Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "luteranizm" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 31
Tytuł:
„OD KONFLIKTU DO KOMUNII” – W DRODZE KU 500. ROCZNICY REFORMACJI
„Vom Konflikt zur Gemeinschaft” – auf dem Weg zum 500. Jahrestag der Reformation
Autorzy:
Porada, Rajmund
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/595240.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
Tematy:
dialog ekumeniczny
Reformacja
luteranizm
Opis:
Am 17. Juni 2013 wurde der Bericht der Lutherisch/Römisch-katholischen Kommission für die Einheit Vom Konflikt zur Gemeinschaft offiziell präsentiert. Angesichts des sich annähernden 500. Jahrestages der Reformation im Jahr 2017 fühlten sich die Mitglieder der Kommission herausgefordert, „die Themen und Konsequenzen der Wittenberger Reformation (…) im Dialog zu erörtern und Perspektiven für das Gedenken und die Aneignung der Reformation heute zu entwickeln“ (Nr. 3). Der Bericht setzt somit ein wichtiges Zeichen im Vorbereitungsprozess des Reformationsgedenkens, indem er die Vergangenheit und die Konfliktsgeschichte gemeinsam, d.h. ökumenisch zu erzählen und die Errungenschaften des Dialogs in den letzten fünfzig Jahren zusammenzufassen versucht. Darauf wurde im zweiten Punkt dieses Beitrags eingegangen. Im Blick auf die Vorbereitung zum Reformationsgedenken und den Kontext der erhofften Rezeption des neuesten lutherisch-katholischen Dokumentes wurde im ersten Punkt dieses Beitrags auf die katholische Wahrnehmung der Reformation, die vor allem nur mit Kirchenspaltung assoziiert wird, und die damit verbundene katholische Zurückhaltung gegenüber dem Reformationsgedenken hingewiesen. Das beeinflusst auch die Lektüre des Dialogpapiers. Der Bericht erweckte schon kritische Bemerkungen und Anfragen, die im letzten Teil dieses Beitrags zur Sprache gebracht wurden.
Źródło:
Studia Oecumenica; 2013, 13; 297-308
1643-2762
Pojawia się w:
Studia Oecumenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miejsce i rola Kościoła luterańskiego w dziejach Prus Książęcych
Place and role of Lutheran Church in Ducal Prussia
Autorzy:
Małłek, Janusz
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23942714.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Luteranie
Prusy Książęce
luteranizm
Kościół luterański
protestanci
Opis:
Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie o miejsce i rolę Kościoła luterańskiego w Prusach Książęcych w latach 1525–1657. Przedstawiono w nim problem stosunku Kościoła luterańskiego do państwa pruskiego oraz do innych wyznań. Podkreślono fakt utożsamiania się państwa pruskiego z Kościołem luterańskim poprzez zagwarantowanie mu wyłączności na uprawianie kultu religijnego w Księstwie Pruskim. Współczesna historiografia nazwała to konfesjonalizacją luterańską, co oznaczało nietolerancję wobec innych wyznań. Dotyczyło to zwłaszcza katolicyzmu i kalwinizmu, a nawet wyznania braci czeskich. Ostro zwalczano tendencje odśrodkowe w Kościele luterańskim – szwenkfeldianizm i osiandryzm, mimo sympatii dla tego drugiego deklarowanej przez księcia Albrechta. Ponadto przedstawiono wkład protestantyzmu w rozwój oświaty i kultury w Prusach Książęcych. Zwrócono uwagę na wypowiedzi Marcina Lutra, w których zalecał odprawianie nabożeństw w języku zrozumiałym dla wiernych, tak aby mogli w pełni korzystać ze Słowa Bożego. Otwarcie się Kościoła luterańskiego na języki narodowe dało nowy impuls dla rozwoju szkolnictwa i piśmiennictwa. Nowy uniwersytet w Królewcu (1544) kształcił pastorów. Obok niego specjalną troską otoczono szkoły w parafiach. Szacuje się, że w 1528 r. było ich 228. W XVI w. w Królewcu ukazało się drukiem 297 druków w języku łacińskim, 183 w języku niemieckim i 90 w języku polskim. Były to w większości książki o treści religijnej, a więc katechizmy, postylle i śpiewniki.
The objective of the article is to present the place and role of Lutheran Church in Ducal Prussia in 1525–1657. The issue of Lutheran Church’s position with respect to the Prussian state and other denominations is presented as well. The article emphasizes the fact that the Prussian state identified with Lutheran Church by guaranteeing its exclusive rights to practice religious worship in the Duchy of Prussia. Modern historiography has dubbed it “the Lutheran confessionalization”, which meant lack of tolerance for other confessions. This pertained in particular to Catholicism and Calvinism, and even the Bohemian Brethren. Any decentralist tendencies within the Lutheran Church – Schwenkfelders and Osiandrian controversy – were fought ardently, despite sympathy for the latter, declared by Prince Albrecht. Moreover, the article presents the contribution of Lutheranism into development of education and culture in Ducal Prussia. Martin Luther’s statements are pointed out, in which he recommended holding services in a language understandable for the followers, so they could fully benefit from the Word of God. Lutheran Church opening to national languages has become a new stimulus for development of education and writing. New university in Konigsberg (1544) was educating pastors. Besides that, special care was given to parish schools. It is estimated, that in 1528 there were 228 such schools. In 16th century, 297 works in Latin were printed in Konigsberg, 183 in German and 90 in Polish. Those were mainly publications of religious nature – catechisms, postils, and hymnals.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 411-432
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prusy Królewskie i Prusy Zachodnie. Dwa oblicza sztuki luterańskiej
Royal Prussia and Western Prussia. Two faces of Lutheran art
Autorzy:
Birecki, Piotr
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23942710.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Prusy Kólewskie
Prusy Zachodnie
luteranizm
sztuka luterańska
Opis:
Sztuka od początku towarzyszyła rozwojowi reformacji na obszarze, który w okresie nowożytnym należał do Prus Królewskich, a po rozbiorach do Prus Zachodnich. Sztuka luterańska zyskała w tych dwóch okresach politycznych i historycznych zupełnie różne oblicze. W Prusach Królewskich związana była z środowiskiem mieszczańskim, które zlecało wykonywanie niezbędnego wyposażenia kościołów. W pierwszym okresie przejmowano kościoły katolickie, a nowe, proste w formie budynki kościelne wznoszono w XVII i XVIII wieku, równolegle z utratą wielu średniowiecznych kościołów. Organizowano nabożeństwa w ratuszach miejskich. Rozwinęła się luterańska sztuka obrazowa o nowej ikonografii. Powstało wiele obrazów epitafijnych, dekoracji empor, ambon, konfesjonałów i ław oraz malowideł stropowych. Sztuka luterańska była manifestem pewnej niezależności politycznej i religijnej Prus Królewskich od Królestwa Polskiego. W wyniku rozbiorów Polski na obszarze Prus Królewskich utworzono Prusy Zachodnie. Nowa władza wspierała intensywnie ewangelików skupionych w strukturach Kościoła ewangelicko-unijnego ściśle współpracującego z państwem pruskim, nadzorującym i znacząco wspierającym finansowo budowę i wyposażenie kilkuset nowych kościołów i kaplic. W ich powstaniu brały udział już firmy i indywidualni artyści z terenu całych Niemiec. Zdecydowany wpływ na kształt architektury miała Regulatywa z Eisenach oraz osobisty smak cesarza Wilhelma II, dla którego sztuka luterańska była narzędziem wpływu monarchii na laicyzujące się społeczeństwo epoki industrializacji. Sztuka obrazowa została zredukowana do nielicznych obrazów ołtarzowych, mozaik i dekoracji ornamentalnej, a rozkwitła w sztuce witrażu, pokazującego postaci Lutra, Melanchtona, Albrechta Hohenzollerna, czy sceny biblijne oparte m.in. na grafikach Albrechta Dürera. Sztuka luterańska w rozumieniu władzy wspierać miała integrację Prus z innymi regionami Rzeszy i reprezentować państwo pruskie w życiu Kościoła. Wyznanie stało się elementem kultury i wyrazem przynależności politycznej do II Rzeszy.
Since the beginning, art has accompanied development of Reformation in the area which in modern era was part of Royal Prussia, and after the Partitions – Western Prussia. During these two political and historical periods, Lutheran art has developed two very distinct forms. In Royal Prussia, it was connected with the burgher community, which commissioned necessary furnishings for churches. In the initial period, Catholic churches were taken over, while new, simple in form, church buildings were erected in 17th and 18th centuries, in parallel with loss of many mediaeval churches. Services were organized in city halls. Lutheran pictorial art was developing, with new iconography. Many epitaph paintings, decorations of galleries, pulpits, confessionals and pews were created, as well as painted ceilings. Lutheran art became a manifesto of certain political and religious independence of Royal Prussia from the Kingdom of Poland. As a result of partitions of Poland, the territory of Royal Prussia became Western Prussia. The new authorities have actively supported the Protestants, gathered in the structures of the Evangelical-Uniate church, which cooperated closely with the Prussian state. The state, in turn, has supervised and significantly supported financially the construction and outfitting of several hundred new churches and chapels. Companies and individuals from entire Germany participated in creation of those. Architecture was under a strong influence of the Eisenach Regulation and personal taste of Emperor Wilhelm II, for whom Lutheran art was an instrument allowing the monarchy to exert influence on increasingly secular society of the industrialization era. Pictorial art was reduced to scant altar pictures, mosaics and ornaments, however it flourished in the area of stained glass, depicting Martin Luther, Melanchton, Albrecht Hohenzollern, or Biblical scenes based, among others, on Albrecht Dürer’s graphics. According to those in power, the purpose of Lutheran art was to support integration of Prussia with other regions of the Reich and represent the Prussian state in the life of the Church. Denomination has become an element of culture and expression of political inclusion in the Second Reich.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 466-489
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wątki religijne w twórczości i życiu Klemensa Janickiego (1516-1543)
Religious themes in the works and life of Klemens Janicki (1516-1543)
Autorzy:
Lewandowski, Ignacy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2043602.pdf
Data publikacji:
2018-12-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Klemens Janicki
wątki religijne
luteranizm
islam
duchowieństwo
Opis:
Klemens Janicki (1516-1543), bodaj największy poeta łaciński w Polsce, dla ludzi naszych czasów jest postacią mało znaną. Wielkopolanin, urodził się w Januszkowie pod Żninem. W każdym gatunku jego twórczości, czy to będzie elegia, czy epigram, czy skarga i satyra, czy pieśń weselna, nie mówiąc o parafrazie psalmu Dawidowego, znajdziemy mniejsze lub większe nawiązania do religii. Co w nich autor przekazał? Przepiękne obrazy wiary w Boga Ojca i Syna Bożego, w człowieczeństwo Chrystusa, w potężne wstawiennictwo Najświętszej Bogarodzicy Dziewicy, namalował wzory świętych polskich męczenników, Wojciecha i Stanisława, nakreślił swój stosunek do historycznych i aktualnych przedstawicieli Kościoła. Obrazy te zdecydowanie świadczą o katolickim profilu wyznawanej wiary. Pojawiające się w nich niekiedy słowa krytyczne nie dotyczą samych prawd wiary, lecz przestrzegania ich w praktyce codziennego życia, i wskazują raczej na intelektualną i emocjonalną sympatię dla nich oraz na troskę poety o jednoznaczność ludzkich postaw niezależnie od społecznego statusu. Luterańskie wpływy na niego były niewielkie, chociaż widoczne w niektórych wypowiedziach. Z całą mocą natomiast występował przeciw islamowi szerzącemu się w Europie przez zbrojne najazdy. Znając na wylot filozofię i ducha starożytnego świata, nie identyfikował się z nim w kwestiach wiary i moralności. Wiara Janickiego bowiem – jak to wynika z przedstawionych wątków – była dojrzałą katolicką wiarą renesansowego intelektualisty, a nie cichego i pokornego syna chłopa z Januszkowa pod Żninem.
Klemens Janicki (1516-1543), arguably the greatest Latin poet in Poland, is little known to the people of our times. He was a citizen of Greater Poland, born in Januszkowo near Żnin. In each of the genres practiced by him, be it elegy or epigram, complaint or satire, or wedding song, not to speak of the paraphrase of the psalms of David, we fi nd minor or major references to religion. What did the author convey in them? Beautiful images of faith in God the Father, the humanity of Christ, the powerful intercession of the Most Blessed Virgin Mary; depictions of the holy Polish martyrs, Adalbert and Stanislaus; the author’s own attitude to historical and his contemporary representatives of the Church. These images give preeminent evidence of the Catholic profi le of the faith professed by Janicki. The occasional critical words do not pertain to the truths of faith as such but to inadequate obedience of them in everyday life, so the criticism indicates the poet’s intellectual and emotional support of those truths and his concern for an explicitness of people’s attitudes irrespective of their social status. Lutheran infl uences are scarce in his works, though noticeable in some utterances. He was strongly opposed to Islam which was then spreading through armed invasion. Being versatile in the philosophy and spirit of the ancient world he did not identify with it in questions of faith and morality. Janicki’s faith – as can be gathered from the presented themes – was the mature Catholic faith of a renaissance intellectual and not that of a meek and humble son of a peasant from Januszkowo near Żnin.
Źródło:
Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski; 2018, 13; 7-26
1731-0679
Pojawia się w:
Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nauczanie ewangelicko-luterańskie na temat ludzkiej pracy
Evangelical Lutheran Teaching About Human Work
Autorzy:
Zadroga, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1706510.pdf
Data publikacji:
2021-07-12
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
praca
Luter
luteranizm
ewangelicka etyka teologiczna
luterańska etyka teologiczna
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2021, 68, 3; 147-148
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kobieca asceza w niemieckim pietyzmie na przełomie XVII i XVIII wieku. Listy Wiary jako źródło do badania dziejów religijności kobiet
Woman’s asceticism in German pietism at the turn of the 17th and 18th centuries. Letters of faith as a source for studying the history of women’s religiosity
Autorzy:
Gąsowska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1834134.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Wydawnictwo HUMANICA
Tematy:
asceza
luteranizm
Spener
kobieta
pobożność
asceticism
Lutheranism
woman
devotion
Opis:
Pisma Philippa Jakoba Spenera na temat pietyzmu kobiet miały dla nich sprzeczne przesłanie: z jednej strony pietysta wzywał do reformy, ogłosił kapłaństwo wszystkich wierzących i zachęcał kobiety do bycia kowalami własnego rozwoju duchowego; z drugiej strony myślenie przywódców pietystycznych niewiele różniło się od tradycyjnych poglądów na kobiety i ich poddanie się mężczyznom. Sam Spener wahał się, jakie role i zaangażowanie są otwarte dla kobiet. W Duchowym kapłaństwie z 1677 r. zachęcał kobiety do czytania i interpretowania Biblii. Miały pełne prawo dyskutować o Piśmie Świętym oraz pouczać współwyznawców. Zauważał nawet, że w niektórych domach są kobiety, które Bóg pobłogosławił zrozumieniem i które rozmawiają z rodzinami na spotkaniu w kościele domowym. Philipp Jakob Spener miał głębokie zastrzeżenia do kobiet proroków, od ich pierwszego pojawienia się na początku 1690 r., bardziej niż A. H. Francke. Spener był zasadniczo otwarty na możliwość ekstatycznych przeżyć i bezpośrednich objawień od Boga, ale szybko zaczął je analizować, ponieważ Biblia ostrzega przed fałszywymi prorokami, którzy pojawią się w dniach ostatecznych. Pod wpływem Spenera Francke ostatecznie odrzucił autorytet ekstatycznych przeżyć kobiet i zawartego w nich przesłania.
The writings of Philipp Jakob Spener about women of pietism had a contradictory message for them: on the one hand, the pietist called for reform, proclaimed the priesthood of all believers and encouraged women to be smiths of their own spiritual development; on the other hand, the thinking of pietist leaders differed little from traditional views on women and their submission to men. Philipp Jakob Spener himself hesitated what roles and commitment are open to women. In the “spiritual priesthood” of 1677, he encouraged women to read and interpret the Bible. They had full right to discuss the Scriptures and instruct fellow believers. He even noticed that in some homes there were women who God blessed with understanding and who talk to families at a meeting in the home church. Philipp Jakob Spener had deep reservations about female prophets since their first appearance in the early 1690 more than A. H. Francke. Spener was essentially open to the possibility of ecstatic experiences and direct revelations from God, but soon began to analyze them, because the Bible warns of false prophets who will appear in the last days. Influenced by Spener, Francke finally rejected the authority of women’s ecstatic experiences and the message they contained.
Źródło:
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych; 2020, 2(9); 26-41
2451-3539
2543-7011
Pojawia się w:
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
SØRENA KIERKEGAARDA SĄD NAD MARCINEM LUTREM I LUTERANIZMEM
SØREN KIERKEGAARD’S JUDGEMENT ON MARTIN LUTHER AND LUTHERANISM
Autorzy:
Szwed, Antoni
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/943440.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
chrześcijaństwo
wymagania etyczne
Luter
luteranizm
Christianity
ethical demands
Luther
Lutheranism
Opis:
What did Søren Kierkegaard think on Martin Luther? In some cases he treated to the German reformer positively, but simultaneously very often severily criticized him. Generally speaking, relationship of Journals author to Martin Luther was complicated and ambiguous. Kierkegaard strived to the amendment of contemporary Danish Lutheranism, which was burdened by Luther’s doctrinal errors, and also deteriorated by later generations of Lutherans. Danish thinker accused Luther of considerable reducing of ethical Christian demands by means of moral act values depreciation, abolition of clergyman celibacy and dissolution of monastery life, rejection of ascetic practices like voluntary poverty, fastings, renunces and intensive contemplative life, connection of religious doctrine and cult with real politics. It was main reason for secularization of contemporary to Kierkegaard Danish Christianity. Over the course of time with Kierkegaard the immanent criticism of Lutheranism turned into some kind of external one. Luther’s doctrine was not sufficient for him. He disclosed essential lacks. Hence in spite of clear declarations of remaining at the national faith, he leaned more and more towards Catholicism. Kierkegaard discovered, Protestantism was only “corrective remedy” to Catholicism, but from the beginning the its existence was dependent on the Catholic Church. Hence, Danish thinker was rather protagonist to shape contemporary Protestantism according to catholic patterns than to reform Catholicism according to protestant rules. The main aim of his article is to indicate the whole estimation range of the Luther and Lutheranism, we find in Søren Kierkegaard’s Journals. Furthermore, we do not decide anything about theological rightness or unjustness of Danish thinker criticism directed to German reformer Martin Luther.
Co sądził Søren Kierkegaard o Marcinie Lutrze? W wielu przypadkach odnosił się do niego pozytywnie, ale nie szczędził też Lutrowi krytycznych uwag. Ogólnie mówiąc, stosunek autora Dziennika do Marcina Lutra był złożony i wieloznaczny. Dążył do naprawy luteranizmu, obciążonego doktrynalnymi błędami Lutra, ale także zepsutego przez pokolenia późniejsze, które odeszły od pierwotnego wyznania luterańskiego. Zarzucał Lutrowi znaczne obniżenie etycznych wymagań chrześcijańskich poprzez deprecjację wartości uczynków, zniesienie celibatu duchownych, rozwiązanie klasztorów, utrącenie praktyk ascetycznych (postów, wyrzeczeń, dobrowolnego ubóstwa), likwidację intensywnego życia kontemplacyjnego, połączenia doktryny i kultu religijnego z realną polityką. Z tego powodu współczesne Kierkegaardowi chrześcijaństwo duńskie uległo znacznemu zeświecczeniu. U Kierkegaarda z biegiem czasu immanentna krytyka luteranizmu przerodziła się w krytykę zewnętrzną. Nie wystarczała mu już nauka Lutra i luteranizm. Odkrył w nich istotne braki. Stąd mimo wyraźnych deklaracji pozostania przy wyznaniu narodowym, coraz bardziej skłaniał się ku katolicyzmowi. Kierkegaard odkrył, że protestantyzm jest zaledwie „środkiem korygującym” katolicyzm. Istnienie protestantyzmu od samego początku było zależne od istnienia Kościoła katolickiego. Stąd był raczej zwolennikiem kształtowania współczesnego protestantyzmu wedle wzorców katolickich niż reformowania katolicyzmu na modłę protestancką. Celem niniejszego artykułu jest pokazanie całej palety ocen Lutra i luteranizmu, z jakimi spotykamy się w pisanym przez całe dorosłe życie Dzienniku Sørena Kierkegaarda. Niczego nie rozstrzygamy na temat teologicznej słuszności lub niesłuszności krytyki Duńczyka pod adresem Lutra.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2013, 61, 3; 101-124
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W cieniu gimnazjum. Szkolnictwo luterańskie w Lesznie w XVII wieku
In the shade of gymnasium. Lutheran scholarship in Leszno in the 17th century
Autorzy:
Szymańska, Kamila
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/428666.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
Tematy:
education
Lutheranism
Leszno
17th century
edukacja
luteranizm
XVII wiek
Opis:
Apart from the Czech Brethren, the Lutherans were another large religious group in the Uxth-century Leszno. They came to Leszno in 1628 from nearby Silesia, mainly from Góra. They formed an organized community using the German language, with a strong identity. From the beginning of their stay in Leszno, they applied for their own school. Initially, they sent their children to the school of the Czech Brethren. In 1638 they were granted the privilege to found elementary school and school for girls. There were also small private schools. In 1659 a Latin school was established, which was to be an alternative – for religious reasons – to the gymnasium of the Brethren. Lutherans were interested in practical education: theology, law and medicine. The level of education in Lutheran schools in Leszno is confirmed by the number of students studying at German universities, including in Frankfurt (Oder), Leipzig, Jena.
Obok braci czeskich drugą wielką grupą wyznaniową w XVII-wiecznym Lesznie byli luteranie. Przybyli oni do Leszna w 1628 roku z pobliskiego Śląska, głównie z miasta Góra. Tworzyli zorganizowaną wspólnotę posługującą się językiem niemieckim, o silnie ukształtowanej tożsamości. Od początku pobytu w Lesznie starali się o własną szkołę. Początkowo posyłali swoje dzieci do szkoły braci czeskich. W 1638 roku otrzymali przywilej na założenie szkoły elementarnej oraz szkoły dla dziewczynek. Istniały też małe placówki prywatne. W 1659 roku powstała szkoła łacińska, która – z powodów wyznaniowych – miała być alternatywą dla gimnazjum braci czeskich. Luteranie zainteresowani byli wykształceniem praktycznym: teologicznym, prawniczym i medycznym. O poziomie nauczania w szkole luterańskiej świadczy liczba młodzieży studiującej na uniwersytetach niemieckich, m.in. we Frankfurcie nad Odrą, w Lipsku, Jenie.
Źródło:
Studia z Teorii Wychowania; 2019, 2 (27); 9-25
2083-0998
2719-4078
Pojawia się w:
Studia z Teorii Wychowania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badania nad historią pietyzmu na przełomie XVII i XVIII wieku. Uwagi w związku z monografią Liliany Lewandowskiej
Research on the History of Pietism in the Late Seventeenth and Early Eighteenth Centuries. Comments on the Monograph by Liliana Lewandowska
Autorzy:
Kizik, Edmund
Ptaszyński, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28763583.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
luteranizm
pietyzm
Filip Jakub Spener
Samuel Schelwig
Gdańsk
Lutheranism
pietism
Opis:
Artykuł jest polemiką z analizą sporów wokół pietyzmu w Gdańsku przedstawioną przez Lilianę Lewandowską. Autorzy, odnosząc się do najnowszego stanu badań nad pietyzmem, postulują szersze wykorzystanie dostępnych źródeł archiwalnych oraz rekonstrukcję historycznego kontekstu: uwzględnienie sytuacji międzynarodowej, polityki Rady Miejskiej, układu sił politycznych w Gdańsku, a także reakcji społecznych na polemiki.
The article polemicises with Liliana Lewandowska’s analysis of the disputes over pietism in Gdańsk. Referring to the latest state of research on pietism, the authors argue for a broader use of available archival sources and a reconstruction of the historical context: considering the international situation, the politics of the city council, the balance of political forces in Gdańsk, and the public reaction to the polemics.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2023, 130, 3; 603-636
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Luterańska hermeneutyka biblijna i jej współczesne wyzwania w świetle dokumentu „Na początku było Słowo”. Biblia w życiu wspólnoty luterańskiej
Lutheran Hermeneutics and its Contemporary Challenges in Light of the Study Document „In the Beginning was the Word”. The Bible in the Life of the Lutheran Communion
Autorzy:
Klukowski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/595196.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
Tematy:
biblical hermeneutics
sola scriptura
Reformation
Lutheranism
hermeneutyka biblijna
Reformacja
luteranizm
Opis:
The article presents a discussion of and elaboration upon the hermeneutical statement received by the LWF Council in 2016 entitled „In the Beginning was the Word”. The Bible in the Life of the Lutheran Communion. The document engages the question of how Lutheran churches in many far-flung and varied contexts can reach some shared, mutual understanding regarding their reading and interpretation of biblical texts. The answer is that the whole Bible, particularly the most difficult passages, must be interpreted in light of its salvific message and also with regard to Luther’s crucial hermeneutical rules (Was Christum treibet). The key concept emphasizes that a reading of the Bible has a dynamic character: neither the Bible nor our situation is static. It means that our biblical interpretation may be a kind of „hermeneutical spiral” which is indeed a listening to the word of God along with the questions of our time and contexts. Consequently, a biblical text may have a different meaning in different parts of the world. Furthermore, the document emphasizes the importance of theological education in order to prepare pastors, teachers and leaders for effectively interpreting Scripture.
Artykuł stanowi omówienie dokumentu wydanego w 2016 r. przez Światową Federację Luteranów „Na początku było Słowo”. Biblia w życiu wspólnoty luterańskiej, poświęconego hermeneutyce biblijnej. Autorzy dokumentu stają wobec pytania, jak Kościoły luterańskie wobec tak różnego kontekstu istnienia w świecie mogą dojść do wspólnej interpretacji i rozumienia tekstów biblijnych. Odpowiedź, jakiej udzielają autorzy, zwraca uwagę na fakt, że cała Biblia, a zwłaszcza jej najtrudniejsze stronice, musi być interpretowana w świetle jej zbawczego orędzia i przy uwzględnieniu hermeneutycznych zasad Marcina Lutra (np. Was Christum treibet). Kluczowe w całym zagadnieniu jest podkreślenie, że lektura Pisma Świętego ma charakter dynamiczny: ani tekst biblijny, ani sytuacja egzystencjalna, w której się go odczytuje, nie są statyczne. Oznacza to, że interpretacja biblijna może stanowić swego rodzaju „hermeneutyczną spiralę”, która w istocie jest słuchaniem słowa Bożego przy jednoczesnym nasłuchiwaniu pytań i problemów współczesnego świata. W konsekwencji teksty biblijne mogą mieć różne znaczenie w różnych częściach świata. Ponadto podkreśla się znaczenie wykształcenia teologicznego w przygotowaniu pastorów, nauczycieli i liderów wspólnot dla owocnej interpretacji Pisma Świętego.
Źródło:
Studia Oecumenica; 2016, 16; 233-252
1643-2762
Pojawia się w:
Studia Oecumenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Krakowski drukarz Stanisław Murmelius i jego księgozbiór (1571)
Autorzy:
Kowalski, Waldemar
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/602750.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
drukarstwo
renesans
typografia
Kraków
luteranizm
kalwinizm
printing
Renaissance
typography
Cracow
Lutheranism
Calvinism
Opis:
Drukarz Stanisław Murmelius, którego aktywność poświadczona jest od lat czterdziestych do siedemdziesiątych XVI w., związany był głównie z Krakowem, choć okresowo kierował typografiami w innych miastach Rzeczypospolitej, m.in. w Brześciu w latach 1558–1565. Na publikowany tu jego księgozbiór, zinwentaryzowany w Krakowie w 1571 r., składają się w większości dzieła autorów różnych nurtów luteranizmu (43,66%) oraz teologów z kręgu ewangelicko-reformowanego (22,53%), na ogół występujące w tym źródle w więcej niż jednym egzemplarzu. Inwentarz sporządzony został z nakazu krakowskiego wójta, a książki miały być przekazane lubelskiemu kupcowi Jakubowi Konopnicy jako rozliczenie długu.Printer Stanisław Murmelius, who was active from the 1540s to the 1570s, developed his professional career mainly in Cracow. Nevertheless, at times, he managed typographies in other cities of the Commonwealth, including that at Brest (Brześć) in 1558–1565. His book collection that is presented here, and which was registered in Cracow in 1571, is made up of texts by authors of various Lutheran denominations (43.66 per cent), and theologians of the Evangelical Reformed Church (22.53 per cent), present usually in more than one copy. The inventory was prepared on the order of the Cracow justice, and the books were to be handed over to the Lublin merchant Jakub Konopnica as discharge of a debt.
Źródło:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2018, 62
0029-8514
Pojawia się w:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lektury Wawrzyńca Jelitowskiego, dworzanina królowej Barbary Radziwiłłówny
Queen Barbara Radziwiłł’s Courtier Wawrzyniec Jelitowski and His Books
Autorzy:
Kowalski, Waldemar
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31018456.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Cracow
court
Reformation
Lutheranism
Jagiellons
library
Kraków
dwór
reformacja
luteranizm
Jagiellonowie
biblioteka
Opis:
Artykuł przedstawia spis szesnastu książek będący częścią pośmiertnego inwentarza rzeczy Wawrzyńca Jelitowskiego, zmarłego w 1551 r. szafarza dworu królowej Barbary Radziwiłłówny. Ingrosowany do akt wójta Krakowa inwentarz jest jednym z nielicznych takich szesnastowiecznych rejestrów przybliżających zainteresowania czytelnicze szlachcica. Jest też jednym z najstarszych szlacheckich spisów książek. Księgozbiór ten potwierdza szerokie zainteresowanie literaturą reformacyjną w ówczesnych kręgach dworskich oraz ignorowanie przez ówczesne elity królestwa zakazów zakupu oraz udostępniania luterańskich druków.
The article discusses a list of sixteen books making a part of the post-mortem inventory of Wawrzyniec Jelitowski’s possessions. Jelitowski was Dispenser at the court of Queen Barbara Radziwiłł. He died in 1551, and soon after his death, the inventory was inserted into the records of Cracow Justice. Sixteenth-century registers of noble owners’ property are sparse in Poland, and this list of books is one of the oldest such documents known. It confirms the widespread interest in Reformation literature at the royal court and its long-lasting disregard for the King’s edicts that forbade the purchasing and circulation of Lutheran prints.
Źródło:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2023, 67; 129-150
0029-8514
Pojawia się w:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kontekst teologiczno-historyczny współczesnej eklezjologii ewangelickiej – perspektywa ekumeniczna
The Theological-Historical Context of the Modern Protestant Ecclesiology – an Ecumenical Perspective
Autorzy:
Hintz, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/595174.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
Tematy:
ecclesiology
Protestantism
understanding of the church office
eklezjologia
ewangelicyzm
luteranizm
rozumienie urzędu kościelnego
Opis:
Since the beginning of the 16th century the western Christianity’s is divided into two confessional families: Roman Catholicism and Protestantism. The evangelical Churches are present in two main confessional variants: (Lutheranism and Calvinism. Each of them created a special version of the Ecclesiology. The Lutheran understanding of the Church was defined in The Augsburg Confession, Art. 5: “That we may obtain this faith, the Ministry of Teaching the Gospel and administering the Sacraments was instituted”. For Lutherans is the Teaching of the Gospel and the proper administering the Sacraments their notae ecclesiae - constitutive remarks of a church. The protestant Churches in their national form were divided into autonomous, independent structures without any closer connections one to each other. The foundation of the Lutheran World Federation in 1947 was a result of a long process of looking for a deeper bond between the Lutherans all over the world. The other ecclesiological process took part between Lutherans and Reforms in Europe. In the year 1973 was established the Leuenberg Unity of Protestant Churches, which changed the official name into Community of Protestant Churches in Europe – CPCE in 2003. From both organisation LWF as well as CPCE came a several important ecumenical documents related to the problematic of Ecclesiology. The most important ecclesiological study of CPCE is The Church of Jesus Christ. The Contribution of the Reformation towards Ecumenical Dialogue on Church Unity, from 1994.
Artykuł omawia główne motywy dyskusji na temat rozumienia Kościoła, jaka toczy się w teologii ewangelickiej w kontekście prowadzonych dialogów ekumenicznych. Protestancka eklezjologia występuje w różnych postaciach konfesyjnych, spośród których dwa główne paradygmaty zostały sformułowane w okresie Reformacji: luterański i kalwiński. W dalszym rozwoju myśli teologicznej protestantyzmu wskazać należy na pojawienie się kolejnych modeli eklezjologicznych: metodystycznego i wolnokościelnego. Jako pierwsza została sformułowana luterańska nauka o Kościele w Konfesji Augsburskiej z roku 1530. Aż do XX w. Kościoły ewangelickie, w tym luterańskie, funkcjonowały jako samodzielne Kościoły krajowe. Tendencje zjednoczeniowe w łonie luteranizmu XX w. pojawiły się jako odpowiedź na Unię Staropruską z roku 1817. W XX w. powstały organizacje o światowym zasięgu: Światowa Federacja Luterańska w roku 1947, Światowa Rada Kościołów w roku 1948 oraz Światowy Alians Reformowany powołany do życia w roku 1970, przekształcony w roku 2010 na Światową Wspólnotę Kościołów Reformowanych. We współczesnym ruchu ekumenicznym szczególne znaczenie dla zbliżenia między ewangelikami reformowanymi a luteranami odegrała Konkordia między Kościołami wyrosłymi na gruncie Reformacji w Europie, zwana Konkordią Leuenberską z roku 1973. Kościoły ewangelickie Europy tworzą Wspólnotę Kościołów Ewangelickich w Europie, organizację promującą działania na rzecz ekumenizmu i pojednania pomiędzy chrześcijanami.
Źródło:
Studia Oecumenica; 2017, 17; 27-50
1643-2762
Pojawia się w:
Studia Oecumenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Skomplikowane losy opata klasztoru kanoników regularnych w Żaganiu Pawła II (1522–1525). Znaczenie jego rządów dla majątku i formacji religijnej wspólnoty zakonnej
The Complicated Fate of the Abbot of the Monastery of Canons Regular in Żagań Paul II (1522–1525). The Importance of His Rule for the Wealth and Religious Formation of the Monastic Community
Autorzy:
Witczak, Zbigniew Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28408338.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
Tematy:
Żagań
kanonicy regularni
opat Paweł II
luteranizm
regular canons
abbot Paul II
Lutheranism
Opis:
Artykuł jest próbą przybliżenia postaci jednego z opatów żagańskiego konwentu kanoników regularnych, Pawła Lembergka z Żar, który w literaturze jest często określany mianem Paweł z Lwówka lub „żelaznym” opatem. Rządzący konwentem żagańskim w XVI w. Paweł jest postacią szczególnie ważną dla historii tamtejszego opactwa. Wysłany na studia do Wittenbergi poznał tam Marcina Lutra i jego poglądy, które odcisnęły na nim swój ślad. Konsekwencją tego było popieranie luteranizmu przez późniejszego opata w swoim klasztorze. Postać ta jest doskonałym przykładem tego, jak wielki wpływ wywarły na Śląsku protestanckie idee nie tylko wśród miejscowej ludności, ale także pośród lokalnego duchowieństwa. Rządy opata Pawła są momentem przełomowym, wpisującymsię w narracji kroniki klasztornej w proces upadku religijnego konwentu z Żagania.
The article is an attempt to introduce the figure of one of the abbots of the Żagań Convent of Canons Regular, Paweł Lembergek from Żary, who in the literature is often referred to as Paweł of Lwówek or the iron abbot. Paweł, who ruled the Żagań convent in the 16th century, is a figure of particular importance for the history of the Żagań abbey. He was sent to study in Wittenberg, where he met MartinLuther and his religious views, which left their mark on him. The consequence of this was that Paul supported Lutheranism as abbot of the monastery. Paweł is an excellent example of how great an influence Protestant ideas had in Silesia, not only among the local population,but also among the local clergy. The reign of Abbot Paweł is a breakthrough moment, inscribed in the narrative of the monastery chronicle in the process of the religious declineof the Żagań convent.
Źródło:
Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego; 2023, 43, 2; 161-178
0137-3420
Pojawia się w:
Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stan badań nad reformacją na Mazowszu – zarys problematyki i postulatów badawczych
Autorzy:
Paduch, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1195716.pdf
Data publikacji:
2020-09-30
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Mazowsze
reformacja
kontrreformacja
protestantyzm
kalwinizm
luteranizm
Mazovia
reformation
Counter-Reformation
Protestantism
Calvinism
Lutheranism
Opis:
Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie stanu badań nad reformacją na Mazowszu po 1945 roku do czasów współczesnych na różnych płaszczyznach. Wśród historyków badających proces przenikania religii protestanckich na Mazowszu można wyróżnić kilka problemów badawczych. Pierwszy z nich to działania diecezji płockiej i kapituły katedralnej wobec rozwijającej się na Mazowszu reformacji oraz inicjatywy podejmowane przez biskupów płockich zarówno w okresie reformacji, jak i w okresie kontrreformacji. Kolejny problem badawczy to rozwój wyznań protestanckich na konkretnych ziemiach Mazowsza.
This article aims to present the state of research on the reformation in Mazovia after 1945 to modern times on various levels. Among the historians investigating the process of permeating Protestant religions in Mazovia, several research problems can be distinguished. The first of these may be the activities of the diocese of Płock and the cathedral chapter towards the reforming in Mazovia and the initiatives taken by the Płock bishops both during the Reformation and the Counter-Reformation period. Another research problem is the development of Protestant denominations in specific lands of Mazovia. Historians undertaking the problem of reformation in Mazovia also dealt with the book during the Reformation in Mazovia.
Źródło:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2020, 27, 1; 249-263
1232-1575
Pojawia się w:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 31

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies