Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę ""Polska Ludowa"" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 107
Tytuł:
Komunistyczna zbrodnia na uroczysku „Baran” w Kąkolewnicy w powiecie radzyńskim – rekonesans badawczy
Communist crime in the “Baran” forest in Kąkolewnica in the Radzyń Podlaski district - research reconnaissance
Autorzy:
Magier, Mikołaj
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/50090758.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
Tematy:
Armia Czerwona
Armia Krajowa
uroczysko Baran”
Kąkolewnica
komunizm
Polska Ludowa
Radzyń Podlaski
terror komunistyczny
Ludowe Wojsko Polskie
zbrodnie komunistyczne
Red Army
Home Army
“Baran” forest
communism
People’s Poland
communist terror
Polish People’s Army
communist crimes
Opis:
Artykuł opisuje zbrodnicze wydarzenia, które miały miejsce na uroczysku „Baran” w Kąkolewnicy w powiecie radzyńskim podczas rządów komunistycznych w Polsce po II wojnie światowej. W wyniku działań Armii Czerwonej i komunistycznych władz doszło do eliminacji żołnierzy Armii Krajowej uznanych za „wrogów ludu”, którzy stanęli na drodze nowej władzy. Miejscowi określili to miejsce jako „Mały Katyń” ze względu na podobną metodę eliminacji ofiar, tj. strzał w tył głowy, skrępowane ręce i masowe pochówki. Autor przedstawia genezę wydarzeń, jak również tło historyczne związane ze wkroczeniem Armii Czerwonej na ziemie polskie, konsekwencje powstania warszawskiego oraz instalację władzy komunistycznej i represje wobec ludności cywilnej. Badania naukowe i ekshumacje przeprowadzone w 1990 roku pozwoliły na odkrycie prawdy o tych tragicznych wydarzeniach, które przez cały okres rządów komunistycznych były przekazywane konspiracyjnie wśród mieszkańców. Artykuł jest pierwszą próbą naukowego opisania tych zbrodni.
The article describes the criminal events that took place in the “Baran” forest in Kąkolewnica in the Radzyń district during the communist rule in Poland after World War II. As a result of the actions of the Red Army and the communist authorities, soldiers of the Home Army who were considered “enemies of the people” and who stood in the way of the new government were eliminated. The locals referred to this place as “Little Katyn” due to the similar method of eliminating victims, i.e. shooting in the back of the head, tied hands and mass burials. The author presents the genesis of the events, as well as the historical background related to the entry of the Red Army into Polish lands, the consequences of the Warsaw Uprising and the installation of communist power and repression against the civilian population. Scientific research and exhumations carried out in 1990 allowed the discovery of the truth about these tragic events, which were secretly passed on among the inhabitants throughout the period of communist rule. The article is the first attempt to scientifically describe these crimes.
Źródło:
Radzyński Rocznik Humanistyczny; 2024, 22; 119-131
1643-4374
Pojawia się w:
Radzyński Rocznik Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Utworzenie Wydziału do Spraw Wyznań w Elblągu w 1975 roku
Establishment of the Department for Religious Affairs in Elbląg in 1975
Autorzy:
Krupa, Andrzej B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/51454501.pdf
Data publikacji:
2024-09-30
Wydawca:
Wydawnictwo Diecezjalne Adalbertinum
Tematy:
denominational policy
Peopleʼs Poland
Elbląg province
Diocese of Warmia
Diocese of Gdańsk
polityka wyznaniowa
Polska Ludowa
województwo elbląskie
diecezja gdańska
diecezja warmińska
Opis:
In 1975, a new administrative division of Poland was introduced. The Elbląg Voivodeship created at that time was covered by three dioceses: Chełmno, Gdańsk and Warmia. The most important decisions concerning the organisation of the newly created voivodeship were made in Gdańsk. An employee of the Gdańsk religious administration became the director of the Religious Affairs Department in Elbląg. He did not see any need for church building in the area under his authority. His thesis that there was no problem in this area was to be confirmed by the lack of involvement of the faithful in obtaining permits for investments. In the early months of 1976, however, the authorities succeeded in setting up a provincial branch of the Catholic Caritas Association and allocating premises for an office. The organisation was trusted to further loyalise the clergy.
W 1975 r. wprowadzono nowy podział administracyjny Polski. Utworzone wówczas województwo elbląskie było objęte zasięgiem działania trzech diecezji: chełmińskiej, gdańskiej i warmińskiej. Najistotniejsze decyzje, dotyczące organizacji nowotworzonego województwa zapadły w Gdańsku. Dyrektorem Wydziału do Spraw Wyznań w Elblągu został pracownik gdańskiej administracji wyznaniowej. Nie dostrzegał on na podległym sobie terenie potrzeb w zakresie budownictwa kościelnego. Potwierdzeniem jego tezy o braku problemu w tym zakresie miało być nieangażowanie się wiernych w uzyskanie zgód na inwestycje. Już w pierwszych miesiącach 1976 r. władzom udało się utworzyć wojewódzki oddział Zrzeszenia Katolików Caritas oraz przydzielić pomieszczenia na biuro. W organizacji pokładano nadzieję na dalszą lojalizację duchowieństwa.
Źródło:
Studia Ełckie; 2024, 26, 3; 377-389
1896-6896
2353-1274
Pojawia się w:
Studia Ełckie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Przypadki klerykalizmu” wśród słuchaczy Szkoły Prawniczej w Szczecinie (1950–1951) oraz ich dyscyplinarne następstwa
“Cases of clericalism” among students of Szczecin Law School (1950–1951) and their disciplinary consequences
Autorzy:
Kaźmierski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23050740.pdf
Data publikacji:
2023-12-20
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
wolność sumienia i wyznania
PRL
Polska Ludowa
Szkoła Prawnicza w Szczecinie
reżim komunistyczny
kształcenie sędziów
freedom of conscience and religion
People’s Poland
People's Republic of Poland
Szczecin Law School
training of judges
Opis:
W 1946 r. władze Polski Ludowej zdecydowały się na wyjątkowe dopuszczenie do sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez osoby, które ukończyły utworzone przez Ministra Sprawiedliwości średnie szkoły prawnicze. Absolwenci tych szkół nie legitymowali się dyplomem wyższych studiów prawniczych. Nie odbywali też aplikacji sądowej. Przed podjęciem nauki w takich szkołach byli w większości absolwentami jedynie siedmiu klas szkoły powszechnej. Szkoła Prawnicza w Szczecinie funkcjonowała w latach 1950–1951. Kształcenie w niej było silnie zideologizowane w duchu marksizmu-leninizmu, a uzewnętrznianie bądź deklarowanie wiary religijnej przez słuchaczy spotykało się ze zdecydowaną reakcją kierownictwa szkoły i mogło zakończyć się nawet skreśleniem z listy słuchaczy. Celem niniejszego artykułu jest omówienie „przypadków klerykalizmu” wśród słuchaczy Szkoły Prawniczej w Szczecinie, co autor czyni, odwołując się do akt archiwalnych szkoły zgromadzonych w Archiwum Państwowym w Szczecinie. Co istotne, absolwenci tej szkoły niejednokrotnie obejmowali w krótkim czasie wysokie urzędy w lokalnym wymiarze sprawiedliwości oraz stanowili większość członków „Grupy Agitatorów” komórki PZPR przy Sądzie Wojewódzkim w Szczecinie.
In 1946, the authorities of the so-called People’s Poland decided to allow graduates of secondary law schools, specifically those established by the Minister of Justice, to administer justice. Graduates of these schools did not hold a university law degree, nor had they completed judicial training. Before beginning their education in such schools, most students had completed only seven years of primary school. Szczecin Law School operated from 1950 to 1951. The education offered there was strongly ideologized in the spirit of Marxism-Leninism. Students who demonstrated or declared religious faith were met with strong reactions from school management, including disciplinary consequences in the form of expulsion from the school. As such, the present paper aims to discuss “cases of clericalism” among students of Szczecin Law School by analyzing the school’s archival records held in the State Archives in Szczecin. It is important to note that, in a short period of time, graduates of this school often took high office within the local judiciary. They also constituted the majority of members of the “Group of Agitators”, a section of the Polish United Workers’ Party at the Voivodeship Court in Szczecin.
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2023, 26; 323-336
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Absolwenci uczelni lubelskich na stanowiskach sędziów Sądu Najwyższego w okresie Polski Ludowej
Graduates from Higher Education Institutions of Lublin Who Held the Positions of Supreme Court Judges in the Period of the Polish People’s Republic
Autorzy:
Bereza, Arkadiusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33917087.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
judiciary
Supreme Court
Catholic University of Lublin
Maria Curie-Skłodowska University
Lublin
Polish People's Republic
sądownictwo
Sąd Najwyższy
Katolicki Uniwersytet Lubelski
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
Polska Ludowa
Opis:
Artykuł dotyczy absolwentów lubelskich uczelni, którzy w swojej karierze prawniczej osiągnęli stanowisko sędziego Sądu Najwyższego w okresie Polski Ludowej. Ramy chronologiczne opracowania obejmują okres od wznowienia działalności Sądu Najwyższego w 1945 r. do zakończenia ostatniej VI kadencji Sądu Najwyższego w 1990 r., chociaż powołania na stanowiska „rzeczywistych” sędziów Sądu Najwyższego absolwentów KUL i UMCS dotyczą wyłącznie czasów Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Rozszerzenie cezur czasowych skutkowało zaprezentowaniem sylwetek dwóch sędziów, przedwojennych absolwentów KUL, którzy w latach 1948–1949 pełnili obowiązki sędziów Sądu Najwyższego w ośrodku sesji wyjazdowej Izby Cywilnej Sądu Najwyższego w Lublinie. W trybie określonym w Prawie o ustroju sądów powszechnych na stanowiska sędziów Sądu Najwyższego powołano po raz pierwszy dwóch absolwentów KUL w 1959 r. Od 1962 r. obsada Sądu Najwyższego opierała się na wyborze (powołaniu) sędziów Sądu Najwyższego na pięcioletnie kadencje przez Radę Państwa zgodnie z ustawą o Sądzie Najwyższym. W ich gronie mamy pięciu powojennych absolwentów KUL, z których trzech rozpoczęło studia jeszcze przed wybuchem wojny. Zakończenie kształcenia prawników na KUL (ostatnia promocja w 1952 r.) i rozpoczęcie od 1949 r. studiów prawniczych na UMCS spowodowało, że w latach siedemdziesiątych, a zwłaszcza osiemdziesiątych, na stanowiskach sędziów Sądu Najwyższego pojawiło się aż siedmiu absolwentów UMCS. Pierwszy z nich został wybrany w 1972 r. do Sądu Najwyższego III kadencji. W chwili gdy Sąd Najwyższy kończył swoją działalność z dniem 30 czerwca 1990 r. (w wyniku skrócenia VI kadencji w następstwie wprowadzonych poważnych zmian ustrojowych), w jego składzie było dwóch absolwentów KUL i sześciu absolwentów UMCS.
The article presents graduates from Lublin higher education institutions who, in the course of their legal professional careers, assumed Supreme Court judge positions in the period of the Polish People's Republic. The chronological framework of the study covers the period from the Supreme Court resuming operation in 1945 until the end of the last, sixth term of the Supreme Court in 1990, although nominations of KUL (Catholic University of Lublin) and UMCS (Maria Curie-Skłodowska University) graduates as "regular" judges of the Supreme Court concern the very period of the Polish People's Republic. The extension of temporal scope has resulted in presenting the profiles of two judges, pre-war KUL graduates, who were acting judges of the Supreme Court from 1948 to 1949 at the off-site adjudication centre of the Civil Chamber of the Supreme Court in Lublin. It was 1959 when two KUL graduates were appointed judges of the Supreme Court under the procedure set out in the Law on the System of Common Courts. From 1962 onwards, the Supreme Court used to be staffed through an appointment of Supreme Court judges for five-year terms by the Council of State according to the Act on the Supreme Court. These included five post-war KUL graduates, three of whom had started their studies before the outbreak of war. The end of provision of legal education at KUL (the last graduation ceremony took place in 1952) and the launch of legal studies at UMCS in 1949 resulted in as many as seven UMCS graduates holding the Supreme Court judge positions in the 1970s and especially in the 1980s. The first of them was elected in 1972 for the 3rd term of the Supreme Court. When the Supreme Court closed its operation on 30 June 1990 (as a result of shortening the 6th term due to serious changes made in the system of government) it was composed by two KUL graduates and six UMCS graduates.
Źródło:
Res Historica; 2023, 56; 799-821
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Administracja wyznaniowa województwa gdańskiego wobec alokacji dzwonów z poewangelickich świątyń na Powiślu po 1945 roku. Studium przypadku
Religious administration of the Gdańsk Voivodeship towards the allocation of bells from post-Evangelical temples in Powiśle after 1945. Case study
Autorzy:
Krupa, Andrzej B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28825316.pdf
Data publikacji:
2023-10-20
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
Polska Ludowa
Powiśle
polityka wyznaniowa
dzwony
świątynie poewangelickie
Polish People’s Republic
Vistula Region
religious politics
bells
post-evangelical temples
Opis:
Ludność, osiedlająca się na Powiślu po 1945 roku przejmowała na potrzeby kultu świątynie poewangelickie. Obiekty te były w różnym stopniu uszkodzone lub zdewastowane. Brakujące wyposażenie, w tym dzwony uzupełniano między innymi z nieczynnych kościołów protestanckich. W 1948 roku przeniesiono dzwony z Mikołajek Pomorskich do Sztumskiej Wsi. Wobec konfliktu, który w związku z tym powstał gdańska administracja wyznaniowa oficjalnie zachowywała neutralność. Dzwony z kościoła poewangelickiego w Łozie zostały natomiast zakwalifikowane w 1953 roku jako źródło surowców wtórnych. Instrumenty jednak najprawdopodobniej przetrwały tylko dzięki nieudolności władz powiatowych w Sztumie. Najpewniej są wykorzystywane w którejś z parafii katolickiej północnej Polski.
The people settling in Powiśle after 1945 took over post-Evangelical temples for worship purposes. These facilities were damaged or devastated, each to a different degree. The missing equipment, including bells, was supplemented from the assets of closed Protestant churches, among others. In 1948, the bells were moved from Mikołajki Pomorskie to Sztumska Wieś. In the face of the resulting conflict, the Gdańsk religious administration officially remained neutral. The bells from the former Evangelical church in Łoza were classified in 1953 as a source of secondary raw materials. However, the instruments most likely survived only thanks to the incompetence of the district authorities in Sztum. They are probably being used in one of the Catholic parishes in northern Poland.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2023, 322, 3; 399-409
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dwa źródła do poglądów i mentalności katolickiej inteligencji u progu Polski Ludowej
Two Sources for the Views and Mentality of the Catholic Intelligentsia at the Threshold of People’s Poland
Autorzy:
Orzełek, Ariel
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33919540.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
communism
„Dziś i Jutro”
Lay Catholics
People's Poland
„Tygodnik Powszechny”
katolicy świeccy
komunizm
Polska Ludowa
Opis:
W tekście zostały zaprezentowane dwa źródła dotyczące politycznych poglądów i mentalności polskiej inteligencji katolickiej w pierwszych latach Polski Ludowej. Pierwszym z nich jest memoriał grupy „Dziś i Jutro” do Władysława Gomułki, prezentujący jej polityczne aspiracje i koncepcje, zmierzające do utworzenia współrządzącej Polską partii katolickiej. Drugi jest opracowaniem sytuacji w kraju, adresowanym do polskich władz emigracyjnych, z akcentem na poglądy katolików świeckich, rozczarowanych koncepcjami insurekcyjnymi i antyrosyjskimi. Dokumenty te pozwalają zrozumieć nie tylko ówczesne dylematy i wybory ideowe katolików, ale stanowią również istotny przyczynek do genezy późniejszych sporów środowisk katolickich w komunistycznej Polsce.
The text presents two sources concerning the political views and mentality of the Polish Catholic intelligentsia in the first years of the People's Republic of Poland. The first is a memorandum from the „Dziś i Jutro” group to Władysław Gomułka, presenting its political aspirations and concepts, aiming to create a co-governing Catholic party in Poland. The second is a study of the situation in the country, addressed to the Polish authorities in exile, with an emphasis on the views of lay Catholics disillusioned with insurrectionist and anti-Russian concepts. These documents allow one to understand not only the dilemmas and ideological choices of Catholics at the time but also provide an important contribution to the genesis of later disputes among Catholic circles in communist Poland.
Źródło:
Res Historica; 2023, 56; 1395-1433
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Możliwości rozwoju katolickiej infrastruktury kościelnej w Elblągu w latach 1945–1974 w świetle dokumentacji administracji wyznaniowej
Opportunities for the development of catholic Church infrastructure in Elbląg in 1945–1974 in the light of documentation from the denominational administration
Autorzy:
Krupa, Andrzej B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22882229.pdf
Data publikacji:
2023-12
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
Tematy:
polityka wyznaniowa
Polska Ludowa
Elbląg
województwo gdańskie
diecezja warmińska
denominational policy
People’s Poland
Gdańsk province
Diocese of Warmia
Opis:
Nieruchomości w Elblągu, które Hilary Pracz-Praczyński w 1945 r. przejął na potrzeby duszpasterstwa, zostały w 1962 r. zawłaszczone przez państwo. Administracja wyznaniowa nie wyrażała zgody na rozbudowę na terenie tego miasta istniejących świątyń, a także na budowę nowych. Władze przychylały się do wniosków tylko wtedy, gdy służyło to interesom państwa. Diecezji warmińskiej nie pozwalano także na utworzenie w Elblągu nowych parafii. Trzecią parafię katolicką w Elblągu erygowano dopiero w 1974 roku.
The properties in Elbląg, which Hilary Pracz-Praczynski had taken over for pastoral use in 1945, were appropriated by the state in 1962. The denominational administration did not give permission for the expansion of existing churches or the construction of new ones in the city. The authorities granted requests only when it served the interests of the state. The Diocese of Warmia was also not allowed to establish new parishes in Elbląg. The third Catholic parish in Elbląg was not erected until 1974.
Źródło:
Studia Elbląskie; 2023, 24; 63-71
1507-9058
Pojawia się w:
Studia Elbląskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Muzeum kultury łemkowskiej w Zyndranowej
Autorzy:
Drozd, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27679770.pdf
Data publikacji:
2023-03-02
Wydawca:
Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
Tematy:
Muzeum Kultury Łemkowskiej
Łemkowie
Ukraińcy
Polska Ludowa
Zyndranowa
Teodor Gocz
Opis:
W 1947 r. w wyniku akcji „Wisła” Łemków wysiedlono na Ziemie Zachodnie i Północne Polski. Tym samym ich materialny dorobek życia pozostał w dawnym miejscu zamieszkania i był narażony na dewastację. Z takim stanem rzeczy nie godziła się część Łemków, która po 1956 r. powróciła w swe rodzinne strony i postanowiła uratować kulturę materialną i duchową. Zaczęto odradzać amatorski ruch artystyczny oraz postanowiono zaopiekować się materialnymi śladami kultury łemkowskiej. Tym samym zrodził się pomysł utworzenia etnograficznego muzeum łemkowskiego. W 1968 r. na bazie zagrody Teodora Gocza w Zyndranowej stworzono izbę muzealną, która z czasem przyjęła nazwę Muzeum Kultury Łemkowskiej. Placówka ciągle borykała się z wieloma trudnościami. Brakowało środków finansowych oraz merytorycznego zabezpieczenia jej funkcjonowania. Niemniej cały czas powiększano zbiory muzealne oraz pozyskiwano nowe budynki. Twórcom muzeum przyświecał cel nie tylko zabezpieczenia i eksponowania materialnych śladów kultury łemkowskiej, lecz również utrzymania więzi wysiedlonych Łemków z ich dawną ojczyzną. Muzeum zaczęło także pełnić bardzo ważną rolę w zachowaniu tożsamości etnicznej Łemków.
Źródło:
Muzealnictwo; 2023, 64; 14-21
0464-1086
Pojawia się w:
Muzealnictwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nieoczywiste ośrodki wojewódzkie z lat 1975–1998. Awans mniejszych miast w świetle sytuacji większych sąsiadów
The Non-Obvious Provincial Centres of 1975–1998. The Advancement of Smaller Cities in the Light of the Situation of Their Larger Neighbours
Autorzy:
Fonżychowski, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28692889.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Polska Ludowa
podział administracyjny
miasta
rozwój regionalny
Polish People’s Republic
administrative division
cities
regional development
Opis:
Artykuł jest próbą ukazania awansu administracyjnego wybranych miast z lat 1975–1998. Cztery z nich otrzymały status ośrodków wojewódzkich mimo faktu, że w momencie desygnacji nie były największe na terenach nowo tworzonych jednostek administracyjnych. W artykule starano się zobrazować skalę rozwoju miast wybranych do roli centrów wojewódzkich i zestawić z sytuacją okolicznych ośrodków, które, oceniając sytuację wedle kryterium demograficznego, można uznać za zaskakująco pominięte.
This article presents the development of selected capitals of provinces between 1975 and 1998. The four described cities were given provincial status, even though, at the time of designation, they were smaller than other cities in the newly created administrative units. The article attempts to illustrate the range of development of cities selected as the voivodeship’s capital and to compare them with the neighbouring cities, which could be considered surprisingly omitted according to the demographic criteria.
Źródło:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały; 2023, 20; 201-218
2450-8365
Pojawia się w:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pierwszy kryzys gospodarki centralnie kierowanej w Polsce (1953–1956)
The first crisis of the centrally planned economy in Poland (1953–1956)
Autorzy:
Kaliński, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340871.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Polska Ludowa
gospodarka centralnie kierowana
polityka gospodarcza
sytuacja gospodarcza
warunki bytowe ludności
People's Republic of Poland
centrally planned economy
economic policy
economic situation
living conditions of the population
Opis:
W gospodarce centralnie kierowanej, wbrew założeniom doktrynalnym i mimo szeroko rozbudowanego systemu planowania, powszechne były silne wahania wzrostu gospodarczego oraz charakterystyczna dla każdego kryzysu gospodarczego głęboka nierównowaga makroekonomiczna. Konsekwencjami tego były jaskrawo niskie zaspokojenie potrzeb konsumpcyjnych ludności, zaniedbania w zakresie infrastruktury gospodarczej i społecznej oraz rosnący dystans w stosunku do krajów rozwiniętych o gospodarce rynkowej. W Polsce zjawiska te z całą siłą ujawniły się w latach 1953–1956 jako skutek podjęcia forsownej industrializacji powiązanej z rozbudową przemysłu zbrojeniowego i socjalizacją rolnictwa. Mimo wzrostu produkcji przemysłowej, głównie dóbr inwestycyjnych, nastąpiło załamanie równowagi rynkowej i gwałtowne pogorszenie sytuacji bytowej ludności. Niezbędne okazało się wprowadzenie reglamentacji konsumpcji i podniesienie administracyjnie kształtowanych cen żywności. Kryzys połowy lat 50. zapoczątkował trwający przez cały okres Polski Ludowej specyficzny cykl społeczno-ekonomiczny, który cechowały powtarzające się gwałtowane wystąpienia społeczne. Ich kumulacja w latach 80. doprowadziła do upadku narzuconego Polsce ustroju i patologicznej gospodarki.
In a centrally managed economy, contrary to the doctrinal assumptions and despite a widely developed planning system, strong fluctuations in economic growth and deep macroeconomic imbalances, characteristic of every economic crisis, were common. The consequence was a glaringly low satiation of the population's consumption needs, negligence in terms of economic and social infrastructure, and a growing distance in relations to developed countries with a market economy. In Poland, these phenomena manifested themselves in full force in the years 1953-1956, as a consequence of undertaking a forced industrialization associated with the development of the armaments industry and the socialization of agriculture. Despite an increase in industrial production, mainly investment goods, the market balance collapsed and the living conditions of the population rapidly deteriorated. It became necessary to introduce consumption rationing and raise administratively established food prices. The crisis of the mid-1950s initiated a specific socio-economic cycle that lasted throughout the period of People’s Republic of Poland and was defined by repeated violent social uprisings. Their culmination in the 1980s led to the collapse of the system imposed on Poland and the pathological economy.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2023, 29, 4; 107-123
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Próba likwidacji samodzielnej placówki duszpasterskiej w Janowie na Powiślu przez administrację państwową po drugiej wojnie światowej
Attempt by the state administration after the second world war to liquidate the independent pastoral centre in Janowo in the Powisle region
Autorzy:
Krupa, Andrzej B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31043242.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Wydawnictwo Bernardinum
Tematy:
confessional policies
Polish People’s Republic
Janowo
Powisle
Gdansk Voivodship
Diocese of Chelmno
polityka wyznaniowa
Polska Ludowa
Powiśle
województwo gdańskie
diecezja chełmińska
Opis:
Parafia katolicka w Janowie na Powiślu w diecezji chełmińskiej była od końca 1945 r. obsługiwana przez duchowieństwo, pracujące w diecezji warmińskiej. Administracja wyznaniowa co najmniej od 1954 r. nie wyrażała zgody na mianowanie stałego duszpasterza, rezydującego przy kościele parafialnym. W czerwcu 1955 r. w plebanii uruchomiono ośrodek zdrowia. Nastąpiło faktyczne obniżenie statusu parafii, czyniąc ją placówką dojazdową. Opór mieszkańców przywiązanych do Kościoła, błędy kwidzyńskich urzędników oraz zdecydowane kroki Kurii Biskupiej Diecezji Chełmińskiej przyczyniły się do fi aska poczynań władz.
The Catholic parish in Janowo in Powisle region (in the former Diocese of Chelmno/Culm) was served by clergy working in the Diocese of Warmia/Ermland since the final days of 1945. From at least 1954, the state administration did not agree to the appointment of a permanent pastor residing at the parish. In June 1955, a health centre was opened in the parochial house. There was an actual downgrading of the status of the parish, making it a chapel-of-ease. The resistance of the inhabitants attached to the Church, the mistakes of the local Kwidzyn officials and the firm action undertaken by the Curia of the Diocese of Chelmno contributed to the failure of these efforts.
Źródło:
Studia Pelplińskie; 2023, 57; 153-163
0239-4456
Pojawia się w:
Studia Pelplińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Specyfika kalwaryjskich listów modlitewnych jako świadectw historycznych ukazujących realia lat 60. i 70. XX wieku
The specificity of Calvary prayer letters as historical testimonies depicting the realities of the 1960s and 1970s
Autorzy:
Gapiński, Bartłomiej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30149773.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Kalwaria Zebrzydowska Sanctuary
prayer requests
religiosity
People’s Poland
Polska Ludowa
prośby modlitewne
religijność
sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej
Opis:
Artykuł jest prezentacją źródła historycznego, jakim są listy modlitewne kierowane do sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej. Autor koncentruje się na religijności piszących. W swoim wywodzie najpierw przedstawia historię bernardyńskiego sanktuarium. W drugiej kolejności podejmuje temat terytorialnego pochodzenia nadawców korespondencji. W trzeciej ukazuje specyfikę samych próśb w okresie Gomułkowskim, by w czwartej podjąć takie samo zamierzenie co do okresu Gierkowskiego. Listy – supliki modlitewne dokumentują głównie życie codzienne, są wyrazem żarliwości religijnej. Wielka historia polityczna wzmiankowana jest śladowo, np. w odniesieniu do prymasa Stefana Wyszyńskiego i Millennium Chrztu Polski, a później wyboru papieża – Polaka. Artykuł jest oparty na źródłach, które dokumentują kulturę religijną przed zaistnieniem fenomenu określanego jako „Kalwaria Papieska”.
This article presents a historical source in the form of prayer letters addressed to the Kalwaria Zebrzydowska Sanctuary. The author focuses on the religiosity of the writers. Firstly, the article provides an overview of the history of the Bernardine sanctuary. Secondly, it examines the territorial origin of the correspondents. Thirdly, it highlights the specific nature of the prayer requests during the Gomułka era, followed by a similar analysis of the Gierek era. The supplicatory letters mainly document daily life and express religious fervor. The larger political history is mentioned briefly, such as references to Cardinal Stefan Wyszyński and the Millennium of Christianity, as well as the subsequent election of a Polish pope. The article relies on sources that document religious culture prior to the emergence of the phenomenon known as the “Papal Calvary”.
Źródło:
Analecta Cracoviensia; 2023, 55; 87-109
2391-6842
0209-0864
Pojawia się w:
Analecta Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Polskie miesiące” na scenie. Teatralny wymiar kryzysów społeczno-politycznych w PRL
Autorzy:
Przastek, Daniel
Mrowiński, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2230871.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
kryzysy
Polska „ludowa”
„polskie miesiące”
PRL
stan wojenny
teatr
Opis:
Teatr jako „najbardziej społeczna ze sztuk” wchodzi w interakcje z publicznością, otaczającą rzeczywistością oraz najszybciej i najtrafniej reaguje na zmiany społeczne. Nierzadko scena te przemiany sama prokuruje lub katalizuje. Artykuł jest poświęcony społeczno-politycznemu wymiarowi teatru w Polsce „ludowej” w momentach kryzysow. Oprocz wpływu „polskich miesięcy” i stanu wojennego na kształt i treść polskiej sceny w artykule ukazano wybrane reminiscencje tych wydarzeń w teatrze oraz katalizującą funkcję sztuki teatralnej, objawiającą się w okresach przełomowych.
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2022, 40, 2; 68-88
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cenzura filmów zagranicznych w Polsce Ludowej lat 1945-1956. Rekonesans
The Censorship of Foreign Films in People’s Poland, 1945-1956: An Overview
Autorzy:
Klejsa, Konrad
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520365.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
cenzura
import filmów
rozpowszechnianie filmów
Polska Ludowa
stalinizm
censorship
film import
film distribution
People’s Poland
Stalinism
Opis:
Autor podejmuje kwestię cenzury filmów zagranicznych w pierwszej dekadzie Polski Ludowej. Dokonuje przeglądu piśmiennictwa na wskazany temat, odnosząc się do cenzury filmów polskich. Podkreśla konieczność komplementarnej analizy informacji z CWF i GUKPPiW. Bazując na aktach wojewódzkich urzędów cenzury, pokazuje skalę zjawiska i skupia się na tzw. akcji weryfikacyjnej z 1953 r. oraz działaniach cenzorskich związanych z sytuacją polityczną w ZSRR. Akcentuje rolę cenzury w monitorowaniu reakcji widowni i porusza problem pokazów bezdebitowych.
The article deals with the hitherto poorly researched issue of foreign film censorship in the first decade of People’s Poland. In the introduction, the author draws attention to its specificity in relation to the censorship of Polish films. He emphasises the need for a complementary analysis of information from the Film Rental Office and the Main Office for the Control of Press, Publications, and Public Performances. The conflict between these institutions – as evident from files in the Archive of Modern Records – focused on the committee which qualified foreign films. Then, based on files from regional censorship offices in Poznań and Rzeszów, the author demonstrates the scale of the phenomenon, focusing on the “verification action” of 1953 and censorship activities connected with the political situation in the USSR. The conclusion underlines the role of censorship in monitoring the audience’s reactions and addresses the problem of illegal screenings.
Źródło:
Kwartalnik Filmowy; 2022, 118; 152-171
0452-9502
2719-2725
Pojawia się w:
Kwartalnik Filmowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fałszywa ustawa, fałszywe dekrety, fałszywy Sejm. Rzecz o posiedzeniu Krajowej Rady Narodowej w 15 sierpnia 1944 r.
The First Actual Meeting of the State National Council on August 15, 1944, and the Minutes from that Meeting
Autorzy:
Zaborski, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2232226.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Fundacja im. Aliny i Leszka Allerhandów
Tematy:
Krajowa Rada Narodowa
Polski Komitet Wyzwolenia Narodowej
sejm
parlament
praworządność
dekret
ustawa
komunizm
władza ludowa
ustawa o pełnomocnictwach
Polska Ludowa
Polska Rzeczpospolita Ludowa
Polska Lubelska
the State National Council
the Polish Committee of National Liberation
Sejm
parliament
the rule of law
decree
statute
communism
the communist authority
the People’s Poland
the Polish People’s Republic
Opis:
Poniżej publikowany materiał dotyczy posiedzenia Krajowej Rady Narodowej odbytego w dniu 15 sierpnia 1944 r. w Lublinie. Składa się ono z dwóch części: artykułu monograficznego oraz opracowanego dokumentu źródłowego (protokołu tego posiedzenia). Zagadnienie to nie było badane historyczno-prawnie po 1990 r., mimo że dotyczy zagadnień kluczowych dla ustroju Polski w latach 1944-1989. Analiza ww. protokołu unaocznia ogrom naruszeń praworządności, które legły u podstaw tzw. Polski Ludowej (lata 1944-1952) i PRL (1952). Niby-sejm (KRN) zatwierdził 15 sierpnia 1944 r. dekrety, które wydał organ nie tylko nie posiadający uprawnień do ich wydawania, ale nadto nieistniejący prawnie (PKWN). W niniejszym numerze „Głosu Prawa” zamieszczamy pierwszą część: opracowanie monograficzne.
This material is about the meeting of the State National Council on August 15, 1944, in Lublin. It consists of two parts: the monographic paper and the source document (minutes from the meeting). The issue was not examined from a historical and legal perspectives after 1990, even though it refers to crucial problems of the Polish legal system between 1944 and 1989. An analysis of the above-mentioned protocol demonstrates the scale of rule of law violations, which were at the roots of the People’s Poland (1944-1952) and the Polish People’s Republic (1952). A quasi-parliament (the State National Council) confirmed on August 15, 1944, the decrees which were enacted by an organ not only without powers to do so, but also non-existing in legal terms (the Polish Committee of National Liberation). In this issue of “The Voice of Law”, the first part – the monographic paper – is published.
Źródło:
Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda; 2022, 5, 1 (9); 188-213
2657-7984
2657-800X
Pojawia się w:
Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 107

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies