necessary to open a school.Nevertheless, a handful of enthusiasts succeeded in beginning a debate considering the issue of necessity of creating of a thicker system of village and provincial schools. In the consequence of their activity in the thirties of the XIX th in Podolia region the amount of parish schools increased. There were only 17 schools of this type in the last years of independence of the Republic in bracławskie and podolskie voivodships. On the basis of data prepared for school superintendents of Vilnius University we know that in years 1804-1815 from 16 to 26 schools functioned in the Podolian guberniya. The information collected by priest Wawrzyniec Marczyński show that in 1821 there were 45 schools in Podolia region. Protocols coming from inspections carried out ten years later confirm existence of 48 schools.There were few children in parish schools. In 1804 to 17 schools 221 children were signed up. Data collected by Marczyński show that in 45 schools 753 pupils learnt, and around 1830 there were approximately 839 pupils in 48 schools.Unlike in Lithuania and Belaruses in Podolia children of poorer nobility attended schools. In northern guberniyas of the Western Country mostly peasant’s children learnt. In Podolia richer nobility educated their descendants in-house or sent them to urban schools which were situated further. Townspeople learnt in several bigger cities (Gródek, Płosrkiów, Satanów), there were hardly any peasant’s children in parish schools. A vast majority of pupils belonged to the Roman Church, although there were also pupils coming from the Orthodox Church from all states. Polish form of their surnames suggests that they were descendants of ex Uniats or they came from mixed marriages. Children from 6 to 15 years old attended school (96,6%), but there were also younger and much older ones.Teachers were laic and came from nobility. They were 35 years old at most. Graduates of secondary schools, who could not count on their own estates, started their way in looking for bread with such an occupation. The work was seasonal. Teachers teaching for a longer time were only in schools in larger cities which were opened for the whole year. In smaller schools, which were opened when there was no work in the fields, the teacher did not have a sufficient income to stay there for longer.The programme of parish schools did not differ much from the one which was taught in the old Polish period. Children were taught to read, write and also some basic arithmetic operations. Large pressure was put on religious and moral education.
Nie było zgody społecznej na powszechne kształcenie dzieci, zwłaszcza chłopskich. Znaczenie szkoły rozumiała szlachta, ale tylko ta bogatsza była zdeterminowana do starannego kształcenia swoich pociech. Zasadniczo nie troszczono się o kształcenie uboższej szlachty, mieszczan i chłopów. Niechęć do szkoły wynikała z powszechnie wówczas wyznawanych poglądów. Nauka miała psuć dzieci, odciągając ich od pracy na roli i w rzemiośle. Takiego zdania byli zarówno chłopi, mieszczanie, jak i właściciele ziemscy. Nikt więc nie miał interesu, by zakładać szkoły. Duchowieństwo i właściciele ziemscy nie widzieli potrzeby wydawania pieniędzy na szkołę i nauczyciela, zwłaszcza w ubogich parafiach i majątkach jednowioskowych. Chłopi uważali naukę za zbytek. Powstawanie szkół utrudniało również wielkie rozproszenie katolików. Nie lada kłopotem było zebranie przy kościele parafialnym, poza większymi miasteczkami, większej liczby dzieci mieszkających w okolicy, koniecznej do otwarcia szkoły.Mimo to garstce zapaleńców udało się rozpocząć debatę na temat konieczności powstania gęstszej sieci szkół wiejskich i małomiasteczkowych. W efekcie ich działaności w pierwszym trzydziestoleciu XIX w. na Podolu wzrosła liczba szkół parafialnych. W ostatnich latach niepodległości Rzeczpospolitej w województwach bracławskim i podolskim istniało zaledwie 17 szkół tego typu. Na podstawie danych sporządzanych dla kuratorów Uniwersytetu Wileńskiego wiemy, że w latach 1804–1815 w guberni podolskiej funkcjonowało od 16 do 26 szkół. Z informacji zebranych przez ks. Wawrzyńca Marczyńskiego wynika, że w 1821 r. na Podolu było 45 szkół. Dziesięć lat później protokoły wizytacyjne potwierdzają istnienie 48 szkół.W szkołach parafialnych uczyło się niewiele dzieci. W 1804 r. do 17 szkół zapisanych było 221 dzieci. Z danych zebranych przez ks. Wawrzyńca Marczyńskiego wynika, że w 45 szkołach uczyło się 753 uczniów, a ok. 1830 r. w 48 placówkach – ok. 839.Inaczej niż na Litwie i Białorusi na Podolu do szkół uczęszczały dzieci uboższej szlachty. W północnych guberniach Kraju Zachodniego uczyły się przede wszystkim dzieci chłopskie. Na Podolu bogatsza szlachta kształciła swoich potomków we własnym zakresie lub wysyłała ich do dalej położonych szkół wielkomiejskich. Mieszczanie uczyli się w kilku większych miastach (Gródek, Płoskirów, Satanów), dzieci chłopskich w szkołach parafialnych prawie nie było. Zdecydowana większość uczniów należała do Kościoła rzymskokatolickiego, choć nie brakował prawosławnych z wszystkich stanów. Polska forma ich nazwisk sugeruje, że byli to potomkowie byłych unitów lub pochodzili z małżeństw mieszanych. Do szkoły uczęszczały dzieci w wieku od 6 do 15 lat (96,6%), ale zdarzali się również uczniowie młodsi i dużo starsi.Nauczycielami z zasady byli świeccy pochodzenia szlacheckiego. Mieli co najwyżej 35 lat. Absolwenci szkół średnich, niemogący liczyć na własny majątek ziemski, od takiego zajęcia rozpoczynali peregrynację za chlebem. Praca była sezonowa. Tylko w szkołach działających w dużych miastach przez cały rok zdarzali się nauczyciele uczący przez dłuższy czas. W szkołach mniejszych, otwartych poza sezonem prac rolnych, nauczyciele nie mieli wystarczającego dochodu, by wiązać z nimi swoją przyszłość.Program szkół parafialnych nie odbiegał wiele od tego, jaki obowiązywał w okresie staropolskim. Dzieci uczono czytać i pisać oraz podstawowych działań arytmetycznych. Duży nacisk kładziono na wychowanie religijne i moralne.
Źródło:
Analecta Cracoviensia; 2017, 49
2391-6842
0209-0864
Pojawia się w:
Analecta Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Preteksty Mickiewiczowskie, czyli uwagi na marginesie poszukiwań archiwalnych
Mickiewicz’s pretexts, or comments on the margins of archival research
Autorzy:
Markowska-Fulara, Helena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1205805.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Adam Mickiewicz
Vilnius University
classicism
episode
archive
Uniwersytet Wileński
klasycyzm
epizod
archiwum
Opis:
Artykuł podejmuje kwestię roli rękopisów i innych dokumentów archiwalnych jako przed-tekstów utworów literackich. Stawia pytanie o to, w jakiej perspektywie badawczej ich wykorzystanie w badaniach literaturoznawczych może okazać się najowocniejsze. Zagadnienie to zostało przedstawione na przykładzie protokołu egzaminacyjnego zawierającego pytania zadane Adamowi Mickiewiczowi podczas egzaminu dyplomowego na Uniwersytecie Wileńskim. Na podstawie innych źródeł archiwalnych oraz drukowanych autorka podejmuje próbę rekonstrukcji pożądanych odpowiedzi na zadane pytania, a następnie wskazuje na korzyści, które mogą płynąć z uwzględnienia ich w analizie utworów literackich Mickiewicza.
The article analyses manuscripts and other archival documents as pre-texts of literary texts, with a view to demonstrating how they may be used most effectively in literary studies. An examination report with questions that Adam Mickiewicz was asked during his diploma examination at Vilnius University is discussed. The author analyses other archival and printed sources as well, trying to reconstruct the desired answers to the questions, and then outlines the benefits of employing such an archival procedure in the analysis of Mickiewicz’s works.
Źródło:
Forum Poetyki; 2020, 22; 86-99
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Okręg Wileński SZP-ZWZ w latach 1939–1941. Próba syntezy
Autorzy:
Niwiński, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/478422.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
Vilnius District
Union of Armed Struggle
Polish Victory Service
Home Army
AK
SZP
ZWZ
Polish Underground State
synthesis
1939-1941
resistance movement
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2002, 1; 73-108
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Westium and Ruthenium against the background of the history of chemistry
Autorzy:
Lichocka, Halina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/783309.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Umiejętności
Tematy:
Jędrzej Śniadecki, Vilnius University, crude platinum, platinum metals, Vestium, Ruthenium
Jędrzej Śniadecki, Uniwersytet Wileński, surowa platyna, platynowce, west, Vestium, ruten, Ruthenium
Opis:
Is the chemical element Vestium discovered by Jędrzej Śniadecki the same as the Ruthenium? The dispute on this subject has been going on for more than one hundred years. At present, this dispute over recognition of the priority of discovery is very difficult to resolve. However, from the point of view of the history of chemistry, another aspect is more important in all this. In this context, it turns out that Jędrzej Śniadecki was the first researcher who tried to prove the existence of the sixth platinum metal. Time showed that Śniadecki was right. The confirmation of this was the subsequent separation of the metallic ruthenium by Karl Ernst Claus.
Trwający już ponad sto lat spór o to, czy odkryty przez Jędrzeja Śniadeckiego, a nieuznany przez jemu współczesnych pierwiastek Vestium jest odpowiednikiem rutenu, wydaje się dziś bardzo trudny do rozstrzygnięcia. Sam ten spór, który w istocie rzeczy sprowadza się do ustalenia pierwszeństwa odkrycia, nabiera w świetle historii chemii – a zwłaszcza historii badań surowej platyny – zupełnie innego znaczenia. W tym kontekście okazuje się bowiem, że Jędrzej Śniadecki był pierwszym uczonym, który starał się udowodnić istnienie szóstego platynowca. Czas pokazał, że miał rację. Późniejsze wyodrębnienie metalicznego rutenu przez Karla Ernsta Clausa tylko tę rację potwierdziło.
Źródło:
Studia Historiae Scientiarum; 2019, 18
2451-3202
Pojawia się w:
Studia Historiae Scientiarum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problemy finansowe ewangelickiej Jednoty Litewskiej w pierwszej połowie XVII w. w świetle akt synodów prowincjonalnych
Autorzy:
Liedke, Marzena
Guzowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/603102.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Jednota Litewska
kryzys finansowy
zbór wileński
pożyczki
Lithuanian Unity
financial crisis
Vilnius Protestant Church
loans
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie systemu zarządzania finansami oraz wykazanie faktycznego położenia ekonomicznego Kościoła ewangelicko-reformowanego w Wielkim Księstwie Litewskim w pierwszej połowie XVII w. w związku z funkcjonującymi w dotychczasowej literaturze przedmiotu opiniami o zadowalającej sytuacji finansowej Jednoty w tym okresie. Autorzy zamierzają wskazać czynniki, które wpływały na sytuację ekonomiczną tego Kościoła w okresie zintensyfikowania akcji kontrreformacyjnej ze strony Kościoła katolickiego i omówić przejawy jego niewątpliwego kryzysu ekonomicznego. Wśród nich szczególną uwagę zwrócono na niesolidność urzędników finansowych Jednoty, kłopoty z zarządzaniem pożyczkami oraz problemy z odzyskiwaniem i realizacją darowizn na rzecz Kościoła. Podstawę źródłową artykułu stanowią protokoły synodów prowincjonalnych Jednoty Litewskiej z lat 1611–1655, w znacznej części poświęcone sprawom ekonomicznym. Financial problems of the Lithuanian Evangelic Unity in the first half of the seventeenth century in the light of records of provincial synodsThe purpose of the article is to present a financial management system of the Evangelical Reformed Church and the Church situation in the Grand Duchy of Lithuania in the first half of the seventeenth century, in order to verify the opinions about the satisfactory financial situation of the Unity (Polish: Jednota) in that period that could be found in the literature on the subject. The authors indicate all factors influencing the economic position of the Unity in the period of intensified counter-Reformation actions of the Roman Catholic Church, and discuss symptoms of its undoubted economic crisis. Among these special attention is paid to unreliability of the Unity’s financial officers, troubles with the management of loans and problems with getting back and receiving donations made to the Unity. The article is based on records of provincial synods of the Lithuanian Unity in the period of 1611–1655, in their large part devoted to financial matters.
Źródło:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2017, 78
0080-3634
Pojawia się w:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Eksterytorialny Okręg Wileński
Autorzy:
Niwiński, Piotr (1966- ).
Powiązania:
Biuletyn IPN 2021, nr 1/2, s. 65-81
Data publikacji:
2021
Tematy:
NKWD
Okręg Wilno (Armia Krajowa)
Krajowa Armia Podziemna
II wojna światowa (1939-1945)
Konferencja jałtańska (1945)
Polacy
Podziemie polityczne i zbrojne (1944-1956)
Artykuł z czasopisma historycznego
Opis:
Tematem artykułu jest organizacja przerzutu partyzantów Armii Krajowej z Wileńszczyzny na tereny bezpieczniejsze w Polsce Centralnej. Nasilający się terror NKWD i ujawnienie wyników konferencji jałtańskiej w lutym 1945 przekreśliło nadzieje ludności polskiej na powrót tych ziem do ojczyzny. Jednocześnie w okresie od lipca 1944 do sierpnia 1945 udało się zakończyć ewakuację Okręgu Wileńskiego AK. W tym samym czasie opracowano wytyczne dla podziemia na Wileńszczyźnie.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Okręg Wileński SZP-ZWZ-AK lata 1939-1944 : zarys problematyki
Autorzy:
Niwiński, Piotr (1966- ).
Powiązania:
Biuletyn Informacyjny / Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej. Zarząd Główny 2018, nr 1, s. 19-24
Data publikacji:
2018
Tematy:
Okręg Wilno (Armia Krajowa)
Wojsko Polskie (1939-1945)
Polskie Państwo Podziemne
II wojna światowa (1939-1945)
Artykuł z czasopisma kombatanckiego
Opis:
Fotografie, mapki.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
W Ejszyszkach na Litwie uhonorowano poległych w 1944 roku żołnierzy Armii Krajowej : nie zidentyfikowano szczątków dowódcy "Krysi"
Autorzy:
Bieńkowicz, Marcin.
Powiązania:
Biuletyn Informacyjny / Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej. Zarząd Główny 2009, nr 11, s. 25-27
Data publikacji:
2009
Tematy:
Borysewicz, Jan
Armia Krajowa. Obwód Nowogródek
Miejsca pamięci narodowej Litwa
Opis:
7 X 2009 r. w Ejszyszkach miały miejsce uroczystości pogrzebowe 3 partyzantów Okręgu Nowogródzkiego, którzy byli eksumowani na przełomie IX i X oraz odbył się symboliczny pogrzeb por. Jana Borysewicza "Krysi"
Fot.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Zułów : miejsce urodzenia Marszałka Józefa Piłsudskiego
Miejsce urodzenia Marszałka Józefa Piłsudskiego
Autorzy:
Kolmasiak, Mariusz (1987- ).
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Warszawa : Oficyna Wydawnicza Rytm
Tematy:
Piłsudski, Józef (1867-1935)
Piłsudscy (rodzina)
Dwory
Dwór Piłsudskich Zułów (Zułowo)
Majątki ziemskie
Rody
Szlachta
Opracowanie
Opis:
Bibliografia, netografia na stronach 291-[296]. Indeks.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Książka
Wyświetlanie 1-100 z 169

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies