Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę ""Język"" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 3801
Tytuł:
Моўны сорам беларусаў (сацыялінгвістычны аналіз)
Językowy wstyd Białorusinów (analiza socjolingwistyczna)
The linguistic shame in Belarus (a sociolinguistic analysis)
Autorzy:
Іваноў, Уладзіслаў
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/962119.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Białorutenistyki
Tematy:
моўны сорам
auto-odi
моўная палітыка
гендарны аспэкт моўнага сораму
беларуская мова
моўная небясьпека
русіфікацыя
wstyd językowy
polityka językowa
genderowy aspekt wstydu językowego
język białoruski
niebezpieczeństwo językowe
rusyfikacja
linguistic shame
language policies
gender aspect of linguistic shame
belarusian language
linguistic insecurity
russification
Opis:
У артыкуле аналізуецца зьява моўнага сораму сярод беларусаў з сацыя-лінгвістычнага пункту гледжаньня. Тэма новая ў беларускай сацыялінгвістыцы і мовазнаўстве наагул, бо раней тэма разглядалася пераважна як проста маргіналізацыя мовы. Дасьледаваньне моўнага сораму базуецца пераважна на беларускім матэрыяле: аналіз твораў беларускіх пісьменьнікаў, якія апісвалі зьяву раней за лінгвістаў, аналіз дыскурсу прэзыдэнта Беларусі аб беларускай мове і інтэрвію зь беларускімі мужчынамі, якія служылі ў войску за савецкім часам. Інтэрвію якраз раскрываюць цікавы гендарны аспэкт зьявы моўнага сораму: упершыню аналізуецца савецкае войска як дадатковая структура, якая навязвала беларускім мужчынам со-рам да сваёй мовы і культуры. Таксама дасьледаваньне абапіраецца на вонкавы досьвед падобнай зьявы: напрыклад, вядомы фэномэн auto-odi ці моўнай саманянавісьці каталёнцаў ды моўны сорам украінцаў.
W artykule poddano analizie zjawisko wstydu językowego wśród Białorusinów w aspekcie socjolingwistycznym. Jest to zagadnienie nowe zarówno w socjolingwistyce jak i językoznawstwie. Wcześniej zjawisko to traktowano jako marginalizację języka. Badanie wstydu językowego opiera się głownie na materiale białoruskim: analizie utworów pisarzy białoruskich, którzy wcześniej niż lingwiści dostrzegali problem, analizie dyskursu prezydenta Białorusi dotyczącego języka białoruskiego i wywiadach z Białorusinami, którzy służyli w wojsku w okresie istnienia ZSRR. Wywiady dokładnie ukazują także interesujący genderowy aspekt zjawiska wstydu językowego: po raz pierwszy analizie poddano wojsko radzieckie jako dodatkową strukturę, która wzbudzała wśród Białorusinów poczucie wstydu do języka ojczystego i kultury. Badanie oparto także na zewnętrznym doświadczeniu podobnego zjawiska: na przykład znany fenomen auto-odi, czy językowej nienawiści Katalończyków i wstydu językowego Ukraińców.
The article analyzes the phenomenon of linguistic shame among Belarusians from the sociolinguistic point of view. The topic is new in Belarusian socio¬linguistics and linguistics in general, as it was previously was considered mainly as a mere marginalization of the language. The study of linguistic shame is based mainly on Belarusian material: analysis of works by Belarusian writers who described the phenomenon before linguists, analysis of the Belarusian president's discourse on the Belarusian language and interviews with Belarusian men who served in the Sovietera army. The interview reveals an interesting gender aspect of the phenomenon of linguistic shame: for the first time the Soviet army is analyzed as an additional structure that imposed shame on Belarusian men for their language and culture. Also, the study is based on external experiences of this phenomenon: for example, the well-known phenomenon of auto-odi or linguistic hate of oneself of Catalans or linguistic shame of Ukrainians.
Źródło:
Acta Albaruthenica; 2020, 20; 169-183
1898-8091
Pojawia się w:
Acta Albaruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Стварэньне слоўніка нецэнзурнай лексыкі і ейных адпаведнікаў у беларускай мове: паміж лексыкаграфіяй і сацыялінгвістыкай
Creating a dictionary of obscene language and its equivalents in the Belarusian language: between lexicography and sociolinguistics
Tworzenie słownika języka obscenicznego i jego odpowiedników w języku białoruskim: między leksykografią a socjolingwistyką
Autorzy:
Іваноў, Уладзіслаў
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1932782.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Białorutenistyki
Tematy:
lexicography
creating a dictionary
obscene vocabulary
colloquial language
leksykografia
tworzenie słownika
słownictwo obsceniczne
język potoczny
лексыкаграфія
слоўнікатворчасьць
слоўнік нецэнзурнай лексыкі
абсцэнная лексыка
прастамоўе
Opis:
The need to create dictionaries of the Belarusian non-normative, obscene, taboo language has long been a fact – this is the logical conclusion of the overall work on the creation of dictionaries in general. The richness of the language is manifested in all its diversity and in all spheres, including those where linguists often do not look because of outdated moral principles. The importance of such a dictionary is to collect and codify words that are often not certified in linguistics due to artificial barriers. We are not talking about the propaganda of vulgar and obscene language, but. from a professional sociolinguistic point of view, the purpose of this dictionary is to capture the language in its natural state – what it is, how Belarusians speak, and not what it should be in the imagination of different people with different moral and ideological attitudes. Thus, when creating a dictionary, two main approaches are taken into account – lexicographic and sociolinguistic.
Potrzeba tworzenia słowników języka białoruskiego nienormatywnego, obscenicznego, tabu od dawna dojrzała – to logiczny wniosek całościowej pracy nad tworzeniem słowników w ogóle. Bogaty język przejawia się w całej swojej różnorodności i we wszystkich sferach, także tam, gdzie językoznawcy często nie przeglądają przestarzałych postaw moralnych. Znaczenie takiego słownika polega na zbieraniu i kodyfikowaniu słów, które często nie są certyfikowane w lingwistyce ze względu na sztuczne bariery. Nie mówimy o propagandzie języka wulgarnego i obscenicznego, ale z profesjonalnego socjolingwistycznego punktu widzenia celem tego słownika jest uchwycenie języka w jego naturalnym stanie – czym jest, czym mówią Białorusini, a nie tym, czym powinien być w wyobraźni różnych ludzi o różnych postawach moralnych i ideologicznych. Dlatego przy tworzeniu słownika brane są pod uwagę dwa główne podejścia – leksykograficzne i socjolingwistyczne.
Патрэба ў стварэньні слоўнікаў беларускай ненарматыўнай, нецэнзурнай, табуяванай ці яшчэ абсцэннай мовы насьпела здаўна – гэта лягічнае завяршэньне агульнай працы па стварэньні слоўнікаў наагул. Багатая мова праяўляецца ва ўсёй разнастайнасьці і ва ўсіх сфэрах, у тым ліку там, куды лінгвісты часта не заглядваюць праз састарэлыя маральныя ўстаноўкі. Да ўсяго важнасьць такога слоўніка палягае ў тым, каб сабраць і кадыфікаваць словы, якія часта праз штучныя бар’еры не пашпартызаваныя ў мовазнаўстве. Размова ня йдзе пра прапаганду вульгарнай і брыдэзнай мовы, а з прафэсійнага сацыялінгвістычнага погляду мэта дадзенага слоўніка месьціцца ў тым, каб зафіксаваць мову ў натуральным стане – якая яна ёсьць, на якой размаўляюць беларусы, а не якой яна павінна быць ва ўяўленьні розных людзей з рознымі маральнымі і ідэйнымі ўстаноўкамі. Такім парадкам, падчас стварэньня слоўніка ўлічваюцца два асноўныя падыходы – лексыкаграфічны і сацыялінгвістычны.
Źródło:
Acta Albaruthenica; 2021, 21; 191-205
1898-8091
Pojawia się w:
Acta Albaruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ГАЗЕТНІ СЛОВЕСНІ ШТАМПИ ПЕРІОДУ РЕВОЛЮЦІЇ ГІДНОСТІ В МОВІ УКРАЇНСЬКОЇ ПЕРІОДИКИ
NEWSPAPER CLICHES USED DURING REVOLUTION OF DIGNITYIN LANGUAGE OF UKRAINIAN PERIODICALS
Autorzy:
ЄФИМЕНКО, ОЛЕНА
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041350.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
newspaper cliches
word-combinations used during Revolution of Dignity
language of mass media
semantic and pragmatic load
appeal
precedence
sztampa gazetowa
związki wyrazowe okresu Rewolucji Godności
język mediów
obciążenie semantyczne i pragmatyczne
atrakcyjność
precedensowość
Opis:
Środki masowego przekazu są najważniejszym źródłem szybkiego dostarczania do czytelników informacji o wydarzeniach i faktach życia społecznego oraz politycznego. Na podstawie analizy ukraińskich czasopism w latach 2013-2018 w artykule zostały prześledzone obciążenia semantyczne i pragmatyczne najpopularniejszej sztampy gazetowej okresu Rewolucji Godności. Udowodniono, że sztampa gazetowa tworzy system zabarwień emocjonalnych i ekspresyjnych, reprezentuje pragmatyczne informacje, jest atrakcyjna i precedensowa, nadaje publikacjom oryginalnego i atrakcyjnego brzmienia, wywołując u czytelnika odpowiednie uczucia i myśli, które pozwalają przygotować go do postrzegania pewnych wydarzeń politycznych, kształtując odpowiednią opinię publiczną o pewnym zabarwieniu aksjologicznym. Wydarzenia końca 2013 r. i początku 2014 r. zostały szeroko przedstawione w sztampach współczesnego języka ukraińskiego.
Mass media are the most important source of prompt informing the readers about events and facts of social and political life. On the basis of the analysis of the Ukrainian periodicals of 2013-2018, this scientific research aims to examine the semantic and pragmatic load of some common newspaper cliches used during Revolution of Dignity. It is proved that newspaper cliches express the system of shades of emotional and expressive coloring, represent pragmatic information. They are engaging, precedent-setting and that makes publications more original and appealing, causing the reader to feel certain feelings and have some thoughts, setting the perception of some political events, forming corresponding public opinion of some axiological direction. Obviously, the events of the late 2013-early 2014 have been widely embodied in cliches of modem Ukrainian language.
Źródło:
Studia Ukrainica Posnaniensia; 2020, 8, 1; 77-84
2300-4754
Pojawia się w:
Studia Ukrainica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Недостатки и достоинства разных систем транскрипции при записи говора старообрядцев в Польше
Advantages and disadvantages of different types of phonetic transcription for notation of the dialect of Old Believers in Poland
Wady i zalety różnych systemów transkrypcji przy zapisie fonetycznym gwary polskich staroobrzędowców
Autorzy:
Яскульски [Jaskólski], Адам [Adam]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/967596.pdf
Data publikacji:
2015-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
bilingualism
Russian dialect
Polish language
language island
Old Believers
phonetics
phonetic transcription
dwujęzyczność
fonetyka
gwara rosyjska
język polski
staroobrzędowcy
transkrypcja fonetyczna
wyspa językowa
двуязычие
фонетика
русский говор
польский язык
старообрядцы
фонетическая транскрипция
языковой остров
Opis:
The author presents the problems associated with the phonetic representation of the dialect of the Old Believers in Poland in the conditions of bilingualism. The Old Believers’ Russian dialect is has been under influence of the Polish language for over a century. On the phonetic level the main expressions of interference are: pronunciation of palatal consonants [ś], [ź], [ć], [ʒ́], [ń] instead of Russian soft coronal consonants [s’], [z’], [t’], [d’], [n’] as well as pronunciation of the labial glide [w] instead of Russian velarized lateral consonant [ł]. In the conditions of bilingualism using only a Russian phonetic transcription seems to be insufficient, since it does not include signs for notation sounds which turned up in the Russian dialect under the influence of Polish phonetics. With reference to the mentioned above one should use a more universal transcription system. Since in the studied dialect numerous elements of two languages are coexisting and both of them are Slavonic languages, the author proposes the use of Slavonic transcription system for notation of Polish Old Believers’ speech.
W artykule autor przedstawia problemy związane z zapisem fonetycznym gwary polskich staroobrzędowców w warunkach dwujęzyczności, a także proponuje sposoby ich rozwiązania. Rosyjska gwara polskich staroobrzędowców podlega stałemu wpływowi języka polskiego. Głównymi przejawami interferencji na poziomie fonetycznym jest wymowa spółgłosek palatalnych [ś], [ź], [ć], [ʒ́], [ń] na miejscu rosyjskich miękkich przedniojęzykowych spółgłosek [s’], [z’], [t’], [d’], [n’], a także wymowa glajdu wargowego [w] zamiast rosyjskiej welaryzowanej spółgłoski lateralnej [ł]. W warunkach dwujęzyczności niewystarczającym wydaje się użycie tylko rosyjskiego systemu transkrypcji, ponieważ brakuje w nim znaków do oznaczenia dźwięków, które pojawiły się w gwarze polskich staroobrzędowców pod wpływem polskiej fonetyki. W związku z powyższym powinien być użyty bardziej uniwersalny system transkrypcji lub system mieszany, wykorzystujący znaki różnych alfabetów fonetycznych. Ponieważ w badanej gwarze współistnieją liczne elementy dwóch języków i obydwa te języki są słowiańskie, do jej zapisu fonetycznego optymalny wydaje się slawistyczny system transkrypcji.
В данной статье рассматриваются проблемы, связанные с фонетической записью говора старообрядцев, проживающих в Польше в условиях двуязычия, а также предлагаются способы их решения. Русский говор старообрядцев подвергается постоянному влиянию польского языка. Основными проявлениями интерференции на фонетическом уровне являются: произношение палатальных согласных [ś], [ź], [ć], [], [ń] вместо русских мягких переднеязычных согласных [s’], [z’], [t’], [d’], [n’], произношение лабиального глайда [w] вместо русского зубного веляризованного латерального [ł]. В условиях двуязычия русская система транскрипции не в состоянии исчерпывающе отразить все интересующие нас явления, поскольку в ней отсутствуют знаки для обозначения звуков, появившихся в русском говоре старообрядцев вследствие воздействия польской фонетики. Для записи говора польских старообрядцев должна использоваться система транскрипции более универсального назначения или система, использующая знаки разных фонетических алфавитов. В условиях сосуществования различных элементов двух языков, оба из которых, к тому же, славянские, для фонетической записи говора польских старообрядцев оптимальной представляется славистическая транскрипционная система.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2015, 39; 174-185
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ДЕРЖАВНА МОВА ЯК ФАКТОР ЄДНАННЯ В УМОВАХ ЗБЕРЕЖЕННЯ МУЛЬТИЛІНГВАЛЬНОГО РОЗМАЇТТЯ СУЧАСНОЇ УКРАЇНИ
STATE LANGUAGE AS A CONSOLIDATING FACTOR IN VIEW OF THE PRESERVATION OF THE MULTILINGUAL DIVERSITY IN MODERN UKRAINE
Autorzy:
ШУМИЦЬКА, ГАЛИНА
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041624.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
lingual situation
lingual question
state language
manipulative strategies
national communities
deep and formalized interviews
sytuacja językowa
kwestia językowa
język urzędowy
język państwowy
język narodowy
strategie manipulacyjne
wspólnoty narodowe
wywiady dogłębne i sformalizowane
Opis:
Artykuł poświęcony jest oglądowi sytuacji językowej na Ukrainie, w szczególności na Zakarpaciu, w okresie jednego roku, tj. od wprowadzenia nowej ustawy o edukacji (wrzesień 2017) do przyjęcia projektu ustawy o funkcjonowaniu języka ukraińskiego jako państwowego (październik 2018). Stan języka ukraińskiego jako języka państwowego zbadano w kontekście wydarzeń społeczno-politycznych w kraju i na świecie. Na podstawie analiz, jak również przeprowadzonych w tym okresie wielu dogłębnych i sformalizowanych wywiadów z różnymi kategoriami respondentów możliwe jest zbadanie procesu wyboru języka, zwłaszcza języka edukacji, z uwzględnieniem rozwoju kulturalno-politycznego współczesnego społeczeństwa ukraińskiego w jego najbardziej wysuniętej na zachód części — Zakarpaciu.
The article presents an overview of the lingual situation in Ukraine, in the Transcarpathian region in particular, within the time span of a year since the law On education (September 2017) was ratified till the adoption of the draft of the law whose aim is to ensure functioning of Ukrainian as the state language. The status of Ukrainian as a state language is considered in the closest connection with socio-political phenomena in the country and the whole world. The analysis of deep and formalized interviews with different categories of respondents conducted during this period sheds light on the process of language selection in the field of education, in particular as a sign of cultural and political development of contemporary Ukrainian society in its westernmost part — Transcarpathia.
Źródło:
Studia Ukrainica Posnaniensia; 2020, 8, 1; 189-199
2300-4754
Pojawia się w:
Studia Ukrainica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lingwodydaktyczny aspekt opisu intonacyjnego systemu języka ukraińskiego
Linguodidactic aspect of the intonation system in ukrainian
Autorzy:
Шевченко, Мирослава Вiкторiвна
Anchimiuk, Olga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1897349.pdf
Data publikacji:
2019-03-05
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
lingwodydaktyka
język ukraiński
intonacja
konstrukcje intonacyjne
linguodidactics
Ukrainian language
intonation
intonation constructions
Opis:
W artykule autorzy analizują system intonacji języka ukraińskiego z punktu widzenia lingwodydaktyki; wskazują problemy, które muszą rozwiązywać wykładowcy, zapoznając obcokrajowców z nowymi dla nich konturami intonacyjnymi wypowiedzi. Autorzy komentują również istniejące programy, podręczniki i pomoce dydaktyczne przeznaczone do nauki języka ukraińskiego, ukierunkowane na uczenie obcokrajowców intonacji. Podczas badania autorzy określają funkcje intonacji w mowie i jej komponenty, opisują transkrypcję intonacyjną, zrozumiałą i przydatną uczniom-cudzoziemcom, wskazują minimalne konstrukcje intonacyjne niezbędne do nauki na określonym etapie nauczania języka ukraińskiego. Autorzy uważają, że wypracowanie nawyku poprawnego intonowania jest obowiązkowym warunkiem, podstawą, środkiem i sposobem prowadzenia komunikacji w języku ukraińskim.
The authors of the article consider the intonation system of the Ukrainian language from the position of linguodidactics, and define problems to be solved by teachers when introducing new intonation patterns of statements to foreign students. The authors also analyze existing programs, text and handbooks in Ukrainian intended for non-native speakers in terms of intonation issues. As part of the study the authors define the functions of intonation while speaking, and intonation components, describe the intonation transcription which is clear and functional for a foreign audience, and minimize intonation constructions necessary to learn at a certain stage of learning Ukrainian. The authors opine that the skill of proper intoning of statements is an obligatory condition, basis, means and way of speaking activityin the Ukrainian language.
Źródło:
Linguodidactica; 2019, 23; 225-235
1731-6332
Pojawia się w:
Linguodidactica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
КОНЦЕПТУАЛІЗАЦІЯ ДУХОВНИХ ЦІННОСТЕЙ В УКРАЇНСЬКОМУ НАУКОВОМУ ДИСКУРСІ Й ПОЕТИЧНОМУ МОВОМИСЛЕННІ
CONCEPTUALIZATION OF MORAL VALUES IN UKRAINIAN SCIENTIFIC DISCOURSE AND POETIC LANGUAGE THINKING
Autorzy:
Черненко, Ольга
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041770.pdf
Data publikacji:
2019-01-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
obraz
kobieta
myśl filozoficzna
konceptualizacja
dyskurs naukowy
język myśli
poezja
image
woman
philosophical thought
conceptualization
scientific discourse
language of thinking
poetry
Opis:
Artykuł dotyczy konceptualizacji wartości duchowych. Są one rozpatrywane przez pryzmat ewolucji wartości od czasów starożytnej chińskiej myśli filozoficznej do rozkwitu współczesnych ukraińskich idei fi lozofi cznych. Badaniu poddano również system wartości w ukraińskiej przestrzeni poetyckiej. Szczególną uwagę zwrócono na językowe aspekty kreatywności artystów, które wyróżniają wizerunki kobiet wśród innych cennych wartości w społeczeństwie. Określono środki stylistyczne, za pomocą których wizerunek kobiety jest zróżnicowany w twórczości W. Bojki i innych mistrzów słowa artystycznego.
The article deals with the conceptualization of the moral values. They have been considered through the prism of the evolution of values from the times of an ancient Chinese philosophical thought to the heyday of modern Ukrainian philosophical ideas. The existence of the values in the Ukrainian poetic space has been also researched. The emphasis  has been placed on the linguistic aspects of creativity of artists, who distinguish the images of women among other valuable values in society. It has been determined, with the help of which language expressive means, a woman's image is differentiated in the works of V. Boyko and other masters of artistic word.
Źródło:
Studia Ukrainica Posnaniensia; 2019, 7, 1; 27-35
2300-4754
Pojawia się w:
Studia Ukrainica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
CТАНОВЛЕННЯ Й РОЗВИТОК УКРАЇНСЬКОЇ МОВИ НА ТЕРИТОРІЇ ГАЛИЧИНИ В ДРУГІЙ ПОЛ. XIX СТ.
FORMATION AND DEVELOPMENT OF THE UKRAINIAN LANGUAGE IN THE TERRITORY OF GALICIA IN THE 2ND HALF OF THE 19TH CENTURY
Autorzy:
Холодова, УЛЯНА
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041283.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
vocabulary
western Ukrainian variant of the Ukrainian standard language,
Galicia
standard language
western Ukrainian variant of the Ukrainian standard language
zasób leksykalny
odmiana języka zachodnioukraińskiego
Galicja
język literacki
Opis:
Przedmiotem artykułu jest analiza głównych tendencji kształtowania się zasobu leksykalnego odmiany języka zachodnioukraińskiego w Galicji —na terenie dawnych AustroWęgier. Na specyfikę rozwoju oraz kształtowanie się ukraińskiego języka literackiego w opisywanym regionie wpłynęła wielojęzyczność środowiska, w którym miała miejsce aktywna interakcja międzyjęzykowa powodująca zapożyczenia znacznej części słownictwa z innych języków. Ówcześni językoznawcy przyczynili się, pod wpływem idei odrodzenia języków słowiańskich, do stworzenia podstaw gramatyczno-leksykalnych ukraińskiego języka literackiego w oparciu o język potoczny. W rezultacie spowodowało to zastosowanie form dialektalnych na płaszczyźnieogólnogalicyjskiej. Jednocześnie brak jednostek leksykalnych w języku potocznym został zrównoważony poprzez wprowadzenie zapożyczeń z języka starosłowiańskiego, rosyjskiego, polskiego oraz częściowo niemieckiego, jak również zastosowanie derywatów typowych dla języka ukraińskiego.
The article presents the analysis of main tendencies of the vocabulary formation of the western Ukrainian variant of standard Ukrainian in the territory of the former Austro-Hungarian Empire, especially in Galicia. The specificity of the development and formation of the Ukrainian standard language in this region was a multilingual environment which comprised an active interlanguage interaction. These factors contributed to the borrowing of a significant part of the vocabulary from other languages. In addition, artists of that time, who were influenced by the idea of the Slavic languages’ revival, promoted the creation of grammar books and the lexical basis for the Ukrainian standard language through the use of a folk-colloquial variant. Consequently, this resulted in the use of the dialectal layer, including both general Galician words and peculiarly dialectal ones. The lack of lexical units in the colloquial speech was offset by borrowings from Church Slavonic, Russian, Polish and, in part, German according to the word-building models which were typical of Ukrainian
Źródło:
Studia Ukrainica Posnaniensia; 2020, 8, 1; 9-18
2300-4754
Pojawia się w:
Studia Ukrainica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
СТУПЕНІ ПОРІВНЯННЯ ПРИКМЕТНИКІВ: ВІД ПОРУШЕННЯ НОРМИ ДО ТРАДИЦІЇ (на матеріалі словника А. Нелюби, Є. Редька Словотворчість незалежної України. 2012–2016)
DEGREES OF COMPARISON OF ADJECTIVES: FROM NORM VIOLATION TO TRADITION (based on dictionary compiled by A. Neliuba, Ye. Redko Word-Formation in Independent Ukraine. 2012–2016)
Autorzy:
Халіман, Оксана
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041767.pdf
Data publikacji:
2019-01-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
adjective
comparative
superlative
grammar
dictionary
Ukrainian language
przymiotnik
komparatyw
superlatyw
gramatyka
słownik
język ukraiński
Opis:
W artykule opisano tendencje tworzenia form komparatiwu i superlatiwu we współczesnym języku ukraińskim na materiale słownika A. Neluby, J. Red`ki Słowotwórstwo niepodległej Ukrainy. 2012–2016 (2017). Modele tworzenia form od przymiotników jakościowych oznaczających cechę niestopniowalną, dzierżawczych, przymiotników złożonych itp. sprzyjają reinterpretacji, rozszerzeniu struktury semantycznej słów podstawowych. Cechuje je regularność. Podkreślono potrzebę usystematyzowania odpowiednich tendencji z uwzględnieniem ich regularnej odtwarzalności w gramatyce języka ukraińskiego, ujęciem i objaśnieniem nowych odcieni semantycznych w źródłach leksykograficznych.
The article focuses on the tendencies description of the comparative and superlative forms in modern Ukrainian based on the dictionary compiled by A. Neliuba, Ye. Redko Word-Formation in Independent Ukraine. 2012–2016 (2017). The formation models favour the reinterpretation, enlarge the semantic structure of the initial words from qualitative adjectives, which nominate non-grade characteristics, from relative, compound adjectives, from nouns with the omission of the adjectivity stage, the inclination to the synthetic forms. These formation models are marked with regularity. The need to codify the correspondent tendencies, taking into account the regularity of reproduction in the Ukrainian language grammar books sources has been argumented, as well as the need to fi xate and interpret new semantic shades in lexico-graphic sources.
Źródło:
Studia Ukrainica Posnaniensia; 2019, 7, 1; 19-26
2300-4754
Pojawia się w:
Studia Ukrainica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ШЛЯХИ, ХАРАКТЕР ТА ТИПИ ЗАПОЗИЧЕНЬ З УКРАЇНСЬКОЇ МОВИ В МОВУ РОСІЙСЬКУ (на матеріалі словника живої російської мови В. Даля)
WAYS, MEANS AND TYPES OF BORROWINGS FROM UKRAINIAN INTO RUSSIAN (based on V. Dahl Dictionary of the Russian Language)
Autorzy:
Тетяна, Космеда
Намачинська, Галина
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041651.pdf
Data publikacji:
2019-06-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
borrowing
Ukrayinism
lexical meaning
lexicography
equivalent
Ukrainian language
Russian language
zapożyczenia
ukrainizm
znaczenie leksykalne
leksykografia
ekwiwalent
język ukraiński
język rosyjski
Opis:
W artykule wyznaczono na podstawie analizy słownika żywego języka rosyjskiego W. Dala typy zapożyczeń z języka ukraińskiego na rosyjski. Wyróżniono zapożyczenia pośrednie i bezpośrednie, kognaty, zapożyczenia leksykalno-semantyczne oraz semantyczne, zapożyczenia będące faktami rosyjskiego języka literackiego oraz te, które weszły w skład języka narodowego jako dialektyzmy. Ukrainizmy uzupełniły pasywną leksykę języka rosyjskiego w postaci archaizmów oraz historyzmów, jak również jego aktywną leksykę, z uwzględnieniem stylistycznej oraz stylowej różnorodności, reprezentując nominacje językowe właściwe i przenośne. Nie wszystkie fakty zapożyczeń z języka ukraińskiego odnotowane w słowniku W. Dala zostały formalnie potwierdzone we współczesnych słownikach języka rosyjskiego. Do ukrainizmów w języku rosyjskim należą przede wszystkim nominacje faktów ukraińskiej kultury i historii, leksemy, które „ujęzykowiają” kluczowe koncepty ukraińskiej mentalności, egzotyzmy oraz etnografizmy.
The article focuses on the borrowings types from the Ukrainian language into the Russian one based on the analysis of V. Dahl Dictionary of the Russian language. The direct and indirect borrowings, the cognate borrowings, lexical, lexical-semantic borrowings and their semantic types; the borrowings that became the facts of the Russian literary language and the ones that enriched the Russian language as the dialect words have been singled out. The Ukrayinisms enriched the passive stratum of the Russian language because they nominate the archaisms as well as the active stratum of the Russian language taking into account the stylistic diversity and the diversity of style, representing the direct and indirect nominations. Not all the facts of borrowings from the Ukrainian language fixed by V. Dahl are registered in modern dictionaries of the Russian language. The nominations of the facts of Ukrainian culture, its history, lexemes that verbalize the key concepts of Ukrainian mentality, exotisms and ethnographisms belong to the borrowings-Ukrayinisms in the Russian language.
Źródło:
Studia Ukrainica Posnaniensia; 2019, 7, 2; 19-33
2300-4754
Pojawia się w:
Studia Ukrainica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Пели ли православные восточные славяне XV-XVI веков псалмы по-древнееврейски
Autorzy:
Темчин, Сергей
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2167723.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Akademia Supraska
Tematy:
Wielkie Księstwo Litewskie
piśmiennictwo cyrylickie
przekłady
biblijne
język ruski
język hebrajski
Stary Testament
Psałterz
judaizanci
Grand Duchy of Lithuania
Cyrillic Writings
Bible Translations
Ruthenian Language
Hebrew Language
Psalms
Judaizers
Opis:
The Vilnius Old Testament Florilegium has been preserved as part of manuscript F 19-262 (Vilnius, The Wróblewskie Library of the Lithuanian Academy of Sciences), dating back to the first third of the 16 th century (after 1517) and comprising Old Testament books (Job, Ruth, the Psalter, the Song of Songs, Ecclesiastes, Proverbs, Lamentations, Daniel, and Esther) which, except the Psalms, had been translated from Hebrew into Ruthenian. The author argues that these are in fact the third volume of the Tanakh in a Ruthenian translation produced during the 2 nd half of the 15 th century in Kiev. There is reason to think that unlike the rest of the Old Testament books which were translated into Ruthenian, the Psalms of this corpus were originally written in Hebrew using the Cyrillic characters. A small portion of this Cyrillic transcription (Psalm 150) is found in the Cyrillic Manual of Hebrew which is preserved in an East Slavic miscellany of the 3 rd quarter of the 16 th century (Moscow, Russian State Archive of Early Acts, F. Mazurin collection (f. 196), inventory 1, No 616, f. 124-130) and textually related to the Vilnius Old Testament Florilegium. At least some psalms must have been sung or recited in Hebrew by certain groups of East Slavs in the Grand Duchy of Lithuania, Novgorod the Great, and Muscovy during the 15th -16th centuries.
Źródło:
Latopisy Akademii Supraskiej; 2012, Język naszej modlitwy- dawniej i dziś, 3; 19-26
2082-9299
Pojawia się w:
Latopisy Akademii Supraskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ДИДАКТИЧНІ МОДЕЛІ ФОРМУВАННЯ БАГАТОМОВНОЇ ОСОБИСТОСТІ: МОДЕЛЬ ФАКТОРІВ І ФУНКЦІОНАЛЬНА МОДЕЛЬ
DIDACTIC MODELS OF MULTILINGUAL PERSONALITY FORMATION: FACTOR AND FUNCTIONAL MODELS
Autorzy:
Талалай, Юлія
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041734.pdf
Data publikacji:
2019-06-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
didactic model
multilingual personality
factor model
functional model
foreign languages
learning
model dydaktyczny
osobowość wielojęzyczna
model czynników
model funkcjonalny
język obcy
uczenie się
Opis:
W artykule scharakteryzowano dydaktyczne modele kształtowania wielojęzycznej osobowości ucznia w procesie uczenia się języka obcego, takie jak: model czynników oraz model funkcjonalny. Określono istotę modelu czynników, polegającą na uwzględnieniu systemu faktorów zewnętrznych i wewnętrznych, odgrywających ważną rolę w procesie uczenia się języka obcego. Cechami charakterystycznymi modelu czynników jest wielostopniowa struktura i porządek chronologiczny systematyzacji modelu, które polegają na wpływie pierwszego języka obcego podczas posługiwania się przez uczniów drugim czy trzecim językiem obcym.
The article focuses on the analysis of the didactic models of the multilingual personality formation. The factor model and the functional model of the multilingual personality formation have been characterized. The essence of the factor model consists in the system of external and internal factors that play an important role in the process of learning foreign languages. The main characteristics of the factor model are: a multistage structure and the chronological order of the different factors systematization. The essence of the functional model has been singled out. This essence consists in the influence of the fi rst foreign language on the second, third foreign languages during the process of speaking.
Źródło:
Studia Ukrainica Posnaniensia; 2019, 7, 2; 147-152
2300-4754
Pojawia się w:
Studia Ukrainica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
СЕМАНТИКО-СТИЛІСТИЧНИЙ ПОТЕНЦІАЛ ФУТБОЛЬНОЇ ЛЕКСИКИ УКРАЇНСЬКОЇ МОВИ В НЕСПЕЦІАЛЬНИХ
SEMANTIC AND STYLISTIC POTENTIAL OF FOOTBALL VOCABULARY OF UKRAINIAN LANGUAGE IN NON-SPECIALIZED CONTEXTS
Autorzy:
СТРУГАНЕЦЬ, ЮРІЙ
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041621.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
football vocabulary
terms of football
semantic and stylistic potential of vocabulary
colloquial language
słownictwo piłkarskie
terminy piłki nożnej
potencjał semantyczno-stylistyczny słownictwa
język środków masowego przekazu
Opis:
W artykule zaznaczono, że na początku ХХІ wieku piłka nożna to zjawisko wielokulturowe, które znajduje odzwierciedlenie w różnych leksykonach krajowych. Mimo odręb‑nych badań słownictwa piłkarskiego lub terminologii piłkarskiej w różnych językach w ukraińskiej leksykologii i terminologii brak badań naukowych, które ujawniają funkcjonalne cechy nominacji do piłki nożnej. Celem badania jest przeanalizowanie potencjału semantyczno-stylistycznego słownictwa piłkarskiego języka ukraińskiego w niespecjalistycznym obszarze wdrażania. Zadaniem jest całościowe ogarnięcie takich segmentów niespecjalistycznej komunikacji piłkarskiej, jak język mediów i język mówiony. Ustalono, że w niespecjalistycznym obszarze socjum lingwistycznego terminy piłkarskie zaznają determinologizacji. Z powszechnie używanym słownictwem łączą je następujące parametry: dostępność i zrozumienie, zabarwienie emocjonalne, obecność synonimii, antonimii. Analiza funkcjonowania słownictwa piłkarskiego w niespecjalistycznych kontekstach wskazuje na stałą tendencję do zmiany znaczenia słów. W języku mediów najbardziej funkcjo‑nalnie aktywne są takie jednostki leksykalne, jak arbiter, outsider, forward. W języku mówionym najczęściej zmienia swoje semantyczno-stylistyczne parametry leksem odfutbolić. Do rozszerzenia semantycznego zakresu słów przyczynia się przede wszystkim metaforyzacja. Ogólnie rzecz biorąc, słownictwo piłkarskie jako dynamiczny segment aktywności językowej społeczeństwa wymaga ciągłego studiowania i normalizacji.
It is noted in the article that at the beginning of the 21th century football is a multicultural phenomenon, which is reflected in various national lexicon. Despite the separate studies of football vocabulary or football terminology in different languages, there are no scientific studies in Ukrainian lexicology and terminology that reveal the functional features of football nominations. The purpose of the study is to analyze the semantic and stylistic potential of the football vocabulary of Ukrainian language in the non-specialized sphere of realization. Declared task: to cover such segments of non-professional football communication as media and spoken language. It is established that in the non-specialized sphere of linguistic societies football terms are subject to determinism. The commonly used vocabulary brings together the following parameters: accessibility and clarity, emotional color of the lexical units, the presence of synonymy, antonymy. Analysis of the functioning of the football vocabulary in non-special contexts indicates about constant tendency to change the meanings of words. In the language of mass media in non-special contexts, the most significant functional activity is the lexical units from the football sphere, as referee, outsider, forward. In colloquial language, the lexeme to outfootball often changes its stylistic parameters and transforms the semantic content. Metaphorization, first of all, contributes the expansion of semantic volume of words. Football vocabulary as a dynamic segment of linguistic activity of society requires regular studying and normalization.
Źródło:
Studia Ukrainica Posnaniensia; 2020, 8, 1; 179-188
2300-4754
Pojawia się w:
Studia Ukrainica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Из наблюдений над лексикой древнеболгарского перевода Хроники Георгия Амартола: мнимые русизмы (5)
Z badań nad słownictwem starobułgarskiego przekładu Kroniki Jerzego Hamartolosa: rzekome rusycyzmy (5)
Out of observations on the vocabulary of the Old Bulgarian translation of George Hamartolos’ Chronicon: imaginery Russicisms (5)
Autorzy:
Станков, Ростислав
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594352.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
język starobułgarskijęzyk starobułgarski
język staroruski
słowiańskie przekłady z greckiego
Kronika Jerzego Hamartolosa
Old Bulgarian
Old Russian
Slavonic translations from Greek
George Hamartolos’ Chronicon
Opis:
W artykule przeanalizowano kilka wyrazów z listy „rusycyzmów”, które stały się przesłanką do postawienia tezy przez niektórych rosyjskich uczonych o istnieniu działalności przekładowej w Rusi Kijowskiej. Analiza wykazała, że czasowniki z rdzeniem *mъlv- w starobułgarskim przekładzie Kroniki Jerzego Hamartolosa nie mają konkretnego znaczenia mowy lub mówienia, które można by łączyć z językiem staroruskim lub rosyjskim. Rdzeń *mъlv- jest pochodzenia onomatopeicznego, a jego znaczenie mowy jest drugorzędne i jest dobrze reprezentowane we współczesnych językach bułgarskim i rosyjskim. Wobec problemu możliwych rusycyzmów w słowiańskich tłumaczeniach z języka greckiego ostrożne podejście jest wskazane ze względu na fakt, że staroruskie manuskrypty nie odzwierciedlają bezpośrednio języka staroruskiego.
This paper examines several words on the list of “Russicisms” which provides a false premise for some Russian scholars’ thesis about translation activities in Kievan Russia. The analysis reveals that verbs with the root *mъlv- in the Old Bulgarian translation of George Hamartolos’ Chronicon have no specific meaning of speech or speaking that could be associated with either Russian or Old Russian. The root *mъlv- is of an onomatopoeic origin and its meaning of speech is secondary, as is well represented in the modern Bulgarian and Russian languages. Towards the problem of possible Russicisms in the Slavonic translated texts a cautious approach is needed, because of the fact that Old Russian manuscripts do not directly reflect the Old Russian language.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 497-507
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Лінгвальні та позалінгвальні аспекти функціонування суржику в Україні
Lingual and Extralingual Aspects of Surzhyk Functioning in Ukraine
Językowe i pozajęzykowe aspekty funkcjonowania surżyka w Ukrainie
Autorzy:
Соколова [Sokolova], Світлана [Svitlana]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32388029.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Surzhyk
Ukrainian language
Russian language
colloquial language
mixed speech
surżyk
język ukraiński
język rosyjski
język potoczny
mowa mieszana
Opis:
Surzhyk is a mixed type of speech that is typical within modern Ukraine, where we can observe the coexistence of two major language codes, namely Ukrainian and Russian. These are represented by both literary variants and numerous subcodes, primarily Ukrainian dialects (including transitional dialects, with features related to Russian and Belarusian dialectal areas) and Russian colloquial speech with elements of slang. Some language scholars rank Surzhyk as a separate language subcode – as a peculiar type of pidgin – and try to study its structure (lexical composition, grammatical structure) and areal distribution of elements accordingly. At present, in addition to “classical” Surzhyk, a new type of mixed speech has also arisen on the Russian phonetic-grammatical basis with the involvement of a large number of Ukrainian lexemes (original or borrowed by the Ukrainian language), mainly terms, taken from different fields. This new type of mixed speech is Russian-Ukrainian Surzhyk. The report analyzes several samples of mixed speech. On the basis of this analysis, criteria for the qualification of a text are proposed either as an example of Surzhyk, or simply as speech with signs of interference. Such criteria include lingual (Ukrainian or Russian phonetic basis, levels of interference, number of foreign language implementations, variations within the text), social (language is higher in status at the moment of the occurrence of the phenomenon; the scope of the functioning of the idiom itself), territorial (depending on the speaker’s place of inhabitance – urban or rural) and personal (native/first language of the speaker, level of education, knowledge of the literary language). It was concluded that the new mixed speech differs from Surzhyk in terms of the number of used units of another language, linguistic levels of manifestation, scope of distribution, conditions of occurrence and personal characteristics of speakers, among which the level of education and possession of standard subcodes are of leading importance. It is a transitional phenomenon in the process of the formation of Ukrainian as a state language.
Surżyk to mieszany typ mowy, typowy dla współczesnej Ukrainy, gdzie obserwujemy współistnienie dwóch języków, ukraińskiego i rosyjskiego. Języki te są reprezentowane zarówno przez ich warianty literackie, jak i liczne subkody, przede wszystkim przez dialekty ukraińskie (w tym również dialekty przejściowe do rosyjskiego i białoruskiego obszaru dialektalnego) oraz przez potoczną odmianę języka rosyjskiego z elementami slangu. Niektórzy językoznawcy uważają surżyk za odrębny subkod językowy – swoisty rodzaj pidginu – i podejmują próby analizy jego struktury (leksykonu, gramatyki) i uwarunkowań z zakresu geografii językowej. Obecnie obok „klasycznego” surżyka pojawił się nowy typ mowy mieszanej, oparty na bazie fonetyczno-gramatycznej języka rosyjskiego, z udziałem dużej liczby leksemów ukraińskich (oryginalnych lub zapożyczonych do języka ukraińskiego), głównie terminów z zakresu wielu dziedzin. Ten nowy rodzaj mowy mieszanej to surżyk rosyjsko-ukraiński. W niniejszym tekście poddano analizie próbki tego typu mowy mieszanej. Na podstawie analizy zaproponowano kryteria dwojakiej kwalifikacji tekstu, bądź jako przykładu surżyka, bądź po prostu jako przykładu mowy z cechami interferencji. Kryteria te mają charakter lingwistyczny (ukraińska lub rosyjska baza artykulacyjna, zakres interferencji, liczba jednostek zaadaptowanych z języków obcych, poziom wariancji tekstowej), socjologiczny (język o wyższym statusie w momencie wystąpienia danego zjawiska; zakres funkcjonowania idiomu), terytorialny (w zależności od miejsca zamieszkania mówiącego – miejski lub wiejski) i indywidualny (ojczysty/pierwszy język mówiącego, poziom wykształcenia, znajomość języka literackiego). Stwierdzono, że nowa mowa mieszana różni się od surżyka pod względem liczby używanych jednostek z innego języka, płaszczyzny językowej jego realizacji, zasięgu i warunków jego występowania, indywidualnych cech mówiących, wśród których poziom wykształcenia i znajomość subkodów standardowych mają pierwszorzędne znaczenie. Mamy tu do czynienia ze zjawiskiem przejściowym w procesie uzyskiwania przez język ukraiński statusu języka państwowego.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2021, 21
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 3801

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies