Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Pamiętnik Teatralny" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 309
Tytuł:
Żywot Szczubla (1919–2013)
The Life of Józef 'Szczubel' Szczublewski (1919–2013)
Autorzy:
Krasiński, Edward
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29519900.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Józef Szczublewski
polscy badacze teatru
badania teatralne
Polish theater scholars
theater research
Opis:
Tekst jest wspomnieniem o Józefie Marcinie Szczublewskim, aktorze, dziennikarzu, redaktorze, muzealniku i wykładowcy, ale przede wszystkim historyku teatru i biografie. Badacze teatru często nazywali go "Szczublem", a on sam używał tego przydomka w swoich licznych i często zabawnych zapiskach. W 1952 roku rozpoczął współpracę z Sekcją Teatralną Państwowego Instytutu Sztuki. Z zapałem studiował materiały archiwalne i prowadził równoległe badania archiwów prasowych. Wyniki badań publikował w "Pamiętniku Teatralnym", a w latach 1962–1964 był sekretarzem redakcji kwartalnika. Wkrótce stał się, wraz z Jerzym Gotem, znanym biografem Heleny Modrzejewskiej. Drugim obszarem jego badań były teatry warszawskie XIX i XX wieku. W 1971 roku Instytut Sztuki nadał Szczublewskiemu stopień doktora na podstawie rozprawy Żywot Osterwy, opublikowanej w 1971 roku pod kierunkiem profesora Zbigniewa Raszewskiego. Biografia miała formę kroniki porządkującej obszerną dokumentację archiwalną. Tę właśnie formę i tytuł autor wykorzystywał najchętniej. Do ulubionego przedmiotu badań i bohaterki powrócił wkrótce, publikując Żywot Modrzejewskiej (1975), a po niemal dwóch dekadach – Żywot Sienkiewicza (1989).
This article is a reminiscence of Józef Marcin Szczublewski, an actor, journalist, editor, museum professional, and lecturer, but most of all, he was a theatre historian and biographer. Theatre scholars often call him “Szczubel”, and he used this nickname himself in his numerous, and often funny, notes. In 1952 he started collaborating with the Theatre Section of the State Institute of Art. He studied archival materials and conducted parallel press archives research with zeal. He published his findings in Pamiętnik Teatralny, and was the quarterly’s Secretary of the Editorial Board in 1962–1964. He soon became, along with Jerzy Got, a renowned biographer of Helena Modrzejewska. Warsaw theatres of the 19th and 20th centuries were a second area of his studies. The Institute of Art awarded Szczublewski his doctoral degree in 1971 based on his dissertation Żywot Osterwy (The Life of Osterwa, published in 1971), completed under the supervision of Prof. Zbigniew Raszewski. The biography had the form of a chronicle that put wide-ranging archival documentation into order. This was the form (and title) that became the author’s favourite. He soon came back to his favourite object of study and heroine to publish Żywot Modrzejewskiej (The Life of Modrzejewska, 1975), and after almost two decades followed it with Żywot Sienkiewicza (The Life of Sienkiewicz, 1989).
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 1/2; 285-304
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zofia Jasińska (1930–2022): Wspomnienie
Zofia Jasińska (1930–2022): In Memoriam
Autorzy:
Krasiński, Edward
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29432329.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Zofia Jasińska
theater research
theater criticism
badania teatralne
krytyka teatralna
Opis:
Wspomnienie o dr Zofii Jasińskiej (1930–2022), badaczce dziejów teatru polskiego i edytorce, która przez blisko trzydzieści lat pracowała w Muzeum Teatralnym w Warszawie na stanowisku kustosza-inwentaryzatora. W artykule przedstawiono lata jej studiów na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, pracę w Instytucie Bibliograficznym Biblioteki Narodowej, wieloletnią współpracę recenzentki teatralnej z krakowskim Tygodnikiem Powszechnym, działalność konspiracyjną w latach PRL, uczestnictwo w amatorskim ruchu teatralnym oraz w stowarzyszeniach religijnych. Scharakteryzowano jej najważniejsze prace naukowe i dokumentacyjne, dzięki którym jest pamiętana jako wybitna historyk teatru, wzorowa edytorka i dokumentalistka.
An In Memoriam about Dr Zofia Jasińska (1930–2022), scholar of the history of Polish theatre and editor, who worked at the Theatre Museum in Warsaw as an inventory curator for almost thirty years. The article describes her student years at the Catholic University of Lublin, her work at the Bibliographic Institute of the National Library in Warsaw, her long time collaboration as a theatre reviewer with the Kraków socio-cultural magazine Tygodnik Powszechny, her underground activity during communist rule, and her participation in the amateur theatre movement and in religious associations. It characterizes her most important scholarly and documentary works, thanks to which she is remembered as an outstanding theatre historian and an exemplary editor and documentarian.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2023, 72, 4; 281-290
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zespół teatralny jako mit: Wokół książki «Czy tylko Reduta?»
Theatre Company as Myth: Reflections on the Book «Czy tylko Reduta?» [Only Reduta?]
Autorzy:
Płoski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32070562.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Reduta
Juliusz Osterwa
zespół teatralny
zespołowość
theatre ensemble
collectivity
Opis:
Internetowa książka Czy tylko Reduta? Wspólnota – zespół – spółdzielnia twórcza – kolektyw w teatrze zbiera część referatów wygłoszonych na konferencji zorganizowanej w ramach IV Zjazdu Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych w Spale (20–22 września 2019). Artykuł jest nie tyle jej recenzją, ile zapisem refleksji, które zrodziła lektura poszczególnych tekstów. Książka stanowi bowiem wielogłosową próbę opisania zespołowości i zespołu. Chociaż jest to podstawowe zjawisko życia teatralnego, dopiero w ostatnich latach stało się przedmiotem namysłu badaczy. Fenomen Reduty jest w publikacji punktem wyjścia do analiz i badań znacznie szerszych, obejmujących ogólne zasady funkcjonowania zespołów oraz studia przypadków teatrów polskich i zagranicznych. Autor artykułu komentuje przeprowadzone w książce analizy, opisując różne sposoby mitologizacji kategorii zespołowości.
The electronic publication Czy tylko Reduta? Wspólnota – zespół – spółdzielnia twórcza – kolektyw [Only Reduta? Community – Ensemble – Creative Cooperative – Collective] brings together selected papers from a conference organised as part of the 4th Congress of the Polish Society for Theatre Research in Spała (20–22 Sept. 2019). The article is not so much a review of the edited volume as a record of the author’s reflections inspired by the reading of particular essays. The book constitutes a polyphonic attempt at describing the phenomenon of the theatre collective. Fundamental as it is for theatre life, it has only recently drawn the attention of researchers. In this publication, the phenomenon of Reduta is a starting point for much broader research and analysis that address both general principles of the functioning of theatre ensembles and particular cases of Polish and foreign theatres. The author of the article comments on the analyses contained in the volume, describing various mythologisations of collectivity. (Transl. Z. Ziemann)
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2020, 69, 2; 267-276
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ze studiów nad Molierem w teatrze staropolskim
From Studies on Molière in Old Polish Theater
Autorzy:
Lewański, Julian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29433180.pdf
Data publikacji:
1956-12-30
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Molière
«Mieszczanin szlachcicem»
«Pocieszne wykwintnisie»
teatr polski 1700-1800
przekład
recepcja Molière’a
«Le Bourgeois gentilhomme»
« Les Précieuses ridicules »
Polish theater 1700–1800
translation
reception of Molière
Opis:
Artykuł dotyczy recepcji komedii Molière’a w Polsce w XVIII wieku, ze szczególnym uwzględnieniem Mieszczanina szlachcicem oraz Pociesznych wykwintniś, których dwa wczesne przekłady autor publikuje w aneksie. Mieszczanin szlachcicem został wystawiony w 1753 roku w kolegium jezuickim w Grudziądzu (Pomorze) w tłumaczeniu jezuity Antoniego Bagieńskiego (edycja krytyczna w aneksie). Przekład jest dość wierny, z tendencją do naśladowania oryginału, pominięte zostały jednak postaci kobiece ze względu na przepisy szkolne. Inną – jeszcze swobodniejszą – adaptacją Mieszczanina szlachcicem dla teatru szkolnego jest dzieło Franciszka Bohomolca (1720–1784) – redaktora Monitora Warszawskiego w latach 1765–1784. Bohomolec również pominął postaci kobiece, ponadto zmienił układ scen oraz zakończenie, aby nadać sztuce bardziej pozytywny i dydaktyczny wydźwięk. Pocieszne wykwintnisie pojawiły się na scenach staropolskich kilkakrotnie. Pierwszy znany przekład tej komedii pochodzi prawdopodobnie z początku XVIII wieku (edycja krytyczna w aneksie). Autor podkreśla wysoką jakość adaptacji, w której zachowano wiele cech oryginału, chociaż środowisko mieszczańskie komedii zostało zmienione na szlacheckie. Sztuka była prawdopodobnie prezentowana w jakiejś szlacheckiej rezydencji, może nawet na dworze królewskim. Autor komentuje jeszcze trzy inne przekłady, niektóre z nich inscenizowane prawdopodobnie w rezydencjach arystokratycznych – przeciętne tłumaczenie wojewody inflanckiego Platera (prawdopodobnie Jana Ludwika), wierszowane i gubiące różne cechy oryginału tłumaczenie Urszuli Radziwiłłowej (1752) i pozostawione w rękopisie tłumaczenie Marii Potockiej (1749). Dostosowana do potrzeb teatrów szkolnych jest natomiast zręczna adaptacja Bohomolca. Autor uznaje, że wprowadzenie doskonałych komedii francuskich do teatrów dworskich było potwierdzeniem literackich kompetencji i trafności oceny ich twórców. Obecność sztuk Moliere’a na scenach szkolnych, pomimo zakazów i zwyczajów zakonnych, uważa natomiast za świadectwo siły pióra francuskiego komediopisarza.
This article concerns the reception of Molière’s comedies in 18th-century Poland, focusing on Le Bourgeois gentilhomme (The Bourgeois Gentleman) and Les Précieuses ridicules (The Affected Ladies), whose two early translations are included in the appendix in critical editions. The former was staged in 1753 at the Jesuit college in Grudziądz (Pomerania). Although the translation by the Jesuit Antoni Bagieński (in the appendix) is generally quite faithful, with a tendency to imitate the original, all female characters were removed from the play due to school regulations. An even freer adaptation of this comedy for a school theater was prepared by Franciszek Bohomlec (1720–1784), editor of one of the first Polish periodical papers, Monitor Warszawski, from 1765 to 1784. Bohomolec not only omitted female characters, but also changed the sequence of scenes and the ending to give the play a more positive and didactic tone. Les Précieuses ridicules appeared on Old Polish stages several times. The first known translation (in the appendix) probably dates from the early 18th century. The author of the article emphasizes the high quality of this adaptation, which retained many features of the original comedy, despite changing its social milieu from the bourgeoisie to the nobility. The play was probably performed at a manor house, perhaps even at the royal court. The author also comments on three other Polish versions of the comedy, likely staged in aristocratic mansions: a mediocre translation by the Livonian gover Plater (probably Jan Ludwik), a rhymed rendering by Urszula Radziwiłł (1752), in which various features of the original are lost, and a translation by Maria Potocka (1749), which exist in manuscript. In addition, there is also a skillful adaptation by Bohomolec, where the original is altered to meet the needs of school theaters. The author concludes that the introduction of excellent French comedies into court theaters confirms their creators’ literary competence and good sense of judgement. The presence of Moliere’s plays on school stages despite monastic prohibitions and customs, in turn, is seen as a testimony to the power of the French playwright's pen.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 1956, 5, 4; 597-630
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wyspa niewolników
Wyspa niewolników [L’Île des Esclaves]
Autorzy:
de Marivaux, Pierre
Olkusz (oprac.), Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29551828.pdf
Data publikacji:
2017-10-15
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Pierre de Marivaux
«Wyspa niewolników»
dramat
«L’Île des Esclaves»
drama
Opis:
Anonimowe tłumaczenie Wyspy niewolników Marivaux z 1782 roku w opracowaniu Piotra Olkusza.
An anonymous 1782 translation of Marivaux's L’Île des Esclaves edited by Piotr Olkusz.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 3; 105-128
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wypiszę obraz z teatru który mnie się najlepiej podobał. Badawczy potencjał listów i rysunków młodych widzów w Archiwum Jana Dormana
I’m Gonna Describe You the Scene from the Theatre That I Liked Best. The Research Potential of Letters and Drawings of Young Spectators in Jan Dorman’s Archives
Autorzy:
Łukaszewicz, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36143884.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Jan Dorman
widz teatralny
teatr dla dzieci
rysunek dziecięcy
ego-dokument
theatre spectator
children theatre
children's drawings
ego-document
Opis:
Artykuł stanowi spojrzenia na praktykę pedagogiczno-artystyczną Jana Dormana przez pryzmat dziecięcej wrażliwości jego odbiorców. Traktuje rysunki i listy widzów  spektaklu „Awantura z ogniem” (1950) jako zbiór ego-dokumentów. Bada jego przydatność dla poszerzania wiedzy o historii teatru Dormana i recepcji jego sztuk.
The paper looks at Jan Dorman’s pedagogical and artistic practice through the prism of child’s sensibility of his audience. The drawings and letters of the spectators at the performance of  Awantura z ogniem (“Fire with Fire”, 1950) are considered as a collection of ego-documents. The paper examines their usefulness for expanding our knowledge about the history of Dorman’s theatre and the reception of his plays. 
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2019, 68, 3/4; 161-180
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wydawnicze losy dziennika Heleny Modrzejewskiej
A publishing history of the diary
Autorzy:
Kędziora, Alicja
Orzechowski, Emil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32084576.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Helena Modrzejewska
dziennik
aktorka
historia teatru
teatr w XIX wieku
Helena Modjeska
diary
actress
theatre history
19th century theatre
Opis:
Dziennik Heleny Modrzejewskiej publikowany był kilkukrotnie w różnych wariantach, w całości bądź we fragmentach (m.in. w „Czasie”, „Kierunkach”, „Teatrze” oraz monografiach M.M. Coleman oraz J. Szczublewskiego) obrósł w liczne nieścisłości edytorskie i redakcyjne. Opublikowane w „Pamiętniku Teatralnym” teksty są zestawieniem trzech głównych edycji Dziennika – oryginału drukowanego za rękopisem, wraz z uwzględnieniem późniejszych uwag i poprawek, pierwszej polskiej publikacji w „Czasie” w 1910 roku oraz edycji w j. angielskim, zamieszczonej w Fair Rosalind: the American Career of Helena Modjeska M.M. Coleman (1969). Diariusz został opatrzony komentarzami dotyczącymi samej jego treści: opisywanych przez Modrzejewską wydarzeń pierwszych sześciu tygodni 1893 roku, pojawiających się w nich postaci, ich relacji z aktorką, przedstawień i sztuk teatralnych, jak również wydawniczych losów Dziennika.
Helena Modrzejewska's diary was published several times in several variants, both in whole and in fragments (including the excerpts published in the Polish magazines such as Czas, Kierunki, Teatr and in monographs by Marion M. Coleman and Józef Szczublewski), Modrzejewska's diary has become ridden with numerous editorial inaccuracies. The text currently published in Pamiętnik Teatralny is a compilation of the three major editions of the Diary: the original based on the manuscript, including later comments and corrections, the first Polish publication in Czas, 1910, and its edition in English, published in M. M. Coleman’s Fair Rosalind: The American Career of Helena Modjeska (1969). The current edition is annotated with regard to its content: the events of the first six weeks of 1893, people described by Modrzejewska and their relationship with the actress, performances and theatrical plays, as well as the publishing history of the diary.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2019, 68, 1; 90-97
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wspomnienia o Reducie i Juliuszu Osterwie spisane przez Redutowców w latach 1947–1949
Memoirs about the Reduta and Juliusz Osterwa Written down by Reduta Members in 1947–1949
Autorzy:
Dulna-Rak, Ewa
Świątkowska, Wanda
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341446.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Reduta
teatr polski po 1945
wspomnienia
historia teatru
Polish theater after 1945
memoirs
theater history
Opis:
Edycja zbioru wspomnień o Reducie i Juliuszu Osterwie spisanych przez jego współpracowników w latach 1947–1949. Są one przechowywane w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa, do którego zostały przekazane w 1993 roku przez Jerzego Zajączkowskiego. Zbiór zawiera osiem wspomnień (w formie opisowej i w formie listów) oraz trzy odpowiedzi na kwestionariusz, zawierający dwadzieścia siedem pytań na temat Reduty i Osterwy. Autorami wspomnień są: Adam Bunsch, Włodzimierz Chełmicki, Jan Ciecierski, Halszka Kamocka, Aleksandra Rostkowska, Andrzej Rybicki, Alfred Szymański, Irena Netto i Halina Gallowa. Autorstwa jednej ankiety nie udało się ustalić. Zbiór ten zawiera cenne informacje dotyczące pracy w Reducie, sposobu pracy i funkcjonowania Zespołu, reżyserii Osterwy i procesu przygotowywania przedstawień, a także życia codziennego w Reducie. Autorzy wspominają Juliusza Osterwę jako artystę, pedagoga, reżysera, aktora, ale także jako osobę prywatną, opisując jego relacje ze współpracownikami, charakter, sposób zachowania czy osobiste preferencje. Zgromadzone tu wspomnienia zostają opublikowane po raz pierwszy i jako takie są cennym materiałem faktograficznym do badań nad dziejami Reduty i biografią jej założyciela.
This is an annotated critical edition of memoirs about Reduta and Juliusz Osterwa written by his associates in the years 1947–1949. They are kept in the Historical Museum of the City of Kraków, to which they were donated in 1993 by Jerzy Zajączkowski. The collection contains eight memoirs (in descriptive form and as letters) and three responses to a questionnaire containing twenty-seven questions about Reduta and Osterwa. The authors of the memoirs are: Adam Bunsch, Włodzimierz Chełmicki, Jan Ciecierski, Halszka Kamocka, Aleksandra Rostkowska, Andrzej Rybicki, Alfred Szymański, Irena Netto, and Halina Gallowa. The authorship of one questionnaire could not be established. This collection contains valuable information about work at Reduta, the way the group worked and functioned, Osterwa's direction and the process of preparing performances, as well as everyday life at Reduta. The authors remember Juliusz Osterwa as an artist, pedagogue, director, and actor, but also as a private person, describing his relationships with co-workers, his character, manner and personal preferences. The memoirs collected here are published for the first time and as such are valuable factographic material for research into the history of Reduta and the biography of its founder.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 1/2; 226-262
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wracając do Molière’a: Wprowadzenie
Returning to Molière: Introduction
Autorzy:
Kencki, Patryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29432208.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Molière
historia teatru
historia dramatu
recepcja Molière’a
theater history
drama history
reception of Molière
Opis:
Wprowadzenie do bloku tematycznego Molière: Powroty. Autor przedstawia najważniejsze inicjatywy artystyczne i naukowe zrealizowane w Polsce z okazji 400-lecia urodzin Molière’a. Przypomina dwudziestowiecznych tłumaczy komedii Molière’a na język polski oraz książki polskich badaczy podejmujących refleksję nad różnymi aspektami jego twórczości i jej recepcji. Wymienia również poświęcone francuskiemu komediopisarzowi artykuły publikowane na łamach „Pamiętnika Teatralnego” od 1956 roku.
Introduction to essay cluster Molière Revisited. The author presents the most substantial artistic and academic projects carried out in Poland on the occasion of the 400th anniversary of Molière's birth. He recalls 20th-century translators of Molière's comedies into Polish and books by Polish scholars reflecting on various aspects of his work and its reception. He also lists articles on the works of Molière and their translations or productions published in the pages of Pamiętnik Teatralny since 1956.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2023, 72, 1; 11-18
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wolność, historia, pacyfizm: O dramatach Stanisława Hadyny
Freedom, History, Pacifism: Stanisław Hadyna’s Playwrighting
Autorzy:
Szturc, Włodzimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32083654.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Stanisław Hadyna
dramat postaw obywatelskich
«Deklaracja 76»
dramat homiletyczny
dramat polski po 1945
teatr w Krakowie
drama of civic attitudes
«Declaration 76»
homiletic drama
Polish drama after 1945
theater in Krakow
Opis:
Artykuł poświęcony jest twórczości dramatycznej Stanisława Hadyny, folklorysty i kompozytora znanego przede wszystkim jako założyciel Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”. Autor analizuje jego cztery niepublikowane dramaty, których bohaterami są m.in. Thomas Paine, Martin Luther King czy Mahatma Gandhi, napisane w latach 1969–1976 najpierw po angielsku, później po polsku, i nagradzane na konkursach UNESCO. Omawia także dokumentację inscenizacji jednego z nich w krakowskim Teatrze im. Juliusza Słowackiego (Deklaracja 76, 1977), która w ostatnich latach PRL niosła odważne obywatelskie przesłanie. Czyta sztuki Hadyny jako dramaty wolności i opresji w różnych czasach historycznych, interpretując je jako listy z oblężonego świata, a zarazem poetyckie traktaty o doświadczeniu samotności i osobności. Wydobywa homiletyczny wymiar utworów skonstruowanych jak kazania rozpisane na wiele głosów i wskazuje na luterańską proweniencję zawartej w nich ewangeliczno-spirytualistycznej wizji człowieka. W hermeneutycznych analizach uwypukla eklektyczny charakter dramaturgicznych rozwiązań stosowanych przez Hadynę i interpretuje sposoby wykorzystania różnych konwencji teatralnych i performatywnych (misterium, tableau vivant, teatr epicki, happening) oraz tradycji religijnych.
This article discusses the dramatic output of Stanisław Hadyna, a folklorist and composer, known above all as the founder of Śląsk Song and Dance Ensemble. The author analyzes Hadyna’s four unpublished dramas, written in 1969–1976, originally in English, then in Polish, and awarded at UNESCO competitions. Their protagonists include Thomas Paine, Martin Luther King, and Mahatma Gandhi. The article also draws on the documentation of the staging of one of these plays, Declaration 76, at Krakow’s Juliusz Słowacki Theatre in 1977; during the decline of the communist Polish People’s Republic, it carried a courageous civic message. The author presents Hadyna’s works as dramas of freedom and oppression in different historical periods; he interprets them as letters from a besieged world and, at the same time, as poetic treatises on the experience of loneliness and separateness. He emphasizes the homiletic dimension of these works, which are constructed as sermons written for many voices, and points to the Lutheran provenance of Hadyna’s evangelical-spiritual vision of man. Hermeneutical analyses highlight the eclectic nature of the playwright’s dramaturgical solutions and interpret his use of various theatrical and performative conventions (mystery play, tableau vivant, epic theater, happening) and religious traditions.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2022, 71, 1; 75-93
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wokół dramaturgicznego debiutu Felicjana Faleńskiego
The Debut Play by Felicjan Faleński
Autorzy:
Dybizbański, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/47232002.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Felicjan Faleński
dramat
autograf
XIX wiek
rewolucja
drama
autograph
19th century
revolution
Opis:
Nigdy niewydany pierwszy ukończony dramat Felicjana Faleńskiego – Smutne dzieje powstania w Dalekarlii z 1867 roku – odpowiada programowym założeniom Victora Hugo, wedle których dzieło sztuki dramatycznej powinno być „przeszłością ożywioną na rzecz teraźniejszości”. Pisany pod wpływem świeżego wspomnienia powstania styczniowego traktuje o zrywie Szwedów przeciwko dominacji Danii w związku państw skandynawskich ustanowionym przez unię kalmarską u schyłku XIV wieku, przedstawia nadużycia Duńczyków i króla Eryka Pomorskiego, bunt szwedzkich możnowładców i mas ludowych pod dowództwem prostego górnika, obalenie króla, zdradę jednego z feudałów, zamach stanu, skrytobójstwo. Akcja została skomponowana według mechanizmów dziejowych znanych z szekspirowskich kronik z przydaniem w losie monarchy calderonowskiego pierwiastka rządów Bożej opatrzności nad światem ziemskiej historii.
Felicjan Faleński’s unpublished, first completed drama, Smutne dzieje powstania w Dalekarlii [The Sad Story of the Uprising in Dalecarlia] from 1867, corresponds to Victor Hugo’s program, whereby a work of dramatic art should be “the past revived for the present”. Written with a fresh memory of the January Uprising of 1863, Faleński’s text tells about the rebellion of the Swedes against Danish domination in the union of Scandinavian states established by the Kalmar Union at the end of the 14th century. The play depicts the abuses of the Danes and King Eric of Pomerania, the rebellion of Swedish nobility and the popular masses led by a simple miner, the overthrow of the king, the betrayal of one of the feudal lords, the coup d’état, and the assassination. The action is arranged according to the historical mechanisms known from Shakespeare’s chronicles; in presenting the monarch’s fate, Faleński adds the Calderonian element of the rule of divine providence over the world of earthly history.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2021, 70, 2; 91-109
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wojna i zagłada: Odbicie doświadczeń z lat 1939–1945 w przedstawieniach i pisarstwie Erwina Axera
War and the Holocaust: A reflection of experiences from 1939-1945 in the productions and writings of Erwin Axer
Autorzy:
Węgrzyniak, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36142100.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Erwin Axer
Zagłada
teatr polski
II wojna światowa
Holocaust
Polish theatre
World War II
Opis:
Szkic jest próbą odtworzenia doświadczeń reżysera Erwina Axera (1917–2012), realizującego spektakle nie tylko na scenach polskich, ale też niemieckojęzycznych, w czasie wojny z lat 1939–1945. Od września 1939 do czerwca 1941 był on zatrudniony, także jako aktor, w polskim teatrze we Lwowie włączonym do Związku Sowieckiego. W lipcu 1941 uznany przez Niemców za Żyda został zamknięty we lwowskim getcie, gdzie pracował jako robotnik. Po ucieczce z getta w grudniu 1942 do Warszawy był ukrywany w prywatnych mieszkaniach. Od sierpnia do października 1944 uczestniczył w Powstaniu Warszawskim. Po jego klęsce wraz z żołnierzami Armii Krajowej wywieziony został do obozu jenieckiego na terenie Niemiec w maju 1945 wyzwolonego przez armię USA. Axer wielokrotnie powracał do owych doświadczeń w tekstach wspomnieniowych oraz pośrednio w przedstawieniach takich jak "Niemcy" i "Pierwszy dzień wolności" Kruczkowskiego, "Kariera Artura Ui" Brechta czy "Dochodzenie" Weissa. Chociaż był powściągliwy w przywoływaniu swych doświadczeń jako niedoszłej ofiary Holocaustu. Mając skomplikowaną tożsamość polsko-żydowsko-niemiecką, w swoich spektaklach nie pozbawiał człowieczeństwa katów – włącznie z Adolfem Hitlerem. Dokonywał rozrachunku ze zbrodniami dokonanymi w trakcie panowania ideologii narodowego socjalizmu właściwie z wewnętrznej perspektywy kultury niemieckiej
The essay is an attempt to recreate the experiences of the director Erwin Axer (1917-2012), who staged productions not only on Polish- but also German-language stages during the war of 1939-1945. From September 1939 to June 1941 he was employed, also as an actor, in the Polish theatre in Lvov, incorporated into the Soviet Union. In July 1941, considered a Jew by the Germans, he was locked up in the Lvov ghetto, where he worked as a labourer. After escaping from the ghetto in December 1942, he was hiding in private apartments in Warsaw. From August to October 1944 he took part in the Warsaw Uprising. After the insurgents’ defeat, together with the soldiers of the Home Army, he was taken to a prisoner-of-war camp in Germany, liberated by the US Army in May 1945. Axer frequently returned to these experiences in his memoirs and indirectly in some of his productions, such as Niemcy (Germans) and Pierwszy dzień wolności (The First Day of Freedom) by Leon Kruczkowski, Bertolt Brecht’s Resistible Rise of Arturo Ui and Peter Weiss’s Investigation. Although he showed restraint in invoking his experiences as a would-be victim of the Holocaust, having a complicated Polish-Jewish-German identity, he did not deprive the executioners of their humanity in his productions, including Adolf Hitler. He made a settlement with the crimes committed during the reign of the ideology of national socialism practically from the inner perspective of German culture.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2019, 68, 2; 5-22
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wojciech Klimczyk, Wirus mobilizacji. Taniec a kształtowanie się nowoczesności (1455–1795), Tom 1: Dworskie kroki; Tom 2: Mieszczańskie gesty, Universitas, Kraków 2015.
Autorzy:
Kondrasiuk, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36139125.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
historia teatru
historia tańca
performans teatralny
estetyka teatralna
choreografia
choreografie społeczne
kinesis
theatre history
dance history
theatrical performance
theatrical aesthetics
choreography
social choreographies
Opis:
Wojciech Klimczyk w dziele Wirus mobilizacji prezentuję historię Europy Zachodniej widzianą poprzez przemiany w jej praktykach tanecznych, albo – zgodnie z językiem używanym przez Klimczyka – przegląd kolejnych choreografii społecznych. W dwóch obszernych tomach zaszyto w istocie kilka książek pokrewnych tematycznie: historię choreografii wraz z historią tańców; społeczno-polityczną oraz kulturową historię tańca; historię stanowisk estetycznych w tej dziedzinie; kinetyczne analizy obrazów i dramatów; przegląd stanowisk filozoficznych wykonany z perspektywy definiowania ludzkiej cielesności. Autor bezpośrednio wskazuje też badaczy, którym zawdzięcza ramy teoretyczne. Swoją osobliwą wizję historyczności opiera na foucaultowskiej koncepcji „épistème", za Bourdieu opisuje mechanizmy dystynkcji, „wytwarzające” tańcem hierarchie społeczne, a od Rancière’a przejmuje ponadczasowe pojęcie „postrzegalnego”, przeformułowując je w „poruszalne”. Wszystko to pozwala mu na wyprowadzenie nadrzędnej, generalizującej kategorii kinesis, manifestującej się nie tylko w tańcu artystycznym, ale przede wszystkim – w wielu innych widowiskach kulturowych.
In his work, Wirus mobilizacji, Wojciech Klimczyk presents a history of Western Europe interpreted through the changing dancing practices, or to use Klimczyk’s own vocabulary, an owerview of subsequent social choreographies. The two sizeable volumes contain several books on related topics: a history of choreography including a history of dances; a social and political history of dancing; a history of aesthetic positions with respect to dance; kinetic analyses of paintings and dramas; an overview of philosophical reflexion with an eye to how human body is defined. Klimczyk openly refers to the scholars who have supplied him with the theoretical framework for his endeavour. His curious idea of historicity is based on Foucault’s concept of épistème; following Pierre Bourdieu, he describes the mechanisms of distinction that produce social hierarchies through dance; whereas Rancière has inspired him with the atemporal concept of the perceivable, which Klimczyk uses as an analogy for his own concept of “the movable.” All of it enables him to arrive at a more general, higher-level category of kinesis whose changeable form permeates history and manifests itself not only in artistic dance, but most of all in many other cultural spectacles.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2018, 67, 1/2; 225-229
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Władza i teatr: Wokół Dziadów i Marca ‘68
Power and the Theatre: On the Production of Forefathers Eve and the Polish March of 1968
Autorzy:
Raszewska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36131923.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
teatr polski
teatr i polityka
Adam Mickiewicz
polityka kulturalna
Dziady
Marzec 1968
Polish theatre
theatre and politics
cultural politics
1968 Polish political crisis
Opis:
Autorka przedstawia wydarzenia trzech sezonów (1966/67 do 1968/69) związane z gorącą sytuacją polityczną, jaka wytworzyła się w polskim teatrze wokół zdjęcia z repertuaru Teatru Narodowego Dziadów Adama Mickiewicza w reżyserii Kazimierz Dejmka. Sytuacja międzynarodowa (wojna 6 dniowa, praska wiosna) powodowała wyjątkową czujność cenzury i władz politycznych wszystkich szczebli. O ile powszechnie znane są wydarzenia w Warszawie (choć o szczegółach cenzurowania Po górach, po chmurach Brylla w Teatrze Współczesnym piszemy po raz pierwszy), o tyle mało wiadomo było o wydarzeniach poza Warszawą, a te bywały niekiedy zdumiewające. Na użytek tego tekstu Jan Maciejowski opisał autorce dzieje swojego „odejścia" ze Szczecina i „nieobjęcia" dyrekcji Starego Teatru – o czym nigdzie nie wspomniano. Autorka starała się przedstawić garść faktów mniej znanych, stanowiących otoczkę „sprawy Dziadów”. Nie pretenduje do tworzenia jakichkolwiek tez ogólnych, stawiania diagnoz, raczej chodziło o pokazanie atmosfery, tej specyficznej, właściwej tamtym czasom, mieszaniny grozy, nadgorliwości, cynizmu, paranoi władz, domysłów, także – bezradności.
The author discusses three theatre seasons (1966/67–1968/69) focusing on events that bear on the strained political situation following the taking Kazimierz Dejmek’s production of Mickiewicz’s Dziady (Forefathers Eve) off the stage of the Narodowy Theatre. Political turmoil abroad (the Six Day War, the Prague Spring, etc.) put censors and government officials of all levels on their toes. Insofar as the events taking place in Warsaw are well known (though the specifics of censoring Po górach, po chmurach (Over the Mountains and over the Clouds) by Bryll at the Współczesny Theatre are discussed for the first time here), we still know little about the situation outside the capital, and the things going on there were sometimes astounding. For the purposes of this article, Jan Maciejowski has recounted the story of his “leaving” of Szczecin and “not taking over” the management of the Stary Theatre, which was never mentioned anywhere. The author presents a handful of less known facts surrounding the “Forefathers Eve affair.” She does not purport to make any general statements nor does she offer any definitive diagnosis; the point is rather to convey the atmosphere, the specific and characteristic mixture of fear, eagerness, cynicism, conjectures, and helplessness.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2018, 67, 1/2; 59-82
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wizerunki równoległe Stanisława Augusta podczas inauguracji Teatru Królewskiego w Starej Oranżerii 6 września 1788 roku
Parallel Representations of King Stanisław August at the Opening of the Royal Theatre in the Old Orangery on 6 September 1788
Autorzy:
Szumańska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30105876.pdf
Data publikacji:
2018-12-20
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Stanisław August Poniatowski
Stanisław August
Łazienki Królewskie
Teatr w Starej Oranżerii
ikonografia władzy
Stanislaus August Poniatowski
Stanislaw Augustus’ reign
The Old Orangery Theater
Stanisław II Augustus
royal iconography
Opis:
Artykuł omawia inaugurację Teatru Królewskiego w Starej Oranżerii w dniu 6 września 1788, która była imponującym widowiskiem i miała przemyślaną konstrukcję. Autorka analizuje przebieg otwarcia prywatnej sceny stanisławowskiej, która zintensyfikowała życie kulturalne w Łazienkach Królewskich. Analizie zostają poddane wizerunki równoległe Stanisława Augusta w dekoracji Teatru Królewskiego, jak również portrety ewokowane 
w wystawionych wówczas komediach: La Partie de chasse de Henri Quatre Charlesa Collé 
i George Dandin Moliera oraz balecie Rybaki w choreografii D. Kurtza. Autorka wskazuje, w jaki sposób malowidła na teatralnym plafonie, ukazujące króla jako Apollina w otoczeniu czterech dramatopisarzy (Sofokles, Szekspir, Racine, Molier), projekt kurtyny przedstawiający „Dziewięć muz na Parnasie” oraz wystawione dramaty 
i balet tworzyły spójną opowieść o Stanisławie Auguście. Analiza ta pokazuje, że przekaz estetyczny inauguracji był tożsamy z przekazem politycznym, a intercielesność monarchy 
w tym widowisku pomagała królowi w budowaniu własnej tożsamości.
The article discusses the inauguration of the Royal Theatre in the Old Orangery that took place on 6 September 1788 and was an impressive spectacle with a well thought out composition. The author analyses closely the opening of the king’s private theatre stage, which greatly added to the cultural life at the Royal Łazienki. The analysis includes parallel representations of Stanisław August that were part of the theatre hall’s decoration as well as the portrayals discernable in the comedies performed on that occasion: La Partie de chasse d’Henri Quatre by Charles Collé and George Dandin by Molière, and the performance of Rybaki (‘Fishermen’), a ballet choreographed by Daniel Kurtz. The author argues that the painted plafond featuring the king as Apollo surrounded by four playwrights (Sophocles, Shakespeare, Racine, and Molière), the curtain decoration with “The Nine Muses on the Parnassus” and the comedies and ballet performed at the opening told a coherent story about Stanisław August. The analysis shows that the aesthetic message conveyed at the inauguration was identical with the political one, and the interplay of the king’s representations helped the monarch build his identity.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2018, 67, 4; 87-112
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 309

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies