Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Radziwiłł, Krzysztof" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-27 z 27
    Tytuł:
    Obraz Egiptu w "Peregrynacyi Arabskiej" Berharda von Breydenbacha w przekładzie Andrzeja Wargockiego i w "Peregrynacyi" Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła Sierotki – analiza porównawcza
    Autorzy:
    Kuran, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2097246.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Orientalistyczne
    Tematy:
    Bernhard von Breydenbach
    Mikołaj Krzysztof Radziwiłł Sierotka
    Andrzej Wargocki
    Egypt
    Arabia
    travel
    Opis:
    The article shows similarities and differences in the picture of Arabian world in Egypt. It was sketched in two relations from journeys including Egypt. They are connected by the person of translator, Andrzej Wargocki, who translated them from Latin into Polish. Here is to mention the Arabian Peregrination of Bernhard von Breydenbach (1440–1497) and Peregrination or Pilgrimage to the Holy Land of Mikołaj „Orphan” Krzysztof Radziwiłł (1549–1616). Their literary shape was influenced by travel route, length of stay in Egypt, material status of a pilgrim, mean of transport, political and religious circumstances, writings read before expedition, testimonies of encountered people. In the article is characterized: the word of nature (fauna and flora), image of the route, fortifications and infrastructure of cities, pyramids, customs of inhabitants, traffic, religious issues and human trafficking.
    Źródło:
    Przegląd Orientalistyczny; 2020, 2-3 (274-275) "Świat islamu w perspektywie badań arabistycznych i politologicznych Historia i współczesność"; 187-201
    0033-2283
    Pojawia się w:
    Przegląd Orientalistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wyprawa zbrojna Krzysztofa Radziwiłła „Pioruna” w Inflantach zimą 1579 roku
    The Military Expedition of Krzysztof Radziwiłł „Perkūnas” to Livonia in the Winter of 1579
    Autorzy:
    Łopatecki, Karol
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1075893.pdf
    Data publikacji:
    2018-03-31
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe w Toruniu
    Tematy:
    Itinerarium
    military cartography
    Kirempe
    Dorpat
    Tartu
    Livonia
    the 15th century
    Opis:
    The article presents the Lithuanian expedition carried out in Livonia in the winter of 1579. On the basis of the itinerary [itinerarium] and iconographic and written sources it has been established that three regiments were to act in a coordinated manner to conduct the military action against the Russian Empire. All the three regiments were to set off from Kieś [Wenden] and through different ways reach Dorpat [Tartu] occupied by the Russians. The whole expedition included about 200 cavalry soldiers and about 400 common infantry soldiers [Polish: drab] along with several light artillery and a numerous lager. Owing to the activities undertaken by the three regiments, destructions were much more extensive, more loot was acquired and military successes were more significant – the castle of Kierepeć was conquered. The activity of three separate regiments confused the enemy and prevented them from undertaking the effective defence. The expedition was carried out from 16 February to 6 March, which also affected its outcome. The late winter provided the best conditions for the land communication, while the upcoming thaw made it impossible for the enemy to launch the counter-defence. It resulted in the safe return to Kieś and a lack of Moscovite units sent from Dorpat. To my way of thinking, the winter expedition of 1579 to Livonia was the best example of the manoeuvre art of the Polish-Lithuanian army in the 16th century. The routes of two regiments (the left one and the central one) ran close to each other, while the third one (the right one) had a totally different route entering the Russian lands from the back. The right regiment was commanded by the Oberst [Colonel] of Courland Jürgen Buttler, who conquered the castle of Kierepeć [Kirempe]. The main unit was commanded by Krzysztof Radziwiłł nicknamed “Perkūnas”, who plundered the vicinities of Dorpat. The analysis of the itinerary of 1579 prepared by Krzysztof Radziwiłł indicates that the mile recorded there corresponded to 8 kilometres. The average daily velocity of the expedition Kieś–Dorpat–Kieć amounted to 21.55 km, which corresponded to 2.7 miles. During the expedition the regiments covered from 250 to 310 km, which along with the return journey amounted to 500 km.
    Źródło:
    Zapiski Historyczne; 2018, 83, 1; 39-67
    0044-1791
    2449-8637
    Pojawia się w:
    Zapiski Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Koszty wystawienia regimentu piechoty cudzoziemskiej w Wielkim Księstwie Litewskim w pierwszej połowie XVII wieku
    Autorzy:
    Gawron, Przemysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690127.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    piechota cudzoziemska
    Krzysztof Radziwiłł
    Janusz Radziwiłł
    wojna smoleńska 1632–1634
    foreign infantry
    Smolensk War 1632–1634
    Opis:
    Artykuł porusza zagadnienie kosztów wystawienia przez hetmana polnego litewskiego Krzysztofa Radziwiłła oraz podkomorzego litewskiego Janusza Radziwiłła regimentu piechoty cudzoziemskiej dla potrzeb wojny smoleńskiej. Autor zajął się kwestią kosztów tego przedsięwzięcia oraz przyczyn, dla których Radziwiłłowie podjęli się tego zadania.
    The article brings up the issue of the costs of setting up the foreign infantry regiment for the 1632–1634 Smolensk War by Lithuanian Field Hetman Krzysztof Radziwiłł and Lithuanian Chamberlain Janusz Radziwiłł. The author decided to analyse problems of the costs of this undertaking and the reasons why Radziwiłłs undertook the task.
    Źródło:
    Rocznik Lituanistyczny; 2019, 5
    2450-8454
    2450-8446
    Pojawia się w:
    Rocznik Lituanistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jak Krzysztof Radziwiłł (1585–1640) dwory i zbory budował. Uwagi do organizacji prac budowlanych w dobrach magnackich na Litwie w 1. połowie XVII wieku. Część I
    How Krzysztof Radziwiłł (1585–1640) built manors and churches. Notes on the organization of construction works on magnate estates in Lithuania in the first half of the 17th century. Part I
    Autorzy:
    Zawadzki, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26469663.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Krzysztof Radziwiłł
    wojewoda wileński
    hetman wielki litewski
    Wielkie Księstwo Litewskie
    majątek magnacki
    rezydencje
    budownictwo
    finansowanie prac budowlanych
    Krzysztof Radziwill
    Voivode of Vilnius
    Great Hetman of Lithuania
    Grand Duchy of Lithuania
    magnate estate
    residences
    construction
    financing of construction works
    Opis:
    Tekst stanowi pierwszą z dwóch części opracowania dotyczącego prowadzenia prac budowlanych w majątku jednego z najważniejszych litewskich magnatów pierwszej połowy XVII w., Krzysztofa Radziwiłła (1585–1640), wojewody wileńskiego i hetmana wielkiego litewskiego. Omówiono w nim postać inwestora, spróbowano ocenić zakres prac budowlanych w jego dobrach prywatnych i w mniejszym zakresie także w majątkach królewskich, którymi zarządzał. Wyróżniono trzy odmienne okresy aktywności budowlanej Radziwiłła. Zmiany intensywności prac w większym stopniu spowodowane były celowymi zamierzeniami inwestora niż czynnikami finansowymi lub innymi. Autor starał się także przedstawić zmieniające się możliwości finansowe magnata, których szczyt przypada na jego ostatnie lata życia. Przedstawiony został także proces planowania inwestycji, często ulegający zmianom w czasie ich trwania. Zwrócono uwagę na bardzo ważną rolę odgrywaną w tym zakresie przez inwestora, który decydował o każdym etapie inwestycji. Chociaż decyzje swoje konsultował ze swym zaufanym otoczeniem, przede wszystkim z zarządcami dóbr, to jednak sobie pozostawiał ostateczną decyzję. Miało to konsekwencje w postaci daleko idącego ubezwłasnowolnienia urzędników pańskich oraz często niepotrzebnego przeciągania inwestycji. To ostatnie powodowane było znacznym rozproszeniem majątków ziemskich i trudnościami komunikacyjnymi.
    The text is the first of two parts of the study on the construction works on the property of one of the most important Lithuanian magnates of the first half of the 17th century, Krzysztof Radziwiłł (1585–1640), the Vilnius voivode and the Grand Hetman of Lithuania. It discusses the figure of the investor, attempts to assess the scope of construction works on his private estates and, to a lesser extent, also on royal estates managed by him. Three different periods of Radziwiłł’s construction activity were distinguished. Changes in the intensity of work were caused to a greater extent by the intentional decisions of the investor than by financial or other factors. The author also tried to present the changing financial possibilities of the magnate, which peaked in the last years of his life. The process of investment planning is also presented, which often changes over time. Attention was drawn to the very important role played in this respect by the investor who decided about each stage of the investment. Although he consulted his decisions with his trusted entourage, primarily with property managers, he left the final decision for himself. This had consequences in the form of far-reaching incapacitation of state officials and often unnecessary prolongation of investments. The latter was caused by a significant dispersion of land estates and communication difficulties.
    Źródło:
    TECHNE. Seria Nowa; 2022, 9; 41-78
    2084-851X
    Pojawia się w:
    TECHNE. Seria Nowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jak Krzysztof Radziwiłł (1585–1640) dwory i zbory budował. Uwagi do organizacji prac budowlanych w dobrach magnackich na Litwie w pierwszej połowie XVII wieku. Część II
    How Krzysztof Radziwiłł (1585–1640) built mansions and churches. Notes on the organization of construction works in magnate estates in Lithuania in the first half of the 17th century. Part II
    Autorzy:
    Zawadzki, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29519232.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Krzysztof Radziwiłł
    wojewoda wileński
    hetman wielki litewski
    Wielkie Księstwo Litewskie
    majątek magnacki
    rezydencje
    budownictwo
    organizacja prac budowlanych
    czas trwania inwestycji budowlanych
    Krzysztof Radziwill
    voivode of Vilnius
    Grand Hetman of Lithuania
    Grand Duchy of Lithuania
    magnate estate
    residences
    construction
    organization of construction works
    duration of construction investments
    Opis:
    Tekst stanowi drugą część opracowania dotyczącego prowadzenia prac budowlanych w majątku jednego z najważniejszych litewskich magnatów pierwszej połowy XVII w., Krzysztofa Radziwiłła (1585–1640), wojewody wileńskiego i hetmana wielkiego litewskiego. Przedstawiono w nim pracowników zatrudnionych przy wznoszeniu budowli, od najmniej wykwalifikowanych po architektów i rzeźbiarzy. Uwagę poświęcono także produkcji lub nabywaniu materiałów budowlanych, ich transportowi i gromadzeniu. Następnie przedstawiono sam proces budowania lub remontowania budynków, jego przebieg i czas trwania. W podsumowaniu autor starał się uzasadnić, że na przebieg procesu inwestycyjnego w dobrach Krzysztofa Radziwiłła wpływały jego cechy osobowe i systemu pracy jaki przyjął (ścisła kontrola, monopol podejmowania decyzji, nawet w drobnych sprawach przez księcia, oszczędność). Decydujące jednak znaczenie, według autora, miał system społeczny i gospodarczy panujący w tym czasie w Wielkim Księstwie Litewskim. Duży udział gospodarki naturalnej oraz wąski rynek usług i handlu towarami budowlanymi, powodował nieustanne problemy z utrzymaniem ciągłości i efektywności prac. Skutkowało to nieustannie ponawianymi próbami organizowania prac możliwie w największym stopniu rękami własnych poddanych pańszczyźnianych i za pomocą wytwarzanych we własnych majątkach produktów. Efektem tych zabiegów była zarówno niska jakość produktów, jak i wykonywanej pracy. Mniejsze, lecz ważne, znaczenie miały negatywne zjawiska naturalne, przede wszystkim liczne w latach 20. XVII wieku epidemie, lecz także pożary, wichury i powodzie. Negatywne znaczenie miały też procesy ogólnoeuropejskie, skutkujące, w wyniku zmiany struktury cen, spadkiem dochodowości majątków magnackich. W przypadku Krzysztofa Radziwiłła zjawisko to zostało znacznie osłabione w wyniku przypadających na ostatnie lata jego życia nadań bogatych królewszczyzn, przede wszystkim ekonomii mohylewskiej, w efekcie w latach 30. XVII wieku osiągał on najwyższe dochody.
    The text is the second part of the study on the construction works in the estate of one of the most important Lithuanian magnates of the first half of the 17th century, Krzysztof Radziwiłł (1585–1640), Vilnius Voivode and Grand Hetman of Lithuania. It presents the workers employed in the construction of the building, from the least qualified to architects and sculptors. Attention was also paid to the production or purchase of building materials, their transport and collection. Then, the process of building or renovating buildings, its course and duration were presented. In conclusion, the author tried to justify that the course of the investment process in Krzysztof Radziwiłł’s estate was influenced by his personal characteristics and the work system he adopted (strict control, monopoly of decision-making, even in minor matters by the prince, thrift). However, according to the author, the social and economic system prevailing in the Grand Duchy of Lithuania at that time was of decisive importance. A large share of natural economy and a narrow market of services and trade in construction goods caused constant problems with maintaining the continuity and efficiency of works. This resulted in repeated attempts to organize work as much as possible with the hands of the serfs’ (prince’s own subjects) and with the help of products manufactured on their own estates. The effect of these treatments was both the low quality of the materials and the work performed. Lesser, but important, were the negative natural phenomena, especially numerous epidemics in the 1720s, but also fires, storms and floods. Pan-European processes also had a negative impact, resulting in a decrease in the profitability of aristocratic estates as a result of a change in the price structure. In the case of Krzysztof Radziwiłł, this phenomenon was significantly weakened as a result of the endowments of rich royal estates, mainly the economy of Mogilev, in the last years of his life. As a result, in the 1730s he achieved the highest income.
    Źródło:
    TECHNE. Seria Nowa; 2022, 10; 11-68
    2084-851X
    Pojawia się w:
    TECHNE. Seria Nowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dokument fundacyjny Jerzego Ilinicza z 1520 roku dla kościoła w Białej Podlaskiej
    Autorzy:
    Buczyło, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690093.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Biała Podlaska
    Biała
    fundacja kościoła
    lokacja miasta
    Jerzy Iwanowicz Ilinicz
    Mikołaj Krzysztof Radziwiłł „Sierotka”
    ziemia brzeska
    church foundation
    town’s charter
    Mikołaj Krzysztof “the Orphan” Radziwiłł
    Brest land
    Opis:
    Artykuł zawiera omówienie i edycję przywileju fundacyjnego kościoła w Białej Podlaskiej wystawionego przez Jerzego Iwanowicza Ilinicza. Zawarte w nim informacje pozwalają na ustalenie m.in. nowej daty powstania parafii czy listy wezwań. W przywileju znajduje się także najstarsza wzmianka o Białej Podlaskiej jako mieście.
    The article presents a description and edition of a foundation charter issued by Jerzy Iwanowicz Ilinicz for a church in Biała Podlaska. The information contained makes it possible to determine, among other things, a new date of the establishment of the parish or lists of patron saints. The charter also includes the oldest mention of Biała Podlaska as a town.
    Źródło:
    Rocznik Lituanistyczny; 2019, 5
    2450-8454
    2450-8446
    Pojawia się w:
    Rocznik Lituanistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Lepiej byś był w domu siedział...” − analiza śladów lektury z wybranych egzemplarzy „Peregrynacji do Ziemi Świętej” Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła „Sierotki” jako przyczynek do badań nad dawną recepcją dzieła
    ‘You should have stayed home...’ − an Analysis of Readers’ Notes Included in Some of the Copies of “Peregrination to the Holy Land” by Mikołaj Krzysztof ‘The Orphan’ Radziwiłł as a Trigger to a Study on the Old-Time Reception of the Work
    Autorzy:
    Osuch, Martyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1193992.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-20
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    peregrynacja
    podróże
    stare druki
    badania proweniencyjne
    Mikołaj Krzysztof Radziwiłł
    peregrination
    travels
    old print books
    provenance research
    Opis:
    Peregrynacja do Ziemi Świętej autorstwa Mikołaja „Sierotki” Radziwiłła została po raz pierwszy opublikowana w 1601 r., a na przestrzeni kolejnych 200 lat ukazało się 14 jej wznowień w różnych językach. Relacja z pielgrzymki do Jerozolimy jest nie tylko dowodem wszechstronnego wykształcenia i oczytania Radziwiłła, ale też prezentuje autora jako zdolnego szesnastowiecznego dokumentalistę, który doskonale wie, w jaki sposób przyciągnąć uwagę odbiorcy. Peregrynacja zyskała ogromną popularność, czego dowodzą liczne ślady lektury (noty rękopiśmienne, podkreślenia) pozostawione przez czytelników w zachowanych egzemplarzach. Celem artykułu jest określenie recepcji czytelniczej wspomnianego dzieła na podstawie wyników badań proweniencyjnych przeprowadzonych na 20 egzemplarzach Peregrynacji przechowywanych w Gabinecie Starych Druków Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie.
    Peregrynacja do Ziemi Świętej [Peregrination to the Holy Land] by Mikołaj Krzysztof ‘The Orphan’ Radziwiłł was first published in 1601 and within next two hundred years there were fourteen other re-releases of the publication in different languages. The account of the pilgrimage to Jerusalem not only proves Radziwiłł’s comprehensive education and being well read but also presents him as a skilled sixteenth-century documentalist who knows precisely how to attract reader’s attention. The fact that the readers have left a number of underlines, notes, and comments in the preserved copies proves Peregrynacja do Ziemi Świętej to have been a great literary success of those times. This article aims at determining readers’ response to Radziwiłł’s work on the grounds of the results of the provenance research conducted on twenty copies of Peregrynacja do Ziemi Świętej deposited in the Early Printed Books Department of University of Warsaw Library.
    Źródło:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2021, 11 (14); 295-313
    2084-6045
    2658-2503
    Pojawia się w:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Epidemie dalekie i bliskie: mór pod piramidami i w wiejskiej chacie w XVI wieku – Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła Peregrynacyja do Ziemi Świętej… i Victoria deorum Sebastiana Fabiana Klonowica – konwencje opisu na tle literatury klasycznej
    Autorzy:
    Kuran, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2029735.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-14
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    plague in literature
    Sebastian Fabian Klonowic
    Mikołaj Krzysztof Radziwiłł
    literary conventions
    ancient literature
    dżuma w literaturze
    konwencje literackie
    literatura antyczna
    Opis:
    Artykuł ma na celu ukazanie swoistości spojrzenia na temat przebiegu epidemii podjęty w dwu dziełach staropolskich Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła Peregrynacyi do Ziemi Świętej… i Victoria deorum  Sebastiana Fabiana Klonowica na tle opisów Tukidydesa, Lukrecjusza, Owidiusza i Boccacia. Jako kontekst przywołane zostały relacje Homera i Wergiliusza. Elementy składające się na konwencję to np.: opis objawów, próby leczenia, bezsilność medyków, masowa śmierć ludności, konsekwencje rozwarstwienia społecznego w czasie zarazy, wzmożenie kultu religijnego lub ucieczka w hedonistyczne użycie życia, rozluźnienie zasad moralnych, migracje ludności, upadek rodów, zanik szacunku dla zwłok i zbiorowe pochówki. Radziwiłł opisuje z odległej perspektywy kilkuletnią dynamikę rozwoju epidemii w znacznej mierze pomijając konwencje, Klonowic koncentruje się na jej przebiegu wśród warstw uboższych, częściowo tylko podejmując znane wątki. Nawiązując do tradycji literackiej wprowadza nowe.
    The aim of the article is to present outlook specificity to the topic of epidemics process described in two works Mikołaj Krzysztof Radziwiłł’s Peregrination to the Holy Land and Victoria deorum of Sebastian Fabian Klonowic on the background of Thucydides, Lucretius, Ovid and Boccacio. As the contexts are summoned relations of Homer and Virgil. Elements creating convention are following: description of symptoms, treatment attempts, medics’ hopelessness, mass death of population, consequences of social stratification during the plague, an increase of religious worship or escape into hedonistic use of life, loosening moral principles, population migrations, families’ fall, lack of respect for bodies and mass burials. Radziwiłł describes, from a distant perspective, a several-year dynamics of the epidemic’s development largely omitting conventions, Klonowic focuses on its process among the poorer classes, only partially taking up well known plots. Referring to literary tradition, he introduces new ones.
    Źródło:
    Tematy i Konteksty; 2021, 16, 11; 128-152
    2299-8365
    Pojawia się w:
    Tematy i Konteksty
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tragedia i dwór: Stan faktyczny oraz polemiczne użycie stereotypu w historii polskich przekładów Corneille’a i Racine’a
    Tragedy and the Court: The Actual State of Affairs and Polemic Use of the Stereotype in the History of Polish Translations of Corneille’s and Racine’s Work
    Autorzy:
    Bajer, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/30103104.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-18
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    kultura polska XVIIIw.
    dramat polski XVIIIw.
    literatura polska XVIIIw.
    teatr dworski w Polsce
    Seweryn Rzewuski
    Stanisław Wincenty Jabłonowski
    Udalryk Krzysztof Radziwiłł
    historia dramatu
    Polish culture of the 18th century
    18th-century Polish drama
    Polish literature of 18th cenury
    Polish court theatre
    Stanisław Wincenty Jablonowski
    Udalryk Krzysztof Radziwill
    drama history
    Opis:
    Począwszy od XVII w., przełomem w historii polskiej tragedii była recepcja utworów Pierre’a Corneille’a i Jeana Racine’a przez przekład. Już w czasach Jana Andrzeja i Stanisława Morsztynów uprzywilejowanym kręgiem odbioru francuskiego modelu dramatu poważnego stał się dwór królewski. Wiek osiemnasty przynosi kontynuację tego zjawiska, przy czym zainteresowanie tłumaczy twórczością dwóch tragików rozlewa się na dwory arystokratyczne, później szlacheckie. W czasach saskich na szczególną uwagę zasługuje pochodzący z 1715 roku fragment przekładu La mort de Pompée Corneille’a obecny w sylwie autorstwa Stanisława Wincentego Jabłonowskiego. Twórczość Racine’a inspiruje w kolei innych tłumaczy magnackich, takich jak Udalryk Krzysztof Radziwiłł czy Seweryn Rzewuski. Związki z teatrem dworski wykazuje także pijarska praktyka przedstawień szkolnych, organizowanych przez Stanisława Konarskiego. Czasy stanisławowskie przynoszą kontynuację wcześniejszych inicjatyw. W tej epoce prężnie rozwija się ponadto tradycja francuskojęzycznych teatrów de société. W sferach dworskich przekład francuskiej tragedii klasycystycznej wciąż pojawia się w obiegu rękopiśmiennym (Stanisław Wodzicki) i w druku (Wojciech Turski). W czasach postanisławowskich tradycja teatru dworskich odciska swoje piętno na recepcji francuskich tragedii w sposób nieco bardziej pośredni a czasem zaskakujący: wobec trudnej sytuacji gatunku w repertuarze sceny komercyjnej, wystawiając Horacjuszy Corneille’a (1802), Osiński posługuje się inscenizacją amatorską jako formą promocji gatunku walczącego o popularność. Nakierowana na propagowanie tragedii działalność Iksów wykazuje związki z dworem za sprawą statusu społecznego członków Towarzystwa oraz zakulisowych działań, do których się uciekają. W ostatnim z omawianych okresów - w pewnej mierze za sprawą Iksów, których postępowanie nieświadomie ilustruje pewne tezy krytyki europejskiej, np. Schlegla - wytwarza się negatywny obraz asocjacji francuskiej tragedii i dworu, jako miejsca zepsucia, nadmiernej rytualizacji zachowań i niewrażliwości na problemy ogółu. Nie wyczerpuje to jednak w całości stereotypu dworskości przypisywanej dziełom Corneille’a i Racine’a. W odróżnieniu od Europy zachodniej w Polsce tego okresu wyróżnić można dwa inne warianty zestawienia tragedii z dworem. W twórczości Kopystyńskiego tłumaczenie Racine’a jawi się jako idealne otium wykształconego szlachcica, spędzającego życie w rodzinnym dworze prowincjonalnym. W okresie porozbiorowym kształtuje się też (oparta na błędnych przesłankach) legenda inscenizacji Cyda na dworze Jana Kazimierza. Tragedia francuska ukazana jest jako jeden z ważnych elementów kształtowania się narodowej tradycji.
    The reception of the plays by Pierre Corneille and Jean Racine through translation, which began in the 17th century, was a breakthrough moment in the history of Polish tragedy. By the time of Jan Andrzej and Stanisław Morsztyns, the royal court had become a privileged circle of receiving the French model of serious drama. The trend continued in the 18th century, but the interest of translators in the output of the two tragedians spread into first aristocratic and then nobility courts as well. A notable example from the Saxon times is a fragment of a 1715 translation of Corneille’s Le mort de Pompée that can be found in a silva by Stanisław Wincenty Jabłonowski. Racine’s work, on the other hand, inspired magnate translators, such as Udalryk Krzysztof Radziwiłł or Seweryn Rzewuski. The ties with the court theatre could also be found in the way Piarists, and Stanisław Konarski most notably, put on school theatre spectacles. The trend lived on under the reign of Stanisław August Poniatowski as well. Additionally, there was a surge of interest in French théâtres de société. At courts, the translations of French classical tragedies continued to appear either in manuscript (Stanisław Wodzicki) or in print (Wojciech Turski). After the reign of Stanisław August, the tradition of court theatres still influenced the reception of French tragedies, but in more indirect, and sometimes surprising, ways: confronted with the difficult situation of the genre in the repertories of commercial theatres, for example, Osiński produced Corneille’s Horace (1802) as an amateur play in order to popularise it. Theatre criticism of the Towarzystwo Iksów [the Exes’ Society], intent on promoting tragedy, was connected with the court through the social status of its members and their actions behind the scenes. In the last of the abovementioned periods—to some extent due to the Towarzystwo Iksów whose actions inadvertently exemplified some criticisms levelled by European critics of the time, like Schlegel—negative associations surrounding French tragedy and the court as a place of moral decay, overly ritualistic behaviours and insensitivity towards problems of society as a whole came to the fore. This, however, does not fully define the stereotype of courtliness ascribed to the work of Corneille and Racine. In Kopystyński’s life, translating Racine appears to be a perfect otium for an educated nobleman living in his family mansion in the country. In the post-partitioning period, a legend about the staging of Le Cid at the court of King Jan Kazimierz emerged, although it was based on false premises. French tragedy is presented as an important factor shaping the national tradition.
    Źródło:
    Pamiętnik Teatralny; 2018, 67, 4; 55-86
    0031-0522
    2658-2899
    Pojawia się w:
    Pamiętnik Teatralny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nagromadzenia leksemów współfunkcyjnych jako element stylu XVI-wiecznej prozy pamiętnikarskiej (na materiale diariusza Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła)
    The collection of co-functional lexemes as an element of the 16th-century style of the diarist prose (based on the diary of Mikołaj Krzysztof Radziwiłł)
    Autorzy:
    Zarębski, Rafał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594082.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    stylistyka
    synonim
    pamiętnik
    historia języka
    stylistics
    synonym
    diary
    history of language
    Opis:
    W artykule zwrócono uwagę na jedną z ważniejszych cech stylowych dawnej prozy pamiętnikarskiej, jaką jest występowanie ciągów synonimicznych. Kryterium genetyczne pozwoliło wyodrębnić szeregi złożone z: 1) jednostki leksykalnej pochodzenia obcego (łacińskiego, włoskiego, orientalnego itd.) i rodzimego, np. bonaccia – ucichnienie wiatru; 2) dwóch leksemów rodzimych, np. odnoga morska – jezioro; 3) leksemu rodzimego i obcego, np. grosz – majdyn oraz 4) dwóch leksemów obcych, np. caurus – magistro. Typ pierwszy tworzą zazwyczaj wyrazy równoznaczne, natomiast leksemy należące do pozostałych grup są zwykle bliskoznaczne. Omawiane szeregi, objaśniając sens wielu wyrazów nieznanych polszczyźnie końca XVI wieku, pełnią najczęściej funkcję semantyczną. Niekiedy mają także charakter ozdobny, a sporadycznie – ekspresywny. Zwrócono także uwagę na wielość formuł metajęzykowych wprowadzających wyrazy synonimiczne: to jest, po naszemu, po łacinie, po włosku, zową, rozumie się, objaśnienia z łącznikiem wyzerowanym.
    The article mentioned one of the most important stylistic feature of the old diarist prose, that is the occurrence of synonymic series. The genetic criterion made it possible to distinguish series composed of: 1) lexemes of foreign origin (Latin, Italian, Oriental etc.) and native, such as: bonaccia – ucichnienie wiatru; 2) two native lexemes, such as: odnoga morska – jezioro; 3) native and foreign lexemes, such as: grosz – majdyn and 4) foreign lexemes, such as: caurus – magistro. The first type of lexemes is characteristic of words of equivalent meaning, whereas lexemes which belong to three other types are usually synonymous. The series discussed, while explaining the meaning of a lot of words not known to 16th-century Polish, usually perform the semantic function. Sometimes they also have the ornamental character and, sporadically, the expressive character. Attention was also devoted to the multiplicity of metalinguistic formulae which introduce synonymic words: jest, po naszemu, po łacinie, po włosku, zową, rozumie się, explanations without the copula.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2015, 61; 281-296
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sumariusz dokumentów Krzysztofa Radziwiłła „Pioruna” z 1604 r. jako źródło do dziejów rodziny i Wielkiego Księstwa Litewskiego
    Summary book of documents of Krzysztof ‘Piorun’ Radziwiłł from 1604 as source material for history of the family and of the Great Duchy of Lithuania
    Autorzy:
    Zawadzki, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/474858.pdf
    Data publikacji:
    2018-10-29
    Wydawca:
    Archiwum Główne Akt Dawnych
    Tematy:
    archiwum rodzinne,
    akta publiczne,
    Radziwiłłowie,
    Wielkie Księstwo Litewskie,
    Wołyń
    family archive,
    public documents,
    Radziwiłł family,
    Grand Duchy of Lithuania,
    Volhynia
    Źródło:
    Miscellanea Historico-Archivistica; 2018, 25; 221-246
    0860-1054
    Pojawia się w:
    Miscellanea Historico-Archivistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Morowe powietrze w Orli, na Podlasiu i w Rzeczpospolitej w listach urzędników podlaskich Krzysztofa II Radziwiłła – Macieja Berzeńskiego i Stanisława Kurosza
    Mala aria in Orla, Podlasie and the Republic of Poland in the letters written by Podlasie clerks of Krzysztof Radziwiłł II – Maciej Berzeński and Stanisław Kurosz
    «Моровое поветрие» в Орле, на Подлясье и во всей Польше в письмах подлясских служащих Криштофа II Радзивилла – Матея Беженьского и Станислава Куроша
    Autorzy:
    Sierba, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/952227.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    история Подлясья
    Орля
    история XVII века
    әпидемия
    чума
    Криштоф II Радзивилл
    historia podlasia
    orla
    historia xvii wieku
    dżuma
    epidemia
    krzysztof ii radziwiłł
    podlasie history
    the history of the 17th century
    plague
    epidemic
    Opis:
    Статья посвящена вопросу так называемого «морового поветрия» или чумы на территории радзивилловских поместий в Орле на Подлясье, а также всей корреспонденции Матея Беженьского и Станислава Куроша, которые были важными подлясскими служащими Криштофа Радзивилла по биржаньской линии. Были они старостами Орлянскими. Их корреспонденция относится к 1614–1640 годам. В своих письмах они сообщали о начинающейся в разных населенных пунктах әпидемии. В статье автор описывает шесть лет чумы: 1621, 1624–1625, 1629–1631, о которой вспоминают Беженьский и Курош. На основе их писем создана сеть местностей, в которых бушевала әпидемия. Важными в статье являются перечисление и характеристика способов профилактики и борьбы с чумой, которые также появлялись в письмах служащих. В результате автор статьи делает вывод, что әпидемии распространялись не только в больших городах, они занимали также малые населенные пункты, села и деревни. Әтот аспект обычно не учитывался в литературе, посвященной әпидемиям чумы.
    The article discusses the issue of the so called “mala aria” (the miasma theory) within the territory of the Radziwiłł’s estate in Orla and Podlasie as well as in the entire Republic of Poland on the basis of the letters written by Maciej Berzeński and Stanisław Kurosz. Both men were important Podlasie clerks of Krzysztof Radziwiłł of Birże kinship. They were, among others, Orla Starosts (District Heads). Altogether their correspondence embraces the period between 1614 and 1640. In their letters they wrote about epidemics, anywhere they occurred. The article describes six years of plagues: 1621, 1624–1625 and 1629–1631, which are mentioned by Berzeński and Kurosz. On the basis of their letters a network of towns where epidemics spread has been reconstructed. What is important, the article enumerates and specifies ways of preventing and fighting plague, which were included in the clerks’ correspondence too. A final conclusion ensuing from the text is the fact that epidemics did not solely occur in big cities. They also appeared (if not to a greater degree) in small cities, towns and villages. This aspect has generally been ignored in the subject literature devoted to plagues.
    Źródło:
    Studia Podlaskie; 2016, 24
    0867-1370
    Pojawia się w:
    Studia Podlaskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Konflikt hetmana Krzysztofa Radziwiłła „Pioruna” z Zygmuntem III Wazą i jego wpływ na sytuacją polityczną Rzeczypospolitej w latach 1587–1600
    The conflict between Krzysztof Mikołaj “the Thunderbolt” Radziwiłł and Sigismund III Vasa and its influence on the political situation of the Rzeczpospolita in the years 1587–1600
    Autorzy:
    Łabędź, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1193686.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe w Toruniu
    Tematy:
    nobility
    political history of the Grand Duchy of Lithuania
    the particular policy of Lithuania
    Opis:
    Krzysztof Radziwiłł, otherwise know as “the Thunderbolt" (1547–1603) belonged to the leading Lithuanian magnates of the second half of the 16th century and the beginning of the 17th century. He ended his political career as the voivode of Vilnius (the highest secular office in the senate within the Grand Duchy of Lithuania) and the Grand Hetman of Lithuania. After the death of his father – Mikołaj “the Red” Radziwiłł – in 1584, “the Thunderbolt” was the head of one of the most powerful families in the Grand Duchy of Lithuania and the whole Rzeczpospolita. Continuing his father’s policy, he aimed to maintain a leading role among the Lithuanian magnates, aspiring to be their informal leader. Moreover, he tried to fight all attempts to increase the integration of Lithuania with the Crown, emphasising the importance of the particular interests of the Grand Duchy of Lithuania. However, his firm political stance exacerbated conflict with Sigismund III Vasa, which affected the internal situation of the Rzeczpospolita. The conflict between Krzysztof Radziwiłł and Sigismund III Vasa was caused mainly by the disparity of their political interests. At the beginning of his rule, the King chose a policy which rejected the system created during the reign of Stephen Báthory. The monarch quickly started to build his own political faction, in which Krzysztof Radziwiłł played a secondary role. As a consequence, it led to many conflicts which paralysed the functioning of the state. An additional element which adversely affected relations with Radziwiłł (the informal leader of the Lithuanian protestants) was the religious policy of the King, who supported the development of the Counter-Reformation in the Rzeczpospolita. The last and most crucial problem was the issue regarding the position of the bishop of Vilnius, which affected the relations between the King and “the Thunderbolt”.
    Źródło:
    Zapiski Historyczne; 2015, 80, 2; 7-30
    0044-1791
    2449-8637
    Pojawia się w:
    Zapiski Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Listy Mikołaja Radziwiłła „Rudego”, wojewody wileńskiego, do bratanka, Mikołaja Krzysztofa „Sierotki”: grudzień 1568 – czerwiec 1569 r. Ze zbiorów Rosyjskiej Biblioteki Narodowej w Sankt-Petersburgu
    Letters of Mikołaj “the Red” Radziwiłł, the Voivode of Vilnius, to his nephew Mikołaj Krzysztof “the Orphan” Radziwiłł: December 1568 – June 1569. From the collection of the National Library of Russia (Saint Petersburg)
    Autorzy:
    Dubas-Urwanowicz, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/951429.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Źródło:
    Białostockie Teki Historyczne; 2016, 14
    1425-1930
    Pojawia się w:
    Białostockie Teki Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Fortece i zamki radziwiłłowskie w XVII–XVIII w. na podstawie zachowanych archiwaliów w Archiwum Warszawskim Radziwiłłów
    Fortresses and Residential Castles of the Radziwiłł Family in the Seventeenth and Eighteenth Centuries on the Basis of Records Preserved in the Radziwiłł Family Archives in Warszawa
    Autorzy:
    Kossarzecki, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/23944090.pdf
    Data publikacji:
    2009-12-31
    Wydawca:
    Archiwum Główne Akt Dawnych
    Tematy:
    fortece
    zamki
    Radziwiłłowie
    AGAD
    Archiwum Radziwiłłów
    Opis:
    W Archiwum Radziwiłłowskim przechowywanym w AGAD znajduje się ogromna ilość materiału źródłowego do badań nad położonymi na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego fortecami należącymi do rodu Radziwiłłów. Na ich podstawie można obserwować proces ich powstawania, umacniania oraz upadku w XVIII w. Źródła z tegoż Archiwum dostarczają wiadomości na temat roli, jaką prywatne fortece odgrywały zarówno w budowie i umacnianiu potęgi i pozycji Radziwiłłów na Litwie, jak też w systemie obronności państwa polsko-litewskiego, szczególnie w okresie jego załamania w połowie XVII w. Poszczególne działy Archiwum Radziwiłłowskiego dostarczają szczegółowych danych na temat różnych aspektów funkcjonowania fortec w czasie pokoju i wojny. W kwestiach czysto wojskowych najwięcej informacji znaleźć można w działach II, IV, V, a szczególnie VII oraz XXVI (korespondencja, relacje o wydarzeniach wojennych, dane do obsady, funkcjonowania, zaopatrzenia i finansowania poszczególnych garnizonów, ich stosunki z wojskami państwowymi czy miejscową ludnością, itd.). W działach tych trafić można także na wiele danych dotyczących czasu pokoju. W tej kwestii nieocenione są zwłaszcza inwentarze, znajdujące się w działach XXIII i XXV. Dostrzec w nich można rolę gospodarczą fortec, ich wpływ na funkcjonowanie poszczególnych majętności radziwiłłowskich. Szczególnie widoczne jest to od schyłku XVII w., gdy fortece te coraz wyraźniej tracą swój militarny charakter, zamieniając się w centra magnackich latyfundiów (Birże, Słuck, Nieśwież). Zachowany w Archiwum Radziwiłłowskim materiał źródłowy pozwala na przeprowadzenie szerokich i różnorodnych badań nad różnymi aspektami funkcjonowania prywatnych fortec w systemie obronnym Wielkiego Księstwa Litewskiego na przestrzeni XVI-XVIII w. Umożliwia również spojrzenie na szeroki wachlarz problemów społecznych i gospodarczych związanych z funkcjonowaniem fortec, licznych garnizonów, magnackiej administracji w środowisku częstokroć obcym. Pozwala przyjrzeć się wzajemnym relacjom i wpływom w zmieniających się na przestrzeni trzech stuleci realiach. Ustalenia z zakresu funkcjonowania fortec radziwiłłowskich mogą stać się podstawą do podobnych badań dotyczących innych rodów magnackich.
    The Radziwiłł Family Archive that is preserved in the Central Archive of Historical Records (AGAD) contains a vast amount of original source material for research on fortresses belonging to the Radziwiłł family that were situated on the territory of the Grand Duchy of Lithuania. On the basis of these sources it is possible to analize the process of the fortresses’ formation, consolidation and decline in the eighteenth century. Records from this archive provide information about the role played by the private fortresses, both at building and strengthening the power and position of Radziwiłł family in Lithuania, as well as at the defence system of the Polish-Lithuanian Commonwealth, especially during its decline in the mid-seventeenth century. Each part of the Radziwiłł Family Archive provides detailed information on various aspects of the fortresses in times of peace and war. The information on purely military matters can be found in parts II, IV, V and in particular in VII and XXVI (correspondence, reports about events of the war, the data for the manning, operation, supply and finances of the various garrisons, their relations with the army or local population, etc.). In these parts there are also many data to be found concerning the time of peace. Inventories that are in parts XXIII and XXV are in this respect especially invaluable. They depict the economic role of fortresses, their impact on the functioning of the other estates of the Radziwiłł family. This was especially noticeable in the late seventeenth century, when these fortresses increasingly lost its military character, turning into the centres of magnate latifundia Biržai [Birże, now city in Lithuania], Slutsk [Слуцк; Słuck, now city in Belarus], Nesvizh [Нясьвiж; Nieśwież, now town in Belarus]. The source material of the Radziwiłł Family Archive allows for an extensive and diverse research on various aspects of the functioning of private fortresses in the defence system of the Grand Duchy of Lithuania over the sixteenth to the eighteenth century. Moreover, it also allows insight into a wide range of social and economic problems related to the functioning of fortresses, numerous garrisons, aristocratic administration in a frequently foreign environment. These records give us information on the relations and influences in the changing realities of over three centuries. The findings about the operation of the fortresses of Radziwiłł family may become the basis for similar studies on other magnate families.
    Źródło:
    Miscellanea Historico-Archivistica; 2008-2009, 15-16, 15-16; 53-67
    0860-1054
    Pojawia się w:
    Miscellanea Historico-Archivistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Garnizon księcia Bogusława Radziwiłła w Słucku 1654–1668. Struktura i finansowanie
    The Sluck garrison of Prince Bogusław Radziwiłł in 1654–1668. Structure and financing
    Autorzy:
    Kossarzecki, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/22446705.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-13
    Wydawca:
    Archiwum Główne Akt Dawnych
    Tematy:
    Słuck
    garnizon
    Bogusław Radziwiłł
    Wielkie Księstwo Litewskie
    wojsko litewskie
    piechota niemiecka
    twierdze prywatne
    wojna polsko-rosyjska 1654-1667
    potop szwedzki
    Sluck
    garrison
    Grand Duchy of Lithuania
    Lithuanian military
    rman infantry
    private fortresses
    Polish-Russian war 1654–1667
    Swedish deluge
    Opis:
    Artykuł omawia dzieje regimentu piechoty niemieckiej księcia Bogusława Radziwiłła. Oddział pełnił funkcję garnizonu w Słucku, prywatnym mieście księcia, w okresie wojen Rzeczypospolitej z Państwem Moskiewskim i Kozakami. Tekst koncentruje się wokół struktury garnizonu i sposobów jego finansowania. Wyjaśniono przyczyny pojawienia się w prywatnym mieście księcia regimentu wojsk koronnych, podano informacje o kadrze oficerskiej, pochodzeniu oficerów, ich doświadczeniu wojskowym, losach i karierze oraz przebiegu służby w Słucku. Poświęcono też uwagę pochodzeniu żołnierzy oraz sprawom związanym ze zmieniającą się liczebnością garnizonu w zależności od rozwoju sytuacji wojennej. Wyjaśniono problem finansowania garnizonu, który wraz z klęską Rzeczypospolitej w 1655 r. i przejściem księcia Bogusława na służbę szwedzką, a potem pruską, przestał być opłacany ze skarbu koronnego czy litewskiego. Tekst naświetla wysiłki księcia zmierzające do zapewnienia finansowania i zaopatrzenia regimentu polegające najpierw (w latach 1655–1658) na obarczeniu tym ciężarem mieszczan słuckich i poddanych ze wsi książęcych w województwie nowogródzkim, a w latach 1659–1668, gdy po uzyskaniu zgody króla i sejmu i wprowadzeniu regimentu do komputu litewskiego, wysiłek swoich poddanych książę starał się wesprzeć pieniędzmi uzyskiwanymi ze skarbu. Losy garnizonu zależały od rozwoju sytuacji militarnej i stopnia bezpieczeństwa Słucka i włości Księstwa Słuckiego oraz stanu finansów książęcych. Wszystko to wpływało na liczebność garnizonu, a po ustaniu wojen, na stopniową jego redukcję z ponad 1000 do 150 żołnierzy. Stopniowo regiment zamieniał się z jednostki w pełni bojowej w prywatny garnizon magnacki pełniący rolę porządkową. Jego oficerowie coraz bardziej upodabniali się do urzędników administracyjnych w służbie magnata.
    The article discusses the history of Prince Bogusław Radziwiłł’s German infantry regiment. The unit served as a garrison in Sluck, the prince's private city, during the period of the Commonwealth's wars against the Muscovite State and the Cossacks. The text focuses on two issues, specifically the structure of the garrison and the ways it was financed. The article explains the reasons for a Crown army regiment appearing in the prince's private city, provides information about the officers team, their backgrounds, military experience, history and careers, as well as the course of their service in Sluck. Attention was also given to the background of the soldiers and to fluctuating numbers of the garrison depending on war developments. The problem of financing the garrison, which was no longer paid from the Crown or Lithuanian treasuries after the defeat of the Commonwealth in 1655 and Prince Bogusław's shift to Swedish and subsequently Prussian service, is explained as well. The paper sheds light on the prince's efforts to secure funding and provisions for the regiment. These efforts initially (in 1655–1658) amounted to placing the burden on the townspeople of Sluck and subjects from the prince's villages in the Nowogródek Voivodship. Subsequently (in 1659-1668), after obtaining the consent of the king and the Sejm to incorporate the regiment into the Lithuanian Complement (komput), the prince tried to bolster the efforts of his subjects with money obtained from the treasury. The fate of the garrison depended on military situation developments and the degree of safety of Sluck and the Sluck Duchy domains, as well as the state of the Duke's finances. All this combined had an impact on the size of the garrison, and after the wars had ended, its gradual reduction from more than 1,000 to 150 soldiers. Gradually, the regiment turned from a combat unit into a magnate's private garrison serving as a policing force. In the magnate's service, its officers increasingly came to resemble administrative officials.
    Źródło:
    Miscellanea Historico-Archivistica; 2022, 29, 29; 7-46
    0860-1054
    Pojawia się w:
    Miscellanea Historico-Archivistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wiadomości o polsko-litewsko-ruskiej hierarchii kościelnej. Z diariuszy Karola Stanisława i Michała Kazimierza Radziwiłłów oraz Józefa Juliana Sapiehy i Antoniego Sebastiana Dembowskiego
    Information about the Polish-Lithuanian Church Hierarchy. Excerpts from the Diaries of Karol Stanisław Radziwiłł, Michał Kazimierz Radziwiłł, Józef Julian Sapieha and Antoni Sebastian Dembowski
    Autorzy:
    Prokop, Krzysztof R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/571055.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Biblioteka Jagiellońska
    Tematy:
    diariusze staropolskie (XVIII w.)
    katolicka hierarchia kościelna w Rzeczypospolitej Obojga Narodów (prozopografia)
    Old-Polish diaries (18th cent.)
    the Catholic Church hierarchy in Polish-Lithuanian Commonwealth (prosopography)
    Opis:
    Prozopografia kościelnych elit nowożytnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów pozostaje wciąż obszarem eksplorowanym badawczo w stopniu zbyt znikomym względem wagi owej problematyki. Hierarchowie Kościoła katolickiego (w mniejszym stopniu dotyczy to hierarchów Kościoła prawosławnego) wywierali doniosły wpływ na życie nie tylko religijne (co zrozumiałe), ale również polityczne, kulturalne i gospodarcze społeczeństwa staropolskiego, tym samym należąc do szczególnie eksponowanych postaci tamtej epoki. Mimo to niewielu spośród nich doczekało się monografii życia i działalności, podobnie jak stosunkowo nieliczne źródła do ich biografii zostały wydane drukiem. Wiele z tych źródeł w ogólności pozostaje niedostrzeżonych, a zawarta w nich faktografia jest nieznana autorom kolejnych publikacji z odnośnej problematyki. Niniejsza edycja, jakkolwiek o charakterze przyczynkarskim, wprowadza do obiegu naukowego cenny zasób informacji do biografii reprezentantów katolickiej hierarchii kościelnej (przede wszystkim obrządku łacińskiego, w mniejszej mierze obrządków unickich) z ziem polsko-litewsko-ruskich schyłku XVII oraz dwóch pierwszych tercji XVIII wieku. Zostały one zaczerpnięte z diariuszy Karola Stanisława Radziwiłła (1669–1719), jego syna Michała Kazimierza Radziwiłła (1702–1762), dalej Józefa Juliana Sapiehy (1708–1754) oraz Antoniego Sebastiana Dembowskiego (1682–1763), z których dwaj ostatni sami należeli do grona episkopatu. Ze względu na pozycję tychże autorów zapisek w życiu społeczno-politycznym tudzież religijnym i kulturalnym ówczesnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów, pozostawione przez nich z myślą o potomności świadectwa zasługują na baczniejszą uwagę ze strony badaczy epoki i winny doczekać się krytycznego wydania w całości. Obecna natomiast publikacja stanowi wyłącznie ukierunkowany tematycznie wybór owych zapisek, opatrzony naukowym komentarzem, mającym umożliwić czytelnikowi orientację w aktualnym stanie badań. Dodać należy, iż większość publikowanych świadectw zapisana w oryginale została po polsku, natomiast pozostałe po łacinie.
    The prosopography of the Church élites of the Polish-Lithuanian Commonwealth still remains hardly explored, in spite of the importance of this subject. The members of the hierarchy of the Catholic Church (and, to a lesser extent, of the Orthodox one) not only shaped the religious life of the old Polish society, but also strongly influenced its politics, culture, and economics. Therefore, they were among the most prominent figures of that age. Nevertheless, the lives and deeds of only a few of these people have yet been covered in monographs. Likewise, relatively few sources for their biographies have been published in print. Many of these sources have not been discovered so far, and their factual contents remain unknown to the authors of subsequent publications in this field. This edition, despite being but a contribution, enriches the present state of knowledge with valuable information concerning the biographies of the representatives of the Catholic Church hierarchy (above all of the Roman rite and, to a lesser extent, of the Uniate one) in the territories of the Polish-Lithuanian Commonwealth of the last decade of the seventeenth century and of the first six decades of the eighteenth. These materials are excerpts from the diaries of Karol Stanisław Radziwiłł (1669–1719), his son Michał Kazimierz Radziwiłł (1702–1762), Józef Julian Sapieha (1708–1754), and Antoni Sebastian Dembowski (1682–1763), the last two of which were bishops themselves. It is because of the social position of the authors of these diaries in the socio-political, religious and cultural life of the Polish-Lithuanian Commonwealth that the written testimonies which they left to posterity deserve to be carefully studied by specialists in that period and covered in a complete critical edition. The present publication, instead, is no more than a thematically oriented selection of excerpts from these diaries, edited with a scholarly commentary whose aim is to give the reader an overview of the present state of knowledge. It also should be added that most of the testimonies included in this publication were originally written in Polish, whereas only some of them, in Latin.
    Źródło:
    Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej; 2014, 64; 7-46
    0006-3940
    2450-0410
    Pojawia się w:
    Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Postaci kobiece w pamiętnikach Albrychta Radziwiłła
    Female Characters in the Memoirs of Albrycht Radziwiłł
    Autorzy:
    Kossakowski, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28409933.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-15
    Wydawca:
    Wydawnictwo HUMANICA
    Tematy:
    Rzeczpospolita XVII w.
    wpływ kobiet
    królowe
    magnatki
    pamiętnik
    17th-century Poland
    women’s influence
    queens
    aristocracy
    memoires
    Opis:
    Wpływ kobiet na wydarzenia polityczne w Rzeczpospolitej szlacheckiej jest kwestią problematyczną. Urzędy i tytuły były zarezerwowane dla mężczyzn, co oznacza, że formalnie kobiety były kompletnie wykluczone z jakiegokolwiek udziału we władzy. Mogły jednak na nią oddziaływać w różnym stopniu dzięki zakulisowym wpływom – poprzez swoich mężów, synów czy braci, a także członków stronnictwa politycznego. W wielu przypadkach takie wpływy były kwestią powszechnie znaną, ale nie znajdują one odbicia w oficjalnych dokumentach. Dlatego informacji o nich należy szukać w listach i pamiętnikach. Pamiętnik Albrychta Stanisława Radziwiłła jest jednym z najlepszych źródeł w tym względzie. Po pierwsze ze względu na bardzo wysoką pozycję autora w aparacie urzędniczym Rzeczpospolitej, a po drugie ze względu na stosunkowo długi okres (ponad 20 lat), jaki obejmuje jego dzieło.
    Women’s influence on political affairs in 17th-century Poland is a rather problematic matter. Offices and titles were reserved for men only, which means that formally women were completely excluded from political power. However, they could affect it to some extent using their discreet influence – through their husbands, sons or brothers and members of their political parties. This influence was publicly known in many cases but it found very little reflection in official documents. This is the reason why information about this influence could be found only in letters and memoires. The memoires of Albrycht Stanisław Radziwiłł are one of the most useful sources in this case. This was because, one, the author achieved a really high rank in Polish state, and two, his memoires include relatively long (more than 20 years) period of time.
    Źródło:
    Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych; 2023, 2(15); 9-34
    2451-3539
    2543-7011
    Pojawia się w:
    Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-27 z 27

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies