Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Gambus, F" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-25 z 30
Tytuł:
Zdolność gleb województwa krakowskiego do akumulacji niklu
The soil ability to nickel accumulation in the region of Cracow
Autorzy:
Gambus, F.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/806035.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1997, 448a
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The influence of soil reaction on solubility of heavy metals in soil and their availability to plants
Autorzy:
Gambus, F.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/802685.pdf
Data publikacji:
1998
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
soil reaction
solubility
heavy metal
soil contamination
availability
plant
soil property
soil solution
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1998, 456
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The influence of soil reaction on nickel and zinc uptake by clover
Wplyw odczynu gleby na pobieranie niklu i cynku przez koniczyne
Autorzy:
Gambus, F
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/794829.pdf
Data publikacji:
1994
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
sklad chemiczny
gleby
koniczyna czerwona
nikiel
metale
cynk
odzywianie mineralne roslin
odczyn gleby
Opis:
The effect of soil reaction on nickel and zinc availability to red clover has been determined through an analysis of 223 samples of soil and red clover collected in all communes of Cracow province. The content of total nickel in topsoil ranges from 2.8 to 50.0 mg/kg with a geometric mean concentration 15.2 mg/kg. The values for zinc are respectively 48.8-600 mg and 87.5 mg/kg. The amounts of metals assayed in the investigated clover samples are much smaller and they range for nickel from 0.4 to 16.3 mg/kg, on an average 2.3 mg/kg and for zinc 21.6-174 mg/kg, on an average 47.7 mg/kg d.m. The absorption of the investigated metals by clover depended not only on their content in soil but also on different soil properties, mainly its reaction. Relation between nickel content in clover and in soil has been expressed as a simple correlation coefficient - r=0.33 and r=0.20 for zinc. The relation has been more explicitly described by multiple regression equations which determine the metal content in clover based on its concentration in soil and soil pH or soil hydrolytic acidity.
Oddziaływanie odczynu gleby na dostępność niklu i cynku dla koniczyny czerwonej określono w oparciu o analizę 223 próbek gleby i koniczyny pobranych we wszystkich gminach województwa krakowskiego. Zawartość ogólnego niklu w wierzchniej warstwie gleby waha się od 2.8 do 50.0 mg/kg, przy średniej geometrycznej koncentracji 15.2 mg/kg. Odpowiednie wartości dla cynku wynoszą: 48.8-600 mg i 87.5 mg/kg. Ilości tych metali oznaczone w badanych próbkach koniczyny sę znacznie niższe i w przypadku niklu mieszczą się w zakresie 0.4-16.3 mg/kg, średnio 2.3 mg/kg, a cynku 21.6-173.8; średnio 47.7 mg/kg s.m. Absorpcja badanych metali przez koniczynę zależała nie tylko od ich zawartości w glebie, ale również od innych jej właściwości, głównie od odczynu gleby. Relacja pomiędzy zawartością niklu w koniczynie i glebie wyrażona jest współczynnikiem korelacji prostej p=0.33, a w przypadku cynku r=0.20. Zależność tę znacznie dokładniej opisują równania regresji wielokrotnej określające zawartość metalu w koniczynie w oparciu o jego koncentrację w glebie oraz jej pH lub kwasowość hydrolityczną.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1994, 413; 109-114
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ osadów ściekowych na zawartość metali ciężkich w glebie i roslinach oraz ich przemieszczanie się w profilu glebowym
Autorzy:
Gorlach, E.
Gambus, F.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/807798.pdf
Data publikacji:
1999
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Opis:
W 2-letnim doświadczeniu wazonowym prześledzono wpływ dwóch różnych osadów ściekowych na zawartość metali ciężkich (Cd, Cr, Cu, Ni, Pb i Zn) oraz na ich przemieszczanie się w profilu glebowym i wymywanie z gleby. Badania przeprowadzono w specjalnych dużych wazonach plastikowych z możliwością zbierania przeciekającej przez profil glebowy wody. Wazony napełniono glebą kwaśną, lekką o składzie granulometrycznym piasku gliniastego mocnego, pobraną z pola ornego oddzielnie z 3 warstw: 0 - 20 cm, 20 - 40 cm i 40 - 60 cm. W takim samym układzie umieszczono glebę w wazonach. Działanie osadów porównano z działaniem obornika i nawożenia mineralnego. Kontrolę stanowiła gleba bez nawożenia. Osady ściekowe różniące się zawartością metali ciężkich mieszano z wierzchnią 20-centymetrową warstwą gleby w wazonie. Ich dawkę ustalono według zawartości azotu. Wpływ osadów na pobranie metali ciężkich przez cztery kolejno wysiane rośliny w większym stopniu zależał od działania osadów na plonowanie roślin i pH gleby aniżeli od ilości metali ciężkich wprowadzonych do gleby. W warunkach doświadczenia nie stwierdzono ani przemieszczania się metali zawartych w osadach w profilu glebowym, ani ich wymywania zarówno z gleby obsianej, jak i gleby ugorowanej.
Influence of two different sewage sludges on heavy metals (Cd, Cr, Cu, Ni, Pb, Zn) contents, their translocation in soil profile and leaching from the soil, were investigated in a two-year pot experiment. The investigations were carried out in special big plastic pots where it was possible to collect the water leaching through soil profile. The pots were filled with light acid soil of strong clayey sand granulometric composition, collected from arable field separately from three horizons: 0 - 20 cm, 20 - 40 cm and 40 - 60 cm. The soil was placed in pots according to the same pattern. The effect of sludges was compared to impact of farmyard manure and mineral fertilization. Untreated soil was the control. Sewage sludges, with different contents of heavy metals, were mixed with 20 cm topsoil in a pot. Their doses were based on nitrogen contents. The influence of sludges on heavy metal uptake by four consecutive crops depended to great degree on the effect of sludges on plant yields and soil pH rather than on the amount of heavy metals supplied to the soil. Neither the translocation of sludge metals in soil profile, nor their leaching from cropped or fallowed soil were detected under experimental conditions.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1999, 467, 2
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nawozy fosforowe i wieloskładnikowe jako źródło zanieczyszczenia gleby metalami ciężkimi
Phosphorus and multicomponent fertilizers as a source of soil pollution by heavy metals
Autorzy:
Gorlach, E.
Gambus, F.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/802230.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1997, 448a
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aktywnosc dehydrogenaz w glebach zanieczyszczonych metalami ciezkimi w rejonie Olkusza
Autorzy:
Ciarkowska, K
Gambus, F
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/805326.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
okolice Olkusza
gleby
aktywnosc enzymatyczna
metale ciezkie
dehydrogenazy
rudy olowiu
zanieczyszczenia gleb
rudy cynku
Opis:
Badaniami objęto poziomy powierzchniowe i podpowierzchniowe gleb położonych w odległości około 4 km w kierunku północno-zachodnim od Zakładów Górniczo-Hutniczych „Bolesław” w Bukownie koło Olkusza. Próby gleb zostały pobrane z miejsc najdawniejszego, ręcznego wydobycia rud cynku i ołowiu, „starych hałd” skały płonnej i odpadów cynkowo-ołowiowych, „młodych hałd" utworzonych z materiałów poflotacyjnych oraz z terenu nie zmienionego w wyniku działalności wydobywczej. W pracy określono aktywność dehydrogenaz w glebach silnie zanieczyszczonych metalami ciężkimi. Ze względu na oznaczone w nich zawartości metali ciężkich zostały one zakwalifikowane do gleb silnie i bardzo silnie zanieczyszczonych kadmem, ołowiem i cynkiem. W glebach „starych hałd”, warpii i glebach naturalnych badanego regionu mimo tak silnego zanieczyszczenia metalami ciężkimi, oznaczony wysoki poziom aktywności dehydrogenaz był wynikiem dużej zawartości substancji organicznej i obojętnego odczynu, które sprzyjały uwstecznianiu tych metali i przeprowadzaniu ich w formy biologicznie 1 nieaktywne. Zahamowanie aktywności biologicznej zaznaczyło się tylko w glebach powstałych na zrekultywowanych „młodych hałdach”, na których nie nastąpiła i jeszcze odbudowa życia biologicznego.
The study dealt with the surface and subsurface horizons of soils located at a distance of about 4 km NW from Mining and Metallurgy Works „Bolesław” at Bukowno near Olkusz. Soil samples were taken from sites of the oldest, manual zinc and lead ores mining - so called „warpie”, „old dumps” of waste rocks and zinc-lead wastes, „young dumps” formed from post-flotation material and from the area unchanged by mining activity. In the work dehydrogenase activity in soils strongly contaminated by heavy metals was estimated. On the basis of examined contents of heavy metals they were aligned to soils heavily and very heavily contaminated by cadmium, lead and zinc. In spite of such strong pollution with heavy metals, in soils of „old dumps”, „warpie” and natural soils on studied area a high level of dehydrogenase activity was determined, that was the effect of a high content of organic matter and neutral reaction, which favoured the retrogradation of heavy metals and formation of their biologically inactive forms. The inhibition of biological activity was pronounced only in soils formed on reclaimed „young dumps” where the restoration of biological life has not yet occurred.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2004, 501; 79-85
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zawartość kadmu w różnych ogniwach łańcucha pokarmowego: gleba-roślina-zwierzę na przykładzie województwa krakowskiego
The content of cadmium in different links of food chain: soil-plant-animal in Cracow province
Autorzy:
Gambus, F.
Gorlach, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/801738.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1997, 448a
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Porownanie nastepczego dzialania obornika i osadow sciekowych na plonowanie i sklad chemiczny gorczycy w doswiadczeniu lizymetrycznym
Autorzy:
Wieczorek, J
Gambus, F.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/802569.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
doswiadczenia lizymetryczne
sklad chemiczny
gorczyca
dzialanie nastepcze
osady sciekowe
plonowanie
nawozenie
obornik
lysimetric experiment
chemical composition
mustard plant
Sinapis
sequent impact
sewage sludge
yielding
fertilization
manure
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2006, 512, 2; 627-635
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A study of the effect of sorption and desorption of selected heavy metals in soils on their uptake by plants
Poznanie wplywu sorpcji i desorpcji wybranych metali ciezkich w glebie na ich pobieranie przez rosliny
Autorzy:
Gorlach, E
Gambus, F
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/798660.pdf
Data publikacji:
1992
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
adsorpcja
fitotoksycznosc
metale ciezkie
zanieczyszczenia gleb
fitoprzyswajalnosc
desorpcja
odczyn gleby
Opis:
This paper constitutes a synthesis of the results, obtained in laboratory and vegetation experiments in pot cultures on the comparison of adsorption and desorption as well as the phytoavailability of heavy metals (Cd, Cu, Ni, Pb, and Zn) when introduced into the soil separately or jointly, and on the determination of the effect of various soil properties on the phytotoxicity of heavy metals and their uptake by plants. It was stated that the simultaneous introduction into the soil of several heavy metals decreased their desorption by soil and increased their phytotoxicity in comparison to their separate application. Among the basic soil properties, soil pH showed a significant effect on phytotoxicity and phytoavailability of heavy metals. The effects caused by an increase in pH became greater as the concentration of heavy metals in the soil increased; however, these differences varied according to plant species. The effects of liming, adding peat to the soil, and phosphorus fertilization on the phytoavailability of heavy metals showed that these measures can provide a method for recultivating soils polluted by heavy metals. Liming most strongly decreased the absorption of Ni and Zn by plants; the addition of peat decreased the absorption of Cd, Cu, and Pb, while phosphorus fertilization was less effective than liming or adding peat.
Praca obejmuje podsumowanie wyników badań nad porównaniem adsorpcji i desorpcji oraz fitoprzyswajalności metali ciężkich (Cd, Cu, Ni, Pb i Zn) prs wspólnym i oddzielnym ich wprowadzaniu do gleby) oraz określeniem wpływu różnych właściwości gleby na fitotoksyczność metali ciężkich i ich pobieranie prze rośliny. Stwierdzono, że wspólne zastosowanie metali ciężkich zmniejszało ich desorpcję i zwiększało fitotoksyczność w porównaniu z oddzielnym dodaniem do gleby. Z oznaczonych właściwości gleby duży wpływ na fitotoksyczność i fitoprzyswajalność metali ciężkich miał odczyn gleby. Efekt wzrostu pH na zmniejszenie ich przyswajalności, a przez to i toksyczności zależał od gatunku rośliny i był tym większy, im większa była koncentracja metali ciężkich w glebie. Pewnych informacji, które mogą być wykorzystane do opracowania metody rekultywacji gleb zanieczyszczonych metalami ciężkimi dostarczyły badania nad wpływem wapnowania, dodatku torfu do gleby i nawożenia fosforowego na fitoprzyswajalność metali ciężkich. Wykazały one, że wapnowanie najbardziej zmniejszało absorpcję Ni i Zr przez rośliny, dodatek torfu - Cd, Cu i Pb, natomiast nawożenie fosforowe ustępowało zarówno wapnowaniu, jak i działaniu torfu.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1992, 398; 47-52
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zagrożenia zasobów wodnych na obszarach wiejskich województwa świętokrzyskiego w świetle wdrażania dyrektywy azotanowej. Elementy infrastruktury
Threats to the quality of water resources in rural areas of the świętokrzyskie province in view of the implementationof nitrate directive. Technical infrastructure
Autorzy:
Kopeć, M.
Gambuś, F.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/337828.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
dawka azotu
dyrektywa azotanowa
infrastruktura techniczna
nitrate directive
nitrogen load
technical infrastructure
Opis:
Celem podjętych prac było identyfikowanie wpływu działalności rolniczej gospodarstw o różnej wielkości na elementy analizy wynikające z dyrektywy azotanowej. Przeprowadzono ankietę w trzech powiatach województwa świętokrzyskiego. Forma i zakres ankiety były zgodne z potrzebami raportowania dla obszarów szczególnie narażonych. Badania ankietowe (łącznie 302 ankiety) przeprowadzono jesienią 2006 i wiosną 2007 r. Formularz ankiety zawierał pytania, podzielone na następujące grupy problemowe: lokalizacja i powierzchnia gospodarstwa, położenie i ukształtowanie powierzchni, struktura zasiewów, stan inwentarza żywego, ocena wybranych elementów produkcji, wyposażenie gospodarstwa w sprawne technicznie obiekty i urządzenia ochrony środowiska, w tym wodociąg i kanalizację. Ze względu na zapisy dyrektywy azotanowej istotnym problemem na badanym obszarze nie była agrotechnika i obciążenie środowiska azotem, ale infrastruktura techniczna, w tym głównie niedostateczna liczba płyt gnojowych. Największe zagrożenie zanieczyszczeń punktowych azotem ze źródeł rolniczych dotyczy małych gospodarstw rolniczych o powierzchni do 5 ha.
The study was performed to identify the effect of agricultural activities in farms of various size on the elements of analysis resulting from so called nitrate directive. Surveys were conducted in three areas of the świętokrzyskie province within the upper Vistula River basin. The form and range of the surveys matched the needs of reporting from particularly threatened areas. Survey research (a total of 302 surveys) was carried out in autumn 2006 and in spring 2007. The survey questionnaire contained a number of questions divided into the following problem groups: farm location and area, location and topography, cropping structure, livestock population, assessment of selected elements of production, technically efficient farm facilities favouring environmental protection including water supply and sewage disposal system. In view of the nitrate directive the agrotechnology and nitrogen load per unit area should not pose any environmental hazard. However, technical infrastructure, including the number of manure slabs, was problematic. Small farms (up to 5 ha) posed a risk of point pollution from agricultural sources.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2008, T. 8, z. 2b; 71-79
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Skład chemiczny i wartość nawozowa kompostów i wermikompostów z osadów ściekowych nadmiernie zanieczyszczonych metalami ciężkimi
Autorzy:
Gambus, F.
Wieczorek, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/810034.pdf
Data publikacji:
1999
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Opis:
W pracy przedstawiono wyniki badań laboratoryjnych oraz wegetacyjnych nad określeniem składu chemicznego i wartości nawozowej kompostów i wermikompostów uzyskanych z osadów ściekowych zawierających nadmierne ilości cynku lub chromu, kompostowanych z dodatkiem rozdrobnionej słomy lub trocin. Kompostowanie osadów ściekowych znacznie poprawiło ich właściwości fizyczne i chemiczne. Wszystkie otrzymane komposty stanowiły jednorodny, luźny materiał o strukturze agregatowej, pozbawiony gnilnego zapachu. W kompostach z dodatkiem słomy lub trocin wyraźnie zwiększyła się zawartość materii organicznej, a zmniejszyła się koncentracja większości składników pokarmowych i metali ciężkich. W kompostach otrzymanych z osadów bez dodatku słomy lub trocin ujawniła się tendencja do zwiększania koncentracji fosforu i metali ciężkich. Działanie nawozowe badanych kompostów i wermikompostów z osadów ściekowych, w przeprowadzonym doświadczeniu wazonowym, było lepsze niż obornika. Najwyższy plon kukurydzy zebrano w obiekcie z wermikompostem z osadu z Myślenic. Wermikomposty te przewyższyły w swoim działaniu nawet nawozy mineralne. Za wyjątkiem chromu nie stwierdzono wzmożonego nagromadzania metali ciężkich w częściach nadziemnych kukurydzy. Największy przyrost zawartości chromu zauważono w roślinach wyrosłych na glebie z dodatkiem kompostów z osadu ściekowego z Myślenic silnie zanieczyszczonego tym metalem.
Paper presents results the of laboratory and vegetative studies on chemical composition and fertilization value of composts and vermicomposts obtained from sewage sludges containing excessive amounts of zinc or chromium and composted with an addition of crushed straw or sawdust. Composting of sewage sludges considerably improved their physical and chemical properties. All obtained composts formed uniform loose material of aggregate structure devoid of putrid smell. In the composts with addition of straw or sawdust the contents of organic matter considerably increased, while the concentration of a majority of nutrients and heavy metals diminished. In composts without addition of straw or sawdust a tendency to increased concentration of phosphorus and heavy metals was observed. The influence of fertilizing with investigated composts and vermicomposts from sewage sludges was more pronounced than the impact of manure in the conducted pot experiment. The highest maize yield was harvested on the object with vermicompost from the sludge of Myślenice. These vermicomposts acted even better than the mineral fertilizers. Except for chromium no increased accumulation of heavy metals was observed in maize shoots. The highest rise in chromium contents was observed in plants on the soil with addition of composts of sewage sludge from Myślenice which was highly polluted with this metal.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1999, 467, 2
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pollution of Fertilizers with Heavy Metals
Zanieczyszczenie nawozów mineralnych metalami ciężkimi
Autorzy:
Gambuś, F.
Wieczorek, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/387948.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
nawozy mineralne
metale ciężkie
źródła zanieczyszczenia metalami ciężkimi
mineral fertilizers
heavy metals
sources of pollution
Opis:
The aim of presented investigations was a comparison of heavy metal content in mineral fertilizers used in Poland and determining the sources of their origin in the fertilizers. The methods assumed as referential in fertilizer analysis were used to assess the contents of Cd, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb and Zn in 44 samples of mineral fertilizers, including 29 fertilizers containing phosphorus (2 superphosphates and 27 multicomponent fertilizers), 14 nitrogen fertilizers and 1 potassium salt. Considerable amounts of heavy metals were determined only in phosphorous and multicomponent fertilizers. A small content of lead was assessed in nitrogen fertilizers and in potassium salt, whereas usually only trace amounts of the other metals were detected. In the group of phosphorus and multicomponent fertilizers zinc, chromium and nickel occur in the biggest quantities, whereas mercury and lead in the smallest ones. The potential main source of cadmium, chromium and zinc in fertilizers containing phosphorus is phosphorite raw material while the source of nickel in multicomponent fertilizers is admixtures of ground dolomite. The permissible content of cadmium (50 mg kg–1), lead (140 mg kg–1), or mercury (2 mg kg–1) were exceeded in none of the analyzed fertilizers or mineral fertilizers not used for liming.
Celem prezentowanych badań było porównanie zawartości metali ciężkich w nawozach mineralnych stosowanych w Polsce oraz określenie źródeł pochodzenia tych metali w nawozach. Metodami przyjętymi jako referencyjne w analizie nawozów, określono zawartość Cd, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb i Zn w 44 próbkach nawozów, w tym 29 zawierających fosfor (2 superfosfatach i 27 nawozach wieloskładnikowych), w 14 nawozach azotowych i 1 soli potasowej. Znaczące zawartości metali ciężkich stwierdzono tylko w nawozach fosforowych i wieloskładnikowych. W nawozach azotowych i w soli potasowej oznaczono jedynie niedużą zawartość ołowiu, a pozostałe metale najczęściej wykrywano w ilościach śladowych. W grupie nawozów fosforowych i wieloskładnikowych, w największych ilościach występuje cynk, chrom i nikiel, a w najmniejszych rtęć i ołów. Głównym źródłem kadmu, chromu i cynku w nawozach zawierających fosfor jest najprawdopodobniej surowiec fosforytowy, a niklu w nawozach wieloskładnikowych stosowane domieszki zmielonego dolomitu. W żadnym badanym nawozie nie zostały przekroczone dopuszczalne zawartości kadmu (50 mg kg-1), ołowiu (140 mg kg-1) i rtęci (2 mg kg-1) w nawozach mineralnych nie służących do wapnowania.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2012, 19, 4-5; 353-360
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wplyw niektorych wlasciwosci gleby na fitoprzyswajalnosc i rozpuszczalnosc cynku, miedzi i niklu w glebie
Autorzy:
Gambus, F
Rak, M
Wieczorek, J
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/806474.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
Wroclaw konferencja
gleby
nikiel
zawartosc pierwiastkow
wlasciwosci
konferencje
cynk
miedz
Opis:
W 2-letnim doświadczeniu wazonowym badano wpływ różnych właściwości gleby na zawartość cynku, miedzi i niklu w owsie, rzepaku i kukurydzy. Badania przeprowadzono na 15 glebach niezanieczyszczonych metalami ciężkimi, charakteryzujących się dużym zróżnicowaniem właściwości mogących wpływać na dostępność tych pierwiastków dla roślin. Metale ciężkie ekstrahowano z gleby pięcioma roztworami proponowanymi do jednorazowej ekstrakcji mikroelementów i metali ciężkięh. Spośród użytych roztworów ekstrakcyjnych 1 mol HCl·dm⁻3, 0,1 mol CaCl2dm⁻3 + HN03 i 0,005 mol DTPA·dm⁻3 + TEA + CaCl2 rozpuszczały dużą część zawartych w glebie metali (średnio 4,1-56,9% całkowitej zawartości), natomiast 1 mol NH4N03·dm⁻3 i 0,01 mol CaCl2dm⁻3 ekstrahowały najwyżej 1,1% badanych metali. Zawartość Cu w owsie i kukurydzy była na ogół dodatnio skorelowana zarówno z całkowitą zawartością tego pierwiastka w glebie, jak i z formami ekstrahowanymi różnymi roztworami. Wzrost zawartości części koloidalnych i pojemności sorpcyjnej gleby istotnie przyczyniały się do zwiększenia zawartości Cu w korzeniach, słomie i ziarnie, a zawartość węgla organicznego i kwasowość hydro- lityczna w częściach wegetatywnych owsa. Nie stwierdzono natomiast wyraźnych zależności pomiędzy zawartością niklu i cynku w tych roślinach a badanymi właściwościami gleby. W przypadku rzepaku zawartość wszystkich omawianych metali w roślinie, poza drobnymi wyjątkami, była istotnie skorelowana z odczynem gleby i wielkością kwasowości hydrolitycznej. Zaobserwowano także zależność pomiędzy formami Ni i Zn ekstrahowanymi z gleby 0,01 mol CaCl2·dm⁻3, 1 mol NH4N03·dm⁻3 i 0,005 mol DTPA·dm⁻3 + TEA + CaCl2 i zawartością tych pierwiastków w różnych częściach rzepaku.
The effect of different soil properties on zinc, copper and nickel contents in oats, rape and maize were examined in 2-year pot experiment. Studies were carried out on 15 soils unpolluted with heavy metals and strongly diversified properties which can influence the availability of these elements for plants. Heavy metals were extracted from the soil with five solutions proposed for single extraction of microelements and heavy metals. From among applied extraction solutions, the 1 mol HCl·dm⁻3 , 0.1 mol CaCl2·dm⁻3 + HNO3 and 0.005 mol DTPA·dm⁻3 + TEA + CaCl2 dissolved a great part of metals occurring in soil (on an average 4.1-56.9% of total content), while 1 mol NH4N03 dm⁻3 and 0.01 mol CaCl2·dm⁻3 extracted at most 1.1% of studied metals. Copper content in oats and maize were in general positively correlated with both, total content of this element in the soil and forms extracted by different solutions. Increasing content of colloidal parts and soil cation exchange capacity significantly stimulated an increase of Cu content in roots, straw and grain, and content of organic carbon and hydrolytic acidity - Cu content in vegetative parts of oats. However, no distinct correlations between Ni and Zn content in these plants and studied soil properties were stated. In case of rape the contents of all examined metals in plant, apart from small exceptions, were significantly correlated with soil reaction and hydrolytic acidity. A relation between Ni and Zn forms extracted from soils with 0.01 mol CaCl2·dm⁻3, 1 mol NH4N03·dm⁻3 and 0.005 mol DTPA·dm⁻3 + TEA + CaCl2 and contents of these elements in different parts of rape was also noted.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2004, 502, 1; 71-79
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Heavy metals phytoavailability in the soils of the ecologically endangered regions in the Province of Tarnow
Autorzy:
Gambus, F
Rak, M.
Wieczorek, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1449897.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Agrofizyki PAN
Tematy:
physicochemical property
phytoavailability
Tarnow province
soil
contamination
soil property
ecologically endangered region
degraded ecosystem
anthropogenic ecosystem
plant
heavy metal
Opis:
The present paper reviews content and phytoavailability of heavy metals (Cd, Cu, Ni, Pb, Zn) in the soils of seven selected regions in the former Tarnów province, considered to be particularly endangered by contamination by these metals. One hundred soil samples were collected, 50 from the 0-10 cm layer and 50 from the 40-50 cm layer and mixed meadow sward from the same places. Most of the examined soil samples had a natural heavy metal content with the exception of a few samples containing higher amounts of Cd, Ni, and Zn. A strong correlation between heavy metal content and soil sorptive capacity and the organic matter content and the level of soil fraction with particle diameter of <0.02 and <0.002 mm was observed. Analysis of heavy metals in plants revealed that the limit values of Cd and Zn content were exceeded only occasionally together with reduced fodder quality of the investigated sward.
Źródło:
Acta Agrophysica; 2001, 51; 221-230
1234-4125
Pojawia się w:
Acta Agrophysica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Assessment of chemical composition of waste materials from hard coal burning in view of their agricultural and environmental applications
Ocena składu chemicznego materiałów odpadowych ze spalania węgla kamiennego w aspekcie możliwości ich rolniczego i środowiskowego wykorzystania
Autorzy:
Czech, T.
Gambuś, F.
Wieczorek, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/399569.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
fly ashes from production
fly ashes from landfill
slag sand
heavy metals
retardation of
natural resources transformation
popiół lotny z produkcji
popiół lotny ze składowiska
piasek żużlowy
metale ciężkie
retardacja przekształcania zasobów naturalnych
Opis:
Production of electric power in Poland bases on burning brown and hard coal. Currently over 90 % of electricity originates from this source. Generating electric power, like many other human activities, inevitably involves production of wastes. Considering the previous trends of these waste materials utilisation, one should analyse also potential use of biogenic components which they contain as fertilizers. The main objective of conducted investigations was an assessment of potential application of selected waste materials, i.e. fly ashes from production, fly ashes from the landfill site and slag sand from “KRAKÓW S.A.” heat and power plant for agricultural and environmental purposes. The assessment was made on the basis of analyses of the following physical and chemical properties of studied materials: pH, granulometric composition determined by Bouyoucose-Casagrande method in Prószyński’s modification, total alkalinity, total nitrogen content assessed by means of Kjeldahl’s method, organic carbon by Tiurin’s method, total contents of trace elements and the content of available forms of trace elements soluble in 1 mol • dm-3 HCl solution. On the basis of conducted laboratory analyses it should be stated that the amounts of heavy metals determined in the studied materials did not exceed the content allowable for waste materials designed for soil liming. The analysed materials reveal physical and chemical properties which do not exclude their potential application for soil liming. In this respect, fly ash from production seems the best. However, it contains about twice lower amounts of CaO in comparison with other calcium fertilizers available on the market.
Produkcja energii elektrycznej w Polsce oparta jest na spalaniu węgla brunatnego i kamiennego. Obecnie ponad 90% energii elektrycznej pochodzi z tego źródła. Z wytwarzaniem energii elektrycznej, tak jak z wieloma innymi aktywnościami człowieka, wiąże się nieodłącznie wytwarzanie odpadów. Biorąc pod uwagę dotychczasowe kierunki wykorzystania tych materiałów odpadowych należy przeanalizować możliwości nawozowego wykorzystania zawartych w nich składników biogennych. Głównym celem prowadzonych badań było ocena możliwości wykorzystania wybranych materiałów odpadowych, tj. popiołu lotnego z produkcji, popiołu lotnego ze składowiska oraz piasku żużlowego z Elektrociepłowni „KRAKÓW” S.A. do celów rolniczych i środowiskowych. Oceny dokonano na podstawie wyników wykonanych analiz, obejmujących następujące właściwości fizyczne i chemiczne badanych materiałów: pH, skład granulometryczny (metodą areometryczną Bouyoucosa-Casagrande’a w modyfikacji Prószyńskiego), ogólną alkaliczność, zawartość azotu ogólnego (metodą Kjeldahla), zawartość węgla organicznego (metodą Tiurina), całkowitą zawartość pierwiastków śladowych oraz zawartość ich form przyswajalnych rozpuszczalnych w roztworze 1 mol • dm-3 HCl. Na podstawie przeprowadzonych analiz należy stwierdzić, że badane materiały zawierały metale ciężkie w ilościach nie przekraczających zakresów ich zawartości dopuszczalnych w materiałach odpadowych przeznaczonych do wapnowania gleb. Badane materiały charakteryzują się właściwościami fizycznymi i chemicznymi, które nie wykluczają możliwości ich wykorzystania do wapnowania. Najlepszym pod tym względem wydaje się być popiół lotny z produkcji. Zawiera on jednak około dwukrotnie mniejsze ilości CaO w porównaniu z innymi nawozami wapniowymi dostępnymi na rynku.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2013, 34; 89-95
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Proby poprawy jakosci chleba bezglutenowego przez dodatek maki z szarlatu
Autorzy:
Gambus, H
Gambus, F.
Sabat, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/825698.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Technologów Żywności
Tematy:
maka z szarlatu
bialko
piekarstwo
mikroelementy
pieczywo
szarlat
jakosc
Amaranthus
chleb bezglutenowy
wzbogacanie zywnosci
wypiek pieczywa
wartosc odzywcza
poprawa jakosci
saffron flour
protein
baking
microelement
bread
saffron
quality
gluten-free bread
food enrichment
nutritional value
quality improvement
Opis:
Celem pracy było ustalenie optymalnego dodatku mąki z szarłatu (Amaranthus sp.) do wypieku chlebów bezglutenowych, który nie pogarszając jakości, w widoczny sposób zwiększy ich wartość odżywczą. Udział mąki z szarłatu w ilości do 10% masy skrobi przewidzianej recepturą, zwiększył objętość chlebów i spójność miękiszu podczas przechowywania, hamując jednocześnie jego twardość, w porównaniu z chlebem standardowym. Udział mąki z szarłatu w chlebach bezglutenowych wzbogacił je w cenne białko, włókno pokarmowe oraz szereg makro- i mikroelementów.
In gluten free breads: 5, 7.5, 10, 12 and 15% amount of corn starch provided by recipe was replaced by amaranthus flour in order to increase the nutritious value. It was stated, that addition of 10% amount of flour caused an increase in volume and efficiency of the obtained breads, with no deterioration of their sensoric evaluation. The participation of amaranthus flour (especially in amount of 7.5% in comparison to mass of starch) definitely influenced on slowing down the process of gluten free bread crumb hardening, simultaneously increasing its cohesiveness and eliminating the excessive crumbling during storage period. The participation of amaranthus flour in gluten free breads enriched them in valuable protein, fiber and numerous macro- and microelements. The amounts of these compounds successively increased with the increasing share of the amaranthus flour, and at 10% addition this increase was respectively: protein - 32%, fiber - 152%, P - 43%, K - 21%, Ca - 34%, Mg - 96%, Cu - 55%, Zn - 27%, Fe - 87%, in comparison with standard bread. For commercial use it's recommended the addition in amount not greater than 10 % of the replaced starch by amaranthus flour in gluten free breads.
Źródło:
Żywność Nauka Technologia Jakość; 2002, 09, 2; 99-112
1425-6959
Pojawia się w:
Żywność Nauka Technologia Jakość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Spatial Distribution of Various Forms of Iron in Heavy Metal Polluted Soils
Rozkład przestrzenny różnych form żelaza w glebach zanieczyszczonych metalami ciężkimi
Autorzy:
Czech, T.
Gambuś, F.
Wieczorek, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/388833.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
iron
solubility
heavy metals
bioavailable forms
żelazo
rozpuszczalność
metale ciężkie
formy przyswajalne
Opis:
The paper aimed to determine the content of total and soluble iron forms in the top soil horizon (0–10 cm) and present their spatial diversification in the area of zinc and lead ores presence in the vicinity of ZGH “Boleslaw” Mining and Metallurgical Plant in Bukowno near Olkusz. In 139 soil samples total iron content was determined after sample digesting in concentrated mineral acids (HNO3 + HClO4) and soluble forms were extracted with 1 mol dm–3 HCl and with 1 mol dm–3 NH4NO3 solutions. Fe content in the obtained extracts was assessed by means of atomic absorption spectrometer with flame atomizer. A considerable accumulation of iron, seriously exceeding the amounts most frequently noted in the soils of Poland was determined in the analyzed samples. Extractant solutions used for iron dissolving in the investigated soils were characterized by different abilities to release this element. Diluted hydrochloric acid dissolved on average 21.5 % and ammonium nitrate solution on average only below 0.1 % iron in soil. The highest contents of iron soluble in diluted hydrochloric acid were assessed in the areas with the highest total content of this metal to the north and north-west of ZGH “Boleslaw” and in the vicinity of post-flotation wastes settlement tanks. On the other hand, the greatest quantities of iron released with ammonium nitrate solution were found in the vicinity of Pomorzany Mine and on the most acidified soils of the analyzed area.
Celem pracy było określenie całkowitej zawartości i rozpuszczalnych form żelaza w wierzchniej warstwie gleby (0–10 cm) oraz przedstawienie ich przestrzennego zróżnicowania, na obszarze występowania rud cynku i ołowiu, w sąsiedztwie Zakładów Górniczo-Hutniczych „Bolesław” w Bukownie koło Olkusza. W 139 próbkach gleby określono całkowitą zawartość żelaza po trawieniu próbki w stężonych kwasach mineralnych (HNO3 + HClO4), a rozpuszczalne formy ekstrahowano roztworem 1 mol dm–3 HCl oraz roztworem 1 mol dm–3 NH4NO3. Zawartość Fe w uzyskanych ekstraktach oznaczono spektrometrem absorpcji atomowej z atomizerem płomieniowym. W przebadanych próbkach gleby stwierdzono duże naturalne i antropogenne nagromadzenie żelaza, znacznie przekraczające ilości najczęściej spotykane w glebach Polski. Roztwory ekstrakcyjne użyte do rozpuszczania żelaza w badanych glebach, charakteryzowały się odmiennymi możliwościami uwalniania tego pierwiastka. Rozcieńczony kwas solny rozpuszczał średnio 21,5%, a roztwór azotanu amonu przeciętnie tylko mniej niż 0,1% całkowitej ilości żelaza zawartego w glebie. Największe zawartości żelaza rozpuszczalnego rozcieńczonym kwasem solnym oznaczono w terenach z największą całkowitą zawartością tego metalu na północ i północny zachód od ZGH „Bolesław” oraz w pobliżu osadników odpadów poflotacyjnych. Natomiast największe ilości żelaza ekstrahowanego roztworem azotanu amonu stwierdzono w sąsiedztwie Kopalni Pomorzany i na najbardziej zakwaszonych glebach badanego obszaru.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2012, 19, 10; 1239-1246
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Changes of Heavy Metal Contents in Sludge from Selected Treatment Plants in the Western Malopolska Region in 1995–2009
Zmiany zawartości metali ciężkich w osadach z wybranych oczyszczalni ścieków zachodniej Małopolski w latach 1995–2009
Autorzy:
Gambuś, F.
Wieczorek, J.
Czech, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/389752.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
cadmium
chromium
lead
sewage sludge
pollution reducing
kadm
chrom
ołów
osady ściekowe
zmniejszenie zanieczyszczenia
Opis:
In presented research were analyzed changes in the contents of cadmium, chromium and lead for the period 15 subsequent years (1995–2009) in sludge originating from 9 major treatment plants in western Malopolska Region, where usually municipal sewage is being treated. The analyses were conducted using methods which are recommended as referential in Poland. Chromium accumulation in the analyzed sewage sludge was most diversified (14–6000 mg kg–1 d.m.), its content in many samples from Myslenice, Krakow-Plaszow, Proszowice, Slomniki and Dobczyce exceeded the level of 5000 mg kg–1 d.m., which conditions the agricultural use of these materials. The highest chromium concentration – 6000 mg kg–1 d.m. was assessed in the sludge from Myslenice in 1997. In 2009 this content was even 150-fold lower. A 11-fold decrease in the average chromium accumulation in sludge samples from all analyzed treatment plants was noted during the investigated period. Diversification of lead and cadmium contents in the studied sewage sludge was much lower than chromium. The greatest amounts of these metals were usually assessed in the sludge from Krzeszowice (on average 126.5 mgPb and 3.79 mgCd kg–1 d.m.), whereas the lowest contents of cadmium were noted in Proszowice and lead in Dobczyce. The average lead content in sludge from all studied treatment plants diminished 3.5-fold and cadmium amount by 2.4-fold over the 15-year period of investigations.
W prezentowanych badaniach analizowano zmiany zawartości kadmu, chromu i ołowiu w okresie 15 kolejnych lat (1995–2009) w osadach pochodzących z 9 większych oczyszczalni ścieków zachodniej Małopolski, w których na ogół oczyszczane są ścieki komunalne. Analizy przeprowadzono metodami zalecanymi w Polsce jako metody referencyjne. Nagromadzenie chromu w badanych osadach ściekowych było najbardziej zróżnicowane (14–6000 mg kg–1 s.m.), a jego zawartość w wielu próbkach, pochodzących z Myślenic, Krakowa-Płaszowa, Proszowic, Słomnik i Dobczyc, przekraczała poziom 500 mg kg–1 s.m., warunkujący rolnicze wykorzystanie tych materiałów. Największą zawartość chromu – 6000 mg kg–1 s.m., oznaczono w osadzie z Myślenic w 1997 r. W 2009 r. zawartość ta była aż 150-krotnie mniejsza. Zmniejszenie średniego nagromadzenia chromu w próbkach osadów z wszystkich badanych oczyszczalni w badanym okresie było 11-krotne. Zróżnicowanie zawartości ołowiu i kadmu w badanych osadach ściekowych było znacznie mniejsze niż chromu. Największe ilości tych metali notowano zwykle w osadach z Krzeszowic (średnio 126,5 mg Pb i 3,79 mg Cd kg–1 s.m.), a najmniejsze kadmu w Proszowicach i ołowiu w Dobczycach. Średnia zawartość ołowiu w osadach z wszystkich badanych oczyszczalni zmniejszyła się w 15-letnim okresie prowadzenia badań 3,5-krotnie, a kadmu 2,4-krotnie.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2012, 19, 10; 1247-1254
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zinc uptake from soils at various times polluted with heavy metals
Pobieranie cynku w różnym czasie z gleb zanieczyszczonych metalami ciężkimi
Autorzy:
Czech, T.
Gambuś, F.
Urbańska, K.
Wieczorek, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/387683.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
zinc
pot experiment
heavy metals
sunflower
buckwheat
cynk
doświadczenie wazonowe
metale ciężkie
słonecznik
gryka
Opis:
The interest in the subject of trace element concentrations and their behaviour in the environment is increasing, therefore investigations focused at determining abilities for harmful metals accumulation in plants growing on soil permanently or freshly polluted with heavy metals, contribute to development of this area of research. The paper aimed at an assessment of yielding and accumulation of zinc in buckwheat (Fagopyrum esculentum Mśnch) and sunflower (Helianthus annuus L.) cultivated on soils at various times polluted with this metal. Much lower yields of buckwheat and sunflower were obtained on light soils, irrespective of supplementary mineral fertilization or the level and date of soil pollution with heavy metals. A toxic effect of heavy metals “freshly” applied to the soil was visible only on light soil, additionally fertilized with NPK. Plants cultivated on soils with higher content of these metals usually accumulated at least several times higher amounts of zinc, both in their shoots and roots. Additional NPK fertilization often increased Zn content. The largest amounts of zinc were absorbed by plants from light soils freshly and permanently polluted with heavy metals, on which additional mineral (NPK) fertilization was applied, and next from medium soil, freshly polluted with heavy metals and fertilized with NPK.
Stale wzrasta zainteresowanie tematyką zawartości pierwiastków śladowych i ich zachowaniem w środowisku, a badania, których celem jest określenie zdolności do akumulowania pierwiastków szkodliwych w roślinach rosnących na glebach trwale oraz świeżo zanieczyszczonych tymi metalami, przyczyniają się do rozwoju tego obszaru badawczego. Celem pracy była ocena plonowania oraz kumulacji cynku w gryce (Fagopyrum esculentum Mśnch) oraz w słoneczniku (Helianthus annuus L.) uprawianych w różnym czasie na glebach zanieczyszczonych tym metalem. Znacznie mniejsze plony gryki i słonecznika uzyskano na glebie lżejszej, niezależnie od dodatkowego nawożenia mineralnego oraz poziomu i terminu zanieczyszczenia gleby metalami ciężkimi. Toksyczny efekt „świeżo” zastosowanych do gleby metali ciężkich ujawnił się jedynie na glebie lekkiej dodatkowo nawożonej NPK. Rośliny uprawiane na glebach z większą zawartością tych metali nagromadzały zwykle co najmniej kilkakrotnie większe ilości cynku zarówno w częściach nadziemnych, jak i korzeniach. Dodatkowe nawożenie NPK często zwiększało tę koncentrację. Największe ilości cynku zostały pobrane przez rośliny z gleby lekkiej świeżo oraz trwale zanieczyszczonej metalami ciężkimi, do której zastosowano dodatkowe nawożenie mineralne (NPK) i z kolei z gleby średniej, świeżo zanieczyszczonej metalami i nawożonej NPK.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2014, 21, 2; 221-229
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Porównanie indeksu i ładunku glikemicznego herbatników owsianych oraz pszennych
Comparing glycaemic index and glycaemic load of oat biscuits and wheat biscuits
Autorzy:
Litwinek, D.
Gambus, H.
Ziec, G.
Gambus, F.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/827463.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Technologów Żywności
Opis:
Celem pracy było porównanie indeksu oraz ładunku glikemicznego herbatników wypieczonych ze 100-procentowej mąki pszennej typu 650 i 100-procentowych mąk owsianych: handlowej oraz resztkowej (uzyskanej po produkcji preparatu błonnikowego). Herbatniki poddano ocenie organoleptycznie przez panel oceniający. Analizowano też twardość herbatników teksturometrem TA-XT Plus, stosując test penetracji i przecięcia. Metodami AOAC oznaczono w herbatnikach wilgotność oraz zawartość: białka ogółem, tłuszczu surowego, związków mineralnych w postaci popiołu całkowitego, włókna pokarmowego ogółem, w tym frakcji rozpuszczalnej i nierozpuszczalnej oraz β-D-glukanów. Według zaleceń FAO/WHO obliczono także zawartość węglowodanów przyswajalnych w herbatnikach. Zgodnie z metodą rekomendowaną przez FAO, uwzględniającą skład produktów i równoważniki energetyczne Atwatera, obliczono wartość energetyczną herbatników. Oznaczenie indeksu glikemicznego przeprowadzono w grupie 15 ochotników metodą zalecaną przez ISO 26642:2010. Zarówno herbatniki pszenne, jak i owsiane zostały bardzo dobrze ocenione pod względem cech organoleptycznych, przy czym herbatniki z mąk owsianych (resztkowej i handlowej) charakteryzowały się większą kruchością. Zastosowanie mąk owsianych do produkcji, w miejsce mąki pszennej, spowodowało statystycznie istotny (p ≤ 0,05) wzrost zawartości tłuszczu surowego, popiołu całkowitego, włókna pokarmowego (frakcji rozpuszczalnej i nierozpuszczalnej), w tym β-glukanów, w tych herbatnikach. Wszystkie herbatniki charakteryzowały się niskim indeksem glikemicznym, w granicach 46 ÷ 50, a także niskim ładunkiem glikemicznym – poniżej 10, co wynikało głównie z małej zawartości węglowodanów przyswajalnych (57 ÷ 61 %) i dużej zawartości tłuszczu (19 ÷ 24 %) w tych produktach.
The objective of the study was to compare the glycaemic index and glycaemic load of biscuits made with 100 % wheat flour type 650 and with two 100 % oat flours: commercial oat flour and residual oat flour (obtained after the production of fibre preparation). The biscuits were organoleptically assessed by a panel of assessors. The hardness of the biscuits was analyzed using a TA-XT Plus Texture Analyzer along with penetration and intersection tests. AOAC methods were applied to determine the moisture and the content of the following components in the biscuits: total protein, crude fat, mineral compounds in the form of total ash, total dietary fibre including soluble and insoluble fractions, and β-D-glucans. The content of available carbohydrates in the biscuits was calculated according to the FAO/WHO recommendations. The food energy provided by the biscuits was calculated based on a method recommended by FAO that included the composition of the biscuits and the Atwater energy equivalents. The determination of the glycaemic index was carried out in a group of 15 volunteers using a method recommended by ISO 26642:2010. The organoleptic characteristics of both the wheat and the oat biscuits were assessed as very good; however, the biscuits made with oat flours (residual and commercial) were characterized by a better crispness. Replacing wheat flour with oat flours to make the biscuits caused the content of crude fat, total ash, dietary fibre (soluble and insoluble fractions) including β-glucan in those biscuits to increase statistically significantly. All the biscuits tested were characterized by a low glycemic index ranging from 46 to 50 and a low glycemic load, less than 10, and this resulted, mainly, from a small content of digestible carbohydrates (57 - 61 %) and a high content of fat (19 – 24 %) in those products.
Źródło:
Żywność Nauka Technologia Jakość; 2014, 21, 5
1425-6959
Pojawia się w:
Żywność Nauka Technologia Jakość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chromium Content in Soils and Plants in the Area under Influence of MMP “Boleslaw” Enterprise in Bukowno near Olkusz
Zawartość chromu w glebach i roślinach w rejonie oddziaływania zakładów „Bolesław” w Bukownie koło Olkusza
Autorzy:
Czech, T.
Czora, M.
Gambuś, F.
Wieczorek, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/387689.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
chromium
mono plants
dicotyledonous plants
MMP Boleslaw SA
chrom
rośliny jednoliścienne
rośliny dwuliścienne
ZGH Bolesław S.A.
Opis:
Chromium belongs to the group of trace elements. Plants take it up from the substratum passively, therefore Cr content in plants is usually correlated with its concentrations in the soil solution. Toxic effect of chromium on plants depends both on its degree of oxidation and on the kind of compound in which it occurs. Due to the hazard of excessive chromium accumulation in plants in the areas with its elevated contents, particularly post-industrial and transformed areas, an on-going monitoring of this metal content in soils and fodder plants is recommended. The investigations were conducted to define and describe chromium transfer in the soil-plant system in the areas with various degrees of heavy metal pollution, using Surfer 8.0 programme for the presentation of spatial distribution of the metal in plants and soil in the area under investigations. The investigated area covered 100 km2 in the vicinity of MMP (Mine and Metallurgical Plants) “Boleslaw” SA in Bukowno near Olkusz. Samples of soil and plant material were collected in 139 localities, during the period from June to August 2008. In each investigated point soil was sampled from two layers: 0–10 cm and 40–50 cm, together with the aboveground parts of mono- and dicotyledonous plants. In dissolved samples of plant and soil material chromium content was assessed using atomic absorption spectrometer with inductively coupled argon plasma (ICP-AES). Soils from the investigated area revealed diversified contents of chromium, however no diversification was observed between the analysed soil layers. Slightly higher values occurred in the soils from 0–10 cm layer, particularly in the immediate vicinity of “Boleslaw” enterprise. Chromium accumulation in the monoand dicotyledonous plants growing around MMP “Boleslaw” enterprise revealed weak diversification. No significant differences were observed either in the chromium accumulation in both analysed plant groups.
Chrom należy do grupy pierwiastków śladowych. Jest on pobierany z podłoża przez rośliny biernie, przez co jego zawartość w roślinach jest zwykle skorelowana z zawartością chromu w roztworze glebowym. Toksyczne działanie chromu na rośliny zależy zarówno od jego stopnia utlenienia, jak również od rodzaju związku w jakim występuje. Ze względu na zagrożenie nadmierną kumulacją chromu w roślinach w terenach z podwyższoną zawartością chromu, szczególnie poprzemysłowych i przekształconych, zaleca się stały monitoring zawartości tego metalu w glebach i roślinach przeznaczonym na paszę. Celem przeprowadzonych badań było zdefiniowanie i opisanie transferu chromu w układzie gleba-roślina w terenach w różnym stopniu zanieczyszczonych metalami ciężkimi, z wykorzystaniem programu Surfer 8.0 do prezentacji przestrzennego rozmieszczenia metalu w roślinach i glebie na terenie objętym badaniami. Obszar badań obejmował 100 km2 w sąsiedztwie Zakładów Górniczo-Hutniczych „Bolesław” SA w Bukownie koło Olkusza. Próbki gleby i materiału roślinnego zebrano w 139 miejscach, w okresie od czerwca do sierpnia 2008 r. W każdym punkcie badań pobrano glebę z dwóch poziomów: 0–10 i 40–50 cm oraz części nadziemne roślin jedno- i dwuliściennych. W roztworzonych próbkach materiału roślinnego i glebowego oznaczono zawartość chromu przy użyciu spektrometru emisji atomowej z indukcyjnie wzbudzoną plazmą argonową (ICP-AES). Gleby z badanego obszaru wykazywały zróżnicowane zawartości chromu, jednak nie stwierdzono znacznego zróżnicowania jego zawartości pomiędzy badanymi warstwami gleb. Nieco większe zawartości występowały w glebach z warstwy 0–10 cm, zwłaszcza w bezpośrednim sąsiedztwie ZGH „Bolesław” SA. Zawartość chromu w częściach nadziemnych roślin jedno- i dwuliściennych rosnących wokół ZGH „Bolesław” SA wykazywała słabe zróżnicowanie. Nie stwierdzono także znaczących różnic w nagromadzeniu chromu w obu badanych grupach roślin.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2013, 20, 12; 1423-1430
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Yielding and Content of Selected Microelements in Maize Fertilized With Various Organic Materials
Autorzy:
Wieczorek, J.
Gambuś, F.
Czech, T.
Antonkiewicz, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/124405.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
yield
maize
microelements
sewage sludge
Opis:
The paper aimed at comparing the yield and concentrations of zinc, copper and nickel in maize cultivated in soil fertilized with two different sewage sludge with yielding of maize fertilized with manure and solely with mineral fertilizers. The experiment was conducted in plastic pots, of which each contained 8.5 kg of air-dried soil with granulometric composition of light sandy loam and neutral pH. Sewage sludge used for the experiment originated from two municipal sewage sludge treatment plants in Krzeszowice (sludge I) and Niepołomice (sludge II), while manure from a private farm in Czernichów district. The test plant was maize (Zea mays) cultivated for 74 days and then harvested for green forage. On the basis of conducted research it was found that various fertilizer combinations applied in the experiment had a significant influence on the test plant yielding. All compared fertilizer variants allowed maize to produce statistically significantly higher yield in comparison with the yield harvested from the unfertilized soils. Fertilization with sewage sludge I supplemented with mineral treatment and application of solely mineral salts proved the most beneficial for the maize yield. Applied fertilizer combinations affected the content of microelements. The highest concentrations of nickel in maize green mass were assessed in plant samples from the unfertilized object, whereas zinc and copper from mineral fertilization variant. Except of zinc, introducing additional metal doses did not influence their increased content in plant organs. Soil enrichment with zinc contained in sewage sludge I and II (respectively 77.4 mg and 49.9 mg ∙ pot-1) contributed to its elevated concentration in maize roots but at the same time this metal content statistically significantly decreased in maize shoots in comparison with the amounts determined in plants fertilized with mineral materials.
Źródło:
Journal of Ecological Engineering; 2017, 18, 4; 219-223
2299-8993
Pojawia się w:
Journal of Ecological Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Changes in the content of heavy metals (Pb, Cd, Hg, As, Ni, Cr) in freshwater fish after processing – the consumers exposure
Autorzy:
Cieslik, I.
Migdal, W.
Topolska, K.
Gambus, F.
Cieslik, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/14157.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. Prof. Juliana Aleksandrowicza
Źródło:
Journal of Elementology; 2018, 23, 1
1644-2296
Pojawia się w:
Journal of Elementology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Changes in macro- and microelements in freshwater fish during food processing
Autorzy:
Cieślik, I.
Migdał, W.
Topolska, K.
Gambuś, F.
Szczurowska, K.
Cieślik, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1189834.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. Prof. Juliana Aleksandrowicza
Tematy:
freshwater fish
smoking
marinating
macroelements
microelements
Opis:
Fish meat is a valuable dietary component owing its exceptionally high nutritional value, as it contains high quality protein, fat (including n-3 acids) and a variety of vitamins and minerals. The aim of this study was to determine the content of ash and minerals (macro- and microelements) in three freshwater fish species, and quantitative changes in smoked and marinated products. The research material originated from three species, i.e. common carp (Cyprinus carpio), rainbow trout (Oncorhynchus mykkis) and northern pike (Esox lucius). The following parameters were determined in samples of raw as well as processed fish meat: ash (using the gravimetric method, according to PN-ISO 936:2000) and the minerals Na, K, Ca, Mg, P, Fe, Zn, Mn, Cu (using inductively coupled plasma optical emission spectrometry ICP-OES). The statistical analysis of the results did not show significant differences in the ash content in meat of the three fish species. The ash content in processed fish meat differed significantly from that in raw fish, thus indicating changes in concentrations of the minerals. The differences depended on the applied processing technology. As for the mineral content, the examined fish species achieved high nutritional quality, with the highest content of magnesium, iron and zinc in common carp, potassium and phosphorus in rainbow trout and calcium in pike. The levels of the minerals in processed fish meat differed significantly from those in the raw material, especially in carp products (higher amounts of almost all the determined elements). Smoking as well as marinating resulted in a considerable increase in the sodium contet, and the highest values were obtained for marinated rainbow trout. Monitoring the content of macro- and microelements in fish meat is important for the consumer.
Źródło:
Journal of Elementology; 2017, 22, 2; 453-462
1644-2296
Pojawia się w:
Journal of Elementology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Changes in macro- and microelements in freshwater fish during food processing
Autorzy:
Cieślik, I.
Migdał, W.
Topolska, K.
Gambuś, F.
Szczurowska, K.
Cieślik, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/961455.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. Prof. Juliana Aleksandrowicza
Opis:
Fish meat is a valuable dietary component owing its exceptionally high nutritional value, as it contains high quality protein, fat (including n-3 acids) and a variety of vitamins and minerals. The aim of this study was to determine the content of ash and minerals (macro- and microelements) in three freshwater fish species, and quantitative changes in smoked and marinated products. The research material originated from three species, i.e. common carp (Cyprinus carpio), rainbow trout (Oncorhynchus mykkis) and northern pike (Esox lucius). The following parameters were determined in samples of raw as well as processed fish meat: ash (using the gravimetric method, according to PN-ISO 936:2000) and the minerals Na, K, Ca, Mg, P, Fe, Zn, Mn, Cu (using inductively coupled plasma optical emission spectrometry ICP-OES). The statistical analysis of the results did not show significant differences in the ash content in meat of the three fish species. The ash content in processed fish meat differed significantly from that in raw fish, thus indicating changes in concentrations of the minerals. The differences depended on the applied processing technology. As for the mineral content, the examined fish species achieved high nutritional quality, with the highest content of magnesium, iron and zinc in common carp, potassium and phosphorus in rainbow trout and calcium in pike. The levels of the minerals in processed fish meat differed significantly from those in the raw material, especially in carp products (higher amounts of almost all the determined elements). Smoking as well as marinating resulted in a considerable increase in the sodium contet, and the highest values were obtained for marinated rainbow trout. Monitoring the content of macro- and microelements in fish meat is important for the consumer.
Źródło:
Journal of Elementology; 2017, 22, 2
1644-2296
Pojawia się w:
Journal of Elementology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-25 z 30

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies