Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę ""Słownictwo"" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 311
Tytuł:
Этнамаркiраваная лексiка беларускай мовы ў перакладах на англiйскую
Ethno-marked vocabulary of the belarusian language in english translations
Białoruskie słownictwo nacechowane etnicznie w tłumaczeniach na język angielski
Autorzy:
Padabiedawa, Światłana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117781.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
translation
ethno-marked vocabulary
equivalence
transliteration
transcription
combined translation
descriptive translation
adaptation
dropping
tłumaczenie
słownictwo nacechowane etnicznie
ekwiwalencja
transliteracja
tłumaczenie łączone
tłumaczenie opisowe
adaptacja
opuszczenie
Opis:
The article discusses the problem of translation of ethno-marked Belarusian vocabulary into English on the example of the novel by V. Karatkevich “King Stakh’s Wild Hunt”. Ethno-marked vocabulary is a special layer of the Belarusian language, which reflects people’s world view and their way of life. The text contains names of dishes, food and beverages, names of clothes and decorative elements, names of dances, songs, celebrations and games, and names of mythical creatures. The author identifies transliteration/transcription, combined translation, descriptive translation, adaptation and dropping which help to establish equivalence of translation from Belarusian into English.
W artykule omówiono nacechowane etnicznie słownictwo białoruskie w tłumaczeniu na język angielski na materiale powieści „Dzikie polowanie króla Stacha”. Słownictwo to w języku białoruskim odzwierciedla światopogląd narodu, jego sposób życia. Tekst zawiera nazwy dań, pożywienia, napojów, ubrań i elementów dekoracyjnych, nazwy tańców, piosenek, świąt i zabaw, nazwy postaci mitycznych. Autorka artykułu określa sposoby przekazywania tej leksyki, takie jak transliteracja, transkrypcja, transkrypcja łączona, opisowa, adaptacja i opuszczenie, które służą zachowaniu ekwiwalencji w tłumaczeniu z języka białoruskiego na język angielski.
Źródło:
Białorutenistyka Białostocka; 2018; 481-494
2081-2515
Pojawia się w:
Białorutenistyka Białostocka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Эмоционально-оценочная лексика как результат семантического словообразования
Słownictwo emocjonalno-wartościujące jako wynik derywacji semantycznej
The emotional-evaluative vocabulary as a result of semantic derivation
Autorzy:
Nikołajewa, Tatiana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1627177.pdf
Data publikacji:
2018-07-18
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Opis:
In the article the system character of semantic transformation is proved on the material of emotional-estimated lexicon. The author confirms the position of Kazan linguistic school – a new meaning presumes a new self-functioning word. The investigator offers a scheme of interpretation of semantic derivatives in a specialized dictionary.
Źródło:
Studia Rossica Posnaniensia; 2010, 35; 167-176
0081-6884
Pojawia się w:
Studia Rossica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Церковнослов’янізми, пов’язані з церковними таїнствами в українському письменстві ХVІ –ХVІII століть
Cerkiewnosłowianizmy powiązane z cerkiewnymi sakramentami w piśmiennictwie ukraińskim ХVІ –ХVІII wieku
Church Slavonic words associated with the church sacraments in the Ukrainian literature of the 17th and 18th centuries
Autorzy:
Осінчук, Юрій
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594227.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
słownictwo
zabytki piśmiennictwa
semantyka
sakrament
cerkiewnosłowianizmy
vocabulary
historic texts
semantics
sacrament
Church Slavonic words
Opis:
W artykule poddano analizie fonetykę, strukturę oraz semantykę słownictwa cerkiewnosłowiańskiego funkcjonującego w języku ukraińskim ХVІ–ХVІІІ w. Przedstawiono również rozwój semantyczny cerkiewnosłowianizmów we współczesnym języku ukraińskim oraz w praktyce liturgicznej. Aktualność niniejszego badania wynika z konieczności podjęcia dogłębnych oraz systematycznych studiów nad słownictwem liturgicznym i obrzędowym w języku ukraińskim ХVІ–ХVІІІ w., szczególnie nad wyrazami pochodzenia cerkiewnosłowiańskiego, tak charakterystycznymi dla sfery religijnej – dotyczącymi sakramentów, ich udzielania itp. Za bazę źródłową artykułu posłużyły ukraińskie zabytki piśmiennictwa świeckiego: akta i dokumenty sądowe, gramoty, latopisy, utwory literatury polemicznej oraz pięknej, wchodzące do korpusu źródeł Słownyka ukrajinśkoji mowy XVI – perszoji połowyny XVII st., Istorycznoho słownyka ukrajinśkoho jazyka pod redakcją J. Tymczenki oraz ich kartotek, przechowywanych w O ddziale języka ukraińskiego Instytutu Ukrainoznawstwa im. I. Krypiakiewicza NAN Ukrainy (Lwów). Dołączono materiał ilustracyjny pochodzący z zabytków, które łączą styl teologiczny z naukowym. Przeprowadzona analiza wykazuje, że różne warianty graficzne i fonetyczne słownictwa cerkiewnosłowiańskiego, powiązanego z sakramentami cerkiewnymi, były bardzo często używane w języku ukraińskim XVI–XVIII w. Mowa tu przede wszystkim o kalkach semantycznych z języka greckiego, które za pośrednictwem języka cerkiewnosłowiańskiego weszły do języka ukraińskiego. Jak się okazuje, badane słownictwo z minimalnymi zmianami semantycznymi przetrwało we współczesnej literackiej ukraińszczyźnie oraz w praktyce cerkiewnej i liturgicznej.
This article analyses the phonetics, structure and semantics of Church Slavonic words used in the Ukrainian language of the 16th to 18th centuries. The semantic development of Church Slavonic words in contemporary Ukrainian and in liturgical practice is also examined. The research is timely due to the need for a deeper, systematic study of liturgical and ritual vocabulary in the Ukrainian language of the 16th to 18th centuries, in particular of items taken from Church Slavonic characteristic of the religious sphere – such as those associated with the sacraments and their administration. The sources for the research were secular Ukrainian texts: legal documents, scripts, chronicles, literature and polemical writings, found in the corpus of the Dictionary of the Ukrainian Language, 16th and First Half of 17th Century, in the Ukrainian Historical Dictionary, ed. E. Timchenko, and in the card index kept at the Ukrainian Language department of the Ivan Krypiakevych Institute of Ukrainian Studies, at the National Academy of Sciences of Ukraine (Lviv). Illustrative material from the historic texts, combining theological and scientific styles is included. The analysis shows that different graphic and phonetic variants of Church Slavonic vocabulary connected to church sacraments were in frequent use in the Ukrainian language of the 16th to 18thcenturies. These are mostly semantic calques from Greek which came into the Ukrainian language via Church Slavonic. The studied vocabulary was found, with minimal semantic changes, to have survived in modern literary Ukrainian and in Church and liturgical practice.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 351-369
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Стварэньне слоўніка нецэнзурнай лексыкі і ейных адпаведнікаў у беларускай мове: паміж лексыкаграфіяй і сацыялінгвістыкай
Creating a dictionary of obscene language and its equivalents in the Belarusian language: between lexicography and sociolinguistics
Tworzenie słownika języka obscenicznego i jego odpowiedników w języku białoruskim: między leksykografią a socjolingwistyką
Autorzy:
Іваноў, Уладзіслаў
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1932782.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Białorutenistyki
Tematy:
lexicography
creating a dictionary
obscene vocabulary
colloquial language
leksykografia
tworzenie słownika
słownictwo obsceniczne
język potoczny
лексыкаграфія
слоўнікатворчасьць
слоўнік нецэнзурнай лексыкі
абсцэнная лексыка
прастамоўе
Opis:
The need to create dictionaries of the Belarusian non-normative, obscene, taboo language has long been a fact – this is the logical conclusion of the overall work on the creation of dictionaries in general. The richness of the language is manifested in all its diversity and in all spheres, including those where linguists often do not look because of outdated moral principles. The importance of such a dictionary is to collect and codify words that are often not certified in linguistics due to artificial barriers. We are not talking about the propaganda of vulgar and obscene language, but. from a professional sociolinguistic point of view, the purpose of this dictionary is to capture the language in its natural state – what it is, how Belarusians speak, and not what it should be in the imagination of different people with different moral and ideological attitudes. Thus, when creating a dictionary, two main approaches are taken into account – lexicographic and sociolinguistic.
Potrzeba tworzenia słowników języka białoruskiego nienormatywnego, obscenicznego, tabu od dawna dojrzała – to logiczny wniosek całościowej pracy nad tworzeniem słowników w ogóle. Bogaty język przejawia się w całej swojej różnorodności i we wszystkich sferach, także tam, gdzie językoznawcy często nie przeglądają przestarzałych postaw moralnych. Znaczenie takiego słownika polega na zbieraniu i kodyfikowaniu słów, które często nie są certyfikowane w lingwistyce ze względu na sztuczne bariery. Nie mówimy o propagandzie języka wulgarnego i obscenicznego, ale z profesjonalnego socjolingwistycznego punktu widzenia celem tego słownika jest uchwycenie języka w jego naturalnym stanie – czym jest, czym mówią Białorusini, a nie tym, czym powinien być w wyobraźni różnych ludzi o różnych postawach moralnych i ideologicznych. Dlatego przy tworzeniu słownika brane są pod uwagę dwa główne podejścia – leksykograficzne i socjolingwistyczne.
Патрэба ў стварэньні слоўнікаў беларускай ненарматыўнай, нецэнзурнай, табуяванай ці яшчэ абсцэннай мовы насьпела здаўна – гэта лягічнае завяршэньне агульнай працы па стварэньні слоўнікаў наагул. Багатая мова праяўляецца ва ўсёй разнастайнасьці і ва ўсіх сфэрах, у тым ліку там, куды лінгвісты часта не заглядваюць праз састарэлыя маральныя ўстаноўкі. Да ўсяго важнасьць такога слоўніка палягае ў тым, каб сабраць і кадыфікаваць словы, якія часта праз штучныя бар’еры не пашпартызаваныя ў мовазнаўстве. Размова ня йдзе пра прапаганду вульгарнай і брыдэзнай мовы, а з прафэсійнага сацыялінгвістычнага погляду мэта дадзенага слоўніка месьціцца ў тым, каб зафіксаваць мову ў натуральным стане – якая яна ёсьць, на якой размаўляюць беларусы, а не якой яна павінна быць ва ўяўленьні розных людзей з рознымі маральнымі і ідэйнымі ўстаноўкамі. Такім парадкам, падчас стварэньня слоўніка ўлічваюцца два асноўныя падыходы – лексыкаграфічны і сацыялінгвістычны.
Źródło:
Acta Albaruthenica; 2021, 21; 191-205
1898-8091
Pojawia się w:
Acta Albaruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
СЕМАНТИКО-СТИЛІСТИЧНИЙ ПОТЕНЦІАЛ ФУТБОЛЬНОЇ ЛЕКСИКИ УКРАЇНСЬКОЇ МОВИ В НЕСПЕЦІАЛЬНИХ
SEMANTIC AND STYLISTIC POTENTIAL OF FOOTBALL VOCABULARY OF UKRAINIAN LANGUAGE IN NON-SPECIALIZED CONTEXTS
Autorzy:
СТРУГАНЕЦЬ, ЮРІЙ
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041621.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
football vocabulary
terms of football
semantic and stylistic potential of vocabulary
colloquial language
słownictwo piłkarskie
terminy piłki nożnej
potencjał semantyczno-stylistyczny słownictwa
język środków masowego przekazu
Opis:
W artykule zaznaczono, że na początku ХХІ wieku piłka nożna to zjawisko wielokulturowe, które znajduje odzwierciedlenie w różnych leksykonach krajowych. Mimo odręb‑nych badań słownictwa piłkarskiego lub terminologii piłkarskiej w różnych językach w ukraińskiej leksykologii i terminologii brak badań naukowych, które ujawniają funkcjonalne cechy nominacji do piłki nożnej. Celem badania jest przeanalizowanie potencjału semantyczno-stylistycznego słownictwa piłkarskiego języka ukraińskiego w niespecjalistycznym obszarze wdrażania. Zadaniem jest całościowe ogarnięcie takich segmentów niespecjalistycznej komunikacji piłkarskiej, jak język mediów i język mówiony. Ustalono, że w niespecjalistycznym obszarze socjum lingwistycznego terminy piłkarskie zaznają determinologizacji. Z powszechnie używanym słownictwem łączą je następujące parametry: dostępność i zrozumienie, zabarwienie emocjonalne, obecność synonimii, antonimii. Analiza funkcjonowania słownictwa piłkarskiego w niespecjalistycznych kontekstach wskazuje na stałą tendencję do zmiany znaczenia słów. W języku mediów najbardziej funkcjo‑nalnie aktywne są takie jednostki leksykalne, jak arbiter, outsider, forward. W języku mówionym najczęściej zmienia swoje semantyczno-stylistyczne parametry leksem odfutbolić. Do rozszerzenia semantycznego zakresu słów przyczynia się przede wszystkim metaforyzacja. Ogólnie rzecz biorąc, słownictwo piłkarskie jako dynamiczny segment aktywności językowej społeczeństwa wymaga ciągłego studiowania i normalizacji.
It is noted in the article that at the beginning of the 21th century football is a multicultural phenomenon, which is reflected in various national lexicon. Despite the separate studies of football vocabulary or football terminology in different languages, there are no scientific studies in Ukrainian lexicology and terminology that reveal the functional features of football nominations. The purpose of the study is to analyze the semantic and stylistic potential of the football vocabulary of Ukrainian language in the non-specialized sphere of realization. Declared task: to cover such segments of non-professional football communication as media and spoken language. It is established that in the non-specialized sphere of linguistic societies football terms are subject to determinism. The commonly used vocabulary brings together the following parameters: accessibility and clarity, emotional color of the lexical units, the presence of synonymy, antonymy. Analysis of the functioning of the football vocabulary in non-special contexts indicates about constant tendency to change the meanings of words. In the language of mass media in non-special contexts, the most significant functional activity is the lexical units from the football sphere, as referee, outsider, forward. In colloquial language, the lexeme to outfootball often changes its stylistic parameters and transforms the semantic content. Metaphorization, first of all, contributes the expansion of semantic volume of words. Football vocabulary as a dynamic segment of linguistic activity of society requires regular studying and normalization.
Źródło:
Studia Ukrainica Posnaniensia; 2020, 8, 1; 179-188
2300-4754
Pojawia się w:
Studia Ukrainica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Роль собственно-оценочной семантики при выражении ласкового отношения в современном русском языке
Rola semantyki wartościującej w wyrażaniu czułości we współczesnym języku rosyjskim
The role of evaluative semantics in expressing tenderness in modern Russian
Autorzy:
Zaynuldinov Tiarenkov, Andrey
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2127812.pdf
Data publikacji:
2022-02-03
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
семантика
собственно-оценочное значение
тематическая отнесенность
лексика
русский язык
semantyka
znaczenie rzeczowe
przypisanie tematyczne
słownictwo
język polski
semantics
valuative meaning
thematic relevance
vocabulary
Russian language
Opis:
Настоящая статья посвящена изучению собственно-оценочных единиц русского языка, выражающих ласковое отношение, а также их лексикографическому описанию. Данная группа слов не получила достаточного освещения в научной литературе по сравнению с номинативно-оценочной лексикой с уменьшительно-ласкательными и ласкательными суффиксами. Особое внимание уделено тематической отнесенности как фактору, определяющему знак эмоциональной оценочности, выделены ЛТГ драгоценного, божественного, света, сладости, определяющие выражение ласкового отношения метафорическими наименованиями, отмечено традиционное выражение ласки к детям, женщинам, близким людям. Рассмотрены случаи актуализации, транспозиции и сенсибилизации оценочной семантики. Выводы настоящей статьи могут быть использованы в лексикографическом описании русской лексики, а также в практике преподавания русского языка как иностранного.
Niniejszy artykuł poświęcony jest badaniu jednostek wartościujących języka rosyjskiego, wyrażających czuły stosunek, a także ich opisowi leksykograficznemu. Wspomniana grupa wyrazów nie doczekała się należytego opisu w literaturze naukowej w porównaniu do słownictwa nominatywno-wartościującego z przyrostkami deminutywnymi i spieszczającymi. Szczególną uwagę zwrócono na przynależność tematyczną jako czynnika określającego stopień oceny emocjonalnej, wyróżniono leksykalno-tematyczne grupy: cenny, boskość, światło, słodycz, określające wyraz czułości za pomocą nazw metaforycznych, wyróżniono tradycyjne sposoby wyrażania czułości wobec dzieci, kobiet i ludzi bliskich. Rozważono przypadki aktualizacji, transpozycji i sensybilizacji semantyki oceny. Wnioski z niniejszego artykułu można wykorzystać w opisie leksykograficznym słownictwa rosyjskiego oraz w praktyce nauczania języka rosyjskiego jako obcego.
This article is devoted to the study of the Russian language’s valuational units expressing affectionate relations, as well as their lexicographic description. The above-mentioned group of words has not received a proper description in the academic literature in comparison with the nominative-valuative vocabulary with diminutive and inflectional suffixes. Special attention is paid to thematic affiliation as a factor determining the degree of emotional evaluation. Lexical-thematic groups are distinguished – precious, divinity, light, sweetness – which define the expression of tenderness by means of metaphorical names. The traditional ways of expressing tenderness towards children, women and loved ones are highlighted. Cases of the revision, transposition and sensibilization of evaluation semantics were considered. The conclusions of this article can be used in the lexicographic description of Russian vocabulary and in the practice of teaching Russian as a foreign language.
Źródło:
Językoznawstwo; 2021, 15; 9-21
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Одоризмы как отражение оценочного восприятия в романе Л. Улицкой "Казус Кукоцкого"
Olfactory Vocabulary as a Reflection of Evaluative Perception in Ludmila Ulitskaya’s Novel The Kukotsky Enigma
Słownictwo dotyczące zapachów jako odzwierciedlenie percepcji wartościującej w powieści Ludmiły Ulickiej Przypadek doktora Kukockiego
Autorzy:
Шимула, Роберт
Анхимюк, Ольга
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38711151.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
olfactory vocabulary
seme ‘smell’
literary text
Ludmila Ulitskaya
novel "The Kukotsky Enigma"
Opis:
The aim of this article is to analyse the olfactory vocabulary in the novel Kazus Kukotskogo by Ludmila Ulitskaya (2001; English edition: The Kukotsky Enigma, 2016). The issues addressed in the novel are topical and controversial. The theme of the degeneration of Soviet man is revealed against the background of his contacts with the odours of the natural world and the world of civilisation. The study applies a general classification of olfactory vocabulary developed on the basis of the research by M. Schleidt, P. Newman and H. Morishita, as well as N. S. Pavlova. Explications of smells in the novel include nouns (zapakh, dukh, aromat, dushok), adjectives (pakhuchiĭ, voniuchiĭ, smradnyĭ, smerdiashchiĭ) and verbs (denoting the manifestation of smell: pakhnutʹ, nesti, voniatʹ; denoting the perception of smell: vdykhatʹ, vtianutʹ/vtiagivatʹ, priniukhivatʹsia, chuiatʹ). The evaluative component gradually intensifies as one moves away from nature and approaches the social aspect of human life. The correlation between the concepts of fragrance (good) and stench (evil, sin) is associated with the characteristics of nature and civilisation. The lexemes used to nominate and characterise negatively labelled odours belong to a civilisation that is far from nature and contrary to its values.
Artykuł podejmuje analizę słownictwa dotyczącego zapachów w powieści Казус Кукоцкого Ludmiły Ulickiej (2001; wydanie polskie: Przypadek doktora Kukockiego, 2006). Zagadnienia poruszane w powieści są aktualne i kontrowersyjne. Temat degeneracji człowieka radzieckiego ujawnia się na tle jego kontaktów z zapachami świata natury i świata cywilizacji. W artykule zastosowano ogólną klasyfikację słownictwa dotyczącego zapachów opracowaną na podstawie badań M. Schleidta, P. Newmana i H. Morishity oraz N. S. Pawłowej. Eksplikacje zapachów w omawianej powieści obejmują rzeczowniki (запах, дух, аромат, душок), przymiotniki (пахучий, вонючий, смрадный, смердящий) i czasowniki (oznaczające przejawianie się zapachu: пахнуть, нести, вонять; oznaczające percepcję zapachu: вдыхать, втянуть/втягивать, принюхиваться, чуять). Komponent wartościujący stopniowo nasila się w miarę oddalania się od natury i zbliżania do społecznego aspektu życia człowieka. Korelacja między pojęciami woni (dobro) i odoru (zło, grzech) jest powiązana z cechami natury i cywilizacji. Leksemy używane do nominacji i charakterystyki negatywnie oznaczanych zapachów należą do cywilizacji oddalonej od natury i sprzecznej z jej wartościami.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2023, 58
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Обрядові номінації української, англійської та португальської мов на позначення шлюбних стосунків
Ritual Nominal Units Denoting Conjugal Relations in the Ukrainian, English and Portuguese Languages
Słownictwo związane z obrzędem ślubu i wesela w języku ukraińskim, angielskim i portugalskim
Autorzy:
Chayka, Oksana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1933970.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
słownictwo obrzędowe
obrzędy ślubne
semantyka
etymologia
symbolika
ritual
archetype
cultural
semantics
symbols of a wedding
Opis:
Autorka artykułu analizuje słownictwo związane z obrządkiem ślubu i wesela w kulturze i języku ukraińskim, angielskim i portugalskim, podaje analizę struktury, znaczeń oraz funkcjonowania słownictwa związanego ze ślubem i weselem, uwzględniając etymologię omawianego słownictwa.
This article deals with ritual nominal units in the three contrasted languages – Ukrainian, English, and Portuguese. The units mentioned above fall under the group referring to the times of development of marriage relationship. The analyses of structure, semantics and functioning of the wedding nominal units becomes the key point to understanding history and  culture in general as well as verbalization of traditions in particular. In most cases etymology of the units is taken into account.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2010, 58, 7; 41-57
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Лексика следственных действий в русском языке XI–XVII веков
Słownictwo czynności śledczych w języku rosyjskim XI–XVII wieku
Autorzy:
Czaszczyna, Elena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1024037.pdf
Data publikacji:
2018-06-19
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Opis:
Investigative action is understood here as research into the circumstances of a case and establishing the truth. During the history of Russian legislation, the ways of gathering and submitting proof were changed. The article looks at the juridical lexicon of texts, which show these processes from the period of Ancient Russia to the late 17th century.
Źródło:
Studia Rossica Posnaniensia; 2017, 42; 103-114
0081-6884
Pojawia się w:
Studia Rossica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
К вопросу о межъязыковой омонимии в славянских языках: общий теоретический и практический обзор проблематики
On the question of inter-Slavic homonymy: General theoretical and practical review
Do zagadnienia homonimii międzysłowiańskiej: ogólny teoretyczny i praktyczny przegląd problematyki
Autorzy:
Savchenko, Alexandr
Khmelevsky, Mikhail
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34655907.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
Slavic languages
interlingual homonymy
lexis
semantics
phraseology
stylistics
języki słowiańskie
homonimia międzyjęzykowa
słownictwo
semantyka
frazeologia
stylistyka
славянские языки
межъязыковая омонимия
лексика
семантика
фразеология
стилистика
Opis:
Статья обращена к весьма актуальной теме межъязыковой омонимии. Данный вопрос рассматривается на всех уровнях языка: лексика, морфология, синтаксис, стилистика, фразеология. Дается теоретическое обоснование причин возникновения межъязыковых омонимов, особо рассматриваются полные и неполные пары омонимов. Эта проблематика приобретает чрезвычайное значение в случае  близкородственных языков, в первую очередь, она важна для славянской общности, сравнительно поздно распавшейся, если сопоставлять с другими индоевропейскими языковыми группами (V–VI вв. н..э.). Данному вопросу в славистике уделяется большое внимание, однако актуальность заявленного исследования состоит в том, его результатом стал широкий обзор с максимально возможным охватом всех трех групп славянских языков, географически начиная с русского и украинского на востоке, польского, чешского и словацкого на западе, сербского, хорватского, болгарского на юге Славянского мира и заканчивая периферийным словенским.
Artykuł odnosi się do bardzo aktualnego tematu homonimii międzyjęzykowej. Zagadnienie to rozpatrywane jest na wszystkich poziomach języka: słownictwa, morfologii, składni, stylistyki, frazeologii. Podano teoretyczne uzasadnienie przyczyn powstawania homonimów międzyjęzykowych, analizowane są zwłaszcza całkowite i częściowe pary homonimów. Problematyka ta nabiera szczególnego znaczenia w przypadku języków blisko spokrewnionych; przede wszystkim jest ważna dla społeczności słowiańskiej, która w porównaniu z innymi indoeuropejskimi grupami językowymi uległa rozpadowi stosunkowo późno (V–VI w. n.e.). Zagadnieniu temu w slawistyce poświęca się wiele uwagi, jednak aktualność deklarowanego badania polega głównie na tym, że jego wynikiem stał się szeroki przegląd wszystkich trzech grup języków słowiańskich, począwszy od rosyjskiego i ukraińskiego na wschodzie, polskiego, czeskiego i słowackiego na zachodzie, serbskiego, chorwackiego, bułgarskiego na południu świata słowiańskiego, a na peryferyjnym słoweńskim kończąc.
The article deals with the very topical theme of interlingual homonymy. This issue is considered at all levels of the language: phonetics, lexis, semantics, morphology, syntax, stylistics and phraseology. A theoretical substantiation of the reasons for the emergence of homonyms is given, and complete and partial pairs of homonyms are considered. This issue is important, especially for closely related languages, in particular for the Slavic community, which disintegrated relatively late, when compared with other Indo-European language groups (V–VI centuries AD). Much attention is paid to this issue in Slavic studies, however, the timeliness of the current article lies in the fact that it offers a broad overview with the maximum possible coverage of all three groups of Slavic languages, geographically starting with Russian and Ukrainian in the east, Polish, Czech and Slovak in the west, Serbian, Croatian, Bulgarian in the south of the Slavic world and ending with peripheral Slovenian.
Źródło:
Językoznawstwo; 2023, 18, 1; 161-170
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Динамика лексики русского языка: тенденции моделирования оценочной семантики
Dynamika leksyki języka rosyjskiego: tendencje w modelowaniu semantyki oceniającej
Dynamics of Russian vocabulary: trends in modelling evaluative semantics
Autorzy:
Kosmeda, Tetyana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20311748.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
Tematy:
аксиологическая языковая картина мира
лексико-семантические процессы
неологизация
оценочная лексика и семантика
тенденции развития
aksjologiczno-językowy obraz świata
procesy leksykalno-semantyczne
neologizacja
słownictwo i semantyka wartościująca
trendy rozwojowe
axiological language picture of the world
lexico-semantic processes
neologization
evaluative vocabulary and semantics
development trends
Opis:
The article analyzes the trends in the development of the vocabulary of the Russian language at the beginning of the 21st century, reflected in the dictionary of neologisms, which illustrates the changes in the axiological linguistic picture of the world of Russians, in particular, we trace an intensive rethinking of the meanings of words that contain political idiologems or mythologems, an expansion of the fund of words and meanings with evaluative semantics due to global processes of jargonization, criminalization, vulgarization, falsification (verbalization of untruth), feminization, intensification of a sign or action, verbalization of non-verbals, the actualization of precedence and creativity (active modelling of the language game).
В статье проанализированы тенденции развития лексики русского языка начала ХХІ века, отраженные в словаре неологизмов, что иллюстрирует изменения аксиологической языковой картины мира россиян, в частности прослеживаем интенсивное переосмысление значений слов, заключающих в себе политические идиологемы или мифологемы, расширение фонда слов и значений с оценочной семантикой за счет глобальных процессов жаргонизации, криминализации, вульгаризации, фальсификации (вербализация неправды), феминизации, интенсификации, вербализации невербалики, актуализации прецедентности и креативности (активное моделирование языковой игры).
Artykuł analizuje kierunki rozwoju słownictwa języka rosyjskiego na początku XXI wieku, odzwierciedlone w słowniku neologizmów, który ilustruje zmiany w aksjologicznym obrazie językowym świata Rosjan, w szczególności obserwujemy intensywne przemyślenie znaczeń słów zawierających polityczne idiologemy lub mitologemy, poszerzenie zasobu słów i znaczeń o semantykę wartościującą w wyniku globalnych procesów żargonizacji, kryminalizacji, wulgaryzacji, falsyfikacji (werbalizacji nieprawdy), feminizacja, intensyfikacja, werbalizacja niewerbaliki, aktualizacja precedentnosti i kreatywności (aktywne modelowanie gry językowej).
Źródło:
Przegląd Rusycystyczny; 2023, 1 (181); 162-179
0137-298X
Pojawia się w:
Przegląd Rusycystyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Архаические явления в говоре старообрядцев в Польше
Zjawiska archaiczne w gwarze staroobrzędowców w Polsce
Archaic phenomena in Old Believers dialect in Poland
Autorzy:
Grzybowski, Stefan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594124.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
gwara staroobrzędowców w Polsce
słownictwo
archaizmy
Old Believers dialect in Poland
lexicon
archaisms
Opis:
Wyspowa gwara staroobrzędowców w Polsce obok wielu osobliwości związanych z jej funkcjonowaniem nw otoczeniu obcojęzycznym zawiera również pojedyncze przypadki form mających paralele w historii języka rosyjskiego i nieznanych we współczesnych gwarach rosyjskich lub w języku literackim. Do archaicznych można zaliczyć przysłówek исто (‘jak należy’), partykułę дей (‘podobno’, zam. де lub дескать), formę ямаем (‘mamy’ zam. маем), jak też кашчуны i кашчунничать dla oznaczenia bezkarnych wygłupów (psot i żartów) młodzieży na kilka dni przed Bożym Narodzeniem (por. współczesne ros. кощунство, кощунствовать na oznaczanie czynów świętokradczych).
The Old Believers island dialect in Poland includes many peculiar elements resulting from its functioning in an alien, i.e. Polish, environment, and at the same time it has at its disposal some forms which are unknown in contemporary Russian or its dialects and have their parallels in the history of Russian. They could be interpreted as archaisms. In this paper some of them are considered in detail: the adverb исто (‘well, truly’), the particle дей (instead of де or дескать – ‘say’), the verbal form ямаем (instead of маем or имеем – ‘we have’) and the forms кашчуны, кашчунничать (‘mischiefs, pranks’, ‘play pranks’) designating the pranks played at Christmas Eve by young people (comp. кощунство, кощунствовать – ‘blasphemy, blaspheme’ in modern Russian).
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 163-170
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ZUM LEXIKALISCHEN UND SEMANTISCHEN SPRACHWANDEL DER DEUTSCHEN UND POLNISCHEN RECHTSSPRACHE AM BEISPIEL DES STRAFRECHTLICHEN FACHWORTSCHATZES
O LEKSYKALNYCH I SEMANTYCZNYCH ZMIANACH JĘZYKOWYCH W NIEMIECKIM I POLSKIM JĘZYKU PRAWA NA PRZYKŁADZIE SŁOWNICTWA PRAWA KARNEGO
LEXICAL AND SEMANTIC LANGUAGE CHANGES OF GERMAN AND POLISH LAW LANGUAGE ON THE BASIS OF THE CRIMINAL VOCABULARY
Autorzy:
SIEWERT-KOWALKOWSKA, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/920734.pdf
Data publikacji:
2017-03-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
lexikalischer Sprachwandel
semantischer Sprachwandel
Rechtssprache
Fachwortschatz
Strafrecht
zmiany leksykalne
zmiany znaczeniowe
język prawa
słownictwo specjalistyczne
prawo karne
lexical language changes
semantic language changes
law language
specialized vocabulary
criminal law
Opis:
Der Artikel ist der Frage der Veränderungen gewidmet, die u. a. unter dem Einfluss der dynamischen politischen und sozialen Situation in der Rechtssprache erfolgen. Im Artikel werden lexikalische und semantische Veränderungen präsentiert, die sich im Laufe der Jahrhunderte im Fachwortschatz des polnischen und des deutschen Strafrechts vollzogen haben. Die Analyse wird am Beispiel der ausgewählten polnischen und deutschen Rechtstermini und -ausdrücke durchgeführt.
The article is devoted to the problem of the changes taking place in legal language, among others under the influence of the dynamic political and social situation. The paper will present lexical and semantic changes that have taken place over the centuries in the specialized vocabulary of the Polish and German criminal law. The analysis will be carried out on the example of selected Polish and German legal terms and expressions.
Artykuł jest poświęcony zagadnieniu zmian w języku prawa zachodzących m.in. pod wpływem zmieniającej się sytuacji politycznej i społecznej. W artykule zostaną przedstawione zmiany leksykalne i znaczeniowe, jakie dokonały się na przestrzeni wieków w słownictwie specjalistycznym polskiego i niemieckiego prawa karnego. Analiza zostanie przeprowadzona na przykładzie wybranych polskich i niemieckich terminów i wyrażeń prawnych.
Źródło:
Comparative Legilinguistics; 2017, 29, 1; 49-65
2080-5926
2391-4491
Pojawia się w:
Comparative Legilinguistics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Źródła polskiej leksyki harcerskiej
Sources of Polish scouting vocabulary
Autorzy:
Jachymek, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2010837.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
lexicology
vocabulary
scouting sociolect
sociolinguistics
Polish Scouting and Guiding Association
sources of vocabulary
leksykologia
słownictwo
socjolekt harcerski
socjolingwistyka
Związek Harcerstwa Polskiego
źródła leksyki
Opis:
Celem artykułu jest charakterystyka źródeł leksyki w środowisku harcerskim. Materiał badawczy pochodzi ze źródeł wewnętrznych – poradników harcerskich, oraz źródeł zewnętrznych – słowników języka ogólnego. Słownictwo wyekscerpowano, stosując teorię pól znaczeniowych i zaznaczono jego pierwotne pola tematyczne (obszary, z których zostało przeniesione). Następnie materiał przeanalizowano pod kątem mechanizmów pojawiania się w zasobie leksykalnym harcerzy. W badanym zbiorze zaobserwowano zapożyczenia (wewnętrzne i zewnętrzne), neologizmy oraz neosemantyzmy (autorsko podzielone na właściwe, precyzujące i kolokacyjne).
The aim of the article is to characterize the sources of vocabulary used in the scouting community. The research material was taken from the internal sources – scouting handbooks, as well as the external sources – general language dictionaries. The words were excerpted based on the theory of semantic fields, and their primary thematic fields were indicated (i.e. the areas from which their meanings were transferred). Then the material was analysed with regard to the mechanisms of appearing in the scouts’ lexicon. In the researched set loanwords (both internal and external), neologisms, and neosemanticisms were observed. The latter were divided by the author into proper, specifying, and collocative ones.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2021, 20; 35-47
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmiany w słownictwie mieszkańców powiatu grudziądzkiego.
The changes in the lexis of the Grudziądz region’s inhabitants
Autorzy:
Mosakowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594180.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
powiat grudziądzki
słownictwo
słownik
dialekt
Grudziądz region
lexis
vocabulary
dialect
Opis:
Przedmiotem artykułu są rozważania na temat specyfiki słownictwa mieszkańców powiatu grudziądzkiego i zmian, jakie w nim zaszły w ciągu ostatnich 60 lat. Przyjąwszy za bazę słownictwo używane w kręgu rodzinnym, pochodzący z Grudziądza autor wyróżnił 307 haseł, które następnie poddał weryfikacji poprzez przeprowadzenie ankiety ustnej i pisemnej wśród 88 respondentów (60 uczniów liceum ogólnokształcącego, 20 osób dorosłych z terenu powiatu grudziądzkiego i 8 osób z terenów przylegających do badanego obszaru). Stworzony i zweryfikowany na potrzeby ankiety zbiór słownictwa stanowi konglomerat haseł charakterystycznych dla gwary ludowej i miejskiej, slangu oraz języka niemieckiego. Szczególnie wyraźne są w nim ślady modyfikowania i adaptowania słów z języka niemieckiego z zakresu techniki oraz życia codziennego. Niemały wpływ na kształt powojennego słownictwa mieszkańców Grudziądza i jego okolic miały też długoletnie tradycje militarne i penitencjarne. Przedmiotem analizy była żywotność 307 jednostek leksykalnych wśród przedstawicieli dwóch pokoleń (grupy wiekowe: 35–70 i 15–16 lat). W wyniku analizy danych okazało się, że przedstawiciele starszej grupy wiekowej znają i/lub używają 76,99% podanych w ankiecie haseł, natomiast respondenci rekrutujący się z młodszej grupy wiekowej znają i/lub używają zaledwie 40,44% całości ankietowanego słownictwa.
The object of the article is to deliberate on the specificity of vocabulary used by the people living in the region of Grudziądz and the changes that it has gone through in the past sixty years. The author, who comes from Grudziądz himself, set as a basis for the analysis the vocabulary used among family members and relatives. He selected 307 lexical items to be then verified by the means of a questionnaire in a written and oral form among 88 respondents (60 secondary school students, 20 adults from the region of Grudziądz and 8 people from areas adjacent to the region researched). The lexicon created and verified for the questionnaire is a conglomerate of words and phrases characteristic of folk and city dialect, slang and German language. There are particularly clear traces of adapting and modifying technical and everyday words from the German language. The city’s long military and penitentiary tradition also had a significant influence on the development of the after-war language of the inhabitants of Grudziądz and its surroundings. The subject of the analysis was the life-span of the 307 lexical items among representatives of two generations (age groups of 35 to 70 and 15 to 16). The result has shown that representatives of the older generation know and/or use 76.99 per cent of the items listed in the questionnaire while respondents from the younger age group know and/or use only 40.44 per cent out of the total lexis presented in the questionnaire.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2013, 59; 143-163
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 311

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies