Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę ""Nagroda Nobla"" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-54 z 54
    Tytuł:
    Rytmy biologiczne i mechanizm zegara okołodobowego w mózgu - nagroda Nobla 2017
    Autorzy:
    Bilska, B.
    Doktor, B.
    Pyza, E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/845341.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
    Tematy:
    fizjologia
    medycyna
    Nagroda Nobla 2017
    rytmy biologiczne
    zegar okolodobowy
    melatonina
    muszka owocowa
    Drosophila melanogaster
    Źródło:
    Wszechświat; 2018, 119, 01-03
    0043-9592
    Pojawia się w:
    Wszechświat
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Łowcy skarbów natury. Nagroda Nobla 2015 w zakresie fizjologii lub medycyny
    The hunters of nature treasures. The Nobel prize in physiology or medicine 2015
    Autorzy:
    Doligalska, Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1191332.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
    Tematy:
    artemizynina
    filariozy
    iwermektyna
    malaria
    nagroda Nobla 2015
    Opis:
    W 2015 r. Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny przyznano za opracowanie terapii przeciw chorobom tropikalnym, malarii i filariozom. Youyou Tu z Chin, specjalistka w dziedzinie farmakologii naturalnej, została nagrodzona za wskazanie artemizyniny w roślinie Artemisia annuata, jako leku hamującego namnażanie się zarodźca malarycznego w krwi człowieka. Satoshi Omura, mikrobiolog z Japonii i William Campbell amerykański biochemik i parazytolog, pochodzący z Irlandii, zostali nagrodzeni za zidentyfikowanie i wyizolowanie awermektyny ze szczepu bakterii Stretomyces avermicilis produkującego związek o silnej aktywności przeciwnicieniowej. Zastosowanie artemizyniny i iwermektyny ocaliło życie milionów dzieci w Afryce oraz zahamowało szerzenie się filarioz, groźnych chorób przyczyniających się do utraty wzroku i deformujących ciało ludzkie. W artykule omówiono historię odkrycia i mechanizm działania leków. Wprowadzenie globalnych programów leczenia w krajach tropikalnych przyczynia się do poprawy sytuacji ekonomicznej i społecznej na obszarach, na których choroby te dzięki lekom są coraz rzadziej notowane.
    The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2015 was awarded to Youyou Tu "for her discoveries concerning a novel therapy against Malaria", and William C. Campbell and Satoshi Ōmura "for their discoveries concerning a novel therapy against infections caused by roundworm parasites". Chinese pharmacologist - Tu, identified artemisinin isolated from Artemisia annuata for inhibition of malaria development in the blood of man. Omura, microbiologist from Japan and William C. Campbell, biochemist and parasitologist from USA discovered anti-nematode activity of awermectin, extracted from bacteria Streptomyces avermicilis. Administration of drugs against malaria and filariasis salvaged millions lives, and reduced transmission of pathogens responsible for the lost vision and disability in Africa, Asia and Latin America. The history of the discoveries and mechanisms of drugs action are presented. International programs for the health introduced at the global scale have improved economic and social conditions in countries where diseases due to the treatment develop less frequently.
    Źródło:
    Kosmos; 2016, 65, 3; 303-308
    0023-4249
    Pojawia się w:
    Kosmos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Viva l’Italia: Carducci, uno strano Nobel
    Niech żyją Włochy: Carducci, dziwna Nagroda Nobla
    Long live Italy: Carducci, the strange Nobel Prize
    Autorzy:
    Scarsella, Alessandro
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/16729632.pdf
    Data publikacji:
    2022-05-13
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Italia
    Giosue Carducci
    premio Nobel
    Italy
    Nobel Prize
    Włochy
    Nagroda Nobla
    Opis:
    Si ricostruisce l'atmosfera che accompagnònel 1906  il conferimento del Premio Nobel per  la letteratura a Giosue Carducci, sottolinenandone l'anacronsmo e le motivazioni esplicitamente nazionalistiche e sotterraneamente antiasburgiche. Tuttavia, la ricezione novecentesca di Carducci, da Croce fino alle soglie del 1968 continuerà a ribadirne la priorità nel canone della poesia italiana moderna.
    This article reconstructs the atmosphere surrounding the award of the Nobel Prize for Literature to Giosue Carducci in 1906, highlighting his anachronism and overtly nationalist and latent anti-Habsburg motivations. However, the twentieth-century reception of Carducci, from Benedetto Croce’s remarks to the opinions formulated at the dawn of 1968, would continue to emphasize his essential place in the canon of modern Italian poetry.
    W artykule Autor rekonstruuje atmosferę, jaka towarzyszyła przyznaniu literackiej Nagrody Nobla Giosue Carducciemu w 1906 roku, podkreślając jego anachronizm oraz jawnie nacjonalistyczne i utajone antyhabsburskie motywacje. Jednak dwudziestowieczna recepcja Carducciego, począwszy od uwag Benedetta Crocego aż do opinii formułowanych u progu 1968 roku, nadal będzie podkreślać jego istotne miejsce w kanonie współczesnej poezji włoskiej.
    Źródło:
    Fabrica Litterarum Polono-Italica; 2022, 4; 1-7
    2658-185X
    Pojawia się w:
    Fabrica Litterarum Polono-Italica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z ostatniej chwili... Nagroda Nobla 2012 z fizjologii lub medycyny
    Autorzy:
    Dulak, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/847158.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
    Tematy:
    fizjologia
    medycyna
    Nagroda Nobla 2012
    Gurdon John
    Yamanaka Shinya
    badania naukowe
    reprogramowanie komorek somatycznych
    komorki macierzyste
    indukowane komorki pluripotencjalne
    komorki iPSC zob.indukowane komorki pluripotencjalne
    Źródło:
    Wszechświat; 2012, 113, 10-12
    0043-9592
    Pojawia się w:
    Wszechświat
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nagroda Nobla 2011: dwa rodzaje odporności
    Nobel Prize 2011: two types of immunity
    Autorzy:
    Drela, Nadzieja
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1194708.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
    Opis:
    Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny w 2011 r. otrzymali Bruce A. Beutler i Jules A. Hoffmann za odkrycie mechanizmów indukcji odporności wrodzonej oraz Ralph M. Steinman za odkrycie komórek dendrytycznych i ich roli w rozwoju odporności nabytej. Wyniki wieloletnich badań uczonych oraz ich współpracowników zrewolucjonizowały poglądy na podstawy funkcjonowania układu odpornościowego i mechanizmy aktywacji komórek obronnych. Bruce Beutler i Jules Hoffmann scharakteryzowali białkowe receptory odpowiedzialne za rozpoznawanie patogenów i wykazali ich udział w aktywacji komórek odporności wrodzonej, a Ralph Steinman zidentyfikował komórki dendrytyczne i opisał ich unikatową zdolność do indukcji odporności nabytej.
    Bruce Beutler, Jules Hoffmann and Ralph Steinman share the Nobel Prize in physiology and medicine. Beutler and Hoffmann elucidated the sensory branch of innate immunity. They discovered and characterized the receptors of innate immune cells involved in the recognition of invading pathogens and analyzed the intracellular signaling pathways leading to development of inflammation and mobilization of the front line of defense against pathogens. Hoffmann concentrated on the role of Toll receptors in Drosophila melanogaster, Beutler on the role of Toll-like receptors in mammals. Steinman investigated mouse dendritic cells and their role in the induction of adaptive immunity, the second line of immune response that comes into play when innate immunity is not enough. The findings of Steinman established dendritic cells as a link between innate and adaptive immunity.
    Źródło:
    Kosmos; 2012, 61, 4; 535-546
    0023-4249
    Pojawia się w:
    Kosmos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mechanizm zegara biologicznego. Nagroda Nobla 2017 w dziedzinie fizjologii lub medycyny
    Mechanism of circadian clock. The 2017 Nobel Prize in physiology or medicine
    Autorzy:
    Giebultowicz, Jadwiga
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1033710.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
    Tematy:
    biological clock
    circadian rhythms
    clock genes
    Drosophila melanogaster
    Nobel Prize
    geny zegarowe
    nagroda Nobla
    rytmy okołodobowe
    zegar biologiczny
    Opis:
    Since 1901, the Nobel Prize has been awarded to scientists who have made the most important discoveries for the benefit of humanity. The 2017 Nobel Prize in Physiology or Medicine was awarded jointly to Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash and Michael W. Young “for their discoveries of molecular mechanisms controlling the circadian rhythm.” It may be surprising to learn that those three scientists dedicated their entire careers to research on the fruit fly, Drosophila melanogaster. However, as their studies progressed, it became increasingly clear that the mechanism of the biological clock that they discovered in Drosophila is very similar to a timekeeping mechanism present in mammals, including humans. Through interdisciplinary work between scientists performing basic research on model organisms and medical doctors, we have learned over time that daily rhythms support human health while disruption of these rhythms is associated with a range of pathological disorders such as cardiovascular problems, metabolic, neurological, and many other diseases. This short review highlights critical milestones on the way to understanding biological clocks, focusing on the roles played by the three Nobel Prize winners.
    Od roku 1901 Nagroda Nobla jest przyznawana naukowcom za najważniejsze odkrycia służące dobru ludzkosci. Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny w 2017 roku otrzymali trzej amerykańscy uczeni Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash i Michael W. Young "za odkrycie mechanizmu molekularnego, który kontroluje rytmy okołodobowe". Może się to wydać zaskakujące, ale ci trzej nobliści poświęcili swoje kariery naukowe badaniom nad muszką owocową, Drosophila melanogaster. Jednak w miarę postępu ich badań stawało się coraz bardziej oczywiste, że mechanizm zegara biologicznego, odkryty u muszki Drosophila, jest bardzo podobny do zegara, który posiadają ssaki, łącznie z człowiekiem. Interdyscyplinarna współpraca między naukowcami prowadzącymi badania podstawowe na organizmach modelowych i lekarzami prowadzącymi badania kliniczne ujawniła istotną rolę rytmów dobowych w utrzymaniu zdrowia człowieka. Dlugotrwałe zakłócenie tych rytmów stanowi czynnik ryzyka wielu patologii, takich jak choroby serca, cukrzyca, otyłość czy choroby układu nerwowego. Artykuł krótko podsumowuje odkrycia, stanowiące kamienie milowe na drodze poznania mechanizmu zegara biologicznego, ze szczególnym uwzględnieniem roli trzech noblistów 2017 w tym procesie.
    Źródło:
    Kosmos; 2018, 67, 2; 245-249
    0023-4249
    Pojawia się w:
    Kosmos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny w 1979 roku za rozwój tomografii komputerowej
    The Nobel Prize in physiology or medicine 1979 for the development of computer-assisted tomography
    Autorzy:
    Dereń, E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/261611.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Politechnika Wrocławska. Wydział Podstawowych Problemów Techniki. Katedra Inżynierii Biomedycznej
    Tematy:
    Nagroda Nobla 1979
    tomografia komputerowa
    Allan Cormack
    Godfrey Hounsfield
    Nobel Prize 1979
    computer assisted tomography
    Opis:
    Od 1901 roku Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny została przyznana już 105 razy. Do tej pory otrzymało ją ponad 200 osób. Jako jedna z pięciu nagród jest zapisana w testamencie Alfreda Nobla. W 1979 roku Nagrodę Nobla otrzymali dwaj naukowcy – amerykański fizyk Allan M. Cormack oraz brytyjski inżynier Godfrey N. Hounsfield. To prestiżowe wyróżnienie zostało im przyznane za ich wkład w rozwój tomografii komputerowej. Nagroda została podzielona między laureatów po połowie.
    Since 1901 Nobel Prize in Physiology or Medicine was awarded 105 times. Up till now the prize has been awarded to more than 200 people. As one of the five awards, Nobel Prize in Physiology or Medicine was mentioned in the Alfred Nobel’s testament. In 1979 Nobel Prize was awarded jointly to two scientists – American physicist Allan M. Cormack and British engineer Godfrey Hounsfield. This prestigious award was granted to them for their contribution to development of computer assisted tomography. The prize was divided equally between the winners.
    Źródło:
    Acta Bio-Optica et Informatica Medica. Inżynieria Biomedyczna; 2014, 20, 4; 227-233
    1234-5563
    Pojawia się w:
    Acta Bio-Optica et Informatica Medica. Inżynieria Biomedyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nagrody im. Alfreda Nobla z ekonomii z buntem mas w tle
    Autorzy:
    Sobiecki, Roman
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/697939.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
    Tematy:
    nagroda Nobla
    ekonomia
    specjalizacja w nauce
    gospodarka
    Opis:
    Przyznanie Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii Thomasowi J. Sargentowi oraz Christopherowi A. Simsowi, jest dla autora okazją do refleksji na temat postępującego procesu specjalizacji w nauce. I o ile specjalizacja stanowi konieczny warunek rozwoju nauki, to autor ma wątpliwości, czy nadmierna specjalizacja w ekonomii będzie służyć gospodarce.
    Źródło:
    Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie; 2011, 21, 4; 100-105
    1896-656X
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nagroda Nobla w 2012 roku za przełomowe metody eksperymentalne umożliwiające pomiar i manipulację pojedynczych układów kwantowych
    The Nobel Prize in physics 2012 for ground-breaking experimental methods that enable measuring and manipulation of individual quantum systems
    Autorzy:
    Melcer, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/261214.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Politechnika Wrocławska. Wydział Podstawowych Problemów Techniki. Katedra Inżynierii Biomedycznej
    Tematy:
    Nagroda Nobla 2012
    fizyka
    systemy kwantowe
    Nobel Prize 2012
    physics
    quantum systems
    Opis:
    W 2012 roku Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki otrzymali Serge Haroche i David J. Wineland „za przełomowe eksperymentalne metody, które umożliwiają pomiar i manipulację pojedynczych układów kwantowych”. Ich odkrycia pozwalają na wielokrotne obserwacje stanów kwantowych obiektów, takich jak fotony i jony, bez dekoherencji, czyli wymuszonego sprowadzenia tych cząsteczek na stałe do jednego z możliwych stanów. Przeprowadzone eksperymenty polegają na uwięzieniu cząsteczek w odpowiednich pułapkach jonowych schłodzonych do temperatur bliskich zeru absolutnemu, umieszczonych w próżni, a następnie wykorzystaniu różnic w sposobie oddziaływania cząsteczek na otoczenie w mierzonych stanach kwantowych. Te odkrycia wpłynęły na badania związane m.in. z komputerami kwantowymi i dokładnością pomiaru czasu.
    The Nobel Prize in Physics 2012 was awarded to Serge Haroche and David J. Wineland „for ground-breaking experimental methods that enable measuring and manipulation of individual quantum systems”. Their discoveries enable observing quantum states of objects, such as photons and ions, without decoherence, that is without forcefully making the particle choose one of the states. The experiments are based on trapping the particles in appropriate ion traps, cooled to temperatures close to the absolute zero, placed in vacuum, and then using the differences in interaction of the particles in different quantum states with the environment. These discoveries enabled advancements in studies of quantum computers and precise time measurements.
    Źródło:
    Acta Bio-Optica et Informatica Medica. Inżynieria Biomedyczna; 2014, 20, 4; 234-237
    1234-5563
    Pojawia się w:
    Acta Bio-Optica et Informatica Medica. Inżynieria Biomedyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nagroda Nobla z chemii w 2014 roku za rozwój wysokorozdzielczej mikroskopii fluorescencyjnej
    The Nobel Prize in chemistry 2014 for the development of super-resolved fluorescence microscopy
    Autorzy:
    Frączkowska, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/261752.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Politechnika Wrocławska. Wydział Podstawowych Problemów Techniki. Katedra Inżynierii Biomedycznej
    Tematy:
    Nagroda Nobla 2014
    STED
    Stefan Hell
    Eric Betzig
    William Moerner
    limit dyfrakcji Abbego
    mikroskopia optyczna
    Nobel Prize 2014
    Abbe’s diffraction limit
    optical microscopy
    Opis:
    Możliwości obrazowania za pomocą mikroskopów optycznych przez długi czas były ograniczone przez tzw. limit dyfrakcji Abbego. Skutkiem istnienia tej granicy jest fakt, że za pomocą mikroskopii świetlnej nie można osiągnąć lepszej rozdzielczości niż połowa długości fali światła. Za obejście tej granicy przy pomocy cząsteczek fluorescencyjnych i zastosowanie specjalnej techniki obrazowania mikroskopowego, Królewska Szwedzka Akademia Nauk zdecydowała o przyznaniu Nagrody Nobla z chemii w 2014 roku trzem naukowcom – Stefanowi W. Hellowi, Williamowi E. Moernerowi oraz Ericowi Betzigowi. Ich prace doprowadziły do skonstruowania mikroskopu fluorescencyjnego o wysokiej rozdzielczości oraz przyczyniły się do rozwoju technik obrazowania pojedynczych molekuł (stimulated emission depletion microscopy STED). Nastąpił wtedy prawdziwy przełom w technikach mikroskopowych, który umożliwił mikroskopii optycznej spojrzenie w nanoświat.
    The imaging capabilities using optical microscopes for a long time have been limited by the so-called Abbe’s diffraction limit. According to it, light microscopy cannot achieve resolution better than a half of the light wavelength. For overcoming this limit by using the fluorescent molecules and special microscopic imaging techniques, The Royal Swedish Academy of Sciences has decided to award Stefan W. Hell, William E. Moerner and Eric Betzig the Nobel Prize in Chemistry in 2014. Their works led to the development of super-resolution fluorescence microscopy and single-molecule imaging techniques (stimulated emission depletion microscopy STED). It was a real breakthrough in microscopy techniques that enabled optical microscopy look into the nanoworld.
    Źródło:
    Acta Bio-Optica et Informatica Medica. Inżynieria Biomedyczna; 2014, 20, 4; 238-245
    1234-5563
    Pojawia się w:
    Acta Bio-Optica et Informatica Medica. Inżynieria Biomedyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Autofagia, czyli wielkie sprzątanie
    Autophagy, a big cleaning
    Autorzy:
    Orzechowski, Arkadiusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1034132.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
    Tematy:
    autofagy
    degradation
    disease
    Nobel Prize 2016
    recycling
    autofagia
    choroba
    degradacja
    Nagroda Nobla 2016
    recykling
    Opis:
    Autofagia jest procesem fizjologicznym zachodzącym u eukariontów (rośliny, grzyby i zwierzęta), polegającym na degradacji różnych składników komórki rozpoznanych jako uszkodzone lub zbędne. W zasadzie, każdy proces prowadzący do przekazania materiału komórkowego lizosomom należy uważać za autofiagię. W zjawisku kontrolowanej autodestrukcji lizosomy pełnią rolę komórkowego "zakładu oczyszczania i utylizacji odpadów". W pewnym uproszczeniu można uznać, że autofagia jest dla komórki "sprzątaczką" z umiejętnością recyklingu. Pomimo że o autofagii wiedziano już w latach 60. ubiegłego wieku, rodzaje autofagii (mikro-, makro- i autofagia zależna od białek opiekuńczych) oraz przebieg i mechanizmy sprawcze zostały poznane i szczegółowo opisane dopiero po wprowadzeniu nowych technik biologii molekularnej w czym szczególnie zasłużył się Yoshinori Ohsumi, uhonorowany w roku 2016 Nagrodą Nobla z Fizjologii lub Medycyny. Obecnie wiadomo, że autofagia nadzoruje ważne fizjologiczne funkcje, ale nabiera szczególnego znaczenia w warunkach stresu komórkowego, kiedy dochodzi do uszkodzenia komórki. Taka sytuacja ma miejsce w stanach chorobowych, przy czym wiele obserwacji zebranych od chorych i dane doświadczalne wskazują nieprawidłowo działającą autofagię jako przyczynę choroby.
    Autophagy is a physiological process found in eukariotes (plants, fungi, and animals) in which different cellular constituents identified as damaged or obsolete are degraded. In principle, every process of trafficking cell components into the lysosomes should be regarded as autophagy. In the progressive and controlled autodestruction the lysosomes represent waste disposal and recycling centre. Truthfully, autophagy could be considered a "housekeeper" with recycling capability. Alhough autophagy is known from early sixties of the last century, individual forms of autophagy (micro-, makro-, and chaperone-mediated autophagy, CMA) as well as precise course was not described in details unless molecular biology techniques were applied, for which Yoshinori Ohsumi was honoured with Nobel Prize in Physiology or Medicine in 2016. Nowadays, it is widely accepted that autophagy controls important physiological functions where cellular components need to be degraded and recycled, and it is even more important in stress conditions, when cells undergo damage. Such situations come up in diseases, moreover a great deal of observations obtained from sick individuals as well as experimental data confirm abnormal autophagy as a cause of disease.
    Źródło:
    Kosmos; 2017, 66, 2; 153-166
    0023-4249
    Pojawia się w:
    Kosmos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Neurofizjologiczne korelaty pamięci przestrzennej - nagroda Nobla z fizjologii lub medycyny 2014
    Neurophysiological correlates of spatial memory - 2014 Nobel prize in physiology or medicine
    Autorzy:
    Czajkowski, Rafał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1177390.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
    Opis:
    Zdolność do rozpoznawania i zapamiętywania parametrów środowiska zewnętrznego oraz umiejętność wykorzystywania tej wiedzy stanowią niezwykle przydatny zestaw cech adaptacyjnych u zwierząt. Funkcja ta określana jest jako pamięć przestrzenna. Jej rozwój związany jest z ewolucyjnym wzrostem skomplikowania anatomicznego i funkcjonalnego mózgu i wykształceniem nowych struktur odpowiedzialnych za specyficzne aspekty pamięci. U ssaków centralną strukturą systemu odpowiedzialnego za pamięć przestrzenną jest hipokamp. Odpowiada on za indeksowanie i przywoływanie elementów, które formują spójną, trójwymiarową reprezentację przestrzenną (mapę kognitywną). Zarządza także procesami znajdowania części wspólnych pomiędzy podobnymi kontekstami lub też ich rozróżniania. W hipokampie znajdują się komórki miejsca: neurony generujące potencjały czynnościowe w specyficznych lokalizacjach. Kora środwęchowa stanowi główne źródło projekcji do tej struktury. Odbiera informację od innych obszarów i kieruje ją do hipokampa. W jej przyśrodkowej części znajdują się trzy rodzaje komórek o aktywności modulowanej przez informację przestrzenną. Komórki siatki aktywowane są w węzłach równomiernej heksagonalnej siatki pokrywającej całą dostępną przestrzeń. Neurony granicy reagują na fizyczne przeszkody, zaś komórki kierunku głowy rejestrują zmiany pozycji głowy zwierzęcia. Wspólnie te cztery rodzaje komórek modulowanych przestrzennie tworzą neurofizjologiczne podstawy pamięci przestrzennej u wszystkich ssaków. Ten układ jest również odpowiedzialny za skomplikowane formy pamięci epizodycznej u człowieka.
    The ability to recognize and remember the features of external environment and to utilize this knowledge is one of the most fascinating adaptive features in the animal kingdom. This phenomenon is commonly referred to as spatial memory. The development of such capability is fueled by evolutionary progress in the complexity of brain structure and function. This includes the emergence of specialized brain structures responsible for all aspects of spatial memory. In mammals the central structure involved in spatial memory is the hippocampus. This structure is believed to be responsible for indexing and retrieval of memory traces that form a coherent three dimensional spatial representation (cognitive map). It also orchestrates processes such as differentiating or finding common features between similar yet distinct contexts. Hippocampus harbors the place cells: neurons that respond to a particular location in the environment by firing action potentials. The entorhinal cortex is anatomically positioned as a gateway to the hippocampal formation. It gathers information from other brain areas and feeds it to hippocampus. In the medial part of entorhinal cortex several types of spatially modulated neurons can be found. The grid cells fire at the nodes of a hexagonal pattern as the animal traverses the environment, creating a lattice that can serve as metric for the generation of place fields. Border cells react to the physical boundaries of the environment, firing at the edge of impassable walls. The head direction cells react to the changes in the head position, firing preferentially at a specific horizontal angle. Together, the interactions within elements of this system form the neurophysiological foundation for spatial memory in all mammals. They are also responsible for complex episodic memory in humans
    Źródło:
    Kosmos; 2015, 64, 2; 197-202
    0023-4249
    Pojawia się w:
    Kosmos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Budowa przestrzenna i działanie rybosomu bakteryjnego. Nagroda Nobla z chemii 2009
    The structure and function of the ribosome. Nobel Prize in chemistry 2009
    Autorzy:
    Trylska, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1195641.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
    Opis:
    The Nobel prize in chemistry was awarded to Venkatraman Ramakrishnan, Thomas A. Steitz and Ada E. Yonath for their studies on the structure and function of the ribosome. These scientists used X-ray crystallography to determine the three dimensional structure of the bacterial ribosome at atomic resolution. The knowledge of the positions of atoms in such a large macromolecular complex helped to resolve its mechanism of action. Their studies confirmed that the ribosome is a ribozyme and exerts its catalytic power from the RNA and not proteins. This paves way to design novel antibiotics targeting the bacterial ribosome. Next step would be to determine a high resolution structure of the eukaryotic ribosome which is larger and more complicated than the prokaryotic one.
    Źródło:
    Kosmos; 2010, 59, 1-2; 9-16
    0023-4249
    Pojawia się w:
    Kosmos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zależna od ubikwityny degradacja białek: Nagroda Nobla z chemii w 2004 roku
    Nobel Prize in chemistry in 2004 for ubiquitin-dependent protein degradation
    Autorzy:
    Grzelakowska-Sztabert, Barbara
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1198591.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
    Opis:
    In the article Nobel laureates in chemistry for 2004 - Irvine Rose, Avram Hershko and Aron Ciechanover - and their achievements in elucidating the ubiquitin-mediated protein degradation are presented and the function of ubiquitin in this process is shortly reviewed. Moreover, ubiquitin ligases involved in the ubiquitylation of the main cell cycle regulators as well as the mechanisms regulated by their activities are described. Examples of the abnormalities of functioning of the ubiquitin/proteasome system in various diseases and possibilities of pharmacological intervension in its action are also presented.
    Źródło:
    Kosmos; 2005, 54, 2-3; 133-148
    0023-4249
    Pojawia się w:
    Kosmos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Telomery i telomeraza - starzenie komórkowe - nagroda Nobla z fizjologii lub medycyny 2009
    Telomeres, telomerases and cellular senescence. 2009 Nobel Prize in physiology or medicine
    Autorzy:
    Sikora, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1195525.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
    Opis:
    The 2009 Nobel Prize in Physiology or Medicine was awarded to Elizabeth H Blackburn, Jack W Szostak and Carol W Greider for their discovery of how chromosomes are protected by telomeres and the enzyme telomerase. They solved a fundamental problem in biology, namely how can the ends of chromosomes (telomeres) avoid erosion during cellular divisions. First, working on unicellular organisms, such as yeast and ciliate, they demonstrated that chromosomal ends have an evolutionary conserved structure and function. Then, in a series of meticulous biochemical studies, they revealed the existence of a previously predicted enzyme, named telomerase, responsible for the synthesis of telomeres. Telomerase appeared to be a nucleoprotein, reverse transcriptase with an intrinsic RNA template. The active telomerase was shown by others in cancer but not in normal somatic cells and telomere erosion was immediately considered as a "replicometer" or mitotic clock" counting divisions of somatic normal cells and inducing permanent cell growth arrest (replicative senescence). The discovery of telomerase has deeply influenced biomedical research and paved the way for the development of cancer therapies based on telomerase inhibition. However, subsequently it appeared that cellular senescence is beneficial because it protects the division of cells with short labile chromosomes being potentially prone to cancer transformation. Recently, it has been shown that senescence is a cell stress response to telomeric and nontelomeric DNA damage induced by oncogenic viruses, oxygen or genotoxic stress and critically short or nonfunctional telomeres, respectively. This reinforced the idea of cellular senescence as a cancer barrier but raised doubts in "replicometer" as a main cause of cellular senescence. However the story seems to be even more complicated and double-dealing as senescent cells secrete a myriad of factors, including pro-inflammatory cytokines, creating a microenvironment supporting organismal ageing and the development of age-related diseases, including cancer. Altogether, it seems, that the hopes put in telomerase as a key to eternal youth turned out to be vain.
    Źródło:
    Kosmos; 2010, 59, 1-2; 1-8
    0023-4249
    Pojawia się w:
    Kosmos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Woda morska i dziury w błonach - Nagroda Nobla z chemii za rok 2003
    Sea water and holes in membranes - Nobel Prize in chemistry for 2003
    Autorzy:
    Pikuła, Sławomir
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1199380.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
    Opis:
    The Nobel Prize in Chemistry for 2003 was awarded by the Royal Swedish Academy of Sciences in equal parts to two American scientists: Peter Agre from Johns Hopkins University School of Medicine in Baltimore, for the discovery of the water channels, aquaporins, and Roderick MacKinnon from Howard Hughes Medical Institute, the Rockefeller University in New York, for structural and mechanistic studies of the ion channels, especially the potassium and chloride channels. The major breakthrough made by the two scientists in our understanding of water and ion transport processes through biological membranes are briefly described in this editorial note, and the list of their recent selected publications is provided.
    Źródło:
    Kosmos; 2004, 53, 3-4; 243-249
    0023-4249
    Pojawia się w:
    Kosmos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Àngel Guimerà – czy tylko dobro narodowe Katalończyków?
    Àngel Guimerà – A National Treasure – For Catalan Only?
    Autorzy:
    Sawicka, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1913004.pdf
    Data publikacji:
    2021-04-06
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    teatr kataloński
    Nagroda Nobla
    języki mniejszościowe
    Catalan theater
    the Nobel Prize
    minority languages
    Opis:
    Tematem artykułu jest sytuacja literatury tworzonej w Hiszpanii w języku mniejszościowym, katalońskim, i ocena szans, jakie literatura w tym języku miała na pokonanie stereotypu literatury peryferyjnej, a także recepcja tej literatury przedstawiona z perspektywy synchronicznej, współczesnej Àngelowi Guimerze, w Katalonii, w Hiszpanii i za granicą, a następnie w perspektywie diachronicznej – przełomu XX i XXI wieku. Pretekstem do poruszenia tego tematu stało się wielokrotne podejmowanie przez rodaków katalońskiego dramaturga Àngela Guimery prób (ostatecznie nieudanych) zarekomendowania go do Literackiej Nagrody Nobla. 
    This article is concerned with literature created in Spain in the minority language of Catalan, examining the question of whether this literature could ever overcome its stereotypical reputation as peripheral. The article is also concerned with the reception of this literature, both from synchronic perspective – contemporaneous with Catalan playwright Àngel Guimerà, in Catalonia, Spain and abroad – and the diachronic perspective of the turn of the 20th century. The impetus to address this topic has come from renewed and ultimately unsuccessful attempts by Àngel Guimerà’s compatriots to nominate him for the Nobel Prize in Literature. 
    Źródło:
    Śląskie Studia Polonistyczne; 2021, 17, 1; 1-13
    2084-0772
    2353-0928
    Pojawia się w:
    Śląskie Studia Polonistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    E. Stadtmüller, J. Sadłocha, M. Różycki. M. Głowacka (red.), Nagroda Nobla a kontrowersje związane z wyborem jej laureatów, Oficyna Wydawnicza Arboretum, Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2015, ss. 203.
    Autorzy:
    Sobczak, Witold
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2204949.pdf
    Data publikacji:
    2016-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Źródło:
    Themis Polska Nova; 2016, 2(11); 286-288
    2084-4522
    Pojawia się w:
    Themis Polska Nova
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prezydenci USA – laureaci Pokojowej Nagrody Nobla
    US Presidents, Nobel Peace Prize Winners
    Autorzy:
    Pastusiak, Longin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/509365.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Akademia Finansów i Biznesu Vistula
    Tematy:
    prezydenci USA
    Pokojowa Nagroda Nobla
    Theodore Roosevelt,
    Woodrow Wilson
    Jimmy Carter
    Barack Obama
    US presidents
    Nobel Peace Prize
    Theodore Roosevelt
    Opis:
    Stany Zjednoczenie są jedynym krajem na świecie, który ma aż czterech prezydentów laureatów Pokojowej Nagrody Nobla: Theodore’a Roosevelta (1901-1909), Woodrowa Wilsona (1913-1921), Jimmy’ego Cartera (1977-1981) i Baracka Obamę (2009-). Trzej pierwsi prezydenci otrzymali to zaszczytne wyróżnienie za konkretne osiągnięcia: T. Roosevelt za mediacje w wojnie rosyjsko-japońskiej, W. Wilson za Ligę Narodów jako główny architekt pokoju po krwawej I wojnie światowej, J. Carter za swoje wysiłki na rzecz pokojowego rozwiązywania konfliktów międzynarodowych, za popieranie demokracji i praw człowieka. Barack Obama natomiast otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla, zaledwie po kilku miesiącach sprawowania urzędu prezydenta, za dobre intencje jak przyznaje Komitet Noblowski, za stworzenie klimatu, który służy współpracy międzynarodowej.
    The United States is the only country across the world, which has as many as four presidents Nobel Peace Prize laureates: Theodore Roosevelt (1901-1909), Woodrow Wilson (1913-1921), Jimmy Carter (1977-1981), and Barack Obama (2009- ). The three first presidents received this prestigious award for specific achievements: T. Roosevelt for mediations in the Russo-Japanese War; W. Wilson for the foundation of League of Nations as the main architect of peace after the bloody First World War; J. Carter for his efforts for peaceful resolution of international conflicts, for supporting democracy and human rights. On the other hand, Barack Obama received the Nobel Peace Prize, after a several months in office as President, for good intents – as the Nobel Committee has admitted, for creating the climate which serves international cooperation.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula; 2016, 48(3) Stosunki Międzynarodowe; 127-148
    2353-2688
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zmysł węchu - kodowanie zapachów - Nagroda Nobla z fizjologii lub medycyny w 2004 roku
    Sense of smell - the odorant receptor code, Nobel Prize in physiology or medicine in 2004
    Autorzy:
    Skangiel-Kramska, Jolanta
    Rogozińska, Karolina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1198623.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
    Opis:
    Two American molecular biologists Richard Axel and Linda Buck won the Nobel Prize for physiology r medicine in 2004. They discovered a large gene family that gives rise to many olfactory receptors. The discovery allowed to explore how the brain discriminates among different odors and to reveal, using a genetic approach, the organization of the olfactory system.
    Źródło:
    Kosmos; 2005, 54, 2-3; 149-154
    0023-4249
    Pojawia się w:
    Kosmos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cały ten zgiełk. O wczesnych reakcjach na uhonorowanie Olgi Tokarczuk Literacką Nagrodą Nobla
    All that jazz. Early reactions to the Nobel Prize in Literature awarded to Olga Tokarczuk
    Autorzy:
    Nowacki, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/511397.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Olga Tokarczuk
    Nobel Prize in Literature
    comments
    Opis:
    The paper discusses selected reactions to the Nobel Prize for Literature awarded to Olga Tokarczuk. The author focuses on the dispute about the legitimacy and justification of the Swedish Academy’s decision, highlighting the sceptical opinions, in some cases challenging the Academy’s members’ verdict. Referring to a book by James F. English on cultural prizes, the author recalls the role of public controversies as an essential tool of influencing the general public. He also compares the situation of two winners of the Nobel Prize in Literature (Olga Tokarczuk – for 2018, Peter Handke – for 2019), announced on the same day. Concluding, the author seeks to present the most important aspects of the dispute on the position and influence of Tokarczuk’s literary output.
    Źródło:
    Postscriptum Polonistyczne; 2020, 25, 1; 91-110
    1898-1593
    2353-9844
    Pojawia się w:
    Postscriptum Polonistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    1911 — An Ophthalmologist Won the Nobel Price: Allvar Gullstrand, Surgeon, Mathematician and Creative Inventor
    1911 — Okulista zdobył nagrodę Nobla: Allvar Gullstrand chirurg, matematyk i wynalazca
    Autorzy:
    Scholtz, Sibylle K.
    Auffarth, Gerd U.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/530470.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Historii Filozofii i Medycyny
    Tematy:
    history
    Allvar Gullstrand
    Nobel Price 1911
    historia
    Nagroda Nobla 1911
    Opis:
    Allvar Gullstrand (1862-1930) provided outstanding contribution to theoretical optics as well as carried out fundamental research on the mathematical and physical properties of the human eye. Furthermore he invented several important devices used in ophthalmology, e.g. the slit lamp. Gullstrand s research offered detailed scientific facts of the eye as well as he invented several diagnostic devices for ophthalmology which further developments are still the standard diagnostic tools in ophthalmology today. The information which is provided by the “Gullstrand eye” and “Gullstrand Formula” is still regarded as Gold Standard. This article is to honour Gullstrand s life and contribution to ophthalmology and science due to the 100th anniversary of receiving the Nobel Prize in 2011.
    Allvar Gullstrand (1862-1930) wniósł niezwykły wkład w rozwój teoretycznej optyki, jak również wykonał podstawowe badania nad matematycznymi i fizycznymi właściwościami oka ludzkiego. Wynalazł m.in. lampę szczelinową. Badania Gullstranda wzbogaciły wiedzę na temat budowy oka o liczne naukowo potwierdzone dane. Naukowiec wynalazł wiele diagnostycznych urządzeń dla okulistyki, które po unowocześnieniach są nadal podstawowymi urządzeniami diagnostycznymi we współczesnej okulistyce. Informacje zawarte w „Gullstrand eye” i w „Gullstrand formula” są nadal uważane za złoty standard. Artykuł ten powstał w celu uhonorowania życia Gullstranda i jego wkładu w rozwój okulistyki i nauki w setną rocznicę zdobycia Nagrody Nobla, przypadającą w 2011 roku.
    Źródło:
    Archiwum Historii i Filozofii Medycyny; 2011, 74; 79-84
    0860-1844
    Pojawia się w:
    Archiwum Historii i Filozofii Medycyny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Szymborska we Włoszech. Księga zbiorowa z okazji dwudziestolecia przyznania Nobla poetce
    Szymborska in Italy. A collection to mark the 20th anniversary of the poet receiving the Nobel Prize
    Autorzy:
    Ranocchi, Emiliano
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1391665.pdf
    Data publikacji:
    2016-12-20
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Wisława Szymborska
    Nobel Prize
    Italy
    Nagroda Nobla
    Włochy
    Opis:
    A collection of articles published to mark the 20th anniversary of the Nobel Prize being awarded to the poetess. This post-conference collection of essays on Wisława Szymborska is the outcome of an academic session and the first separate critical overview published in Italian.
    Źródło:
    Przestrzenie Teorii; 2016, 26; 291-294
    2450-5765
    Pojawia się w:
    Przestrzenie Teorii
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Salvatore Quasimodo. La ricezione nelle antologie: il declino dopo l’apoteosi?
    Salvatore Quasimodo. Recepcja w antologiach: schyłek po apoteozie?
    Salvatore Quasimodo. Reception in anthologies: decline after apotheosis?
    Autorzy:
    Lando, Mariangela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/16729641.pdf
    Data publikacji:
    2022-05-05
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Salvatore Quasimodo
    antologia
    ricezione
    Premio Nobel
    anthology
    reception
    Nobel Prize
    recepcja
    Nagroda Nobla
    Opis:
    Quasimodo è ancora attuale, oppure gli stati d’animo della sua poesia non trovano più facile ascolto? La ricezione antologica delle opere di Quasimodo appare incentrata sul ruolo di interprete indiscusso dell’ermetismo, accanto ad altri autori.  Tra i maggiori interpreti della condizione dell’uomo moderno, a Quasimodo viene attribuito un ruolo significativo nella letteratura del Novecento, come dimostrano i riconoscimenti a lui attribuiti dalla cultura internazionale, che portarono al prestigioso riconoscimento del Premio Nobel per la letteratura nel 1959. Nella sua opera letteraria confluiscono le profonde riflessioni umane che delineano un percorso formativo ricco di svolte, di approfondimenti e di soluzioni stilistiche originali.  Il contributo intende prendere in esame una campionatura di volumi antologici in adozione nelle scuole secondarie degli ultimi decenni, per analizzare le differenze di inserimento tra autori coevi, alla luce delle diverse impostazioni e interpretazioni dei curatori, sia come canone autoriale da proporre agli studenti, sia come analisi dei passi tratti dalle opere di Quasimodo.
    Is Quasimodo a writer still relevant, or do the moods of his poetry ring false? The anthological reception of Quasimodo’s works seems to focus on his role as the undisputed interpreter of Hermeticism. It is Quasimodo who is placed among the main diagnosticians of the modern human condition – attributing to him a significant role in twentieth century literature, as evidenced by the international accolades bestowed upon him, which led in time to his being awarded the prestigious Nobel Prize in Literature in 1959. Deep human reflections, full of turning points, insights and original stylistic solutions, converge in his works. This paper aims to examine the anthology volumes used in secondary schools in recent decades, and to analyze the differences between the presence of Quasimodo’s texts and those of other authors contemporary to him, in light of the different approaches of curators and anthologists. The author is interested both in the authorial canon proposed to students and in the functional uses of excerpts from selected works by Quasimodo.
    Czy Quasimodo jest nadal aktualny, czy nastroje jego poezji nie brzmią fałszywą nutą? Antologiczna recepcja dzieł Quasimodo wydaje się koncentrować na jego roli niekwestionowanego interpretatora hermetyzmu. Wśród głównych diagnostów kondycji współczesnego człowieka umieszcza się właśnie Quasimodo – przypisując mu znaczącą rolę w literaturze XX wieku, o czym świadczą nadane mu międzynarodowe wyróżnienia, które doprowadziły do przyznania mu z czasem prestiżowej literackiej Nagrody Nobla w 1959 roku. W jego twórczości zbiegają się głębokie ludzkie refleksje, pełne punktów zwrotnych, spostrzeżeń i oryginalnych rozwiązań stylistycznych. Artykuł ma na celu zbadanie tomów antologicznych wykorzystywanych w szkołach średnich w ostatnich dziesięcioleciach, a także analizę różnic między obecnością tekstów Quasimodo, a innych współczesnych mu autorów, w świetle odmiennych podejść kuratorów i antologistów. Autorkę interesuje zarówno kanon autorski proponowany uczniom, jak i funkcjonalne użycia fragmentów wybranych dzieł Quasimodo.
    Źródło:
    Fabrica Litterarum Polono-Italica; 2022, 4; 1-16
    2658-185X
    Pojawia się w:
    Fabrica Litterarum Polono-Italica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nagroda Nobla z chemii za rok 2014: za "Opracowanie metod superrozdzielczych w mikroskopii fluorescencyjnej", Eric Betzig, William Moerner i Stefan Hell
    2014 Noble prize in chemistry: Eric Betzig, William Moerner and Stefan Hell for the development of super-resolved fluorescence microscopy
    Autorzy:
    Pomorski, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1177360.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
    Opis:
    Niniejszy artykuł opisuje prace Erica Betziga, Stefana W. Hella i Williama E. Moernera, które doprowadziły ich do Nagrody Nobla z dziedziny chemii "za stworzenie metod superrozdzielczych w mikroskopii fluorescencyjnej". Na wstępie przedstawię pokrótce problem rozdzielczości układów optycznych oraz omówione szczególne znaczenie mikroskopii fluorescencyjnej w rozwoju nauk o życiu. Następnie omówię postęp prowadzący do obejścia limitu rozdzielczości optycznej i przedstawiona zasada działania mikroskopii PALM, stworzonej przez Erica Betziga. Podkreślona zostanie rola cząsteczek fotoprzełączalnych barwników fluorescencyjnych w tych pracach i rola Williama E. Moernera w ich tworzeniu. Na koniec omówię mikroskop konfokalny STED, zbudowany przez Stefana W. Hella.
    In this paper we describe works of Eric Betzig, Stefan W. Hell and William E. Moerner which lead them to the Nobel Prize in Chemistry "for the development of super-resolved fluorescence microscopy". The problem of resolution in optics is shortly discussed as well as the importance of fluorescence microscopy in life sciences. The way of how to bypass optical resolution is described as well as basic ideas underlying PALM microscopy by Eric Betzig are introduced. The use of photoswitchable fluorescent dyes is emphasized together with role of William E. Moerner in their development. Finally, the construction of STED confocal microscope built by Stefan W. Hell is presented.
    Źródło:
    Kosmos; 2015, 64, 2; 203-209
    0023-4249
    Pojawia się w:
    Kosmos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Applying the Lessons Learned from the Economics Nobel Prize 2020 to Land Use Right Auction in Vietnam
    Autorzy:
    Pham, Ngoc Huong Quynk
    Nguyen, Thi Ngoc Mai
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2020025.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin
    Tematy:
    lessons learned
    Economics Nobel Prize 2020
    Land use right auction
    Vietnam
    Nagroda Nobla
    Wietnam
    metoda wyciągania wniosków
    użytkowanie gruntów
    Opis:
    This paper mainly relies on qualitative research methodology and secondary data. The paper examines the existing legal framework for land use right auction in Vietnam and its practical implementation, focusing on acquiring agricultural land for non-agricultural purposes. It shows the limitations of sharing information and the disadvantages in distributing and balancing the benefits among different stakeholders who participated in the land use right auction. Also, this paper analyses and propounds the key lessons learned from the 2020 Economics Nobel Prize in creating the information sharing and benefit-sharing mechanism among participants. The paper applies these lessons learned from the 2020 Economics Nobel Prize to create a foundation for policy change the legal regulations of land use right auction in Vietnam in order to bring benefits to households, investors, and the State.
    Źródło:
    Inżynieria Mineralna; 2021, 2; 217--225
    1640-4920
    Pojawia się w:
    Inżynieria Mineralna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Małżonkowie Curie i nagrody Nobla
    The Curie Spouses and the Nobel Prize
    Autorzy:
    Blanc, Karin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1194797.pdf
    Data publikacji:
    2011-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Knut Angstróm
    Svante Arrhenius
    Henri Becquerel
    Pierre Curie
    Charles-Edouard Guillaume
    Paul Langevin
    Gósta Mittag-Leffler
    Nobel Prize
    Alfred Nobel
    Jean Perrin
    Henri Poincare
    Maria Skfodowska-Curie.
    Nagroda Nobla
    Maria Sktodowska-Curie
    Opis:
    Autorka przedstawia historię dziwnej nominacji do Nagrody Nobla z fizyki w 1903 roku. Nominowani byli wyłącznie Henri Becąuerel i Pierre Curie, a prawdziwe autorstwo tej nominacji, pomijającej początkowo Marię Skłodowską-Curie, było przez prawie sto lat tajemnicą. Ostatecznie Nagrodę tę otrzymują po połowie Henri Becąuerel i małżonkowie Curie. Maria Skłodowska-Curie napotyka trudności innego rodzaju podczas odbierania swojej Nagrody Nobla z chemii w 1911 roku, ale dzięki pomocy swoich francuskich i szwedzkich przyjaciół wychodzi z sytuacji obronną ręką. Mimo że każdy laureat Nagrody Nobla powinien nominować kolejnych, Maria Curie nigdy więcej już tego nie zrobi po 1911 roku.
    The author presents the story of the strange nomination to the Nobel Prize in Physics in 1903. The nominees were exclusively Henri Becquerel and Pierre Curie, and the true authorship of the nomination, ignoring in the initial phase Maria Skłodowska-Curie, was secret for almost one hundred years. Finally, the Prize was presented fifty-fifty to Henri Becquerel, and the Curie spouses. Maria Skłodowska-Curie encounters difficulties of another kind when receiving her Nobel Prize in chemistry in 1911, but with the help of her French and Swedish friends, she got off lightly. Although each Nobel Prize Winner should nominate the subsequent ones, Maria Curie never did it again after 1911.
    Źródło:
    Nauka i Szkolnictwo Wyższe; 2011, 2, 38; 10-14
    1231-0298
    Pojawia się w:
    Nauka i Szkolnictwo Wyższe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Harald zur Hausen - badacz z pasja. Szczepionka przeciw rakowi szyjki macicy
    Harald zur Hausen - a scientist with passion. Vaccine against cervical cancer
    Autorzy:
    Dlugonska, H
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/837182.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Parazytologiczne
    Tematy:
    zur Hausen Harald biografia
    biografie
    nowotwor szyjki macicy
    rak szyjki macicy zob.nowotwor szyjki macicy
    szczepionki przeciwnowotworowe
    wirus HPV
    Nagroda Nobla 2008
    Źródło:
    Annals of Parasitology; 2009, 55, 3; 191-194
    0043-5163
    Pojawia się w:
    Annals of Parasitology
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Harald zur Hausen - badacz z pasją. Szczepionka przeciw rakowi szyjki macicy
    Harald zur Hausen - a scientist with passion. Vaccine against cervical cancer
    Autorzy:
    Długońska, H.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2143572.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Parazytologiczne
    Tematy:
    zur Hausen Harald biografia
    biografie
    nowotwor szyjki macicy
    rak szyjki macicy zob.nowotwor szyjki macicy
    szczepionki przeciwnowotworowe
    wirus HPV
    Nagroda Nobla 2008
    Opis:
    The profile of Harald zur Hausen, German virologist and Nobel-Prize winner for medicine in 2008, is presented in the context of his life and scientific achievements. The studies of zur Hausen on oncogenic viruses submitted a finding that chronic infection with certain highly invasive human papilloma viruses (HPV16 and HPV18 types) causes cervix carcinoma. The discovery was a starting point to successful construction of biosynthetic preventive vaccines against this carcinoma, such as „Gardasil” and „Cervarix”.
    Źródło:
    Wiadomości Parazytologiczne; 2009, 55, 3; 191-194
    0043-5163
    Pojawia się w:
    Wiadomości Parazytologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Günter Blobel — wielki naukowiec i wspaniały mecenas kultury i sztuki
    Günter Blobel — a Great Scientist and a Great Patron of Art and Culture
    Autorzy:
    ROLLE, KATARZYNA
    MAJSNER, KAMILA
    BARCISZEWSKI, JAN
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/530429.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Historii Filozofii i Medycyny
    Tematy:
    Günter Blobel
    transport białek
    hipoteza sygnałowa
    cząstka rozpoznająca sygnał
    Nagroda Nobla
    protein transport
    signal hypothesis
    signal recognition particle
    Nobel Prize
    Opis:
    Günter Blobel jest wybitnym niemieckim naukowcem, profesorem Uniwersytetu Rockefellera w Nowym Jorku, który za swoje osiągnięcia i prace nad transportem białek przez błony wewnątrzkomórkowe został wyróżniony w 1999 roku Nagrodą Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny. Wyniki doświadczeń przez niego prowadzonych zaowocowały sformułowaniem tzw. hipotezy sygnałowej, zgodnie z którą białka zawierają wbudowane sygnały, kierujące je do układu błon i pozwalające na przemieszczenie się na zewnątrz komórki. Odkrycia Güntera Blobela okazały się kluczowe i uniwersalne dla biologii komórki, pozwalając zrozumieć podłoże wielu chorób, a tym samym przyczyniając się do ratowania życia ludzkiego. Poza niezwykłą pasją, z jaką Günter Blobel podchodzi do nauki, jest on także wielkim entuzjastą kultury i sztuki, a najlepszym na to dowodem było przekazanie przez niego honorarium noblowskiego na odbudowę synagogi drezdeńskiej.
    Günter Blobel, a professor of Rockefeller University, is a leading German scientist, who has been awarded the 1999 Nobel Prize in Physiology or Medicine for his achievements and research on the transport of proteins through intracellular membranes. The results of his experiments resulted in the formulation of the “signal hypothesis”, whereby the proteins contain signals directing them to the membrane and allowing to travel outside the cell. Günter Blobel’s discovery proved to be crucial and universal for cell biology, helpful to understand the basis of many diseases. Besides having an incredible passion of science, Günter Blobel is also a great enthusiast of art and culture. The best proof of this was to give his Nobel Prize fee for the reconstruction of the Dresden synagogue.
    Źródło:
    Archiwum Historii i Filozofii Medycyny; 2013, 76/1; 35-41
    0860-1844
    Pojawia się w:
    Archiwum Historii i Filozofii Medycyny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O relacjach żydowsko-chrześcijańskich w twórczości Szaloma Asza (1880-1957)
    Jewish-Christian relations in the works of Sholem Asch (1880-1957)
    Autorzy:
    Gluba-Pieprz, Aleksandra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2116818.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-31
    Wydawca:
    Akademia Zamojska
    Tematy:
    Shalom Asz
    Yiddish
    Nobel Prize
    Jewish-Christian relations
    Jewish culture
    Judeo-Christian society
    Szalom Asz
    jidysz
    Nagroda Nobla
    relacje żydowsko-chrześcijańskie
    kultura żydowska
    społeczeństwo judeochrześcijańskie
    Opis:
    Refleksja nad stosunkami żydowsko-chrześcijańskimi jest jednym z najważniejszych tematów twórczości Szaloma Asza. Genialny autor literatury jidysz, dwukrotnie nominowany do Nagrody Nobla, urodził się w Kutnie w 1880 roku. W swoich pracach autobiograficznych wspominał o swoim dzieciństwie w małej społeczności żydowsko-chrześcijańskiej. Asz zauważył, że okres ten wpłynął na jego literaturę, światopogląd i zaangażowanie społeczne. Przez ponad 50 lat, aż do śmierci w 1957 r., był propagatorem pojednania judeochrześcijańskiego, do czego nawoływał w swoich tekstach.
    The reflection on Jewish-Christian relations is one of the most significant topics of Sholem Asch’s work. The brilliant author of Yiddish literature, twice nominated for the Noble Prize was born in Kutno in 1880. In his autobiographical works, he mentioned his childhood in a small Jewish-Christian community. Asch noticed that this period influenced his literature, worldview, and his social commitment. For more than 50 years, until he died in 1957, he was a propagator of Judeo-Christian reconciliation, to which he exhorted through his texts.
    Źródło:
    Studia Żydowskie. Almanach; 2018, 8, 7-8; 63-74
    2083-5574
    Pojawia się w:
    Studia Żydowskie. Almanach
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Półprzewodnikowe azotkowe źródła światla - nagroda Nobla z fizyki w 2014 r. dla Isamu Akasaki, Hiroshi Amano i Shuji Nakamury
    Semiconductor nitride light sources: 2014 Nobel prize in physics to Isamu Akasaki, Hiroshi Amano and Shuji Nakamura
    Autorzy:
    Krukowski, Stanisław
    Grzegory, Izabella
    Boćkowski, Michał
    Suski, Tadeusz
    Leszczyński, Michał
    Perlin, Piotr
    Skierbiszewski, Czesław
    Porowski, Sylwester
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1177398.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
    Opis:
    Podstawy fizyczne działania półprzewodnikowych przyrządów emitujących światło, tzn. diod laserowych i elektroluminescencyjnych zostały omówione w zwięzły sposób. Historyczny rozwój badań nad zastosowaniem półprzewodnikowych źródeł światła, w tym źródeł światła czerwonego został zarysowany. Trudności i rozwój półprzewodnikowych źródeł światła w ostatnim półwieczu został omówiony. Przełomowy wkład Isamu Aksaki, Hiroshi Amano i Shuji Nakamuro w rozwój badan i technologii diod opartych o azotki metali grupy III, który doprowadził do powstania źródeł światła niebieskiego, zielonego i fioletowego w latach 90. XX w., i został uhonorowany Nagrodą Nobla z fizyki w 2014 r., został szczegółowo opisany. Dalszy rozwój dziedziny do chwili obecnej i jej perspektywy zostały zarysowane. Rola polskich ośrodków naukowych w tej dziedzinie, znacząca w skali światowej, została również lakonicznie omówiona.
    Physical foundations of semiconductor light emitting devices, i.e. laser diodes (LDs) and light emitting diodes (LEDs), and history of studies concerning application of semiconductor light sources, including sources of red light, are shortly outlined. The seminal contributions of Isamu Akasaki, Hiroshi Amano and Shuji Nakamura to the investigations and applications of the group III metal nitrides that led to emergence of blue, green and violet light sources in the last decade of XX century, honored by 2014 Nobel Prize in Physics, are presented in detail. Further developments in this area up to the present day and future perspectives, including the important role played therein by Polish research institutions, are also sketched.
    Źródło:
    Kosmos; 2015, 64, 2; 211-220
    0023-4249
    Pojawia się w:
    Kosmos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Recepcja literackiej Nagrody Nobla dla Elfriede Jelinek w wybranych dziennikach i tygodnikach polskich z 2004 roku. Przyczynek do analizy zjawiska
    The Nobel Prize in Literature for Elfriede Jelinek reception in chosen Polish daily newspapers and weekly magazines from 2004. Contribution to an analysis of the phenomenon
    Autorzy:
    Rawski, Jakub
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1401123.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-19
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
    Tematy:
    Elfriede Jelinek
    The Nobel Prize in Literature
    reception
    the Polish press
    literacka Nagroda Nobla
    recepcja
    polska prasa
    Opis:
    Artykuł podejmuje próbę analizy recepcji literackiej Nagrody Nobla dla Elfriede Jelinek w polskiej prasie (dzienniki i tygodniki) w 2004 roku. Celem badania było uzyskanie odpowiedzi na następujące pytania: w jaki sposób została przedstawiona noblistka oraz jej twórczość? Czy zróżnicowanie światopoglądowe gazet miało wpływ na ocenę werdyktu Akademii? Czy zaangażowanie polityczne Elfriede Jelinek rzutowało na ocenę jej pisarstwa? Austriacka prozaiczka, która została uhonorowana najważniejszym literackim laurem, była w Polsce praktycznie zupełnie nieznana przed 2004 rokiem. Akademia Szwedzka doceniła jej dokonania „za muzyczny potok głosów i kontrgłosów w powieściach i dramatach, za nadzwyczajną lingwistyczną pasję odsłaniania absurdu społecznych klisz i ich ujarzmiającej mocy”.
    This article is an attempt to analyse reception of The Nobel Prize in Literature for Elfriede Jelinek in the Polish press (dailies and weeklies) in 2004. The study was carried out in order to answer the following questions: how were the Nobel Prize winner and her work presented? Did ideological variety of newspapers influence on the assessment of the verdict set by the Academy? Did Elfriede Jelinek’s political involvement affect the evaluation of her output? An Austrian writer, who was honored with the most important literary laurels, was almost completely unknown in Poland before 2004. The Swedish Academy appreciated her achievements “for her musical flow of voices and counter-voices in novels and plays that with extraordinary linguistic zeal reveal the absurdity of society’s clichés and their subjugating power”.
    Źródło:
    Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2017, 3; 77-88
    2450-3584
    Pojawia się w:
    Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Witold Rawita-Witanowski (1899-1945) - współpracownik noblisty Otto Loewiego (1873-1961), dziekan Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Józefa Piłsudskiego w Warszawie (1938-1939)
    Witold Rawita-Witanowski (1899-1945) - the Collaborater of Otto Loewi (1873-1961), Nobel Prize Winner, dean of the Faculty of Pharmacy Jozef Pilsudski University in Warsaw (1938-1939)
    Autorzy:
    Celnik, Hanna
    Witanowska, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/530736.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Historii Filozofii i Medycyny
    Tematy:
    Witold Rawita-Witanowski
    Otto Loewi
    Nagroda Nobla
    neuroprzekaźniki
    fizjologia nerwów
    Nobel prize
    neuromediators
    nerve physiology
    Opis:
    Profesor Witold Rawita-Witanowski, biochemik i fizjolog, stypendysta Fundacji Rockefellera, został uznany w świecie - w latach 20. XX w. - wysokiej klasy specjalistą w pionierskich badaniach w dziedzinie fizjologii nerwów. Uznanie przyniosła mu m.in. współpraca z Otto Loewim, który za badania nad neuromediatora- mi otrzymał w 1936 r. Nagrodę Nobla. Loewi w wykładzie noblowskim wymienił trzech swoich znakomitych współpracowników, w tym Rawitę-Witanowskiego. Zarówno Loewi, jak i Rawita-Witanowski publikowali prace w prestiżowym „Pflugers Archiv fur die gesamte- Physiologie des Menschen und der Tiere”. Po powrocie do kraju doceniono jego nieprzeciętne zdolności oraz gruntowne wykształcenie biologiczno-chemiczne: Ra- wita-Witanowski objął kierownictwo Katedry i Zakładu Farmakognozji Uniwersytetu Jagiellońskiego, zajmując się badaniami chemicznymi roślin leczniczych. W 1937 r. objął kierownictwo Katedry Badania Środków Żywności Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Józefa Piłsudskiego w Warszawie i wkrótce po tym został wybrany dziekanem tego Wydziału, pełniąc swoją funkcję do wybuchu II wojny światowej. W czasie niemieckiej okupacji brał udział w tajnym nauczaniu studentów farmacji w Warszawie. Po upadku Powstania Warszawskiego został wywieziony do obozu koncentracyjnego w Ravensbruck. Zginął w obozie Mittelbau, z numerem więźnia 11 4707, niemalże w przededniu zakończenia wojny - w marcu 1945 r., o czym jego synowie dowiedzieli się dopiero po ponadtrzydziestolet- nich poszukiwaniach ojca - w 1978 r. Nazwisko Profesora znajduje się na tablicy upamiętniającej profesorów i pracowników Uniwersytetu Warszawskiego, którzy stracili życie w czasie II wojny światowej.
    Professor Witold Rawita-Witanowski, biochemist and physiologist, holder of Rockefeller fellowship has attained worldwide prestige, since early nineteen twenties, as a top class expert in pioneering research relating to neurophysiology. This started with his close collaboration with Otto Loewi, whose pioneering work in the field of chemical neuromediators was well under way at that time, and finally brought him a Nobel prize in 1936. In his Nobel lecture, the laureate explicitly refers to his three “distinguished collaborators”, including W. Witanowski. Moreover, as far as the part of Loewi's research that brought him the Nobel prize is concerned, there were eleven articles in the renowned journal “Pflugers Archiv fur die gesamte Physiologie des Men- schen und der Tiere”, nine solely authored by Loewi, the last one co-authored by Navratil, while Witanowski was the lone author of the eighth publication in the series. Toward the end of his research activity, in his account on nerve physiology published in ‘Experientia' in 1956, Otto Loewi quotes the latter publication in the first place. Upon return to Poland, Rawita-Witanow- ski's expertise in biochemistry and physiology was duly appreciated, and he was appointed head of the chair of pharmacognosy at the Jagiellonian University in Cracow, where his research was oriented towards chemical identification of biologically active constituents of natural origin that endow with medical properties a broad spectrum of plants and animals. In 1937, he moved to Warsaw, and took the chair of nutritional sciences at the faculty of pharmacy of the University. Shortly after that, he was elected head of the faculty and kept this position till the beginning of the German occupation of Warsaw after the outbreak of World War II, when the University was finally closed. During the occupation, he was active in secret university courses for students of pharmacy. Upon the fall of Warsaw Uprising in summer 1944, he was sent to the German concentration camp KL Ravensbruck, from where he was transferred to the concentration camp KL Mittelbau, as prisoner number 114707, where he died, in March 1945, officially from pneumonia. This piece of information reached his family as late as more than thirty years after his death. The Professor's name is shown on the memorial tablet located within the courtyard of the University of Warsaw main campus and dedicated to all of the faculty members who lost their lives during the war.
    Źródło:
    Archiwum Historii i Filozofii Medycyny; 2017, 80; 19-29
    0860-1844
    Pojawia się w:
    Archiwum Historii i Filozofii Medycyny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Soyinka’s use of satire to forecast the evolution of civilizations: the power drive is the supreme evil
    Wykorzystanie przez Soyinkę satyry do prognozowania ewolucji cywilizacji: popęd mocy jest najwyższym złem
    Autorzy:
    Figueiredo, Rosa Branca
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/40570844.pdf
    Data publikacji:
    2015-12-01
    Wydawca:
    Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
    Tematy:
    Wole Soyinka
    pover drive
    Nobel Prize for Literature
    satire
    pęd ku władzy
    Literacka Nagroda Nobla
    satyra
    Opis:
    "Wole Soyinka is a playwright and poet who in a wide cultural perspective and poetic overtones fashions the drama of existence” – this is how the Swedish Academy presents Soyinka, the recipient of the Nobel Prize for Literature in 1986. The academy here reaffirms the literary and social/ethical values of Soyinka’s works which were published before he was awarded the prize, but the comment could have been made with equal truth of his works published after the award, especially his play From Zia With Love (1992) which is a work of a “graffiti” virtuoso. It is Soyinka’s post-Nobel masterpiece, still in the tradition of Soyinka’s activist humanism, altruistic defence of human rights, and the preservation of the dignity of man in a humane world of “live and let live”. This play is deliberately overloaded with apparent dramatic tautology to further emphasize the author’s consistency and irrepressible spirit of commitment. In his primarily satirical theatre Wole Soyinka’s gaze is firmly fixed on contemporary social and political life, and what he sees, before all else, is the ruthless exercise and abuse of power. Power has, in fact, an obsessive fascination for Soyinka, and a double face. In its creative, spiritual form he is its celebrant, even as he recognizes that the force of its creative energy may take into destructive excess. But in its aspect as political or social control, the power drive is the supreme evil, which he sees as being everywhere and at all times deeply corrupting and destructive. What we intend to make clear in this paper is that Soyinka has a well-deserved reputation as the most consistently trenchant satirist among African writers. As a national (and even continental) moralist, he has throughout his career written plays which directly focus on current social and political evils and heap mockery on their perpetrators. Satire is, in fact, one of the ways by which Soyinka, as it were, pounces on the various issues with which he engages. The focus of this paper will be on his pre and post-Nobel plays.
    Wole Soyinka jest dramaturgiem i poetą, którego twórczość ma wydźwięk dramatu istnienia" - w ten sposób szwedzka akademia prezentuje Soyinkę - zdobywcę Nagrody Nobla w dziedzinie literatury z 1986 roku. Akademia potwierdza literacką i społeczno- etyczną wartość prac Soyinki, które zostały opublikowane, zanim jeszcze został nagrodzony, ale komentarzem do nagrody mogłoby być także dzieła wydane już po zdobyciu nagrody, zwłaszcza Zia With Love (1992), który to utwór jest wirtuozerskim "graffiti". Soyinka dostał Nobla także za działanie w obronie praw człowieka. Teatr Soyinki jest mocno osadzony na współczesnym życiu społeczno-politycznym, a to, co widzi on w nim nade wszystko, to bezwzględne nadużycia władzy. Władza jest w rzeczywistości obsesyjną fascynacją Soyinki. W artykule zamierzam wykazać, że Soyinka zasłużył na reputację najbardziej kąśliwego satyryka wśród pisarzy afrykańskich. Jako narodowy moralista, koncentruje się na złu w życiu społeczno-politycznym szydzi z jego sprawców.
    Źródło:
    Civitas Hominibus. Rocznik filozoficzno-społeczny; 2015, 10; 143-155
    1896-1819
    2391-5145
    Pojawia się w:
    Civitas Hominibus. Rocznik filozoficzno-społeczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Los caminos de los Premios Nobel de Literatura polacos hacia el lector hispanohablante
    The Paths of Polish Winners of the Nobel Prize in Literature Leading to Spanish Speaking Readers
    Drogi polskich laureatów Literackiej Nagrody Nobla do czytelników hiszpańskojęzycznych
    Autorzy:
    Palka, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1886870.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    tłumaczenie literackie
    przekłady z języka polskiego na hiszpański
    literacka nagroda Nobla
    polscy laureaci literackiego Nobla
    literary translation
    translations from Polish to Spanish
    Nobel prize in Literature
    Polish winners of the Nobel prize in Literature
    Opis:
    El Premio Nobel de Literatura, además del prestigio que supone para los galardonados, fomenta la traducción de su obra y la hace accesible a los lectores de todo el mundo. Los cuatro ganadores polacos del premio, a saber, Henryk Sienkiewicz, Władysław Reymont, Czesław Miłosz y Wisława Szymborska, han encontrado un camino hacia el público de lengua española. No obstante, en el caso de Sienkiewicz el impacto del premio parece que fue mínimo: su prosa era del gusto de la época y en España fue un éxito editorial aún antes del Nobel, a pesar de que la calidad de las traducciones era deficiente. En cuanto a Los campesinos de Reymont, el texto completo de la novela posiblemente se tradujera al castellano gracias a la concesión del galardón a su autor, puesto que antes se disponía tan solo de un extracto que fue traducido del francés y que, curiosamente, sigue publicándose en el siglo XXI, pese a todos sus defectos. Al final, si se trata de dos grandes representantes de la poesía polaca, la influencia del Nobel resultó decisiva para su presencia en el mercado editorial hispano. En la actualidad el público de lengua española, para el que los dos poetas eran desconocidos absolutos, dispone de traducciones de su escritura, en el caso de Miłosz, de una muestra representativa, en el de Szymborska, prácticamente de todo el conjunto.
    The Nobel prize in Literature, apart from the prestige for the winners, brings an explosion of translations of their works and makes them accessible to readers all over the world. The four Polish winners of the prize, Henryk Sienkiewicz, Władysław Reymont, Czesław Miłosz and Wisława Szymborska, have found their paths to the Spanish speaking public. However, it seems that in the case of Sienkiewicz the influence of the price was minimum: the writer was in tune with the taste of his time and his prose became a publishing success before he received the Nobel, despite the poor quality of the translations. As for The Peasants by Reymont, the complete text of the novel was translated to Spanish probably due to the fact that the author was awarded the prize and up to that moment the readers had only an extract translated from French, which surprisingly continues to be published in the XXI century, despite of all its flaws. Finally, as regards the two great representatives of Polish poetry, the impact of the Nobel prize was decisive for their presence in the Spanish publishing market. Nowadays the Spanish speaking readers, for whom the two poets were completely unknown, have several translations—moreover, magnificent ones—of their works: in the case of Miłosz, a representative sample, in the case of Szymborska, practically all of her poems.
    Literacka Nagroda Nobla przynosi, obok prestiżu, również natychmiastowe tłumaczenie dzieł nagrodzonych pisarzy na wiele języków i umożliwia im dotarcie do czytelników na całym świecie. Czterej polscy laureaci tej nagrody, Henryk Sienkiewicz, Władysław Reymont, Czesław Miłosz i Wisława Szymborska, trafili do rąk odbiorców w krajach hiszpańskojęzycznych. Wydaje się jednak, że jeśli chodzi o Sienkiewicza, wpływ nagrody był niewielki: pisarz utrafił w gusta swej epoki i w Hiszpanii jego proza stała się sukcesem wydawniczym jeszcze przed Noblem, mimo fatalnej na ogół jakości przekładów. Ale już w wypadku Chłopów Reymonta pełny tekst powieści został przetłumaczony na hiszpański dopiero po przyznaniu autorowi tego wyróżnienia: wcześniej przełożono jedynie fragment powieści, tłumacząc w dodatku z wersji w języku francuskim. Również w wypadku obu wielkich przedstawicieli polskiej poezji wpływ Nobla na ich obecność na hiszpańskim rynku wydawniczym był prawdopodobnie decydujący. Obecnie czytelnicy hiszpańskojęzyczni, którym wcześniej zarówno Miłosz, jak i Szymborska byli całkowicie nieznani, mają do dyspozycji przekłady ich twórczości – w wypadku Miłosza, reprezentatywną próbkę, w wypadku Szymborskiej, praktycznie całość dorobku poetki.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 5; 229-243
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-54 z 54

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies