Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Teutonic Order" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 149
Tytuł:
The capture of the Marienwerder Castle, or where the Teutonic Order’s expansion to the East was stopped
Autorzy:
Almonaitis, Vytenis
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676418.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Marienwerder
Lithuania
Kaunas
Teutonic Order
Baltic Crusades
Vytautas
Jogaila (Jagiełło)
1384
Opis:
The capture of the Marienwerder Castle, or where the Teutonic Order’s expansion to the East was stoppedThis paper analyzes the construction, features, and significance of the Marienwerder castle, and its capture by Lithuanian forces in 1384. Located in what is now Kaunas, the castle represented the furthest eastern point of the Teutonic Order’s penetration into the Grand Duchy of Lithuania. As the sparse historiography on it suggests, the event seems to have been overlooked by contemporary historians. In fact, this castle of the Teutonic Order was not just an ordinary fortress, but a mighty stronghold. A detailed analysis of primary sources allows classifying the capture of Marienwerder as a major event in the war between the Order and the Grand Duchy of Lithuania as well as one of the major victories scored by the latter. It may be concluded that the Teutonic Order’s expansion to the east, which had been started from Torun, was then stopped at Kaunas. Zajęcie zamku Marienwerder albo gdzie zakończyła się ekspansja zakonu krzyżackiego na wschódW artykule analizowane są budowa, znaczenie i zajęcie w 1384 r. zamku zakonu krzyżackiego Marienwerder, który mieścił się na terytorium miasta Kowna. Był to najbardziej wysunięty na wschód zamek krzyżacki, który najgłębiej wchodził w terytorium Wielkiego Księstwa Litewskiego. Skromna historiografia świadczy o tym, że został on zapomniany przez współczesnych historyków. A jednak mowa jest tu nie o zwykłej rezydencji zakonu, a o potężnej twierdzy. Szczegółowa analiza źródeł pierwotnych pozwala uważać zajęcie zamku Marienwerder za jedno z najważniejszych wydarzeń w wojnie między zakonem krzyżackim a Wielkim Księstwem Litewskim, jak również jednym z największych zwycięstw tego ostatniego. Można również twierdzić, że ekspansja zakonu na wschód, rozpoczęta od Torunia, zakończyła się na Kownie.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2017, 41
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Die Visitation als Mittel traditioneller Ordensstruktur nach 1466
Inspections as the Means of the Traditional Teutonic Structure After 1466
Autorzy:
Arnold, Udo
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1194085.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Tematy:
the Teutonic Order in Prussia
grand master
the Teutonic administration,
the reform of the monastic life
Opis:
The loss of the significant part of the territory by the Monastic State of the Teutonic Order after 1466 entailed structural changes in the state. Inspections constituted an important scrutinizing factor in various fields of life. They were a permanent element of the reforms undertaken in the Teutonic Order. The expertise of the inspectors originally were not precisely defined. However, with time they became more and precise. In the times of the rule of Grand Master Heinrich Reuß von Plauen we know only about one inspection from the Austrian bailiff in 1469. During the rule of the subsequent Grand Master Heinrich Reffle von Richtenberg (1470–1477) no inspection was recorded. During the times of Martin Truchsess von Wetzhausen (1477–1489) problems connected with the reform of the monastic life in Prussia were addressed. The discussion concerned the problem of poverty among Teutonic brothers. The great inspection was planned to take place in 1481 prior to the General Chapter. However, the General Chapter did not take place. The inspection of Livonia was postponed for 1488. In the times of Johann von Tiefen (1489–1497) the forms of inspection applied so far were discussed. One of the evidences of this discussion was a letter written by the secretary of the Grand Master’s chancery Dr Michale Sculteti, which included forms intended for the inspection. Friedrich von Sachsen-Meißen (1498–1510) at the turn of 1498/1499 issued a regulation concerning inspections and appointed inspectors. In 1502 a detailed catalogue of questions was compiled in the Teutonic chancellery as it had been earlier done by Sculteti. In the times when the Grand Commander was Simon von Drahe (1507–1510) inspections became an important tool of the internal policy of the Grand Master Friedrich von Sachsen. The decision of the General Chapter saying that an inspection should take place every year in the Teutonic Order was enforced. However, in the times of the Grand Master Albrecht von Brandenburg-Ansbach (1511–1525) inspections ceased to play an essential role in the internal policy. Only one inspection from this period is recorded – in 1519.
Źródło:
Zapiski Historyczne; 2017, 82, 1; 21-36
0044-1791
2449-8637
Pojawia się w:
Zapiski Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Vom Ordensland zum Herzogtum. Religiöse Überzeugung oder politisches Kalkül des Hochmeisters Albrecht von Brandenburg-Ansbach?
From the state of the Teutonic Order to the duchy: religious beliefs or a political calculation of Grand Master Albrecht of Brandenburg-Ansbach?
Autorzy:
Arnold, Udo
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1194226.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Tematy:
the Teutonic Order
Prussia
Reformation
Albrecht von Brandenburg-Ansbach
Opis:
The article underlines the fact that Prussia became Protestant prior to Saxony (considered to be the “mother country of the Reformation”) and other German states. After the end of the Thirteen Years’ War one of the problems constituted the relations between the Grand Master and the Polish King as they went beyond the area of politics affecting also religion and law. Having been elected Grand Master Albrecht Hohenzollern introduced significant changes in the political system of the state. He was related to King Sigismund the Old thanks to his mother, who was Sigismund’s sister. It was unusual for the Teutonic Order to have elected twenty-one-year-old Albrecht to be Grand Master as normally the tendency was to appoint the most respectable member of the Order. Albrecht Hohenzollern launched many reforms the aim of which was to centralize the Teutonic administration. Gradually, the corporate style of management was being transformed into a one-person leadership. Albrecht Hohenzollern also planned to carry out religious reforms. That is why he tried to contact Martin Luther. He attempted to establish the first contact with Luther in the years 1521–1522. The next attempt was made by Martin Luther. In 1523 Luther wrote a letter to the Teutonic Order, where he suggested the rejection of the principle of purity and taking over the lands in hereditary ownership by Teutonic brothers as it was done by noble families. In practice, it would have meant the liquidation of the Order. Albrecht refused to accept the ideas, which did not mean that he disliked Luther. Albrecht met Luther at the end of 1523 in Wittenberg. Luther repeated his guidelines to make the Teutonic state a secular duchy. In May 1524 there was another meeting. Taking into account the political situation at that time, the political isolation of the Teutonic Order and the threat to become subjected to Poland, Albrecht decided to convert into Lutheranism. In this way, he made himself independent of the Pope and in the long run he could set up the foundations to make himself less and less dependent on Catholic Poland. Owing to secularization, Albrecht saved his personal rule and transformed the monastic state into the first Protestant European country.
Źródło:
Zapiski Historyczne; 2017, 82, 2; 21-40
0044-1791
2449-8637
Pojawia się w:
Zapiski Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gdańsk Affairs at the Council of Constance (1414–1418)
Autorzy:
Bar, Přemysl
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/938066.pdf
Data publikacji:
2018-12-13
Wydawca:
Uniwersytet Gdański. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
Tematy:
the concil of constance
gdańsk
teutonic order
bridgettine
convent
Opis:
At first sight it might seem that the Procurator of the Teutonic Order, Peter Wormditt, had represented the interests of the Gdańsk townspeople more than the Grand Master and the Order’s leadership at Constance. In reality, what came first was the good name of the Order in the eyes of the European public. The leading representatives of the Order did not always understand, from a procurator’s perspective, the consequences and wider ramifications of their decisions concerning their subjects. Therefore, paradoxically, Wormditt’s criticisms of the Grand Master were motivated by the wish to spread and preserve the good name of the Teutonic Knights. Naturally, the Gdańsk affairs were not of such significance that they were part of the agenda of the main Council meetings. On the other hand, the Council of Constance gradually grew in importance as the town drew in representatives from nearly all of the Church hierarchy, European universities, and delegations from rulers, princes, and towns. The presence of the Roman king and his court also attracted many people from across Europe who came hoping to settle public or even private affairs. Gdańsk and its townspeople contributed, albeit slightly, to the fact that the description of the Council of Constance as a European congress, or a Medieval global event, would appear to be entirely justified.
Źródło:
Studia z Dziejów Średniowiecza; 2018, 22; 7-21
2544-2562
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Średniowiecza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The General Procurators of the Teutonic Order Towards the Polish-Teutonic Conflict
Autorzy:
Bar, Přemysl
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28697006.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
General Procurators
Teutonic Order
Polish-Teutonic Order conflict
dispatches
Roman curia
Council of Constance and Basel
Opis:
The article deals with the activities of the General Procurators of the Teutonic Order regarding the Polish-Teutonic dispute in the first thirty years of the fifteenth century. Based on their dispatches sent to Marienburg, it can be assumed that the Procurators were not passive executors of the Grand Master’s orders. Their frequently occurring disagreements resulted not only from their distinctive personal qualities but also from their different perspectives on assessing what was in the best interest of the Teutonic Order. The Grand Masters lacked professional knowledge not only of law (especially canon law) but also of how the Roman curia functioned.
Źródło:
Acta Poloniae Historica; 2023, 126; 181-205
0001-6829
Pojawia się w:
Acta Poloniae Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Działalność paramilitarnych band rozbójniczych na pograniczu krzyżacko-litewskim w XIV wieku
Autorzy:
Baronas, Darius
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690146.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Lithuania
Teutonic Order
Prussia
Livonia
brigandage
bands of brigands
frontier
international treaties
Litwa
zakon niemiecki
Prusy
Inflanty
rozbójnictwo
bandy rozbójnicze
obszar graniczny
ugody międzypaństwowe
Opis:
The aim of this study is to characterise the phenomenon of the bands of brigands (latrunculi, Struter) that were active in the Prussian and Livonian lands of the Teutonic Order and in pagan Lithuania. Although the brigands in this region may be regarded as a phenomenon inherited from tribal society, they continued to live, and even prosper, at the time when state-like structures came into being in the region under consideration. Such a situation was mainly conditioned by a stalemate in the war of the Teutonic Order against pagan Lithuania. The Prussian and Livonian brigands were useful for the Order in their subversive actions against the people living in Lithuania, and so, accordingly, were Lithuanian brigands for the grand dukes of Lithuania. The Teutonic Order and the grand dukes of Lithuania alike had only limited capabilities of interfering with the activities of “their” brigands. This is evident from international treaties in which the activities of brigands of both parties are addressed and some stipulations for their containment are provided (as in Lithuanian-Livonian accords of 1323, 1338, 1367). The grand ducal authority and the brigands coexisted on the mutual respect of each other’s rights. Neither side was willing, nor able to undo the other once and for all. One must also bear in mind that the strict lines of delimitation between brigands and warriors were then non-existent. So it comes as no surprise that certain commanders of the Teutonic Order cultivated the methods of brigandage with ambushes. Although the evidence is rather scantier on the Lithuanian part, it is clear that some Lithuanian dukes and warriors practiced this style of warfare too. Although this kind of martial activities was widespread in other parts of Europe as well, the peculiarity of brigandage between the Teutonic Order and Lithuania is to be seen in their attempts to regulate the behaviour of their brigands by treaties. This implies that both sides tended to regard the brigands as something normal and, in a sense, legal. On either side of the frontier there were quite a lot of people who were engaged in this kind of warfare and lived off the neighbouring land’s resources. Consequently they were not interested in a long-term peace and this partly explains why the war between the Teutonic Order and Lithuania was so prolonged.
Głównym celem niniejszego artykułu jest próba scharakteryzowania zjawiska band rozbójniczych, które w źródłach z XIV w. kryją się pod nazwami latrunculi czy Struter. W artykule zwrócono uwagę na to, że sytuacja patowa, zaistniała w wojnie pomiędzy zakonem niemieckim a Litwą, stwarzała nader korzystne warunki do działań band rozbójniczych – każda ze stron interesowała się wykorzystaniem („skanalizowaniem”) ich aktywności w kierunku strony nieprzyjacielskiej – nie było żadnej mowy o próbach ich wykorzenienia. Głównym terenem band rozbójniczych stał się szeroki obszar pograniczny, którego państwowa przynależność była niejasna. W takich warunkach zakon niemiecki i Litwa miały tylko ograniczone możliwości ingerowania w sprawy tych band. Obydwom stronom chodziło o powstrzymanie działalności band w określonych ramach, jak to wynika z analizy międzypaństwowych ugód zawartych pomiędzy książętami litewskimi a władzami Inflant w latach 1323, 1338 i 1367. Analiza treści tych ugód także ujawnia zjawisko współpracy pomiędzy reprezentantami władzy państwowej a bandami rozbójniczymi. Próby regulowania, a tym samym legalizowania działalności band rozbójniczych stanowią specyficzną cechę analizowanego zjawiska rozbójnictwa. Trzeba mieć na uwadze, że metoda typowo rozbójniczych napadów była także praktykowana przez przynajmniej niektórych komturów zamków przygranicznych, jak i przez niektórych książąt (bojarów?) litewskich. Zjawisko rozbójnictwa cieszyło się uznaniem społecznym, po obu stronach granicy było sporo ludzi, którym dostarczało ono środki do życia. Analiza omawianego zjawiska przynajmniej częściowo wykazała, dlaczego wojna pomiędzy zakonem niemieckim a Litwą była tak długotrwała.
Źródło:
Rocznik Lituanistyczny; 2015, 1
2450-8454
2450-8446
Pojawia się w:
Rocznik Lituanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między Rynem a Szestnem. Czy w Szestnie powstało komturstwo krzyżackie?
Between Ryn and Szestno. Was the Teutonic Order’s commandery established in Szestno?
Autorzy:
Białuński, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2049852.pdf
Data publikacji:
2021-12-24
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
administracja
komturstwo
państwo krzyżackie
Ryn
Szestno
administration
commandery
State of the Teutonic Order
Opis:
W żadnych dotychczasowych wykazów komturstw krzyżackich komturia w Szestnie nie pojawia się. Istnieją jednak pewne wzmianki źródłowe, które zmuszają do zadania zawartego w tytule pytania. Chodzi mianowicie o repertorium dokumentów dotyczących okręgów szestneńskiego i leckiego (giżyckiego) na początku XVI w.: Sehesten und Letzen. Extraordinarie [1503–1523]. Co prawda zawiera ono jedynie ich regesty, ale na ogół kopie owych dokumentów zachowały się w zespole Ordensbriefarchiv. I tak już na samym początku tego rejestru wzmiankowany został Hauskomptur zu Sehesten. Niestety regest, jak też zachowana kopia, nie jest datowany. Nieco dalej znajdujemy kolejne dwa regesty dokumentów wystawionych w 1516 r., w tym jeden przez komtura szestneńskiego (Compthur von Sehesten), drugi zaś zawierający jego relację (Comptur zu Sehesten). W zespole Ordensbriefarchiv zachował się też inny dokument, w którym wzmiankowano komtura w Szestnie. Wreszcie ostatni znany nam dokument z wiadomością o komturze w Szestnie pochodzi z zespołu Pergamenturkunden. O pomyłce pisarzy lub kopistów nie może być mowy, a wcześniej i później znajdujemy inne wzmianki o urzędnikach szestneńskich – prokuratorach (Pfleger) i namiestniku (Stathalter).
The commandery in Szestno does not appear in any previous lists of the Teutonic Order’s commanderies. However, there are some mentions in written sources that prompt the question in the title. This concerns a series of documents relating to the Szestno and Lec (Giżycko) districts at the beginning of the 16th century: Sehesten and Letzen. Extraordinarie [1503–1523]. This only contains their regests, but usually copies of these documents have been preserved within the Ordensbriefarchiv collection. The Hauskomptur zu Sehesten is mentioned at the very beginning of this register. Unfortunately, the register, as well as the preserved copy, is not dated. There are also another two regests of documents issued in 1516, including one by the Szestno commander (Compthur von Sehesten) and the other containing his account (Comptur zu Sehesten). A further document has survived in the Ordensbriefarchiv collection, mentioning the commander in Szestno. The final document mentioning the commander in Szestno comes from the Pergamenturkunden collection. There can be no question of a mistake by the writers or copyists, and sooner or later there are other mentions of Szestno officials – prosecutors (Pfleger) and a governor (Stathalter).
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2021, 315; 168-180
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Na pograniczu świata barbarzyńskiego i feudalnego. Rody staropruskie po podboju krzyżackim
On the Borderland of the Barbarian and Feudal World. Old Prussian Kinship after the Teutonic Order’s Conquest of Prussia
Autorzy:
Białuński, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2049863.pdf
Data publikacji:
2021-12-24
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
ród
Prusowie
zakon krzyżacki
Kinship
Old Prussians
Teutonic Order
Opis:
Niniejszy artykuł przedstawia dwa znaczenia rodziny, jedno z epoki barbarzyńców – w okresie pogaństwa pruskiego, drugie po ich podboju przez Zakon Krzyżacki, w epoce feudalnej. Zakładano, że Prusowie, podobnie jak inne ludy barbarzyńskie, uznawali pokrewieństwo obu stron, linie (patrylinearne i matrylinearne), mierzone jako „kolana” (od głowy przez ramiona do łokci i paznokci). Oznaczało to, że rodzina nie była sztywną i stabilną grupą, ale zróżnicowaną w każdym pokoleniu. Nawet bliscy krewni mieli różne kręgi pokrewieństwa. Tylko bracia i siostry należeli do tej samej grupy. Oznaczało to również, że rodzina nie miała jednego miejsca. Pierwszym i najważniejszym zadaniem rodziny było wróżenie, jak również również odbiór lub zapłatę za nieruchomość. Drugim i równie ważnym zadaniem rodziny wydaje się być ochrona własności. Kolejnym zadaniem rodziny kognitywnej była powszechna przysięga. Każdy członek gminy był zobowiązany do stawania z bliskimi i dochowania złożonej im przysięgi, zaś z drugiej strony mógł liczyć na konsekwentne wsparcie krewnych. Rodzina w epoce feudalnej była czymś innym. Została zbudowana na bazie agnatycznej, a zatem składała się z zamkniętej grupy, wywodzącej się od tego samego przodka w dół linii patrylinearnej. Jej funkcja podlegała również pewnym ograniczeniom. Również krąg osób uprawnionych do zadań indywidualnych został zmieniony. Trendem było zawężenie tego kręgu. Ze względu na to, że rodzina kognitywna nie pozwalała ambitnym rodzinom na zwiększanie swojego znaczenia i bogactwa, zwłaszcza w pomnażanu ich własności ziemi, pod koniec epoki pogańskiej w Prusach, rosło znaczenie pokrewieństwa na bazie agnatycznej, jak to miało miejsce od jakiegoś czasu w feudalnej Europie. Zlikwidowania dawnych struktur rodowych dokonał ostatecznie Zakon Krzyżacki. Kognitywna rodzina była niezbędna i możliwa tylko w społeczeństwie kolektywnym. Nową erę zdefiniował: indywidualizm i relacje rodzinne. Wraz z powstaniem nowej władzy solidarność rodzina zniknęła. Na jej miejscu pojawiła się niepodzielna jednostka agnatyczna. Rozpad rodziny kognitywnej nie nastąpił od razu, nie było też jednej decyzji ani środka prawnego od nowych władców w tej sprawie. Był to pewien proces, a niektóre stare elementy zostały zachowane. Do takich elementów należały: krwawa zemsta i „weregild” jako akt pokory, wspólne zamieszkiwanie krewnych, znaczenie linii matrylinearnej, zwłaszcza wuja-siostrzeńca, wspólną własność posiadaną przez grupę krewnych oraz przenoszenie imion w obu liniach. Po rozpadzie rodziny kognitywnej krąg krewnych, oparty na kanonie praw, zmieniał się i był stale pomniejszany. Pojawiły się także nowe zasady dziedziczenia, a w końcu ważne i nowe formy identyfikacji rodzin agnatycznej epoki feudalnej, a mianowicie herby i pieczęcie. W wyniku tych zmian w XV wieku w Prusach ślady dawnej rodziny kognitywnej są trudne do znalezienia.
This article presents two meanings of family, one from the Barbarian epoch – in the period of Prussian paganism, the second after their conquest by the Teutonic Order, in the feudal era. It was assumed that the Prussians, like other barbarian peoples, recognized kinship along both lines (patrilineal and matrilineal), measured as “knees” (from the head through the shoulders down to the elbows and nails). This meant that the family was not a rigid and stable group, but varied in every generation. Even close relatives had different kinship circles. Only brothers and sisters belonged to the same group. It also meant that the family did not have a single seat, as well as a single authority. The first and foremost task of the family was divination, and as a consequence this also involved the reception of or payment for property. The second and equally important task of the family seems to be have been the protection of ownership. Another task of the cognitive family was a common oath. Each member of the community was obliged to stand with his relatives and assist him with an oath, but on the other hand, he could rely on consistent support from other relatives. The family in the feudal era was something else. It was built on an agnatic basis, and therefore consisted of a closed group deriving from the same ancestor down the patrilineal line. Its functions had also undergone some restrictions. The circle of people entitled to individual tasks also changed. The trend was a narrowing of this circle. Due to the fact that the cognitive family did not allow ambitious families to increase their significance and wealth, especially in multiplying their ownership of land, at the end of the pagan era in Prussia, the importance of kinship was growing on an agnatic basis, as has been the case in feudal Europe for some time. The breakdown of the old ancestral structures was finally made by the Teutonic Order. The cognitive family was only indispensable and possible in a collective society, the new era was defined by individualism and family relationships. With the rise of the new authority, the solidarity of the family disappeared. In its place an indivisible agnatic unit appeared. The disintegration of the cognitive family did not happen immediately, nor was there any single decision or legal measure from the new rulers in this matter. It was a certain process, and some of the old elements were retained into modern times. Such elements included: blood revenge and ‘weregild’ as an act of humility, the cohabitation of relatives, the importance of the matrilineal line, especially uncle–nephew, commonly held property possessed by a group of relatives, and the transfer of names down both lines. After the disintegration of the cognitive family, the circle of relatives, which was based on canon law, changed and constantly decreased. New rules of inheritance also appeared, and finally an important and new form of identifying families of the agnatic feudal era, namely heraldic emblems and seals. As a result of these changes in the 15th century in Prussia, traces of the former cognitive family are difficult to find.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2021, 315; 282-300
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Na pograniczu świata barbarzyńskiego i feudalnego. Rody staropruskie po podboju krzyżackim
On the Borderland of the Barbarian and Feudal World. Old Prussian Kinship after the Teutonic Order’s Conquest of Prussia
Autorzy:
Białuński, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1365757.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
ród
Prusowie
zakon krzyżacki
Kinship
Old Prussians
Teutonic Order
Opis:
This article presents two meanings of family, one from the Barbarian epoch - in the period of Prussian paganism, the second after their conquest by the Teutonic Order, in the feudal era. It was assumed that the Prussians, like other barbarian peoples, recognized kinship along both lines (patrilineal and matrilineal), measured as “knees” (from the head through the shoulders down to the elbows and nails). This meant that the family was not a rigid and stable group, but varied in every generation. Even close relatives had different kinship circles. Only brothers and sisters belonged to the same group. It also meant that the family did not have a single seat, as well as a single authority. The first and foremost task of the family was divination, and as a consequence this also involved the reception of or payment for property. The second and equally important task of the family seems to be have been the protection of ownership. Another task of the cognitive family was a common oath. Each member of the community was obliged to stand with his relatives and assist him with an oath, but on the other hand, he could rely on consistent support from other relatives. The family in the feudal era was something else. It was built on an agnatic basis, and therefore consisted of a closed group deriving from the same ancestor down the patrilineal line. Its functions had also undergone some restrictions. The circle of people entitled to individual tasks also changed. The trend was a narrowing of this circle. Due to the fact that the cognitive family did not allow ambitious families to increase their significance and wealth, especially in multiplying their ownership of land, at the end of the pagan era in Prussia, the importance of kinship was growing on an agnatic basis, as has been the case in feudal Europe for some time. The breakdown of the old ancestral structures was finally made by the Teutonic Order. The cognitive family was only indispensable and possible in a collective society, the new era was defined by individualism and family relationships. With the rise of the new authority, the solidarity of the family disappeared. In its place an indivisible agnatic unit appeared. The disintegration of the cognitive family did not happen immediately, nor was there any single decision or legal measure from the new rulers in this matter. It was a certain process, and some of the old elements were retained into modern times. Such elements included: blood revenge and ‘weregild’ as an act of humility, the cohabitation of relatives, the importance of the matrilineal line, especially uncle-nephew, commonly held property possessed by a group of relatives, and the transfer of names down both lines. After the disintegration of the cognitive family, the circle of relatives, which was based on canon law, changed and constantly decreased. New rules of inheritance also appeared, and finally an important and new form of identifying families of the agnatic feudal era, namely heraldic emblems and seals. As a result of these changes in the 15th century in Prussia, traces of the former cognitive family are difficult to find.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2016, 291, 1; 11-29
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O strażnicy krzyżackiej w Jegławkach
On the Teutonic Order’s watchtower in Jegławki
Autorzy:
Białuński, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2049858.pdf
Data publikacji:
2021-12-24
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
fortyfikacje
Jegławki
Prusy
Zakon Krzyżacki
fortifications
Prussia
Teutonic Order
Opis:
Ostatnio ponownie wprowadzono do literatury i potocznego obiegu istnienie zamku krzyżackiego w Jegławkach (Jäglack). Ów domniemany krzyżacki zameczek miał zostać zniszczony dopiero podczas tzw. najazdów tatarskich w czasie drugiej wojny północnej (1655–1660), a na jego miejscu powstał nowożytny pałac, którego obecna bryła pochodzi z XIX w. Ta w zasadzie pojedyncza informacja zaistniała już w historiografii, zwłaszcza popularnonaukowej, ale też naukowej, nie wspominając szerzej o Internecie. Można mieć jednocześnie poważne wątpliwości co do identyfikacji wspomnianego obiektu pałacowego w Jegławkach jako zamku krzyżackiego. Stąd zasadne wydaje się jak najszybsze zweryfikowanie tej informacji i ewentualne jej sprostowanie.
Recently, the existence of the Teutonic Order’s castle in Jegławki (Jäglack) has been reintroduced into the scholarly literature. This alleged castle was to be destroyed only during the so-called Tatar invasions during the Second Northern War (1655–1660), and in its place a modern palace was built, the present shape of which dates back to the nineteenth century. This single piece of information has already appeared in the historiography, especially in popular research, but also in academic works, not to mention online. At the same time, one can have serious doubts as to the identification of the aforementioned palace in Jegławki as a Teutonic Order castle. Hence, it seems justified to verify this information as soon as possible and correct it, if necessary.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2021, 315; 251-259
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Opozycja rycerstwa pruskiego. Na początku XV wieku
Prussian knights’ opposition at the beginning of 15th century
Autorzy:
Białuński, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2049856.pdf
Data publikacji:
2021-12-24
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
bitwa pod Grunwaldem
opozycja stanowa
rycerstwo pruskie
wiek XIV
i XV
zakon krzyżacki
The Battle of Grunwald
opposition of the knighthood
Prussian
knighthood
14th and 15th century
Teutonic Order
Opis:
Artykuł dotyczy sprzeciwu rycerstwa pruskiego wobec Zakonu Krzyżackiego na początku XV wieku – zwłaszcza w okresie wielkiej wojny z Polską i Litwą. Główny punkt ciężkości stanowi bitwa pod Grunwaldem. Zakres geograficzny obejmuje Prusy i ziemię chełmińską, a chronologicznie od założenia Związku Jaszczurczego do sądu rycerskiego w Bratianie (1414). Większość z wymienionych rycerzy należała do grupy aktywnej politycznie, która chciała mieć większy wpływ na życie państwa krzyżackiego. Zaowocowało to szeregiem działań przed bitwą pod Grunwaldem, w tym konspiracyjnych (np. Jan Surwiłło [Hans Surwille]). Działania te nie ustały po bitwie. Bardzo dobrym przykładem jest Mikołaj z Pilewic [von Pfeilsdorf], który dostarczał Krzyżakom fałszywych informacji wywiadowczych i wymieniał z Polakami wrogie Zakonowi listy. Na pewno ten rodzaj sprzeciwu nie był zbyt powszechny. Na początku działań wojennych rycerze z ziemi chełmińskiej i dobrzyńskiej starali się pozyskać dalsze przywileje od Zakonu, np. przywilej z października 1409 r. Nie można całkowicie wykluczyć, że rzeczywiście istniała zorganizowana opozycja przed Bitwą pod Grunwaldem. Zostało potwierdzone, że w krzyżackich siłach rozpoznawczych służyli polskojęzyczni rycerze. W tym świetle warto zwrócić uwagę na polskie proporczyki odnalezione po aresztowaniu Mikołaja z Pilewic oraz ciekawe wyniki rekonesansu po polskim wycofaniu się z Kurzętnika. W czasie bitwy pod Grunwaldem chorągiew ziemi chełmińskiej, stanowiąca część ostatniego krzyżackiego uderzenia poddała się Polakom po śmierci wielkiego mistrza. Rycerze zostali wzięci do niewoli więc nie możemy mówić o zdradzie stanu, ale mimo wszystko mniejsza kapitulacja mogła mieć wpływ na wynik bitwy. Po klęsce Zakonu część rycerzy jawnie opowiedziała się po stronie polskiej – przyrzekli wierność Jagielle i wzięli udział w szturmowaniu zamków krzyżackich. Przy współpracy z niepokornym rycerstwem Polacy zdobyli Ostródę, Kowalewo, Krzyżbork, Bałgę i Kętrzyn. W efekcie, gdy Heinrich von Plauen został Wielkim Mistrzem, a polskie wojska wycofały się na przełomie września i października 1410 r., rycerze ci zostali surowo ukarani. Ścigani byli m. in. Mikołaj z Plewic, Eberhard z Korsz, Jochart z Kętrzyna i niejaki Zbylut (najprawdopodobniej tożsamy ze Zbylutem Zebowskim). Część rycerzy zbiegła do Polski (Mikołaj z Ryńska [von Renis] czy Stanisław z Bolumina [von Bolmen], a niektórzy uzyskali ułaskawienie Wielkiego Mistrza (np. Albrecht Karschau). Niektórzy z uciekinierów powrócili później do Prus, (Mikołaj z Ryńska już w jesienią 1410 r. ). Wkrótce potem rycerze nawiązali kontakt z ambitnym komturem radzyńskim Jerzym Wirsembergiem. Prawdopodobnie zamierzali obalić Heinricha von Plauen i zmusić nowego Wielkiego Mistrza, aby przyznał więcej przywilejów dla rycerzy. Konspiracja została ujawniona i zarówno Jerzy Wirsberg i Mikołaj z Ryńska zostali aresztowani. Mikołaj został później ścięty za zdradę stanu. Inni członkowie konspiracji (Janusz z Pułkowa [von Pulkau], Fryderyk z Kitnowa [von Kintenau], Janusz ze Szczuplinki [von Czipplin] i Gunter z Dylewa [von der Delau]) zbiegli do Polski i próbowali odzyskać swoje majątki. Oni, a także inni zbiegowie (Jan Surwiłło,Kacper/Jakub z Kobyły [von Kobil]) wspierali zarówno Jagiełłę, jak i Witolda. Po obaleniu Heinricha von Plauen większość rycerzy powróciła do Prus, a w 1414 r. uniewinniono pozostałych przy życiu członków spisku Wirsberga. Istnieją pewne uderzające podobieństwa między rycerzami przeciwstawiającymi się regule Zakonu. Istnieją pewne uderzające podobieństwa między rycerzami przeciwstawiającymi się regule Zakonu. Byli to często członkowie tej samej rodziny: bracia z Ryńska i Kitowa, ojciec i syn z Dylewa, teść i zięć (Mikołaj z Ryńska i Gunter z Dylewa), kuzyni (z Ryńska, Kitnowa i Szczuplinek). Często byli też sąsiadami, zwłaszcza wśród pochodzących z ziemi chałmińskiej (Pilewice, Płąchawy, Robakowo i Kobyły; Szczuplinki i Kitnowo; Słomowo i Bolumin; Ryńsk, Orzechowo i Pułkowo), ale także z okolic Korsz (Eberhard Kunseck, Albrecht Karschau i prawdopodobnie Jochart) i Ostródy (Dylewo i Durąg).
The article covers Prussian knights’ opposition against the Teutonic Order at the beginning of 15th century – especially during the Great War with Poland and Lithuania. The main focal point of the work is set on the Battle of Grunwald. The geographical scope is that of Prussia and Culmerland and the chronological one is from the foundation of the Lizard League up to the knights’ court in Bratian (1414). Most of the knights mentioned belong to the politcaly active group, who wanted a bigger influence on the current matters of the state. This resulted in a number of activities before the Battle of Grunwald, including conspiracy (e.g. Jan Surwiłło [Hans Surwille]). Those activities did not cease after the battle. A very good example is Mikołaj z Pilewic [von Pfeilsdorf], who had been supplying the Teutonic Knights with false intelligence and had exchenged hostile to the Order letters with the Poles. For sure this kind of opposition was not very widespread. After the beginning of hostilities knights from Culmerland and Dobrzyn Land tried to acquire further privileges from the Order, e.g. the privilege from October 1409. It cannot be completely ruled out, that there was indeed an organized opposition before the Battle of Grunwald. It has been confirmed, that there were Polish-speaking knights in the Teutonic Order reconnaissance forces. In that light it is important to note Polish pennants found after the arrest of Mikołaj from Pilewice and curious results of the reconnaissance after Polish withdrawal from Kurzętnik. During the Battle of Grunwald the Culm Banner, which was a part of the last Teutonic Order strike, has surrendered to the Poles just after the death of the Grand Master. The knights have been taken captive, so we cannot speak of high treason, but nevertheless the surrender could have affected the battle’s outcome. After the Order was defeated some of the knights have openly backed the Polish side – they have pledged allegiance to Jagiełło and took part in storming of the Teutonic Order castles. In cooperation with rebellious knights the Poles have captured Ostróda, Kowalewo, Krzyżbork, Bałga and Kętrzyn. In effect, when Heinrich von Plauen became the Grand Master and Polish forces have withdrawn in September–October of 1410, those knights have been severely punished, without proper trials. The prosecution included, among others, Mikołaj from Plewice, Eberhard from Korsze, Jochart from Kętrzyn and a certain Zbylut (most likely identical with Zbylut Zebowski). Some knight fled to Poland (Mikołaj from Ryńsk [von Renis] or Stanisław from Bolumin [von Bolmen] and some obtained pardon of the Grand Master (e.g. Albrecht Karschau). Some of the fugitives later returned to Prussia, (Mikołaj from Ryńsk already in the autumn of 1410). Soon after, the knights contacted the ambitious komtur of Radzyń Jerzy Wirsberg. Probably they intended to overthrow Heinrich von Plauen and to force the new Grand Master to give more privileges to the knights. The conspiracy was revealed and both Jerzy Wirsberg and Mikołaj from Ryńsk were arrested. Mikołaj was later beheaded for treason. Other memebers of the conspiracy (Janusz from Pułkowo [von Pulkau], Fryderyk from Kitnowo [von Kintenau], Janusz from Szczuplinka [von Czipplin] and Gunter from Dylewo [von der Delau]) fled to Poland and tried to regain their properties. They, and also other fugitives (Jan Surwiłło, Kacper/Jacob from Kobyły [von Kobil]) were backed by both Jagiełło and Witold. Finally, after Heinrich von Plauen was overthrown most of the knights returned to Prussia and the knights’ tribunal acquitted the surviving members of Wirsberg conspiracy in 1414. There are some striking similarities between the knights opposing the Order rule. They are often members of the same family: brothers from Ryńsk and Kitowo, father and son from Dylewo, father-in-law and son-in-law (Mikołaj from Ryńsk and Gunter from Dylewo), first cousins (from Ryńsk, Kitnowo and Szczuplinki). Frequently they were also neighbours, especially among those who came from Culmerland (Pilewice, Płąchawy, Robakowo and Kobyły; Szczuplinki and Kitnowo; Słomowo and Bolumin; Ryńsk, Orzechowo and Pułkowo), but also from Korsze region (Eberhard Kunseck, Albrecht Karschau and probably Jochart) and Ostróda (Dylewo and Durąg). At least some of the knights owned money to the Order. There is no comprehensive data, but Dytryk and Gunter from Dylewo, Mikołaj from Ryńsk, Janusz from Pułkowo, Konrad from Płąchawy [von Planchau], Janusz from Szczuplinki, Konrad from Orzechowo [von Orsechaw], Mikołaj from Słomowo [von Slommau] and Janusz from Topolno [Toppolensky] were indebted. This could not be without influence on their attitude to the Order. To be fair one has to add, that there were also knights, who reminde faithful to the Order. The best known examples are Mikołaj Witkop from Targowo [von Tergewisch], Szymon Wagil and Albrechta from Wigwałd [von Wittchenwalde], who was given Sławkowo in 1411 „umb synes getruwen dinstes willen, den her unsern orden in den groesten noten hat beweist”. Some of the Lizard League members also remained faithful, e.g. Otton from Konojady [von Konoyad], who was not persecuted after the Battle of Grunwald (he appears in the sources in 1417). His family also worked with the Order: his brother Knrad (Kuncze) from Dąbrówka [von Damerau] was working in the Teutonic Order intelligence. At the beginning of the 15th century the Teutonic Order state was shaken by an internal struggle between the knights with the Order authorities. Both parties remained without a clear victory as their argument ended, for a time, in a stalemate. But the future would belong to the knights, and in an alliance with burgers, they eventually defeated the Teutonic Order.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2021, 315; 206-250
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przywilej dla osady pod zamkiem w Piszu z 1367 roku
The privileges of the settlement by the castle at Pisz in 1367
Autorzy:
Białuński, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1365931.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
Pisz
przywilej lokacyjny
bartnictwo
rybacy
zakon krzyżacki
Pisz (Johannisburg)
location privilege
bee keeping
Teutonic Order
Opis:
This paper discusses, in detail, the content of the privileges for the residents of the settlement by the castle at Pisz from 10 November 1367, which were presented simultaneously by the commander of Balga and the Natangian advocate Ulryk Fricke. The commander provided the right to fish freely, maintain apiaries and hunt, and the inhabitants also received the Kulm law, although this was not mentioned in the document. From the beginning, the community also had a clear role in serving the castle garrison, tasked with the economic exploitation of the forest and wetlands. The inhabitants, however, were free, with the status of gardeners, and were referred to above all as bee keepers or fishermen.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2017, 295, 1; 23-34
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rybołówstwo w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich (XIV–XVII w.) ze szczególnym uwzględnieniem starostwa ryńskiego
Fishing in the Land of the Great Masurian Lakes (14th–17th centuries) with particular emphasis on the Ryn County
Autorzy:
Białuński, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2049839.pdf
Data publikacji:
2021-12-24
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
Kraina Wielkich Jezior Mazurskich
państwo krzyżackie
Prusy Książęce
rybołówstwo
The Great Masurian Lake district
State of the Teutonic Order
Ducal
Prussia
fishing
Opis:
Historia rybołówstwa na Mazurach nie mogła być w pełni omówiona w ramach niniejszego artykułu, jego celem jest natomiast uściślenie niektórych zagadnień związanych z tym tematem. Przede wszystkim należy przedstawić ustępstwa na rzecz mieszkańców w przywilejach rybołówstwa, skupiając się na narzędziach służących do połowu ryb oraz kwestii zarzadzania rybołówstwem w poszczególnych starostwach. Przedstawione badania ograniczają się do Starostwa Ryńskiego w okresie do początku XVIII wieku. Artykuł nie pozwala na wyciągniecie ostatecznych wniosków czy sformułowanie ogólnych ocen dotyczących rozwoju rybołówstwa na obszarze Wielkich Jezior Mazurskich, może jednak być dobrym punktem wyjścia dla przyszłej monografii na ten temat.
The history of fishing in Masuria cannot be discussed in full within this paper, but its purpose is to clarify some issues related to this topic. Above all, it outlines the concessions provided for the inhabitants within the fishing privileges, focusing on the tools used to catch fish and the issues of fishery management within the individual elderships. The presented research is limited to the Ryn eldership in the period up to the beginning of the 18th century. This paper does not enable final conclusions or general assessments regarding the development of fisheries in the area of the Great Masurian Lakes to be drawn, but it may provide a useful starting point for a future monograph on this subject.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2021, 315; 56-93
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Settlement in the South-Eastern state of the Teutonic Order in Prussia after Thirteen Years’ War (1466–1525)
Osadnictwo w południowo-wschodniej części państwa zakonu krzyżackiego po wojnie trzynastoletniej (1466–1525)
Autorzy:
Białuński, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1365882.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
settlement
State of the Teutonic Order in Prussia
great wilderness
osadnictwo
państwo zakonu krzyżackiego w Prusach
wielka puszcza
Opis:
W artykule podjęto próbę podsumowania aktualnej wiedzy na temat osadnictwa w południowo-wschodniej części państwa Zakonu Krzyżackiego w latach 1466–1525. Autor skupia się wyłącznie na wybranym obszarze Prus, tzw. Wielkiej Puszczy (Grosse Wildnis). W artykule została omówiona problematyka kolonizacji i zasiedlenia, a także towarzyszących tym procesom przemianom etnicznym i demograficznym, omówiono uczestniczące w nich grupy społeczne i prawo stosowane w czasie kolonizacji, jakim objęci byli osadnicy. Osadnictwo na obszarze Wielkiej Puszczy po wojnie trzynastoletniej odegrało bardzo ważną rolę nie tylko w kontekście omawianego terytorium, ale też państwa krzyżackiego. Był to okres bardzo intensywnego tworzenia nowych osad. Przełomowy był również intensywny napływ ludności polskojęzycznej, która przez kolejne stulecia kształtowała krajobraz etniczny i kulturowy tej części Prus, która później stała się Mazurami.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2016, 294, 4; 659-675
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W sprawie lasów i leśnictwa w południowo-wschodnich Mazurach od XIV do początku XVIII wieku
On forests and forestry in south-eastern Masuria from the 14th to the beginning of the 18th century
Autorzy:
Białuński, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2049829.pdf
Data publikacji:
2021-12-24
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
leśnictwo
Mazury
osadnictwo
Prusy
zakon krzyżacki
forestry
Masuria
settlement
Prussia
Teutonic Order
Opis:
Dzieje lasów w Prusach otrzymały co prawda fundamentalne opracowanie pióra F. Magera, ale nadal pewne szczegóły pozostają nie wyjaśnione. Uboga jak do tej pory jest polska literatura na ten temat. Najpoważniejsze okazuje się ostatnie omówienie T. Brzeczkowskiego. Niniejsza praca też nie stanowi kompletnego obrazu tej tematyki, raczej są to szczegółowe uwagi uzupełniające dotychczasową historiografię. Podstawą rozważań jest obszar dwóch starostw w południowo-wschodnich Mazurach – starostwo leckie (tj. giżyckie) i ryńskie. Uwagi obejmują okres od XIV do początków XVIII w., opierają się głównie na źródłach archiwalnych z dawnego archiwum królewieckiego.
The history of forests in Prussia was the focus of a major study by F. Mager, but still some details remain unclear. The Polish literature on this subject has thus far been limited. The last discussion by T. Brzeczkowski was the most serious. This study does not provide a complete picture of the subject, but rather includes detailed comments supplementing the existing historiography. The basis for the considerations is the area of two elderships in south-eastern Masuria – the Lec (ie Giżycko) and Ryn elderships. The notes cover the period from the 14th to the beginning of the 18th century, and are mainly based on archival sources from the former Königsberg archives.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2021, 315; 22-40
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 149

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies