Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "LITHUANIA" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 917
Tytuł:
„A niechaj już unijej w skrzyniach nie chowamy” – akty unii lubelskiej i horodelskiej z archiwum Wielkiego Księstwa Litewskiego w zbiorach Radziwiłłów
„Let us no longer secrete the Unions in our coffers”. Union of Lublin and Union of Horodło acts from the archives of the Grand Duchy of Lithuania in the Radziwiłłs’ collection
Autorzy:
Jankowski, Rafał
Rachuba, Andrzej
Choińska-Mika, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/16624571.pdf
Data publikacji:
2020-12-23
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Unia Lubelska
Unia horodelska
unie polsko-litewskie
Radziwiłłowie
Wielkie Księstwo Litewskie
Archiwum
Union of Horodło
Union of Lublin
Radziwiłł Warsaw Archive
documentary archive of the Great Duchy of Lithuania
Opis:
The article discusses the preservation history of two copies of the Union of Lublin act, the fate of which is unknown. These were: the second copy of the Lithuanian side’s act issued for the Polish Crown and the act of the Union handed over by the Polish side to Lithuanians. In the course of describing the history of the acts of the Union of Lublin, the author also describes the fate of several documents directly related to the Union of Lublin, contained in the Radziwiłł collection. Since the times of Nyasvizh and Kleck fee holder Antoni Wilhelm Radziwiłł (1833–1904), the acts of the Union of Lublin were kept under supervision in a special box which also contained the acts of the Union of Horodło. For this reason, the article also presents the course of preservation of the Union of Horodło. The author of the article puts forward a hypothesis that the acts of both the Union of Horodło and the Union of Lublin from the Radziwiłł collection were burnt in Warsaw together with the Krasiński fee library in the first half of October 1944.
Źródło:
Unia Lubelska 1569 roku i unie w Europie Środkowo-Wschodniej; 292-334
9788395630255
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Będą pieniądze, będzie czym płacić”. Uwagi na marginesie rejestrów długów Jana Karola Chodkiewicza
“There Will Be Money; There Will Be Something To Pay With”. Comments on the Margins of Jan Karol Chodkiewicz’s Debt Registers
Autorzy:
Żojdź, Karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28763573.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Grand Duchy of Lithuania
magnates
Jan Karol Chodkiewicz
finance
debts
Wielkie Księstwo Litewskie
magnateria
finanse
długi
Opis:
Podstawą źródłową artykułu są rejestry długów Jana Karola Chodkiewicza uzupełnione o informacje zaczerpnięte m.in. z korespondencji i inwentarzy dóbr. Przykład działalności hetmana wielkiego litewskiego jest pretekstem, by zadać pytania o opłacalność służby wojskowej w pierwszej połowie XVII w., wysokość i strukturę magnackich dochodów oraz o miejsce kredytu w gospodarce wielkich właścicieli ziemskich w Rzeczypospolitej.
The article is based on Jan Karol Chodkiewicz’s debt registers, supplemented by the information drawn, among other things, from correspondence and estate inventories. The example of the Grand Hetman of Lithuania’s activity serves as a pretext to pose questions about the profitability of military service in the first half of the seventeenth century, the amount and structure of magnates’ income and the place of credit in the economy of the great landowners of the Commonwealth.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2023, 130, 2; 245-286
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Godne Księstwo Litewskie takiego klejnotu” – edycja krytyczna cyklu wierszy dotyczących Pogoni z Pocztu herbów Wacława Potockiego
Autorzy:
Piotrowiak, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031018.pdf
Data publikacji:
2019-12-16
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Wacław Potocki
Pogoń
Lithuania
coat of arms
Litwa
herb
Opis:
The paper is a critical edition of Wacław Potocki’s series of poems centered around the Lithuanian coat of arms „Pogonia”. The poems come from a verse book of heraldry:  The Coats of Arms of the Nobility of the Polish Crown and the Grand Duchy of Lithuania, published in 1696. The transcription of the works is accompanied by explanations of a multifaceted character.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2019, 14, 9; 246-266
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“In these times of great need”: Pledging the grand duke’s demesne in the Grand Duchy of Lithuania from 1502 to 1522
Autorzy:
Šedvydis, Laurynas
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29519721.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Wielkie Księstwo Litewskie (WKL)
skarb
zastaw
Zygmunt I Stary
finansowanie wojny
Grand Duchy of Lithuania (GDL)
treasury
pledge deeds
Sigismund I the Old
wartime financing
Opis:
The article analyses the grand-ducal demesne pledges in the Grand Duchy of Lithuania from 1502 to 1522 and the influence of this type of borrowing on the Lithuanian treasury. In the early sixteenth century, grand-ducal pledges were an essential source for financing the war effort in Lithuania. The pledge deeds reveal that at least 58,576.5 sexagenas of Lithuanian groschen were borrowed under grand-ducal demesne pledge deeds in the analysed period. The pledging intensified shortly before and during the Sejms of 1516 and 1518. Almost the entire debt was owned by the members of the Council of Lords and the highest Lithuanian dignitaries, with the leading magnate families at the forefront. Most of this debt was relieved by the Council of Lords.
Artykuł prezentuje analizę zastawów domeny wielkoksiążęcej z terenów Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1502–1522 oraz wpływ pożyczek zastawnych na skarb litewski. Zastawy dóbr wielkoksiążęcych były ważnym źródłem finansowania działań militarnych na Litwie na początku XVI w. Z akt zastawów wynika, że w analizowanym okresie wielkość zastawów wynosiła co najmniej 58 576,5 kop groszy litewskich. Najintensywniejszy czas zastawów przypadł na sejmy lat 1516 i 1518 i bezpośrednio przed nimi. Niemal cały dług należał do członków Rady Panów i najwyższych litewskich dygnitarzy, najwięcej pożyczały wiodące rody magnackie. Rada Panów umorzyła większą część tego długu.
Źródło:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2022, 83, Spec.; 51-74
0080-3634
Pojawia się w:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Ja na to nie zezwalam, ani nie chcę nowego na bracią swą stanowić”. Przywódcy szlacheccy Wielkiego Księstwa Litewskiego na sejmie lubelskim 1569 roku
“I do not permit this, and I do not wish to impose anything new on my brothers”. Nobility leaders of the Grand Duchy of Lithuania at the Sejm of Lublin in 1569
Autorzy:
Padalinski, Uładzimir
Rachuba, Andrzej
Choińska-Mika, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/16648124.pdf
Data publikacji:
2020-12-23
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
sejm lubelski 1569 r.
przywódcy polityczni
Wielkie Księstwo Litewskie
Rzeczpospolita
szlachta
demokracja szlachecka
ruch szlachecki
nobility movement
Sejm of Lublin 1569
political leaders
Grand Duchy of Lithuania
Polish-Lithuanian Commonwealth
nobility
nobility democracy
Opis:
The existence of an independent nobility movement in the Grand Duchy of Lithuania, separate from the local magnates milieu, is one of the fundamental factors in researching the political system of the Polish-Lithuanian Commonwealth in early modern times. Without such a nobility movement, it is impossible to speak of the noblemen’s democracy in the 16th –18th century. The article presents the activities of the Lithuanian delegation at the Sejm of Lublin in the summer of 1569. It presents the ideas and demands of the nobility and its political leaders. A group of deputies presented a whole gamut of demands, reflecting the needs and socio-political interests of the minor and middle nobility, to the Sejm. Political leaders who acted as spokespersons for the rights and freedoms of the nobility were the land deputies Malcher Snowski and Mikołaj Stankiewicz-Billewicz. Both of them enjoyed high regard among the nobility. They strived to transform its postulates into concrete parliamentary decisions. Economic independence was an important factor in ensuring their independent political position. The author concludes that in the 1560s an independent movement was established in the Grand Duchy of Lithuania under the slogans of noblemen’s democracy. However, in the second half of the 16th century, the leaders of the nobility movement of the Grand Duchy of Lithuania could only hope to fulfill their aspirations if they were supported either by the monarch or by those magnates who supported the slogans of the noblemen’s democracy.
Źródło:
Unia Lubelska 1569 roku i unie w Europie Środkowo-Wschodniej; 105-121
9788395630255
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Język polski na Kresach” Janusza Riegera na tle badań nad polszczyzną kresową po roku 2015
“Język polski na Kresach” [Polish Language in the Eastern Borderlands] by Janusz Rieger Against the Background of Research on Borderland Polish After 2015
Autorzy:
Konczewska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38435589.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
polszczyzna kresowa
kontakty językowe
język polski na Białorusi
język polski na Litwie
język polski na Ukrainie
Janusz Rieger
Polish language in the Eastern Borderlands
language contacts
Polish Language in Belarus
Polish Language in Lithuania
Polish Language in Ukraine
Opis:
This article presents the state of research in the field of studies on Borderland Polish after 2015. The author provides an overview of selected publications which concern the situation of the Polish language in Belarus, Lithuania, Ukraine and in the borderlands, discusses the issues and research problems they consider, and outlines the main areas of research. The article focuses on the contribution of Janusz Rieger to this field of study and on his latest monograph: Język polski na Kresach [The Polish Language in the Eastern Borderlands], published in 2019.
Artykuł przedstawia stan badań nad polszczyzną kresową po 2015 roku. Autorka dokonuje przeglądu wybranych pozycji traktujących o języku polskim na Litwie, Białorusi i Ukrainie oraz pograniczach, omawia przedstawione w publikacjach problemy i wątki badawcze, prezentuje kierunki eksploracji. Oddzielna uwaga została poświęcona dokonaniom w dziedzinie badań nad polszczyzną kresową Janusza Riegera, a także jego najnowszej monografii z 2019 roku pt. Język polski na Kresach.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2020, 44; 238-262
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Kochałem się w tobie, Naturo, aż zrozumiałem, że jesteś”. Etnomedyczny projekt w Litwie po pięćdziesięciu dwóch latach Czesława Miłosza
Ethnomedical inspirations in Lithuania after 52 years (from poetical volume Facing the River) by Czesław Miłosz
Autorzy:
Piotrowiak-Junkiert, Kinga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/564440.pdf
Data publikacji:
2013-04-02
Wydawca:
Akademia Pomorska w Słupsku
Opis:
Czesław Miłosz did not believe he would ever return to the river valley in which he grew up. But in the spring of 1989, exactly fifty years after he left, the new government of inde-pendent Lithuania welcomed him back to that magical region of his childhood. Many of the poems in Facing the River record his experiences there, where the river of the Issa Valley symbolizes the river of time as well as the river of mythology, over which one cannot step twice. This is the river Miłosz faces while exploring ancient themes. He reflects upon the na-ture of imagination, human experience, good and evil, and celebrates the wonders of life on earth. In these later poems, the poems of older age, this Nobel laureate takes a long look back at the catastrophic upheavals of the 20th century; yet despite the soberness of his themes, he writes with the lightness of touch found only in the great masters.
Źródło:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski; 2012, 10; 193-200
2083-4721
Pojawia się w:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Litwinów zlikwidować, Łotyszów wypuścić”. Wileńszczyzna 1944
„Eliminate the Lithuanians, Release the Latvians.” Vilnius Region 1944
Autorzy:
Balbus, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/40809849.pdf
Data publikacji:
2023-06-30
Wydawca:
Uniwersytet Dolnośląski DSW. Wydawnictwo Naukowe DSW
Tematy:
okupacja niemiecka Polski
Armia Krajowa
Wileńszczyzna
Litwa
jeńcy wojenni
egzekucje
German occupation of Poland
Polish Home Army
Vilnius region
Lithuania
prisoners of war
executions
Opis:
Opracowanie ukazuje egzekucje jeńców dokonywane przez brygadę por. Gracjana Froga „Szczerbca” pod Wilnem, mające miejsce w czasie działalności bojowej tegoż oddziału Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej. Przedstawione zostały motywy, przypadki i przebieg wydarzeń. Niewątpliwie przy każdej zarysowanej egzemplifikacji będzie konieczność przeprowadzenia w przyszłości pogłębionych badań umożliwiających doprecyzowanie szczegółów tych dramatycznych wydarzeń z okresu niemieckiej okupacji Polski. Studium powstało w oparciu o relacje i wspomnienia polskich weteranów oraz raporty policji litewskiej i niemieckiej.
The study shows the executions of prisoners of war carried out by the Polish Home Army (AK) brigade of Lieutenant Gracjan Frog, alias “Szczerbiec” near Vilnius, in 1944. The motives, cases, and course of these dramatic events are presented. They took place during the occupation of Poland by the German army. The text was based on the accounts and memories of Polish veterans as well as reports from the Lithuanian and German police.
Źródło:
Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego; 2023, 17, 1; 81-111
1896-8848
2450-3436
Pojawia się w:
Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Mowa ojców potrzebna od zaraz” „Iż Rusi słuszna rzecz dla nabożeństwa po grecku i po słowieńsku uczyć się” (Lithos, Kijów 1644)
Autorzy:
Chynczewska-Hennel, Teresa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2167728.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Akademia Supraska
Tematy:
unia lubelska
Wielkie Księstwo Litewskie
Melecjusz Smotrycki
prawosławie
język ruski
Piotr Skarga
Piotr Mohyła
Akademia Kijowska
Union of Lublin
Grand Duchy of Lithuania
Meletius Smotritsky
Ortho-
doxy
Russian Language
Peter Skarga
Peter Mohyla
Academy of Kiev
Opis:
After the Union of Lublin in 1569 the Polish Kingdom and the Grand Duchy of Lithuania formed one state. The Russian remained the official language of the Grand Duchy and it was guaranteed that the inhabitants of the Duchy could remain orthodox. It was feared that the nobles would convert to the Roman Catholicism and at multiple occasions the deputies from Grand Duchy as well as Cossacks had to defend their rights for their own language and faith. In the polemical literature of the end of the XVI and the first half of the XVII century concerning the Union of Brest much concern was expressed for or against the use of the Church Slavonic – particularly by Peter Skarga and Ivan Vishensky. Peter Mohyla in the orthodox Academy of Kiev, founded by himself, particularly insisted on teaching, among other subjects, Latin and Polish as he thought that an educated orthodox Russian should feel a rightful citizen of the Polish state and participate in the religious and political life of the country.
Źródło:
Latopisy Akademii Supraskiej; 2012, Język naszej modlitwy- dawniej i dziś, 3; 41-47
2082-9299
Pojawia się w:
Latopisy Akademii Supraskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Niech to każdy obaczy jeśli Litwa małą krzywdę, żal, despekt i wzgardą ma od Polaków”: epizod sporu między Litwą a Koroną Polską o Inflanty
“Let Everyone see that Lithuania has Harm, Regret, Offence, and Contempt from the Poles”: an Episode of a Dispute between the Grand Duchy of Lithuania and the Polish Kingdom over Livonia
Autorzy:
Padalinski, Uładzimir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2131656.pdf
Data publikacji:
2020-09-19
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
świadomość polityczna
szlachta
Wielkie Księstwo Litewskie
Inflanty
wojna inflancka
unia lubelska
Rzeczpospolita
political consciousness
nobility
Grand Duchy of Lithuania
Livonia
Livonian War
Union of Lublin
Polish-Lithuanian Commonwealth
Opis:
W artykule dokonano analizy utworu rękopiśmiennego Czo za prawa X. Litewskie ma do ziemie Inflianczki a poliaczi do niei nicz niemaią (najprawdopodobniej z 1582 r.). Na jego przykładzie zaprezentowano argumenty prawne i ideologiczne wykorzystywane przez szlachtę Wielkiego Księstwa Litewskiego podczas sporów ze szlachtą Korony Polskiej o przynależność Inflant. Ukazano także znaczny poziom nieufności litewskiej elity politycznej wobec partnerów koronnych w końcu XVI w., spowodowany doświadczeniami związanymi z zawarciem unii lubelskiej oraz skutkami wojny inflanckiej.
The article analyses the text preserved in a manuscript under the title Czo za prawa X. Litewskie ma do ziemie Inflianczki a poliaczi do niei nicz niemaią (What rights has the Duchy of Lithuania to Livonian lands while the Poles have none, most probably written in 1582). It contains legal and ideological arguments put forward by the nobility of the Grand Duchy of Lithuania during the disputes with the nobility of the Polish Kingdom over the possession of Livonia. The author concludes that the Lithuanian political elite retained a deep distrust of their Polish partners at the end of the sixteenth century resulting from the previous experiences gained at the time of the conclusion of the Union of Lublin and the Livonian War.
Źródło:
Rocznik Lituanistyczny; 2020, 6; 121-133
2450-8454
2450-8446
Pojawia się w:
Rocznik Lituanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Pamiętnik Mieczysłowasa Dławidudauskasa organisty z Koźliszek i delegata na konferencję litewską w Wilnie w Septembrze R.P. 1917 spisany 3 XI 1917”
“Diary of Mieczysłowas Dławidudauskas an Organist from Koźliszki and a Delegate to the Lithuanian Conference in Vilnius in September of AD 1917 Written Down on 3 November 1917”
Autorzy:
Gierowska-Kałłaur, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2235027.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
satyra polska
Wilno
Litwa
Zjazd Litewski
polityka niemiecka w trakcie okupacji Ober-Ost
relacje polsko-litewskie
Polish satire
Vilnius
Lithuania
Lithuanian Congress
German policy during the Ober-Ost occupation
Polish-Lithuanian relations
Opis:
Rozpowszechniany w Wilnie w środowisku polskiej inteligencji tekst satyryczny stylizowany na pamiętnik uczestnika Zjazdu Litewskiego, Mieczysłowasa Dławidudauskasa, organisty z Koźliszek, w którym opisana została sytuacja w kontrolowanym przez Niemców Wilnie w trakcie kształtowania podwalin państwowości litewskiej.
Circulated among the Polish intellectuals in Vilnius, a satirical text styled on the diary written by a participant in the Lithuanian Congress, an organist from Koźliszki Mieczysłowas Dławidudauskas who described the situation in German-controlled Vilnius when the foundations of Lithuanian statehood were being formed.
Źródło:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2022, 57, 2; 193-217
2353-6403
1230-5057
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Pomoc nie tylko dla zgromadzenia mego…” Działalność edytorska benedyktynek wileńskich za rządów ksieni Franciszki Anny Wołłowiczówny
“Help not only for my congregation...” Editorial Activity of Vilnius Benedictine Nuns under the Reign of the Prioress Franciszka Anna Wołłowiczówna
Autorzy:
Gwioździk, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/535046.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Grand Duchy of Lithuania
Benedictine nuns
Wołłowiczówna
editorship
18th century
Opis:
At the end of Saxon times and in the king Stanisław period, the Benedictine monastery in Vilnius was a community of people who used various types of prints; in accordance with the patterns of behavior and communication habits characteristic of the feminine contemplative community. The merits of Wołłowiczówna were twofold: she initialized the creation of the texts and she resumed and subsidized prints, which were published for the use of the monastery and to meet the religious needs of the society. The created texts were mainly works in the field of theology of spirituality, which certified the role of the written word in the monastery, and normative as well as formative works, which were used in the internal circulation of the monastery (and in other monasteries of various rules). The translated and native ascetical literature and brackish texts, however, were made available not only to the Benedictines, but also to the public. Also,occasional prints were published: those created and maintained the monastery’s bonds with the clergy and the local society and, at the same time,  documented important events in the life of the community.
Źródło:
Śląskie Studia Polonistyczne; 2017, 10, 2; 68-91
2084-0772
2353-0928
Pojawia się w:
Śląskie Studia Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Słownik wyrazów obcego a mniej jasnego pochodzenia…” Jana Karłowicza – wyrazem wiedzy i zamiłowań lituanistycznych autora
Autorzy:
Rutkovska, Kristina
Praškevič, Eva
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676516.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
lexicography
Jan Karłowicz
Lithuania
lithuanisms
slavisms
etymology
Opis:
Dictionary of Foreign Words of the Less Known Origin by Jan Karłowicz – an Expression of Knowledge and Lithuanistic Tastes of AuthorThe object of the description in the article is Lithuanian lexicon occurring in the Dictionary of foreign words of the less known origin (EWS) composed by Jan Karłowicz, who was involved in the multifaceted research on the Lithuanian language and culture – he studied the Lithuanian dialect, local names, and initiated research on Lithuanian folklore. He also published materials from Lithuania (ethnographic descriptions, folklore and language descriptions of the Samogitian nobility) in the Wisla, previously editing them and adding comments in the text to the Lithuanian vocabulary. His onomastic collections as well as the study About the Lithuanian Language have been rediscovered by Lithuanian linguists who devoted a separate study to them.Solid knowledge of comparative linguistics and his own experience in research the Lithuanian language and culture, work with Lithuanian printed materials, handwritten or derived from field studies in Lithuania, allowed him to use the knowledge and materials in very different ways. Next to words analyzed in the EWS, he included the words of Lithuanian origin and next – Slavic borrowings of Lithuanian dialects, thereby contributing indirectly to the study of foreign lexis in the Lithuanian dialects. A similar historic-linguistic interpretation was acceptable in those days when the methodology of etymological research was just developing and every manifestation of language was worth documenting.Karłowicz’s EWS is very important for researchers of the Baltic-Slavic border. He detected a significant part of the Lithuanian lexicon and, more broadly – regional lexicon in intensive Slavic-Lithuanian relations. The greater part of Lithuanianisms was recorded in the mid-nineteenth century, when peasants in Lithuania started massive convertions to the Polish language. At the same time, he documented Lithuanian realities, giving them detailed descriptions. He provided much to linguists researchers who intensively practiced typological and comparative linguistics of Lithuanian words in the nineteenth century, citing unknown tokens of direct contacts with Lithuanianism, not listed in the then existing collections of Lithuanian lexis (Kurschat, Nesselmann). Słownik wyrazów obcego a mniej jasnego pochodzenia… Jana Karłowicza – wyrazem wiedzy i zamiłowań lituanistycznych autoraPrzedmiotem opisu w artykule jest leksyka litewska, występująca w Słowniku wyrazów obcego a mniej jasnego pochodzenia… (SWO) Jana Karłowicza, który był zaangażowany w badania nad językiem i kulturą litewską wieloaspektowo – badał narzecza litewskie, nazwy miejscowe, inicjował badania nad folklorem litewskim. Publikował też materiały z Litwy (opisy etnograficzne, folklor, opis języka szlachty żmudzkiej) w czasopiśmie „Wisła”, uprzednio je redagując i umieszczając w tekście komentarze do leksyki litewskiej. Jego zbiory onomastyczne, podobnie jak i studium O języku litewskim, zostało na nowo odkryte przez językoznawców litewskich, poświęcono im odrębne opracowania.Solidna wiedza z zakresu językoznawstwa porównawczego i własne doświadczenie badacza języka i kultury litewskiej, praca z litewskimi materiałami drukowanymi, rękopiśmiennymi czy też pochodzącymi z badań terenowych na Litwie pozwoliły mu na wykorzystanie tej wiedzy i materiałów w bardzo różnorodny sposób. Umieszcza on w dokumentacji do wyrazów analizowanych w SWO wyrazy pochodzenia litewskiego i obok – zapożyczenia słowiańskie do gwar litewskich, tym samym przyczyniając się pośrednio do badań nad leksyką obcą w gwarach litewskich. Taki sposób interpretacji historycznojęzykowych był do zaakceptowania w owych czasach, kiedy metodologia badań etymologicznych dopiero się kształtowała, a każdy przejaw języka był wart dokumentowania.Znaczenie SWO Karłowicza dla badaczy pogranicza bałtycko-słowiańskiego jest ogromne. Zarejestrował on znaczną część leksyki litewskiej i szerzej – regionalnej w okresie intensywnych kontaktów słowiańsko-litewskich. Większa część lituanizmów w polszczyźnie północnokresowej została odnotowana w połowie XIX w., kiedy miało miejsce masowe przechodzenie na język polski warstw włościańskich na Litwie. Udokumentował tym samym nazwy oddające ówczesne realia litewskie. Dostarczył badaczom, intensywnie uprawiającym w XIX w. językoznawstwo typologiczne i komparatystyczne, wyrazów litewskich do studiów porównawczych. Zarejestrowany przez Karłowicza litewski materiał leksykalny często pochodził z jego własnych badań terenowych nad gwarami litewskimi i nie był notowany w ówczesnych zbiorach leksyki litewskiej (słownikach Kurschata, Nesselmanna).
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2016, 40
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
"...So I Decided to Be a Pole..."
Autorzy:
Ackermann, Ines
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/508900.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
minority
identity
Polish
Belarus
Lithuania
individual
Opis:
"...So I Decided to Be a Pole..."Conclusions like the one in the headline had been given by several of my interviewees when being asked about their own ethnic identity. But the respondents are no inhabitants of Poland, they live in the Western parts of Belarus or Eastern Lithuania, in areas that belonged to Poland between the world wars. In many of their familyhistories we can still observe the mosaic of nationalities and languages that used to characterize this area and to a certain extent is present until today. All of the persons I present declared to be Polish. But there are various ways of how they describe their Polishness: they came by different ways to the decision or belief that they are Poles. In some cases we can remark a conscious creation of one’s own ethnic identity, some even describe a moment in their lives, when they decided to be a Pole. Others were brought up as Poles and never questioned that they could be someone else. Some declare to be more Polish than Poles in Poland, others call themselves no real Poles and wish to be as Polish as people in Warsaw in their eyes are. So there are big differences between individual interviewees, but also between families, regions and the two countries, Lithuania and Belarus. In all cases my interviewees present themselves in dissociation with the Belarusian or Lithuanian majority-culture and language, but also feel a difference between themselves and the inhabitants of the country of reference, Poland. In the paper I present different ways of how people construct and define their “being Polish” while belonging to an ethnic minority. „...A więc postanowiłem być Polakiem” Wielu z moich rozmówców zakończyło swoją wypowiedź na temat własnej tożsamości narodowej tak, jak w cytacie w tytule. Jednak nie są to słowa mieszkańców Polski, tylko terenów północno-wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej. Moi respondenci mieszkają na obszarach Białorusi i Litwy, które były częścią Polski w czasie międzywojennym. W wielu z ich opowiadań widać pozostałości po mozaice różnych narodowości i języków, która była kiedyś charakterystyczna dla tego rejonu – i do pewnego stopnia jest tam obecna do dziś. Wszyscy cytowani rozmówcy deklarowali, że są Polakami. Przy dokładniejszej analizie jednak widać, że opisują oni swoją polskość w bardzo różny sposób: różne były ich drogi do podjęcia decyzji lub osiągnięcia pewności, że są Polakami. W niektórych przypadkach można zauważyć świadome stworzenie własnej tożsamości narodowej, czasami nawet określony moment, w którym dana osoba decydowała, że od teraz jest Polakiem. Inni byli wychowywani jako Polacy i nigdy nie zakwestionowali tego, że mogliby być kimś innym niż Polakiem. Niektórzy uważają siebie za bardziej polskich niż Polacy w Polsce, inni mówią o sobie jako o nieprawdziwych Polakach i chcieliby być takimi, jacy Warszawiacy są w ich wyobrażeniu. Istnieją więc ogromne różnice między indywidualnymi rozmówcami, ale również między rodzinami, regionami i krajami Litwą i Białorusią. We wszystkich przypadkach respondenci podkreślają swoją odrębność od białoruskiej lub litewskiej kultury i języka większości, odczuwają także różnicę między sobą a mieszkańcami kraju, do którego się odnoszą – Polakami. W artykule przedstawiam różne sposoby, w jakie respondenci określają i konstruują swoje „bycie Polakiem” w sytuacji, w której należą do mniejszości narodowej.
Źródło:
Colloquia Humanistica; 2013, 2
2081-6774
2392-2419
Pojawia się w:
Colloquia Humanistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Spisek umarłych krewnych”. Nieznane materiały do obrazu życia religijnego i rodzinnego Tatarów na Litwie w XIX wieku
Autorzy:
Drozd, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690105.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Tatarzy polsko-litewscy
islam
meczety
cmentarze
Litwa
Wilno
Polish-Lithuanian Tatars
Islam
mosques
cemeteries
Lithuania
Vilnius
Opis:
Artykuł omawia zespół notatek rodzinnych powstałych w kręgu tatarskiej rodziny Baranowskich na Litwie, dotyczących wydarzeń rodzinno-religijnych z lat 1857–1867 oraz praktyki odczytywania w intencji zmarłych krewnych 36. sury Koranu Ja.Sin. Dokumenty te stanowią uzupełnienie obrazu religijności Tatarów w zakresie, którego nie rejestruje rękopiśmiennictwo, pozwalają ustalić niektóre fakty dotyczące budowy i funkcjonowania meczetu na Łukiszkach w Wilnie, a przede wszystkim przynoszą nieznane informacje o trzech pokoleniach rodziny Baranowskich i członkach kilku innych rodzin, ważnych dla historii Tatarów na Litwie.
The article discusses a collection of family notes written in the Tatar circle of the Baranowski family in Lithuania regarding family and religious events from 1857 to 1867, and the practice of reading Surah 36 Yasin of the Quran on behalf of the dead relatives. These documents supplement the picture of Tatar religiosity to the extent that manuscripts do not record, they allow to establish some facts about the construction and operation of the Lukiškės mosque in Vilnius, and above all, bring unknown information about three generations of the Baranowski family and members of several other families important to the history of Tatars in Lithuania.
Źródło:
Rocznik Lituanistyczny; 2019, 5
2450-8454
2450-8446
Pojawia się w:
Rocznik Lituanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 917

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies