Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Kaczyńska, Elwira" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-25 z 25
    Tytuł:
    Głosy obcojęzyczne w dziele pseudo-Plutarcha De fluviis
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/702856.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Opis:
    An analysis of the selected foreign language glosses quoted in Pseudo-Plutarch’s work De fluviis shows that the anonymous author succeeded in correctly conveying the meanings of the non-Greek proper names and appellatives.
    Źródło:
    Meander; 2013, 68
    0025-6285
    Pojawia się w:
    Meander
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Św. Izydor z Sewilli, O rzekach
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/612792.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Izydor z Sewilli
    De fluminibus
    O rzekach
    tłumaczenie
    Opis:
    Tłumaczenie tekstu Izydora z Sewilli, De fluminibus
    Źródło:
    Vox Patrum; 2019, 71; 631-658
    0860-9411
    2719-3586
    Pojawia się w:
    Vox Patrum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Lakońskie nazwy palmy daktylowej i gałęzi palmowej
    Laconian Names for Date Palm and Palm Leaf
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1787917.pdf
    Data publikacji:
    2021-04-05
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    greckie słownictwo
    fitonimia
    dialekt lakoński
    Greek vocabulary
    phytonymy
    Laconian dialect
    Opis:
    W artykule omawia się dwie lakońskie glosy Hesychiosa oznaczające ‘daktylowca właściwego, czyli palmę daktylową (Phoenix dactylifera L.)’: βουάκραι· οἱ φοίνικες, ὑπὸ Λακώνων (HAL β-868) oraz σελίαρ· φοίνιξ (HAL σ-382), a także trzecią glosę o znaczeniu ‘gałąź palmy daktylowej’: σαρίρ· κλάδος φοίνικος, Λάκωνες (HAL σ-212). Lakoński wyraz βουάκρᾱ f. reprezentuje doryckie złożenie zawierające cząstkę βοῦ ‘duży, wielki, liczny’ oraz grecki apelatyw ἄκρᾱ (= joń. ἄκρη) f. ‘najwyższy punkt, szczyt, koniec’. Fitonim pierwotnie określał drzewo charakteryzujące się „wielkim szczytem”, jako że wielkie pierzaste gałęzie daktylowca tworzą imponującą koronę. Także dialektalny rzeczownik σελίαρ m. ‘palma daktylowa’ (< *σαλίαρ < lak. *σαλλίας < dor. *θαλλίας) wskazuje na obfitość gałęzi palmowych, por. gr. θαλία f. ‘obfitość’, θαλλίᾱ f. coll. ‘listowie, gałązki’, gr. θαλλός m. ‘gałązka’, coll. ‘świeże, zielone liście; młode pędy’, θαλλοί m. pl. ‘liście palmowe’. Hesychiosowy termin σαρίρ f. ‘gałąź palmowa’ powstał z późnolakońskiej formy *σαλίρ (< lak. *σαλλίς < dor. *θαλλίς) na skutek regresywnej dylacji dwóch spółgłosek płynnych.
    The paper discusses two Hesychian glosses (of Laconian origin) denoting ‘date palm, Phoenix dactylifera L.’: βουάκραι· οἱ φοίνικες, ὑπὸ Λακώνων (HAL β-868) and σελίαρ· φοίνιξ (HAL σ-382), as well as the third gloss for ‘leaf of the date palm’: σαρίρ· κλάδος φοίνικος, Λάκωνες (HAL σ-212). The Laconian word βουάκρᾱ f. represents a Doric compound containing the element βοῦ ‘big, great, many’ and the Greek appellative ἄκρᾱ (= Ionic ἄκρη) f. ‘summit, top’. It means originally ‘(a tree) having a great summit’. Indeed, the long pinnate branches of the date palm form an impressive tree crown. Also the dialectal noun σελίαρ m. ‘date palm’ (< *σαλίαρ < Lac. *σαλλίας < Doric *θαλλίας) refers to an abundance of palm leaves, cf. Gk. θαλία f. ‘abundance’, θαλλία f. ‘foliage, leaf-buds or twigs’, θαλλός m. ‘young branch, shoot’, θαλλοί m. pl. ‘palm-leaves’. The Hesychian term σαρίρ f. ‘palm leaf’ derives from Late Laconian *σαλίρ (< Lac. *σαλλίς < Doric *θαλλίς) by a regressive assimilation of two liquids.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 3; 47-61
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tēlephilon – tajemnicza roślina wróżebna potwierdzająca wzajemność w miłości
    Tēlephilon – a Mysterious Plant Used to Charm Whether a Love is Reciprocal
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1806911.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-23
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    dysymilacja; język grecki; nazwy roślin
    disimilation; Greek language; phytonymy
    Opis:
    Fitonim grecki τηλέφιλον (dosłownie ‘miłość z daleka’) pojawia się w antycznej i bizantyńskiej literaturze (Teokryt, Id. 3.28-30; Agatiasz, AP V 296) i leksykografii (Hesychios, HAL τ-24), a także w kreteńskiej nazwie wodnej Τηλεφίλας (IC 174.26). Oznacza on jakąś roślinę, za pomocą której greccy kochankowie próbowali wywróżyć sobie, czy ich miłość będzie odwzajemniona. W źródłach antycznych i bizantyńskich (Pedanios Dioskurides, Ps.-Dioskurides; cod. Parisinus gr. 2419) owa tajemnicza roślina nosi wariantową nazwę τηλέφιον, jak tego dowodzi grecki synonim ἀείζῳον ἄγριον, poświadczony w pracach leksykograficznych. Nieregularna zmiana τηλέφιλον > τηλέφιον pojawiła się na skutek dysymilacji progresywnej (typu λ–λ > λ–ø). Źródła antyczne dowodzą, że grecki fitonim τηλέφι(λ)ον oznaczał jakąś roślinę podobną do portulaki pospolitej (Portulaca oleracea L.), przypuszczalnie ‘Andrachne telephioïdes L.’. Jako alternatywę można brać rozchodnik biały (Sedum album L.) albo rozchodnik gwiazdowy (Sedum stellatum L.).
    The Greek phytonym τηλέφιλον (literally ‘far-love, love-in-absence’) is attested in the Ancient and Medieval Greek literature (Theocritus, Id. 3.28–30; Agathias, AP V 296) and lexicography (Hesychius, HAL τ-24), as well as in the Cretan river name Τηλεφίλας (IC 174. 26). This appellative (of Doric origin) refers to a mysterious plant, used by the Greek lovers to charm whether their love is mutual or not. The same plant is called τηλέφιον in the ancient and medieval sources (Pedanios Dioscorides, Ps.-Dioscorides; cod. Parisinus Gr. 2419), as it is confirmed by the Greek synonym ἀείζῳον ἄγριον, attested in ancient lexicographic works. Irregular change τηλέφιλον > τηλέφιον appears to be caused by the progressive dissimilation (λ–λ > λ–ø). Ancient sources demonstrate clearly that the Greek phytonym τηλέφι(λ)ον means a plant similar to ‘common purslane, Portulaca oleracea L.’, probably ‘Andrachne telephioïdes L.’. Other possible alternatives refer to two Mediterranean plants: ‘white stonecrop, Sedum album L.’ or ‘starry stonecrop, Sedum stellatum L.’.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 3; 95-110
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Lekarz Hermiasz z Kos w świetle źródeł epigraficznych
    Hermias of Kos, the physician, in the light of epigraphic sources
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2143554.pdf
    Data publikacji:
    2022-08-18
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Greek epigraphy
    honorary inscriptions
    ancient medicine
    the Hippocratic school
    Lyttian war
    Opis:
    The aim of my article is to discuss six Hellenistic inscriptions which mention Hermias, son of Emmenidas, a distinguished physician from Kos. Two longer honorary inscriptions are connected with Hermias’ five-year stay on the island of Crete as a public doctor. The epigraphic sources in question will be carefully reviewed, translated into Polish and commented on the article.
    Źródło:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae; 2022, 32, 1; 7-39
    0302-7384
    Pojawia się w:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z problematyki polskiej normy językowej: dema czy demu?
    On the problem of the Polish language standard: dema or demu?
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2170453.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Opis:
    This paper presents difficulties in adapting Ancient Greek borrowings in Polish and the problem with declension of some Hellenic loanwords in Polish. The Attic-Ionic lexeme δῆμος (Mycenaean da-mo [da:mos], Doric and Aeolic δᾶμος) m. ‘a country-district, country, land; the people of a country, the commons’, pl. ‘townships’, was adopted in the 19th or the 20th century into the Polish language in two forms: demos and dem. The former appellative is usually treated as an indeclinable noun and sometimes as a declinable noun (e.g. nom. sing. demos, gen. sing. demosu). The most popular form used in Polish is dem. Unfortunately, the declension of dem is not fi rmly established in the Polish dictionaries. Some of them recommend the declensional forms: dem, gen. sing. dema. However, a different declension (gen. sing. demu) can be found in numerous scientific and popular works devoted to Ancient Greece, as well as in Polish translations of the Hellenic literature. The author suggests the preservation of the traditional declensional paradigm: nom. sing. dem, gen. sing. demu.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2018, 756, 7; 23-38
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozważania o domniemanym slawizmie w dialekcie kreteńskim języka nowogreckiego
    Considerations on an alleged slavism in the cretan dialect of modern greek
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1879569.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    język nowogrecki
    kontakty językowe
    Kreta
    zapożyczenia
    borrowings
    Crete
    language contacts
    Modern Greek
    Opis:
    Ngr. dial. (wsch.kret.) βέρα f. ‘rozejm, czasowe pogodzenie się, pojednanie’ uważa się dość powszechnie za wyraz pochodzenia południowosłowiańskiego, por. mac. vera, bułg. vjára ‘wiara, zaufanie’, pol. wiara (< psł. *věra). Gdyby kreteńsko-słowiańskie zestawienie było poprawne, to semantyka wyrazu kreteńskiego wskazywałaby na pośrednictwo wojskowe. Wyraz mógł być przejęty od słowiańskich żołnierzy zaciężnych, biorących udział w wyprawie zbrojnej Nikifora Fokasa przeciwko arabskiemu emiratowi na Krecie (960-961). Z drugiej jednak strony, dotychczasowi badacze pomijają milczeniem fakt, że wyraz kreteński βέρα może być z powodzeniem uważany za prawdopodobne zapożyczenie tureckie, por. osm. vère ‘kapitulacja, poddanie’. W nowogreckich zabytkach literackich XVIII i XIX w. pojawia się wyraz βέρα o tym samym znaczeniu (‘poddanie, kapitulacja’). Apelatyw rumuński veră ‘kapitulacja’ (brzmiący identycznie jak termin kreteński) został wyliczony wśród zapożyczeń tureckich. Także semantyka kreteńskiego słowa przemawia raczej za jego turecką, a nie słowiańską genezą.
    Mod. Gk. dial. (East Cretan) βέρα f. ‘armistice, truce, conciliation, reconciliation’ is usually treated as a borrowing from a South Slavic source, cf. Mac. vera, Bulg. vjára ‘faith, belief’, Pol. wiara (< Proto-Slavic *věra). If this connection would be correct, then the meaning of the Cretan word could suggest a military mediation. The word in question could be taken from Slavic mercenary soldiers, participating in the Cretan campaign of Nicefor II Fokas against the Muslim emirat of the island (960-961). On the other hand, most researchers ignore the fact that Cretan term βέρα may derive from Turkish vère ‘capitulation, surrender’. The word βέρα appears in the same meaning (‘surrender, capitulation’) in Modern Greek literary texts of the 18th and 19th c. AD. The Romanian appellative veră ‘capitulation’ (formally identical with the Cretan term βέρα) is listed among the obvious Turkish loanwords. Also the meaning of the Cretan word seems to suggest its Turkish origin (and not a Slavic one).
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 6; 31-50
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozważania nad kreteńskim hydronimem Κυμαῖος
    Considerations on the Cretan river Κυμαῖος
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1879638.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    hydronimia
    język grecki
    Kreta
    nazwy florystyczne
    hydronymy
    Greek language
    Crete
    floristic names
    Opis:
    Antyczna nazwa wodna Κυμαῖος, poświadczona na dwóch inskrypcjach opisujących granice pomiędzy kreteńskimi miastami-państwami Hierapytną i Lato, określała okresowy ciek wodny noszący w dobie współczesnej miano Kseropótamos (ngr. Ξεροπόταμος, dosłownie ‘sucha rzeka’) lub Fruzí Potamós (ngr. Φρουζή Ποταμός, dosłownie ‘rzeka Fruzisa’). Wywód starożytnego hydronimu od apelatywu gr. κῦμα (gen. sg. κύματος) n. (osnowa na -t-) ‘fala, bałwan’ wydaje się wątpliwy zarówno z punktu widzenia greckiego słowotwórstwa (rzekomy derywat nie wykazuje śladów tematycznej spółgłoski zębowej -t-), jak i z formalnych względów (rzeka nie płynie przez cały rok i nie niesie ‘falującej, wzburzonej’ wody). Za bardziej prawdopodobny należy uznać wywód od apelatywu greckiego κύμη f. ‘jakaś odmiana kapusty’. Florystyczne nazwy wodne cieszyły się popularnością zarówno w dobie starożytnej, jak i nowożytnej.
    The ancient river name Κυμαῖος, attested in two inscriptions describing the boundaries of the Cretan cities Hierapytna and Lato, referred to a seasonal stream which is today called Kseropótamos (Mod. Gk. Ξεροπόταμος, literally ‘dry river’) or Fruzí Potamós (Mod. Gk. Φρουζή Ποταμός, literally ‘Fruzis’ river’). It is impossible to derive the ancient hydronym from the Greek appellative κῦμα (gen. sg. κύματος) n. (t-stem) ‘wave, billow’ because of formal reasons (it is not ‘a seething river’) as well as some problems connected with Ancient Greek word-formation (no traces of a t-stem are visible in the river name under analysis). The derivation from the Ancient Greek noun κύμη f. ‘a kind of cabbage’ is the most probable explanation. River names derived from plants were widespread in both ancient and modern times.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 3; 5-16
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O arabskiej genezie wyrazu nowogreckiego κατσαμπας
    On the Arabic origin of Modern Greek κατσαμπας
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1878589.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-23
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    greckie słownictwo
    hydronimia
    język nowogrecki
    orientalne zapożyczenia
    Greek vocabulary
    hydronymy
    Modern Greek
    oriental borrowings
    Opis:
    Apelatyw κατσαμπάς dokumentuje w gwarach nowogreckich dwa znaczenia (1. ‘studnia’; 2. ‘rodzaj żurawia’). Badacze greccy wywodzą ów dialektyzm z języka tureckiego, por. tur. kasaba ‘miasteczko’, dial. ‘kanał nawadniający’. Jednak wywód nowogreckiego wyrazu bezpośrednio ze źródła arabskiego wydaje się bardziej prawdopodobny, por. arab. qaṣaba ‘forteca, twierdza; przedmieście’, qaṣabä(t) ‘rura, tchawica’. Wyraz arabski został najpierw zapożyczony przez Kreteńczyków podczas arabskiej okupacji wyspy Krety (ok. 824-961) i za pośrednictwem dialektu kreteńskiego zaadaptowany przez inne lokalne gwary nowogreckie w dobie bizantyńskiej (961–1204). Dialektyzm nowogrecki κατσαμπάς nie został poświadczony w słownikach dialektu kreteńskiego, chociaż w kreteńskiej hydronimii i toponimii występuje pospolicie jednostka onimiczna Κατσαμπάς. Ludowy charakter i ograniczona dystrybucja nowogreckiego apelatywu jest potwierdzona przez dane leksykalne. Na wyspie Karpathos, leżącej nieco na wschód od Krety, termin κατσαμπάς oznacza ‘studnię’. Odmienne znaczenie ‘rodzaj żurawia wodnego’ zostało zarejestrowane na wyspach Kos, Rodos i Cyprze. Dwie przesłanki przemawiają za bezpośrednim zapożyczeniem ze źródła arabskiego. Po pierwsze, język arabski zawiera dwa homonimiczne słowa qaṣaba ‘forteca, twierdza; przedmieście’ oraz qaṣabä(t) ‘rura, tchawica’. Do tego ostatniego znaczenia nawiązuje dialektyzm nowogrecki. Po drugie, względy chronologiczne przemawiają za hipotezą, że Kreteńczycy zapożyczyli wyraz arabski bezpośrednio od Arabów okupujących wyspę Kretę w latach 824-961. Cristoforo Buondelmonti, autor dzieła Descriptio insule Crete (napisanego w 1417 r.), informuje o studni (łac. puteus), położonej ok. 1,5 km na wschód od Kandii, stolicy Krety w dobie panowania weneckiego (ob. Iráklio). Woda pitna z tej studni był sprzedawana mieszkańcom miasta: [...] puteus est Cazamba dictus. Aquam cuius pueri per Candiam civitatem ferentes vendunt magnis vocibus exclamantes „[…] znajduje się studnia zwana Cazamba. Wodę z tej studni chłopcy roznoszą po całym mieście Kandii i sprzedają głośno krzycząc”. Piętnastowieczna nazwa studni (łac. Cazamba, ngr. Κατσαμπάς) z całą pewnością nie została zapożyczona za pośrednictwem tureckim, jako że armia osmańska podbiła Kretę dopiero w połowie XVII stulecia (1645-1669), czyli dwa wieki później. Co więcej, kreteński ojkonim Κατσαμπάς został poświadczony już w 1279 roku. Najprawdopodobniej studnia zwana Katsabás została zbudowana i nazwana przez Arabów, którzy niedaleko zbudowali twierdzę Rabdh al-Khandáq (ob. Iráklio), późniejszą stolicę wyspy.
    The appellative κατσαμπάς is attested in the Modern Greek dialects in two different meanings (1. ‘well’; 2. ‘a kind of well-sweep’). The Greek linguists believe that it was borrowed directly from Turkish kasaba ‘country town’, dial. ‘irrigating channel’. It is suggested that the Modern Greek appellative is of Arabic origin, cf. Arab. qaṣaba ‘fortress, citadel; suburb’, also qaṣabä(t) ‘pipe, windpipe’. The Arabic word was first adopted by the Cretan Greeks during the Arabic occupation of the island of Crete (ca. 824-961 AD) and later the Cretan borrowing was gradually distributed in the Byzantine Greek world. The Modern Greek appellative κατσαμπάς, which is very well attested in the Cretan toponymy and hydronymy, is not registered in any dictionary of the Cretan dialect. However, a folk character and a limited distribution of the word in question is confirmed by lexical data collected in some regions of Hellas and Cyprus. The term κατσαμπάς means ‘well’ in Karpathos, the island lying near Crete. A different meaning ‘a kind of well-sweep’ is attested in Rhodes, Cos and Cyprus. According to Greek linguists, the Modern Greek noun denoting ‘well’ (or ‘a kind of well-sweep’) was directly borrowed from Turkish kasaba ‘country town’, dial. ‘irrigating channel’. Of course, the Turkish appellative is of Arabic origin, cf. Arab. qaṣaba ‘fortress, citadel’, also ‘suburb’. I cannot agree with this explanation for two reasons. Firstly, the Arabic language contains two homonymic words: qaṣaba (1) ‘fortress, citadel; suburb’ and qaṣabä(t) (2) ‘pipe, windpipe’. The Modern Greek dialectal form κατσαμπάς m. ‘well; well-sweep’ seems to derive from the latter Arabic appellative (and not the former one). Secondly, the Cretans had to borrow the Arabic word during the Arabic occupation of the island (ca. 824-961 AD). Cristoforo Buondelmonti, the author of Descriptio insule Crete (written in 1417), gives a strong mention on the important well (Lat. puteus), which was located away from Candia, the capital of Crete during the Venetian rule (now Herakleion). The drinking water from this well was sold to town’s inhabitants (v. 734-736): [...] puteus est Cazamba dictus. Aquam cuius pueri per Candiam civitatem ferentes vendunt magnis vocibus exclamantes “there is a well called Cazamba. Some boys sell its water, bearing it into the city Candia and crying there with great voices”. The 15th-century name of the extra-Candian well (Lat. Cazamba, Mod. Gk. Κατσαμπάς) could not be borrowed by the Turkish mediation, as the Ottoman army conquered Crete in the middle of 17th century (1645-1669), i.e. two centuries later. What is more, the Cretan toponym Κατσαμπάς is registered as early as in 1279 AD. It is highly probable that the well called Κατσαμπάς in Candia was created and named by the Arabs.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2017, 65, 6; 33-53
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dialekt kreteński języka nowogreckiego – próba opisu na bazie materiału hydronimicznego, część 1: zjawiska fonetyczne
    The cretan dialect of modern greek – an attempt at describing on the basis of the hydronymic data, part 1: phonetic phenomena
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594066.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    język nowogrecki
    dialekt kreteński
    nazwy wodne
    Modern Greek
    Cretan dialect
    hydronyms
    Opis:
    Autorka daje przegląd najważniejszych zjawisk fonetycznych poświadczonych w dialekcie kreteńskim języka nowogreckiego z punktu widzenia ich historycznego rozwoju. Rzeczone zjawiska znajdują odbicie w nowożytnej hydronimii kreteńskiej (od XIII do XX w. n.e.), w której dominują nazwy niewielkich, przeważnie okresowych strumieni i źródeł. Z tego powodu nazwy wodne, które są znane wyłącznie ludności miejscowej, posługującej się lokalną gwarą, rejestrują większość dialektalnych zjawisk fonetycznych omawianych w niniejszym opracowaniu.
    The article presents an overview of different phonetic phenomena attested in the Cretan dialect of Modern Greek from the point of view of their historical development. These dialectal features may be also observed in the Modern Cretan hydronyms (from 13th to 20th c. AD), especially in the names of small streams and sources. All the water names, which are known only in a limited area of the island, register most phonetic phenomena discussed in this paper.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2014, 60; 93-120
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dialekt kreteński języka nowogreckiego – próba opisu na bazie materiału hydronimicznego, część 2: morfologia i leksyka
    The Cretan dialect of the Modern Greek language – a preliminary description on the basis of hydronymic data, part 2: morphology and vocabulary
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594279.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    język nowogrecki
    nazwy wodne
    dialekt kreteński
    Modern Greek
    river names
    Cretan dialect
    Opis:
    Artykuł jest uzupełnieniem wcześniejszej publikacji [Kaczyńska, 2014a, s. 93–120], pokazującej charakterystyczne cechy dialektu kreteńskiego języka nowogreckiego poprzez pryzmat nowożytnej hydronimii wyspy Krety. W niniejszej pracy omówiono wybrane ogólnokreteńskie zjawiska morfologiczne (słowotwórcze i fleksyjne). Część tych zjawisk ma archaiczny charakter, sięgający zapewne epoki antycznej. Ślady starożytnego dialektu doryckiego obserwuje się także w leksyce apelatywnej, stanowiącej podstawę kreteńskich jednostek hydronimicznych. W słownictwie dialektu kreteńskiego zauważa się silny wpływ języka włoskiego, co tłumaczy się długoletnim panowaniem Republiki Weneckiej na Krecie (1204–1669). Leksyka kreteńska obfituje w turcyzmy, wchłonięte przez dialekt miejscowy w okresie osmańskiej okupacji wyspy (1669–1898). Odnotowuje się arabskie pochodzenie ograniczonej liczby dialektyzmów. Zapożyczenia z języków południowosłowiańskich, albańskiego lub rumuńskiego stanowią bardzo znikomą grupę.
    The paper, which supplements an earlier article [Kaczyńska, 2014a, s. 93–120], presents an overview of different features of the Cretan dialect of Modern Greek on the basis of the island’s modern hydronymy. The author discusses 18 morphological phenomena connected with Common Cretan word-formation and nominal flexion. Some of them demonstrate an archaic (Ancient Greek) character. There are clear traces of ancient Doric speech in the vernacular vocabulary, as well as in the Modern Cretan water names. The Cretan dialect was strongly influenced by the Italian language during the Venetian occupation of the island (1204–1669). The Turkish language contributed significantly to the dialect’s lexicon by supplying numerous loanwords absorbed during the Ottoman rule in Crete (1669–1898). Some Cretan dialectisms seem to derive from Arabic. Lexical borrowings from South Slavic, Albanian and Romanian are sparse
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2015, 61; 61-78
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Trackie πιτύη ‘skarbiec’ jako nazwa zbiorowa
    Thracian πιτύη ‘treasury’ as a collective noun
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33916527.pdf
    Data publikacji:
    2024-06-05
    Wydawca:
    Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
    Tematy:
    etymologia
    nazwy zbiorowe
    semantyka
    słownictwo trackie
    słowotwórstwo
    collectives
    etymology
    semantics
    Thracian vocabulary
    word-formation
    Opis:
    The article discusses the origin of the Thracian noun pitúē (πιτύη) f. ‘treasury’, preserved as an explanatory gloss in the ancient Scholia in Apollonium Rhodium (I 933). Most linguists believe that the gloss in question is etymologically unclear. It is suggested that Thracian pitúē represents a nomen collectivum, derived from the Indo-European archetype *pitús m. ‘nourishment, food’ by means of the collective suffix *-uu̯ā (&lt; PIE.*-uu̯eh2), which is productive in Baltic and Slavic. The Thracian word pitúē must have originally denoted ‘a collection of food, food stock, food products’, from which secondarily ‘food repository, store-house, magazine’, and finally ‘treasury’, as well as ‘treasure’.
    W artykule omówiono pochodzenie trackiego rzeczownika pitýē (πιτύη) f. ‘skarbiec’, zachowanego jako glosa objaśniająca w antycznych Scholiach do Apolloniosa Rodyjskiego (I 933). Większość językoznawców uważa, że tracka glosa jest etymologicznie niejasna. Autorka sugeruje, że trackie pitýē reprezentuje nazwę zbiorową, utworzoną od praindoeuropejskiego archetypu *pitús m. ‘żywność, jedzenie, pokarm’ za pomocą kolektywnego przyrostka *-uu̯ā (< pie.*-uu̯eh2), produktywnego w językach bałtyckich i słowiańskich. Trackie słowo pitýē pierwotnie musiało oznaczać ‘zbiór jadła, skład żywności, produkty spożywcze’, wtórnie ‘składnicę, spiżarnię, magazyn’, ostatecznie‘skarbiec’ oraz ‘skarb’.
    Źródło:
    Język. Religia. Tożsamość; 2024, 1 (29); 23-34
    2083-8964
    2544-1701
    Pojawia się w:
    Język. Religia. Tożsamość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Raz jeszcze o grobie Dzeusa na Krecie
    On Zeus Grave in Crete Once More
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1954799.pdf
    Data publikacji:
    2001
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Religia grecka
    kult grobów
    paradoks kłamcy
    komentarze do Nowego Testamentu
    Epimenides z Krety
    Kallimach z Cyreny
    święty Paweł Apostoł
    Greek religion
    the tomb cult
    the liar paradox
    Commentaries to the New Testament
    Epimenides of Crete
    Callimachus of Cyrene
    St. Paul Apostle
    Opis:
    According to the author, the legend about Zeus' grave was probably created as early as VIII or VII centuries BC, being a part of the common tomb cult in Early Greece. In this time the Mycenaean tholos graves began to be considered as tombs of the Greek heroes and gods. However, some Greeks raised an objection to the new form of the tomb cult. The belief in Zeus' grave was regarded as downright blasphemy by Epimenides (VII/VI century BC) and brought censure upon the Cretans for being liars. This is reflected not only in Callimachean Hymnus to Zeus (vv. 8-9), but also in a lost poem of Epimenides (probably in his Theogony). A fragment of this poem has been preserved in two Syriac commentaries to the Apostle Acts (17, 28). The English translation of these Syriac sources runs as follows: “The Cretans carved a tomb for thee, O Holy and High, / Liars, noxious beasts, evil bellies, / For thou didst not die, ever thou livest and standest firm / For in thee we live and move and have our being”. This fragment may been restored in the following shape: Τύμβον ἐτεκτΥναντο σέϑεν, Κύδιστε, Μέγιστε,Κρῆτες ἀεὶ ψεῦσται, κακὰ ϑηρία, γαστέρες ἀργαί.᾽Αλλὰ γὰρ οὐ σὺ ᾽ϑάνες, ζώεις δὲ καὶ ἵστασαι αἰεί,῎Εν σοι καὶ ζῶμεν καὶ κινύμεϑ᾽ ἠδὲ καὶ ἐσμέν. Both the second and the fourth verses were quoted by St. Paul, the former as an excerption from a poem of the Cretan seer, the latter as an anonymous quotation. Two remaining lines are convincingly restored on the basis of both Syriac translations. The attribution of this tetrameter to Epimenides, the well known Cretan prophet, poet and politician, seems certain. Thus some verses of the Callimachean Hymnus to Zeus had to be modelled on Epimenides' version of the birth-story of the Greek principal god. They contain an exact imitation of the prophet's words: “The Cretans always Liars” (Κρῆτες ἀεὶ ψεῦσται) and the same arguments: (1)both poets (i.e. Epimenides and Callimachus) reproached the Cretans for the lie; (2) both think congruently that the alleged Zeus' grave in Crete was a basic reason for arising the popular opinion on the lying character of the Cretans; (3) both deny the supposed death of Zeus; (4) both believe in the immortality of the god;(5) both criticize the different traditions, referring to the authority of a god (Zeus in the Callimachean hymn) or a hero (Minos in Epimenides' poem). Callimachus of Cyrene follows silently Epimenides, summarizing the same arguments, which permit him to reject the common version of the Zeus' birth-story in Crete. He also records some of Epimenides' aetiological tales, e.g. on the Omphalian Plain and the Mountain Panacra.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2001, 49, 3; 95-124
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dialekt kreteński języka nowogreckiego – próba opisu na bazie materiału hydronimicznego. Część 3: zjawiska fonetyczne i morfologiczne ograniczone terytorialnie
    The Cretan dialect of the Modern Greek language – a preliminary description on the basis of hydronymic data. Part 3: areally limited phonetic and morphological phenomena
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594122.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    Uniwersytet Łódzki
    Wydział Filologiczny
    Katedra Filologii Klasycznej
    Modern Greek
    river names
    Cretan dialect
    Opis:
    Artykuł zawiera treściwe omówienie trzynastu regionalnych innowacji dialektu kreteńskiego (dziewięciu fonetycznych i czterech morfologicznych), które można zaobserwować w hydronimii wyspy. Dwa przedyskutowane zjawiska fonetyczne i cztery morfologiczne dość zgodnie dzielą Kretę na dwa podobnej wielkości obszary: areał zachodni (obejmujący dwie jednostki terytorialne, dawne nomosy: Chaniá i Réthimno) i areał wschodni (obejmujący dwa wcześniejsze nomosy: Iráklio i Lasíthi), co pozwala wyróżnić główne subdialekty – zachodniokreteński i wschodniokreteński. Niektóre innowacje fonetyczne są bardziej rozproszone i najczęściej ograniczone do relatywnie mniejszych jednostek terytorialnych (np. do gwary Kísamos, Sfakiá lub Wiános). Wszystkie omówione innowacje morfologiczne pojawiły się wyłącznie w subdialekcie zachodniokreteńskim, który jednocześnie nie wprowadził ani jednej innowacji fonetycznej obejmującej cały obszar zachodniej Krety. Można zatem powiedzieć, że gwary zachodnie dialektu kreteńskiego są pod względem zjawisk morfologicznych zdecydowanie bardziej innowacyjne niż gwary wschodnie. Z drugiej jednak strony subdialekt wschodniokreteński przeprowadził kilka partykularnych innowacji fonetycznych, które obejmują cały obszar wschodniej Krety.
    The paper contains a concise discussion of thirteen regional innovations of the Cretan dialect (including 9 phonetic and 4 morphological ones) that may be observed in the island’s modern hydronymy. Two phonetic phenomena and four morphological ones unanimously divide the island of Crete into two zones of similar size: the western area (comprising two regional units, corresponding to the earlier prefectures of Chania and Rethymno) and the eastern area (likewise spanning two regional units, Heraklion and Lasithi). On the basis of these local phenomena, it is necessary to distinguish two basic subdialects: West Cretan and East Cretan. Some phonetic innovations are dispersed and generally limited to minor local areas (e.g. those of Kissamos, Sfakia and Viannos). All of the morphological innovations under discussion appeared exclusively in the West Cretan subdialect, which at the same time introduced no common phonetic innovations in the western area of island. Thus, from the morphological point of view, the western variety of the Cretan dialect is more innovative than the eastern idioms. On the other hand, the East Cretan subdialect introduced a number of common phonetic innovations in the whole area of eastern Crete.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2016, 63; 35-51
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Słowo krąży w świecie. Rozważania nad internacjonalizmem "lordoza" i jego indoeuropejską genezą
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29520158.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-20
    Wydawca:
    Uniwersytet Bielsko-Bialski
    Tematy:
    internationalisms
    medical terminology
    word-formation
    etymology
    IndoEuropean language
    Opis:
    A word goes around the world. Considerations on the internationalism lordosis and its Indo-European origin Like many other internationalisms, the Polish medical term lordoza (cf. English lordosis, German Lordose, Czech lordóza etc.) ‘anterior curvature of the spine, producing convexity in front (occurring as a physical deformity)’ stems from Ancient Greek. The various national languages took over not only the form, but also the original meaning of the Greek noun λόρδωσις; the latter is based on the verb λορδόω ‘to bend backwards’, which, in turn, derives from the adjective λορδός ‘bent backwards’. Morphological analysis makes it evident that Gk. λορδός (which reflects the apophonic variant *lord-) is etymologically related to the Indo-European verbal root *lerd-, which is confirmed by certain Indo-Aryan verbal formations (e.g. Sanskrit lardayati ‘s/he loads’). It is suggested on the basis of assorted lexical data that the Indo-European root *lerd- apparently meant ‘to carry a burden’ > ‘to bend backwards due to a heavy burden’ > ‘to contort, deform’. The reconstruction of the original meaning of the verbal root *lerd- allows us to assume the original sense for λορδός ‘bent backwards under the influence of the weight carried’. Thus, the word under discussion, λόρδωσις, originally denoted the ‘physiological bending of the spine caused by carrying a heavy load’.
    Źródło:
    Świat i Słowo; 2022, 39, 2; 281-295
    1731-3317
    Pojawia się w:
    Świat i Słowo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nazwy florystyczne w nowożytnej hydronimii kreteńskiej
    FLORISTIC NAM ES IN TH E MOD ERN CRETEAN HYDRO NYMY
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/971769.pdf
    Data publikacji:
    2015-12-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    współczesna hydronimia grecka
    nazwy roślin
    język nowogrecki
    dialekt kreteński
    Modern Greek river names
    botanic appellatives
    Modern Greek language
    Cretan dialect
    Opis:
    In the paper is discussed as many as 468 Cretan river names, which may derive from the Modern Greek appellatives denoting plants. Floristic names represent 10% of all the modern hydronyms of the island (4666 names). As to the structure of the analyzed floristic names we can distinguish 294 simple names (62,9%), 160 composed names (34,1%) and 14 elliptical names (3%). It is worth emphasizing that 25 floristic river names appeared as early as in the Venetian times (1204–1669). Finally, an exhaustive list of the Modern Greek plant names, which became a basis of deriving numerous Cretan hydronyms, is presented.
    Źródło:
    Onomastica; 2015, 59; 281-299
    0078-4648
    Pojawia się w:
    Onomastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Klaudiusz Elian o nazwach młodych zwierząt („De natura animalium” VII 47)
    „De natura animalium” VII 47) (Claudius Aelianus on the names of young animals (On the Characteristics of Animals VII 47)
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1045830.pdf
    Data publikacji:
    2018-08-24
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    animal terminology
    etymology
    Greek language
    vocabulary
    word-formation
    Opis:
    In his work entitled On the Characteristics of Animals (VII 47), Claudius Aelianus discusses numerous Ancient Greek names of wild animals, especially their young. He registers as many as 18 different appellatives referring to young animals as well as ten poetic or dialectal terms for mature ones. The aim of the present study is to analyze the Ancient Greek words denoting young animals quoted by the Roman writer from the viewpoint of etymology and word-formation.
    Źródło:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae; 2018, 28, 1; 33-48
    0302-7384
    Pojawia się w:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Indoeuropejski słownik etymologiczny dla użytkowników języka polskiego (wyrazy na literę *O)
    Indo-European Etymological Dictionary for Poles (Words beginning with *O)
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32304171.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Fundacja PSC
    Tematy:
    etymology
    Indo-European languages
    lexical loanwords
    vocabulary
    Polish
    Opis:
    The paper presents numerous Indo-European roots and words beginning with *o-, whose continuantsare attested in the Polish language as both native reflexes from Proto-Slavic or loanwords from other Indo-European languages, especially from Greek, Latin or German. The study demonstrates a fragment of lexical work carried out in the Indo-European Lexicon Project at the Faculty of Philology in the University of Lodz.
    Źródło:
    Alcumena. Pismo Interdyscyplinarne; 2023, 3(15); 19-53
    2719-9851
    Pojawia się w:
    Alcumena. Pismo Interdyscyplinarne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O imionach bogów narodu rzymskiego – Diowisa i Wediowisa / De nominibus deorum populi Romani Diovis et Vediovis (Aulus Gellius, Noctes Atticae V 12)
    On the names of Roman people’s gods – Diovis and Vediovis / De nominibus deorum populi Romani Diovis et Vediovis (Aulus Gellius, Noctes Atticae V 12
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1046602.pdf
    Data publikacji:
    2016-10-27
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Aulus Gellius
    Jupiter
    Latin prefix ve-
    Roman religion
    theonyms
    Vediovis
    Opis:
    The following article contains a Polish translation of one chapter of A. Gellius’ Noctes Atticae (V 12). It isaccompanied by an introduction and useful comments. In the introduction the present author explains two OldLatin theonyms from the etymological point of view, discussing the semantics of the Latin prefix ve-. Alsoshe reviews the exact location of the Vediovis’ sanctuary in Rome and describes the figure of young Vediovis,mentioned by Ovid and Aulus Gellius.
    Źródło:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae; 2016, 26, 1; 139-155
    0302-7384
    Pojawia się w:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Thessalian and Cretan Name for ‘Bottle Gourd’
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Witczak, Krzysztof Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1806904.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-23
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    botanical names; Cretan dialect; Greek dialectology; Greek vocabulary
    Opis:
    The Polish version of the article was published in “Roczniki Humanistyczne,” vol. 63 (2015), issue 3. In his work Deipnosophistae (IX 369b), Athenaeus discusses four Greek names for turnip, (Brassica campestris L., syn. Brassica rapa L.): βουνιάς, γογγυλίς, Laconian γάστρα and Boeotian ζεκελτίς. The three first names are clearly motivated by the Greek vocabulary. The fourth term remains obscure in terms of its etymology and word-formation. According to Athenaeus (IX 369b), two Greek writers, Amerias and Timachidas, refer to a dialectal (evidently Thessalian) term ζακελτίς f. ‘bottle gourd, calabash, Lagenaria siceraria (Molina) Standl.’. In his lexicon, Hesychius of Alexandria registers two related glosses: ζακελτίδες · κολοκύνται. ἢ γογγυλίδες (HAL ζ-24); ζακαυθίδες · κολοκύνται (HAL ζ-30). The former refers to the Thessalian lexis. The latter one (wrongly printed as ζακυνθίδες · κολοκύνται in M. Schmidt’s and K. Latte’s editions) demonstrates a shift of the liquid consonant λ [l] to [ṷ], which is a typical Cretan phenomenon, attested also in the Hesychian lexicon, see e.g. [1] αὐκάν · ἀλκήν. Κρῆτες (HAL α-8277); [2] αὐκυόνα · ἀλκυόνα. Κρῆτες (HAL α-8280); [3] αὕμα · ἅλμη, ὑπὸ Κρητῶν (HAL α-8324); [4] αὖσος · ἄλσος. Κρῆτες (HAL α-8347); [5] θεύγεσθαι · θέλγεσθαι. Κρῆτες (HAL θ-427). The same phonological process of the velarization of *λ [l] is also registered in epigraphic texts found in three towns of Central Crete (Gortyna, Leben, Phaistos). Thus, it seems that the Hesychian term ζακαυθίδες ‘bottle gourds’ (derived from the earlier *ζακαλθίδες) must be seen as a dialectal form typical of Central Cretan.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 3 Selected Papers in English; 59-79
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Klaudiusz Elian o nazwach cykad
    Claudius Aelian on Words for Cicadas
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Witczak, Krzysztof Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1046580.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Ancient Greek
    animal terminology
    etymology
    insects
    word-formation
    Opis:
    In his work Περὶ ζῴων ἰδιότητος (De natura animalium X 44) Claudius Aelian describes cicadas’ names in the following way: „There are, it seems, many species of cicada (τέττιξ), and those who are skilled in these matters enumerate them and report their names. Thus, the Ashen one (τεφράς) is so called from its colour; whence the Membrax (μέμβραξ) got its name I do not know; and Chirper (λακέτας), it appears, is the name for a cicada; and I have heard tell of the Long-tail (κερκώπη) and the Shriller (ἀχέτας) and the Prickly one (ἀκάνθιος). Well, these are all the kinds of Cicada of which I remember having heard the names, but if anyone has got to know more than those that I have mentioned, he must tell them” (translated by Scholfield 1959: 339–341). It is necessary to follow Aelian’s suggestion and explain all the mentioned cicadas’ names from the point of view of the Greek etymology and word-formation.
    Źródło:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae; 2017, 27, 2; 41-53
    0302-7384
    Pojawia się w:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dwa indoeuropejskie rdzenie werbalne oznaczające czynność zbierania
    Two Indo-European Verbal Roots Denoting ‘To Pick, Gather, Collect’
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Witczak, Krzysztof Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1892208.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    morfologia indoeuropejska
    rdzenie indoeuropejskie
    determinanty
    Indo-European morphology
    Indo-European roots
    determinatives
    Opis:
    There are two verbal roots *sleĝ- (not *leĝ-) and *les- denoting ‘to pick, gather, collect’ in the Indo-European languages. The former root is attested in the central group of the Indo-European languages (Albanian, Greek, Indic, Italic), the latter one represents an Anatolian-Baltic-Germanic isogloss of archaic origin. The root *leĝ- (included in most dictionaries and monographs) should be correctly reconstructed as *sleĝ-. The initial cluster is confirmed by the Albanian phoneme l representing an earlier geminate (Alb. l < Proto-Albanian *ll < IE. *sl), as well as by the Old Indic deverbal form, cf. Sanskrit sraj- f. ‘garland, wreath’, originally ‘collection (of flowers)’ = Lat. lex, legis f. ‘law’, orig. ‘collection (of legal rules, principles)’ (< IE. *sleĝs f. ‘gathering, collection’). The internal evidence taken from the Greek data is noteworthy. Firstly, Aeolic ἐπίλλογος (= Attic-Ionic ἐπίλογος) contains the geminate -λλ-, which can be hardly explained, if the word in question derives from IE. *epi-loĝos. This is why we must suggest the Indo-European archetype *epi-sloĝos, as well as the verbal root *sleĝ-. Secondly, the perfect verbal form εἴλοχα seems to derive regularly from the reduplicated archetype *se-sloĝ-h2e, which points exclusively to IE. *sleĝ- and not to the suggested verb *leĝ-. Thirdly, Doric ἀμφιλλέγω ‘to dispute about, to dispute, to question’ (= Attic ἀμφιλέγω) seems to document a derivation from IE. *ambhi-sleĝō. The verbal root *les-, attested in Anatolian (cf. Hittite lešš- ‘to pick, gather’), Baltic (cf. Lithuanian lèsti ‘to pick up’) and Germanic (cf. Gothic lisan ‘to pick, gather’), should be treated as primitive and Proto-Indo-European (Indo-Hittite). The extended root *sleĝ- (orig. *ls-e-ĝ-) represents an innovation, being derived from the root *les- by means of the verbal suffix -ĝ-. The observed metathesis of initial cluster (*sl- < *ls- < *les- ‘to pick, gather, collect’) is acceptable.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 6; 7-27
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tesalska i kreteńska nazwa tykwy pospolitej
    The Thessalian and Cretan name for ‘bottle gourd’
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Witczak, Krzysztof T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1882797.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    nazwy botaniczne
    dialekt kreteński
    dialektologia grecka
    leksyka grecka
    botanical names
    Cretan dialect
    Greek dialectology
    Greek vocabulary
    Opis:
    W dziele pt. Uczta mężów (IX 369b) Atenajos przytacza cztery greckie nazwy rzepy (Brassica campestris L., syn. Brassica rapa L.’): βουνιάς, γογγυλίς, lak. γάστρα oraz beoc. ζεκελτίς. Trzy pierwsze apelatywy mają doskonałą motywację w zachowanej leksyce greckiej. Czwarty wyraz pozostaje etymologicznie i słowotwórczo niejasny. Atenajos podaje, że dwaj greccy autorzy, Amerias oraz Timachidas, przytaczają dialektalny (niewątpliwie tesalski) termin ζακελτίς f. ‘tykwa pospolita, tykwa zwyczajna, kalebasa, Lagenaria siceraria (Molina) Standl.’. W leksykonie Hesychiosa z Aleksandrii pojawiają się dwie pokrewne glosy: ζακελτίδες · κολοκύνται. ἢ γογγυλίδες (HAL ζ-24); ζακαυθίδες · κολοκύνται (HAL ζ-30). Pierwsza glosa odnosi się do tesalskiej leksyki. Druga glosa (niepotrzebnie emendowana w wydaniach M. Schmidta i K. Lattego) dokumentuje zmianę spółgłoski płynnej λ [l] do [ṷ], co jest zjawiskiem typowo kreteńskim, dobrze poświadczonym w leksykonie Hesychiosa, por. [1] αὐκάν · ἀλκήν. Κρῆτες (HAL α-8277); [2] αὐκυόνα · ἀλκυόνα. Κρῆτες (HAL α-8280); [3] αὕμα · ἅλμη, ὑπὸ Κρητῶν (HAL α-8324); [4] αὖσος · ἄλσος. Κρῆτες (HAL α-8347); [5] θεύγεσθαι · θέλγεσθαι. Κρῆτες (HAL θ-427). Proces welaryzacji *λ [l] potwierdzają też teksty epigraficzne odnalezione w trzech ośrodkach centralnej Krety (Gortyna, Fajstos, Lebena). W tej sytuacji Hesychiosowy termin ζακαυθίδες ‘tykwy’ (sprowadzający się do uprzedniego *ζακαλθίδες) musi być uznany za typowy dialektyzm centralnokreteński.
    In his work Deipnosophistae (IX 369b) Athenaeus discusses four Greek names for ‘turnip, Brassica campestris L., syn. Brassica rapa L.’, namely βουνιάς, γογγυλίς, Laconian γάστρα and Boeotian ζεκελτίς. Three first appellatives are clearly motivated by the Greek vocabulary. The fourth term is unclear etymologically. According to Athenaeus (IX 369b), two Greek writers, Amerias and Timachidas, refer to a dialectal (evidently Thessalian) term ζακελτίς f. ‘bottle gourd, Lagenaria siceraria (Molina) Standl’. In his lexicon Hesychius of Alexandria registers two related glosses: ζακελτίδες · κολοκύνται. ἢ γογγυλίδες (HAL ζ-24); ζακαυθίδες · κολοκύνται (HAL ζ-30). The former refers to the Thessalian item. The latter one (wrongly printed as ζακυνθίδες · κολοκύνται in M. Schmidt’s and K. Latte’s editions) demonstrates a change of the liquid stop λ [l] to [ṷ], which is explained as a Cretan phenomenon, attested also in the Hesychian lexicon, see e.g. [1] αὐκάν · ἀλκήν. Κρῆτες (HAL α-8277); [2] αὐκυόνα · ἀλκυόνα. Κρῆτες (HAL α-8280); [3] αὕμα · ἅλμη, ὑπὸ Κρητῶν (HAL α-8324); [4] αὖσος · ἄλσος. Κρῆτες (HAL α-8347); [5] θεύγεσθαι · θέλγεσθαι. Κρῆτες (HAL θ-427). The same phonological process of velarization of *λ [l] is securely confirmed in three towns of Central Crete (Gortys, Leben, Phaestus) by numerous epigraphic texts. It is highly probable that the Hesychian term ζακαυθίδες ‘calabash gourds’ (as if from *ζακαλθίδες) must be treated as a dialectal form typical of Central Cretan.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 3; 23-42
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Greckie nazwy dużych zwierząt morskich w świetle relacji Eliana (O naturze zwierząt IX 49)
    Ancient Greek Names of Large Sea Animals in the Light of Aelian’s Testimony [De natura animalium IX 49]
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Witczak, Krzysztof Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1045895.pdf
    Data publikacji:
    2019-03-21
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    animal terminology
    etymology
    Greek language
    vocabulary
    word formation
    Opis:
    The paper analyzes chapter IX 49 of Aelian’s De natura animalium, devoted to the largest sea animals. It is accompanied by a Polish translation and appropriate comments. Aelian provides numerous Ancient Greek names for large sharks and sea mammals, including the “sea lion,” hammer-headed shark, “sea leopard”, whales, sawfish, malthe, “sea ram”, “sea hyena” and “sea dogs”. The names are explained from the point of view of semantic motivation; some new identifications of sea monsters are suggested as well.
    Źródło:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae; 2018, 28, 2; 43-56
    0302-7384
    Pojawia się w:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Undying Controversy of the Presence of Slavs on the Island of Crete. Remarks on a New Book by Pantelis Haralampakis
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Witczak, Krzysztof Tomasz
    Grabski, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/682306.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    borrowings
    Crete
    onomastics
    place names
    Slavic
    vocabulary
    Opis:
    The paper demonstrates the current state of research on the presence of Slavs on the island of Crete in the Middle Ages, as well as in the modern times. The basis for the discussion is a new book of Pantelis Haralampakis, published in 2016. There are numerous controversies surrounding the issues of the exact chronology of Slavic presence on the island, the lexical influence of South Slavic languages on the Cretan dialect of Modern Greek, as well as possible traces of Slavic settlements in the Cretan toponymy.
    Źródło:
    Studia Ceranea; 2019, 9; 725-733
    2084-140X
    2449-8378
    Pojawia się w:
    Studia Ceranea
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-25 z 25

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies