Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Naturalny Metajezyk Semantyczny" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-8 z 8
    Tytuł:
    Bulgarian Evidential Forms and Wierzbicka’s NSM
    Bułgarskie formy ewidencjalne i naturalny metajęzyk semantyczny A. Wierzbickiej
    Autorzy:
    Genew-Puhalewa, Iliana
    Popova, Gergana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33315295.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    natural semantic metalanguage
    evidentiality
    dubitativity
    inferentiality
    Bulgarian language
    grammar
    naturalny metajęzyk semantyczny
    ewidencjalność
    dubitatywność
    inferencjalność
    język bułgarski
    gramatyka
    Opis:
    Our focus in this paper is on the semantics of a particular grammatical category of Bulgarian, namely evidentiality. Our starting point is the account of evidentiality in Macedonian and Bulgarian in Wierzbicka (in Semantics: Primes and Universals. Oxford: 1996). We elaborate and expand on this proposal by suggesting semantic formulae for the renarrative, dubitative, inferential, and mirative forms, incorporating Wierzbicka’s universal semantic primitives know and think. Our aim is to provide a stepping stone towards precise intra- and inter-linguistic comparisons.  
    Artykuł skupia się na semantyce specyficznego obszaru gramatyki języka bułgarskiego, znanego jako ewidencjalność. Wywód opiera się na dyskusji z koncepcją Anny Wierzbickiej dotyczącą ewidencjalności w językach bułgarskim i macedońskim (w: Semantics: Primes and Universals. Oxford: 1996). Autorki próbują określić znaczenie bułgarskich form renaratywnych, dubitatywnych, inferencjalnych i miratywnych, korzystając z proponowanych przez Wierzbicką uniwersalnych jednostek semantycznych ‘wiem’ i ‘myślę’. W rezultacie artykuł rewiduje oraz weryfikuje metodologię Wierzbickiej, ukazując jej przydatność w opisie kategorii gramatycznych oraz w badaniach międzykulturowych.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2023, 23
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    NMS poza paradygmatem anglocentrycznym: Bert Peeters (red.), Heart- and Soul-like Constructs across Languages, Cultures, and Epochs, seria „Routledge Focus”, New York and London: Routledge, 2019, 148 s. ISBN: 9781138745308 (twarda oprawa); 9781315180670 (eBook)
    Autorzy:
    Underhill, James W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2081397.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    naturalny metajęzyk semantyczny
    paradygmat anglocentryczny
    język i kultura
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2020, 32; 235-240
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Słowa-klucze ujęte w Naturalny Metajęzyk Semantyczny: Carsten Levisen i Sophia Waters (ed.), Cultural Keywords in Discourse, Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, 2017, s. ix + 249. ISBN: 978 90 272 5682 9 (twarda oprawa), 978 90 272 6547 0 (e-book). Cena: 95,00 EUR
    Autorzy:
    Głaz, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/611353.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    słowa-klucze
    dyskurs
    Naturalny Metajęzyk Semantyczny
    językowy obraz świata
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2019, 31
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Angielskie (white) lies i francuskie (pieux) mensonges. Etnolingwistyczne rozważania o niemówieniu prawdy
    Autorzy:
    Peeters, Bert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/611446.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    lying
    white lies
    pieux mensonges
    Natural Semantic Metalanguage
    cross-cultural differences
    Naturalny Metajęzyk Semantyczny
    różnice międzykulturowe
    Opis:
    The fact that most European languages have a word similar to the verb lie has led many to believe that lying is a universal cognitive category, that all human beings have an intuitive understanding of what it means to lie, and that all forms of discourse involving a lack of truth can be analysed as forms of lying, wherever they occur. This is a myth. Within Europe itself, there are differences, and these become more outspoken once we move further away. Even a Melanesian creole such as Bislama, in spite of being English-based, has no strict equivalent to the verb lie; the closest it gets is by means of the verb giaman, which, unlike to lie, refers to a fairly common, sometimes even a necessary course of action. On the other hand, whereas, at least from an Anglo point of view, lying is mostly felt to be morally reprehensible, there are instances that are not as straightforward. In English, lies that are deemed less bad than others are often referred to as white lies. Other terms exist, but this one is by far the commonest and has a high degree of cultural salience. Does the concept exist in other languages, e.g. French? The phrase pieux mensonge comes to mind. I propose to show that white lies and pieux mensonges are overlapping categories, but that they carry different connotations, which I will spell out using a tool known as the Natural Semantic Metalanguage.
    Fakt, iż w większości języków europejskich istnieją słowa podobne do angielskiego lie ‘kłamać’ sugeruje, że jest to uniwersalna kategoria poznawcza. Może się zatem wydawać, że wszyscy ludzie intuicyjnie rozumieją, czym jest lying ‘kłamstwo’ i że wszelkie formy dyskursu, w których ma miejsce mijanie się z prawdą, bez względu na ich pochodzenie, można uznać za formę lying. To jednak mit – różnice istnieją nawet w Europie, a w miarę, jak się od niej oddalamy, stają się coraz wyraźniejsze. Na przykład w opartym na angielszczyźnie melanezyjskim kreolskim języku bislama nie występuje ścisły odpowiednik angielskiego lie – najbliższym słowem jest czasownik giaman, który w przeciwieństwie do lie oznacza dosyć powszechnie akceptowany, czasami wręcz konieczny sposób postępowania. Z drugiej strony, przynajmniej z anglocentrycznego punktu widzenia, chociaż lying najczęściej odbierane jest jako moralnie naganne, istnieją przypadki, gdzie nie jest to oczywiste. Niektóre kłamstwa uznaje się za nie tak złe, jak inne – określa się je jako white lies ‘białe kłamstwa’ (istnieją także inne sformułowania, jednak to jest najczęstsze i najbardziej wyraziste kulturowo). Czy pojęcie to występuje w innych językach, np. we francuskim? W języku tym istnieje wyrażenie pieux mensonge, dosł. ‘pobożne kłamstwo’. W artykule staram się wykazać, iż semantyka wyrażeń white lies i pieux mensonges częściowo się pokrywa, lecz także, że mają one inne konotacje, które opisuję za pomocą Naturalnego Metajęzyka Semantycznego.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2018, 30
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    “Poczucie uprawnienia” zakodowane w gramatyce angielskiej
    Autorzy:
    Wierzbicka, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/611595.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    entitlement
    function of pronoun my
    ritualistic activity
    privacy
    Natural Semantic Metalanguage
    uprawnienie
    funkcja ang. zaimka my ‘mój/moja/moje’
    działanie rutynowe
    prywatność
    Naturalny Metajezyk Semantyczny
    Opis:
    The study claims that in English there is a grammatical construction, or even a family of constructions, that expresses the notion of a ‘sense of entitlement’. In sentences like Can I have my apple and cheese, please?, this notion is expressed with the pronoun my. In order to describe the meaning of this construction in a way that would be understandable not only to speakers of English but also those whose languages do not contain the word for ‘entitlement’, Natural Semantic Metalanguage is used. NSM, in the intention of its creators, allows for descriptions of languages and cultures with the use of universal and semantically simple concepts, present in all languages as lexemes or similar units.The ‘sense of entitlement’ is expressed when everyday rituals are violated, which disturbs the speaker, e.g. Would you leave me finish my breakfast?. The assumption here is that everyone has the right and wants to perform these regular, ritualistic activities. The range of potential obstacles has not been established at this stage of research but can be captured in the formula “I cannot do now what I always do at this time; this is bad; everybody can know this”.The meaning of a ‘sense of entitlement’ is connected with such words and expressions as have the right to, be entitled to, personal space, privacy, violate/disturb/interfere, which express some of the major assumptions and concerns of contemporary Anglo-culture. Especially interesting is the connection between the ‘sense of entitlement’ and justice because both are grounded in the existence of voluntarily obeyed principles. It appears that the English grammar contains an implicit understanding that everybody has the right to their personal routine that involves having breakfast (my breakfast) or dinner (my dinner) in a particular way, or e.g. reading (my newspaper). It is bad when the routine is disturbed by others.
    Autorka zauważa, że język angielski ma konstrukcję, a być może nawet rodzinę konstrukcji gramatycznych, pozwalającą wyrażać specyficzne dla angielskiej kultury znaczenie „poczucia uprawnienia” („poczucie bycia uprawnionym do”). W zdaniach takich jak Can I have my apple and cheese, please? nośnikiem owego „poczucia uprawnienia” jest zaimek my ‘mój’. Aby opisać znaczenie tej konstrukcji w sposób zrozumiały nie tylko dla użytkowników języka angielskiego, ale także dla tych, których języki nie mają odpowiedników ang. słowa entitlement ‘uprawnienie’, zastosowany został Naturalny Metajęzyk Semantyczny. W intencji jego twórców, ten minijęzyk pozwala opisywać języki i kultury za pomocą wspólnych wszystkim językom, uniwersalnych i semantycznie prostych pojęć, które w tych językach mają wykładniki bądź w postaci słów, bądź w postaci elementów podobnych do słów.„Poczucie uprawnienia” wyrażane jest wówczas, gdy dochodzi do zakłócenia codziennych rutynowych zachowań, do których mówiący jest przyzwyczajony, np. Would you leave me finish my breakfast? (‘Czy pozwolisz mi skończyć moje śniadanie?’). Zakłada, że każdy ma prawo do wykonywania rutynowych czynności, do których przywykł i które chce wykonywać. Zakres przeszkód, które uniemożliwiają mówiącemu robienie tego, co chce w danym momencie, nie został na tym etapie badań sprecyzowany. W przybliżeniu można go ująć formułą: „Nie mogę teraz robić czegoś, co zawsze robię w tej chwili; to jest złe; każdy może to wiedzieć”.Znaczenie „poczucia uprawnienia” wiąże się z takimi słowami i wyrażeniami, jak mieć prawo, być uprawnionym, przestrzeń osobista, prywatność, naruszać/przeszkadzać/zakłócać, które wyrażają niektóre z głównych założeń i trosk współczesnej kultury anglojęzycznej. Szczególnie interesujący jest związek między „poczuciem uprawnienia” a sprawiedliwością, ponieważ oba pojęcia zakładają istnienie zasad i zgodę na ich przestrzeganie. Wydaje się, że w gramatyce angielskiej zakodowany jest konsensus co do tego, że wszyscy mają prawo do osobistej rutyny, na którą składają się czynności takie, jak między innymi jedzenie w określony sposób śniadania (my breakfast) czy obiadu (my dinner) albo czytanie gazety (my newspaper) i jest źle, kiedy procedury te są zakłócane przez inne osoby.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2018, 30
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Emocje i potrzeby w przestrzeni szkolnej dzieci 10-letnich – psychologiczno-lingwistyczna analiza narracji osobistych w świetle protokołu Global Tales
    Autorzy:
    Dłużniewska, Agnieszka
    Kuracki, Kamil
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31804177.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    personal narratives
    emotions
    psychological needs
    childhood
    Global Tales protocol
    Natural Semantic Metalanguage
    narracje osobiste
    emocje
    potrzeby psychologiczne
    dzieciństwo
    protokół Global Tales
    Naturalny Metajęzyk Semantyczny
    Opis:
    Wprowadzenie: Narracje osobiste dzieci są ważnym źródłem wiedzy o doświadczeniach generujących zarówno pozytywne, jak i negatywne emocje, a także o ujawnianych potrzebach psychologicznych. Wykorzystany w badaniu protokół Global Tales pozwala m.in. na zidentyfikowanie tych z nich, które bezpośrednio odnoszą się do funkcjonowania w środowisku szkolnym. Cel badań: Celem badań było rozpoznanie sytuacji znaczących w narracjach dzieci 10-letnich w odpowiedzi na sześć monitów protokołu Global Tales oraz rozpoznanie językowych środków wyrazu emocji i potrzeb psychologicznych w kontekście opowiadania o doświadczeniach związanych z funkcjonowaniem szkolnym badanych dzieci. Metoda badań: W badaniu przeprowadzonym z wykorzystaniem protokołu Global Tales wzięło udział dwadzieścioro pięcioro 10-letnich dzieci bez stwierdzonych dysfunkcji rozwojowych. Po dokonaniu transkrypcji odpowiedzi dzieci przeprowadzono analizę jakościową i ilościową w celu zidentyfikowania sytuacji znaczących generujących pozytywne i negatywne emocje oraz rozpoznania językowych środków wyrazu emocji i potrzeb psychologicznych w dziecięcych narracjach. Wyniki: Badanie pozwoliło rozpoznać, jakie znaczące doświadczenia ujawniane w narracjach dzieci generują pozytywne i negatywne emocje, jaka część z nich odnosi się do środowiska szkolnego i funkcjonowania w roli ucznia, w jaki sposób dzieci konstruują narracje o sytuacjach znaczących w warstwie językowej, w tym również, w kontekście wykorzystywania jednostek uniwersalnych języka naturalnego, a także jakie potrzeby psychologiczne są ujawniane w wypowiedziach dzieci na temat doświadczeń związanych z wydarzeniami dotyczącymi środowiska szkolnego. Wnioski: Badania uzupełnią ważny obszar wiedzy na temat używania przez dzieci języka do wyrażania emocji i potrzeb związanych ze znaczącymi sytuacjami dotyczącymi funkcjonowania szkolnego. Protokół Global Tales może być wykorzystywany jako narzędzie służące psychologiczno-lingwistycznej analizie narracji dzieci w późnym wieku szkolnym.
    Introduction: Children's personal narratives are an important source of knowledge about experiences generating both positive and negative emotions, as well as about revealed psychological needs. The Global Tales protocol used in the study allows e.g. to identify those that directly relate to functioning in the school environment. Research Aim: The aim of the research was to identify significant situations in the narratives of 10-year-old children in response to the six prompts of the Global Tales protocol, and to identify linguistic means of expressing emotions and psychological needs in the context of telling about experiences related to school functioning of the surveyed children. Method: Twenty-five 10-year-old children without diagnosed developmental dysfunctions took part in the study conducted using the Global Tales protocol. After the children's responses were transcribed, a qualitative and quantitative analysis was carried out to identify significant situations generating positive and negative emotions and to recognize the linguistic means of expressing emotions and psychological needs in children's narratives. Results: The study made it possible to identify what significant experiences revealed in children's narratives generate positive and negative emotions, what part of them relate to the school environment and functioning as a student, how children construct narratives about situations that are significant in the linguistic layer, including in the context of the use of universal units of natural language, and what psychological needs are revealed in children's statements about experiences related to events related to the school environment. Conclusions: The research will complete an important area of knowledge about children's use of language to express emotions and needs related to significant situations in school functioning. The Global Tales protocol can be used as a tool for the psychological-linguistic analysis of children's narratives in late school age.
    Źródło:
    Lubelski Rocznik Pedagogiczny; 2023, 42, 3; 25-39
    0137-6136
    Pojawia się w:
    Lubelski Rocznik Pedagogiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    An invisible virtue: slušnost as a key Czech cultural value
    Niewidzialna cnota: slušnost jako kluczowa wartość w kulturze czeskiej
    Autorzy:
    Pavlásková, Marie
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/34670929.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Natural Semantic Metalanguage
    Czech
    linguistic worldview
    cultural key word
    moral values
    slušný člověk
    Naturalny Metajęzyk Semantyczny
    język czeski
    językowy obraz świata
    kulturowe słowo-klucz
    wartości moralne
    Opis:
    W artykule omawia się koncept slušnost w czeskim językowym obrazie świata. Autorka stawia hipotezę, iż w czeskiej lingwokulturze slušnost może mieć status słowa-klucza lub kluczowej wartości moralnej, co wynika z historycznego doświadczenia czeskiego społeczeństwa. W niniejszym badaniu, opartym głównie na danych z korpusów języka czeskiego, analizuje się dwa odnoszące się do ludzi znaczenia słowa slušnost i proponuje ich eksplikacje z wykorzystaniem Naturalnego Metajęzyka Semantycznego. Model ten, rozwijany głównie przez Annę Wierzbicką i Cliffa Goddarda, umożliwia nie tylko wyjaśnienie złożonego konceptu slušnost, lecz także dokonanie tego w sposób prosty, uniwersalny i nie-etnocentryczny.
    This paper aims to examine the concept of slušnost in the Czech linguistic worldview. It is hypothesised that slušnost might be a Czech cultural key word, or, in this case, a key moral value of Czech linguaculture, resulting from a specific historical experience of the community of Czech speakers. This study, based mainly on the data from Czech language corpora, analyses two human-related meanings of slušnost and explicates them through the universal and elementary Natural Semantic Metalanguage. This methodological tool, developed mainly by Anna Wierzbicka and Cliff Goddard, makes it possible not only to clarify the complex and culture-specific concept of slušnost, but also to explicate it in a simple, universal, and non-ethnocentric way.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2023, 35; 241-259
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zastosowanie analizy semantycznej w interpretacji Mt 6,22-23
    Application of semantic analysis to interpret on Matt 6:22-23
    Autorzy:
    Wielgut, Franciszek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553749.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-01
    Wydawca:
    Wyższe Seminarium Misyjne Księży Sercanów
    Tematy:
    metafora oka i światła
    metafora światła i ciemności
    pojęcia uniwersalne
    prawo moralne
    prawda
    dobro
    zło
    naturalny metajęzyk semantyczny
    analiza semantyczna
    metaphor of the eye and light
    metaphor of light and darkness
    universal concepts
    moral law
    truth
    good
    evil
    Natural Semantic Metalanguage
    semantic analysis
    Opis:
    Fragment Jezusowego Kazania na górze o oku i świetle (Mt 6,22-23) sprawia egzegetom niemałe trudności z interpretacją. Większość z nich odnosi się do różnych tradycji biblijnych i pozabiblijnych, które stanowią podstawowy kontekst dla badanego fragmentu. Niniejszy artykuł sięga do interpretacji powiedzenia Jezusa metodą naturalnego metajęzyka semantycznego, opracowaną przez Annę Wierzbicką, profesor językoznawstwa. Głównymi kryteriami wyznaczającymi analizę tekstu są kryteria głębi i spójności. Badanie obejmuje kontekst całości Pisma Świętego, niektóre dokumenty nauczycielskie Kościoła, odwołujące się do omawianej tematyki biblijnej, jak również zagadnienia filozofii języka. Przez to pozwala ono dotrzeć do kilku prostych, zrozumiałych dla ludzi wszystkich kultur i języków stwierdzeń, wyrażających sedno słów Jezusa, oraz trzech uniwersalnych pojęć: prawdy, dobra i zła, stanowiących fundament nauczania Jezusa o naturalnym świetle.
    A fragment of Sermon on the Mount about the eye and the light (Matt 6:22-23) makes exegetists difficult to interpret. Most of them refer to different biblical and extra biblical traditions, which are the basic context for the passage. This article refers to the interpretation of Jesus’ saying by the Natural Semantic Metalanguage method, developed by Anna Wierzbicka, professor of linguistics. The main criteria for text analysis are: the criterion of depth and the criterion of coherence. The text analysis includes the context of the Bible as a whole, some of the Church’s documents, which references to discussed biblical subject, and also language philosophy issues. In that one allows to reach a few propositions, which are simple, transparent for people of all cultures and languages, expressing the essence of Jesus’ words, and the three universal notions of truth, good and evil that underlie Jesus’ teaching of natural light.
    Źródło:
    Sympozjum; 2017, 2(33); 173-191
    2543-5442
    Pojawia się w:
    Sympozjum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-8 z 8

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies