Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Prognozowanie cen" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-23 z 23
    Tytuł:
    Predicting oil prices
    Prognozowanie cen ropy naftowej
    Autorzy:
    Ejdys, J.
    Halicka, K.
    Winkowski, C.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/256449.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Technologii Eksploatacji - Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    forecasting
    forecast quality
    price
    crude oil
    Holt-Winters model
    artificial neural networks
    prognozowanie
    jakość prognozy
    cena
    ropa naftowa
    model Holta-Wintersa
    sztuczna sieć neuronowa
    Opis:
    The purpose of this article is the use of artificial intelligence methods and exponential smoothing methods to determine the short-term forecast of BRENT oil prices. Another important objective of the research is to conduct a comparative analysis of the quality of the forecasts and make recommendations concerning the constructed forecasting models. Historical data used in this study came from the London Stock Exchange and covered the period from January 2012 to April 2013. The selection of forecasting models was based on the visual decomposition of the time series. The comparative analysis of the quality of the forecasts was carried out, inter alia, on the basis of such measures as mean error (ME), mean absolute error (MAE), root of mean squared error (RMS), mean relative error (MAPE), and the relative error (APE).
    Celem niniejszego artykułu jest zastosowanie metod sztucznej inteligencji oraz metod wygładzania wykładniczego do wyznaczenia krótkookresowej prognozy ceny ropy naftowej BRENT. Kolejnym istotnym celem badań jest przeprowadzenie analizy porównawczej jakości otrzymanych prognoz i dokonanie rekomendacji zbudowanych modeli prognostycznych. Dane historyczne wykorzystane w niniejszym badaniu pochodziły z giełdy London Stock Exchange i obejmowały okres od stycznia 2012 r. do kwietnia 2013 r. Wyboru modeli prognostycznych dokonano na podstawie wizualnej dekompozycji szeregu czasowego. Analiza porównawcza jakości otrzymanych prognoz została przeprowadzona między innymi na podstawie takich miar jak średni błąd (ME), średni bezwzględny błąd (MAE), pierwiastek ze średniego kwadratowego błędu (RMS), średni względny błąd (MAPE) oraz względny błąd (APE).
    Źródło:
    Problemy Eksploatacji; 2014, 1; 5-13
    1232-9312
    Pojawia się w:
    Problemy Eksploatacji
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prognozowanie cen na przykładzie sprzedaży dorszy w Polsce w latach 2004–2013
    Autorzy:
    Kieliszewska, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/518289.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Wydział Ekonomiczny
    Tematy:
    prognozowanie
    ceny
    rynek rybny
    szereg czasowy
    dekompozycja
    Opis:
    In the modern economy, market entities are trying to reduce risk and uncertainty in their actions. The most important element is the price and the need for information on future prices is crucial for efficient business. Forecasting is a form of predicting the future. The aim of the study was to determine if decomposition of the time series allows to generate reliable and short-term price forecasts. The indicators were the first-sale prices of Baltic cod, which were landed in Polish ports by Polish fishing operators in 2004–2013. The analysis showed that random fluctuations have the greatest impact on prices, and thus, the utilised forecast model is not a good method for predicting these prices.
    Źródło:
    Zeszyty Studenckie Wydziału Ekonomicznego „Nasze Studia”; 2015, 7; 140-149
    1731-6707
    Pojawia się w:
    Zeszyty Studenckie Wydziału Ekonomicznego „Nasze Studia”
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prognozowanie cen energii elektrycznej na giełdzie energii
    Forecasting the price of electricity on the energy exchange
    Autorzy:
    Ejdys, J.
    Halicka, K.
    Godlewska, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/325187.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Politechnika Śląska. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
    Tematy:
    prognozowanie
    giełda energii
    cena energii
    model Holta-Wintersa
    sztuczne sieci neuronowe
    forecasting
    energy exchange
    energy price
    model Holt-Winters
    artificial neural networks
    Opis:
    Zasadniczym celem artykułu było wyznaczenie prognozy ceny energii elektrycznej na Rynku Dnia Następnego Towarowej Giełdy Energii. Kolejnym istotnym celem badań było przeprowadzenie analizy porównawczej jakości otrzymanych prognoz i dokonanie rekomendacji zbudowanych modeli prognostycznych. Początkowo przeanalizowano zebrane dane, przeprowadzono dekompozycję analizowanego szeregu czasowego. Następnie wyznaczono prognozę ceny energii elektrycznej na giełdzie energii, wykorzystując takie metody, jak model Holta- Wintersa oraz sztuczne sieci neuronowe.
    The main objective of this paper was to determine the forecast of the price of electricity on the POLPX Day Ahead Market. Another important aim of the study was to conduct a comparative analysis of the quality of the forecasts and make recommendations concerning the constructed forecasting models. Initially the collected data was analyzed, and the decomposition of the analyzed time series was performed. Then the forecast of electricity prices on the energy exchange was determined using methods such as the Holt-Winters model and artificial neural networks.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska; 2015, 77; 53-61
    1641-3466
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prognozowanie ceny jednego metra kwadratowego mieszkania w Polsce
    Autorzy:
    Kozicki, Bartosz
    Waściński, Tadeusz
    Lisowska, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1819102.pdf
    Data publikacji:
    2019-05-12
    Wydawca:
    Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
    Tematy:
    Ceny nieruchomości
    Mieszkania
    Nakłady inwestycyjne
    Polska
    Prognozowanie cen
    Opis:
    W artykule omówiono problem z zakresu prognozowania ceny jednego metra kwadratowego mieszkania w Polsce w latach 1999- 2017 w ujęciu kwartalnym na podstawie informacji pierwotnych uzyskanych z Narodowego Banku Polskiego. Badania rozpoczęto od analizy i oceny szeregów czasowych. Na podstawie uzy-skanych ocen, dobrano metody prognostyczne i wykonano prognozowanie. Następnie przeprowadzono analizę zastosowanych metod prognostycznych i wybrano najlepszą.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach; 2018, 46, 119; 27-33
    2082-5501
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prognozowanie cen aktywów: Eugen F. Fama, Lars P. Hansen, Robert Shiller – laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii w 2013 r
    Autorzy:
    K, Waldemar F R Ą C K O W I A
    A, Adam Z A R E M B
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/701814.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Źródło:
    Ekonomista; 2014, 4
    0013-3205
    2299-6184
    Pojawia się w:
    Ekonomista
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    PROGNOZOWANIE CEN AKCJI ZA POMOCĄ INDEKSU DJIA – WERYFIKACJA EMPIRYCZNA (CZ. II)
    SHARE PRICE FORECASTING BY MEANS OF INDEX DJIA– EMPIRICAL VERIFICATION (PART II)
    Autorzy:
    Gostkowska-Drzewicka, Magdalena
    Czaja, Paweł Tobiasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/441610.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Sopocka Akademia Nauk Stosowanych
    Tematy:
    technical analysis
    Candlestick Patterns
    charts
    the index DJIA
    analiza techniczna
    wykresy świecowe
    indeks DJIA
    Opis:
    Fluktuacje indeksu DJIA stanowią przedmiot rozważań artykułu. Celem publikacji jest przedstawienie empirycznych podstaw analizy technicznej w kontekście indeksu DJIA. Okres badań – w zależności od przyjętego interwału – obejmuje lata 1989-2012 i 2009-2012. Prognoza zmian wartości indeksu DJIA została przeprowadzona w dwóch etapach, które obejmowały kolejno interwał dzienny, tygodniowy, miesięczny i kwartalny. Pierwszy etap badań został przeprowadzony 8 czerwca 2012 roku. Na tej podstawie opracowano prognozy zmian wartości indeksu DJIA, które zostały następnie zweryfikowane w dniu 6 grudnia dla interwałów dziennego, tygodniowego i miesięcznego oraz w dniu 31 grudnia dla interwału kwartalnego. Analizy zostały sporządzone na podstawie danych zamieszczonych na stronie internetowej www.stooq.pl oraz programu do tworzenia wykresów Amibroker v. 5.50. Podstawowym narzędziem, które wykorzystano do badania były wykresy świecowe oraz pomocniczo – średnie kroczące i oscylator MACD.
    DJIA index fluctuations are the subject of considerations in the article. The aim of the publication is to present the empirical basis of technical analysis in the context of the DJIA index. The study period – depending on the particular interval – covers the years 1989-2012 and 2009-2012. Forecast for changes in the DJIA index was carried out in two stages, which included a successively intervals: daily, weekly, monthly and quarterly. The first stage of the research has been carried out on 8 June 2012. On this basis, forecasts for changes in the DJIA index. Then they were verified on 6 December for intervals daily, weekly and monthly on 31 December for quarterly interval. Analyses were based on data published on the website www.stooq.pl and the software to charting Amibroker v. 5.50. The main tool that was used to study Candlestick Patterns and auxiliary - moving averages and MACD oscillator.
    Źródło:
    Przestrzeń, Ekonomia, Społeczeństwo; 2013, 3/1; 85-98
    2299-1263
    2353-0987
    Pojawia się w:
    Przestrzeń, Ekonomia, Społeczeństwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    PROGNOZOWANIE CEN AKCJI ZA POMOCĄ INDEKSU DJIA – PODSTAWY TEORETYCZNE (CZ. I)
    SHARE PRICE FORECASTING BY MEANS OF INDEX DJIA – THEORETICAL BASIS (PART I)
    Autorzy:
    Gostkowska−Drzewicka, Magdalena
    Czaja, Paweł Tobiasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/441697.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Sopocka Akademia Nauk Stosowanych
    Tematy:
    analiza techniczna
    wykresy świecowe
    indeks DJIA
    technical analysis
    Candlestick Patterns
    charts the index DJIA
    Opis:
    Analiza techniczna oraz indeks DJIA stanowią przedmiot rozważań artykułu. Celem publikacji jest przedstawienie teoretycznych oraz empirycznych podstaw analizy technicznej w kontekście indeksu DJIA. Na treść publikacji składa się opis pojęcia i genezy analizy technicznej, jej podstawowe narzędzia oraz historia stosowania indeksu DJIA.
    Technical analysis and the DJIA index are the subject of considerations in the article. The aim of the publication is to present the theoretical empirical basis of technical analysis in the context of the DJIA index. The content of the publication consists of a description of the concepts and origins of technical analysis, its basic tools and the history of the DJIA index.
    Źródło:
    Przestrzeń, Ekonomia, Społeczeństwo; 2012, 2/II; 105-114
    2299-1263
    2353-0987
    Pojawia się w:
    Przestrzeń, Ekonomia, Społeczeństwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Podejmowanie decyzji inwestycyjnych na Rynkach nieruchomości mieszkaniowych w oparciu o prognozy cen mieszkań konstruowane na podstawie opinii ekspertów zużyciem rozkładu Weibulla
    Making Investment Decisions on Housing Markets Based on Forecasts Housing Prices Constructed on the Basis of Expert Opinion Using the Weibull Distribution
    Autorzy:
    Dittmann, Iwona
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/587250.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
    Tematy:
    Decyzje inwestycyjne
    Nieruchomości mieszkaniowe
    Prognozowanie cen
    Rynek nieruchomości
    Investment decisions
    Prediction of prices
    Real estate housing
    Real estate market
    Opis:
    This paper applies to investment decisions on housing markets based on forecasts housing prices constructed on the basis of expert opinion using the Weibull distribution. The first part shows the different ways to generate or increase revenue from property. The second part addresses the issue of using different types of price forecasts on the housing market that are useful in making investment decisions. The third section deals with the aim of the study i.e. indicates the possibility of using the model of subjective probability Weibull distribution built on the judgment of experts to construct house price forecasts and to assess the chances of profitability of investment.
    Źródło:
    Studia Ekonomiczne; 2013, 155; 162-174
    2083-8611
    Pojawia się w:
    Studia Ekonomiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prognozowanie targowiskowych cen żywca wieprzowego w Polsce
    The forecasting of purchase prices of hog livestock in Poland
    Autorzy:
    Lira, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/865428.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    The Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists
    Opis:
    Oceniono dokładność krótkoterminowych prognoz targowiskowych cen żywca wieprzowego uzyskanych z uwzględnieniem wahań cyklicznych i sezonowych na podstawie modelu multiplikatywnego według zmodyfi kowanej metody klasycznej.
    The aim of the paper was the assessment of accuracy of short-term forecasts of purchase prices of hog livestock obtained taking into account the cyclical and seasonal fl uctuations on the basis of multiplicative model, according to the modifi ed classical method. The highest forecast accuracy is obtained with one to three months advance (77.3%, 61.5% and 47.6%, respectively), and the median of the good and very good forecasts amounted to about 37%. Moreover, the lower the changeability of hog livestock prices as shown by the forecast, the more accurate the forecast is.
    Źródło:
    Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu; 2011, 13, 3
    1508-3535
    2450-7296
    Pojawia się w:
    Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Predicting housing sale prices in Germany by application of machine learning models and methods of data exploration
    Przewidywanie cen mieszkań w Niemczech z wykorzystaniem modeli uczenia maszynowego i metod eksploracji danych
    Autorzy:
    Kim, Chong Dae
    Bedorf, Nils
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32041024.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
    Tematy:
    uczenie maszynowe
    Niemcy
    ekonomia
    zbiór danych o rynku nieruchomości
    big data
    prognozowanie cen
    machine learning
    Germany
    economics
    real estate dataset
    sale price prediction
    Opis:
    The prediction of real estate prices is a popular problem in the field of machine learning and often demonstrated in literature. In contrast to other approaches, which regularly focus on the US market, this paper investigates the biggest, German real estate dataset, with more than 1.5 million unique samples and more than 20 features. In this paper we implement and compare different machine learning models in respect to performance and interpretability to give insight in the most important properties, which contribute to the sale price. Our experiments suggest that the prediction of sale prices in a realworld scenario is achievable yet limited by the quality of data rather than quantity. The results show promising prediction scores but are also heavily dependent on the location, which leaves room for further evaluation.
    Przewidywanie cen nieruchomości jest popularnym problemem w dziedzinie uczenia maszynowego i często przedstawianym w literaturze. W przeciwieństwie do innych podejść, które koncentrują się na rynku amerykańskim, niniejszy artykuł bada największy niemiecki zbiór danych dotyczących nieruchomości, zawierający ponad 1,5 mln unikatowych próbek i ponad 20 cech. W tym artykule wdrażamy i porównujemy różne modele uczenia maszynowego pod względem wydajności i możliwości interpretacji, aby uzyskać wgląd w najważniejsze
    Źródło:
    Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie; 2024, 71, 1; 107-122
    1896-656X
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Możliwości zwiększenia wartości rynkowej produkcji poprzez optymalizację harmonogramów pracy elektrowni wodnej na dobę następną
    Possibilities to increase production market value through a day ahead hydro power plant schedules optimization
    Autorzy:
    Pakulski, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/267020.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Politechnika Gdańska. Wydział Elektrotechniki i Automatyki
    Tematy:
    prognozowanie cen energii
    sztuczne sieci neuronowe
    elektrownia wodna
    zwiększenie wartości rynkowej produkcji
    energy prices forecasting
    artificial neural network
    hydropower plant
    market value production increase
    Opis:
    Opracowanie ma na celu przedstawienie możliwości zwiększenia wartości rynkowej produkcji elektrowni wodnych (EW) poprzez cenową optymalizację harmonogramów ich pracy na dobę następną. W referacie przedstawiono koncepcję prognozowania cen energii na Towarowej Giełdzie Energii (TGE) na podstawie określonych w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym (KSE) warunków popytowo - podażowych. Zaprezentowano wyniki testowania oraz walidacji modeli prognostycznych, wykorzystujących metody sztucznej inteligencji, pod kątem poprawności prognozowania oraz odwzorowania dobowych profili cenowych. Wykazano, że poprzez zmianę dobowego harmonogramowania pracy EW istnieje możliwość zwiększenia wartości rynkowej produkcji EW w okresie średniorocznym o ok. 5-7 % w stosunku do wariantu aktualnego.
    The study aims at presenting the possibilities of hydropower plants (HPPs) market value production increase through a day ahead pricing schedule optimization. The change of HPPs planning system in Poland results from the new provisions introduced in national legislation, in particular from the validity of the renewable energy sources act. The approach presented in this paper is based on the change of current HPPs schedules by using energy price forecasts. The paper presents the concept of energy price forecasting at the Polish Power Exchange (PPE) based on the demand and supply conditions defined in the National Power System. The results of testing and validation forecast models using artificial intelligence methods were presented. The research was carried out to check correctness of forecasting systems and the mapping of daily price profiles in various conditions. It has been shown that it is possible to increase the HPPs production market value by changing the daily HPPs operation schedule by about 5-7% compared to the present case. The risk factors that may contribute to the reduction of the expected income were indicated. Potential areas for further growth in the production market value were presented.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej; 2019, 63; 81-84
    1425-5766
    2353-1290
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Modele autoregresyjne w prognozowaniu cen zbóż w Polsce
    Autoregressive models used for forecasting the prices of crops in Poland
    Autorzy:
    Tłuczak, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/453640.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Katedra Ekonometrii i Statystyki
    Tematy:
    ceny zbóż
    modele autoregresyjne
    prognozowanie
    crop prices
    autoregressive models
    forecasting
    Opis:
    Prognozowanie cen rolnych odgrywa dużą rolę we wspomaganiu decyzji produkcyjnych w gospodarstwach rolnych. Poprawne prognozowanie cen pozwala na ograniczenie ryzyka związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej. W opracowaniu zastosowano modele autoregresyjne, za pomocą których wyznaczono prognozy cen podstawowych zbóż w skupie na 2010 rok. Do oceny modeli oraz prognoz wykorzystano współczynnik determinacji oraz średnie błędy ex post prognoz wygasłych.
    The forecasting of crop prices is one of the most important factors in making decision on production farms. The appropriate forecast allows for limiting the risk connected with one’s economic activity. In this study autoregressive models have been used, which helped to determine the price forecast for crops in the purchasing centres in 2010. To determine the quality of forecast the average ex-post errors of the past forecasts have been used. The achieved results show that autoregressive models are an effective tool in forecasting the crop prices in Poland.
    Źródło:
    Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych; 2010, 11, 2; 254-263
    2082-792X
    Pojawia się w:
    Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy dezagregacja indeksu cen poprawia prognozy polskiej inflacji?
    Forecasting Inflation Components – Does it Help to Predict Polish Inflation?
    Autorzy:
    Baranowski, Paweł
    Mazurek, Małgorzata
    Nowakowski, Maciej
    Raczko, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1827218.pdf
    Data publikacji:
    2010-03-31
    Wydawca:
    Główny Urząd Statystyczny
    Tematy:
    prognozowanie
    inflacja
    subindeksy cen
    agregacja
    forecasting
    inflation
    inflation components
    sectoral aggregation
    Polska
    Opis:
    W dotychczasowych badaniach rozważa się celowość wykorzystania na cele prognostyczne danych o niższym stopniu agregacji (np. dla inflacji Hubrich, 2005; Reijer and Vlaar, 2006). W artykule badamy czy prognozowanie 12 subindeksów cen dóbr i usług konsumpcyjnych (komponentów inflacji), a następnie ich agregacja poprawia trafność prognozy inflacji. Prognozy inflacji oraz jej poszczególnych komponentów wyznaczymy przy pomocy modeli autoregresji (AR), średniej ruchomej (MA), wektorowej autoregresji (VAR) oraz autoregresji progowej (TAR). Otrzymane wyniki nie pozwalają jednoznacznie rozstrzygnąć postawionego problemu. Okazuje się, że dla modeli AR i TAR dezagregacja nie pozwala zmniejszyć błędów prognoz, dla modeli MA nie otrzymano jednoznacznych wskazań testów, zaś dla VAR zmniejsza błędy prognoz.
    This paper examines whether forecasting CPI components improves CPI forecast. We exploit quarterly data for Poland, disaggregated into 12 components. We follow methodology used in previous studies for Euro Area (Hubrich, 2005; Reijer and Vlaar, 2006). AR, MA, TAR and unrestricted VAR models are estimated using recursive sample and aggregated into CPI. Using out-of-sample forecasts, these models are evaluated and compared to the benchmark -- equivalents for aggregate CPI. The evidence is mixed. VAR component-forecast outperform benchmark. Contrary to VAR, for AR and TAR models we do not find substantial gain from using disaggregated data. Results for MA models are not robust. Moreover, it seems that results for AR- and VAR-based forecasts are comparable to consensus forecast.
    Źródło:
    Przegląd Statystyczny; 2010, 57, 1; 17-33
    0033-2372
    Pojawia się w:
    Przegląd Statystyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Forecasting Models Based on Fuzzy Logic: An Application on International Coffee Prices
    Modele prognostyczne oparte na logice rozmytej: aplikacja dotycząca międzynarodowych cen kawy
    Autorzy:
    Fatih, Chellai
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2168712.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
    Tematy:
    fuzzy logic
    time series
    forecasting
    coffee prices
    FTS models
    logika rozmyta
    szeregi czasowe
    prognozowanie
    ceny kawy
    Opis:
    In recent decades, Fuzzy Time Series (FTS) has become a competitive, sometimes complementary, approach to classical time series methods such as that of Box-Jenkins. This study has two different purposes: a theoretical purpose, presenting an overview of the fuzzy logic and fuzzy time series models, and a practical purpose, which is to estimate and forecast monthly international coffee prices during the period 2000-2022. Analysing and forecasting the dynamics of coffee prices is of great interest to producers, consumers, and other market actors in managing and making rational decisions. The findings showed that international coffee prices exhibited significant fluctuations, with large increases and decreases influenced mainly by the level of top-ranked producers. The forecasted results revealed that a decrease in prices during the next six months (Jan 2023 to June 2023) is expected. Based on the results, it is also clear that the FTS models are more flexible and can be applied in forecasting time-series variables. At the same time, volatility and, sometimes, the unexpected swingsin coffee prices continue to draw more criticism and raise different issues regarding the roles of the markets and countries in ensuring food security.
    W ostatnich dziesięcioleciach rozmyte szeregi czasowe stały się konkurencyjnym, czasem uzupełniającym, podejściem wobec klasycznych metod analizy szeregów czasowych, takich jak metoda Boxa-Jenkinsa. Prezentowane badanie ma dwa różne cele: cel teoretyczny, w którym przedstawiono przegląd logiki rozmytej i modeli rozmytych szeregów czasowych, oraz cel praktyczny, którym jest oszacowanie i prognoza miesięcznych międzynarodowych cen kawy w okresie 2000-2022. Analiza i prognozowanie dynamiki cen kawy ma duże znaczenie dla producentów, konsumentów i uczestników rynku w zarządzaniu i podejmowaniu racjonalnych decyzji. Wyniki pokazały, że międzynarodowe ceny kawy wykazywały duże wahania, z dużymi wzrostami i spadkami, na które wpływ miał głównie poziom czołowych producentów. Zgodnie z wynikami prognoz należy spodziewać się spadku cen w ciągu najbliższych sześciu miesięcy (od stycznia do czerwca 2023 r.). Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że modele FTS są bardziej elastyczne i mogą być stosowane w prognozowaniu zmiennych szeregów czasowych. Z drugiej strony zmienność, a czasami nieoczekiwane zmiany cen kawy nadal powodują coraz większą krytykę i sygnalizują, że należy zwrócić uwagę na różne kwestie dotyczące roli rynków i państw w zapewnianiu bezpieczeństwa żywnościowego.
    Źródło:
    Econometrics. Ekonometria. Advances in Applied Data Analytics; 2022, 26, 4; 1-16
    1507-3866
    Pojawia się w:
    Econometrics. Ekonometria. Advances in Applied Data Analytics
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prognozowanie wybranego subindeksu CPI przy użyciu danych Google Trends
    Forecasting transport inflation using Google Trends
    Autorzy:
    Marynowska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/585573.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
    Tematy:
    Analiza czynnikowa
    Google Trends
    Inflacja
    Prognozowanie
    Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych
    Consumer price index (CPI)
    Forecasting
    Inflation
    Principal components
    Opis:
    Prognozy inflacji mają bezpośredni wpływ na prowadzenie polityki monetarnej państwa oraz odgrywają dużą rolę w uświadamianiu społeczeństwa o potrzebie wprowadzenia ewentualnych zmian w sposobie jej prowadzenia. W celu zapewnienia trafności konstruowanych prognoz stale poszukuje się zmiennych, które istotnie wpływają na inflację. Celem artykułu jest sprawdzenie, czy dane udostępniane przez serwis Google Trends mogą poprawić dokładność prognoz komponentów CPI związanych z sektorem transportowym. Dla każdego z subindeksów zbudowano modele prognostyczne uwzględniające zmienne wpływające na poziom wybranych cen, modele wzbogacone o hasła z wyszukiwarki Google i modele zawierające w swojej specyfikacji wspólne czynniki opisujące zmienność 32 wybranych haseł Google.
    Inflation forecasts determine the monetary policy and can be treated as a way of raising society’s awareness of the fact that it needs certain adjustments. Experts continuously seek for the adequate variables that affect the level of inflation. In this paper the author examines whether Google Trends improve forecast of three chosen CPI components related to transport. The Author created a prognostic model for each of the components. Created models include: independent variables such as oil price and rate of excise duty, chosen variables together with statistics provided by Google Trends or principal components (explaining 32 google variables’ volatility) accordingly.
    Źródło:
    Studia Ekonomiczne; 2018, 375; 55-72
    2083-8611
    Pojawia się w:
    Studia Ekonomiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zastosowanie tablic przepływów międzygałęziowych do modelowania procesów inflacyjnych
    Applying input-output tables for modeling inflation processes
    Autorzy:
    Przybyliński, Michał
    Gorzałczyński, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/684683.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    model cen input-output
    prognozowanie inflacji
    HICP
    wskaźnik cen
    przepływy międzygałęziowe
    input-output price model
    forecasting inflation
    price index
    Opis:
    The aim of this study is a preliminary test of input-output price model as a tool for forecasting inflation. A procedure for predicting the popular price index HICP is proposed. The procedure is then tested on Danish economy for the period 2000–2007, due to the availability of statistical material. The procedure involves ex post solution of input-output price model for an open economy, and then applying appropriate weights to calculate a macroeconomic deflator of household consumption. In the experiment it was assumed, that the exogenous variables of the price model has been perfectly for seen, and the parameters of the model were adopted at the level of the preceding year. Forecasts errors were decomposed into three components. The proposed procedure is significantly different from the most frequently used methods of forecasting inflation, which describe the macroeconomic price indicators (with greater than annual frequency) using stochastic models.
    Celem niniejszego opracowania jest wstępna próba oceny modelu cen input-output jako narzędzia do prognozowania inflacji. Zaproponowano procedurę prognozowania popularnego indeksu HICP. Została ona przetestowana na przykładzie gospodarki Danii w latach 2000–2007, co wynikało z dostępności materiału statystycznego. Procedura polega na rozwiązaniu modelu cen input-output dla otwartej gospodarki, a następnie zastosowaniu odpowiednich wag do obliczenia makroekonomicznego deflatora konsumpcji gospodarstw domowych. W eksperymencie założono, że zmienne egzogeniczne modelu cenowego zostały przewidziane ze 100% trafnością, a parametry modelu przyjęto na poziomie z poprzedniego roku. Błędy tak uzyskanych prognoz zostały zdekomponowane na trzy składowe. Proponowana procedura znacznie różni się od najczęściej stosowanych metod prognozowania inflacji, które opisują zachowanie się makroekonomicznych wskaźników cenowych (z częstotliwością większą niż roczną) przy użyciu modeli stochastycznych.
    Źródło:
    Gospodarka w Praktyce i Teorii; 2016, 42, 1
    1429-3730
    2450-095X
    Pojawia się w:
    Gospodarka w Praktyce i Teorii
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prediction of global sugar prices after abolition of EU sugar quotas
    Predykcja globalnych cen cukru po zniesieniu unijnych kwot cukrowych
    Autorzy:
    Budzyńska, Anna
    Urbanek, Mirosław Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1828666.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-17
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Prognozowanie
    szeregi czasowe
    ceny
    rynek cukru
    Forecasting
    time series
    prices
    sugar market
    Opis:
    In the article two main goals were indicated. The first is to verify the hypothesis that there is not a relevant relationship between limiting the impact of state intervention mechanisms and sugar prices on world exchanges. The second goal is to choose the best model for forecasting sugar prices after the abolition of the sugar quotas on domestic markets of sugar producers. The starting point for building the model was the time series of sugar prices on a monthly basis on world stock exchanges – London and New York in 1990–2020. One of the three models was used for forecasting. Sugar prices on world stock exchanges showed large fluctuations amounting to USD cents 28 per pound of sugar for white sugar, while for raw sugar the figure was slightly lower and reached USD cents 26 per pound. On average, in 1990–2020, the nominal price for white sugar was 16 cents per pound, and for raw sugar -12 cents per pounds. However, the level of sugar prices in the world is determined primarily by market factors, rather than administrative constraints.
    W opracowaniu wskazano dwa główne cele. Po pierwsze zweryfikowanie hipotezy o braku istotnej zależności między ograniczeniem wpływu mechanizmów interwencji państwa a cenami cukru na giełdach światowych. Natomiast drugim celem jest wybór najlepszego modelu prognozowania cen cukru po zniesieniu kwot cukrowych na rynkach krajowych producentów cukru. Punktem wyjścia budowy modelu stał się szereg czasowy cen cukru w ujęciu miesięcznym na światowych giełdach – londyńskiej i nowojorskiej z lat 1990–2020. Do prognozowania został wykorzystany jeden z trzech zbadanych modeli, za pomocą którego dokonano prognozowania cen cukru. Ceny cukru na światowych giełdach wykazywały dużą fluktuację wynoszącą dla cukru białego 497 dolarów na tonę cukru, natomiast dla cukru surowego był on niewiele mniejszy i osiągnął 456 dolarów na tonę. Średnio w latach 1990–2020 nominalna cena dla cukru białego równała się 365 dolarów za tonę, a dla cukru surowego 292 dolarów za tonę. Jednakże, to przede wszystkim warunki rynkowe miały zasadniczy wpływ na zmienność cen cukru, a nie ograniczenia administracyjne.
    Źródło:
    Przegląd Prawno-Ekonomiczny; 2021, 2; 9-24
    1898-2166
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawno-Ekonomiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prognozowanie inflacji w Polsce na podstawie modeli autoregresji wektorowej
    Forecasting Inflation in Poland Based on Vector Autoregressive Models
    Projections relatives à l’inflation en Pologne sur la base des modèles autorégressifs vectoriels
    Прогнозирование инфляции в Польше на основе модели векторной авторегрессии
    Autorzy:
    Wójcik, Szymon
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/543416.pdf
    Data publikacji:
    2015-01
    Wydawca:
    Główny Urząd Statystyczny
    Tematy:
    Model wektorowej autoregresji
    Prognozowanie
    Inflacja
    Zmienność poziomu cen
    Vector Autoregression Model (VAR)
    Forecasting
    Inflation
    Price level variability
    Opis:
    В статье были использованы модели векторной авторегрессии для прогнозирования месячного показателя потребительских цен в Польше. Выбор используемых макроэкономических переменных соответствовал трем теориям формирования инфляции: монетаристской, кейнсианской (курсовой) и издержек. В прогнозировании была использована концепция вне выборки (out-of-sample), а качество результатов было обследовано с использованием ошибок прогноз ex post.
    W artykule wykorzystano modele wektorowej autoregresji do prognozowania miesięcznego indeksu cen konsumenta w Polsce. Dobór użytych zmiennych makroekonomicznych odpowiadał trzem teoriom powstawania inflacji: monetarystycznej, keynesowskiej i kosztowej. W prognozowaniu wykorzystano koncepcję prognozowania poza próbę (out-of-sample), a jakość wyników zbadano przy pomocy błędów prognoz ex post.
    The article presents a usage of vector autoregressive models in forecasting polish consumer price index. Macroeconomic variables used in this paper are considered to reflect particular economic theories describing causes of inflation. Out-of-sample methodology was used in forecasting process. Accuracy of results was diagnosed by using ex post forecasting errors.
    Źródło:
    Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician; 2015, 1; 28-41
    0043-518X
    Pojawia się w:
    Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dylematy prognozowania cen węgla kamiennego na rynkach międzynarodowych
    Dilemmas of predicting coal prices in international markets
    Autorzy:
    Jonek-Kowalska, I.
    Wolny, M.
    Sojda, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/324209.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Politechnika Śląska. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
    Tematy:
    coal price
    international coal market
    forecasts based on historical trends
    cena węgla
    międzynarodowy rynek węgla
    prognozowanie na podstawie trendów historycznych
    Opis:
    The purpose of this article is to develop econometric predictions of coal prices in international markets based on historical trends. In the theoretical part of the article the literature review in the research area is done. In the research part of the article the forecasts of coal prices in international markets are developed using econometric models. The main research conclusion is that the coal prices in international markets are characterized by hardly predictable conjunctural fluctuations and a lot of complex conditions, which significantly impedes creating their forecasts.
    Celem artykułu jest opracowanie prognoz cen węgla kamiennego na podstawie trendów historycznych oraz identyfikacja uwarunkowań wpływających na ich dokładność i wiarygodność. W części teoretycznej dokonano przeglądu literaturowego z zakresu podjętej problematyki. W części badawczej opracowano prognozy cen węgla kamiennego na rynkach międzynarodowych przy wykorzystaniu modeli ekonometrycznych oraz stwierdzono, że ceny węgla kamiennego na rynkach międzynarodowych podlegają trudno przewidywalnym wahaniom koniunkturalnym i są kształtowane przez wiele złożonych uwarunkowań, co znacznie utrudnia ich prognozowanie.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska; 2014, 74; 199-212
    1641-3466
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zastosowanie modelu MRK do prognozy cen wybranych paliw biomasowych
    Application of the MRK model to price forecast selected biomass fuels
    Autorzy:
    Popławski, T.
    Dąsal, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/283106.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    odnawialne źródła energii
    biomasa
    ceny
    system elektroenergetyczny
    modelowanie
    prognozowanie krótkoterminowe
    renewable energy sources
    biomass
    prices
    power system
    modeling
    short-term forecasting
    Opis:
    Artykuł porusza problematykę odnawialnych źródeł energii, skupiając się na szczególnym rodzaju biomas, którymi uznane są niektóre zboża. Przedstawiono analizę porównawczą cen kilku wybranych zbóż na rynkach krajów Unii Europejskiej. Wykonano testy na danych liczbowych szeregów historycznych cen, badające głownie stacjonarność oraz występowanie wahań okresowych, których wyniki pozwalają na wybór metody i modelu predykcyjnego. Zaproponowano dwa modele prognostyczne dla przewidywania cen w horyzoncie tygodniowym. Wykonano prognozy wygasłe wraz z oceną dokładności oraz prognozy walidacyjne umożliwiające ocenę użyteczności prezentowanych modeli.
    The article discusses the issue of renewable energy focusing in particular on the specific type of biomass, which are considered some of the grain. Presents a comparative analysis of prices of cereals on a few selected markets in European Union countries. Performed tests on the figures of the historical series of prices, mainly exploring the stationary and the presence of periodic fluctuations, the results of which allow to choose the method and the prediction model. Proposed two forecasting models to predict prices in the weekly horizon. Taken together with forecasts of expired and the forecast evaluation of the accuracy of validation for the assessment of utility models.
    Źródło:
    Polityka Energetyczna; 2011, 14, 2; 335-347
    1429-6675
    Pojawia się w:
    Polityka Energetyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analiza kosztów prac projektowych hal stalowych według standardów środowiskowych, zaleceń prawnych i cen rynkowych
    The cost analysis of steel halls designing, according to environmental standards, legal guidelines and market prices
    Autorzy:
    Rogalska, M.
    Hejducki, Z
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/390743.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Politechnika Lubelska. Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
    Tematy:
    projektowanie hal stalowych
    prognozowanie uogólnione
    modele addytywne GAM
    błąd MAPE
    steel halls designing
    forecasting
    generalized additive models (GAM)
    calculating the designing prices
    Opis:
    W artykule przedstawiono analizę cen prac projektowych na przykładzie danych rynkowych i obliczeń prognostycznych, dotyczących opracowania dokumentacji hal stalowych o zróżnicowanych wymiarach. Otrzymane wartości porównywano z kosztami prac projektowych proponowanymi przez Stowarzyszenie Architektów Rzeczpospolitej Polskiej (SARP) i zaleceniami prawnymi. Do obliczeń prognostycznych zastosowano program Statistica firmy StatSoft. Do obliczeń wykorzystano metodę GAM (uogólnionych modeli addytywnych).
    The article presents the analysis of designing costs , which was based on the market data and prognostic calculations, concerning the preparation of the documentation for steel halls of various sizes. The obtained values were compared to those proposed by the Polish Architects Association and legal guidelines. The StatSoft’s Statistica programme was used for prognostic calculations. The GAM (Generalized Additive Models) method was used for the calculations. The conclusions were formulated on the basis of analysis of results.
    Źródło:
    Budownictwo i Architektura; 2013, 12, 1; 61-68
    1899-0665
    Pojawia się w:
    Budownictwo i Architektura
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Modelowanie kowariancji kursów walutowych z zastosowaniem cen minimalnych i maksymalnych
    Exchange Rate Covariance Modelling by Means of Minimum and Maximum Prices
    Autorzy:
    Fiszeder, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1921709.pdf
    Data publikacji:
    2019-03-13
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania
    Tematy:
    kursy walutowe
    prognozowanie
    ceny minimalne i maksymalne
    kowariancja
    exchange rates
    forecasting
    minimum and maximum prices
    covariance
    Opis:
    W artykule przedstawiono propozycję modelowania kursów walutowych z zastosowaniem cen minimalnych i maksymalnych, która prowadzi do lepszego opisu zależności na rynku walutowym. Konstruowane na podstawie zaproponowanego wielorównaniowego modelu GARCH prognozy kowariancji stóp zwrotu są trafniejsze niż prognozy konstruowane na podstawie wyłącznie cen zamknięcia. Wielorównaniowe modele GARCH należą do najbardziej popularnych modeli opisujących finansowe szeregi czasowe. Przedstawiona propozycja modelu nie wymaga pozyskania dodatkowych danych, ponieważ dzienne ceny minimalne i maksymalne są na ogół dostępne równolegle z cenami zamknięcia, co jest ważne z punktu widzenia aplikacji modelu na rynku Forex.
    The article presents a proposal for exchange rate modelling by means of minimum and maximum prices that enables a better description of dependencies in the foreign exchange market. Forecasts of return rate covariance based on the proposed multiple-equation GARCH model are more accurate than those produced solely on the basis of closing prices. Multiple-equation GARCH models are among the most popular models describing financial time series. The proposed model does not require additional data because daily minimum and maximum prices are generally available together with closing prices, which is important from the point of view of the application of the model in the Forex market.
    Źródło:
    Problemy Zarządzania; 2018, 3/2018 (76); 37-49
    1644-9584
    Pojawia się w:
    Problemy Zarządzania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jakość prognozowania cen w zależności od wykładnika Hursta przy wykorzystaniu danych wysokiej częstotliwości z rynku walutowego
    The use of the Hurst exponent to investigate the quality of forecasting methods of ultra-high-frequency data of exchange rates
    Autorzy:
    Szóstakowski, Robert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/964852.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Główny Urząd Statystyczny
    Tematy:
    dane wysokich częstotliwości
    prognozowanie
    uczenie maszynowe
    metody statystyczne
    mikrostruktura rynku
    wykładnik Hursta
    dane wysokich częstotliwości
    uczenie
    maszynowe
    wykładnik hursta
    Opis:
    Over the last century a variety of methods have been used for forecasting financial time data series with different results. This article explains why most of them failed to provide reasonable results based on fractal theory using one day tick data series from the foreign exchange market. Forecasting AMAPE errors and forecasting accuracy ratios were calculated for statistical and machine learning methods for currency time series which were divided into sub-segments according to Hurst ratio. This research proves that the forecasting error decreases and the forecasting accuracy increases for all of the forecasting methods when the Hurt ratio increases. The approach which was used in the article can be successfully applied to time series forecasting by indicating periods with the optimal values of the Hurst exponent
    Na przestrzeni ostatniego wieku przeprowadzono wiele badań na temat użyteczności metod statystycznych w prognozowaniu cen na rynkach finansowych. Niniejszy artykuł wyjaśnia, dlaczego większość z nich zawiodła, bazując na teorii rynku fraktalnego oraz na podstawie badań przeprowadzonych przy użyciu da-nych wysokich częstotliwości z głównych par walutowych. Dla wykorzystanych modeli statystycznych i metod uczenia maszynowego zostały policzone miary takie jak AMAPE oraz trafność prognozowania kierunku zmian cen w zależności od wykładnika Hursta. Artykuł pokazuje, że średni błąd prognozowania zmniejsza się wraz ze wzrostem wartości wykładnika Hursta dla zastosowanych modeli prognostycznych. Zaprezentowana w artykule metodyka prognozowania może być skutecznie wykorzystana do podejmowania trafniejszych decyzji inwestycyjnych oraz do budowy automatycznych systemów decyzyjnych.
    Źródło:
    Przegląd Statystyczny; 2018, 65, 2; 200-223
    0033-2372
    Pojawia się w:
    Przegląd Statystyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-23 z 23

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies