Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Kopernik, Mikołaj" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-25 z 30
Tytuł:
Obchody pięćset pięćdziesiątej rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika w województwie warmińsko-mazurskim w 2023 roku
Celebration of the five hundred and fiftieth anniversary of the birth of Nicolaus Copernicus in the Warmian-Masurian province in 2023
Autorzy:
Bakalarczyk, Wioleta M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28765166.pdf
Data publikacji:
2024-03-15
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
Mikołaj Kopernik
rocznica urodzin
astonom
Olsztyn
wydarzenia
Nicolaus Copernicus
birthday anniversary
astronomer
events
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2023, 323, 4; 682-688
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The meaning of birth date - the astrological and astronomical dimensions of medieval and early modern natal charts
Znaczenie daty urodzin – wymiar astrologiczny i astronomiczny średniowiecznych i wczesnonowożytnych horoskopów natalnych
Autorzy:
Konarska-Zimnicka, Sylwia K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28762538.pdf
Data publikacji:
2024-03-15
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
astrology
horoscopes
Nicolaus Copernicus
history of science
Cracow University
astrologia
horoskopy
Mikołaj Kopernik
historia nauki
Uniwersytet Krakowski
Opis:
The date of man's birth is the symbolic beginning of his marriage with earthly existence, and this was shrouded in a fog of mystery. This mystery was attempted to be known by astrologers, who had knowledge and forecasting tools at their disposal. Such tools included birth horoscopes in their various forms (natal, rectified, anniversary). A skilful astrologer was supposedly able to "read" the fate of the horoscope's addressee from the arrangement of planets, zodiac signs, lunar nodes or fixed stars. And as the belief in the reliability of these predictions was great, so was the demand for horoscopes and the services of astrologers. It is thanks to the fortunately preserved sources that we are able to investigate how great a role knowledge of the date of birth played in the Middle Ages and early modern era in both astrological and astronomical terms.
Data przyjścia człowieka na świat to symboliczny początek jego mariażu z ziemską egzystencją, a ta owiana była mgłą tajemnicy. Tajemnicę tę próbowali poznać astrologowie, którzy dysponowali wiedzą i narzędziami prognostycznymi. Do takich narzędzi należały horoskopy urodzinowe w różnych odmianach (natalne, rektyfikowane, rocznicowe). Wprawny astrolog z układu planet, znaków zodiaku, węzłów księżycowych czy gwiazd stałych ponoć był w stanie „wyczytać” losy adresata horoskopu. A że przekonanie o rzetelności tych prognoz było wielkie, zapotrzebowanie na horoskopu i usługi astrologów również. To właśnie dzięki szczęśliwie zachowanym źródłom jesteśmy w stanie zbadać, jak dużą rolę w średniowieczu i wczesnej epoce nowożytnej odgrywała znajomość daty urodzin w wymiarze tak astrologicznym, jak i astronomicznym.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2023, 323, 4; 578-590
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aparat matematyczny "De revolutionibus orbium coelestrium" Mikołaja Kopernika oraz jego recepcja w nauczaniu szkolnym realizowanym na ziemiach polskich od XVI do XXI wieku
The mathematical apparatus of Nicolaus Copernicus‘s De revolutionibus orbium coelestium and its reception in secondary school education on the Polish territories from the 16th to the 21st century
Autorzy:
Karpińska, Karolina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28825310.pdf
Data publikacji:
2023-03-15
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
Mikołaj Kopernik
trygonometria
historia matematyki
De revolutionibus
historia nauczania matematyki
Nicolaus Copernicus
trigonometry
history of mathematics
history of mathematics education
Opis:
W artykule dokonano analizy treści zawartych w rozdziałach XII, XIII i XIV pierwszej księgi „De revolutionibus orbium coelestium” Mikołaja Kopernika. Rozdziały te zawierają materiał trygonometryczny, na którym astronom oparł wszelkie rozważania dotyczące heliocentryzmu. W rozdziale XII zbudował tablice „cięciw w kole”, które dzisiaj nazwalibyśmy tablicami sinusów. W rozdziałach XIII i XIV zajął się rozwiązywaniem trójkątów płaskich i sferycznych. W niniejszym artykule ten aparat matematyczny został przeanalizowany ze współczesnego punktu widzenia, przy użyciu współczesnych oznaczeń i terminologii. Analizie została poddana recepcja matematyki Kopernika w nauczaniu szkolnym realizowanym na ziemiach polskich od XVI do XXI w.
The article analyses the contents of chapters XII, XIII and XIV of Nicolaus Copernicus’ first book De revolutionibus orbium coelestium. These chapters contain the trigonometric material on which the astronomer based all considerations about heliocentrism. In chapter XII, he built “chords of a circle” tables, which today we would call sinus tables. Chapters XIII and XIV dealt with the solution of flat and spherical triangles. In this paper, this mathematical apparatus has been analysed from a contemporary point of view, using modern symbols and terminology. The analysis was carried out on the reception of Copernicus mathematics in school teaching on the Polish territories from the 16th to the 21st century.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2023, 323, 4; 633-664
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Diecezja warmińska w opracowaniach biskupa Jana Władysława Obłąka (zm. 1988 r.)
Diocese of Warmia in the studies of bishop Jan Władysław Obłąk (d. 1988)
Autorzy:
Makarczyk, Irena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22880994.pdf
Data publikacji:
2023-12
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
Tematy:
Jan Obłąk
Warmia
diecezja warmińska
kapituła warmińska
Hosianum
Mikołaj Kopernik
Stanisław Hozjusz
Ignacy Krasicki
polska ludność
katolicka na Warmii
Warmian diocese
Warmian chapter
Polish Catholic
population in Warmia
Opis:
W niniejszym przedłożeniu przedstawiono dorobek naukowy biskupa Jana W. Obłąka, dotyczący dziejów diecezji warmińskiej. Problematyka podejmowanych opracowań jest szeroka i obejmuje okres od XVI do XX wieku. Najwięcej miejsca biskup Obłąk poświęcił polskiej ludności katolickiej, ale pisał też o wielkich postaciach związanych z Warmią, m.in. o Mikołaju Koperniku, Stanisławie Hozjuszu czy też Ignacym Krasickim. W swoich pracach upamiętnił ponadto kapitułę warmińską oraz uczelnie w Braniewie – seminarium duchowne „Hosianum” i kolegium jezuickie. Pisał również o zgromadzeniach zakonnych na Warmii i wielu sprawach związanych z kultem religijnym. Swoje opracowania opierał na rzetelnej podstawie źródłowej. Pracą badawczą włączył się w budowanie środowiska naukowego historyków olsztyńskich.
This paper presents the scholarly output of Bishop Jan W. Obłąk concerning the history of the Diocese of Warmia. The subject matter of the undertaken studies is wide and covers the history from the 16th to the 20th century. Bishop Obłąk devoted most space to the Polish Catholic population, but he also wrote about great figures connected with Warmia, such as Nicolaus Copernicus, Stanisław Hozjusz or Ignacy Krasicki. In his works, he also commemorated the Warmia Chapter, school institutions in Braniewo – the “Hosianum” seminary and the Jesuit college. He also wrote about monastic congregations in Warmia and many matters related to religious worship. He based his studies on a reliable source base. With his research work, he contributed to building the scientific community of Olsztyn historians.
Źródło:
Studia Elbląskie; 2023, 24; 43-61
1507-9058
Pojawia się w:
Studia Elbląskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pobyt Mikołaja Kopernika w Rzymie w 1500 roku
Nicolaus Copernicus’ stay in Rome in 1500
Autorzy:
Żak, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407844.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Mikołaj Kopernik
historia Rzymu
Jubileusz 1500 roku
renesans
Kuria Rzymska
Nicolaus Copernicus
history of Rome
Jubilee of 1500
Roman Curia
Renaissance
Opis:
Celem artykułu jest omówienie powodów, dla jakich Mikołaj Kopernik odbywający studia prawnicze w Bolonii udał się do Rzymu w 1500 roku wraz ze swoim bratem Andrzejem. W pierwszej części zostały przedstawione i poddane krytyce źródła mówiące bezpośrednio o pobycie braci Koperników w Wiecznym Mieście; w drugiej zaś autor omawia różne motywacje, które mogły skłonić toruńskich scholarów do podróży nad Tyber (chęć zobaczenia zabytków i zapoznania się z intelektualną atmosferą miasta; pragnienie zarobienia pieniędzy i zdobycia doświadczenia w zawodzie prawniczym; chęć uzyskania odpustu jubileuszowego i odwiedzenia miejsc świętych).
The aim of the article is to discuss the reasons why Nicolaus Copernicus, who was studying law in Bologna, in 1500 went to Rome with his brother Andrzej. In the first part, sources relating directly to the stay of the Copernicus brothers in the Eternal City were presented and analysed. In the second part, the author discusses various motivations that could have prompted the scholars of Toruń to visit Rome (the desire to see monuments and become acquainted with the intellectual atmosphere of the city; to earn money and gain experience in the legal profession; to obtain jubilee indulgences and visit holy sites).
Źródło:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2023, 30, 2; 116-130
1232-1575
Pojawia się w:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Is Nicolaus Copernicus still mysterious? Images from the life of the astronomer on the eve of the 550th anniversary of his birth
Mikołaj Kopernik wciąż tajemniczy? Obrazki z życia astronoma w przededniu 550. rocznicy urodzin
Autorzy:
Mikulski, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2121104.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Nicolaus Copernicus
Late Medieval Period
social history
historical anniversary
Opis:
This article is a summary of the author's research into the background, social environment and other elements of Nicolaus Copernicus' biography. The author draws attention to the genesis of the dispute over the astronomer's “nationality” and emphasises his nineteenth-century origins. The author points to the influ- ence of the partitions of Poland on the one hand, and the rise of German nationa- lism on the other, as the main reasons for its emergence. He emphasises the fact of Copernicus' loyalty to the Polish king and, consequently, Copernicus' histo- rically understood “Polishness”. The author discusses the history of the astrono- mer's home town - Toruń, its economic and political role in the 13–16th centuries and, in particular, the commercial confederation linking the city and its merchants with Western and Northern Europe, the lands of the Polish Kingdom, Upper Hungary (today's Slovakia) and Silesia. These links indicate the causes and directions of merchant migration that led to the appearance of the Copernicus family in Toruń. The author put forward a thesis on the Westphalian origin of the family of Nicolaus Copernicus' mother, Watzenrode. The family came from the village of Wazerath (in the 15th century Watzenrode), situated near the German- Belgian border. The Watzenrode family arrived in Toruń in the first half of the Mikołaj Kopernik wciąż tajemniczy? 89 14th century together with a wave of migrants from Westphalian towns with Soest and Dortmund at the head. Of the 8 great-grandmothers of Copernicus, 6 came from families directly descended from Westphalia, one from Ruthenia, and one from Livonia. The Watzenrode family belonged to the elite of Toruń's patri- cians - three of its members were local councillors and three jurors, and five of its representatives went on to study at university. There was a tradition in the fa- mily of striving to achieve high social prestige through a clerical career for its members, taken from John Abezier, and continued by the astronomer's uncle, Łukasz Watzenrode, both bishops of Warmia. The astronomer's father's family came from Silesia, not from the village of Koperniki, but from the town of Nysa. The surname “Copernicus” had a professional character, being connected with the mining or processing of copper. In Nysa the Koperniks were recorded in the bench book under the name “Kopersmed”, which was a translation of their Slavic surname into the official language of the books – German. Considered in earlier literature to be the astronomer's grandfather, John Copernicus was probably his father Andrew's cousin. However, he played a significant role in the life of the astronomer's family. It was probably thanks to Jan Nicolaus Copernicus that his father went from Nysa to Cracow for a merchant apprenticeship to Jan Sweid- niczer, and later, thanks to the relationship with this merchant, he went to Prussia and settled in Toruń. Nicolaus Copernicus was not the youngest child in his family. This misconception was caused by the order in which the children of Nicolaus and Barbara Copernicus were listed in a genealogical table prepared by the Gdańsk writer Stanisław Bornbach. Earlier biographers of Copernicus con- sidered this order to be chronological, whereas it was alphabetical. In contem- porary sources Nicolaus appears twice before his brother Andrew (never in re- verse order), which is sufficient evidence for the recognition of his seniority in relation to his brother. The astronomer was born in Toruń, but not in the tene- ment house at 15 Kopernik Street, where today there is a part of the museum devoted to him. This house belonged to the astronomer's family in the years 1458–1480, but probably already in 1468 they moved to the tenement house at 36 Rynek Staromiejski, half of which belonged to the Watzenrode family already at the end of the 14th century, and the other half was bought by the astronomer's father in 1468. Anna Schilling, hailed in literature as the “lady of the heart” of the astronomer approaching the end of his days, was most probably his cousin from Gdańsk. She was the daughter of Nicolaus Copernicus' cousin. She lived in From- bork as a widow, rather as a carer of her elderly and probably already ailing cou- sin. The question of Copernicus' place of rest in Frombork Cathedral is still open. The identification of his remains still raises some doubts among researchers, especially anthropologists and geneticists. Despite these reservations, the author concludes that our knowledge of Nicolaus Copernicus' background, youth and private life on the eve of his 550th birthday is much greater than it was even several decades after his death and only a few years ago
Źródło:
Nauka; 2022, 1; 73-92
1231-8515
Pojawia się w:
Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy Mikołaj Kopernik był filozofem średniowiecznym?
Was Nicolaus Copernicus a Medieval Philosopher?
Autorzy:
Karas, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075546.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
Mikołaj Kopernik
filozofia
astronomia
heliocentryzm
Nicolaus Copernicus
philosophy
astronomy
heliocentrism
Opis:
The article discusses various inspirations in the philosophy of Copernicus. According to the author of the text, scholastic views were of key importance in the reflections of the Polish astronomer. In addition, there are influences of the open Christian Aristotelism and also refrences to Platonism. Basically, the scholar belongs to the philosophy of the late Middle Ages as he referred to the thought of John Buridan, Wojciech Brudzewski and other Polish and Western scholastic authors. To sum up, the conducted research shows that in a general sense Nicolaus Copernicus may be classified as a well- educated scholastic master and medieval philosopher, an open thinker of the Late Middle Ages. More detailed study on various influences and inspirations adopted in his reflection results in the following approximate summary: Copernicus’ philosophy is medieval in its three quarters and Renaissanse in one quarter. Hence, three quarters are scholastic and traditional while one quarter is innovative. Innovation-novelty- was decisive for meaning and gradual success of the work of the Polish astronomer, however, it was tradition that enabled this novelty and paved the way to the new vision of the world. Physics of Copernicus is a modified Aristotelism and rules of the order and hierarchy are classified as Christian Platonism and Pythagoreism.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2020, 2, 9; 107-113
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mikołaj Kopernik jako filozof (Marcin Karas, „Nowy obraz świata. Poglądy filozoficzne Mikołaja Kopernika”)
Autorzy:
Andrzejuk, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1398873.pdf
Data publikacji:
2018-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów
Źródło:
Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki; 2018, 27, 2; 187-190
1509-0957
Pojawia się w:
Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Motor reformy czy średniowieczny balast? Uwagi na marginesie pracy Teresy Borawskiej, przy współudziale Henryka Rietza, Mikołaj Kopernik i jego świat. Środowisko, przyjaciele, echa wielkiego odkrycia, wyd. 2, Toruń 2017
Autorzy:
Ptaszyński, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/602741.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Źródło:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2018, 62
0029-8514
Pojawia się w:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Muzealnictwo jako kierunek (specjalizacja, specjalność) studiów uniwersyteckich w Toruniu. Meandry organizacyjne i zawiłości programowe
Museology as University Studies (Specialisation) in Toruń. Organisational Meanders and Syllabus Intricacies
Autorzy:
Woźniak, Michał F.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591068.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
museology
the Mikołaj Kopernik (Nicolaus Copernicus) University in Toruń
museological education
muzealnictwo
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
kształcenie muzealne
Opis:
Muzealnictwo i muzeologia na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu to kierunki o wieloletnich tradycjach; kształcą w zakresie sztuki, w mniejszym zakresie artefaktów historycznych (zabytków); nie jest to muzeologia ogólna, obejmująca wielość tematyczno-typologiczno-organizacyjną współczesnego muzealnictwa, a przynajmniej jest taką w zbyt małym zakresie. W Toruniu widoczny jest wyraźny wpływ tradycji, silnie w środowisku muzealników przeżywanej, i spadek po wspólnej historii Wydziału Sztuk Pięknych – nie tylko toruńskiego uniwersytetu, ale i wileńskiego, co przejawia się choćby w szerokim profilu zajęć z zakresu historii sztuki. Doprowadziło to do sprofilowania w kierunku muzealnictwa artystycznego oraz zabytkoznawstwo sztuk plastycznych i rzemiosł artystycznych. Przecież zaznacza się jednocześnie wzrost ilości przedmiotów muzeologicznych (z zakresu muzeologii ogólnej i szczegółowej) i jakości (w zakresie treści i metod), mając na uwadze zarówno potrzebę tematyczną, przez rozszerzenie komponentu muzealnego w całym programie studiów, jak i dynamiczny rozwój współczesnych muzeów.
Museology at the Mikołaj Kopernik (Nicolaus Copernicus) University in Toruń is a field of university studies of a long-standing tradition; it deals with the history of arts and historical artefacts (monuments); it is not the general museology including the multitude – thematic, typological and organisational – of the present-day museology, at least it is such to a certain degree. The influence of the tradition is clearly visible, strongly felt in the milieu of museum workers / specialists, and in the legacy of the common history of the Faculty of Fine Arts, not only of the Toruń University but of the Vilnius University as well, the symptom of which is a wide profile of classes of the history of arts. As a result, the classes were transformed into artistic museology, monuments preservation and artistic craft. The share of museological subjects was increasing, and so was its quality, both of general museology and its sub-branches, from the point of view of the thematic requirements, through expanding the museological component in the whole curriculum of the studies, and the dynamic development of the present-day museums.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2018, 2; 37-48
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W sprawie kształcenia muzealniczego – studia podyplomowe na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu
On the Museological Education, Post-Graduate Studies at the Faculty of Fine Arts of the Mikołaj Kopernik University in Toruń
Autorzy:
Wawrzak, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591066.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
museology
museological education
the Mikołaj Kopernik (Nicolaus Copernicus) University (NCU) in Toruń
muzealnictwo
kształcenie muzealne
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Opis:
Według wykazu studiów z zakresu muzealnictwa i ochrony zbiorów, sporządzonego przez NIMOZ, edukację muzealną na poziomie podyplomowym prowadzą cztery ośrodki: Uniwersytet Jagielloński w Krakowie (Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej); Uniwersytet M.Curie-Skłodowskiej w Lublinie (Instytut Kulturoznawstwa); Uniwersytet Warszawski (Instytut Historii Sztuki) i Wydział Sztuk Pięknych UMK w Toruniu (Instytut Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa). Studia podyplomowe w zakresie ochrony i zarządzania kolekcją muzealną, prowadzone obecnie na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu, są kontynuacją tej formy kształcenia, zapoczątkowanej już w latach 70. XX wieku. Kształcenie w kierunku muzealniczym jest głęboko osadzone w tradycji Wydziału Sztuk Pięknych UMK w Toruniu, bowiem już w roku 1946 utworzono w nim Katedrę Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa, którą w 1969 roku przemianowano na Zakład Konserwatorstwa i Muzealnictwa. W 1972 roku Kazimierz Malinowski wraz z Wojciechem Gluzińskim podjęli starania o utworzenie Podyplomowego Studium Muzeologicznego – funkcjonowało ono do 1980 roku, a później UMK prowadził kilka różnych kierunków kształcenia muzealniczego, by w roku akademickim 1999/2000 utworzyć Podyplomowe Studium Muzealnicze.
According to the registers of University studies in the field of museology and preservation of collections, made by NIMOZ, the museological education at the level of post-graduate studies are run by four academic centres: the Jagiellonian University (Institute of Ethnology and Cultural Anthropology), the Maria Curie-Skłodowska University in Lublin (Institute of Cultural Studies), the Warsaw University (Institute of History of Arts), and the Faculty of History of Arts in Toruń (Institute for the Study and Co nservation of Cultural (Institute of Cultural Studies), the Warsaw University (Institute of History of Arts), and the Faculty of History of Arts in Toruń (Institute for the Study and Co nservation of Cultural Monuments). The post-graduate studies in the sphere of preservation and management of museum collections have been run by the Faculty of Fine Arts of the NCU in Toruń since the 1970s. Museological education has a long tradition at the Faculty of Fine Arts of the NCU in Toruń, because as early as 1946 within its organisational structure the Unit/ Department for the Study and Conservation of Cultural Monuments was created, which in 1969 was transformed into the Unit/Department for Conservation and Museology. In 1972 Kazimierz Malinowski together with Wojciech Gluziński initiated a Post-Graduate Museological Studies it functioned till 1980. Afterwards the NCU in Toruń ran several museological studies, and in the academic year 1999/2000 it set up the Post-Graduate Museological Studies again.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2018, 2; 49-63
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza przyczyn uszkodzenia zabytkowego mostu im. Mikołaja Kopernika w Lidzbarku Warmińskim
Damage cause analysis of the Mikołaj Kopernik historic brigde in Lidzbark Warmiński
Autorzy:
Mossor, K.
Tomczak, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/383913.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Politechnika Poznańska. Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej
Tematy:
łukowe mosty sklepione
zarysowanie
Opis:
Most im. Mikołaja Kopernika w Lidzbarku Warmińskim został wybudowany w 1909 roku w nowatorskiej ówcześnie technologii żelbetu. Na moście od strony zachodniej umieszczona została kapliczka z popiersiem Mikołaja Kopernika. W 1939 podjęto decyzję o jej demontażu, wskazując na mimośrodowe obciążenie jako jedną z możliwych przyczyn zarysowania konstrukcji. Most Kopernika zlokalizowany jest w ciągu ul. Plac Kościelny w Lidzbarku Warmińskim nad rzeką Łyną. Obecnie użytkowany jest jako kładka dla pieszych. Ustrój nośny stanowi konstrukcja łukowa sklepiona. Rozpiętość teoretyczna przęsła wynosi ok. 17,0m; długość całkowita 30,75m. W celu ustalenia przyczyn zarysowania oraz wymaganego zakresu remontu, w tym możliwości przywrócenia historycznej kapliczki i steli, przeprowadzono obliczenia wybranych wielkości statycznych. Ponieważ brak jest informacji o sposobie budowy mostu, analizowano rozkład sił wewnętrznych przyjmując 3 różne warianty wykonania. Stwierdzono, że podstawową przyczyną pęknięcia ścian czołowych było przekroczenie naprężeń ścinających w ścianach czołowych spowodowanych obciążeniem kapliczką. Analiza statyczno-wytrzymałościowa wskazała ponadto m.in., że pomimo braku elementów zespalających sklepienia ze ścianami czołowymi, taka współpraca występuje, co prowadzi do powstania dużych naprężeń ścinających, które najprawdopodobniej nie były uwzględniane przez projektanta mostu.
The Mikołaj Kopernik bridge in Lidzbark Warmiński was built in 1909 in a new at that time reinforced concrete technology. On the west side of the bridge a sculpture of Mikołaj Kopernik was placed. In 1939 it was decided to remove the sculpture, as this loading was said to have caused cracing of the structure. The bridge is located in Plac Kościelny Street in Lidzbark Warmiński over the Łyna River. It is used at present as a footbridge. The bearing structure is a domed arch. The theoretical span is 17,0m and total length 30,75m. In order to determine the cause of cracing and the required range of repair, including replacing the historic sculpture, a static analysis of chosen parameters was carried out. Because of a lack of information concerning the method of building the bridge, 3 diffrent possibilities were analysed. It was stated that the basic cause of the cracking was the load of the sculpture. The analysis proved that despite of a lack of connectors between the domed arch and the frontal walls, cooperation of these parts occures. This causes high internal forced, which were probably not concidered by the designer of the bridge.
Źródło:
Archiwum Instytutu Inżynierii Lądowej; 2017, 24; 227-243
1897-4007
Pojawia się w:
Archiwum Instytutu Inżynierii Lądowej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Krzysztof Mikulski, Mikołaj Kopernik. Środowisko społeczne, pochodzenie i młodość. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2015, ss. 449
Autorzy:
Walczak, Bogdan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/777168.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Mikołaj Kopernik
recenzja
Źródło:
Slavia Occidentalis; 2017, 74/1; 183-185
0081-0002
Pojawia się w:
Slavia Occidentalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mikołaj Kopernik – duchowny w czasach przełomu
Nicolaus Copernicus – a Clergyman in the Times of Breakthrough
Autorzy:
Radzimiński, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1194113.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Tematy:
the Church
the chapter of Ermland [Warmia]
the culture and art of the Renaissance
Royal Prussia
Toruń
Reformation
Opis:
The article presents Nicolaus Copernicus as a clergyman against the background of the momentous epoch in the history of Europe – the transition period from the Middle Ages to the Renaissance. It depicts the great astronomer, lawyer and economist against the background of the substantial cultural and religious event which took place in connection with the Reformation. In the text the author justifies why Copernicus, as a canon of Ermland, had a lower ordination, even when he took over the canonry of Ermland. The author also presents the context of Copernicus’ origin in Toruń and Royal Prussia.
Źródło:
Zapiski Historyczne; 2017, 82, 2; 51-69
0044-1791
2449-8637
Pojawia się w:
Zapiski Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A collection of Latin poems titled Septem sidera – several remarks on its authorship, Christian symbolism and iconography
Zbiór łacińskich wierszy zatytułowany Septem sidera – kilka uwag na temat autorstwa, symboliki chrześcijańskiej i ikonografii
Autorzy:
Milewska-Waźbińska, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2012647.pdf
Data publikacji:
2016-06-01
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Nicolaus Copernicus
Ioannes Broscius
Jan Brożek
parodia chrześcijańska
Mikołaj Kopernik
Christian parody
Opis:
A collection of Latin poems titled Septem sidera was first published in Krakow in 1629 in the printing house of Franciscus Cezary. Jan Brożek (Ioannes Broscius), a celebrated scholar and professor at the Academy of Cracow, edited this book. Brożek was also the author of the preface and of the dedication to Pope Urban VIII. He claimed to have found the poems amidst the documents left by Nicolaus Copernicus. Jerzy Krókowski analysed these poems in his book De septem sideribus quae Nicolao Copernico vulgo tribuuntur (Cracow 1926). Krókowski argued that the poems contained distinctive features of parodia sacra that were practised in the seventeenth century. The scholar concluded that the cycle of Septem sidera was probably written within Jesuit circles. The author of this article completes Krókowski’s argumentation by paying attention to the presence of Christian symbolism and juxtaposing the Latin text with Jesuit iconography.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2016, 6(9); 297-308
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kopernik jako administrator kapitulny komornictwa olsztyńskiego
Autorzy:
Bogdan, Danuta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1365899.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
Nicolaus Copernicus
administration
Warmia
Olsztyn district
Mikołaj Kopernik
administracja
komornictwo olsztyńskie
Opis:
Do 1530 r. administrator dóbr wspólnych kapituły (Administrator bonorum communium Venerabilis Capituli Warmiensis) musiał łączyć nadzór nad dwoma komornictwami: olsztyńskim i melzackim. Funkcję tę Kopernik pełnił dwukrotnie, najpierw przez trzy lata: od 8 listopada 1516 do 8 listopada 1519 r., a następnie przez rok: od listopada 1520 do czerwca 1521 r. Administrator zarządzał kapitulnymi folwarkami, ściągał czynsze ze wsi, osadzał chłopów na opuszczonych gospodarstwach, a także dbał o funkcjonowanie zamku i jego obronność. Był też najwyższym sędzią i dowódcą obrony swojego okręgu. Administrator współdziałał ze starostą olsztyńskim, a w sprawach dotyczących wsi dobierał sobie kilku sołtysów pełniących jednocześnie w komornictwach funkcję ławników ziemskich (Landschöppen). W 1517 r. Kopernik opracował pierwszą wersję rozprawy na tematy ekonomiczne; są to spisane po łacinie Meditata, na bazie której powstał w 1519 r. w języku niemieckim memoriał skierowany do stanów Prus Królewskich – tzw. Traktat o monetach (Tractatus e monetis), wygłoszony w marcu 1522 r. Gdy w połowie października 1520 r. wojska Albrechta wtargnęły na obszar środkowej Warmii do dymisji podał się administrator kapitulny Jan Krapitz, a funkcję zarządcy komornictwa powierzono Mikołajowi Kopernikowi, który rozpoczął przygotowania do obrony miasta i olsztyńskiego zamku, organizując zakup broni i żywności. Po złożeniu urzędu administratora kapitulnego w początkach czerwca 1521 r. Kopernik występował z tytułem Komisarza Warmii „Warmiae commissarius” (20 VIII 1521), pełniąc tę ważną funkcję reprezentanta części kapitulnej w okresie rozejmu polsko-krzyżackiego.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2016, 294, 4; 769-789
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stan badań nad odręcznymi zapiskami Mikołaja Kopernika w starych drukach biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej „Hosianum” w Olsztynie
Autorzy:
Garwoliński, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29521055.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
Mikołaj Kopernik
zapiski marginalne Mikołaja Kopernika
księgozbiór biskupów warmińskich
Biblioteka WSDMW „Hosianum”
Nicolaus Copernicus
Nicolaus Copernicus marginal notes
books bishops of Warmia
Library WSDMW „Hosianum” of the Seminary Metropolis Warmia „Hosianum” in Olsztyn
Opis:
The collection of the Library of the Seminary Metropolitan Warmia “Hosianum” in Olsztyn is ten prints from the fifteenth and early sixteenth century, which include handwritten notes of Nicolaus Copernicus. They are printed in the field of canon law, philosophy and theology. Having these records is so valuable because the library of the great astronomer was in 1626 plundered by the Swedes and is in the library of the University of Uppsala. This study presents the first bibliophile passion of Copernicus, and so far the results of the thirty-four notes in the oldest volume from 1472 year, which includes two works of law. It includes numerous highlight, strikethrough, signs reminding finger, bug fixes and minor printing the notes consisting of one or several words. These records relate to students’ religious rights, the competence of the pope, the bishop and the abbot and other legal issues.
In den Beständen der Bibliothek des Höheren Priesterseminars in der Kirchenprovinz Ermland „Hosianum“ in Olsztyn (Allenstein) befinden sich zehn Drucke aus dem 15. und vom Anfang des 16. Jahrhunderts, die handschriftliche Notizen von Nikolaus Kopernikus enthalten. Es handelt sich dabei um Drucke aus den Bereichen kanonisches Recht, Philosophie und Theologie. Der Besitz dieser Notizen ist umso kostbarer, als die Büchersammlung des großen Astronomen 1626 von den Schweden geraubt wurde und sich in der Bibliothek der Universität in Uppsala befindet. Die vorliegende Abhandlung beschreibt zunächst die bibliophilen Vorlieben von Kopernikus und anschließend die Forschungsergebnisse zu den 34 Notizen im ältesten Band aus dem Jahr 1472, der zwei juristische Werke enthält. Darin befinden sich zahlreiche Unterstreichungen, Durchstreichungen, an einen Zeigefinger erinnernde Zeichen, Verbesserungen von Druckfehlern sowie kleine Notizen, die aus einem oder mehreren Wörtern bestehen. Diese Notizen betreffen das kanonische Recht, die Kompetenzen des Papstes, des Bischofs und des Abtes sowie andere juristische Fragestellungen.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2015, 289, 3; 409-431
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mikołaj Kopernik 1473-1543, jego życie i dzieło : w 540. rocznicę urodzin i 470. rocznicę śmierci / Michał Marian Grzybowski.
Autorzy:
Grzybowski, Michał Marian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/490431.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe Płockie
Źródło:
Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego; 2014, 59, 1 (238); 10-13
0029-389X
Pojawia się w:
Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Trudności w kościelnej akceptacji myśli Kopernika
Autorzy:
Jezierski, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1600881.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Mikołaj Kopernik
kopernikanizm
heliocentryzm
Opis:
Mikołaj Kopernik (1473-1543) zawarł swoje poglądy astronomiczne i kosmologiczne w dziele De revolutionibus orbium coelestium libri VI (Norymberga [Nürnberg] 1543). Wcześniej zarys swojej koncepcji przedstawił w tzw. komentarzyku Commentariolus (1512). Zagadnienie trudnej recepcji myśli warmińskiego astronoma interesowało uczonych. Nowe światło wniosła ponowna ocena akt procesu Galileusza, przeprowadzona na polecenie papieża Jana Pawła II.
Źródło:
Teologia w Polsce; 2014, 8, 1; 195-205
1732-4572
Pojawia się w:
Teologia w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tycho Brahe a Mikołaj Kopernik
Tycho Brahe and Nicholas Copernicus
Autorzy:
Koczy, Leon B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/470272.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polski Uniwersytet na Obczyźnie w Londynie
Tematy:
astronomy
Tycho Brahe
Copernicus
Denmark
Frombork
Opis:
The author analyses Copernicus’s ideas described in De revolutionibus orbium coelestium (1543) and the different view of the universe put forward by the excellent Danish astronomer Tycho Brahe (1546–1601). Elias Olsen Morsing (1550–1590), a collaborator of Tycho Brahe, was sent to Frombork (Frauenburg) in 1584 to take the same measurements as Copernicus, but with his own, much better, instruments. The idea was to compare the new measurements with those taken by Copernicus. The expedition was a success. Morsing was able to detect certain errors in Copernicus’s measurements, and the scope of these errors. While in Frombork, Morsing received a primitive astronomical instrument and a portrait of Copernicus as gifts from canon Jan Hannovius. The author of this paper notes the Catholic Church’s scepticism about Copernicus’s theory of the universe, while acknowledging that both Copernicus and Brahe had deep faith in God and shared the belief that they owed their learning and achievement to God.
Źródło:
Zeszyty Naukowe PUNO; 2014, 2; 15-26
2052-319X
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe PUNO
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nicolaus Copernicus — Scholar, Citizen of Toruń and Man of the Renaissance
Mikołaj Kopernik — naukowiec, obywatel Torunia i człowiek renesansu
Autorzy:
Małłek, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/530571.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Historii Filozofii i Medycyny
Tematy:
Nicolaus Copernicus
astronomy
De revolutionibus
Toruń
Renaissance
Mikołaj Kopernik
astronomia
Renesans
Opis:
The article consists of two parts, the first of which is devoted to the life of the Great Astronomer in the light of the most recent research, while the second part is devoted to his creative work. The bibliography of works about Copernicus for the period 1509-2001 contains 8246 bibliographical items, with the last ten years bringing further articles and books about the scholar from Toruń. Thus, it is not easy to write something new. In dealing with the life of Copernicus, the author concentrates on matters that have been controversial or barely documented in the literature hitherto. He is inclined to accept—on the basis of the new book by Jeremi Wasiutyński The Solar Mystery (Oslo 2003)—Ludwik Birkenmajer s thesis that after finishing the parish school in Toruń, Copernicus attended the cathedral school in Włocławek (Vladislavia/ Leslau). In agreement with Karol Górski, he explains the fact that Copernicus did not take holy orders because he did not have a vocation for pastoral work and treated the dignity of the clerical office with honesty. The author explains that the lack of letters from Copernicus written in Polish stems from the fact that Latin was the language of scholars at that time and was also used by the Astronomer. Copernicus died in 1543, the year in which Mikołaj Rej in his Krótka rozprawa [“A Short Treatise”] marked the beginning of the use of Polish in literature and in chanceleries. The argument over Copernicus’ nationality is, according to the author, gradually becoming anachronistic and today Copernicus unites rather than divides Poles and Germans. In analysing the scholar s works, the author highlights his wide-ranging interests. Similarly to Leonardo da Vinci, he made a long-lasting contribution not only to astronomy, but also to mathematics and physics. In economics, he was the author of a monetary reform. The law whereby bad money drives out good is called Copernicus-Gresham’s law. He was a lawyer by training, obtaining a doctorate in canon law in Ferrara in 1503. He was involved in cartography and was a respected medical doctor. Copernicus was fascinated by the work of the ancients, so characteristic for the humanists of the time. He even translated from Greek into Latin Simocattas Epistles (1509), published in Cracow. That was the only book which we know with certainty was published in his lifetime. His Opus Vitae or Opus Magnum was De revolutionibus (Nuremberg 1543), in which he refuted the geocentric theory of the planetary system, replacing it with the heliocentric theory. This discovery initiated a new era in the history of science, which is called the “Copernican Revolution”. He wrote that the profession of a scientist, in this case an astronomer, is “worthy of a free man”. He was truly a Renaissance Man.
Artykuł składa się z dwóch części. Część pierwsza to życiorys Wielkiego Astronoma w świetle najnowszych badań, natomiast część druga poświęcona jest jego działalności twórczej. Bibliografia prac o Koperniku za lata 1509-2001 obejmuje liczbę 8246 pozycji. Ostatnie 10 lat przyniosło kolejne artykuły i książki o toruńskim uczonym. Napisanie czegoś nowego jest więc sprawą niełatwą. Autor przy redagowaniu życiorysu Kopernika zwraca uwagę na kwestie w dotychczasowej literaturze kontrowersyjne lub mało udokumentowane. I tak skłonny jest przyjąć, na podstawie nowej książki Jeremiego Wasiutyńskiego The Solar Mystery (Oslo 2003), tezę Ludwika Birkenmajera, że Kopernik po ukończeniu szkoły parafialnej w Toruniu uczęszczał do szkoły katedralnej we Włocławku. Fakt nieprzyjęcia święceń wyższych przez Kopernika tłumaczy za Karolem Górskim brakiem powołania do pracy duszpasterskiej i jego uczciwym stosunkiem do godności duchownej. Wreszcie fakt braku listów Kopernika w języku polskim wyjaśnia, iż językiem uczonych była wówczas łacina, którą głównie posługiwał się Astronom. Kopernik zmarł w 1543 r., to jest w tym samym roku, kiedy Mikołaj Rej utworem Krótka rozprawa zapoczątkował używanie języka polskiego w literaturze i kancelariach. Spór o narodowość Kopernika — jak twierdzi autor — staje się anachroniczny; Kopernik dzisiaj bardziej łączy niż dzieli Polaków i Niemców. Charakteryzując twórczość Uczonego, autor wskazuje na wszechstronność jego zainteresowań. Podobnie jak Leonardo da Vinci Kopernik wniósł trwały wkład nie tylko do astronomii, ale także do matematyki i fizyki. W zakresie ekonomii był projektodawcą reformy monetarnej. Prawo o wypieraniu dobrego pieniądza przez zły pieniądz nosi nazwę prawa Kopernika-Greshama. Był wyuczonym prawnikiem, doktorat z prawa kanonicznego uzyskał w Ferrarze w r. 1503. Parał się kartografią, był uznanym lekarzem. Zafascynowany dorobkiem starożytnych, co charakterystyczne dla humanistów tamtych czasów, dokonał nawet tłumaczenia Listów Symokatty (1509) z języka greckiego na łacinę opublikowanego w Krakowie. Była to jedyna książka, która na pewno ukazała się za jego życia. Opus Vitae czy Opus Magnum Kopernika było De revolutionibus (Norymberga 1543), w którym obalił teorię geocentryczną układu planetarnego, zastępując ją teorią heliocentryczną. To odkrycie zapoczątkowało nową epokę w dziejach nauki zwaną „Rewolucją kopernikańską”. Kopernik pisał, że uprawianie nauki, w tym wypadku astronomii, jest „godne człowieka wolnego”. Był w pełni człowiekiem epoki Renesansu.
Źródło:
Archiwum Historii i Filozofii Medycyny; 2011, 74; 73-78
0860-1844
Pojawia się w:
Archiwum Historii i Filozofii Medycyny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mikołaj Kopernik, camera obscura i Krakowska Szkoła Astronomiczna
Nicolaus Copernicus, the camera obscura, and Cracow School of Astronomy
Autorzy:
WŁODARCZYK, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/520410.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Umiejętności
Opis:
This paper offers a discussion of a series of observations made in Frauenburg by Nicolaus Copernicus. The series was recorded by Copernicus in his copy of Johann Stoeffler’s Calendarium Romanum Magnum (Oppenheim 1518), and concerns four partial solar eclipses that occurred in 1530, 1536, 1540, and 1541. It is argued that Copernicus employed the camera obscura (pinhole camera) to measure the magnitude of these eclipses. This conclusion allows us to strengthen a thesis previously formulated by Ludwik A. Birkenmajer and to propose that the astronomical use of images formed through an aperture, which spread among European astronomers in the second half of the sixteenth century, may have its source in eclipse measurements made by Copernicus during the later years of his scientific activity. It is also argued that the scientific community at Cracow seems the most obvious environment where Copernicus might have learned about the astronomical use of a camera obscura.
Źródło:
Prace Komisji Historii Nauki PAU; 2010, 10; 353-360
1731-6715
Pojawia się w:
Prace Komisji Historii Nauki PAU
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Próba zrozumienia idei konstrukcji tablicy astronomicznej M. Kopernika na olsztyńskim zamku z pomocą pomiarów fotogrametrycznych
An attempt at understanding the concept of Nicholas Copernicus’ astronomical table, housed in the Olsztyn castle, using photogrammetric measurements
Autorzy:
Miałdun, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/131286.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Stowarzyszenie Geodetów Polskich
Tematy:
Mikołaj Kopernik
tablica astronomiczna
fotogrametria
równonoc
zegar słoneczny refleksyjny
Nicolaus Copernicus
astronomical table
photogrammetry
equinox
reflective sundial
Opis:
Na wewnętrznej ścianie krużganka olsztyńskiego zamku znajduje się niezwykła pamiątka po Mikołaju Koperniku. Jest to tablica o szerokości 7.2 m i wysokości 1.45 m uznawana za jedyny zachowany instrument badawczy, wykonany przez samego astronoma. W ciągu wieków znaczne fragmenty tablicy zostały zniszczone podczas robót budowlanych. W XIX w. podjęto nieprofesjonalną próbę odtworzenia brakujących fragmentów. Pod koniec lat 50 ub. wieku zespół konserwatorów z warszawskich Pracowni Konserwacji Zabytków usunął wszystkie przemalowania i uzupełnienia, które nie miały szesnastowiecznej metryki. Po przeszło 50 latach od tamtej pory nagromadziło się wiele pytań o funkcję jaką miała pełnić ta tablica na zamku. Czy na pewno był to instrument astronomiczny? Powołany jesienią 2006 r. zespół badawczy miał za zadanie wykonanie dokładnej inwentaryzacji fotogrametrycznej i konserwatorskiej oraz wstępnej interpretacji uzyskanych danych. W pierwszej kolejności wykonano barwny fotoplan tablicy. Pomiary oparto o punkty GPS zastabilizowane na dziedzińcu zamku. Zadanie to wykonali pracownicy Katedry Geodezji Satelitarnej i Nawigacji UWM. Współrzędne tych punktów oraz punktów na tablicy przeliczono do sferycznego układu współrzędnych geograficznych. Następnie wyznaczono azymut płaszczyzny tablicy względem południka miejscowego (przechodzącego przez środek tablicy). Wg badaczy zajmujących się w przeszłości tą tablicą, rysunek na jej powierzchni jest swoistym słonecznym zegarem refleksyjnym. Snując swe przypuszczenia nie określali precyzyjnie położenia zwierciadła względem tablicy. Rozwiązanie tego problemu znajduje się w tej pracy. Mimo nikłych i niepewnych danych wyznaczono położenie zwierciadła z dość dobrą dokładnością. Potwierdzeniem słuszności przyjętego toku badań, jest trwający ciągle eksperyment pomiarowy prowadzony na replice tablicy. Badania konserwatorskie wsparte były wykonaniem i interpretacją zdjęć w podczerwieni oraz luminescencji w ultrafiolecie. Potwierdziły one istnienie wielu przemalowań i zniszczeń na powierzchni tablicy. Analizy barwników, podłoża i tynku potwierdziły, że najstarsze warstwy pochodzą z XVI wieku. Wynikiem precyzyjnych pomiarów fotogrametrycznych rysunku na tablicy jest zbudowanie jej matematycznego modelu. Model ten niestety dość poważnie odstaje w niektórych partiach od rzeczywistości. Oparty jest on na obliczeniach astronomicznych. Żadne XVI-wieczne źródła pisane nie wspominają o tablicy i sam Kopernik nie pisze o niej ani słowem. Stąd wykreowany model jest tylko prawdopodobnym obrazem pierwotnego stanu przyrządu. Czy rzeczywiście był to instrument pomiarowy astronoma? W świetle dotychczasowych badań był to raczej kalendarz astronomiczny i jednocześnie zegar słoneczny i mógł być wykonany przez Kopernika.
On the inner wall of the gallery in the Olsztyn Castle, there is an unusual memento, left there by Nicholas Copernicus. It is a table, 7.2 m wide and 1.45 m high, regarded as the only research instrument built by the astronomer himself. Over the centuries, fragments of the table have been damaged during construction works. In the 19th century, amateur restorers made an attempt to reconstruct the missing fragments. In the 1960s, a team of restorers from the Warsaw Monument Conservation Workshop removed all the paint coats and fillings added on past the 16th century. Now, forty years later, numerous questions persist as to the function the table was to fulfill in the castle. Was it really an astronomical instrument? In autumn 2006, a research team was charged with the task of preparing a complete photogrammetric and conservation stocktaking and preliminary interpretation of the data. First, a precise colour orthophotomap of the table was made. The measurements were based on GPS points, stabilised on the castle courtyard. The task was performed by the personnel of the Department of Satellite Geodesy and Navigation of the University of Warmia and Mazury. The coordinates of those points and of the points on the table were recalculated into a spherical system of geographical coordinates. The azimuth of the table plane was then determined in relation to the local meridian (running through the table centre). According to the scholars who studied the table in the past, the drawing on its surface is a kind of reflective sundial. Those researchers did not determine the mirror’s position against the table with any precision. The problem has been solved in this study. Despite scarce and uncertain data, the mirror’s position has been determined with considerable precision. The working hypothesis has been confirmed by an ongoing experiment involving a replica of the table. The restoration study has been aided by infrared photographs and UV luminescence. Analysis and interpretation of the results have confirmed the table to have been covered by numerous coats of paint and to have damaged fragments. Analyses of dyes, base, and plaster showed the oldest layers to derive from the 16th century. The precise photogrammetric measurements of the table's drawing allowed to develop its mathematical model. However, in some parts, the model significantly deviates from the original and is based on astronomical calculations. None of the 16th century sources mentioned the table and Copernicus himself did not write a word about it. Hence, the model developed is only a putative image of the original condition of the instrument. Was it really the astronomer’s measurement instrument? In the light of the research conducted so far, it appears that it was an astronomical calendar, and that it may have indeed been made by Copernicus.
Źródło:
Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji; 2008, 18b; 387-395
2083-2214
2391-9477
Pojawia się w:
Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-25 z 30

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies