Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Heraclitus" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-17 z 17
    Tytuł:
    Ogień w filozofii Heraklita
    Fire in the Philosophy of Heraclitus
    Autorzy:
    Makowski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/950270.pdf
    Data publikacji:
    2012-12-16
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    heraclitus
    presocratics
    arché
    fire
    logos
    Opis:
    The author sketches the most important aspects of Heraclitean theory of fire as the ‘principle’, ‘beginning’ or ‘origin’ (arché) of existing things. The presentation puts his concept of arché in the background of Heraclitean famous aphoristic dicta (‘everything flows’ – panta rhei, among others) and his theory of universal logos. Although the philosophy of Heraclitus is not very distinct from other theories by archaic philosophers of nature (Anaximander, Anaximenes, Thales, Parmenides, Empedocles), its specificity makes Heraclitus one of the most influential and inspiring figures of Ancient world.
    Źródło:
    Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna; 2012, 1, 2; 130-138
    2299-1875
    Pojawia się w:
    Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Heraklit Miłosza
    Miłosz’s Heraclitus
    Autorzy:
    Tomasik, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/564370.pdf
    Data publikacji:
    2012-04-04
    Wydawca:
    Akademia Pomorska w Słupsku
    Opis:
    Heraclitus was one of the most often mentioned ancient philosophers in the literary output of Czesław Miłosz. The thinker from Ephesus was important for the formation of the poetic imagination of the Polish poet. Two main Heraclitean themes appear in Miłosz’s poetry: the image of slow flowing river and a fire bringing both the destruction and the purification of the world. The first theme comes from poet’s memories relating to a childhood spent on the Nevėžis River in Lithuania. We can observe the fascination with movement, change, metamor-phosis in Miłosz’s poetry. The flowing river becomes ambivalent symbol of passing and con-stancy of all what exists. The metaphor of the river of time also relates to the experience of his-tory – in the personal and universal dimension. Miłosz exchanged notes on the symbolism of fire in correspondence with Thomas Merton. Heraclitean metaphor of fire as arché connects to the eternal fire (foco etterno) that appears in Dante’s The Divine Comedy.
    Źródło:
    Świat Tekstów. Rocznik Słupski; 2011, 9; 161-178
    2083-4721
    Pojawia się w:
    Świat Tekstów. Rocznik Słupski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Heraklit i ekpyrosis
    Autorzy:
    Korczak, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2158615.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Instytut Studiów Międzynarodowych i Edukacji Humanum
    Tematy:
    Heraclitus
    philosophy
    ekpyrosis
    Opis:
    In this article the author presents the idea of Heraclitus’ ekpyrosis. It is based on the work of other philosophers, because the orginal writings of Heraclitus have never been found.
    Źródło:
    Prosopon. Europejskie Studia Społeczno-Humanistyczne; 2012, 1(3); 87-90
    1730-0266
    Pojawia się w:
    Prosopon. Europejskie Studia Społeczno-Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    (Nie)-ludzkie okropności wojny. Czy Goya był wspólnikiem Heraklita?
    (Non)-human disasters of war. Was Goya the accomplice of Heraclitus?
    Autorzy:
    Woźniak, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2134445.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Wojna
    Heraklit
    Wodiczko
    Goya
    War
    Heraclitus
    Opis:
    The article in an attempt to show a certain group of views about war. Within this group war is treated as something exceeding the realm of human influence. In the paper as examples of that approach are discussed philosophy of Heraclitus of Ephesus and the Francisco Goya’s series Disasters of War. Anti-war series by Spanish painter is interpreted in context of the presence of war culture in the view of Krzysztof Wodiczko.
    Źródło:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2019, 46, 3; 161-172
    1689-4286
    Pojawia się w:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Meaning of Being
    Autorzy:
    Xinyan, Zhang
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2130838.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Instytut Studiów Międzynarodowych i Edukacji Humanum
    Tematy:
    being
    metaphysics
    ontology
    Heraclitus
    Parmenides
    Opis:
    With many different concepts, definitions, equations and examples, the author tries in this article to tell one and the same thing: The meaning of the ontological concept “being”, the most asked and answered question in philosophy. The author puts forward here the notion: “Being” might mean nothing more or less than Parmenides’ one in Heraclitus’ flux. He holds that the one and the flux are the same in reality. And we may not experience Heraclitus’ flux if without the one and can also not understand Parmenides’ one if without the flux.
    Źródło:
    Humanum. Międzynarodowe Studia Społeczno-Humanistyczne; 2018, 4(31); 91-96
    1898-8431
    Pojawia się w:
    Humanum. Międzynarodowe Studia Społeczno-Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Myśli Heraklita – niedrukowane drobiazgi z przekładów Stefana Srebrnego
    Heraclitus’ Thoughts: Unprinted Bits and Pieces of Stefan Srebrny’s Translations
    Autorzy:
    Appel, Włodzimierz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1046771.pdf
    Data publikacji:
    2014-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Heraclitus of Ephesus
    γνῶμαι
    unpublished Polish translation
    Stefan Srebrny
    Opis:
    The author publishes several ‘thoughts’ by Heraclitus translated by Prof. S. Srebrny (1890–1962), so far unprinted, and compares them with three other and most recent translations of the philosopher’s aphorisms. It turns out that the value of S. Srebrny’s translation is unimpaired by time, and it remains to be regretted that not all of the Greek thinker’s surviving fragments had been translated into Polish by Srebrny’s hand.
    Źródło:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae; 2014, 24, 1; 5-9
    0302-7384
    Pojawia się w:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Człowiek w myśli Heraklita z Efezu
    Man in Heraclitus’s Philosophy
    Autorzy:
    Narecki, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1965810.pdf
    Data publikacji:
    1982
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 1982, 30, 3; 5-20
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „ŚMIERTELNE WYDŁUBYWANIE SŁÓW”* O twórczości Zygmunta Krukowskiego
    Autorzy:
    Maliszewski, Karol
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487876.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-12
    Wydawca:
    Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu
    Tematy:
    Zygmunt Krukowski
    poetry
    philosophy
    heraclitus
    Nowa Ruda
    Opis:
    The author presents Zygmunt Krukowski (1951-2013), a local and littleknown poet from Nowa Ruda in Poland’s Lower Silesia. He analyzes Krukowski’s poems as rooted in a concrete local area and describes various modes by means of which the poet creates the regional space; the latter is consequently characterized as a literary construct. He points out that some of the poems may be interpreted in the context of the Heraclitean philosophical tradition. According to the critic, it is essential to preserve the memory of important (if neglected) representatives of regional culture and literature.
    Źródło:
    DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu; 2017, 24; 158-191
    1733-1528
    Pojawia się w:
    DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O zasadzie tożsamości przeciwieństw w myśli Heraklita z Efezu
    On the Principle of Identity in Diversity in the Thought of Heraclitus
    Autorzy:
    Narecki, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1964510.pdf
    Data publikacji:
    1993
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Opis:
    The present paper is a study in which one proves, by way of an accurate analysis of the chosen passages, the thesis that Heraclitus of Ephesus fully deserves to be called the creator of the theory of opposites. The latter is also called in scientific literature the principle of identity, unity or coincidence of opposites which has a Latin name to it, i.e. coincidentia oppositorum. The thought of a fluctuating nature of reality, made up of opposites, played a fundamental role in Heraclitus’ philosophy. Almost the fourth part of the fragments which have been preserved to date deal with opposites. According to the Ephesian, the world can be understood only by way of the categories of opposites, i.e. as a reality whose existence, and that both in the physical and theological sense, guarantees a continuous tension (motion) between these opposites. The author seeks to prove that the contradictory nature of the Heraclitean being has its source and justification in the theory of the unity in diversity. What makes the author think so is an analysis of the majority of fragments in which the said principle is made use of. The fragments in question have been divided in the paper into a few basic groups. First, there are statements in which the principle of opposites directly or indirectly touches on the being named God. The final fragments of the study discuss this (that is God’s) contradictory nature, called Fire. The names which have been mentioned here are: God (B 67) and Fire which occur also in the texts as Strife (B 53, B 80), Harmony (B 51, B 8, B 54), the only Wisdom (B 32). These are names, as it seems, of the same Being whose presence in the world had various embodiments according to Heraclitus. Each figure of the Being, however, manifests a contradictory nature and reaches out to opposites as its justification. That is why Heraclitus regarded the embodiment of fire as the most appropriate one of that Being. Its fluctuating nature was the most handy to visualise and explain the same fluctuating nature of the world. Heraclitus illustrates such a novel teaching about the world made of opposites with examples in which the principle of unity in diversity embraced various kinds of kinships: 1) mutual sequence and change of qualities or things placed on the opposite poles of the same continuum (that is, continuous and repeatable cycle as seen in day and night, summer and winter, want and surfeit (B 67); 2) relativity of things vs the experiencing object (subject); there is no basic difference between pleasant (good) and unpleasant (bad) aspect of the sea water, mire, clean water, chaff and gold which is proved by contradictory feelings and judgements of fish, pigs, donkeys and people (B 61, B 13, B 37, B 9, B 4, B 58); 3) unity of two opposites comes from the fact that none of them could exist without the other as its „fellow-partner” (B 111, B 84); 4) „identity” of opposites is also guaranteed by various aspects of the same thing (the example with a bow − B 48). All kinds of kinships between opposites mentioned here are, as it were, „links” (B 10) which describe various kinds of relations between particles of the universe in which there dominate two tendencies: from unity to plurlity, and its opposite tendency towards unity. They are the same time foundations of the theory of opposites, because the unity of the world is based on the dynamic contradiction of things, that is to say, on a continuous change between opposites which create those things. Ultimately, all opposites may be embraced only by God (B 67) and His contradictory nature − Fire, making real two hypostases: kindling (want) and going out (surfeit − comp. B 65), beginning and end of life, that is those basic opposites which grant existence to all things. Ultimately, contradictoriness rooted in Fire becomes in the thought of Heraclitus a cosmic power which constitutes the world, that is God in a new, not traditional, image of divinity.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 1993, 41, 3; 5-45
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Meaning of Genus in Ancient Greek Philosophy up to Aristotle and in Thomas Aquinas
    Autorzy:
    D’Antuono, Matthew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/507598.pdf
    Data publikacji:
    2019-08-20
    Wydawca:
    International Étienne Gilson Society
    Tematy:
    Homer
    Isaeus
    Xenophon
    Heraclitus
    Parmenides
    Empedocles
    Plato
    Aristotle
    Thomas Aquinas
    genus
    philosophy
    science
    metaphysics
    Opis:
    The term “genus” has evolved over time. This paper traces development of the word from the common usage of Ancient Greece, through the pre-Socratic philosophers and Plato, and up to the more technical use in Aristotle. It began in common use to mean a class or race of people, most specifically referring to people with a common parentage. The pre-Socratics applied the term to refer to things that were generated. Plato used the term to refer to groups of people generated by a common interest or aim. Aristotle employed it in different ways based on his predecessors. This paper makes comparisons between these usages and the philosophy of Thomas Aquinas. It argues that understanding the development of “genus” facilitates understanding how Thomas Aquinas used it.
    Źródło:
    Studia Gilsoniana; 2019, 8, 3; 515-545
    2300-0066
    Pojawia się w:
    Studia Gilsoniana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    LOGOS jako rozumność Boga. Starożytne koncepcje Logosu. Od Heraklita do hymnu Jana Ewangelisty
    LOGOS as God’s rationality. Ancient Logos concepts. From Heraclitus to the hymn of John the Evangelist
    Autorzy:
    Cyrek, Olga
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/30148945.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    Logos
    Heraklit z Efezu
    Słowo
    Bóg
    Filon z Aleksandrii
    rozum
    racjonalność
    Heraclitus of Ephesus
    Word
    God
    Philo of Alexandria
    reason
    rationality
    Opis:
    Artykuł opisuje koncepcję Logosu pojmowanego jako boska rozumność obecna w świecie, o której pisali już starożytni filozofowie. Termin „logos” miał wiele różnych znaczeń. Najczęściej oznaczał słowo, rozum, mowę, ale zyskiwał też nowe znaczenia w filozofii greckiej, a następnie w myśli judaistycznej i chrześcijańskiej. Pierwszym, który do filozofii wprowadził pojęcie „logosu”, był Heraklit z Efezu. Według niego Logos to rozum świata, jego prawo i kosmiczna zasada. Myśl Heraklita przejęli stoicy, utożsamiający Logos z Bogiem, który jako pneûma rozlewa się w strukturach rzeczywistości. Logos w rozumieniu pryncypium metafizycznego, czyli zasady, która porządkuje rzeczywistość, był też obecny w myśli wschodniej i występował tam pod pojęciami Tao i Brahmana. Myśl starożytnych filozofów greckich wpłynęła na myślicieli ze środowisk judaistycznych, czego przykładem jest Filon z Aleksandrii. Zdaniem Filona Logos jest pośrednikiem między Bogiem a stwarzanym światem, kierownikiem kontrolującym świat, ideą i wzorem dla rzeczywistości stwarzanej. Koncepcję Logosu rozwinęła myśl chrześcijańska, która nawiązując do myśli greckiej, uznała Logos za Słowo. Równocześnie podkreślała, że jest to wcielone Słowo Boga, tożsame z drugą hipostazą w Trójcy Świętej, w którym wszystkie byty mają swój początek. Ta szczególna koncepcja Logosu pojawia się w Hymnie o Logosie, czyli w prologu do Ewangelii Janowej.
    The article describes the concept of the Logos in the understanding of divine rationality, the rationality of the world, about which ancient philosophers already wrote. The term Logos had many different meanings. Most often it meant word, reason, speech, but it also gained new meanings in Greek philosophy, and then in Judaic and Christian thought. The first to introduce the concept of the Logos into philosophy was Heraclitus of Ephesus. According to him, the Logos is the mind of the world, its law and the cosmic principle. The thought of Heraclitus was taken over by the Stoics who identified the Logos with God, with pneûma, poured out in the structures of reality. Logos in the understanding of the metaphysical principle, the principle that orders reality, was also present in eastern thought and appeared there under the concept of Tao and Brahman. The thought of the ancient Greek philosophers influenced Jewish thinkers, as exemplified by Philo of Alexandria. For Philo, the Logos are the mediator between God and the created world, the world-controlling director, an idea and a model for created reality. The concepts of the Logos were developed by Christian thought, which, referring to Greek thought, recognized Logos as a word, but emphasized that it is the incarnate Word of God and identified it with the Second Hypostasis of the Trinity of God. A specific concept of the Logos is revealed in the Prologue to the Gospel of John. The Logos is recognized there as God in whom all beings have a beginning.
    Źródło:
    Analecta Cracoviensia; 2023, 55; 5-47
    2391-6842
    0209-0864
    Pojawia się w:
    Analecta Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozwój pojęcia λόγος we wczesnej myśli greckiej. Część II: Idea Logosu u Heraklita z Efezu
    The Concept of λόγος in the Early Greek Thought. Part Two: The Idea of λόγος in Heraclitus of Ephesus
    Autorzy:
    Narecki, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1961807.pdf
    Data publikacji:
    1997
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Opis:
    The analyses found in this paper are a continuation of the research on the concept of λόγoς (see the author's paper entitled Rozwój pojęcia λόγoς we wczesnej myśli greckiej. Część I: Epika i liryka [The Concept of λόγoς and Its Development in the Early Greek Thought. Part One: Narrative Literature and Lyric Verse], „Roczniki Humanistyczne”, 44(1996), fasc. 3, pp. 21-51). There is abundant learned literature depicting various, often contradictory, interpretations of the Heraclitean logos, therefore we have deemed it purposeful to start our study from the presentation of the standpoints held by the modern researchers over the last century. It appears that scholars may be classified into three basic groups, according to the way they understood logos: 1) the first (e.g. Burnet, Gomperz, Gigon, Surig, West, Mansfeld, Diano, Serra, Conche) opt for the expressive and verbalizing aspect of logos, oscillating around oratio; the latter they translate as „word”, „story”, „narrative”, „relation, report”, „paper, treatise” and the like; we find among them staunch opponents of the idea of logos (Glasson, T.M. Robinson, Mansfeld); 2) others (e.g. Adam, Jaeger, Kirk, Wheelwright, Guthrie, J.M. Robinson, Hussey, Fattal, and McKirham) try to find the source of the meanings of logos in ratio, in that which is expressed and verbalized, such as „idea”, „reason”, „principle, rule, law”, „measure, proportion” and the like; 3) still others (Joja, Frenkian, Minar, Verdenius, Kahn) make efforts to agree these two extreme standpoints, claiming that the two aspects of logos − the expressive and rational one − are connected with each other in Heraclitus and cannot be separated without causing ambiguity. We share the latter opinion, the more so that the main argument about the lack of „rational” meanings of logos before Heraclitus or in his epoch is not confirmed, for in the texts of lyrical poets and narrative writers we have examined, including Herodotus' History (2, 33; 3, 45; 6, 124), in some sections of Leucippus (B 2), Parmenides (B 7), Epicharmus (B 2), one may find such senses, or similar senses, as e.g. „thinking”, „calculating”, „justifying”, „reason”, and „capability of understanding”. The main subject matter of our studies is the semantic-philosophical dimension of logos, one of the concepts that Heraclitus most often used; the concept appears in ten extracts, and twice in the first one. We analyze its usages in the following order of extracts: B 1, B 2, B 72, B 50, B 108, B 39, B 87, B 45, B 115 and B 31 (a+b). Almost everywhere whenever logos appears, it is characterized by polyvalence and is a concept around which the philosopher's thought is composed. He uses, however, the obligatory linguistic usage, in order to develop further and deepen the semantic field of logos on this basis. Extract B 39 is a typical example here, wherein the „glory” (logos) of Bias flow from a wise „maxim” (logos) whose source is its exceptional „intelligence, reason” (logos). It is always with Heraclitus that behind the expressive and „superficial” character of logos is hidden profound rationality, causing his intended ambiguity and play on words. The reason why it is difficult to interpret and impossible to arrive at an unambiguous understanding of that concept result, most probably, from the threefold nature of logos: 1) it is understood as the human „thought” („opinion, science, theory”) about the world, expressed in the subjective „word” taking on the form of „lecture, work, treatise, collection of maxims”; 2) as contents, that is the object of that „word” in the form of objectively existing structure of the world; 3) the sources of that rational structure. This threefold character, in our opinion, is revealed in the extracts: 1, 50, 108, 87 and 45. On the basis of the analyzed texts one may venture to put forward the following definition of logos in its philosophical aspect, a logos written with the capital „L” as the central concept in the Heraclitean vision of reality. Logos is a separate, independent of the human „word”, kind of being endowed with the following features: 1) eternity, for it always exists (ἐὼν ἀεί − B 1); 2) creativity, for it is thanks to logos that the world is brought into existence (γινόμενα πάντα κατὰ τὸν λόγον − B 1); 3) ubiquitousness, that is universality, for it exists in every form: a) its logical structure, constructed of opposites (ἒν πάντα εἶναι − B 50), b) its physical substrate, fire (πῦρ − B 30) and c) psychical (= rational) source of thinking (ξυνός − B 2; ψυχῆς βαϑὺς λόγος − B 115); 4) unity (identity in the logical and physical sense) with cosmos and its material − fire (κόσμος = πῦρ − B 30; ἐξ ἑνὸς πάντα − B 10); 5) rationality, for it possesses wisdom and is a form of intelligence (σοφόν − B 108; ἓν τὸ σοφόν − B 41, B 32) endowed with thought (γνὼμη − B 41) which operates the world (ἐκυβέρνησε − B 41; οἰακίζει − B 64); 6) theoretical ineligibility i.e. a possibility to gain knowledge, e.g. for Heraclitus and Bias, (ἐγὼ διηγεῦμαι − B 1; πλέων λόγος − B 39), though the majority of people fail to notice, neither do they understand, Logos (ἀξύνετοι, ἀπείροισι ἐοίκασι − B 1; ἰδία φρόνησις − B 2; see also B 72, B 108 and B 87); 7) divinity, for most probably Logos is identical with the divine Law (νόμος εἷς ὁ ϑεῖος − B 114) and with the person of God, binding in Himself all opposites (ὁ ϑεός − τάνατία ἃπαντα − B 67); 8) a necessity to know and practically act in accordance with this knowledge ὁμολογεῖν − B 50; cf. B 114, B 112, B 33). One should add to these attributes yet the „technical” function, which Logos-Fire fulfills in extract B 31. The cosmos identified with Fire (B 30) is transformed within certain limits (μέτρα − B 30; μετρέεται − B 31); those limits are determined by Logos in the sense of „measure, proportion (= quantitative relationship).” This is a constant regularity, a feature proper to the nature of fire closely linked (= identical) with Logos itself; thus the two aspects of reality converge in Logos: the material (fire) and the spiritual-rational one (reason, intelligence, and law). It seems then that Logos, as the ultimate and only guarantee of the existence of the cosmos and of each individual thing, also becomes the principal concept in the philosophy of Heraclitus. For it is on this concept that the Heraclitean theory of cognition is based, and it is in this concept that the theory of the unity of opposites is explained; it is with the concept of Logos, too, that the Heraclitean image of God and divine Fire is identified; eventually, Logos is the origin of the rational structure of the eternal, constantly changing, macrocosmos, as well as its human dimension − the microcosmos. In other words, Logos governs the life of man (by means of Logos, the „intelligence” of its soul), the life of an organized society, state (for the human rights draw their power on one, divine Law − B 114); Logos governs the whole universe, whose material fabric is Fire, endowed with immanent, governing rational power. The Heraclitean vision of Logos is − according to us − a very bold and innovative attempt at the explanation of the mystery of the world. Irrespective of some naivety and simplifications, it still deserves our admirable and worthy of recognition logos.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 1997, 45, 3; 5-41
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Heraklit w interpretacji Elzenberga. Cz. I: Jakich błędów autor Kłopotu z istnieniem uniknąłby z łatwością, gdyby tylko nad antologię Dielsa przedkładał źródła i bardziej ufał im i sobie?
    Heraclitus in Elzenberg’s Interpretation. Part I: What Mistakes Could the Author of The Trouble with Existence Have Easily Avoided, if only He Had Valued the Sources more than Diels’ Collection and Trusted Them and Himself more?
    Autorzy:
    Wrotkowski, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1798774.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-24
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    filozofia starożytna; presokratycy; przekład; interpretacja źródeł; Heraklit; Diels; Elzenberg
    ancient philosophy; presocratics; translation; interpretation of sources; Heraclitus; Diels; Elzenberg
    Opis:
    Artykuł zawiera filologiczno-filozoficzną weryfikację „szkicu przekładu” fragmentów księgi Heraklita z Efezu, jakiego przed rokiem 1921 dokonał Henryk Elzenberg. Własnej próby tłumaczenia maksym Efezyjczyka nie oparł Elzenberg na ich źródłach, lecz na trzeciej edycji zbioru Die Fragmente der Vorsokratiker (19123) Hermanna Dielsa, który wyimki z oryginalnych passusów redagował czterokrotnie i rozmaicie przekładał. By jak najlepiej ocenić i zweryfikować Elzenbergowy „szkic przekładu”, autor przytoczył – kolejno – (1) źródła greckie, (2) własne ich tłumaczenia, (3) teksty greckie analizowanych „fragmentów” Efezyjczyka w redakcji Dielsa, (4) ich niemieckie przekłady autorstwa Dielsa i – na tle ich wszystkich (5) translatorskie próby Elzenberga. Zastosowana metodologia ułatwiła sformułowanie wniosku, że wierny był wprawdzie młody Elzenberg własnej zasadzie, by niczego – przekładów niemieckiego filologa nie pomijając – nie czytać „potulnie”, na niwie jednak stricte filologicznej bezwiednie padł ofiarą „bezradności” Dielsa, gdyż w jego „szkicu przekładu” aforyzmów Heraklita nic doprawdy nie świadczy o tym, aby (1) odkrył – albo przynajmniej przeczuwał – jakąkolwiek między nimi „współzależność” (Zusammenhang), i by (2) na jej podstawie sformułował jakiekolwiek własne wnioski filozoficzne, odzwierciedlające myśl Efezyjczyka. Najlepiej tego dowiodło porównanie fragmentu B67 z maksymą B53 na tle ich źródeł oraz ich przekładów.
    The article contains a philological and philosophical verification of a „sketch of a translation” of the fragments of the book of Heraclitus of Ephesus, which Henryk Elzenberg made before the year 1921. Elzenberg did not base his own attempt to translate maxims of the Ephesian sage on their sources, but on the third edition of the collection Die Fragmente der Vorsokratiker (19123) compiled by Hermann Diels, who had four times edited and variously translated excerpts from the original passages. In order to best evaluate and verify Elzenberg’s „sketch of a translation”, the author has quoted – in succession – (1) the Greek sources, (2) his own translations of them, (3) Diels’ versions of the Greek texts of the Ephesian’s fragments analyzed here, (4) Diels’ German translations of them and – against all of these – (5) Elzenberg’s attempts at translation. The methodology used in the article has facilitated the formulation of a conclusion that although the young Elzenberg was faithful to his own principle of reading nothing whatsoever „meekly” – without overlooking the translations of the German philologist – nevertheless, on strictly philological grounds, he unwittingly fell victim to Diels’ „helplessness”, because in fact nothing in his „sketch of a translation” of Heraclitus’ aphorisms provides evidence that (1) he discovered – or at least presaged – any „connection” (Zusammenhang) between them, or that (2) he formulated on the basis thereof any philosophical conclusions, reflecting the Ephesian’s thought. The best proof of this emerges from a comparison of fragment B67 with maxim B53 based on the sources and the translations.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 3; 125-148
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Epilog. Living with the perplexities of our being-in-the-world with others: the paradox of Bildung
    Autorzy:
    Wierciński, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/36806905.pdf
    Data publikacji:
    2023-09-29
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Being-in-the-world
    paradox
    Bildung
    hermeneutics
    Heraclitus
    Opis:
    One of the most powerful challenges of being in the world with Others is learning when to be aff ected by power beyond our wanting and doing. The hermeneutic experience of art highlights the power of letting things show themselves to us and provoke cathartic transformation. The message of the Gospel teaches us the need for sensitivity to divine inspiration and radical openness to Revelation. The power of philosophical thinking can humble us to wonder at the paradoxes and fi nitude of human wisdom. A close reading of Heraclitus in conversation with Aristotle, Heidegger, and Gadamer faces us with the power of the contradictions and “unstable equilibrium” of the cosmos in which we must ever learn to play with fire. The hermeneutics of power between art, poetry, theology, and philosophy brings into relief the transformation that is called for in the formation (Bildung) of human beings and which exposes the indivisibility and unpredictability of education and life. Th e groundbreaking insight of the hermeneutic dialectic of power is rediscovering the capacity to let oneself be led, let oneself learn, and let oneself be overpowered and empowered in the inspired and inspiring sway of being between other humans and the divine.
    Źródło:
    Studia z Teorii Wychowania; 2023, XIV(2 (43)); 441-461
    2083-0998
    2719-4078
    Pojawia się w:
    Studia z Teorii Wychowania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mneme w greckich źródłach literackich epoki przedsokratyków. Część I: literatura archaiczna i przedsokratycy
    Mneme in Greek Literary Sources of the Presocratic Era. Part I: Archaic and Presocratic Literature
    Autorzy:
    Narecki, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1806921.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-23
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    mneme; termin „pamięć”; etymologia; semantyka; starożytna literatura grecka; okres archaiczny (przedklasyczny) (Hezjod, Bias, Ezop); poezja liryczna (Teognis, Simonides, Ion); przedsokratycy (Heraklit, Anaksagoras, Epicharm, Demokryt)
    mneme; the term of “memory”; etymology; semantics; ancient Greek literature; archaic (preclassical) period (Hesiod, Bias, Aesop); lyric poetry (Theognis, Simonides, Ion); Presocratics (Heraclitus, Anaxagoras, Epicharmus, Democritus)
    Opis:
    Celem artykułu jest prześledzenie (w porządku chronologicznym) występowania i jednocześnie zbadanie zakresu semantycznego pojęcia mneme (μνήμη) w zachowanej literaturze greckiej epoki przedsokratyków (VIII-V w. przed Chr.). Rzeczownik mneme należy do tzw. nomina actionis, oznacza bowiem z jednej strony czynność (1) „pamiętania” należącą do sfery psychologicznej, jak i (2) „pamięć”, tj. samą ‘zdolność’ czy ‘władzę umysłową’, za pomocą której osoba dokonuje aktu zapamiętywania. Analizie filologicznej, uwzględniającej zachowany kontekst, poddano 11 miejsc użycia mneme w tekstach 10 autorów. Jej wynik pokazuje wyraźnie, iż konstytuujący mneme rdzeń *mnā- nadaje temu pojęciu szerokie pole semantyczne, o wiele bardziej pojemne niż we współczesnym polskim terminie „pamięć”, ujawnia bowiem takie sensy, których nie zarejestrowały jeszcze całościowe słowniki języka greckiego, zwłaszcza dwa największe słowniki: Greek-English Lexicon (Liddell, Scott, Jones) oraz The Brill Dictionary of Ancient Greek (Montanari), a także leksykony do twórczości poszczególnych pisarzy. Ustalone przez nas znaczenia można uporządkować następująco: (1) intelektualna „władza, zdolność zapamiętywania” (u Simonidesa, Eleg. 14; takie znaczenie mneme pojawia się po raz pierwszy w historii tego terminu); (2) „pamięć o kimś lub o czymś” (Hezjod, B 8 D.-K.; Teognis, Elegiae I, 798; Heraklit, B 126a D.-K.); (3) „podziw, szacunek, uznanie, sława” (Hezjod, B 8 D.-K.; Bias, 10 [73a] Die Sieben Weisen, D.-K.; Epicharm, B 6 D.-K. / 254 Kaibel) – to nowe znaczenia semantyczne mneme, nieobecne w słownikach języka greckiego, podobnie jak kolejne: (4) „świadomość” (u Ezopa, Proverbium 111), (5) „wiedza” (u Anaksagorasa, B 21b D.-K.), (6) „myśl” (u Iona, Jacoby F 3b, 392, F fragment 1; u Demokryta, B 191 D.-K.), (7) „czas” (u Demokryta, B 191 D.-K.) i (8) „troska, dbałość” (u Teognisa, Elegiae I, 1114). Pojęciu mneme, niemal u progu jego rozwoju, zostają zatem nadane nieznane i nieodnotowane w czasach nowożytnych znaczenia, które w kolejnych okresach historii kultury greckiej znalazły szerokie zastosowanie zarówno w języku codziennym, jak również w literaturze i filozofii, zwłaszcza w myśli Platona i w pismach jego najwybitniejszego ucznia Arystotelesa.
    The aim of the article is to trace, in chronological order, the occurrence and the semantic scope of the term mneme (μνήμη) in the preserved Greek literature of the Presocratic period (8th-5th century BC). The noun mneme is an example of the so-called nomina actionis for it designates the activity of „remembering,” i.e. it belongs to the psychological sphere, on the one hand; and „memory”, i.e. the ability or mental power itself by means of which one performs the act of remembering, on the other. Taking into account the preserved context, philological analysis includes 11 instances of using the word mneme in the texts of 10 different authors. The results show that the root *mnā- constituting the word mneme allows for a wide scope of the term – much wider than the contemporary Polish term “pamięć” (memory). The root reveals meanings not recorded by the complete Greek dictionaries, including the largest ones: Greek-English Lexicon (Liddell, Scott, Jones) and The Brill Dictionary of Ancient Greek (Montanari), as well as the lexicons of individual writers’ works. The meanings deciphered here can be classified in the following order: (1) intellectual “power or ability to remember” (Simonides, Eleg. 14) – such meaning of mneme appears for the first time in the history of the term; (2) “memory/recollection of somebody or something” (Hesiod, B 8 D.-K.; Theognis, Elegiae I, 798; Heraclitus, B 126a D.-K); (3) “admiration, respect, recognition, fame” (Hesiod, B 8 D.-K.; Bias, 10 [73a] Die Sieben Weisen, D.-K.; Epicharmus, B 6 D.-K. / 254 Kaibel) – these are the new semantic meanings of mneme, absent from Greek dictionaries, similarly to the subsequent meanings: (4) “awareness” (Aesop, Proverbium 111); (5) “knowledge” (Anaxagoras, B 21b D.-K.); (6) “thought” (Ion, Jacoby F 3b, 392, F fragment 1; Democritus, B 191 D.-K.); (7) “time” (Democritus, B 191 D.-K.) and (8) “care” (Theognis, Elegiae I, 1114). Thus already at the beginning of its development, the term of mneme was assigned meanings which have remained unknown and unrecognised in modern times. These meanings were widely used both in everyday language and in literature and philosophy of the subsequent periods of Greek culture, especially in Plato’s thought and in the writings of his most distinguished student, Aristotle.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 3; 207-231
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gods and people in literature and philosophy. God by the picture of human or human by the picture of god? Homeric vision of reality versus Heraclitus’ vision of reality
    Bogowie i ludzie w literaturze i filozofii. Bóg przez obraz człowieka czy człowiek przez obraz Boga? Homerowska wizja rzeczywistości a wizja rzeczywistości Heraklita
    Autorzy:
    Skrzypek-Faluszczak, Jadwiga
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31216249.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    filozofia religii
    bogowie
    religia
    literatura
    philosophy of religion
    gods
    religion
    literature
    Opis:
    The article deals with the theological issues of Homer and Heraclitus. The analysis of the works of Homer and the philosophical thought of Heraclitus serves to compare and contrast them extracting significant differences regarding the image of god and man. The author develops both literary and philosophical understanding of gods. She compares the man-god relationship in early Greek literature and philosophy. There is an interesting intrinsic tension in the literary tropes that can only be understood if the religious function of this literature is taken into account. The author tries to describe the vision of the world and the place of human beings in it in both sources: literature and philosophy. In philosophical writings, there can be seen a movement in the vision of the world structure: the gods become more inaccessible to humans, but humans gain the opportunity to become godlier if they follow a proper set of thoughts and actions proposed by philosophy. Religious poets were speaking of the past when the gods were approachable to people. Their fantasies were often mixed with old beliefs so that the divine-human world has as much wonder and eccentricity as dread. Philosophy conquers not only minds but also hearts, to convey them towards the ideal, bearing in mind the unattainable model of a virtuous man. While religion describes gods similar to humans, philosophy forges a new god-resemblant human figure.
    Artykuł dotyczy zagadnień teologicznych u Homera i Heraklita. Analiza dzieł Homera i myśli filozoficznej Heraklita służy ich porównaniu i zestawieniu, wydobywając istotne różnice dotyczące obrazu boga i człowieka. Autorka rozwija zarówno literackie, jak i filozoficzne rozumienie bogów. Porównuje relację człowiek–bóg we wczesnej greckiej literaturze i filozofii. Istnieje interesujące wewnętrzne napięcie w poszukiwaniach literackich, które można zrozumieć tylko wtedy, gdy weźmie się pod uwagę religijną funkcję tej literatury. Autorka stara się opisać wizję świata i miejsce w nim człowieka w obu źródłach: literaturze i filozofii. W pismach filozoficznych można dostrzec ruch w wizji struktury świata: bogowie stają się bardziej niedostępni dla ludzi, ale ludzie zyskują możliwość stania się bardziej boskimi, jeśli podążają za odpowiednim zestawem myśli i działań proponowanych przez filozofię. Religijni poeci mówili o przeszłości, kiedy bogowie byli dostępni dla ludzi. Ich fantazje często mieszały się ze starymi wierzeniami, dzięki czemu świat bosko-ludzki jest równie cudowny i ekscentryczny, co przerażający. Filozofia podbija nie tylko umysły, ale i serca, by skierować je ku ideałowi, pamiętając o nieosiągalnym wzorcu cnotliwego człowieka. Podczas gdy religia opisuje bogów podobnych do ludzi, filozofia tworzy nową postać człowieka przypominającą boga.
    Źródło:
    Logos i Ethos; 2023, 62, 2; 27-46
    0867-8308
    Pojawia się w:
    Logos i Ethos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Alegoria a alegoreza - przyczynek do dyskusji o poprawności terminów stosowanych w badaniach nad alegorezą grecką, żydowską i wczesnochrześcijańską
    Allegory and Allegoresis – a Contribution to the Discussion on the Correctness of the Terms Used in the Study of to the Greek, Jewish and Early Christian Allegoresis
    Autorzy:
    Zieliński, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/43549477.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    allegory
    allegoresis
    alegoresis sacra
    alegoresis prophana
    Heraclitus the Allegorist
    Derveni Papyrus
    Philo of Alexandria
    Origen
    alegoria
    alegoreza
    Heraklit Alegoreta
    papirus z Derveni
    Filon Aleksandryjski
    Orygenes
    Opis:
    Celem niniejszego artykułu jest skonfrontowanie metody alegorezy greckiej (Heraklit Alegoreta) z alegorezą żydowską, zrekonstruowaną w oparciu o dzieła Filona Aleksandryjskiego i wczesnochrześcijańską (Orygenes). Rekonstrukcja ta pozwoliła mi, w części zatytułowanej alegoria a alegoresis, na postawienie następujących tez: po pierwsze, terminy alegoria i alegoreza, bez zasadnego powodu, stosowane są zamiennie lub mieszane. A przecież zabieg alegoryzowania (alegoria) różni się i to w sposób znaczący od metody alegoretycznej. Dlatego, postawiłem kolejne tezy: (1) o konieczności jednoznacznego odróżnienia powyższych procedur oraz (2) wprowadzenia konkretnych terminów pozwalających uchwycić różnicę między grecką, żydowską i wczesnochrześcijańską alegorezą. W tym celu wprowadziłem określenia stosowane w hermeneutyce, a mianowicie: alegoresis sacra i alegoresis prophana. W kolejnych częściach tekstu omówiłem specyficzne cechy każdego typu alegorezy starożytnej: greckiej, żydowskiej i chrześcijańskiej. Wszystkie trzy formy alegorezy mają na celu przedłożenie komentarza, który spełniałby standardy racjonalności wypracowane przez starożytną naukę (filozofię), tzn. wyeliminowania wszelkich nielogiczności, antropomorfizmów czy antropopatyzmów (w odniesieniu do Boga) oraz wydobycia z tekstu „Biblii” uniwersalnego przesłania. Różnica jaka się jednak między nimi wyłania, prowadzi do wniosku, że w przeciwieństwie do alegorezy greckiej, Filon i Orygenes postrzegają odmiennie wartość sensu dosłownego (litery tekstu) – dbając o jego zachowanie. Można zatem twierdzić, że u Orygenesa, metoda alegoretyczna uzyskała swą najpełniejszą czyli dojrzałą postać, (1) wskazując na trzy sensu tekstu: dosłowny (soma) moralny (psyche) i mistyczno-filozoficzny (pneuma) i (2) łącząc alegorezę sacra i prophana w jedną metodę odczytywania i interpretowania tekstu Pisma świętego.
    The purpose of this article is to contrast the method of Greek allegoresis (Heraclitus the Allegorist) with Jewish allegoresis, as reconstructed from the works of Philo of Alexandria and early Christianity (Origen). This reconstruction allowed me, in the section entitled allegory and allegoresis, to make the following theses: firstly, the terms allegory and allegoresis, without good reasons, are used interchangeably in the literature . And yet, the procedure of allegorising (allegory) a text differs significantly from the method of explaining the text in an allegorical way. For this reason, I have proposed a further theses of (1) the need to distinguish between the above procedures unambiguously and (2) to introduce specific terms to capture the difference between the Greek, Jewish and early Christian allegoresis. For this purpose, I have introduced concepts used in hermeneutics, namely: allegoresis sacra and allegoresis prophana. In the following sections of the article, I discussed the specific features of each type of ancient allegoresis: Greek, Jewish and Christian. All three forms of allegoresis aim to present a commentary that meets the standards of rationality developed by ancient science (philosophy), i.e. to eliminate all illogicalities, anthropomorphisms or anthropopathisms (with reference to God) and to extract a universal message from the text e.g. of the ‚Bible’. The difference that emerges between them, leads to the conclusion that, in contrast to the Greek allegoresis, Philo and Origenes recognize the validity of the literal sense (the letter of the text) in a different way; they make sure to preserve it . It can be claimed that with Origen the allegoretic method attained its fullest or mature form, (1) pointing to the three senses of the text: the literal (soma), moral (psyche), and mystical-philosophical (pneuma), and (2) combining the allegoresis sacra and prophana into a single method of reading and interpreting the text of the Scripture.
    Źródło:
    Vox Patrum; 2023, 86; 7-34
    0860-9411
    2719-3586
    Pojawia się w:
    Vox Patrum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-17 z 17

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies