Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Pomorska, K." wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-29 z 29
    Tytuł:
    Determination of Alphacypermethrin in the Air by Capillary Gas Chromatography
    Autorzy:
    Pomorska, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/91149.pdf
    Data publikacji:
    1999
    Wydawca:
    Centralny Instytut Ochrony Pracy
    Tematy:
    alphacypermethrin determination
    Fastac
    capillary gas chromatography
    chromatografia gazowa kapilarna
    powietrze
    środowisko pracy
    Opis:
    A new method for sampling and chemical analysis of alphacypermethrin in workplace air has been described. Air samples were taken using a glass tube filled with silica gel with chemically bounded octadecyl phase. Chromatographic determinations were conducted using an HP-5 capillary column (10 m x 0.53 mm) and an electron-capture detector. Alphacypermethrin recovery was 100.15%. The calculated detection limit for a 60-L air sample was 0.0001 mg/m3.
    Źródło:
    International Journal of Occupational Safety and Ergonomics; 1999, 5, 4; 529-536
    1080-3548
    Pojawia się w:
    International Journal of Occupational Safety and Ergonomics
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    General Evaluation of Risk Associated With the Use of Pesticides and Other Chemical Substances on Animal Breeding and Plant Production Farms
    Autorzy:
    Pomorska, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/90161.pdf
    Data publikacji:
    1999
    Wydawca:
    Centralny Instytut Ochrony Pracy
    Tematy:
    pesticides
    risk
    plant production
    animal breeding
    pestycydy
    ryzyko
    produkcja roślinna
    Opis:
    A general characteristic of chemical risk on plant production farms in Poland is presented. The paper describes risk associated with the natural occurrence of chemical substances (such as ammonium and hydrogen sulfide) in the process of animal breeding and risk connected with the use of artificial fertilizers and pesticides. Pesticides are briefly described taking into consideration toxicity classes and the toxic effect of individual compounds. Exposure to pesticides is presented for individual methods and related activities. Finally, the author discusses pesticide risk on fruit-growing farms and in greenhouses.
    Źródło:
    International Journal of Occupational Safety and Ergonomics; 1999, 5, 3; 449-457
    1080-3548
    Pojawia się w:
    International Journal of Occupational Safety and Ergonomics
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problematyka opracowywania norm na oznaczanie pestycydów w powietrzu środowiska pracy
    Scope of problems concerning the development of standards for pesticides determination in the air of the work environment
    Autorzy:
    Pomorska, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/395270.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
    Tematy:
    normy
    pestycydy
    powietrze środowiska pracy
    standards
    pesticides
    air in the work environment
    Opis:
    W opracowaniu przedstawiono zasady opracowywania metod analitycznych oznaczania pestycydów w środowisku pracy oraz wytyczne dla opracowywania norm dotyczących oznaczania tych substancji. Zarówno zasady dotyczące metody analitycznej jaki wytyczne do opracowywania projektu Polskiej Normy, oparte są na badaniach autorki, która opracowała 10 Polskich Norm na oznaczanie tych substancji w powietrzu środowiska pracy podczas wykonywania czynności zawodowych przez pracowników. Zawarte w opracowaniu zasady dotyczące przygotowania metody analitycznej na oznaczanie tych substancji w powietrzu dotyczą metody chromatografii gazowej.
    The report presents the principles for the development of an analytical method in determining pesticides in the work environment, and guidelines for standards concerning the determination of these substances. Both the principles concerning the analytical method, and the guidelines for a Polish Standard, are based on own studies by the author who has already developed 10 Polish Standards for the determination of these substances in the air of the work environment while performing occupational activities by the employees. The principles contained in the report pertaining to the preparation of the analytical method for the determination of these substances in the air concern the method of gas chromatography.
    Źródło:
    Postępy Nauki i Techniki; 2010, 5; 132-137
    2080-4075
    Pojawia się w:
    Postępy Nauki i Techniki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Charakterystyka imisji pyłów w aglomeracji Lublin
    Characteristics of dust immission in Lublin agglomeration
    Autorzy:
    Duda, A.
    Pomorska, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1826078.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Opis:
    It is a common belief that atmospheric air pollution increases in a period of low temperatures due to higher energy demand. The evaluation of dust pollutants immission that spread into atmosphere can be made on the basis of real measurements of the quantity of pollutants in the air. The variability of dust contents in the air in time and space causes the measurements results to have temporary character. The uniformed methodology of determining dust concentration levels allows a general evaluation of the scale of phenomena and tendencies as well as the dynamics of changes occurring in the city agglomeration air. In Poland dust is emitted in very close ratios from the sectors of power engineering, industry and municipal. The total emission of particulate matter is very big and despite its considerable reduction in recent years Poland still remains one of the main dust emitters in Europe. The reason for this is a dominant role of coal as an energy carrier, high energy demands of national economy as well as huge shares of extractive industry and metallurgy in economy. The paper presents the results of research concerning the determination of distribution of suspended particulate matter concentration (PM10) over the area of the city Lublin. The analysis referred to diurnal measurements in an annual cycle for the years 2002-2005. It contains the results of PM10dust measurements in the following measurements points: Maszynowa, Obywatelska and Spokojna Streets. On the basis of the analyses carried out it is possible to draw the following conclusions: 1. The results obtained from conducted analyses of air pollution monitoring as well as the results of author's own research clearly showed the seasonal changes (warm season, cold season) in suspended particulate matter concentrations (PM10). The concentrations of PM10 dust are considerably higher in the cold season. 2. The distribution of the concentrations of pollution examined in the seasons of particular years showed that in the case of concentrations of suspended particulate matter PM10 in the period in question, the cold seasons are characterized by increased suspended dust concentrations (PM10) in relation to the warm seasons in each particular measurement points. 3. The tendency of the increase in PM10 dust concentration levels can be explained by the increase in the number of cars. Over the last years especially that the past years examined are characterized by a rather considerable reduction in the number of industrial factories which are the source of pollution emission. 4. Between 2002-2005 there were recorded the cases of exceeding the permissible diurnal levels of PM10 dust concentrations.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2007, Tom 9; 259-266
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Możliwości zastosowania symulacji komputerowych w prognozowaniu rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń
    The capabilities of employing computer simulations in forecasting the spreading of pollution
    Autorzy:
    Pomorska, K.
    Duda, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/395306.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
    Tematy:
    symulacja komputerowa
    prognozowanie rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń
    Opis:
    Rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń bada się w warunkach terenowych złożonymi metodami: - matematyczne modelowanie na drodze analitycznego lub numerycznego rozwiązywania ogólnego równania dyfuzji, - modelowanie fizyczne w tunelach aerodynamicznych, - bezpośrednie pomiary dyfuzji w terenie przy wykorzystaniu substancji znaczonych. Za pomocą modelowania matematycznego możliwa jest nie tylko ocena faktycznego stanu zanieczyszczenia, ale także możliwość prognozowania skutków mających wystąpić stężeń oraz prognozowania zagrożeń wywołanych dużymi emisjami losowymi. W publikacji przedstawiono krótkie omówienie wybranych modeli. Podstawowymi modelami opisu rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń są różniczkowe modele Eulera, całkowe Langrange'a oraz statystyczne modele Gaussa. Z innych modeli należy wymienić model trójwymiarowy oparty na metodzie elementów skończonych. Model ten należy do grupy numerycznych modeli dyfuzyjnych. Zaawansowaną techniką modelowania procesów rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń są sieci neuronowe. Zastosowanie sieci neuronowych oparte jest na licznych zbiorach danych. Podstawową cechą sieci neuronowych jest jej zdolność do uogólnienia, którą uzyskuje się podczas nauczania na podstawie zbioru danych.
    The spread of pollution is measured in composite local conditions using compound methods such as: - mathematical simulation by way of analytical or numeric solving of the general equation of diffusion, - physical simulation - in wind tunnels, - direct measurements of diffusion in the field, utilizing marked substances. The use of mathematical simulation allows not only for the measurement of the actual level of pollution, but also gives the ability to forecast it's effects as well as asses the threat caused by large random emissions. A short discussion of the chosen models is presented in the publication. The basic models describing the diffusion of pollutants are the differential Euler model, Langrange integrated model as well as Gauss statistical model. Other models which should be mentioned are the three dimensional model based on the method finished elements. This model belongs to the group of numeric diffusion models. An advanced technique of modeling the processes of pollutant diffusion are neuron networks. The employment of neural networks is based on numerous data sets. The basic feature of neural networks is their ability to generalize, which is achieved during computer managed on the basis of the data set.
    Źródło:
    Postępy Nauki i Techniki; 2007, 1; 145-151
    2080-4075
    Pojawia się w:
    Postępy Nauki i Techniki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    (rec.) Romana Cybulska, Joanna Dryjańska, Katarzyna Gotlin, Maja Kłoda, Krystyna Pomorska, Anna Pyzykiewicz, Uczeń z zespołem Aspergera w szkole ogólnodostępnej, (red. prowadzący i merytoryczny) M. Kłoda, K. Pomorska, Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji 2016, ss. 113
    Autorzy:
    Filipowicz, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/503302.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
    Źródło:
    Łódzkie Studia Teologiczne; 2017, 26, 1; 178-179
    1231-1634
    Pojawia się w:
    Łódzkie Studia Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pomorska Kolej Metropolitalna : funkcjonowanie i kierunki rozwoju
    Pomeranian Metropolitan Railways : the functioning and directions of development
    Autorzy:
    Kopeć, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/314667.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Instytut Naukowo-Wydawniczy "SPATIUM"
    Tematy:
    Pomorska Kolej Metropolitalna
    komunikacja publiczna
    transport kolejowy
    Pomeranian Metropolitan Railway
    public city transport
    railway transport
    Opis:
    W artykule przedstawiono dotychczasowe funkcjonowanie Pomorskiej Kolei Metropolitalnej. Wskazano istotne osiągnięcia – zwłaszcza dużą liczbę podróżnych w połączeniach regionalnych – z Kartuzami i Kościerzyną, a także systematyczny wzrost liczby pasażerów we wszystkich relacjach. Wskazano też porażki – przede wszystkim niesatysfakcjonującą liczbę pasażerów w połączeniach aglomeracyjnych. Jest ona efektem głównie zbyt małej częstotliwości kursowania pociągów, niedostosowania oferty dowozowej komunikacją publiczną do przystanków Pomorskiej Kolei Metropolitalnej oraz słabego skomunikowanie z pociągami Szybkiej Kolei Miejskiej na stacjach Gdynia Główna i Gdańsk Wrzeszcz. Pomorska Kolej Metropolitalna rozwija się – przykładem jest przede wszystkim uruchomienie 10 grudnia 2017 r. nowych przystanków Gdynia Karwiny oraz Gdynia Stadion. W planach są kolejne inwestycje – w tym przede wszystkim budowa nowego przystanku Gdańsk Firoga, elektryfikacja Pomorskiej Kolei Metropolitalnej oraz modernizacja linii kolejowej nr 201, której odcinek pomiędzy Gdynią Główną a Kościerzyną jest częścią Pomorskiej Kolei Metropolitalnej. Natomiast kierunkami rozwoju Pomorskiej Kolei Metropolitalnej powinno być poza likwidacją wymienionych w artykule mankamentów, które ujawniło dotychczasowe funkcjonowanie, przede wszystkim przedłużenie linii z Kartuz do Sierakowic oraz wybudowanie peronu Pomorskiej Kolei Metropolitalnej w ramach przystanku Szybkiej Kolei Miejskiej Gdynia Wzgórze Św. Maksymiliana.
    The article presents the current functioning of the Pomeranian Metropolitan Railway. Significant achievements were identified – especially the large number of passengers in regional connections – with Kartuzy and Kościerzyna, as well as a systematic increase in the number of passengers in all destinations. Failures were also pointed out – above all, an unsatisfactory number of passengers in metropolitan connections. This largely results from a low frequency of trains, maladjustment of the public city transport to the Metropolitan Railway stations and weak connections with trains of the Fast Urban Railway at railway stations in Gdynia Główna and Gdańsk Wrzeszcz. Yet, the Pomeranian Metropolitan Railway is developing – the main example being the launch of new stops, Gdynia Karwiny and Gdynia Stadion, on 10 December 2017. Further investments are being planned – including, first of all, construction of a new stop Gdańsk Firoga, electrification of the Pomeranian Metropolitan Rail-way and modernization of railway line No. 201, whose section between Gdynia Główna and Kościerzyna constitutes part of the Pomeranian Metropolitan Railway. On the other hand, apart from overcoming the mentioned shortcomings which have appeared during the functioning to date, the directions of the development of the Pomeranian Metropolitan Railway should primarily be the extension of the line from Kartuzy to Sierakowice and the construction of a platform for the Pomeranian Metropolitan Railway along with the existing platform for the Fast Urban Railway in Gdynia Wzgórze Św. Maksymiliana.
    Źródło:
    Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe; 2018, 19, 6; 1205-1212, CD
    1509-5878
    2450-7725
    Pojawia się w:
    Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wybrane dane prezentowane podczas 25. Kongresu IPVS. Część III. Cirkowirusy i koronawirusy świń
    Selected data presented at the 25th IPVS Congress. Part III. Circoviruses and coronaviruses of pigs
    Autorzy:
    Pomorska-Mol, M.
    Podgorska, K.
    Urbaniak, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/861429.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Krajowa Izba Lekarsko-Weterynaryjna
    Źródło:
    Życie Weterynaryjne; 2019, 94, 05
    0137-6810
    Pojawia się w:
    Życie Weterynaryjne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pomorska Kolej Metropolitalna jako element zrównoważonego rozwoju systemu transportowego aglomeracji gdańskiej
    Pomeranian Metropolitan Railway as an element of a sustainable development transport system in the Gdańsk agglomeration
    Autorzy:
    Kopeć, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/319907.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Pomorska Kolej Metropolitalna
    zrównoważony rozwój systemu transportowego
    aglomeracja gdańska
    Pomeranian Metropolitan Railway
    sustainable development transport system
    Gdańsk agglomeration
    Opis:
    [...]Celem artykułu jest zaprezentowanie Pomorskiej Kolei Metropolitalnej zarówno w kontekście idei zrównoważonego rozwoju systemu transportowego, jak i w kontekście przekształceń systemu transportowego aglomeracji gdańskiej - systemu, który w coraz większym stopniu kształtowany jest zgodnie z założeniami zrównoważonego rozwoju. Ten cel zdeterminował układ artykułu, w którym rozpoczęto od przedstawienia podstawowych założeń i źródła terminu zrównoważony rozwój systemu transportowego, następnie opisano realizowany projekt Pomorskiej Kolei Metropolitalnej, by w kolejnej części przedstawić go w nawiązaniu do idei zrównoważonego rozwoju i zmian, jakie zachodzą w systemie transportowym aglomeracji gdańskiej. W końcowym fragmencie zasygnalizowano też szerszy kontekst kształtowania współczesnych obszarów miejskich i aglomeracji w ramach zrównoważonego rozwoju.[...]
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe. Problemy Transportu i Logistyki / Uniwersytet Szczeciński; 2014, 28; 107-124
    1640-6818
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe. Problemy Transportu i Logistyki / Uniwersytet Szczeciński
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Influence of Substrate Local Heating on Morphology of~Al and $Al_2O_3$ Nanofilms
    Autorzy:
    Reszka, K.
    Szczypiński, M.
    Pomorska, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1504112.pdf
    Data publikacji:
    2011-07
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Fizyki PAN
    Tematy:
    68.55.jm
    68.55.J-
    Opis:
    Experimental investigations presented in this work were focused on the execution of a carousel system with its usability for step-by-step revolutions and the mechanism for clamping the heater, which made it possible to heat substrates individually within the range from 25°C to 300°C. This system was used for depositing the metallic Al films by the magnetron sputtering method on foil made of FeCrAl steel, which found application in the production of metallic catalytic reactors. It was found that in the case of not-heated foil the polycrystalline continuous Al film, which is separated from steel by an amorphous oxide nanofilm obtained spontaneously under influence of weather conditions, was created. The deposition of aluminium on foil heated to the temperature of 300°C caused the film marked by fine grains integrated with small forces to be formed. These differences had an influence on the morphology of the oxide films.
    Źródło:
    Acta Physica Polonica A; 2011, 120, 1; 177-180
    0587-4246
    1898-794X
    Pojawia się w:
    Acta Physica Polonica A
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Numerical assessment of intensive green roof efficiency
    Numeryczna ocena efektywności intensywnego zielonego dachu
    Autorzy:
    Gdela, Martyna
    Widomski, Marcin K.
    Musz-Pomorska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/125794.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    green roof
    sustainable stormwater management
    infiltration
    retention
    zielony dach
    zrównoważone zarządzanie wodami deszczowymi
    infiltracja
    retencja
    Opis:
    The actual increased urbanization and increase in the area of sealed surfaces distort the natural water balance of ecosystems. As the result, the natural infiltration of surface water is limited and the significant increase in surface runoff is being commonly noted. In most cases water of surface runoff is collected and discharged by the stormwater systems to the surface water reservoirs, including rivers and lakes, commonly without any treatment, posing a significant environmental threat to water quality. This paper contains the attempt of numerical assessment of intensive green roof efficiency utilizing three different, commercially available substrates. The numerical modeling of green roof efficiency was performed by the means of the popular modeling software FEFLOW, Wasy-DHI. The developed model reflected the cross section of the tested green roof. The required input data for modeling covering the saturated hydraulic conductivity and water retention characteristics were based on information available in the technical descriptions of the tested substrates. The obtained results showed various performance, understood as different volume of retained water, under the same boundary conditions, directly related to the properties of green roof filling substrates.
    Zauważalna aktualnie wzmożona urbanizacja i wzrost udziału powierzchni uszczelnionych zaburzają naturalny bilans wodny ekosystemów. W rezultacie naturalna infiltracja wód opadowych zostaje ograniczona, a zdecydowanie wzrasta objętość spływu powierzchniowego. W większości przypadków wody spływu powierzchniowego są zbierane przez układy kanalizacji deszczowej i kierowane do odbiorników, zazwyczaj bez żadnego oczyszczania, stwarzając poważne zagrożenie środowiskowe dla jakości wody. Prezentowana praca zawiera numeryczną próbę oceny efektywności hydraulicznej zielonego dachu wykorzystującego trzy zróżnicowane komercyjnie dostępne substraty warstwy retencyjnej. Modelowanie numeryczne efektywności zielonego dachu zostało przeprowadzone za pomocą popularnego pakietu symulacyjnego FEFLOW, Wasy-DHI. Opracowany model odzwierciedlał wybrany przekrój badanego zielonego dachu. Niezbędne dane wejściowe do obliczeń modelowych, obejmujące współczynniki filtracji oraz charakterystyki retencyjne badanych materiałów porowatych, uzyskano z materiałów technicznych wybranych substratów. Otrzymane wyniki obliczeń numerycznych wykazały zróżnicowaną efektywność badanych substratów, rozumianą jako objętość retencjonowanej wody przy zastosowaniu tych samych warunków brzegowych, bezpośrednio zależną od właściwości hydraulicznych badanych wypełnień zielonego dachu.
    Źródło:
    Proceedings of ECOpole; 2019, 13, 1-2; 17-25
    1898-617X
    2084-4557
    Pojawia się w:
    Proceedings of ECOpole
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analysis of chlorine distribution in rural water supply network
    Analiza rozprzestrzeniania się chloru w gminnej sieci wodociągowej
    Autorzy:
    Musz-Pomorska, Anna
    Widomski, Marcin K.
    Pyła, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/389772.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    water age
    chlorine distribution in water
    wiek wody
    rozprzestrzenianie chloru w wodzie
    Opis:
    Tap water delivered to customers should meet the drinking water requirements determined by EU and Polish biding law. Assuring the proper qualitative parameters of drinking water requires the necessary control of water quality along all length of distribution system, selection of proper methods of water treatment, application of suitable piping materials as well as countermeasures in case of water quality deterioration, i.e. performing permanent or periodical disinfection. The aim of this paper was to analyze chlorine distribution in rural water supply system. Our studies were based on numerical hydraulic model of the studied network developed in Epanet 2.0 modeling software. The first order chlorine decay reaction was assumed to modeling studies, with applied literature values of decay rate in water mass kb = 0.09 h–1 and in boundary layer kw = 0.041 h–1. It was also assumed that chlorine in dose of 0.3 mg ∙ dm–3 was introduced to the network during time duration of simulation. Additionally, the simulations of water age for various variants of water supply network operation were performed. Time duration assumed for modeling of chlorine decay was equal to 120 h and for water age analysis 480 h. The obtained results of chlorine decay simulation showed that even after 5 days there were observed pipelines in which the observed calculated concentration of free chlorine was lower than 0.01 mg/dm3. Thus, the required microbiological protection of water quality in these pipelines is unavailable. The determined water age in the studied rural network was in age from 12 hours in water supply station to over 192 hours in the end parts of the system.
    Woda dostarczana odbiorcom powinna spełniaæ wymagania stawiane wodzie do picia podane w dyrektywie europejskiej 2015 r. oraz Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2015r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Zapewnienie odpowiednich parametrów wody pitnej wymaga odpowiedniej kontroli jej jakości na całej długości systemu dystrybucji, doboru odpowiednich metod jej uzdatniania, stosowania odpowiednich materiałów w całych systemie jej dystrybucji a także podejmowania stosownych działań w sytuacji wystąpienia jej zanieczyszczenia np. prowadzenie stałej lub okresowej dezynfekcji. Celem prezentowanych badań jest analiza rozprzestrzeniania chloru w gminnej sieci wodociągowej. Badania przeprowadzono w programie Epanet 2,0 przy zastosowaniu modelu hydraulicznego badanej sieci. Do obliczeń symulacyjnych rozkładu chloru przyjęto pierwszorzędową reakcję jego rozkładu oraz literaturowe wartości stałych szybkości rozkładu w masie wody kb = 0,09 h–1 oraz w warstwie przyściennej przewodu kw = 0,041 h–1. Założono również, iż dawka chloru w wysokości 0,3 mg ∙ dm–3 wprowadzana jest do sieci przez założony czas trwania symulacji. Dodatkowo przeprowadzono symulację wieku wody dla różnych wariantów pracy sieci wodociągowej. Czas trwania symulacji wynosił odpowiednio 120 h dla badań rozkładu chloru oraz 480 h dla analiz wieku wody. Wyniki badań symulacyjnych rozprzestrzeniania chloru w sieci wykazały, iż nawet po 5 dobach istnieją w sieci przewody, w których stężenie chloru wolnego jest mniejsze od 0,01 mg/dm3. W przewodach tych nie ma zapewnionej wymaganej ochrony mikrobiologicznej wody. Wiek wody w badanej sieci kształtuje się od 12 h w obrębie stacji wodociągowej do ponad 192 h, w końcowych fragmentach sieci.
    Źródło:
    Ecological Chemistry and Engineering. A; 2018, 25, 1; 29-38
    1898-6188
    2084-4530
    Pojawia się w:
    Ecological Chemistry and Engineering. A
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analiza rozprzestrzeniania się chloru w gminnej sieci wodociągowej
    Analysis of chlorine distribution in rural water supply network
    Autorzy:
    Musz-Pomorska, A.
    Widomski, M. K.
    Pyła, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/127455.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    wiek wody
    rozprzestrzenianie chloru w wodzie
    water age
    chlorine distribution in water
    Opis:
    Woda w punkcie odbioru powinna spełniać wymagania opisane w dyrektywie europejskiej z 2015 r. oraz rozporządzeniu ministra zdrowia z 2015 r. Zapewnienie odpowiednich parametrów wody pitnej wymaga właściwej kontroli jej jakości na całej długości systemu dystrybucji, doboru odpowiednich metod jej uzdatniania, stosowania odpowiednich materiałów w całych systemie jej dystrybucji, a także podejmowania stosownych działań w sytuacji wystąpienia jej zanieczyszczenia, np. prowadzenie stałej lub okresowej dezynfekcji. Celem prezentowanych badań jest analiza rozprzestrzeniania chloru w gminnej sieci wodociągowej. Badania przeprowadzono w programie Epanet 2.0 przy zastosowaniu modelu hydraulicznego badanej sieci. Do obliczeń symulacyjnych rozkładu chloru przyjęto pierwszorzędową reakcję jego rozkładu oraz literaturowe wartości stałych szybkości rozkładu w masie wody kb = 0,09 h–1 oraz w warstwie przyściennej przewodu kw = 0,041 h–1. Założono również, iż dawka chloru w wysokości 0,3 mg·dm–3 wprowadzana jest do sieci przez założony czas trwania symulacji. Dodatkowo przeprowadzono symulację wieku wody dla warunków gospodarczych pracy sieci wodociągowej. Czas trwania symulacji wynosił odpowiednio 120 h dla badań rozkładu chloru oraz 480 h dla analizy wieku wody. Wyniki badań symulacyjnych rozprzestrzeniania chloru w sieci wykazały, iż nawet po 5 dobach istnieją w sieci przewody, w których stężenie chloru wolnego jest mniejsze od 0,01 mg·dm–3. W przewodach tych nie ma zapewnionej wymaganej ochrony mikrobiologicznej wody. Wiek wody w badanej sieci kształtuje się od 12 h w obrębie stacji wodociągowej do ponad 192 h w końcowych fragmentach sieci.
    Tap water delivered to customers should meet the drinking water requirements determined by EU and Polish biding law. Assuring the proper qualitative parameters of drinking water requires the necessary control of water quality along all length of distribution system, selection of proper methods of water treatment, application of suitable piping materials as well as countermeasures in case of water quality deterioration, i.e. performing permanent or periodical disinfection. The aim of this paper is to analyze chlorine distribution in rural water supply system. Our studies were based on numerical hydraulic model of the studied network developed in Epanet 2.0 modeling software. The first order chlorine decay reaction was assumed to modeling studies, with applied literature values of decay rate in water mass kb = 0.09 h–1 and in boundary layer kw = 0.041 h–1. It was also assumed that chlorine in dose of 0.3 mg·dm–3 was introduced to the network during time duration of simulation. Additionally, the simulations of water age for various variants of water supply network operation were performed. Time duration assumed for modeling of chlorine decay was equal to 120 h and for water age analysis 480 h. The obtained results of chlorine decay simulation showed that even after 5 days there were observed pipelines in which the observed calculated concentration of free chlorine was lower than 0.01 mg·dm–3. Thus, the required microbiological protection of water quality in these pipelines is unavailable. The determined water age in the studied rural network was in age from 12 hours in water supply station to over 192 hours in the end parts of the system.
    Źródło:
    Proceedings of ECOpole; 2018, 12, 2; 531-537
    1898-617X
    2084-4557
    Pojawia się w:
    Proceedings of ECOpole
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Hydraulic efficency of selected intensive green roof substrates
    Efektywność hydrauliczna wybranych wypełnień intensywnego zielonego dachu
    Autorzy:
    Gdela, Martyna
    Widomski, Marcin K.
    Musz-Pomorska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/388959.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    green roof
    sustainable stormwater management
    infiltration
    retention
    zielony dach
    zrównoważone zarządzanie wodami deszczowymi
    infiltracja
    retencja
    Opis:
    The rapid urbanization resulting in increased area of sealed surfaces distorts the natural water balance of urbanized ecosystems. Thus, the natural infiltration of surface water is reduced and the significant increase in volume surface runoff is being commonly observed. Water of surface runoff is usually collected and redirected by the stormwater systems to the natural surface water reservoirs, including also rivers and lakes, commonly without any treatment. So, a significant environmental threat to water quality posed by surface runoff from urbanized areas is obvious. This paper contains the attempt of numerical assessment of efficiency of six different commercially available substrates for intensive green roof. The numerical modeling of green roof efficiency was performed by the means of the finite elements modeling software FEFLOW, Wasy-DHI. The developed model reflected the cross section of the tested green roof. The required input data for modeling covered the saturated hydraulic conductivity and water retention characteristics and were based on information available in the technical descriptions of the tested substrates. The obtained results showed the diversified performance, due to different volume of retained water under the same boundary conditions, directly related to the properties of green roof filling substrates.
    Gwałtowna urbanizacja prowadząca do wzrostu areału powierzchni uszczelnionych zaburza naturalny bilans wodny zurbanizowanych ekosystemów. Powyższe zazwyczaj prowadzi do obniżenia naturalnej infiltracji wód opadowych i znacznego wzrostu objętości spływu powierzchniowego. Wody spływu powierzchniowego są zazwyczaj ujmowane i przekierowywane, bardzo często bez żadnego oczyszczania, przez układy kanalizacji deszczowej bezpośrednio do odbiorników, czyli do wód powierzchniowych. Oczywistym jest zatem znaczne zagrożenie środowiskowe stwarzane jakości wód powierzchniowych poprzez zrzut nieoczyszczonych wód deszczowych z obszarów zurbanizowanych. Niniejsza praca przedstawia próbę numerycznej oceny efektywności hydraulicznej sześciu różnych dostępnych na rynku substratów wypełnień intensywnych zielonych dachów. Obliczenia numeryczne efektywności zielonego dachu zostały przeprowadzone w komercyjnym pakiecie FEFLOW, Wasy-DHI. Opracowany model odzwierciedlał przekrój poprzeczny wybranego dachu. Wymagane dane wejściowe do modelowania obejmujące przewodnictwo hydrauliczne w stanie nasyconym oraz charakterystyki retencyjne zastosowanych materiałów zostały wyznaczone w oparciu o ogólnodostępne informacje techniczne badanych wypełnień. Uzyskane wyniki obliczeń wykazały zróżnicowaną efektywność hydrauliczną badanych materiałów, szacowaną na podstawie zawartości retencjonowanej wody przy tych samych warunkach brzegowych, wynikającą bezpośrednio z właściwości hydraulicznych substratów objętych analizami.
    Źródło:
    Ecological Chemistry and Engineering. A; 2019, 26, 1-2; 37-45
    1898-6188
    2084-4530
    Pojawia się w:
    Ecological Chemistry and Engineering. A
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analiza porównawcza związków organicznych migrujących z rur PEHD do wody
    Comparative analysis of organic compounds migrating from HDPE pipes to water
    Autorzy:
    Musz-Pomorska, A.
    Widomski, M. K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/127105.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    BHT
    rury PEHD
    migracja związków organicznych
    PEHD pipes
    migration of organic compounds
    Opis:
    Przewody wodociągowe z tworzyw sztucznych, w tym z polietylenu dużej gęstości (PEHD), w wyniku degradacji materiału, mogą uwalniać do wody różnego rodzaju związki organiczne: przeciwutleniacze, stabilizatory oraz produkty ich degradacji. Celem prezentowanych badań jest jakościowe i ilościowe porównanie związków organicznych migrujących do wody z dwóch nowych rur PEHD o średnicy 32 mm i grubości ścianki 3,0 mm, zakupionych u różnych producentów. Pomiary laboratoryjne wykonywane były za pomocą wielokanałowego chromatografu gazowego Trace Ultra Thermo sprzężonego ze spektrometrem mas Polaris Q. Przeprowadzone badania wykazały, iż badane rury różnią się względem siebie i zawierają różne związki organiczne, co wskazuje na potrzebę badań rur wykonanych z tych samych materiałów, ale pochodzących od różnych producentów. Porównanie związków organicznych migrujących do wody oraz ich stężeń w wodzie potwierdziło występowanie różnic pomiędzy badanymi materiałami. Z obu rur do wody zaobserwowano migrację przeciwutleniacza butylohydroksytoluenu (BHT), naftalenu, styrenu i benzenu. W pracy dokonano również wstępnej analizy ilościowej uwalniania BHT z materiału rur do wody. Na podstawie zmierzonych stężeń BHT w wodzie oraz pomierzonej wartości stężenia badanego przeciwutleniacza w materiale przewodu czas jego wymywania z materiału do wody oszacowano na około 29 lat.
    Water pipes made of plastics, including high density polyethylene (HDPE), as a result of their material degradation may release to water the various types of organic compounds: antioxidants, stabilizers and products of their degradation. The aim of the presented studies was to compare the organic compounds migrating into the water from the new PEHD pipes with diameter of 32 mm and wall thickness of 3.0 mm. The tested pipes were purchased directly from different manufacturers. Our laboratory measurements were performed with application of a multi-channel gas chromatograph Ultra Trace Thermo coupled with mass spectrometer Polaris Q. The conducted studies showed that the tested pipes were different from each other and contained various organic compounds. Thus, the need for testing the pipes produced of the same materials but made by the different manufacturers was underlined. The qualitative comparison of organic compounds migrating into the water confirmed the differences between the two tested materials. The migration of the antioxidant butylated hydroxytoluene (BHT), benzene naphthalene and styrene was observed for both tested pipes. The preliminary analysis of the quantitative release of BHT from pipe material into the water was also included in this paper. Basing on the measured concentration of BHT in water and the measured value of the concentration of the tested antioxidant in the material, the elution time from the material into water was estimated for approximately 29 years.
    Źródło:
    Proceedings of ECOpole; 2017, 11, 1; 221-229
    1898-617X
    2084-4557
    Pojawia się w:
    Proceedings of ECOpole
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Evaluation of the clinical efficiencyof lokivetmab in client privately ownedatopic dogs – multicenter study
    Autorzy:
    Szczepanik, M.P.
    Popiel, J.
    Cekiera, A.
    Pomorska-Handwerker, D.
    Karaś-Tęcza, J.
    Ściskalska, M.
    Oczkowska, K.
    Taube, M.
    Olender, V.
    Parys, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2087319.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    atopic dermatitis
    dog
    lokivetmab
    Źródło:
    Polish Journal of Veterinary Sciences; 2020, 23, 2; 191-195
    1505-1773
    Pojawia się w:
    Polish Journal of Veterinary Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Modelling studies of water chlorination efficiency in municipal water supply network
    Analiza modelowa efektywności chlorowania wody w miejskiej sieci wodociągowej
    Autorzy:
    Musz-Pomorska, Anna
    Widomski, Marcin K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1819557.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    chlorine decay
    chlorination of water
    chlorine distribution in water
    EPANET
    rozkład chloru
    chlorowanie wody
    dystrybucja chloru w wodzie
    Opis:
    Chlorination of water belongs to the basic methods of its disinfection and is commonly used, permanently or periodically, as the final stage of water treatment in many water treatment stations in Poland. Although, the chlorination process is a well-known phenomenon, the selection of an appropriate dose of disinfectant is still a difficult task. The lack of chlorine in the water or its excessively low content (below 0.2 mg × dm–3) may result in the lack of microbiological protection of water flowing through the pipes. A reverse situation is also unfavourable. The use of too high doses of chlorine at the entrance to the network, on the one hand, ensures adequate disinfectant concentration even in the fittings of the network, on the other hand, it can lead to dangerous for health disinfection by-products (DBPs) including trihalomethanes (THMs). The selection of the proper dose of chlorine should take into account factors affecting its consumption, chemical parameters of water as well as hydraulic parameters of water transport. Such possibilities are available due to application of numerical modelling to study the transport of chlorine in water. The aim of the presented research is to analyse the effectiveness of chlorination of water in a selected water supply network. Simulation tests were carried out for the various doses of disinfectant supplied to the network for the assumed duration of the simulation – 168 hours. The qualitative model was developed in the Epanet 2.0 software using a hydraulic model of the tested network. The first order chlorine decay reaction was assumed to modelling studies, with applied literature values of decay rate of chlorine in water. The results of simulation tests of chlorine transport in the network revealed difficulties in choosing the right dose of chlorine necessary to ensure microbiological protection of water in the network. The forced flow allowed effective disinfection of water.
    Źródło:
    Ecological Chemistry and Engineering. A; 2020, 27, 1-2; 1-13
    1898-6188
    2084-4530
    Pojawia się w:
    Ecological Chemistry and Engineering. A
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Four years of African swine fever in Poland. New insights into epidemiology and prognosis of future disease spread
    Autorzy:
    Pejsak, Z.
    Niemczuk, K.
    Frant, M.
    Pomorska-Mól, M.
    Ziętek-Barszcz, A.
    Bocian, Ł.
    Łyjak, M.
    Borowska, D.
    Woźniakowski, G.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2087634.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    African swine fever
    wild boar
    epidemiology
    prognosis
    biosecurity measures
    Źródło:
    Polish Journal of Veterinary Sciences; 2018, 21, 4; 835-841
    1505-1773
    Pojawia się w:
    Polish Journal of Veterinary Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Hydraulic efficiency of green roof retrofitted with additional sand-agrogel layer - numerical studies
    Efektywność hydrauliczna zielonego dachu wyposażonego w dodatkową warstwę piaskowo-hydrożelową - badania numeryczne
    Autorzy:
    Widomski, Marcin K.
    Musz-Pomorska, Anna
    Gołębiowska, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/127291.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    green roofs
    water balance
    hydrogel
    numerical modelling
    zielone dachy
    bilans wodny
    hydrożel
    modelowanie numeryczne
    Opis:
    This paper contains the attempt of numerical assessment of hydraulic efficiency of intensive green roof utilizing two different, commercially available substrates, additionally retrofitted with layer of fractioned sand 1.0-0.5 and 0.5-0.25 mm mixed in mass concentration of 0.1 % with hydrogel. The numerical modelling of green roof efficiency was performed by the means of the popular modelling software FEFLOW, Wasy-DHI. The developed model reflected the selected cross section of the tested green roof. The required input data for modelling covering the saturated hydraulic conductivity and water retention characteristics were determined under the laboratory conditions as well as were based on information available in technical descriptions of tested substrates. The applied boundary conditions were based on previously performed in-situ measurements. The obtained results of numerical modelling showed relation between porosity, saturated hydraulic conductivity, retention properties of substrate, rainfall characteristics, duration of dry period and presence of additional sand-hydrogel mixture layer and water retention efficiency of tested green roofs.
    W pracy przedstawiono próbę numerycznej oceny efektywności hydraulicznej intensywnego zielonego dachu wykorzystującego dwa różne, dostępne komercyjnie, wypełnienia, dodatkowo wzbogacone warstwą frakcjonowanego piasku, 1,0-0,5 i 0,5-0,25 mm, zmieszanego w stężeniu masowym 0,1 % z hydrożelem. Obliczenia numeryczne efektywności badanego zielonego dachu zostały przeprowadzone za pomocą programu obliczeniowego FEFLOW, Wasy-DHI. Opracowany model odzwierciedlał wybrany przekrój poprzeczny przez badany zielony dach. Wymagane dane wejściowe do obliczeń modelowych, obejmujące współczynnik filtracji oraz charakterystykę retencyjną badanych materiałów porowatych, określono w czasie drogą badań laboratoryjnych oraz oparto o upublicznione opisy techniczne wykorzystanych wypełnień. Zastosowane warunki brzegowe wykorzystały poprzednio przeprowadzone pomiary terenowe. Wyniki obliczeń modelowych wykazały związek pomiędzy porowatością, współczynnikiem filtracji, właściwościami retencyjnymi wypełnienia oraz charakterystyką opadu, długością okresu suchego i obecnością dodatkowej warstwy mieszaniny piasku z hydrożelem a efektywności zielonego dachu.
    Źródło:
    Proceedings of ECOpole; 2020, 14, 1; 47-55
    1898-617X
    2084-4557
    Pojawia się w:
    Proceedings of ECOpole
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Application of numerical modeling in analysis of the operation of a storm sewage system
    Zastosowanie modelowania numerycznego w analizie pracy fragmentu sieci kanalizacji deszczowej
    Autorzy:
    Musz-Pomorska, A.
    Widomski, M. K.
    Kępa, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/127483.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    storm sewage system
    SWMM
    quantitative and qualitative analysis
    sieć kanalizacji deszczowej
    analiza ilościowa i jakościowa
    Opis:
    The increase in paved surfaces area in cities, in relation to the natural permeable areas, results in increased loads of pollutants transported by the storm sewage system directly to the receivers. Storm wastewater, as it was reported in literature, in dependence to the type and of urbanized basin and manner of drainage contains significant concentration of pollutants, mainly: Total Suspended Solids (TSS), Total Nitrogen (TN), Total Phosphorus (TP), heavy metals and oil derivatives. In according with the Water Framework Directive, in many European countries, the alternative methods of managing rain sewage are being developed, allowing retention and purification of storm water at the place of its formation. In the case of existing storm swage networks, the numerical analysis of hydraulic conditions and quantitative assessment of transported pollutants may support actions taken to protect the natural ecosystems against the exceeding the permissible concentrations of pollutants. This paper presents the results of modelling of hydraulic parameters and quality conditions of storm wastewater in a selected part of the urban storm sewage system. The USEPA’s (United States Environmental Protection Agency) software SWMM 5 (Storm Water Management Model) was applied to our studies. Three different rainfall events of various intensity and time duration were studied in our research. The conducted simulation tests enabled the analysis of the sewage flow rate, the canals filling height as well as the concentrations and loads of TSS, TP, TN at the outlet from the sewage system to the receiver. The results of the performed calculations showed that in the case of low-intensity rainfall, the unfavourable hydraulic conditions are present in the studied network. At the same time, the occurrence of storm event or extreme rainfall can lead to the flushing of deposits collected at the basin surface as well as at the bottom of pipes and the increase in loads of pollutants transported to the receiver.
    Wzrost udziału powierzchni utwardzonych w stosunku do naturalnych powierzchni przepuszczalnych miast powoduje wzrost ładunków zanieczyszczeń przenoszonych przez system kanalizacji deszczowej bezpośrednio do odbiorników. Ścieki deszczowe, jak wykazują badania literaturowe, w zależności od sposobu wykorzystania odwadnianej powierzchni zurbanizowanej przenoszą znaczne ładunki zanieczyszczeń, głównie zawiesiny ogólnej, ChZT, BZT, metali ciężkich czy związków ropopochodnych. Zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną w wielu krajach europejskich podejmowane są działania mające na celu rozwój alternatywnych metod zagospodarowania ścieków deszczowych, umożliwiających ich zatrzymywanie i oczyszczanie w miejscu ich powstawania. W przypadku istniejących już sieci deszczowych numeryczna analiza warunków hydraulicznych oraz ocena ilościowa transportowanych zanieczyszczeń może wspomóc działania podejmowane w celu ochrony naturalnych ekosystemów przed wzrostem/przekroczeniem dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń. W pracy zaprezentowano wyniki badań modelowych warunków hydraulicznych oraz jakościowych transportowanych ścieków deszczowych w wybranym fragmencie sieci deszczowej. Badania przeprowadzono w programie SWMM 5 przy założeniu zróżnicowanego natężenia deszczu oraz czasu jego trwania. Przeprowadzone badania symulacyjne umożliwiły analizę prędkości przepływu ścieków, wysokości napełnienia ścieków w przewodach, a także stężeń i ładunków zanieczyszczeń zawiesiny ogólnej, fosforu i azotu na wylocie z układu kanalizacyjnego do odbiornika. Wyniki przeprowadzonych obliczeń wykazały, iż w sieci kanalizacji deszczowej w przypadku opadów o niewielkim natężeniu panują niesprzyjające warunki hydrauliczne. Jednocześnie występowanie deszczów burzowych czy ekstremalnych może prowadzić do wymywania osadów zgromadzonych na dnie przewodów i wzrostu zanieczyszczeń przenoszonych do odbiornika.
    Źródło:
    Proceedings of ECOpole; 2018, 12, 2; 307-313
    1898-617X
    2084-4557
    Pojawia się w:
    Proceedings of ECOpole
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Influence of long-term vaccination of a breeding herd of pigs against PCV2 on reproductive parameters
    Autorzy:
    Pejsak, Z.
    Kusior, G.
    Pomorska-Mol, M.
    Podgorska, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32499.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    long-term vaccination
    vaccination
    breeding herd
    animal breeding
    pig
    PCV2 virus
    reproductive parameter
    porcine circoviral disease
    circovirus
    sow
    animal reproduction
    reproductive cycle
    Opis:
    The objective of the study was to evaluate an efficacy of sows vaccination protocols in the herd with serious problems affecting efficacy of reproduction. The study was performed in a large pig herd with about 1200 sows. Before vaccination against PCV2, farrowing rate in this farm was about 65%. Sows, boar and replacement gilts were immunized using Circovac vaccine (Merial, France) according to producer’s recommendations. Parameters of production were analyzed since 2007 until 2010 in selected batches of sows inseminated at the same weeks of the year (17th, 18th, 19th and 20th) to eliminate seasonal variability. In total, 940 sows were subjected to the study. No significant changes in management during these years were introduced. The applied protocol of sow herd long-term vaccination proved to be very efficient. All measured production parameters: reproduction rate, number of piglets born alive, birth weight of piglets and number of piglets weaned per a litter improved after implementation of immunization program. Moreover, further improvement was observed with vaccination in the following reproduction cycles. The most spectacular effect of vaccination regarded average farrowing rate that increased from 64.76% in control group to 86.93% after basic vaccination. Two years after implementation of vaccination program this parameter reached 93.6%. Number of piglets weaned per sow per a litter improved from 10.31 to 11.74 after one year of vaccination and remained relatively stable through the following year. Simultaneously, the percentage of newborn piglets with birth weight < 1 kg decreased significantly (p < 0.05). To summarize, vaccination against PCV2 influenced positively the insemination rate, number of piglets born alive and weaned per litter as well as birth body weight and percentage of piglets weighing < 1 kg.
    Źródło:
    Polish Journal of Veterinary Sciences; 2012, 15, 1
    1505-1773
    Pojawia się w:
    Polish Journal of Veterinary Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Modeling of benzene propagation through cracked compacted clay liner of municipal waste landfill
    Modelowanie migracji benzenu przez spękaną zagęszczoną barierę ilastą składowiska odpadów komunalnych
    Autorzy:
    Widomski, M. K.
    Musz-Pomorska, A.
    Stępniewski, W.
    Horn, R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/125752.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    pollutant migration
    clay materials
    compacted mineral liners
    municipal landfill leachate
    transport zanieczyszczeń
    zagęszczone przesłony mineralne
    odcieki składowiskowe
    Opis:
    This paper presents the results of numerical simulation of benzene migration, pollutant usually observed in landfill leachate, through the bottom compacted clay liner of municipal waste landfill. Our calculations were performed in FEFLOW, DHI software for two tested clay specimens of different plasticity, compacted according to PN-B-04481:1988 and ASTM D698-12e2 and subjected to three cycles of shrinkage and swelling. The plasticity of tested clay materials was determined by the standard methods and classified according to Unified Soil Classification System, ASTM D2487-11. Saturated hydraulic conductivity of compacted tested clay materials was measured by the laboratory falling head permeameters for compacted soils meeting the requirements of ASTM D5856-95. Saturated hydraulic conductivity of the tested substrates after three cycles of drying and rewetting was measured by the falling and constant head laboratory permeameter. Water retention curve parameters were determined in the range of 0-15 bar by sand box and pressure chambers with ceramic plates. The obtained results showed influence of shrinkage and swelling of clays on leachate seepage, triggering benzene migration, through the cracked compacted bottom liner.
    Przedstawiono wyniki obliczeń numerycznych migracji benzenu, zanieczyszczenia często wchodzącego w skład odcieków składowiskowych, przez dolną barierę geologiczną składowiska odpadów komunalnych. Obliczenia przeprowadzono za pomocą programu FEFLOW, DHI dla dwóch wybranych gruntów ilastych o różnej plastyczności, zagęszczonych według PN-B-04481:1988 i ASTM D698-12e2 oraz poddanych kilku cyklom osuszania i nawilżania. Plastyczność badanych gruntów ilastych określono metodami standardowymi i sklasyfikowano wg Unified Soil Classification System, ASTM D2487-11. Współczynniki filtracji wykorzystanych gruntów po zagęszczeniu wyznaczono za pomocą zgodnych z wymaganiami ASTM D5856-95 przepuszczalnościomierzy do gruntów zagęszczonych. Pomiary współczynnika filtracji zastosowanych gruntów ilastych po trzech cyklach osuszania i nawilżania wykonano za pomocą przepuszczalnościomierza laboratoryjnego. Właściwości retencyjne gruntów w zakresie 0-15 bar wyznaczono za pomocą bloku pyłowego oraz komór ciśnieniowych z płytami ceramicznymi. Uzyskane wyniki obliczeń numerycznych wykazały wpływ cyklicznego osuszania i nawilżania gruntów ilastych na przesiąk odcieków oraz migrację benzenu przez spękaną dolną zagęszczoną przesłonę mineralną składowiska.
    Źródło:
    Proceedings of ECOpole; 2017, 11, 2; 453-459
    1898-617X
    2084-4557
    Pojawia się w:
    Proceedings of ECOpole
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Variant analysis of the chlorination efficiency of water in a selected water supply network
    Analiza wariantowa efektywności chlorowania wody w wybranej sieci wodociągowej
    Autorzy:
    Musz-Pomorska, Anna
    Widomski, Marcin K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/127168.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    chlorination of water
    chlorine distribution in water
    EPANET
    modelling of chlorine transport
    chlorowanie wody
    rozprzestrzenianie chloru w wodzie
    modelowanie transportu chloru
    Opis:
    Chlorination of water belongs to the basic methods of its disinfection and is commonly used, permanently or periodically, as the final stage of water treatment at many water treatment stations in Poland. Although, the chlorination process is a well-known phenomenon, the selection of an appropriate dose of disinfectant is still a difficult task. The lack of chlorine in the water or its too low content (below 0.2 mg · dm–3) results in the lack of microbiological protection of water flowing through the pipes. A reverse situation is also unfavourable. The use of too high doses of chlorine at the entrance to the network, on the one hand, ensures adequate disinfectant concentration even in the fittings of the network, on the other hand, it can lead to dangerous for health disinfection by-products (DBPs) including trihalomethanes (THMs). The selection of the proper dose of chlorine should take into account factors affecting its consumption, chemical parameters of water as well as hydraulic parameters of water transport. Such possibilities are available due to application of numerical modelling to study the transport of chlorine in water. The aim of the presented research is to analyse the effectiveness of chlorination of water in a selected water supply network. Simulation tests were carried out for various doses of disinfectant supplied to the network for the assumed duration of the simulation - 168 h. The qualitative model was developed in the EPANET 2.0 software using a hydraulic model of the tested network. The first order chlorine decay reaction was assumed to modelling studies, with applied literature values of decay rate of chlorine in water. The results of simulation tests of chlorine transport in the network revealed difficulties in choosing the right dose of chlorine necessary to ensure microbiological protection of water in the network. The forced flow allowed effective disinfection of water.
    Chlorowanie wody należy do podstawowych metod jej dezynfekcji i jest powszechnie stosowane stale lub okresowo jako końcowy etap uzdatniania wody na wielu stacjach uzdatniania wody w Polsce. Mimo iż sam proces chlorowania jest zjawiskiem dobrze znanym, to dobór odpowiedniej dawki dezynfektanta jest nadal zadaniem sprawiającym trudności. Brak chloru w wodzie bądź jego zbyt mała zawartość (poniżej 0,2 mg·dm–3) skutkuje brakiem ochrony mikrobiologicznej wody przepływającej w przewodach. Niekorzystna jest również sytuacja odwrotna. Stosowanie zbyt dużych dawek chloru na wejściu do sieci z jednej strony zapewnia odpowiednie stężenie dezynfektanta nawet w końcowych odcinkach sieci, z drugiej strony może prowadzić do powstawania niebezpiecznych dla zdrowia ubocznych produktów dezynfekcji, w tym trihalometanów. Dobór odpowiedniej dawki chloru powinien uwzględniać czynniki wpływające na jego zużycie, parametry chemiczne wody, a także parametry hydrauliczne transportu wody. Takie możliwości daje zastosowanie modelowania numerycznego do badania transportu chloru w wodzie. Celem prezentowanych badań jest analiza efektywności chlorowania wody w wybranej sieci wodociągowej. Badania symulacyjne przeprowadzono dla różnych dawek dezynfektanta podawanych do sieci przez założony czas trwania symulacji - 168 godzin. Model jakościowy wykonano w programie EPANET 2,0 przy zastosowaniu modelu hydraulicznego badanej sieci. Do obliczeń symulacyjnych rozkładu chloru przyjęto pierwszorzędową reakcję jego rozkładu oraz literaturowe wartości stałych szybkości jego rozkładu. Wyniki badań symulacyjnych transportu chloru w sieci uwidoczniły trudności w doborze odpowiedniej dawki chloru niezbędnej do zapewnienia ochrony mikrobiologicznej wody w badanej sieci. Dopiero wymuszenie przepływu pozwoliło na efektywną dezynfekcję wody.
    Źródło:
    Proceedings of ECOpole; 2020, 14, 1; 19-28
    1898-617X
    2084-4557
    Pojawia się w:
    Proceedings of ECOpole
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Numerical simulation of benzene seepage through cracked compacted mineral liner of municipal waste landfill
    Modelowanie migracji benzenu przez spękaną zagęszczoną barierę ilastą składowiska odpadów komunalnych
    Autorzy:
    Widomski, Marcin K.
    Musz-Pomorska, Anna
    Stępniewski, Witold
    Horn, Rainer
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/387696.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    pollutant migration
    clay materials
    compacted mineral liners
    municipal landfill leachate
    transport zanieczyszczeń
    zagęszczone przesłony mineralne
    odcieki składowiskowe
    Opis:
    This paper contains the results of numerical simulation of benzene migration, pollutant typical for landfill leachate, through the bottom compacted clay liner of municipal waste landfill. The FEFLOW, DHI software was used in the numerical calculations for four tested clays of various plasticity, compacted according to PN-B-04481:1988 and ASTM D698-12e2 and subjected to three cycles of drying and rewetting. The plasticity of the tested clay materials was determined by standard methods and classified according to the Unified Soil Classification System, ASTM D2487-11. Saturated hydraulic conductivity of the tested compacted clays was determined by the laboratory falling head permeameters for compacted soils, with agreement to ASTM D5856-95. Saturated hydraulic conductivity of the tested substrates after three cycles of shrinkage and swelling was measured by the falling and constant head laboratory permeameter. The sand box and pressure chambers with ceramic plates were used to determine the water retention curve parameters in the range of 0–15 bar. The obtained results showed the influence of cyclic shrinkage and swelling of clays on leachate seepage, triggering benzene migration, through the cracked compacted bottom liner.
    W pracy przedstawiono wyniki obliczeń numerycznych migracji benzenu, zanieczyszczenia często wchodzącego w skład odcieków składowiskowych, przez dolną barierę geologiczną składowiska odpadów komunalnych. Obliczenia przeprowadzono za pomocą programu FEFLOW, DHI dla dwóch wybranych gruntów ilastych o różnej plastyczności, zagęszczonych według PN-B-04481:1988 i ASTM D698-12e2 oraz poddanych kilku cyklom osuszania i nawilżania. Plastyczność badanych gruntów ilastych określono metodami standardowymi i sklasyfikowano wg Unified Soil Classification System, ASTM D2487-11. Współczynniki filtracji wykorzystanych gruntów po zagęszczeniu wyznaczono za pomocą zgodnych z wymaganiami ASTM D5856-95 przepuszczalnościomierzy do gruntów zagęszczonych. Pomiary współczynnika filtracji zastosowanych gruntów ilastych po trzech cyklach osuszania i nawilżania wykonano za pomocą przepuszczalnościomierza laboratoryjnego. Właściwości retencyjne gruntów w zakresie 0–15 bar wyznaczono za pomocą bloku pyłowego oraz komór ciśnieniowych z płytami ceramicznymi. Uzyskane wyniki obliczeń numerycznych wykazały wpływ cyklicznego osuszania i nawilżania gruntów ilastych na przesiąk odcieków oraz migrację benzenu przez spękaną dolną zagęszczoną przesłonę mineralną składowiska.
    Źródło:
    Ecological Chemistry and Engineering. A; 2018, 25, 1; 107-116
    1898-6188
    2084-4530
    Pojawia się w:
    Ecological Chemistry and Engineering. A
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Application of numerical modeling in analysis of the operation of a storm sewage system
    Zastosowanie modelowania numerycznego w analizie pracy fragmentu sieci kanalizacji deszczowej
    Autorzy:
    Musz-Pomorska, Anna
    Widomski, Marcin K.
    Kępa, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/389494.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    storm sewage system
    Storm Water Management Model
    quantitative analysis of storm sewage
    qualitative analysis of storm sewage
    sieć kanalizacji deszczowej
    SWMM
    analiza ilościowa ścieków deszczowych
    analiza jakościowa ścieków deszczowych
    Opis:
    The increase in area of paved surfaces in cities, in relation to the natural permeable areas, results in increased loads of pollutants transported by the storm sewage system directly to the natural receivers. Storm wastewater, as it was reported in literature, in dependence to the type of urbanized basin and manner of drainage, contains significant concentration of pollutants, mainly: Total Suspended Solids (TSS), Total Nitrogen (TN), Total Phosphorus (TP), heavy metals and oil derivatives. In accordance with the Water Framework Directive, in many European countries, the alternative methods of managing rain sewage are being developed, allowing retention and purification of storm water at the place of its formation. In the case of existing storm swage networks, the numerical analysis of hydraulic conditions and quantitative assessment of transported pollutants may support actions taken to protect the natural ecosystems against the exceeding the permissible concentrations of pollutants. This paper presents the results of modeling of hydraulic parameters and quality conditions of storm wastewater in a selected part of the urban storm sewage system. The USEPA’s (United States Environmental Protection Agency) software SWMM 5 was applied to our studies. Three different rainfall events of various intensity and time duration were studied in our research. The conducted simulation tests enabled the analysis of the sewage flow rate, the canals filling height as well as the concentrations and loads of TSS, TP, TN at the outlet from the sewage system to the receiver. The results of the performed calculations showed that in the case of low-intensity rainfall, the unfavorable hydraulic conditions are present in the studied network. At the same time, the occurrence of storm event or extreme rainfall can lead to the flushing of deposits collected at the basin surface as well as at the bottom of pipes and the increase in loads of pollutants transported to the receiver.
    Wzrost udziału powierzchni utwardzonych w stosunku do naturalnych powierzchni przepuszczalnych miast powoduje wzrost ładunków zanieczyszczeń przenoszonych przez system kanalizacji deszczowej bezpośrednio do odbiorników. Ścieki deszczowe, jak wykazują badania literaturowe, w zależności od sposobu wykorzystania odwadnianej powierzchni zurbanizowanej przenoszą znaczne ładunki zanieczyszczeń, głównie zawiesiny ogólnej, metali ciężkich czy związków ropopochodnych. Zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną w wielu krajach europejskich podejmowane są działania mające na celu rozwój alternatywnych metod zagospodarowania ścieków deszczowych, umożliwiających ich zatrzymywanie i oczyszczanie w miejscu ich powstawania. W przypadku istniejących już sieci deszczowych numeryczna analiza warunków hydraulicznych oraz ocena ilościowa transportowanych zanieczyszczeń może wspomóc działania podejmowane w celu ochrony naturalnych ekosystemów przed wzrostem/przekroczeniem dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń. W pracy zaprezentowano wyniki badań modelowych warunków hydraulicznych oraz jakościowych transportowanych ścieków deszczowych w wybranym fragmencie sieci deszczowej. Badania przeprowadzono w programie SWMM 5 przy założeniu zróżnicowanego natężenia deszczu oraz czasu jego trwania. Przeprowadzone badania symulacyjne umożliwiły analizę prędkości przepływu ścieków, wysokości napełnienia ścieków w przewodach, a także stężeń i ładunków zanieczyszczeń zawiesiny ogólnej, fosforu i azotu na wylocie z układu kanalizacyjnego do odbiornika. Wyniki przeprowadzonych obliczeń wykazały, iż w sieci kanalizacji deszczowej w przypadku opadów o niewielkim natężeniu panują niesprzyjające warunki hydrauliczne. Jednocześnie występowanie deszczów burzowych czy ekstremalnych może prowadzić do wymywania osadów zgromadzonych na dnie przewodów i wzrostu zanieczyszczeń przenoszonych do odbiornika.
    Źródło:
    Ecological Chemistry and Engineering. A; 2019, 26, 1-2; 73-83
    1898-6188
    2084-4530
    Pojawia się w:
    Ecological Chemistry and Engineering. A
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Struktury ekologiczne zespołu makrofaulingu wschodniego wybrzeża Zatoki Pomorskiej (południowy Bałtyk) w 2008 roku na podłożach antropogenicznych
    The ecological structure macrofauling community of the eastern shore of the Pomeranian Bay (southern Baltic sea) in 2008 on the anthropogenic substrates
    Autorzy:
    Rosińska, B
    Chojnacki, J C
    Klej, K
    Kowalewska, M
    Polońska, J
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/399938.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    makrofauling
    południowy Bałtyk
    Zatoka Pomorska
    podłoża antropogeniczne
    macrobiofauling
    southern Baltic Sea
    Pomeranian Bay
    antropogenic substrates
    Opis:
    W roku 2008 prowadzono obserwacje nad zgrupowaniami organizmów poroślowych Zatoki Pomorskiej. Wyznaczono stanowiska w Międzyzdrojach, Niechorzu oraz Kołobrzegu. Próbki organizmów pobierano z filarów molo, ostróg oraz gwiazdobloków z falochronów w każdej miejscowości. Materiał biologiczny pobrano wiosną (11 maja 2008), latem (27 lipca 2008) oraz wczesną jesienią (14 września 2008). Dokonano analizy jakościowej i ilościowej zebranych organizmów bezkręgowych.
    In 2008, observations carried out on groups of biofauling organisms Pomeranian Bay. Appointed position in Międzyzdroje, Kołobrzeg and Niechorze. Samples of organisms were collected from the pillars of the pier, wooden spurs and conctrte starblocks as part of the breakwaters in each village. The biological material has been collected in the spring (11 May 2008), summer (July 27, 2008) and early autumn (September 14, 2008). There have been qualitative and quantitative analysis of any invertebrate organisms collected.
    Źródło:
    Inżynieria Ekologiczna; 2013, 35; 60-68
    2081-139X
    2392-0629
    Pojawia się w:
    Inżynieria Ekologiczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Próba oceny wpływu rur wodociągowych z tworzyw sztucznych na wybrane właściwości organoleptyczne wody
    An attempt at evaluation of impact of plastic water supply pipelines on selected organoleptic properties of water
    Autorzy:
    Kowalska, B.
    Guz, Ł.
    Musz-Pomorska, A.
    Widomski, M. K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/236598.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych
    Tematy:
    jakość wody wodociągowej
    polietylen
    poli(chlorek winylu)
    liczba progowa zapachu (TON)
    liczba progowa smaku (TFN)
    tap water quality
    polyethylene
    poly(vinyl chloride)
    threshold odor number (TON) threshold flavor number (TFN)
    Opis:
    Migracja substancji organicznych ze ścianek przewodu polimerowego do wody wodociągowej może prowadzić do pogorszenia jej właściwości organoleptycznych, a zwłaszcza zapachu i smaku. Zaprezentowane badania miały na celu wyznaczenie wartości progowej liczby zapachu (TON) oraz progowej liczby smaku (TFN) w przypadku wody mającej kontakt z przewodami wodociągowymi wykonanymi z tworzyw sztucznych. Do badań wybrano rury wykonane z nieplastyfikowanego polichlorku winylu (PVC-U) (33,4 mm × 2,2 mm), polietylenu dużej gęstości (PE-HD) (32 mm × 2,4 mm) oraz polietylenu sieciowanego (PEX-b) (28,6 mm × 3,2 mm). Zastosowana procedura badawcza obejmowała przemywanie próbek przewodów wodą ultraczystą przez 1 h, przetrzymywanie próbek w wodzie ultraczystej przez 24 h w temperaturze 23°C, test na migrację zanieczyszczeń w czasie 72 h (wg EN 1420-1:1999), rozcieńczanie oraz ocenę wartości TON i TFN metodą pełną, parzystą, wyboru niewymuszonego (wg EN 1622:2006). W skład zespołu oceniającego smak i zapach wody wchodziło 5 osób, badania przeprowadzono w trzech powtórzeniach. Obliczona średnia wartość TON zawierała się w przedziale 3÷5, zaś TFN – 3÷6, przy czym największą wartość zaobserwowano w przypadku kontaktu wody z PE-HD, zaś najmniejszą – PVC-U. Wykazano, że spośród analizowanych materiałów polimerowych największy wpływ na właściwości organoleptyczne wody miał polietylen dużej gęstości, zaś najmniejszy – poli(chlorek winylu).
    Migration of organic substrates from polymer pipelines to tap water may result in deterioration of organoleptic water properties, especially its odor and flavor. The aim of the presented studies was to determine the threshold odor number (TON) and threshold flavor number (TFN) for water after its contact with plastic water supply pipelines. Unplasticized polyvinyl chloride PVC-U (33.4 mm×2.2 mm), high density polyethylene PE-HD (32 mm×2.4 mm) and cross-linked polyethylene PEX-b (28.6 mm×3.2 mm) were selected for studies. The analysis procedure covered pipe sample flushing with ultra pure water for 1 hour, sample storage in ultra pure water for 24 hours at 23°C, test for contaminant migration within 72 h (according to EN 1420-1:1999), dilution, and TON and TFN assessment by the complete and even method of the unforced choice (according to EN 1622:2006). The odor and flavor testing team consisted of 5 individuals, the measurements were repeated 3 times. The average calculated TON was in the range of 3–5 while TFN – 3–6. The highest value was observed for PE-HD and the lowest for PVC-U. Our studies demonstrated that PE-HD had the highest influence on organoleptic properties of water among the analyzed polymer materials, while the lowest influence was observed for PVC-U.
    Źródło:
    Ochrona Środowiska; 2016, 38, 1; 53-56
    1230-6169
    Pojawia się w:
    Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-29 z 29

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies