Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę ""Pijarzy"" wg kryterium: Wszystkie pola


Tytuł:
Szkoła pijarska w Rosieniach
Autorzy:
Ausz, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2041030.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Piarists
Piarist schools
education
Raseiniai
pijarzy
szkoły pijarskie
edukacja
Rosienie
Opis:
The article is on the history of the Piarist school in Raseiniai. In terms of administration, it belonged to the Lithuanian province. Not many sources on this institution are preserved, particularly those from the 18th century, and therefore its history is little known. It was one of the last collegia established by this Order. After the Third Partition, it became part of the Russian state. The aim of this article is to present the school’s activity; archival materials were used, which were found as a result of an inquiry in the country and the National Lithuanian Historical Archive in Vilnius and the General Archive of the Piarist Order in Rome. They have never been used by Polish scholars before. This allowed to verify and – to a great extent – supplement the current research on this school. The collegium was founded around 1743, and a school was opened at the collegium. The collegium together with the school were closed in 1833.
Artykuł dotyczy dziejów szkoły pijarskiej w Rosieniach, która administracyjnie należała do prowincji litewskiej. Niewiele zachowało się źródeł na temat tej placówki, szczególnie z XVIII w., dlatego jej losy są mało znane. Była ona jednym z ostatnich kolegiów założonych przez to zgromadzenie. Po III rozbiorze szkoła znalazła się w granicach państwa rosyjskiego. Celem artykułu było przedstawienie działalności szkoły, wykorzystano w nim materiały archiwalne do których dotarto w wyniku kwerendy w kraju, w Litewskim Państwowym Archiwum Historycznym w Wilnie oraz Archiwum Generalnym Zakonu Pijarów w Rzymie. Dotychczas nie były one wykorzystane przez polskich badaczy. Pozwoliło to zweryfikować, jak i w znacznym stopniu uzupełnić badania na temat tej szkoły. Kolegium zostało ufundowane około 1743 r., a przy nim funkcjonowała szkoła. Kolegium wraz ze szkołą zostały zlikwidowane w 1833 r.
Źródło:
Res Historica; 2021, 51; 289-312
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kolegium pijarów w Witebsku
Autorzy:
Ausz, Mariusz Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/624800.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Viciebsk, Piarists, Piarist schools, education
Witebsk, szkoły pijarskie, pijarzy, edukacja
Віцебск, піяры, піярскія школы, адукацыя
Opis:
This paper is concerned with the history of the Vitebsk college of Piarist priests – the least known establishment run by this Order, and the last Piarist establishment founded before 1772. The college was located within the administrative limits of the Lithuanian Province. Due to the scarce sources, especially from the 18th century, little is known about its history. The Vitebsk college was one of the last such establishments founded by the Order. After the First Partition of Poland the college became part of Russia. Consequently, the Piarist school in Vitebsk operated outside the structures of the Commission of National Education and as such has received little interest from researchers in the field of 18th-century Polish education. This paper aims to provide an outline of the Vitebsk college’s history based on archival materials found through research in the Belarusian National Historic Archive in Minsk, the Lithuanian National Historic Archive in Vilnius and the General Archive of the Piarist Order in Rome. These sources have not been used by Polish researchers thus far. Hence, the study helps to validate and supplement existing research on this college. The funding for the establishment of the college was provided around 1753 by Vitebsk citizens Adam and Anna Świrszczewski. A year later they funded the construction of a wooden church and outbuildings. The college operated a school, which was temporarily relocated to a new foundation in Dubrowna (1785–1799), with the Vitebsk Piarists running only the parish. In 1822 the Tsarist government relocated the Vitebsk Piarists to Polock. Later, in 1830, the monastery and the school again changed location, this time to Vilnius. The Order would never return to Vitebsk.
Artykuł dotyczy dziejów kolegium witebskiego księży pijarów, najmniej znanej szkoły tego zakonu. Niewiele zachowało się źródeł na temat tej placówki edukacyjnej, szczególnie z XVIII w., dlatego jej losy są mało znane. Było ono jednym z ostatnich kolegiów założonych przez to zgromadzenie. Po I rozbiorze kolegium znalazło się w granicach państwa rosyjskiego, dlatego szkoła pijarska w Witebsku nie została włączona w struktury Komisji Edukacji Narodowej, a tym samym nie budziła większego zainteresowania badaczy polskiej oświaty XVIII w.Celem artykułu było przedstawienie działalności kolegium witebskiego. W pracy wykorzystano materiały archiwalne, do których dotarto w wyniku kwerendy w Narodowym Archiwum Historycznym Białorusi w Mińsku, Litewskim Państwowym Archiwum Historycznym w Wilnie oraz Archiwum Generalnym Zakonu Pijarów w Rzymie. Dotychczas nie były one brane pod uwagę przez polskich badaczy. Pozwoliło to zweryfikować, a także w znacznym stopniu uzupełnić, badania dotyczące tej instytucji. Kolegium zostało ufundowane około 1753 r. przezobywateli miasta Adama i Annę Świrszczewskich, rok później ufundowano drewniany kościół i zabudowania gospodarcze. Przy kolegium funkcjonowała szkoła, która na pewien czas pod koniec XVIII w. została przeniesiona do nowej fundacji w Dubrownie (1785–1799), a w Witebsku zakonnicy prowadzili tylko parafię. W 1822 r. pijarzy witebscy zostali przeniesieni przez rząd carski do Połocka, skąd następnie w 1830 r. klasztor oraz szkoła zostały przeniesione doWilna. Zgromadzenie nie wróciło do Witebska.
Артыкул прысвечаны гісторыі віцебскай калегіі ксяндзоў піяраў, найменш вядомай школы гэтага каталіцкага манаскага ордэна. Яна была апошняй піярскай школай, утворанай да 1772 г. Адміністрацыйна адносілася да т.зв. літоўскай правінцыі. На сённяшні дзень маем няшмат крыніц па тэме гэтай школы, асабліва ў XVIII ст., таму яе гісторыя слаба вывучана. Гэта адна з апошніх піярскіх школ. Пасля першага падзелу Польшчы гэтая калегія знаходзілася ў межах Расійскай Імперыі, што паўплывала на тое, чаму Віцебская піярская школа не ўвайшла ў склад Камісіі нацыянальнай адукацыі і не выклікала зацікаўлення з боку даследчыкаў польскай асветы XVIII ст. Мэтай дадзенага артыкула было выяўленне дзейнасці віцебскай калегіі на базе архівальных матэрыялаў, якія знаходзяцца ў Нацыянальным гістарычным архіве Беларусі ў Мінску, Літоўскім дзяржаўным гістарычным архіве ў Вільні, Генеральным архіве ордэна піяраў у Рыме. Дасюль гэтыя матэрыялы не выкарыстоўваліся польскімі даследчыкамі. Такім чынам, мы змаглі не толькі параўнаць дакументы з нашымі ўяўленнямі пра гэтую калегію, але і грунтоўна дапоўніць матэрыял. Школа была створана каля 1753 г. пры падтрымцы жыхароў горада Адама і Анны Свіршчэўскіх, годам пазней былі пабудаваны драўляны касцёл і гаспадарчыя памяшканні. Пры калегіі функцыянавала школа, якая на пэўны час напрыканцы XVIII ст. была перанесена ў новы фонд у Дуброўню (1785–1799), у Віцебску тады функцыянавала толькі парафія. У 1822 г. расійскія ўлады перанеслі віцебскіх піяраў у Полацк, адкуль у 1830 г. манастыр разам са школай зноў быў перанесены, на гэты раз у Вільню. Манаскі ордэн піяраў ніколі больш у Віцебск не вярнуўся.
Źródło:
Studia Białorutenistyczne; 2019, 13
1898-0457
Pojawia się w:
Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szkoły pijarskie na terenie Białorusi
Autorzy:
Ausz, Mariusz Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/624984.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Piarist schools, Piarists, education, Belarus
szkoły pijarskie
pijarzy
edukacja, Białoruś.
асветніцкая дзейнасць піяраў, піяры, адукацыя, Беларусь
Opis:
This article presents the problem of Piarist schools of the Lithuanian provincial on the Belarusian territory.Unfortunately, the collapse of the November Uprising marked the end of the Piarist education. The Piarists paid for their involvement in education among students who actively participated in battles, etc. At the end of the 19th century, on the Austrian territory, Piarist school arose from ruins and function to this day, continuing the beautiful tradition, however, because of their negligible number they cannot function as they used to in the past.After the First World War, it was possible to regain colleges and open schools in Lida, Szczuczyn and Lubieszów.
Артыкул прысвечаны школам піяраў на тэрыторыі Беларусі (т.зв. літоўская правінцыя). Заняпад гэтых пабожных школ надыйшоў пасля лістападовага паўстання. Толькі рэканструкцыя асветы піяраў у названай правінцыі ў канцы ХІХ-стагоддзя дазволіла адкрыцць новыя школы. Пасля першай сусветнай вайны ў так званых крэсах, напр. у Лідзе, Шчучыне і Любашове, ствараліся калегіі, дзе піяры займаліся асветніцкай дзейнасцю.
Artykuł przedstawia losy szkół pijarskich prowincji litewskiej na terytorium Białorusi. Po okresie świetności nastąpił ich upadek po powstaniu listopadowym. Dopiero odbudowa prowincji szkolnictwa pijarskiego pod koniec XIX w. umożliwiła uruchomienie nowych szkół. Po I wojnie światowej otwarto kolegia na tzw. kresach w Lidzie, Szczuczynie oraz Lubieszowie; w Lidzie i Lubieszowie pijarzy prowadzili również działalność edukacyjną.
Źródło:
Studia Białorutenistyczne; 2017, 11
1898-0457
Pojawia się w:
Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stanisław Konarski
Autorzy:
Konopczyński, Władysław (1880-1952).
Współwytwórcy:
Biliński, Piotr (1974- ). Przedmowa
Zielińska, Zofia (1944- ). Przedmowa
Towarzystwo Edukacyjno-Naukowe Ośrodek Myśli Politycznej. pbl
Muzeum Historii Polski (Warszawa). pbl
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Kraków : Warszawa : Ośrodek Myśli Politycznej ; Muzeum Historii Polski
Tematy:
Konarski, Stanisław (1700-1773)
Pijarzy
Oświata
Biografia
Opis:
Na s. red.: Wydanie na podstawie pierwszej edycji, opublikowanej w Warszawie (1926) przez Wydawnictwo Kasy im. Mianowskiego Instytutu Popierania Nauki.
Indeks.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Książka
Tytuł:
Wiekopomna zasługa i zakonna pokora – dzieje serca Stanisława Konarskiego
The memorable service and monastic humility – the history of Stanisław Konarski’s heart
Autorzy:
Mączyński, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/560451.pdf
Data publikacji:
2016-12-31
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Stanisław Konarski
serce
pochówek
epitafium
upamiętnienie
pijarzy
Kraków
heart
burial
epitaph
commemoration
Piarists
Krakow
Opis:
Artykuł zwraca uwagę na interesujący zabytek sprzed 130 lat, znajdujący się w krakowskim kościele pijarów – plastyczną oprawę miejsca złożenia serca Stanisława Konarskiego (1700–1773), zakonnika Szkół Pobożnych z XVIII stulecia, a przy tym wydawcy zbioru praw krajowych Volumina legum, odważnego publicysty domagającego się wzmocnienia władzy królewskiej i zwalczającego liberum veto, reformatora szkolnictwa i założyciela słynącej z nowoczesności uczelni Collegium Nobilium. Kreśli także okoliczności przeniesienia w 1882 roku tej „relikwii” z Warszawy do Krakowa oraz opisuje uroczystość wprowadzenia jej 13 lutego do zakonnej świątyni pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego. Podejmuje również trzy istotne kwestie badawcze. Pierwsza kwestia, która też wielce zajmowała współczesnych – a szczególnie rektora kolegium krakowskiego Adama Słotwińskiego – to problem autentyczności owej pamiątki, która ujawniona została po ponad stu latach od pogrzebu zasłużonego pijara, w prywatnym posiadaniu warszawskiego optyka Jakuba Pika. Zwłaszcza że brakuje jakichkolwiek bezpośrednich świadectw z 1773 roku mówiących o odłączeniu po śmierci Stanisława Konarskiego jego serca od ciała. Jednak zgromadzone przesłanki pozwalają przyjąć z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością, iż jest to autentyczna – i zarazem jedyna po dziś dzień zachowana – cielesna partykuła sławnego zakonnika. Druga kwestia, całkowicie pomijana w ówczesnej refleksji, to przyczyna odłączenia serca od ciała. Ten aspekt rozważań kazał zwrócić uwagę na niezwykle rozpowszechnioną w Rzeczypospolitej – najpierw pośród rodzin monarszych, później także magnaterii i szlachty – nowożytną tradycję osobnych pochówków serc, zazwyczaj składanych w ufundowanej przez zmarłego świątyni. Wskazano, że szczególnie wiele serc oddzielonych od ciał spoczęło w kościołach pijarskich (Rzeszów, Warszawa czy Łowicz). Nie był to jednak obyczaj stosowany wobec zakonników. Casus serca Stanisława Konarskiego dowodzi, że w opozycji wagi wiekopomnych zasług do ślubów zakonnej pokory – zwyciężyły zasługi. Trzecia kwestia, której nie potrafili rozwikłać współcześni, dotyczyła miejsca pierwotnego przeznaczenia puszki z sercem Konarskiego. Konfrontacja skromnych wzmianek z sytuacją warszawskich pijarów w pierwszej połowie XIX wieku pozwoliła ujawnić drogę, jaką ona przebyła. W 1773 roku umieszczono ją w kaplicy konwiktorskiej w pałacu Collegium Nobilium, następnie około 1811 roku została przeniesiona do pijarskiego kościoła przy ulicy Długiej, w roku 1834 zakonnikom zarekwirowano ich świątynię, więc cielesna partykuła Stanisława Konarskiego trafiła do gmachu objętego przez nich kolegium przy ulicy Jezuickiej. Tam znajdowała się do 1866 roku, a po kasacie zakonu znalazła się w rękach Jakuba Pika. Ten starannie ją przechował i ofiarował do krakowskiego kościoła pijarów w Krakowie, gdzie w 1882 roku umieszczono ją w niszy w ścianie prezbiterium. Plastyczną oprawę tego miejsca zaprojektował Tadeusz Łepkowski, ówczesny konserwator zabytków. Zaś popiersie portretowe Stanisława Konarskiego wykonał krakowski rzeźbiarz Tadeusz Błotnicki. Rysy twarzy odwzorował na podstawie konterfektu z czasów Stanisława Augusta – rzeźby André Le Bruna, należącej do pocztu mężów szczególnie dla Rzeczypospolitej zasłużonych, jaki ozdobił otwartą w 1786 roku Salę Rycerską na Zamku Królewskim w Warszawie.
The article concentrates on an interesting 130-year-old artefact located in the Krakow church of Piarists – the decoration of the place where Stanisław Konarski’s (1700–1773) heart was buried. Konarski was a monk of the Pious Schools in the 18th century, as well as publisher of a collection of national laws Volumina legum, a bold commentator calling for strengthening royal power and abolishing liberum veto, reformer of the educational system and founder of the renowned, modern Collegium Nobilium. The circumstances of the discovery and relocation of the relic in 1882 from Warsaw to Krakow and the ceremony of its introduction to the monastic Church of the Transfiguration of Jesus on February 13 are also outlined. Three significant research issues are also discussed. The first one is the problem of the authenticity of the artefact, which was discovered more than a hundred years after Konarski’s death in the possession of a Warsaw optician Jakub Pik. It was then that the question started occupying the minds of researchers, including the rector of the Krakow college Adam Słotwiński. The question is made more relevant by the lack of any direct evidence from 1773 about the removal of Stanisław Konarski’s heart from his body after his death. The information gathered so far allow us to assume, with probability bordering on certainty, that it is authentic and the only surviving part of this famous monk’s body. Another question, totally absent from past reflections on the subject, is the reason why the heart was removed. This particular aspect turns our attention at a strikingly popular early-modern Polish tradition – first in royal families, later also among magnates and nobility – of burying hearts separately, usually by entombing them in a church founded by the deceased. It was found that a considerable number of hearts removed from bodies had been inhumed in Piarist churches (Rzeszów, Warsaw or Łowicz). This tradition, however, did not normally apply to monks. The case of Stanisław Konarski’s heart proves that in the juxtaposition of great merit and monastic vows of humility the merit prevailed. A third question, which contemporaneous researchers could not answer, is the original destination of the box with Konarski’s heart. A confrontation of scant mentions with the situation of Warsaw Piarists in the first half of the 19th century allows us to retrace its route. In 1773 it was placed in the monastic school chapel at Collegium Nobilium, then in 1811 it was relocated to the Piarist church in Długa street; in 1834 the order was deprived of the church, so Konarski’s heart was brought to their college in Jezuicka street. It was held there until 1866, and after the dissolution of the order it was in the possession of Jakub Pik. Pik carefully stored the relic and donated it to the Piarist church in Krakow, where in 1882 it was placed in an alcove in the presbytery. The decoration of the place was designed by Tadeusz Łepkowski, the then restorer. Stanisław Konarski’s bust was sculpted by Tadeusz Błotnicki from Krakow. Facial features were reproduced on the basis of an image from the times of Stanisław August – a sculpture by André Le Brun, displayed in a gallery of people of particular merit to the Republic of Poland opened in the Knights’ Hall at the Royal Castle in Warsaw in 1786.
Źródło:
Folia Historica Cracoviensia; 2016, 22; 265-302
0867-8294
Pojawia się w:
Folia Historica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Piarists and the Commission of National Education’s Piarist Department: Origins, contexts, interpretations
Pijarzy i Wydział Pijarski Komisji Edukacji Narodowej. Korzenie, konteksty, interpretacje
Autorzy:
Puchowski, Kazimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2058097.pdf
Data publikacji:
2018-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów
Tematy:
Commission of National Education
Piarist Department
Piarist Order
Komisja Edukacji Narodowej
Wydział Pijarski
zakon pijarów
Opis:
In the article, the usual emphasis on innovative elements in the description of the characteristics of Stanisław Konarski’s education reform has been contrasted with opinions pointing to the compromise, halfway and eclectic character of the undertaken measures. In fact, it was not until the Piarist schools were subjugated to the Commission of National Education that their status, objectives and programmes were changed. It has to be borne in mind that until the times of the Commission, any changes in regard to education the Piarists had proposed had to be approved by the Order’s supervisors and could not expose the Order to conflict with the Church authorities. On their part, the orders saw education only in relation to the piety that they lived by and desired to instil in others. It impeded the development of science and the distinguished scholars of particular orders for a long time could not bring themselves to accept science’s autonomy from faith. The Commission of National Education removed those barriers to a great extent, continually emphasising the necessity to modernise the programme of education and carefully supervising that process in the schools run by the Piarist Order. What was notable was that by the Commission’s recommendations, Piarist colleges began, more distinctly than ever, radiating the Enlightenment ideas. The greater stress on the teaching of mathematical and natural sciences and the promotion of experiments in pure science were reflective of that transformation.
Źródło:
Rozprawy z Dziejów Oświaty; 2018, 55; 195-216
0080-4754
Pojawia się w:
Rozprawy z Dziejów Oświaty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Św. Józef Kalasancjusz i początki zakonu szkół pobożnych - obchody jubileuszowe
Saint Joseph Calasanz and the beginnings of the Order of the pious schools- jubilee celebrations
Autorzy:
Szmerek, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/545135.pdf
Data publikacji:
2017-06-30
Wydawca:
Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy Redakcja "Nasza Przeszłość"
Tematy:
św. Józef Kalasancjusz
pijarzy
szkoła
wychowanie
jubileusz
Saint Joseph Calasanz
The Order of the Piarists
school
education
jubilee
Opis:
W roku 2017 Zakon Pijarów przeżywa podwójny jubileusz. Obchody mają na celu wspomnienie kanonizacji św. Józefa Kalasancjusza oraz początków założonego przez niego Zakonu. Warto przy tym pamiętać, że analogicznie do czasów obecnych, w latach wcześniejszych Pijarzy także rozumieli potrzebę upamiętniania ważnych wydarzeń ze swojej historii. Uroczystości takie mają bowiem ogromne znaczenia dla tożsamości samego Zakonu. Pozwalają na nowo odkrywać duchowe dziedzictwo i zadania, jakie przed nimi postawił Założyciel. Dają także możliwość promowania duchowości kalasantyńskiej, a także przypomnienia jak ważną rolę odgrywa wychowanie i edukacja w kształtowaniu życia społecznego.
In 2017 the Piarists are celebrating a double jubilee. The celebrations are intended to commemorate the canonization of Saint Joseph Calasanz and the beginnings of the Order founded by him. It is worth remembering that in previous years, similarly to the present times, the Piarists also understood the need to commemorate important events of their history, since such celebrations are extremely important for the identity of the Order. They allow to rediscover the spiritual heritage and the tasks designated by their Founder. They also provide an opportunity to promote Calasanzian spirituality, and to stress the important role of upbringing and education in shaping social life.
Źródło:
Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce; 2017, 127; 257-266
0137-3218
2720-0590
Pojawia się w:
Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ogłoszenia zamieszczane w prasie warszawskiej (w latach 1729–1773) jako źródło informacji o bogatej ofercie wydawniczej literatury religijnej
Advertisements in Warsaw newspapers and magazines (1729–1773) as a source of information about extensive publishing offer of religious literature
Autorzy:
Chrobot, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/951003.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
ogłoszenie
anons
inserat
literatura religijna
jezuici
pijarzy
drukarnia
Opis:
The majority of advertisements published in Warsaw newspapers and magazines in the years 1729-1773, which presented book publishing offers of the Jesuits and the Piarists, referred to religious books. There are mostly sermons, prayers and meditations. The advertisements, both long and short, always inform the reader about the subject of a given book (also the ones which include only a book’s title). Additionally, they give the name of the author or the translator, a publishing house and some information on where a book can be purchased. They are an excellent source of information regarding the need for religious literature. Frequently, they are the only evidence of books which have not survived until today. The also inform about the way in which books were published at that time, e.g. font or paper type.
Źródło:
Studia Wschodniosłowiańskie; 2014, 14; 323-330
1642-557X
Pojawia się w:
Studia Wschodniosłowiańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kolegium pijarów w Chełmie. Historia – architektura – autorstwo
The old College of Piarists in Chełm. History – architecture – authorship
Autorzy:
Mączyński, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1798699.pdf
Data publikacji:
2019-10-24
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Chełm; kolegium; profesorium; pijarzy; Józef Piola; Karol Antoni Bay; rysunek architektoniczny; architektura barokowa; sztuka polska
Chełm; college; profesorium; Piarists; Giuseppe Piola; Carlo Antonio Bay; architectural drawing; baroque architecture; Polish art
Opis:
Budynek dawnego kolegium pijarów w Chełmie – ulokowany przy ulicy Lubelskiej, nieopodal późnobarokowego kościoła Rozesłania Świętych Apostołów – stanowi obecnie siedzibę Muzeum Ziemi Chełmskiej im. Wiktora Ambroziewicza. Dotychczas nie wzbudzał większego zainteresowania badaczy i – jawiąc się jako dzieło architektury pozbawione wyrazistych cech stylowych – nie był przedmiotem naukowej refleksji. Sytuację tę zmienia ujawnienie w zbiorach Archivio Generale delle Scuole Pie w Rzymie zachowanego rysunku z 1698 roku, przedstawiającego ów budynek w rzucie poziomym i w ujęciu aksonometrycznym. Informacje zawarte w dokumentach pisanych przechowywanych w tymże archiwum pozwalają ustalić czas budowy na lata 1698-1700. Projekt dowodzi, że zachowany gmach nie zmienił zasadniczo swej bryły, jednopiętrowej, założonej na planie litery H. Innowacje ograniczyły się tylko do partii dachu nad korpusem głównym, który pierwotnie był dachem krakowskim, oraz do dokonanego w latach 1720-1724 przedłużenia jednego z bocznych skrzydeł (tak by kolegium połączyć z kościołem). Przekształcenia późniejsze nie naruszyły też w sposób zasadniczy podziałów wewnętrznych, w dwuipółtraktowym korpusie głównym, z wprowadzonym tam komunikacyjnym układem krzyżowo-korytarzowym, oraz w jednotraktowych skrzydłach bocznych. Kształt budowli tudzież surowość opracowania jej elewacji, reprezentujących barok w jego odmianie klasycyzującej, wskazują na osobę projektanta – to zapewne Józef Piola, architekt działający w Warszawie na przełomie XVII i XVIII wieku, realizujący podówczas na zlecenie zakonu pijarów również ich zespół kościelno-klasztorny w Szczuczynie. Natomiast dokonane w 1 połowie XVIII wieku przedłużenie skrzydła kolegium należy najpewniej wiązać z osobą innego stołecznego architekta – Karola Antoniego Baya, który w tym samym czasie, wraz ze swym zięciem, Vincenzo Rachettim, także architektem, wykonywał dla pijarów z Chełma oszacowanie dochodowości ich parceli położonej na przedmieściach miasta Lublina. Gmach w Chełmie pełnił funkcję zakonnego kolegium, a w pewnych okresach także profesorium, w którym wyższe nauki z filozofii pobierali pijarscy klerycy. Wbrew pojawiającym się sugestiom nigdy nie mieściła się w nim prowadzona przez pijarów szkoła publiczna. Ta pojawiła się tutaj – jako gimnazjum rosyjskie – dopiero po powstaniu styczniowym i kasacie domu zakonnego Scholarum Piarum.
The building of the old College of Piarist in Chełm – located on Lubelska Street, near the late baroque Church of Holy Apostles the Messengers – is now the seat of the Wiktor Ambroziewicz Chełm Land Museum. Until now, it has not raised much interest among researchers and – appearing as a work of architecture devoid of expressive style features – has not been the subject of scientific reflection. This situation is changed by the disclosure of the preserved drawing from 1698, showing the building in a horizontal projection and axonometric view, stored in the Archivio Generale delle Scuole Pie in Rome. The information contained in written documents kept there allow to determine the time of construction of the building for the years 1698-1700. The project proves that the preserved edifice did not change substantially its one-story block, set on the plan of the letter H. The innovations concerned only the roof part over the main body, which was originally the Krakow roof, and the extension of one of the side wings in 1720-1724 (so that the college was connected to the church). Neither did the subsequent transformations significantly affect the internal divisions, be it in the two-and-a-half tract main corpus, with the cross-corridor communication system introduced therein, or in the single tract side wings. The shape of the building and the severity of the development of its facade, representing the baroque in its classicizing version, suggests the designer – Giuseppe Piola, an architect working in Warsaw at the turn of the 17th and 18th centuries, building, at the request of the Piarist order, also their church and monastery complex in Szczuczyn. However, the extension of the college wing made in the first half of the 18th century should probably be associated with the person of another capital architect – Carlo Antonio Bay, who at the same time, together with his son-in-law, Vincenzo Rachetti, also an architect, made calculations for the Piarist priests from Chełm for the profitability of their parcel located in the suburbs of the city of Lublin. The building in Chełm was a monastic college, and at certain times also a “profesorium”, in which Piarist clerics learned philosophy at a higher level of education. Contrary to some suggestions, there was never a public school run by the Piarists in this building. It was founded – as a Russian gymnasium – only after the January Uprising and the dissolution of the Scholarum Piarum community.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 4; 5-44
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pietas Et Litterae. Wpływ kolegium pijarów w Podolińcu na rozwój dawnego szkolnictwa
Pietas Et Litterae. The Influence of the Piarist College in Podolínec on the Development of Old-Time Education
Autorzy:
Mirek, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1022852.pdf
Data publikacji:
2020-12-21
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Podoliniec
św. Józef Kalasanty
pijarzy
kolegium pijarów
szkolnictwo
RĘKOPISY
starodruki
Podolínec
St Joseph Calasanz
Piarists
Piarist college
education
manuscripts
old prints
Opis:
Artykuł nawiązuje do wystawy Pietas et litterae w Galerii ,,Dawna Synagoga” w Nowym Sączu, na której prezentowano ocalałe pamiątki z kolegium pijarów w Podolińcu. Większość prezentowanych eksponatów po raz pierwszy od wieków opuściło na czas wystawy miejsca swego przechowywania. Wśród nich znalazły się m.in. dyplomy pergaminowe, rękopiśmienne kroniki kolegium, księgi rejestrujące uczniów, zakonników i nowicjuszy, księgi zmarłych wykładowców, stare druki i książki wydane w XIX wieku, portrety profesorów podolinieckich, fundatora klasztoru i kolegium w Podolińcu, Stanisława Lubomirskiego oraz obrazy z cyklu ,,Żywot św. Józefa Kalasantego”, a także szaty liturgiczne, pieczęć z wyobrażeniem Nawiedzenia Maryi Panny, paramentarz – malowana szafa na szaty i przybory liturgiczne, mapa Węgierskiej Prowincji Pijarskiej, malowany widok Podolińca z 1836 r. oraz świadectwa szkolne ucznia kolegium Jana Kalety. Prezentowane na wystawie eksponaty wypożyczone zostały m.in. z Centralnego Archiwum Węgierskiej Prowincji Pijarskiej w Budapeszcie, Muzeum Lubowniańskiego w Starej Lubowni, Archiwum i Biblioteki Pijarów w Krakowie, Muzeum Narodowego w Krakowie, Sądeckiej Biblioteki Publicznej im. Józefa Szujskiego, Kolegium Pijarów w Prewidzy, parafii rzymskokatolickich w Podolińcu i Toporcu, a także ze zbiorów prywatnych Ludwika Kalety z Podolińca.
The article refers to the exhibition Pietas et litterae in the ‘Old Synagogue’ Gallery in Nowy Sącz, where surviving souvenirs from the Piarist college in Podolínec were presented. Most of the exhibits presented have left their storage places during the exhibition for the first time in centuries. These included parchment diplomas, handwritten chronicles of colleges, books recording the students, monks and novices, books of deceased lecturers, old prints and books published in the nineteenth century, portraits of professors from Podolínec, the founder of the monastery and college in Podolínec, Stanisław Lubomirski, and paintings from the series of “Żywot św. Józefa Kalasantego”, as well as liturgical robes, a seal with the image of the Visitation of the Virgin Mary, a paramentary (i.e. a painted wardrobe for liturgical robes and instruments), a map of the Hungarian Piarist Province, a painted view of Podolínec from 1836 and school certificates of a student of the Jan Kaleta College. The exhibits presented at the exhibition have been borrowed from the Central Archive of the Hungarian Piarist Province in Budapest, the Museum in Stará Ľubovňa, the Piarist Archive and Library in Krakow, the National Museum in Krakow, the Józef Szujski Public Library in Nowy Sącz, the Piarist College in Prievidza, the Roman Catholic parishes in Podolínec and Toporec, as well as from the private collections of Ludwik Kaleta of Podolínec.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2020, 114; 245-263
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies