Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "„Fantastyka”" wg kryterium: Wszystkie pola


Tytuł:
„Fantastyka” (bibliografia zawartości)
“Fantasy” [„Fantastyka”] (the content’s bibliography)
Autorzy:
Radzijewska, Wioletta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1401122.pdf
Data publikacji:
2017-12-19
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
Tematy:
“Fantasy” magazine
fantasy
bibliography
„Fantastyka”
fantastyka
bibliografia
Opis:
Czasopismo „Fantastyka” ukazywało się w latach 1982-1990, w 1990 roku zostało przemianowane na „Nową Fantastykę” i jest w dalszym ciągu kontynuacją pierwowzoru. „Fantastyka” to chyba najpopularniejszy polski miesięcznik poświęcony literaturze fantastycznej oraz science fiction. Było to pierwsze pismo o takiej tematyce w kraju, a nawet w całym bloku wschodnim, dzięki czemu bardzo szybko zyskało fanów. Pierwszym redaktorem naczelnym był Adam Hollanek, obecnie funkcję tę pełni Jakub Winiarski. „Fantastyka” promowała gatunek fantasy. Miesięcznik publikował opowiadania, a nawet całe powieści zarówno polskich, jak i zagranicznych twórców. Można tam było znaleźć również felietony i artykuły o tematyce popularnonaukowej. Czasopismo to już od pierwszych numerów zyskało ogromną popularność. W roku 1990, kiedy zmienił się wydawca (a w ślad za tym tytuł), pismo przeszło znaczną metamorfozę, zmieniono format, zwiększono liczbę stron, urósł dział publicystyczny. W roku 2003 przybyło też barw. W „Fantastyce” swoją karierę literacką rozpoczynał Andrzej Sapkowski, opowiadanie Wiedźmin ukazało się w numerze 12 z 1986 roku. W roku 2007 z okazji 25-lecia pisma, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Michał Ujazdowski – uhonorował czasopismo srebrnym medalem „Gloria Artis”. Współpracownicy „Nowej Fantastyki” również zostali wyróżnieni.
The magazine “Fantasy” was published in the years of 1982-1990, in 1990 it was renamed into “New Fantasy” [„Nowa Fantastyka”] and became a continuation of the original one. “Fantasy” seems to be the most popular Polish monthly periodical dedicated to fantasy and science fiction literature. It was the first journal concentrating on such themes in Poland, and even in the whole eastern Europe, therefore it gained fans very quickly after its debut. The first editor in chief was Adam Hollanek, now – Jakub Winiarski. “Fantasy” popularized fantasy genre. The monthly’s issues brought stories, various writings or even entire novels both by Polish and foreign authors. Some articles on popular science could have been found there, too. The magazine has reached high popularity since the first number was printed. In 1990, when the publisher was changed and the name of the magazine was altered (as mentioned above), the periodical’s overview got a considerable metamorphosis – format, number of pages, and news section have been extended. Since 2003 more colourful pages have been added. Andrzej Sapkowski started his literary career here – The Witcher [Wiedźmin] story appeared in 1986 (nr. 12). On the occasion of the 25th anniversary of the magazine activity (2007) the Minister of Culture and National Heritage – Michał Ujazdowski – awarded the editorial board with “Gloria Artis” silver medal. Collaborators of “New Fantasy” were honored as well.
Źródło:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2017, 3; 89-128
2450-3584
Pojawia się w:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fantastyka a filozofia
Autorzy:
Walczyk, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/521806.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Źródło:
Humanistyka i Przyrodoznawstwo; 2016, 22; 371-378
1234-4087
Pojawia się w:
Humanistyka i Przyrodoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
fANTASTYKA ĆWIERĆ WIEKU PO PRZEŁOMIE
Autorzy:
Polak, Andrzej Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/604731.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
Opis:
Artykuł zawiera przegląd najważniejszych procesów zachodzących w fantastyce rosyjskiej i polskiej po przemianach społeczno-politycznych końca lat 80., początku 90. XX stulecia. Ich efektem był wybór podobnych zagadnień i form fantastyki, w rezultacie czego prawie wszystkie odmiany fantastyki polskiej mają swoje odpowiedniki w literaturze rosyjskiej. Zarówno w Polsce, jak i w Rosji powszechne stało się mieszanie gatunków i stylów. W obu fantastykach dokonała się także zmiana priorytetów. Zajmująca przez wiele lat uprzywilejowaną pozycję twarda fantastyka naukowa ustąpiła miejsca innym gatunkom, w pierwszej kolejności fantasy. Popularność zyskały ponadto historia alternatywna, fantastka socjologiczna, postapokaliptyka i fantastyka grozy. Do gatunków nie mających w Polsce swego odpowiednika należy fantastyka imperialna i prawosławna.
Źródło:
Przegląd Rusycystyczny; 2017, 2
0137-298X
Pojawia się w:
Przegląd Rusycystyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fantastyka jako spekulacyjne „laboratorium moralne”? Literacko-aksjologiczny aspekt poszukiwania wzorców tożsamości w ponowoczesnym świecie
Autorzy:
Trocha, Bogdan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/962181.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:
science fiction, speculative fiction, moral laboratory, hermeneutics, anthropology, mythographic criticism
fantastyka naukowa, fantastyka spekulacyjna, laboratorium moralne, hermeneutyka, antropologia, krytyka mitograficzna
Opis:
The subject of the article is fantasy as a speculative "moral laboratory". The literary and axiological aspect of searching for patterns of identity in the postmodern world by young readers of this type of literature is a fundamental problem. The starting point are the questions of the young person present in this fantasy (Ursula K. le Guin, Philip Pullman, Andrzej Sapkowski). The article assumes a look at literary texts (science fiction and fantasy) in terms of their possible speculative functions. This function is seen as one of the potential dominant interpretative features appearing in the area of interaction with a virtual or real reader. We want to examine under which conditions literary fiction can be treated as a "moral laboratory". The description of this function proposed by Paul Ricoeur has been extended in this paper on the basis of theoretical considerations of J.R.R. Tolkien. In such a spectrum, the literary ways of working of this function and their non-literary perspectives were presented. The analysis focuses on the most recent and slightly older texts to indicate the process of transformation of the dominant feature.
Źródło:
Literatura Ludowa; 2018, 62, 1
2544-2872
0024-4708
Pojawia się w:
Literatura Ludowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O roli czasopisma „Fantastyka” / „Nowa Fantastyka” w przyswajaniu pojęcia „fantasy” przez polską kulturę literacką
On the Role of the Magazine “Fantastyka” / “Nowa Fantastyka” in the Assimilation of the Concept of “fantasy” by Polish literary culture
Autorzy:
Pysz, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520366.pdf
Data publikacji:
2023-12-18
Wydawca:
Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:
fantasy
kultura literacka
czasopisma literackie
literary culture
literary magazines
Opis:
The article is an attempt to reconstruct the influence of texts that appeared in the magazine “Fantastyka” (later “Nowa Fantastyka”) in the 1980s and 1990s on the introduction of the concept of “fantasy” to Polish literary culture. The analysis included not only theoretical and literary publications (sometimes translations from other languages), but also popular science and essay writings, editorials and readers’ letters. All of them seem to prove that the “birth” of “fantasy” in Poland was a spontaneous and multidimensional process—an example of authentic literary life, engaging not only critics and authors, but also the literary audience in the meta-literary discourse.
Źródło:
Świat i Słowo; 2023, 41, 2; 433-448
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Histeryczny realizm, fantastyka, postmodernizm: Niewyczerpany żart (Infinite Jest) Davida Fostera Wallace’a
Hysterical realism, the fantastic and postmodernism: David Foster Wallace’s Infinite Jest
Autorzy:
Stasiewicz, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20439599.pdf
Data publikacji:
2023-03-13
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
realizm
fantastyka
postmodernizm
światotwórstwo
ironia
realism
the fantastic
postmodernism
worldbuilding
irony
Opis:
The paper is an analysis of some peculiar aspects of David Foster Wallace’s most famous novel, Infinite Jest, concerning particularly the novel’s approach towards traditional realistic and fantastic literary strategies and a general literary worldbuilding. One particularly emphasized aspect of Infinite Jest is its connection with postmodernism regarded as a strategy of subversion of reader’s habits created by 20th century realistic and fantastic literary conventions. The novel’s unclear and problematic worldbuilding is explained as Wallace’s inclination towards literary irony and also as a typical postmodern strategy of parodying “honorable” literary forms and a general disregard of literature of “themes” and “meaning” in favor of emphasizing of act of reading in itself.
Źródło:
Colloquia Litteraria; 2022, 32, 1; 45-68
1896-3455
Pojawia się w:
Colloquia Litteraria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fantastyka naukowa jako bajka? Rozważania nad Bajkami robotów Stanisława Lema
Science Fiction as a Fairy Tale? Reflections on Stanisław Lem’s Fables for Robots
Autorzy:
Gall, Alfred
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27309727.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Stanisław Lem
science fiction
fairy tale
technological civilisation
subjective reason
fantastyka naukowa
bajka
cywilizacja technologiczna
rozum subiektywny
Opis:
Artykuł traktuje o Bajkach robotów i rzuca światło na wzajemne oddziaływanie fantastyki naukowej i bajki, jednocześnie zamierza pokazać, do jakiego stopnia cecha tak charakterystyczna dla bajki jak magia została przerobiona w ramach fantastyki naukowej. Lem przedstawia osobliwości cywilizacji technologicznej (Gotthard Günther). Nawiązując to bajki Lem zwraca uwagę na nietechnologiczne tło tejże cywilizacji, a mianowicie pragnienia oraz intencje, które leżą u podstaw zarówno technologii jak i porządku społecznemu. W połączeniu pragnienia i technologii tkwi sęk w lemowskiej literackiej syntezy bajki z fantastyką naukową. Synteza ta jest skontekstualizowana na podstawie utworów teoretycznych Lema, związanych z nimi dyskusji dotyczących magii w technologii (Norbert Wiener, Arthur C. Clarke) oraz krytyki racjonalności nowoczesnej przez Maxa Horkheimera.
This paper deals with Lem’s Fables for Robots and sheds some light on the genological interplay between science fiction and fairy tale. Its aim is to show to what extent a key feature of fairy tales like magic is transformed within the framework of science fiction. Lem depicts peculiarities of technological civilisation (Gotthard Günther). By referring to the fairy tale Lem draws the attention to the non-technological background in this civilisation, namely the desires and aspirations on which technologies as well as social order are based on. In this interconnection of desire and technology lies the core of Lem’s literary synthesis of fairy tale and science fiction. This synthesis is contextualised on the basis of Lem’s own theoretical works, related discussions of magic in technology (Norbert Wiener, Arthur C. Clarke), and Max Horkheimer’s critical reassessment of modern rationality.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2022, 17, 12; 146-159
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nederlandse fantastische literatuur in het Pools vertaald
Dutch Fantastic Literature in Polish Translation
Niderlandzka literatura fantastyczna w tłumaczeniu na język polski
Autorzy:
Olszewski, Damian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1872933.pdf
Data publikacji:
2021-10-12
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
niderlandzka fantastyka naukowa
niderlandzka fantasy
niderlandzka fantastyka
Willem Bilderdijk
Mike Jansen
Dutch science fiction
Dutch fantasy
Dutch speculative fiction
Opis:
De Nederlandse fantastische literatuur toont een duidelijke stijging in het proces van formaliseren en het ontwikkelen van een positie in de Nederlandse literatuur en cultuur. Dat blijkt ook uit de groeiende interesse van de buitenlandse literatuurmarkten. Dit artikel toont de geschiedenis en de tendenties van het vertalen van Nederlandse fantastische literatuur naar het Pools. Er worden de verschillende literaire organisaties, de subgenres en de vormen van het uitgeven van de Nederlandse fantastische literatuur in het Pools hierbij behandeld om de tendenties van de Poolse literaire sfeer te tonen.
Niderlandzka literatura fantastyczna rozwija się i zajmuje coraz bardziej eksponowaną pozycję w literaturze i kulturze niderlandzkiej. Może to potwierdzać między innymi rosnące zainteresowanie twórczością pisarzy niderlandzkich swiecie. W artykule przedstawiono historię oraz tendencje w zakresie przekładów niderlandzkiej literatury fantastycznej na język polski. Omówiono także instytucje życia literackiego, podgatunki oraz formy publikacji niderlandzkiej fantastyki w języku polskim, zarysowując na tej podstawie tendencje panujące w polskiej kulturze literackiej.
Dutch fantastic literature is showing clear development in the formalisation and strengthening of its position in Dutch literature and culture. This can also be seen in the growing interest being paid to Dutch writers in foreign literature markets. This article shows the history and trends in the translation of Dutch fantastic literature into Polish. I discuss the different literary organisations, the subgenres, and the forms of the publication of Dutch fantastic literature in Polish in order to illustrate the tendencies of the Polish literary sphere.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 5 Zeszyt Specjalny / Speciale Uitgave; 147-169
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Andrzeja Sapkowskiego i Jacka Dukaja rozważania o fantastyce
Autorzy:
Pindel, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2080458.pdf
Data publikacji:
2021-12-23
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Andrzej Sapkowski
Jacek Dukaj
fiction
mainstream
fantastyka
Opis:
Artykuł zawiera analizę wypowiedzi teoretycznoliterackich dwóch ważnych polskich pisarzy fantastyki – Andrzeja Sapkowskiego i Jacka Dukaja. Choć są to wypowiedzi rozproszone i utrzymane w publicystycznym tonie, podejmowane są w nich ważne tematy dotyczące fantasy i SF, ich cech gatunkowych oraz relacji z innymi typami literatury.
This article analyses statements on the theory of literature expressed by two prominent Polish writers of fiction – Andrzej Sapkowski and Jacek Dukaj. Although their remarks are scattered and spoken in a journalistic tone, they deal with important topics concerning fantasy and SF, their genre features and relationships with other genres of literature.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica; 2021, 9; 139-157
2353-4583
2449-7401
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Steampunk i romantyzm – Czterdzieści i cztery Krzysztofa Piskorskiego
Autorzy:
Zubik, Damian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/630589.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Piskorski
steampunk
romanticism
science fiction
speculative fiction
romantyzm
fantastyka
Opis:
The aim of the article is to read Krzysztof’s Piskorski novel Czterdzieści i cztery as a part of steampunk. In order to do so, we will trace the elements of this subgenre in the work and the method of implementation of its basic assumptions. In addition, the text aims at showing references to the romantic tradition that take place at various levels of the novel. Both planes are finally brought together. The whole makes it possible to see a combination of steampunk with the romantic tradition from both perspectives and to explore why this melange has brought the writer such reading success. Another relevant aspect of the research is embedding the work in the contexts of: fantasy literature, Maria Janion's romantic paradigm theory and popular culture.
Zamiarem artykułu jest próba odczytania powieści Czterdzieści i cztery Krzysztofa Piskorskiego poprzez przyjrzenie się jej funkcjonowaniu w ramach steampunku. W tym celu prześledzone zostały występujące w utworze elementy tego podgatunku oraz sposób realizacji jego podstawowych założeń. Ponadto tekst skupia się na ukazaniu odwołań do tradycji romantycznej, jakie dokonują się na różnych poziomach powieści. Obie z wymienionych płaszczyzn zostają do siebie odniesione. Pozwala to ujrzeć obecne w Czterdzieści i cztery połączenie steampunku z tradycją romantyczną z obu perspektyw, a także zgłębić, dlaczego melanż ten przyniósł pisarzowi taki sukces czytelniczy. Istotne dla badań jest osadzenie utworu w kontekstach: literatury fantastycznej, teorii paradygmatu romantycznego Marii Janion oraz kultury popularnej.
Źródło:
Acta Humana; 2017, 8
2082-4459
Pojawia się w:
Acta Humana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Myśleć fantastyką. Przez science fiction do posthumanizmu
Thinking fantastic. From science fiction to posthumanism
Autorzy:
Gajewska, Grażyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1047424.pdf
Data publikacji:
2021-03-31
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
posthumanism
science fiction
posthuman
artificial intelligence
Anthropocene
Opis:
The author presents the thesis that fantastic literature and film, especially in the science fiction variant, is a privileged form of expression in posthumanist discourse. The themes, motifs and protagonists of science fiction are invoked in various contexts by Donna J. Haraway, Rosi Braidotti, Luciana Parisi, and Pramod K. Nayar. The author analyzes various areas of the involvement and usage of science fiction in posthumanist discourse: on the ontological, axiological and epistemological levels.
Źródło:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication; 2020, 28, 37; 5-19
1731-450X
Pojawia się w:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przesuwając granice – utopia i odmienność w świecie Star Treka
Autorzy:
Bartłomiej, Kozek,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/897194.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Star Trek
Science Fiction
SF
fantastyka naukowa
różnice
utopia
film
seriale
Opis:
The article shows on the examples of two last TV series from this universe the world created in them, its rules and the problem with their application when confronted with new phenomena, such as the question of the humanity of a hologram or a person liberated from a Borg collective. Comparing Voyager and Enterprise TV series with each other, the author of the article shows a huge role of utopia in creating an attractive vision of the future for the fans of Star Trek, and what happens when this utopia is being questioned in the Enterprise series.
Źródło:
Przegląd Humanistyczny; 2015, 59(3 (450)); 135-143
0033-2194
Pojawia się w:
Przegląd Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Światocentryczność fantastyki
Autorzy:
Maj, Krzysztof M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2080455.pdf
Data publikacji:
2021-12-23
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
światotwórstwo
allotopia
fantastyka
światocentryczność
fantasy
science fiction
world-building
fantastika
world-centeredness
fantasy studies
science fiction studies
Opis:
Artykuł wprowadza polskiego czytelnika w problematykę światocentryczności i zwrotu światocentrycznego we współczesnej teorii narracji. Nakreśliwszy kulturowe, ekonomiczne i transmedialne aspekty rzeczonego zwrotu, autor porusza problem dyskryminacji fantasy, science fiction oraz nurtów pokrewnych w akademickim piśmiennictwie teoretycznoliterackim XX i XXI wieku w Polsce. Celem tego jest przekierowanie uwagi teorii literatury na ignorowane dotąd aspekty twórczości artystycznej, takie jak choćby światotwórstwo (w miejsce fabułotwórstwa), imersja (w miejsce uważnego czytania) i performatywna światogra (w miejsce traktowania świata jako tła wydarzeń fabularnych). Wszystkie te zjawiska postuluje się włączyć w obręb postklasycznych studiów narratologicznych wykorzystywanych do analizy fantasy, science fiction oraz innych form fantastyki na przestrzeni różnych mediów.
The article introduces the reader to the phenomenon of the so-called world-centeredness as well as to the world-centered turn in contemporary narrative theory. Having delineated cultural, economic, and transmedial aspects of the turn in question, the author discusses the problem of academic discrimination against fantasy, science fiction, and similar genres in Polish literary theory of the 20th and 21st centuries. This aims for redirecting the focus of literary theory towards more neglected aspects of artistic production such as world-building (instead of storytelling), immersion (instead of closereading), and performatic worldplay (instead of backgrounding the diegetic world). All these new phenomena are suggested for inclusion in postclassical narrative studies applied to analysing fantasy, science fiction, and other forms of fantastika across the media.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica; 2021, 9; 216-233
2353-4583
2449-7401
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wiedźmy, wojowniczki, opiekunki – bohaterki polskiej „fantastyki słowiańskiej”
Autorzy:
Mikinka, Aleksandra Ewelina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2057001.pdf
Data publikacji:
2021-09-30
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Slavic fantasy
ethno-fantasy
contemporary literature
herstory
feminism
fantastyka słowiańska
etnofantastyka
literatura najnowsza
herstoria
feminizm
Opis:
Fantastyka słowiańska w ciągu ostatnich dwóch dekad zyskała olbrzymią popularność na polskim rynku wydawniczym. Została dostrzeżona i sklasyfikowana przez badaczy, rozwinąwszy wielorakie podtypy. Ta rozmaitość realizacji wątku słowiańskiego przyczyniła się do wykreowania niezwykle różnorodnych postaci kobiecych. W niniejszym tekście zdecydowaliśmy się przyjrzeć bliżej trzem wybranym figurom zaczerpniętym ze słowiańskiego imaginarium communis: wiedźmie (czarownicy / babie-jadze), wojowniczce / przywódczyni, kobiecie-demonie, by spróbować odpowiedzieć na pytanie, jaka wizja kobiet / kobiecości in genere wyłania się z analizowanego gatunku?
Slavic fantasy has gained enormous popularity in the Polish publishing market over the last two decades. It has been noticed and classified by researchers, having developed various subtypes. This diversity of implementation of the Slavic theme contributed to the creation of significantly diverse female characters. In this text, we have decided to take a closer look at three selected characters taken from the Slavic imaginarium communis: the witch (hag/ besom); female warrior/leader; woman-demon, in order to try to answer the question – what depiction of women/femininity in general emerges from the analysed genre?
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura; 2021, 13, 3; 114-127
2083-7275
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fantasy w Polsce i problem wykluczenia
About exclusions around the fantasy genre in Poland
Autorzy:
Tauer, Sebastian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/10206914.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Instytut Dyskursu i Dialogu
Tematy:
fantasy
fantastyka
Jacek Komuda
fandom
wykluczanie
literatura
fantastique
exclusion
literature
Opis:
Fantasy jest obecnie jednym z najpopularniejszych gatunków literackich. W artykule przeanalizowano wykluczenia występujące wokół tego nurtu. Refleksja ta dotyczy płaszczyzny akademickiej (pomijanie fantasy w naukowym dyskursie), autorskiej (wykluczanie autorów przez fandom i członków fandomu przez autorów) oraz fandomowej (wzajemne wykluczanie członków fandomu). Wnioskiem płynącym z artykułu jest, że w wypadku nurtu fantasy nie można mówić o konkretnym wykluczeniu, ale o różnych jego rodzajach, zależnych od danej płaszczyzny.
Fantasy is one of the most popular literary genres today. The article analyzes the subject of exclusions that take place around this trend. This reflection concerns mainly the academic (omitting fantasy in the scientific discourse), authoring (excluding authors by the fandom and fandom members by authors) and fandom (mutual exclusion of fandom members) plane. The conclusion of the article is that in the case of the fantasy trend, you cannot talk about a specific exclusion, but about different types, depending on a given plane.
Źródło:
Dyskurs & Dialog; 2022, 9 (1); 65-81
2658-2368
2658-2406
Pojawia się w:
Dyskurs & Dialog
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Фантазия и фантастика в архитектуре
Fantazja i fantastyka w architekturze
Fiction and fantasy in architecture
Autorzy:
Lokotko, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2068519.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Politechnika Częstochowska
Tematy:
architektura
scenografia
kinematografia
architecture
set design
cinematography
Opis:
W artykule przeanalizowano fantastyczne dzieła architektoniczne, arcydzieła architektury, grafiki, scenografii, kinematografii. Rozpatrzono przykłady historycznej retrospekcji architektonicznej i wizualizacji scenograficznego środowiska.
The paper analyzes the fantastic architectural works, masterpieces of architectural graphics, set design, cinematography. The examples of historical architectural retrospections and visualizations of scenographic entourage are discussed.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Budownictwo; 2012, 18 (168); 161--173
0860-7214
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Budownictwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie urban fantasy. Szkic o mieście i miejskości
Autorzy:
Szymczak-Maciejczyk, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2080457.pdf
Data publikacji:
2021-12-23
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
urban fantasy
paranormal romance
popculture
Polish prose
city
fantastyka miejska
romans paranormalny
popkultura
polska proza
miasto
Opis:
Fantastyka miejska cieszy się coraz większym zainteresowaniem czytelników, pozostając jednocześnie na marginesie badań naukowych. Artykuł miał na celu skonkretyzowanie, z czego wywodzi się fantastyka miejska oraz jakie są jej cechy konstytutywne, a także jak ten podgatunek wpływa na zmianę opisywania miasta. Wskazano na zbieżności gatunkowe z kryminałem, zmianę paradygmatu miasta, wpływ legend miejskich na urban fantasy. Nakreślono związek rozkwitu fantastyki miejskiej z obserwowanym od kilku dekad zwrotem przestrzennym.
Urban fantasy is attracting more attention from readers, but scientific papers about it still do not appear often enough. The aim of the present article is to specify where urban fantasy originates from, what its constitutive features are, and how this subgenre is changing the way the city is described. Genre similarities with crime fiction, a change in the city paradigm, and the influence of urban legends on urban fantasy are indicated. Moreover, the relationship between the heyday of urban fantasy and the spatial turn is outlined.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica; 2021, 9; 183-196
2353-4583
2449-7401
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ta dziwna instytucja zwana fantastyką młodzieżową
This Strange Institution Called Young Adult Fiction
Autorzy:
Całek, Anita
Korczak, Aleksandra
Olkusz, Ksenia
Skowera, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/520026.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Ośrodek Badawczy Facta Ficta
Tematy:
young adult literature
young adult fantastic fiction
Opis:
Anita Całek, Ksenia Olkusz, Aleksandra Korczak i Maciej Skowera talk over Polish and Western young adult fantastic fiction studies.
Źródło:
Creatio Fantastica; 2017, 1(56); 115-125
2300-2514
Pojawia się w:
Creatio Fantastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Operacje mózgu w świecie fantastyki i filmu
Autorzy:
Grodecka, Aneta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607770.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
neurosurgery, fantasy, literature, film adaptation, philosophy, anatomy shows.
neurochirurgia, fantastyka, literatura, adaptacja filmowa, filozofia, pokazy anatomiczne.
Opis:
While looking for similarities between science and the humanities, or reality and cultural texts, the author analyzes three epic accounts of brain surgery and their film adaptations: The Island of Dr. Moreau, The Heart of a Dog, and Biohazard. The selection of texts allows her to compare medical reality (described e.g. by Jürgen Thorwald) with the sphere of fantasy, and literary space with the filmic medium. It also enables a reflection on the continuity of culture, where anatomy shows-popular in earlier centuries-first became the subject of paintings, and then emerged as an important cultural topos. Brain surgery created in the manner of fantasy allows the artists to enter the realm of metaphysics, and makes them realize how difficult it is to separate the mental and the physical spheres. In the film adaptation of Biohazard, the artifact of the brain is replaced by effects of metacinematography-cinema begins to express mind in a new way, becoming the medium of contemporary philosophy.
Poszukując zbieżności pomiędzy nauką a humanistyką, rzeczywistością a tekstem kultury, Autorka analizuje trzy relacje epickie dotyczące operacji mózgu i ich filmowe adaptacje: Wyspę doktora Moreau, Psie serce, Biohazard. Układ tekstów pozwala zestawić rzeczywistość medyczną (opisaną m.in. przez Jürgena Thorwalda) ze sferą fantastyki, przestrzeń literacką z przekazem filmowym. Pozwala również zastanowić się nad ciągłością kultury, gdzie pokazy anatomiczne – popularne w wiekach dawnych, stały się tematem malarskim, a następnie ważnym toposem kulturowym. Operacja mózgu wykreowana w manierze fantastycznej pozwala twórcom wejść w sferę metafizyczną, uzmysławia, jak trudno oddzielić sferę mentalną i fizyczną, W filmowej adaptacji Biohazardu artefakt mózgu zastąpiony zostaje efektami metakinematografii, kino zaczyna wyrażać umysł w nowy sposób, staje się medium współczesnej filozofii.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2017, 35, 2
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Andrzej Zgorzelski i jego teoria fantastyki
Autorzy:
Trębicki, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2080445.pdf
Data publikacji:
2021-12-23
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Andrzej Zgorzelski
theory of the fantastic
fantastic literature
genology of literature
theory of literature
teoria fantastyki
fantastyka
genologia literatury
teoria literatury
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest przypomnienie osiągnięć jednego z pionierów polskiej teorii literackiej fantastyki Andrzeja Zgorzelskiego (1934–2017). Artykuł najpierw omawia pozycję metodologiczną badacza, który sam siebie określał jako „esencjonalistę” czy też „substancjonalistę”, następnie zaś pokrótce opisuje najistotniejsze pozycje jego dorobku, poświęcone fantastyce i jej teorii, by wreszcie skoncentrować się na wypracowanej przez Zgorzelskiego teorii fantastyki oraz stworzonym na jej podstawie modelu supragenologicznych typów literatury.
This paper aims to remind readers of the achievements of one of the pioneers of the Polish theory of the fantastic in literature, Andrzej Zgorzelski (1934–2017). The paper first discusses the researcher’s methodological approach. He regards himself as an “essentialist” or “substantialist” and subsequently summarizes his most significant works devoted to fantastic literature and its theory. Then, it describes Zgorzelski’s theory of the fantastic and the model of the supra-genological types of fiction that are based on it.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica; 2021, 9; 95-106
2353-4583
2449-7401
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wokół pisarstwa „historyczno-fantastycznego” Teodora Parnickiego (na podstawie dylogii „Muza dalekich podróży” i „Staliśmy jak dwa sny”)
Autorzy:
Szargot, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2080460.pdf
Data publikacji:
2021-12-23
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Teodor Parnicki
powieść
fantastyka
fikcja
historia
novel
fantasy
fiction
history
Opis:
Artykuł jest poświęcony kształtowi genologicznemu uprawianej przez Teodora Parnickiego powieści historyczno-fantastycznej, rozpatrywanemu na przykładzie dylogii, którą tworzą dzieła Muza dalekich podróży i Staliśmy jak dwa sny. Szczególnie interesuje mnie obecna w powieściach fantastyka, która wyraźnie reprezentuje dwa typy. Pierwszy z nich nazwałem „fantastyką historyczną”, drugi sam pisarz określił jako „fantastykę czystą”. Ich współwystępowanie odróżnia uprawianą przez Parnickiego powieść od form pokrewnych (powieści historycznej, fantastycznej i historii alternatywnej), a zarazem wyposaża dzieła prozaika w znane z literatury romantycznej cechy (autotematyzm, ironię romantyczną) oraz decyduje o przeważającej nad historycznością – literackości dzieła.
This article is about the genological aspects of the historical fantasy novels by Teodor Parnicki as seen in his dilogy consisting of Muza dalekich podróży and Staliśmy jak dwa sny. I focus mainly on fantasy elements visible in the novels, which are clearly divided into two separated tendencies. I called the first one “historical fantasy”, and the author himself called the second one “pure fantasy”. Their coexistence is what distinguishes Parnicki’s type of novel from similar forms (historical novels, fantasy novels, and alternate history). At the same time, this combination gives the writer’s creations traits characteristic of the romantic period (mise en abyme, romantic irony) and determines the literary character of the text, which is stronger than the historical one.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica; 2021, 9; 107-119
2353-4583
2449-7401
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Како ја читам полската литература
How I Read Polish Literature
Jak czytam literaturę polską
Autorzy:
Tanuševska, Lidija
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/13143074.pdf
Data publikacji:
2023-01-03
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
literatura polska
fantastyka
romantyzm
współczesność
uniwersalizm
Polish liteature
fantastic fiction
Romantism
modernity
worldlyness
Opis:
Artykuł jest pomyślany jako opis najciekawszych utworów literatury polskiej mający na celu zachęcenie czytelnika macedońskiego do zapoznania się z polską spuścizną literacką. Autorka na początku wskazuje na walory literatury polskiej, przede wszystkim na liczbę laureatów Nagrody Nobla i na to, że można do niej zaliczyć dzieła nie tylko napisane w Polsce w języku polskim, lecz także te tworzone w języku łacińskim, francuskim, angielskim itp. Do tego faktu nawiązuje, wyjaśniając powody podania jako pierwszych propozycji lekturowych legend z kronik staropolskich, m.in. Galla Anonima, i później wspominając Rękopis znaleziony w Saragossie Jana Potockiego. Uważa, że zapoznawanie się z beletrystyką przypomina kształcenie dziecka przez literaturę: najpierw czyta ono bajki, baśnie, książki ilustrowane, potem literaturę realistyczną, a dopiero później wyszukuje formy bardziej wymagające, absurdalne, nadrealistyczne, jednym słowem – dziwne albo inne. W ten właśnie sposób autorka dokonuje wyboru dzieł polskich i ustala strukturę artykułu, od literatury średniowiecza, aż po współczesną prozę Olgi Tokarczuk. Wyjątkowym twórcą literatury polskiej według autorki jest największy poeta romantyczny, Adam Mickiewicz, którego w artykule przedstawiono jako autora fantastycznych historii z folkloru, ale też takich utworów, które budziły poczucie tożsamości narodowej i patriotyzmu, za które się cierpiało i ginęło. Następnie zaprezentowano eksperyment dydaktyczny przeprowadzony na Wydziale Filologicznym im. Blaže Koneskiego Uniwersytetu św. św. Cyryla i Metodego w Skopje mający na celu w ciągu jednego semestru zapoznać odbiorców z pięcioma tekstami z kanonu literatury polskiej, zamiast opracowywać konkretną epokę literacką. Wybrano następujące dzieła: Bez dogmatu Henryka Sienkiewicza, Sklepy cynamonowe Brunona Schulza, Zniewolony umysł Czesława Miłosza, Imperium Ryszarda Kapuścińskiego i Bieguni Olgi Tokarczuk. W trakcie omawiania kolejnych utworów ustalono, dlaczego właśnie te dzieła miałyby przedstawiać to, co najlepsze w literaturze polskiej. Bez dogmatu Sienkiewicza rysuje obraz polskiego społeczeństwa pod koniec XIX wieku, przedstawia problemy szlachty, rozwój kapitalizmu, upadek tradycyjnych wartości, rozczarowanie rozwojem wydarzeń światowych itp. Bohater jest reprezentantem dwóch pokoleń, których idee i podejścia do różnorakich problemów zderzają się ze sobą. Powieść ta nie tylko odzwierciedla minione czasy, lecz także stawia pytania uniwersalne, które mogą dotyczyć współczesnego człowieka, żyjącego nie tylko w Polsce. Schulz unika podejścia realistycznego i zanurza czytelnika w krainę wyobraźni i własnego spojrzenia na świat wokół siebie. Jego opowiadania pod względem oryginalności stylu i narracji stanowią przykład unikalnej prozy poetyckiej. Należą do arcydzieł literatury polskiej, ale zyskały też sławę za granicami Polski jako światowa wartość literacka. Z kolei Zniewolony umysł podejmuje kwestię trudnego i skomplikowanego okresu w historii polskiej i życia w totalitaryzmie, co można odnieść zarówno do polskiej rzeczywistości, jak i do sytuacji we współczesnym świecie, gdzie widoczne są te same mechanizmy, które Miłosz tak sprawnie opisał w tej książce. Analiza systemu w Zniewolonym umyśle jest ponadczasowa i pochłania każdego czytelnika, nawet dzisiaj. Imperium Kapuścińskiego jest przykładem reportażu literackiego, który można uznać za gatunek specyficznie polski, może najbardziej intrygujący, najciekawszy i najbardziej popularny. Sposób łączenia przez autora faktów w wyjątkowo osobistej, wrażliwej i poruszającej narracji jest majstersztykiem, a jego książka lekturą obowiązkową, pozwalającą zrozumieć współczesny świat z udziałem w nim Rosji. Na końcu już całkiem nowa proza Tokarczuk nawiązuje do wspominanej czułości wobec świata, i Kapuścińskiego, i Miłosza, i Schulza; wszystko w jej opowieści ma duszę, każdy przedmiot, wspomnienie, roślina, w końcu ciało. Sposób opowiadania Tokarczuk jest bardzo bliski każdemu czytelnikowi, dla którego przekraczanie granic staje się codziennością, i właśnie za to twórczyni dostała Nagrodę Nobla. W podsumowaniu autorka konkluduje, że literatura polska stanowi niewyczerpane źródło nowych form literackich i pod wieloma względami dorównuje literaturze światowej.
The article is conceived of as an outline of the most intriguing works of Polish literature, briefly described in order to entice Mecedonian readers to learn about Polish literary heritage. First, the author indicates to the merits of Polish literature; most of all by pointing to the number of the Nobel Prize in Literature recipients and to the fact that not solely works written both in Poland and in Polish may be classified as Polish literature, but also those created in Latin, French, and English, etc. She refers to the latter when substantiating the reasons for listing the legends contained in the Old-Polish chronicles, among others the one by Gallus Anonymus, as the ones to be read first; the very same reasoning justifies mentioning Jan Potocki’s Manuscrit trouvé à Saragosse. The author is of the opinion that acquainting oneself with the belles lettres resembles educating a child through literature: first, he or she reads fables, fairy tales, and illustrated books, then realist literature, to finally search for more demanding forms like absurdist, superrealist – briefly put: peculiar and separate. This way the author makes her selection of Polish literary works and establishes her article’s structure: from medieval literature to the contemporary prose by Olga Tokarczuk. According to the author’s outline, the greatest of Polish Romantic poets, Adam Mickiewicz, occupies prominent place in Polish literature; he is characterised as an author of fantastic stories born out of folklore, but also of the works which forged national identity and patriotism, the identity of the kind to suffer and die for. Next, what is presented in the article is a didactic experiment carried out at the “Blazhe Koneski” Faculty of Philology, Ss. Cyril and Methodius University in Skopje. It aimed to acquaint stundents, in the space of one semester, with five texts representing the Polish literary canon, instead of analysing a particular literary epoch. The following works were chosen: Bez dogmatu [Without Dogma] by Henryk Sienkiewicz, Sklepy cynamonowe [The Cinnamon Shops] by Bruno Schulz, Zniewolony umysł [The Captive Mind] by Czesław Miłosz, Imperium by Ryszard Kapuściński, and Bieguni [Flights] by Olga Tokarczuk. Upon discussing the consecutive works, a clear rationale was arrived at and elucidated based on which the said books had been selected as those representing what is the best in Polish literature. In her summary, the author concludes that Polish literature constitutes an inexhaustible source of new literary forms and in many aspects it is on a par with world literature.
Źródło:
Postscriptum Polonistyczne; 2022, 30, 2; 1-12
1898-1593
2353-9844
Pojawia się w:
Postscriptum Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
"Od morfy po mech" - wariacje na temat człowieczeństwa w prozie Jacka Dukaja
Autorzy:
Potent-Ambroziewicz, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607704.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
science fiction
human being
identity
neologisms
fantastyka naukowa
człowieczeństwo
tożsamość
neologizm
Opis:
The article tries to present the works of Jacek Dukaj as depictions of the human identity.  The language analysis was crucial to show the human being in different timespans including the post - apocalyptic world.  Posing some universal questions about the human being's  place in the world , his/her role in shaping of reality and his/her cognitive and communication skills, was essential  to find out more about the author of such prose works as "Lód" or "Starość aksalota". Alternative historical visions, distant future, post-humanoid beings, transhumanism are only the tools enabling to present the human identity.The article constitutes an attempt to present the works of Jacek Dukaj as depictions of the human identity. The language analysis was crucial to show the human being in different timespans including the post-apocalyptic world. Posing some universal questions about the human being’s place in the world, his/her role in shaping of reality and his/her cognitive and communication skills, was essential to find out more about the author of such prose works as Ice (Polish: Lód) or The Old Axolotl (Polish: Starość aksolotla). Alternative historical visions, the distant future, post-humanoid beings, transhumanism are only the tools enabling to present the human identity.
W artykule podjęto próbę odczytania wybranych teksów Jacka Dukaja jako traktatów na temat tożsamości ludzkiej. Analiza języka powieści stała się podstawą do odtworzenia kreacji człowieka, umieszczonego w różnych płaszczyznach czasowych, także w świecie postapokaliptycznym. Badanie prozy autora Lodu czy Starości aksolotla wymagało postawienia uniwersalnych pytań dotyczących miejsca człowieka w świecie, jego roli w kształtowaniu rzeczywistości, możliwości poznawczych i komunikacyjnych. Alternatywne wizje historii, odległa przyszłość, byty posthumanoidalne, transhumanizm stają się jedynie tłem umożliwiającym prezentację tożsamości człowieka.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2017, 35, 1
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mistrzowie drugiego planu. Motyw zombie w perspektywie literackiego sztafażu – od survival horroru przez dystopię do romansu paranormalnego
Autorzy:
Ksenia, Olkusz,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/897588.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
zombie
horror
survival horror
fantastyka
literatura popularna
Opis:
Contemporary pop culture dynamics encourages artists to reconfigure, for instance, a plethora of character patterns. A fine example of such tendency is the trope of zombie associated by the mass imagination with a spiritless horde chasing after living survivors – and the genre meant to support such a narrative is, par excellence, a horror. The presence of zombies in horror does not, however, limit the creativity of authors who, while reinterpreting this trope, are wont to assign zombies a pivotal or tangential role in dystopian, pastiche, or paranormal narratives. The article gathers and sums up all similar tendencies in literature, placing a special emphasis on narrative experiments and recalling a multitude of examples.
Źródło:
Przegląd Humanistyczny; 2015, 59(3 (450)); 77-87
0033-2194
Pojawia się w:
Przegląd Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On the concept of hope in the work of J. R. R. Tolkien
Autorzy:
Błaszkiewicz, Bartłomiej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2083820.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Tolkien
hope
Aquinas
fantasy
Middle-Earth
nadzieja
Św. Tomasz
fantastyka
Śródziemie
Opis:
The article discusses the work of J. R. R. Tolkien in the context of the concept of hope as it is defined in the Thomist philosophical system. The thrust of the argument is that the distinction between the two meanings of the word: hope defined as an appetitive passion of the soul and hope understood as one of the theological virtues provides a viable conceptual key to a discussion of the way in which the idea of hope functions in J. R. R. Tolkien’s classic works of fantasy fiction. The analysis seeks to trace the evolution of this basic dichotomy throughout The Lord of the Rings and the most pertinent sections of the legendarium presenting how the notion of hope functions for the civilization of the Elves and of Men, and also how the interaction between the passion and the virtue of hope impacts upon the construction and function of some of the key the individual characters of Tolkien’s fiction.
Artykuł zawiera omówienie twórczości J. R. R. Tolkiena w kontekście pojęcia nadziei w ujęciu zdefiniowanym przez św. Tomasza z Akwinu. Celem argumentu jest prześledzenie jak dwa rodzaje nadziei wyróżnione w głównym dziele św. Tomasza – Summa Theologica: nadzieja pojmowana jako uczucie oraz nadzieja postrzegana jako cnota teologiczna odzwierciedlone jest w twórczości J. R. R. Tolkiena, pozostającej pod determinującym wpływem myśli i teologii katolickiej. Analiza obejmuje główne dzieła Tolkiena, które składają się na wizję świata wtórnego rozwiniętą w eposie Władca Pierścieni oraz w towarzyszącym mu legendarium.
Źródło:
Kwartalnik Neofilologiczny; 2020, 1; 23-39
0023-5911
Pojawia się w:
Kwartalnik Neofilologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Romantyczne science fiction. Przyszłość według Teodora Tripplina
Autorzy:
Mikołajczuk, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/694954.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:
przyszłość w literaturze
fantastyka naukowa
Księżyc
romantyzm
futurologia
future in literature
science fiction
Moon
romanticism
Sci-Fi
futures studies
Opis:
The present article aims to show the nineteenth century vision of the future in one of the first Polish science fiction novels, A Journey around the Moon (Podróż po Księżycu), written in 1858 by Teodor Tripplin. In the first (theoretical) part, the author characterizes the science fiction genre, highlighting a distinctive role of technological invention and scientific method, as well as locating the story in a future perspective. A concise description of the Polish science fiction genesis allows for relating Tripplin’s novel to a wider context and, hence, for considering it as a unique phenomenon in Polish literature. In the second part of the article, the author discusses Tripplin’s vision of the future, which is classified into three categories in the novel: 1) the future of technological inventions, 2) the future of medicine development, and 3) the future of society.
Celem niniejszego artykułu będzie zaprezentowanie XIX-wiecznej wizji przyszłości, ukazanej w jednej z pierwszych polskich powieści fantastycznonaukowych – Podróży po Księżycu (1858) autorstwa Teodora Tripplina (1812–1881). W pierwszej, teoretycznej części artykułu przedstawiony zostanie gatunek science fiction, ze szczególnym uwzględnieniem dystynktywnej roli wynalazku technologicznego, metody naukowej oraz osadzenia fabuły w realiach przyszłościowych. Skrótowe omówienie początków polskiej fantastyki naukowej pozwoli na osadzenie Podróż po Księżycu w szerszym kontekście, a co za tym idzie uznanie jej za ewenement w literaturze krajowej. W drugiej części artykułu skupiono się na ukazaniu wizji przyszłości, wykreowanej przez Teodora Tripplina w Podróży po Księżycu w podziale na trzy kategorie obecne w utworze 1) przyszłość wynalazków technologicznych, 2) przyszłość w rozwoju medycyny, 3) przyszłość społeczeństwa.
Źródło:
Literatura Ludowa; 2019, 63, 2
2544-2872
0024-4708
Pojawia się w:
Literatura Ludowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane francuskie teorie fantastyki a ich recepcja w Polsce
Autorzy:
Gadomska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2080461.pdf
Data publikacji:
2021-12-23
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
fantastic literature
trans-generic genre
speculative fiction
hesitation
ambiguity
fantastyka
gatunek transgenologiczny
literatury wyobrażeniowe
wahanie
dwu-/wieloznaczność
Opis:
Celem artykułu jest omówienie, w pierwszej jego części, najbardziej znanych francuskich teorii literatury fantastycznej, w części drugiej zaś pokazanie ich recepcji w Polsce. Przedstawiono zatem początki fantastyki francuskiej jako kontrowersyjnego gatunku transgenologicznego. Zaprezentowano następnie restrykcyjne próby definicji gatunku od lat pięćdziesiątych do siedemdziesiątych XX wieku we Francji (Castexa, Caillois, Vaxa, Todorova), a także późniejsze wysiłki krytyków (Andrevona) zmierzające do redefinicji gatunku i powrotu do jak najszerszego, transgenologicznego postrzegania fantastyki. Potem zilustrowano różnorodne próby interpretacji francuskich teorii w Polsce (na przykładzie prac Lema i Niziołek). W konkluzji podkreślono, że istnieje możliwość, by te dwa symultaniczne dyskursy krytyczne w Polsce, wywodzące się odpowiednio z tradycji polonistycznej i romanistycznej, definiujące fantastykę w sposób bardzo różny (ujęcie rozszerzone versus restrykcyjne), osiągnęły jednak konsensus dzięki ostatnim próbom reformy teorii fantastyki we Francji.
The purpose of this article is first to discuss the most well-known French theories of fantastic literature, and second, to describe their reception in Poland. The origins of the French fantastic as a controversial trans-generic genre are presented. Furthermore, the article examines the restrictive attempts to define the genre in the 1950s–1970s in France (by Castex, Caillois, Vax, Todorov), as well as the subsequent efforts of critics (Andrevon) to redefine the genre and return to the widest trans-generic perception of the fantastic. Then, it illustrates various attempts to interpret French theories in Poland (using the example of Lem’s and Niziołek’s works). The conclusion emphasizes that it is possible for these two simultaneous critical discourses, originating from the Polish and Romance tradition, respectively, and defining the fantastic in very different ways (the wider versus the restrictive approach), to reach a consensus in Poland, thanks to recent attempts to reform the theory of the fantastic in France.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica; 2021, 9; 76-94
2353-4583
2449-7401
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Warszawska legenda miejska w „Zwierciadlanej zagadce” Jadwigi Łuszczewskiej
Warsaw urban legend in Jadwiga Łuszczewska’s "Zwierciadlana zagadka"
Autorzy:
Sawicka, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2012579.pdf
Data publikacji:
2015-06-01
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
legenda miejska
bazyliszek
fantastyka
zwierciadło
urban legend
basilisk
fantasy
mirror
Opis:
Zwierciadlana zagadka (Mirror’s riddle) is the only science-fiction novel by Jadwiga Łuszczewska who is known primarily as an author of historical novels and improvisator. The present story uses the legend of the basilisk and the efforts to bring it back to life. Analysing Zwierciadlana zagadka through the prism of the urban legend, a phenomenon described in the literature and folklore research in the second half of the twentieth century, allows to read it as a record of the late nineteenth century fear of modern discoveries related to the sphere of human memory − capturing images in photography and on video tape.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2015, 5(8); 121-131
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Różnorodne formy apokalipsy w literaturze popularnej
Various forms of the apocalypse in popular literature
Autorzy:
Bartos, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/11817471.pdf
Data publikacji:
2021-12-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
apokalipsa
postapokalipsa
katastrofa
dystopia
popkultura
fantastyka
science fiction
apocalypse
post-apocalypse
disaster
popculture
fantasy
Opis:
The main objective of the paper is to discuss the theme of apocalypse and post-apocalypse used by popular literature creators. Four types of possible apocalypses will be analyzed and will be examinated, each with an example from literature. The sources of contemporary apocalypse and the consequences of introducing the theme into fantastic worlds will also be described. This theme is popular with creators and is also of great interest to the public, especially nowadays.
Źródło:
Annales Missiologici Posnanienses; 2021, 26; 27-40
1731-6170
Pojawia się w:
Annales Missiologici Posnanienses
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stereotypy i fantazje. Science fiction i psychologia
Stereotypes and Fantasies: Science Fiction and Psychology
Autorzy:
Leś, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1450132.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
fantastyka naukowa
psychologia
utopia
dyskurs naukowy w literaturze
science fiction
psychology
scientific discourse in literature
Opis:
W artykule poddano krytycznej analizie monografię Gavina Millera Science Fiction and Psychology (2020) i zaprezentowano własny punkt widzenia na problematykę sformułowaną w jej tytule. Zdaniem autora książka Millera zawiera inspirujący, wsparty wnikliwą lekturą klasycznej i najnowszej fantastyki naukowej przegląd interakcji między tymi dwiema dziedzinami ludzkiej aktywności, kulturowej i naukowej. Analizując obecność myślenia utopijnego jako podstawy metodologicznej rozważań Millera, autor artykułu wskazuje na nieustanne dążenie badacza do spełniania standardów dyskursu naukowego i metodologii naukowej.
The article presents a critical analysis of a monograph by Gavin Miller, Science Fiction and Psychology (2020), and offers a subjective reading of the book. The author of the article believes that Miller’s book presents an inspirational and thorough reading of the classical and contemporary science fiction which revises the interaction between two spheres of human activity, cultural and scientific. By analyzing the presence of utopian thinking which provides the groundwork for Miller’s considerations, the author notes that the scholar places great emphasis on scientific discourse and methodology.
Źródło:
Białostockie Studia Literaturoznawcze; 2020, 17; 167-185
2082-9701
2720-0078
Pojawia się w:
Białostockie Studia Literaturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Antropologiczne implikacje kategorii noc i ciemność w opowiadaniach fantastycznych
Anthropological implications of the categories of night and darkness in “fantastic” stories
Autorzy:
Ziółkowska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2054751.pdf
Data publikacji:
2021-06-29
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
noc
ciemność
fantastyka
antropologia
night
dark
fantasy
anthropology
Opis:
W artykule zaprezentowano antropologiczne implikacje kategorii nocy i ciemności, które są obecne w opowiadaniach fantastycznych. Do literatury fantastycznej zalicza się między innymi gatunki takie jak horror, fantasy oraz science fiction. W każdym z nich występują kategorie nocy i ciemności i są ściśle związane z ich antropologicznym interpretowaniem w kulturze i społeczeństwie. Proces symbolizacji tych kategorii jest obecny w kulturze popularnej. Kulturowe konotacje w literaturze fantastycznej zasadzają się z jednej strony na naturalnym dla ludzi strachu przed nocą i ciemnością, z drugiej zaś na narracji zgodnej z kompetencjami kulturowymi i społecznymi odbiorców.
In her article, Magdalena Ziółkowska discusses the anthropological implications of the categories of night and darkness present in “fantastic” stories. Literature of the fantastic includes genres such as horror, fantasy and science fiction. In each of them there are categories of night and darkness and they are closely related to their anthropological interpretation in culture and society. The process of symbolizing these categories is present in popular culture. Cultural connotations in “fantastic” literature are based, on the one hand, on people’s natural fear of night and darkness, and, on the other, on narrative consistency with the cultural and social competences of the readers.
Źródło:
Studia Etnologiczne i Antropologiczne; 2021, 21, 1; 1-11
1506-5790
2353-9860
Pojawia się w:
Studia Etnologiczne i Antropologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poezja spekulatywna a fantastyka naukowa w poezji polskiej po 2010 roku. Próba ujęcia zjawiska
Autorzy:
Nowacka, Sonia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2080454.pdf
Data publikacji:
2021-12-23
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
science fiction poetry
speculative poetry
Polish poetry after 2010
poezja science fiction
poezja spekulatywna
poezja polska po 2010 roku
Opis:
Artykuł ma na celu naświetlenie zjawiska poezji science fiction oraz podjęcie próby charakteryzacji jej najważniejszych cech i wyróżników. Autorka zarysowuje różnice i podobieństwa między poezją SF funkcjonującą w obiegach anglosaskim oraz polskim, wskazując na odrębność rodzimej poezji względem tej pierwszej. Analizując definicje gatunkowe poezji spekulatywnej, umieszcza w ich ramach nowe tendencje obecne w polskiej literaturze i wskazuje szczególnie na zagadnienie kreacji świata przedstawionego.
This article highlights the phenomenon of science fiction poetry and attempts to characterize its most important and distinguishing features. The author outlines the differences and similarities between science fiction poetry in Anglo-Saxon and Polish circulation, pointing to the distinctiveness of Polish poetry from the former. Analyzing the genre definitions of speculative poetry, the author places these works within the new trends present in Polish literature, pointing in particular to the issue of the creation of the represented world.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica; 2021, 9; 258-272
2353-4583
2449-7401
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozoficzne modele nieśmiertelności w fantastyce naukowej
Philosophical Models of Immortality in Science Fiction
Autorzy:
Wilczewska, Sylwia
Iwanicki, Marcin
Fischer, John Martin
Curl, Ruth
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488622.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
nieśmiertelność
filozoficzne modele nieśmiertelności
fantastyka naukowa
immortality
philosophical models of immortality
science fiction
Opis:
Fantastyka naukowa (ang. science fiction, w skrócie – SF) jest często przedstawiana jako gatunek literacki dobrze przystosowany do spekulacji filozoficznej. SF i filozofia dzielą zainteresowanie kwestią nieśmiertelności, a ich ujęcia tego tematu można zestawić i porównać. Proponujemy tutaj zarys taksonomii różnych modeli czy wizji nieśmiertelności oferowanych przez filozofów i autorów fantastyki naukowej. Po wskazaniu istotnych rozbieżności między tymi modelami przedstawiamy sugestię, że pewne problemy oraz wątpliwości wysuwane przez pisarzy SF i filozofów wynikają z pomieszania różnych modeli. Mamy nadzieję, że te porównania pokażą wstępnie, w jakim sensie można powiedzieć, że fantastyka naukowa funkcjonuje jako dyskurs filozoficzny.
Science fiction is often described as a literary genre well suited to philosophical speculation. SF and philosophy share a common interest in the question of immortality, and comparisons and contrasts can be made regarding their respective treatments of the theme. We propose here a sketch of a taxonomy of different models or pictures of immortality offered by philosophers and SF writers. After noting important difference in these models, we suggest that some problems and concerns expressed by philosophers and SF writers alike are the result of conflating different models. It is our hope that these comparisons provide a preliminary sense of the way SF can be said to function as philosophical discourse.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2016, 64, 2; 141-153
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od bajki (ludowej) do science fiction. Badania nad literaturą niewerystyczną na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu
Autorzy:
Brzostek, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2080443.pdf
Data publikacji:
2021-12-23
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Nicolaus Copernicus University
fantasy
literary studies
cultural studies
Uniwersytet Mikołaja Kopernika
fantastyka
literaturoznawstwo
kulturoznawstwo
Opis:
Artykuł zawiera historyczne i problemowe omówienie badań nad fantastyką i fantastycznością podejmowanych od lat sześćdziesiątych XX wieku na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Przedstawione zostały początki studiów nad literaturą niewerystyczną, obejmujące prace Artura Hutnikiewicza o Stefanie Grabińskim, Andrzeja Stoffa o Stanisławie Lemie oraz Jana Mirosława Kasjana o ludowej bajce magicznej. W trakcie omówienia rozwoju badań fantastyki podejmowanych przez kolejne pokolenia naukowców zaprezentowany został także zwrot w kierunku studiów kulturoznawczych, podejmujących między innymi zagadnienia związane z medioznawstwem, filmoznawstwem oraz komparatystyką literacko-kulturową i wzbogacających refleksję o zagadnienia związane z problematyką odbioru tekstów kultury, fandomem, grami cyfrowymi oraz nowymi mediami. Zwrot ten wyznacza nowe kierunki badań tudzież tendencje metodologiczne, wykraczające poza tradycję literaturoznawczą, która zainicjowała toruński namysł nad fantastyką.
This article encompasses a historical and problem-based review of research on fantasy and the fantastic undertaken since the 1960s at the Nicolaus Copernicus University in Toruń. It presents initial studies of non-veristic literature, so publications of Artur Hutnikiewicz on Stefan Grabiński, Andrzej Stoff on Stanisław Lem and Jan Mirosław Kasjan on the folk tale with magical components. While discussing the development of research on fantasy undertaken by next generations of scientists, the article also points to a shift in cultural studies, which started to undertake concepts such as media studies, film studies, literary and cultural comparative studies. This shift enriched the analyses with considerations on the reception of cultural texts, fandoms, digital games and the new media. It delineates new research directions and methodological tendencies that cross the borders of conventional literary studies that initiated the Toruń thought regarding fantasy.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica; 2021, 9; 38-56
2353-4583
2449-7401
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie badania konstruktów dziewczęcości i kobiecości w fantastyce dla młodych dorosłych
Autorzy:
Kostecka, Weronika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2080453.pdf
Data publikacji:
2021-12-23
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
dziewczyna
fantastyka
feminizm
gender
kobieta
konstrukty kobiecości i dziewczęcości
girl
fantastic literature
feminism
woman
constructions of femininity and girlhood
Opis:
Celem artykułu jest zaprezentowanie stanu polskich badań nad kulturowymi obrazami kobiet i dziewcząt w literaturze fantastycznej dla młodych dorosłych. Kontekst rozważań stanowi przegląd prac badawczych dotyczących tej problematyki w twórczości literackiej dla młodzieży w ogóle oraz w prozie fantastycznej dla czytelników dorosłych. Fantastyka jest częstym wyborem czytelniczym młodych Polaków i Polek, dlatego przypuszczalnie odgrywa ona istotną rolę w transmisji wzorców kulturowych, także tych związanych z modelami genderowymi. Stąd kluczowa dla niniejszego tekstu teza, zgodnie z którą badanie tych literackich modeli jest równie istotne. W artykule pokazano, na czym skupiały się dotychczasowe rodzime analizy konstrukcji bohaterek utworów fantastycznych dostępnych na rodzimym rynku wydawniczym, kierowanych (wyłącznie lub między innymi) do młodych odbiorców, a także zaproponowano kierunek dalszych eksploracji badawczych.
This article aims at presenting the Polish state of research on cultural images of women and girls in fantasy literature for young recipients. The context of this analysis lies in the review of research papers on this issue regarding literature for children and youth as such as well as fantasy prose for adult readers. Fantasy is a frequent choice of young readers in Poland, which is probably why it plays an important role in transmitting cultural standards, also related to gender models. For this reason, the thesis for this article is of key importance, as is researching those literary models. The article shows the focus of domestic analyses to date that regarded the heroines of fantasy books available on the Polish market, addressed at (exclusively or not) young recipients. This publication also suggests the course of further research endeavours.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica; 2021, 9; 197-215
2353-4583
2449-7401
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Literatura lęku, literatura nadziei – przemiany wybranych kategorii katastrofizmu i postapokaliptyki na przełomie wieku XX i XXI
Autorzy:
Wierel, Karolina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607928.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
fantastic fiction
post-apocalyptic fiction
catastrophism
cosy catastrophe
new humanistic
fantastyka
katastrofizm
postapokalipsa
nowa humanistyka
Opis:
The motifs of catastrophe, end and apocalypse constitute the main construction points of this analysis and direct research attention to their use in fantastic works, with particular emphasis on its literary relationship with the works of the late 20th century and the beginning of the 21st century. To illustrate the changes that these motifs undergo, I will refer to concepts such as: fantasy, post-apocalyptic fantasy, catastrophism, cosy catastrophe, speculative fiction, or dark ecology and their literary and film accomplishments. The main way of thinking of the dissertation is to take into account the differences between catastrophic and post-apocalyptic creativity and to indicate the implications between these styles and their textual narratives. After the analysis and interpretation of the collected material, it can be noticed that the conventions characteristic of the turn of the 20th and 21st century, being an example of "blurred species" within science fiction, refer to the plot of the current discourses in the field of the new humanities, affirmative humanities or humanities involved in fundamental issues for the humanities themselves, such as human, life, humanity, non-human.
Głównym celem rozprawy jest wskazanie ewolucji i zróżnicowania strategii narracyjnej w obrębie fantastyki naukowej, ze szczególnym uwzględnieniem twórczości, którą można zakwalifikować jako cosy catastrophe, speculative fiction, dystopia postapokaliptyczna czy ekotopia, wraz z przykładami literackimi i filmowymi. Motywy  katastrofy, końca i apokalipsy stanowią główne punkty konstrukcyjne niniejszej analizy i kierują uwagę na ich wykorzystanie w literaturze fantastycznej, szczególnie z końca wieku XX i początku wieku XXI. W celu zobrazowania przemian, jakim ulegają owe motywy,  przywołano pojęcia takie jak: fantastyka, fantastyka  postapokaliptyczna, katastrofizm, cosy catastrophe, speculative fiction. Odmiany te przedstawiono wraz z przykładami dzieł  przynależących do fantastyki naukowej. Wykorzystano narzędzia oferowane przez hermeneutykę oraz intuicjonizm. Po analizie i interpretacji zgromadzonego materiału zauważono, iż konwencje charakterystyczne dla „gatunków zmąconych” z przełomu wieku XX i XXI są podobne pod względem konstrukcji fabuły do aktualnych dyskursów prowadzonych w obszarze nowej humanistyki, humanistyki afirmatywnej czy humanistyki zaangażowanej w kwestie podstawowe dla całej dziedziny, takie jak zdefiniowanie pojęć: człowiek, życie, człowieczeństwo, nie-człowiek. Konwencje katastroficzna i postapokaliptyczna, które bazują na perspektywie stworzenia rzeczywistości odmiennej od tej sprzed katastrofy, uruchamiają obszary wiedzy z dziedziny antropologii kultury, socjologii czy psychologii w celu interpretacji tematów istotnych dla paradygmatów nowej humanistyki końca XX i początków XXI wieku. Zarysowują pejzaż intelektualny i emocjonalny czasu przełomu.</>
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2018, 36, 2
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Po co fantastyka? Kilka uwag na marginesie lektur dawnych i współczesnych
Why speculative fiction? A few side notes on former and contemporary readings
Autorzy:
Gemra, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041864.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
speculative fiction
inspiration
stereotype
imagination
metaphor of reality
Opis:
Works of speculative fiction are among the most often chosen cultural texts. Article indicates several possible reasons of their popularity, such as breaking stereotypes and thinking patterns, inspirations for new solutions, tales of traditional values, chances to immerse in the world of imagination. Dressing an attractive “costume” and speaking an understandable “language”, speculative fiction tells about matters important to the audience. It helps not only to “get away” from reality, but also to reconcile to it and to shape it.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2016, 28; 139-153
1233-8680
2450-4947
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Le fantastique à la belge. L’ambiguïté dans La Mort du juste de Jean-Pierre Bours
Autorzy:
Gadomska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2083301.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
fantastic literature
Jean-Pierre Bours
Belgian uncanny
ambiguity
ellipsis
fantastyka
belgijska szkoła niezwykłości
niejednoznaczność
elipsa
Opis:
The aim of this article is to present the fantastic literature of J.-P. Bours, one of the least known representatives of the Belgian uncanny. His oeuvre is remarkably rich: Bours practices all the subgenres of the fantastic and remains a master of the short form. In this article, I analyze the distinct characteristic of this fantastic literature: ambiguity. In order to produce this effect, the writer uses a vast array of techniques (like the unsaid and ellipsis), as shown in La Mort du juste.
Celem artykułu jest przedstawienie fantastyki J.-P. Bours’a, jednego z najmniej znanych reprezentantów belgijskiej szkoły niezwykłości. Dzieło pisarza wyróżnia się niezwykłym bogactwem: Bours praktykuje wszystkie podgatunki fantastyki pozostając prawdziwym mistrzem krótkiej formy. W moim artykule, analizuję charakterystyczną cechę jego fantastyki: niejednoznaczność. Aby osiągnąć ten efekt, pisarz posługuje się całą gamą technik (m.in. niedopowiedzeniem, elipsą) co ukazuję w La Mort du juste.
Źródło:
Kwartalnik Neofilologiczny; 2018, 4; 497-506
0023-5911
Pojawia się w:
Kwartalnik Neofilologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O „możliwości” w konwencji science fiction (na przykładzie prozy Stanisława Lema)
On „Possibility” in the Science Fiction Convention (On the Example of Stanisław Lems Fiction)
Autorzy:
Pater, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1933568.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
fantastyka naukowa
światy możliwe
Stanisław Lem
science fiction
possible worlds
Opis:
The category of “possibility” is constitutive for the science fiction convention, and for concepts worked out by the theory of possible worlds (such as: actual world and possible worlds, availability, completeness, non-contradiction, trans-world identification or a universe of worlds) are here more useful for describing the created reality than in other types of literature. Hence, in Part I of the article the author reviews the rules for building the presented world in science fiction literature in connection with basic assumptions of the conception of possible worlds. Part II is devoted to a classification of Stanisław Lem's fiction made from the point of view of the theory of possible worlds. In the discussed works the author distinguishes six groups of works exploring the category of “possibility” in various ways. Possible worlds, presented and not presented, co-existing worlds, impossible worlds, worlds possible as texts, worlds possible as literary motifs – are the six types of the created possible worlds in Stanisław Lem's works.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2011, 59, 1; 33-59
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badanie subkultur w Internecie na przykładzie społecznego świata fantastyki
Examination of subcultures on the Internet as an example of the social world of fantasy
Autorzy:
Kaszkowiak, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/472780.pdf
Data publikacji:
2017-06-01
Wydawca:
Collegium Witelona Uczelnia Państwowa
Tematy:
fantastyka
fandom
fani
świat społeczny.
speculative fiction
fans
Opis:
Artykuł jest krytyką pojęcia subkultury. W części pierwszej, poświęconej zagadnieniom teoretycznym, autor wychodzi od wymienienia zagrożeń intelektualnych wynikających ze stosowania terminu „subkultura”, a następnie proponuje wprowadzenie w jego miejsce teorii społecznych światów. Jednocześnie omawia naturę badanej społeczność i to, w jaki sposób wpisuje się ona w stosowany przez niego aparat teoretyczny. Drugą połowę artykułu autor przeznacza na analizę internetowych wypowiedzi fanów na temat ich fandomu. Tekst kończy stwierdzenie, że teoria społecznych światów lepiej odpowiada na potrzeby badawcze niż termin subkultura oraz wyraża nadzieję, że może przyczynić się do głębszego poznania rzeczywistości społecznej
This paper constitutes a critical approach to the concept of subculture. In the first part, which is devoted to theoretical issues, the author lists the intellectual threats arising from the use of the term ‘subculture’ and suggests introducing ‘the theory of social worlds’ instead. At the same time, he discusses the nature of the studied community and how it fits in his theoretical apparatus. The second part of this paper is devoted to the analysis of online discussions conducted by fans about their fandom. The conclusion of this paper is that ‘the theory of social worlds’ is more adequate in this particular context than the term ‘subculture’ and it may contribute to a broader understanding of the social reality
Źródło:
Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy; 2017, 2, 23
1896-8333
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Historie przyszłości” Mickiewicza i kwestia dystopii
Mickiewicz’s “A History of the Future” and the question of dystopia
Autorzy:
Fiećko, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013670.pdf
Data publikacji:
2014-06-02
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Adam Mickiewicz
romantyzm
antyutopia
dystopia
historiozofia
fantastyka naukowa
fikcja polityczna
Romanticism
anti-utopia
historosophy
science fiction
political fiction
Opis:
The author aims to identify elements of dystopia in three unfinished manuscripts by Mickiewicz which were published in one volume entitled A History of the Future. The article first examines the terminological difficulties associated with differentiating between the notions of “anti-utopia” and “dystopia”. It then proceeds to discuss aprose work by Mickiewicz which exists only in the form of a summary written by Antoni Edward Odyniec, a friend of the poet. The analysis of Odyniec’s depiction leads to a conclusion that Mickiewicz was writing an innovative work according to the poetics of science fiction, a genre largely unknown at the time, a work which would predict the directions of Europe’s development in the areas of ethics, politics, civilization and technology. It is impossible, however, to determine the potential significance of dystopian factors in that work. The largest number of dystopian features was found in the second fragment of A History of the Future which describes the final stage of aPan-European revolution against monarchal order. The last fragment of A History of the Future, which predicts the course of a political coup in France, is connected in the present article not so much with the poetics of dystopia as with the genre of “political fiction”.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2014, 4(7); 333-344
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nauka, technika i akcja: O Kulturach wizualnych science fiction Pawła Frelika
Science, Technology, and Action: On the Visual Cultures of Science Fiction by Pawel Frelik
Autorzy:
Bromboszcz, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1953909.pdf
Data publikacji:
2021-11-28
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
science fiction
fantastyka naukowa
sf
grafika komputerowa
concept art
Opis:
Zostajemy rzuceni w świat, w którym wyciska się krople potu ze ścierek służących do wycierania siebie, w dość gorącym, nerwowym świecie urbanistyki lub, choć każdy to odradza, na wszechogarniającej nas pustyni. Chodzi tutaj o jak najbardziej zamknięty i wielokrotnie zapętlony sposób racjonowania wody. Nawet nasze odchody przechodzą ten proces. W nie nazbyt odległej przyszłości możemy zostać skonfrontowani z daleko idącymi przeobrażeniami przyrody, wynikającymi z zaburzenia globalnego ekosystemu działalnością człowieka, antropogeniką. Zarysowany powyżej kontekst odnosi nas jednocześnie do filmu krótkometrażowego Wanuri Kahiu „Pumzi” z 2009 roku oraz do publikacji, która o tym filmie wspomina, bierze go za swój element zainteresowania, analizy.
Źródło:
Przegląd Krytyczny; 2021, 3, 2; 91-94
2657-8964
Pojawia się w:
Przegląd Krytyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O wyimku z prasowej dyskusji i autokomentarzu do „Astronautów Stanisława Lema (z historii kształtowania się w Polsce teorii literatury fantastycznonaukowej po drugiej wojnie światowej)
Autorzy:
Mazurkiewicz, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2080463.pdf
Data publikacji:
2021-12-23
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Astronauci
Stanisław Lem
krytyka literacka
Nowa Kultura
fantastyka naukowa
The Astronauts
literary criticism
science fiction
Opis:
Artykuł poświęcony jest dwugłosowi o powieści Stanisława Lema „Astronauci" (1951), który został zamieszczony na łamach periodyku „Nowa Kultura”. Uczestnikami dyskusji byli: Zofia Woźnicka, Ludwik Grzeniewski i Stanisław Lem, będący zarazem polemistą krytyków, jak i komentatorem własnej powieści. Dyskusja ta jest jedną z najwcześniejszych po wojnie (a z pewnością najbardziej rozbudowaną) prób eksplikacji postulowanych wobec fantastyki naukowej zobowiązań – zarówno estetycznych, jak i pozaartystycznych. Werbalizacja oczekiwań w stosunku do opowieści o „świecie Jutra” pozwala na rekonstrukcję ówczesnej – dość nikłej – świadomości genologicznej i sposobów „oswojenia” nowego w kulturze powojennej zjawiska literackiego. Omówione w szkicu głosy krytyczne dotyczące powieści Lema można traktować jako świadectwa kształtowania się teoretycznej świadomości genologicznej: zarówno krytyki literackiej, jak i samego pisarza.
The article focuses on the discussion between Zofia Woźnicka, Ludwik Grzeniewski and Stanislaw Lem concerning his "The Astronauts" (1951), which was published in the Nowa Kultura [the New Culture] periodical. The author of the novel was both the commentator of his own work, as well as the polemist towards the critics. This discussion in one of the earliest attempts after the war (and definitely the most elaborate one) to explain the expectations of the science fiction – both aesthetic and non-artistic ones. These verbalized expectations of the “story of Tomorrow” allow the reconstruction of the contemporary genological awareness – which was quite faint – and the ways of “taming” the new literary phenomenon in the post-war culture. Critical approaches discussed in the article concerning Lem’s novel can be treated as the proof that the awareness of genological theory begun to develop. This relates both to the literary criticism and the author himself.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica; 2021, 9; 19-37
2353-4583
2449-7401
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies