Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę ""Rzeczownik"" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 35
Tytuł:
Hiperhiponimiczne stosunki w rzeczownikach-zestawieniach w ukraińskiej terminologii
Autorzy:
Azarova, Larisa Y.
Radomska, Ludmila A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607946.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
noun-juxtapositions
hyper-hyponymic relations
hyperonym
hyponym
rzeczownik-zestawienie
hiper-hyponymiczne stosunki
Opis:
In the article the nature of hyper-hyponymic relations is analyzed, their meaning for organizing and systematizing of the terminology vocabulary is found. The features of hyper-hyponymic relationsbetween the components of noun-juxtapositions of Ukrainian terminology are established. The basic terminology of semantic noun-juxtapositions by reference “hyper-hyponymic” is provided.
W tym artykule są rozpatrywane relacje między składnikami semantycznymi rzeczowników, które stanowią część ukraińskiej terminologii. Na podstawie zależności hiponim – hiperonim i hiperonim – hiponim rzeczowniki klasyfikowane są do grup semantycznych, określona zostaje specyfika takich zestawień oraz hierarchia członów tworzących zestawienia.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2013, 31
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rzeczownik barwa i jego synonimy w dziejach języka polskiego
Noun barwa (colour) and its synonyms in the history of Polish language
Autorzy:
Białoskórska, Mirosława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1595524.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
life of words
tropes
caesuras
życie wyrazów
przekształcenia semantyczne
cezury
Opis:
On the basis of fi ve synonymous nouns of different roots that generally name phenomena like barwa, farba, krasa, kolor, maść (colour, dye), historic modifi cations of shift in meanings in these words were traced. The analysis touched upon simple, underivatized forms, in which semantic changes were made under the infl uence of non-linguistic reality. These changes happened at different times and with different intensity. Therefore, illustrated there mechanisms of functioning and semantic changes of nouns barwa, farba, kolor, maść, krasa give testimony of complexity of processes that had place in non-linguistic reality. They can also serve as an example of the infl uence that social, cultural and scientifi c transformations had on the development of lexical and semantic stock of written Polish over the ages.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2014, 13; 7-27
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Phonology Out of Work – the -igh ~ -í Alternation in Modern Irish
Fonologia nieproduktywna – alternacja -igh ~ -í we współczesnym języku irlandzkim
Autorzy:
Bloch-Trojnar, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945199.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
morfofonologia
alternacja
rzeczownik odsłowny w języku irlandzkim
morphophonology
alternation
verbal nouns in Irish
Opis:
Rzeczownik odsłowny stanowi jedną z centralnych kategorii gramatyki irlandzkiej ze względu na wielość pełnionych funkcji, jak i skomplikowany proces jego tworzenia, w którym wyróżnić można około 20 wykładników morfofonologicznych. Celem artykułu jest określenie charakteru alternacji między krótką samogłoską rdzenia czasowników jednosylabowych zakończonych na ‑igh a długą samogłoską występującą w formie rzeczownika odsłownego, np. nigh ‘myć’ – ní. Jeśli rzeczownik odsłowny tworzony jest w sposób regularny, w więc przez dodanie neutralnej samogłoski do rdzenia czasownikowego, alternacja może być uwarunkowana fonologicznie, co oznacza, że długa samogłoska powstaje w wyniku elizji poprzedzającej ją spółgłoski, tj. Vg′ + W ® VV (nigh + W ® ní). Dokładna analiza alternacji w systemie koniugacyjnym czasownika oraz w systemie deklinacji rzeczowników i przymiotników wskazuje, że mamy do czynienia z nieaktywną synchronicznie regularnością, rzeczowniki odsłowne zaś, o których mowa, są typem nieproduktywnym, czyli grupą wyjątków, które należy umieścić w leksykonie z informacją o towarzyszącej im alternacji.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2008, 56, 5; 63-74
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Potential Forms in the Lexicon of Modern Irish
Autorzy:
Bloch-Trojnar, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1933642.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
leksykon
słowa potencjalne
rzeczownik odsłowny w języku irlandzkim
lexicon
potential words
verbal noun in Irish
Opis:
Artykuł składa się z części teoretycznej, przedstawiającej oraz ilustrującej zagadnienie form potencjalnych w analizie morfologicznej, oraz analitycznej, w której formy potencjalne postulowane są w analizie wybranych rzeczowników odczasownikowych w języku irlandzkim. Analiza przeprowadzona jest w ramach morfologii leksykalnej, której celem jest konstrukcja modelu kompetencji językowej w zakresie słowotwórstwa, tj. systemu reguł umożliwiających tworzenie leksemów pochodnych. Przedmiotem badań są zarówno wyrazy aktualne, jak i potencjalne. Leksykon rozumiany jest jako dwie współzależne jednostki: leksykon trwały, który odpowiada tradycyjnemu pojęciu słownika, gdyż zawiera jednostki o nieprzewidywalnych cechach językowych, oraz leksykon warunkowy, będący zbiorem wszystkich morfologicznie złożonych jednostek językowych o znaczeniu strukturalnym, przewidywalnym na podstawie znajomości reguł słowotwórczych. Procesy słowotwórcze w odróżnieniu od fleksyjnych charakteryzują się różnym stopniem produktywności, jednak analizy oparte wyłącznie na słownictwie aktualnym tworzą obraz pełen wyjątków, nieprzewidywalnych i nieuzasadnionych nieregularności o charakterze semantycznym oraz formalnym. Dopuszczenie form potencjalnych, które ma miejsce w ściśle określonych warunkach, przyczynia się znacząco do ich redukcji. Model ten z powodzeniem znajduje zastosowanie w wyjaśnianiu pozornego braku czasowników motywujących dla określonej grupy nominalizacji dewerbalnych w języku irlandzkim zakończonych na -áil oraz na ‑(e)acht/íocht.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2011, 59, 5; 39-53
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kilka uwag o organizacji hasła „rzeczownik” w interpretatywnym leksykonie gramatyki transformacyjnej
Autorzy:
Bobrowski, Ireneusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2127924.pdf
Data publikacji:
1983
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 1983, 30-31, 6; 35-41
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Usefulness of English Corpora Regarding Encyclopedic Meaning of Grammatical Constructions: Count Noun Vs. Non-Count Noun, Noun Vs. Verb
Użyteczność angielskich korpusów w odniesieniu do encyklopedycznego znaczenia konstrukcji gramatycznych: rzeczownik policzalny vs. niepoliczalny, rzeczownik vs. czasownik
Autorzy:
Chłopek, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520287.pdf
Data publikacji:
2022-12-20
Wydawca:
Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:
linguistic construction
corpus
concordances
grammar
encyclopedic meaning
“trigger”
“target”
konstrukcja językowa
korpus
konkordancje
gramatyka
forma „docelowa”
element „zapalnik”
znaczenie encyklopedyczne
Opis:
The article attempts to demonstrate how concordance lines of a linguistic corpus can be useful in assignments on the descriptive grammar of english, which are administered on-line via the Ms Teams application of teaching and learning due to the Sars-CoV-2 pandemic. Grammatical expressions are approached as constructions abstracted from situated instances of language use in view of Langacker’s “symbolic principle”, which is consistent with the “usage-based principle” and the encyclopedic nature of meaning. Accordingly, words are points of access to extensive depositories of knowledge. Linguistic corpora can provide vast repositories of patterns of use of particular key words constituting various linguistic constructions. The paper focuses on distinguishing between English count nouns and mass nouns represented by the same lexical form, called a “target”, such as worry, dinner, and work, and exposes worry and work as verbs in alternative contexts of use cited from concordance lines of the BNC. The term work is also shown as a key word whose lexical category, noun or verb, is determined on the basis of other elements, referred to as “triggers” in the context of occurrence.
Źródło:
Świat i Słowo; 2022, 38, 1; 159-176
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
О функционально-семантической корреляции членов пар типа внимательно – с вниманием
Functional and Semantic Members of Couples Correlation: внимательно – с вниманием [vnimatelno – s vnimaniem]
Autorzy:
Golubieva, Victoria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945032.pdf
Data publikacji:
2021-12-21
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
gramatyka funkcjonalna
przysłówek
rzeczownik
semantyka
kompatybilność składniowa
functional grammar
adverb
substantive
semantics
syntactical combinability
Opis:
Artykuł poświęcony jest funkcjonalno-semantycznej korelacji między przysłówkami jakościowymi a formami rzeczownika zbudowanymi według modelu „przyimek c (z) + rzeczownik w narzędniku”, które wykazują podobieństwo denotacyjne i powinowactwo rdzeniowe (derywacyjne). Wykazano, że słowniki objaśniające nie dają odpowiedzi na pytanie, czym różnią się te środki językowe. Ustalono, że człony takich par leksykalnych mogą charakteryzować się specyficzną semantyką leksykalną i gramatyczną, różnić się w zakresie połączeń składniowych i w rezultacie wyrażać różny stopień intensywności przejawiania się tej samej cechy.
The article is devoted to the functional-semantic correlation between the qualitative adverbs and the forms of the substantive built by the model of “the preposition c (with) + a noun in the instrumental case”, which have denotative similarity and root (derivational) affinity. It is established that explanatory dictionaries don’t give an answer to the question of how these linguistic means differ. It is revealed that members of such lexical pairs can have specific lexical and grammatical semantics, differ in their syntactic compatibility and as a result express the same attribute with varying degrees of detail.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2021, 69; 47-66
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Formy fleksyjne rzeczowników ŏ-tematowych w „Kronice Supraskiej”
Inflectional forms of ŏ-stem nouns in the Supraśl Chronicle
Autorzy:
Grabowska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/956390.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Old Belorussian chronicles
the first Belorussian-Lithuanian compilation
Old Russian language
noun
ŏ-, jŏ-stem declension
latopisy białorusko-litewskie
i redakcja latopisów białorusko-litewskich
język staroruski
rzeczownik
odmiana ŏ- jŏ-tematowa
Opis:
Niniejszy artykuł poświęcony jest charakterystyce form fleksyjnych rzeczowników ŏ-tematowych w XVI-wiecznym zabytku piśmiennictwa zaliczanym do I redakcji latopisów białorusko-litewskich. Celem artykułu jest analiza odmiany rzeczowników rodzaju męskiego i nijakiego z uwzględnieniem zmian w porównaniu do stanu ogólnoruskiego. Do najistotniejszych zjawisk, które znalazły poświadczenie w tekście „Kroniki Supraskiej”, należą: dążenie do wyrównań międzydeklinacyjnych oraz w obrębie samej deklinacji na *ŏ. Prowadzi to do zwiększenia ilości końcówek dla tego samego przypadku, a także wahań ich użycia. W „Kronice Supraskiej” poświadczenie znajdują szczątkowe formy liczby podwójnej. W większości przypadków zostały one wyrównane do liczby mnogiej. Zabytek charakteryzuje się również niekonsekwencją realizacji kategorii żywotności.
This article discusses the characteristic of ŏ-stem nouns in the 16th-century monument of writing belonging to the first Belorussian-Lithuanian compilation. The purpose of the article is the analysis of the declension of masculine and neuter nouns with regard to alterations in comparison with general Old Russian. The most crucial phenomena which are confirmed in the Supraśl Chronicle are: a tendency to inter-declensional leveling and within the ŏ-declension itself. It leads to an increase in the number of endings of the same case as well as fluctuations in their usage. In the Supraśl Chronicle residual forms of the dual number can be observed. In most cases they were leveled to the plural number. The text is also characterized by the inconsistent usage of the animacy category.
Źródło:
Linguodidactica; 2015, 19; 51-62
1731-6332
Pojawia się w:
Linguodidactica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Neologismen in Coronatijd – een steekproef
Neologisms in the Time of the Coronavirus: a Selected Sample
Neologizmy w czasie pandemii koronawirusa – próba badawcza
Autorzy:
Hamers, Bas
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1929050.pdf
Data publikacji:
2021-12-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
kryzys wywołany koronawirusem
neologizm
złożenie
media
próba wyrywkowa
rzeczownik
corona crisis
neologism
compound noun
sample
noun
Opis:
In tijden van crisis wordt de taal vaak verrijkt met nieuwe woorden, de zogenoemde neologismen. Een uitzonderlijke situatie vraagt immers om nieuwe woorden. Dit geldt ook voor de coronacrisis. Zo krijgen de Nederlanders te maken met de anderhalvemetersamenleving en andere coronamaatregelen. Bovendien zorgt de crisis voor veel coronaschade, zowel economisch, psychisch als fysiek. Met de vaccinatiecampagne is de weg ingezet naar de terugkeer naar normaal. Ook deze route zorgt voor de nodige neologismen. In dit artikel wordt steeksproefgewijs gekeken welke neologismen zoal worden gebruikt op één bepaalde dag in één bepaalde krant. Aangezien de meeste neologismen bestaan uit samengestelde zelfstandige naamwoorden, zal de steekproef zich enkel hier op richten. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van De Volkskrant online van 16 april 2021, en wel van de artikelen die verkregen werden na het invoeren van de zoekterm corona. Na een korte inleiding over neologismen en de verschillende soorten samenstellingen, worden de verkregen neologismen vervolgens gecategoriseerd volgens de verschillende categorieën samenstelling en volgens de coronathematiek. Tot slot wordt er op basis van de verkregen resultaten een conclusie getrokken.
Wyjątkowa sytuacja wymaga nowych słów, stąd w czasach kryzysu język często wzbogaca się o neologizmy. Dotyczy to również kryzysu wywołanego koronowirusem. Niniejszy artykuł stanowi próbę użycia koronowirusowych neologizmów w języku holenderskim, danego dnia (16 kwietnia 2021 r.) w konkretnej gazecie (De Volkskrant online). Do badań wykorzystano artykuły wywołane hasłem „corona”. Ponieważ większość neologizmów składa się z rzeczowników złożonych, próba skupia się na tychże właśnie. Po krótkim ogólnym wprowadzeniu na temat neologizmów i różnych typów złożeń, objęte badaniem jednostki są analizowane formalnie – według różnych kategorii złożeń i semantycznie – według tematyki związanej z koronawirusem.
In times of crisis language is often enriched with new words called neologisms. After all, extraordinary circumstances call for new words. This also applies to the corona crisis. For example, the Dutch have had to deal with the anderhalvemetersamenleving and other corona measures. Moreover, the crisis has caused a lot of “corona damage”, both economically, psychologically and physically. The vaccination campaign has set the stage for a return to normality. This route also provides necessary neologisms. This article takes a look at which neologisms were used on one day in a particular newspaper. Since most neologisms consist of compound nouns, the sample will focus on these only. The De Volkskrant online edition, dated 16 April 2021, will be used for this purpose, using the articles obtained after entering the search term corona. After a short introduction to neologisms and the different types of compositions, the neologisms obtained are then categorised according to different composition categories and according to corona themes. Finally, a conclusion is drawn based on the results obtained.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 6 Special Issue; 55-69
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Vocabulary in autism spectrum disorders. Part 2: Qualitative description – the category of things and events
Słownictwo w zaburzeniach należących do spektrum autyzmu. Część 2: Charakterystyka jakościowa – kategoria rzeczy i zdarzeń
Autorzy:
Hrycyna, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/24202273.pdf
Data publikacji:
2022-06-28
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
autyzm
kategoria semantyczna
rzeczownik
czasownik
autism
semantic category
noun
verb
Opis:
This article is the second part of a study concerned with vocabulary in autism spectrum disorders. It presents a qualitative description of vocabulary in people with autism, and more precisely – its content aspect. After a short presentation of theoretical and methodological assumptions, the author proceeds to characterize the categories of things and events and their lexical exponents: nouns and verbs. The analysis of the research material, appropriately selected literature, shows that in the language of people with autism, as in the language of people with typical linguistic development, the categories of things and events are clearly represented. There are analogies, similarities, but also differences within specific semantic subcategories and lexical exponents. The research results are highly varied, and the author tries to explain the reasons for this variation. She also determines how the analysis carried out paves the way for further studies on vocabulary in autism.
Artykuł jest drugą częścią studium poświęconego słownictwu w zaburzeniach należących do spektrum autyzmu i obejmuje charakterystykę jakościową słownictwa, a dokładnie jego aspektu treściowego. Autorka po krótkim przedstawieniu założeń teoretycznych i metodologicznych przechodzi do scharakteryzowania kategorii rzeczy i zdarzeń oraz odpowiadających im wykładników leksykalnych: rzeczowników i czasowników. Z analizy materiału badawczego, czyli odpowiednio wybranej literatury przedmiotu, wyłania się wniosek, że w języku osób z autyzmem, tak jak w języku osób o typowym rozwoju językowym, kategorie rzeczy i zdarzeń są wyraźnie reprezentowane. Występują analogie, podobieństwa, ale także różnice w obrębie określonych podkategorii semantycznych i wykładników leksykalnych. Wyniki badań są wysoce zróżnicowane, a przyczyny tego zróżnicowania autorka stara się wyjaśnić. Określa, także w jaki sposób przeprowadzona analiza wytycza drogę do dalszych studiów nad słownikiem w autyzmie.
Źródło:
Logopedia Silesiana; 2022, 11, 1; pp. 1-17: English language version; pp. 18-34: Polish language version
2300-5246
2391-4297
Pojawia się w:
Logopedia Silesiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O pewnym sposobie użycia form deminutywnych w języku rosyjskim XVII – pocz. XVIII wieku
On a certain way of using diminutive forms in 17th – early 18th century Russian
Autorzy:
Iacovou, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2127893.pdf
Data publikacji:
2022-02-03
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
deminutivum
hipokoristicum
sufiks
derywat
rzeczownik apelatywny
etykieta epistolarna
korespondencja prywatna
diminutive noun
hypocoristic noun
suffix
derivative
appellative noun
epistolary etiquette
private correspondence
Opis:
Artykuł poświęcony jest omówieniu sufiksalnych apelatywnych rzeczowników deminutywnych nazywających osoby, występujących w formułach etykietalnych rosyjskiej korespondencji prywatnej pochodzącej z okresu od XVII do początku XVIII wieku. Zaprezentowana została definicja zdrobnień, przy czym szczególną uwagę zwrócono na modyfikację znaczenia derywatów przez wyodrębniane w ich strukturze sufiksy. Deminutiva, pozbawione często znaczenia małości, wyróżniają się odcieniem ekspresyjności przy jednoczesnym posiadaniu znaczenia pieszczotliwego bądź pogardliwego. Nazwy hipokorystyczne z zasady określały odbiorcę i członków jego rodziny, a pogardliwe – samego nadawcę i jego bliskich. Formalnymi wykładnikami rzeczowników deminutywnych były przede wszystkim przyrostki -ка/-ко, -ок/-ек, -ишка/-ишко, -ушка/-ушко, -ошка, -онка, -ец, -ица. Wyjątkowo interesująco przedstawia się historia rodzaju derywatów z sufiksem -ишк-
The author discusses suffixal appellative diminutive personal nouns which appeared in the etiquette formulations of Russian private correspondence dating from the 17th – early 18th century. The definition of the diminutives has been presented, with particular attention paid to the modification of the meaning of derivatives by isolating the suffixes in their structure. The same diminutive, when used to describe people, can have both a hypocoristic and a contemptuous meaning. Hypocoristic names, as a rule, define the recipient and his/her family members, while the contemptuous names describe the sender and their relatives. The most common suffixes are: -ка/-ко, -ок/-ек, -ишка/-ишко, -ушка/-ушко, -ошка, -онка, -ец, -ица. The history of the type of derivatives with the suffix -ишк- is particularly interesting.
Źródło:
Językoznawstwo; 2021, 15; 317-324
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cicli lessicali nei nomi deverbali in "-mento" e "-zione"
Cykle leksykalne w tworzeniu rzeczowników odczasownikowych zakończonych na "-mento" oraz "-zione"
Autorzy:
Insacco, Gioia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/520736.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
ciclo lessicale
nome deverbale
metonimia, polisemia
struttura argomentale
struttura eventiva
argomento reale
argomento di default
cykl leksykalny
rzeczownik odczasownikowy
metonimia
polisemia
struktura argumentowa
struktura zdarzeniowa
argument rzeczywisty
argument domyślny
Opis:
Spesso i nomi deverbali – oltre al significato trasposizionale del verbo di base – sviluppano in diacronia dei ‘cicli lessicali’ (Simone 2000), ovvero estensioni semantiche sistematiche, regolari e gerarchiche. Il meccanismo retorico che opera nei cicli lessicali è la metonimia: essa converte, per contiguità, in entità linguistiche gli argomenti reali, quelli di default e quelli creati per mezzo di un dispositivo metonimico. I nomi deverbali, infatti, procedendo in modo regolare attivano in primis i significati relativi ai sottoeventi, successivamente quelli relativi ai ruoli della struttura argomentale e, infine, quelli degli argomenti metonimici.
Często rzeczowniki odczasownikowe – poza znaczeniem transpozycyjnym czasownika – rozwijają na poziomie diachronicznym tzw. „cykle leksykalne” (Simone 2000), a więc systematyczne rozszerzenia semantyczne, regularne i hierarchiczne. Mechanizmem retorycznym działającym w cyklach leksykalnych jest metonimia: to ona, z uwagi na relację przyległości, przekształca w jednostki językowe argumenty rzeczywiste, te domyślne oraz te utworzone przy pomocy mechanizmu metonimicznego. Zatem rzeczowniki odczasownikowe aktywują regularnie w pierwszej kolejności znaczenia odnoszące się do pod-zdarzeń, następnie znaczenia odnoszące się do funkcji struktury argumentowej, a na koniec, te związane z argumentami metonimicznymi.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura; 2017, 9, 1 "Gli orizzonti dell’italianistica: tradizione, attualita e sfide di ricerca"; 72-83
2083-7275
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Różne oblicza tautologii słowotwórczej w polskich gwarach
Various forms of derivational tautology in Polish dialects
Autorzy:
Jaros, Irena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/973208.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
dialectology
word formation
tautological derivatives
noun
adjective
dialektologia
słowotwórstwo
derywaty tautologiczne
rzeczownik
przymiotnik
Opis:
The author examined the issue of a derivational tautology of nouns and adjectives on examples from the dialects of Central Poland. Various causes of this phenomenon of a grammatical (derivational and flectional) character were indicated. Some of them were connected with shaping of semantic function of individual formants (e.g. those forming names of places and activity instruments), other with their productivity (e.g. adjective suffix -ny) and also with their influence on more distinct categorial function of derivatives (cf. bornik, gonciarka, kopydło). Some changes were observed in recognizing originally tautological derivatives that are connected with the modification of meaning of words formed with their help (e.g. gąsiątko – gąsię).
W oparciu o materiał językowy, pochodzący z gwar Polski centralnej, zostało omówione zagadnienie tautologii słowotwórczej występujące wśród rzeczowników i przymiotników. Wskazano różne przyczyny tego zjawiska o charakterze gramatycznym (słowotwórcze i fleksyjne), związane z kształtowaniem się funkcji semantycznej poszczególnych formantów (np. tworzących nazwy miejsc i środków czynności), ich produktywnością (np. przymiotnikowy sufiks -ny), oraz wpływem na bardziej wyraźną funkcję kategorialną derywatów (por. bornik, gonciarka, kopydło). Zauważono zmiany w zakresie pojmowania prymarnie tautologicznych derywatów, które wiążą się z modyfikacją znaczenia tworzonych za jego pomocą formacji (np. gąsiątko – gąsię).
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2017, 64; 87-101
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Formy oboczne miejscownika liczby pojedynczej (w) domu – (w) domie w gwarach polskich na Litwie.
Alternations of the locative case, singular (w) domu – (w) domie in polish dialects in Lithuania.
Autorzy:
Karaś, Halina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/498464.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
rzeczownik,
fleksja,
analogia,
gwary polskie na Litwie
noun,
inflection,
analogy,
Polish dialects in Lithuania
Opis:
W niniejszym artykule omówiono oboczne formy miejscownika liczby pojedynczej rzeczownika męskiego dom: (w) domu – (w) domie (a więc zgodną z normą ogólnopolską i analogiczną, powstałą w wyniku wyrównania końcówki fleksyjnej do pozostałych rzeczowników męskich twardotematowych) w gwarach polskich na Litwie, ich zakres i zasięg oraz frekwencję. Podstawą materiałową rozważań jest zbiór 235 form miejscownika lp. rzeczownika dom (domu, domie) i 3 przykłady formy doma wyekscerpowane z nagrań dokonanych w 4 podstawowych enklawach polskojęzycznych, tj. na obszarze ignalińskim, jezioroskim, kowieńskim i wileńskim.
In this article, the author presents alternative forms of the locative case in the singular of the masculine noun dom: (w) domu – (w) domie (i.e. one which complies with the general Polish standard and a parallel one, a result of levelling an inflection ending to the remaining hard-stem masculine nouns) in Polish dialects in Lithuania, their ranges and frequency. The article is based on a collection of 235 forms of the locative case singular of the noun dom (domu, domie) and 3 examples of the form doma, excerpted from recordings made in 4 major Polish-speaking enclaves i.e. Ignalin, Jeziorosk, Kaunas and Vilnius.
Źródło:
Gwary Dziś; 2018, 10; 79-98
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rzeczownik hasen i formacje pochodne w gwarze Bugaja na Pogórzu na tle innych gwar
The noun hasen [profit, benefit] and its derivatives in the local dialect of Bugaj (the Carpathian Foothills) against the other local dialects
Autorzy:
Karaś, Halina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1854246.pdf
Data publikacji:
2021-12-10
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
dialectal lexis
dialects of Małopolska (Lesser Poland)
loan words
semantic changes
leksyka gwarowa
gwary małopolskie
zapożyczenia
zmiany semantyczne
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie rzeczownika hasen / hasyn / hasynt, czasownika hasnować i jego derywatów prefiksalnych funkcjonujących w gwarze Bugaja na Pogórzu (gm. Biecz, pow. Gorlice). Czasownik hasnować ‘zyskiwać, przynosić korzyść, pożytek’ – derywat od słowacyzmu pochodzenia węgierskiego hasen ‘zysk, korzyść, pożytek’ (przez niektórych uznawanego za bezpośredni hungaryzm) – w gwarze okolic Biecza zyskał nowe znaczenie ‘trwonić, marnować’, wykazując się łączliwością leksykalną z określeniami dóbr materialnych, pieniędzy, majątku itp. W artykule przedstawiono stan udokumentowania leksykograficznego omawianej grupy wyrazów, ich zasięg terytorialny, etymologię, znaczenia i hipotezę dotyczącą przyczyn zmian semantycznych.
The article focuses on the noun hasen / hasyn / hasynt, as well as the verb hasnować together with its prefix derivatives as they function in the local dialect of the village Bugaj at the Carpathian Foothills (Biecz commune, Gorlice county). In the local dialect of the Biecz region, the verb hasnować ‘to benefit from sth., to be profitable, beneficial’) – a derivative from the Slovak word hasen ‘profit, benefit, income,’ itself being of Hungarian origin (or considered to be a direct Hungarian borrowing) –has gained a new meaning: ‘to waste, to squander,’ and has come to collocate with names of material goods, money, property, etc. The article presents the lexicographic documentation of the analysed group of words, the territorial range of their usage, origin, meanings, as well as a hypothesis on the reasons underlying the semantic changes.
Źródło:
Gwary Dziś; 2021, 14; 153-163
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 35

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies