Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Państwo prawne" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 25
Tytuł:
O racjonalności państwa prawnego w myśli Roberta von Mohla
Autorzy:
Lesiński, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/609419.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Robert von Mohl
state of law
Rechtsstaat
rationality
subsidiarity
państwo prawne
racjonalność
subsydiarność
Opis:
The idea of the state of law (Rechtsstaat) derives from the sphere of German science. Its sources can be found at the turn of the 18th century, in the works of scholars like Immanuel Kant or Johann Wilhelm Petersen (publishing under pseudonym Johann Wilhelm Placidus). This article refers to the origins of the legal state idea in German thought. The major task was to analyze the early conception of Rechtsstaat idea in the thought of Robert von Mohl, German, early-liberal scholar, and politician. The article shall prove that the state of law concept in von Mohl’s thought was the rational one. This rationality was expressed not only by the “holiness of law” rule but also by assigning the state of law to fulfill the special task. This task was to support the citizens in overcoming obstacles that may occur in the realization of their “life goals”. The rationality of this concept proves the fact that this support should have a subsidiary nature. State should act only in the last resort when the forces and abilities of individuals and their free associations are insifficient.
Idea państwa prawnego (Rechtsstaat) wywodzi się z kręgu nauki niemieckiej. Jej źródła sięgają do przełomu XVIII i XIX w. i do twórczości takich uczonych, jak Immanuel Kant czy Johann Wilhelm Petersen (tworzący pod pseudonimem Johann Wilhelm Placidus). Niniejszy artykuł odnosi się do początków idei państwa prawnego w myśli niemieckiej i jest próbą analizy postrzegania idei Rechtsstaat w myśli profesora i polityka niemieckiego wczesnego liberalizmu – Roberta von Mohla. Głównym celem było wykazanie, iż państwo prawne w jego rozumieniu było państwem racjonalnym. Racjonalność ta miała się wyrażać nie tylko w oparciu państwa prawnego na zasadzie „świętości prawa”, ale również na nadaniu mu zadania specjalnego rodzaju. Było nim wspieranie obywateli w pokonywaniu przeszkód stojących im na drodze w realizacji tzw. celów życiowych. O racjonalności tego konceptu świadczy fakt, iż państwo miało pomagać obywatelom w sposób subsydiarny. Powinno ono w ostateczności działać wtedy, gdy nie starcza sił obywatelom lub ich organizacjom.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius); 2019, 66, 1
0458-4317
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zasada demokratycznego państwa prawnego a zmiany w prawie wyborczym
The democratic state of law and changes to the electoral law
Autorzy:
Rakowska-Trela, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/972894.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
wybory
kodeks wyborczy
nowelizacja
demokratyczne państwo prawne
election
electoral code
amendment
democratic state of law
Opis:
Demokratyczne prawo wyborcze jest „esencją demokracji”. W grudniu 2017 roku i w styczniu 2018 roku w Sejmie i Senacie toczyły się prace nad poselskim projektem ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych, którego autorzy zaproponowali istotne zmiany w polskim kodeksie wyborczym. Przeciw uchwaleniu większości z proponowanych zmian oponowała nie tylko opozycja parlamentarna, ale także administracja wyborcza oraz specjaliści z zakresu prawa wyborczego. Tym niemniej nowelizacja została 11 stycznia 2018 roku uchwalona, a prezydent ją podpisał i zarządził jej ogłoszenie. Jednymi z najbardziej kontrowersyjnych propozycji zawartych w projekcie i w uchwalonej ustawie są m.in. zmiany w administracji wyborczej oraz wprowadzenie tzw. „dwukadencyjności” wójtów (burmistrzów, prezydentów miast). Omawiana ustawa, uchwalona w niezwykle szybkim tempie głosami parlamentarzystów Prawa i Sprawiedliwości, może doprowadzić do upolitycznienia administracji wyborczej, co osłabi przejrzystość procesów wyborczych w Polsce.
Democratic electoral law is the essence of representative democracy. In December 2017 and January 2018, the Sejm and Senate have passed hugely controversial law amending inter alia Polish Electoral Code. Its adoption was opposed by the parliamentary opposition, by the electoral administration bodies and by many experts, but unsuccessfully. The President of the Republic signed that and ordered its promulgation in the Journal of Laws of the Republic of Poland. The most controversial proposals concerned the changes in electoral administration and limiting the mayor (city president) to two terms in office. This law, pushed through by Law and Justice, the ruling party, in Author’s opinion will lead to politicization of the electoral administration, so there are risks of a loss the transparency of the election.
Źródło:
Studia Wyborcze; 2018, 25; 17-30
1898-0082
Pojawia się w:
Studia Wyborcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy istnieją polskie tradycje państwa prawa? Prolegomena do badań
Are there Polish Traditions of the Rule of Law? Prolegomena for Research
Autorzy:
Wiszowaty, Marcin M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1927212.pdf
Data publikacji:
2021-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
państwo prawne
państwo prawa
tradycje konstytucyjne
historia państwa i prawa
Rule of Law
Rechtsstaat
Polish constitutional history
Constitutional tradition and continuity
Opis:
Tekst stanowi podsumowanie seminarium naukowego poświęconego problemowi polskiego dorobku dotyczącego koncepcji państwa prawnego oraz wstęp do pogłębionych badań na ten temat. Wstępna odpowiedź na pytanie badawcze czy istnieje polski dorobek w opisanej dziedzinie jest pozytywna. Jest to dorobek wielowiekowy i stosunkowo bogaty. Odpowiedź na pytanie o istnienie polskiej tradycji państwa prawnego, rozumianej jako ciągłość – jest negatywna. Pomimo podejmowania coraz liczniejszych (i do pewnego stopnia zrozumiałych) prób dowodzenia tej ciągłości i istnienia przynajmniej częściowej kontynuacji ustrojowej pomiędzy I, II i III Rzecząpospolitą, ciągłość ta jest jedynie iluzoryczna i w rzeczywistości została kilkukrotnie zerwana. O krótkotrwałej ciągłości można mówić jedynie w ramach kolejnych epok w historii Polski.
The paper is a summary of a scientific seminar devoted to the problem of the Polish acquis concerning the concept of the Rule of Law and an introduction to in-depth research on this subject. The initial answer to the research question whether there is Polish achievements in the described field is positive. It is a centuries-old and relatively rich achievement. The answer to the question about the existence of the Polish tradition of the Rule of law, understood as continuity, is negative. Despite making more and more (partially understandable) attempts to prove this continuity and the existence of at least a partial continuation of the political system between the so called First, Second and Third Polish Republics, this continuity is only illusory and in fact has been broken several times. One can speak of a short-term continuity only within successive epochs in Polish history.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2021, 3 (61); 31-46
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O pomostach między prawem a współczesnymi nurtami zarządzania publicznego
About Bridges between Law and Public Management Concepts
Autorzy:
Sześciło, Dawid
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/904099.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej
Tematy:
nowe zarządzanie publiczne
współzarządzanie
prawo publiczne
państwo prawne
new public management
governance
public law
rule of law
Opis:
Postbiurokratyczne modele zarządzania publicznego, takie jak nowe zarządzanie publiczne czy governance, prze−budowały nie tylko teoretyczny, lecz także praktyczny krajobraz administracji publicznej, i to w skali globalnej. Oba główne nurty reform wywodzą się spoza prawniczego spojrzenia na administrację, które dominowało w świecie Weberowskiej biurokracji. Nauka prawa, wyraźnie przytłumiona ekspansją ekonomicznego, menedżerskiego czy socjologicznego spojrzenia na administrację publiczną, staje przed koniecznością wypracowania spójnej odpowiedzi na postulaty pozaprawniczych nurtów zarządzania publicznego. W artykule zarysowano teoretyczną koncepcję włączenia nauki prawa w główny nurt debaty na temat reformy administracji publicznej. Opiera się ona na założeniu, że nauka prawa, a także prawo i proces jego stosowania mają spełniać dwie zasadnicze funkcje: 1) ochronną − chronić wartości i prawa konstytucyjne w procesie reformowania administracji; oraz 2) instrumentalną − zapewnić niezbędne oprzyrządowanie prawne dla skutecznej realizacji postulatów współczesnych nurtów zarządzania publicznego.
Post bureaucratic concepts of public management, such as new public management and governance reshaped not only theoretical but also practical landscape of public administration, at a global scale. These two mainstreams of reforms originated from non−legal view on the administration, which was the key feature of Weberian bureaucracy. Legal approach to administration, in the light of the expansion of economic, managerial and sociological theories of public administration reform, faces the necessity to develop a coherent response to the recommendation of nonlegal models of public management. The article outlines the theoretical concept of incorporating the law perspective in the mainstream debate on the reform of public administration. It is based on the assumption that the theory of law and the legislation have to fulfill two basic functions: 1) protective − protect the constitutional values and rights in the process of reforming the administration and 2) instrumental − to provide the necessary equipment for the effective implementation of the public management reforms.
Źródło:
Zarządzanie Publiczne / Public Governance; 2012, 4(22); 5-17
1898-3529
2658-1116
Pojawia się w:
Zarządzanie Publiczne / Public Governance
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wkład Rady Europy w kształtowanie i upowszechnianie standardów państwa prawnego
Impact of Council of Europe on the shaping and popularizing of the standards of the rule of law
Autorzy:
Pyrzyńska, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/941153.pdf
Data publikacji:
2018-08-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Rada Europy
państwo prawne
demokracja, Komisja Wenecka
Council of Europe
the rule of law
democracy
Venice Commission
Opis:
Przedmiotem niniejszego artykułu jest zagadnienie wkładu Rady Europy w kształtowanie i upowszechnianie standardów państwa prawnego. Zasada praworządności, ściśle powiązana z zasadą państwa prawnego, stanowi bowiem jedną z trzech podstawowych wartości, na których oparta jest działalność Rady. Dbałość Rady o utrzymywanie przez państwa członkowskie właściwych standardów w tym zakresie przejawia się w dwóch głównych płaszczyznach. Po pierwsze, Rada podejmuje działania mające na celu zdefiniowanie i stworzenie jednolitego, uniwersalnego sposobu rozumienia zasady państwa prawnego przez poszczególne państwa. Po drugie zaś system prawny Rady przewiduje szereg konkretnych mechanizmów mających na celu egzekwowanie realizacji przez państwa członkowskie omawianej zasady. Jednak jak pokazuje praktyka, nie każde z nich cechuje się wystarczającą efektywnością.
The subject of the article is the issue of the Council of Europe’s impact on shaping and popularizing of the standards of a principle of the rule of law. The rule of law is one of the three basic values on which the Council’s activities is based. The Council’s care of maintaining the rule of law standards by the member states is manifested in two main areas. First of all, the Council undertakes activities aimed at defining and creating a uniform, universal way of understanding the principle of the rule of law by individual states. Secondly, the Council’s legal system states a few specific mechanisms to enforce the implementation by the member states of the principle. However, as practice shows, not all of them are sufficiently effective.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2018, 4 (44); 167-183
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wyzwania dla państwa prawa - frustracje, oczekiwania, rzeczywistość
Challenges for the State Governed by the Rule od Law - Expectations and Reality
Autorzy:
Safjan, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/904303.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej
Tematy:
postawy społeczne
państwo prawne
przekształcenia ustrojowo-systemowe
social attitudes
state governed by the rule od law
systemic transformation
Opis:
Celem tego wykładu jest próba częściowej odpowiedzi na pytanie, dlaczego w 20 lat po rewolucji 1989 r. jesteśmy społeczeństwem sfrustrowanym, niewierzącym w swoje szanse i pesymistycznie postrzegającym najbliższą przyszłość. (fragment tekstu)
Źródło:
Zarządzanie Publiczne / Public Governance; 2010, 2(12); 5-30
1898-3529
2658-1116
Pojawia się w:
Zarządzanie Publiczne / Public Governance
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Status prawny sędziów w Finlandii. Analiza teoretyczno-prawna
Legal status of judges in Finland. Theoretical and legal analysis
Autorzy:
Serzhanova, Viktoria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1920271.pdf
Data publikacji:
2021-02-28
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
status prawny
sędziowie
niezależność i niezawisłość sądów
demokratyczne państwo prawne
legal status
judges
autonomy and independence of courts
democratic legal state
Opis:
Status prawny sędziów, oparty na zapewnieniu im niezawisłości oraz niezależnego funkcjonowaniu sądów stanowi podstawowy atrybut wymiaru sprawiedliwości, przesłankę i gwarancję zarazem urzeczywistnienia zasady demokratycznego państwa prawnego. Nie inaczej jest na gruncie systemu konstytucyjnego Finlandii. Cel niniejszego opracowania stanowi poddanie analizie statusu prawnego sędziów w Finlandii. Przedmiot analizy obejmuje zbadanie kwalifikacji wymaganych dla kandydatów na stanowiska sędziów, procedury ich powoływania i odwoływania oraz atrybuty realizacji ich niezależnego i niezawisłego statusu. Analiza prawna została przeprowadzona w oparciu o postanowienia Ustawy Zasadniczej z 1999 r. w zakresie statusu sędziów oraz przepisy stosownych ustaw o sądach i powoływaniu sędziów. Badanie to pozwoliło na stwierdzenie, że powyższe gwarancje umożliwiają obiektywne i bezstronne funkcjonowanie sądownictwa w Finlandii w zgodzie z zasadą demokratycznego państwa prawnego, gdyż w zakresie orzekania sądy są w pełni niezależne i niezawisłe oraz nie podlegają kontroli państwa, a orzeczenia sądowe są ostatecznym środkiem gwarantującym stronom poszanowanie ich praw w stosunkach z państwem.
The legal status of judges, based on ensuring their autonomic and independent functioning, is a fundamental attribute of the system of justice, a prerequisite and a guarantee of the implementation of the principle of a democratic legal state. It is not different in the Finnish constitutional system. The aim of this study is to analyze the legal status of judges in Finland. The subject of the analysis covers the examination of the qualifications required from candidates for the post of a judge, the procedures for their appointment and dismissal, and the attributes of the realization of their autonomic and independent status. The legal analysis has been conducted on the grounds of the provisions of the Basic Law of 1999 regarding the status of judges and the provisions of the relevant laws on courts and the appointment of judges. This study allowed to conclude that the above guarantees enable the objective and impartial functioning of the judiciary in Finland in accordance with the principle of a democratic state ruled by law, as in terms of adjudication courts are fully autonomic and independent and are not subject to state control, while court judgments are the last resort guaranteeing parties respect for their rights in relations with the state.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2021, 1 (59); 283-296
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Question of Civil Rights in the Views of Robert von Mohl
Autorzy:
Lesiński, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1913340.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Robert von Mohl
early German liberalism
legal state
civil rights
Springtime of the Peoples
niemiecki wczesny liberalizm
państwo prawne
prawa obywatelskie
Wiosna Ludów
Opis:
The main object of the presented article is to prove that, according to Robert von Mohl’s views on the idea of civil rights, he should be classified as the exponent of moderate early German liberalism. The first section of the study drafts a background for its next two parts. It presents the socio-political circumstances of the German states from the beginning of the 19th century to the developments of the Springtime of the Peoples. The analysis of the German scholar views on the citizenship’s idea in the context of the Rechtsstaat and basic rights notion is undertaken in the second part of the article. In the third part, it is proved, that von Mohl was a thinker who chose the path of the “golden mean”. Regarding the citizen’s position in state, on the one hand, he proposed a substantial catalogue of civil rights. On the other hand, he didn’t support the idea of universal political rights.
Główny cel niniejszego artykułu polega na dowiedzeniu tezy stanowiącej, że rozumienie idei praw obywatelskich w poglądach Roberta von Mohla klasyfikuje go jako przedstawiciela umiarkowanego niemieckiego wczesnego liberalizmu. Pierwsza część opracowania obejmuje omówienie uwarunkowań społeczno-politycznych ziem niemieckich od początków XIX w. do wydarzeń Wiosny Ludów. Stanowi ona tło dla następnych dwóch części. Skupiono się w nich na analizie poglądów niemieckiego uczonego na pojęcie obywatela w kontekście idei Rechtsstaat oraz na prawa zasadnicze (w których zawierały się prawa obywatelskie i polityczne). W artykule dowiedziono, że von Mohl był myślicielem wybierającym drogę „złotego środka” w odniesieniu do pozycji obywateli w państwie. Z jednej strony, zgodnie z dominującym w ówczesnym niemieckim liberalizmie poglądem, przewidywał on szeroki katalog praw obywatelskich w państwie, z drugiej zaś obca mu była idea powszechnych praw politycznych, ich wykonywanie ograniczone było bowiem u von Mohla cenzusem.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2021, 30, 1; 181-196
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od administracji publicznej do public governance
From public administration to public governance
Autorzy:
Izdebski, Hubert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/904056.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej
Tematy:
administracja publiczna
zarzdzanie publiczne
nowe zarządzanie publiczne
państwo policyjne
państwo prawne
państwo liberalne i demokratyczne
służba cywilna
interesariusze
pomocniczość
public administration
administrative management
state governed by the rule od law
civic society
Opis:
Przedmiotem studium jest ewolucja myśli administracyjnej od prawniczego ujęcia właściwego Rechsstaat oraz od kolejnych ujęć związanych z teorią organizacji (choć pierwsze z nich, Study of Administration Woodrowa Wilsona, programowo należało do sfery nauk politycznych) do obecnych koncepcji public governance, mających za punkt odniesienia społeczeństwo obywatelskie i interesariuszy administracji publicznej. Kolejne podejścia do problematyki administracji publicznej nie zrywały całkowicie z wcześniejszymi koncepcjami i realizacjami, lecz tworzyły nakładające się na siebie „warstwy”, składające się na współczesną wizję administracji publicznej.
The study presents the sense of evolution of thinking on public administration – from a legal approach caracteristic of the Rechtsstaat and furher approaches linked with theory of organisation (though the first of them, Woodrow Wilson’s Study of Administration was declared to belong to political science) to present ideas of public governance, oriented on civil society and public administration stakeholders. The subsequent approaches of public administration have not been breaking fully with the previous ones and their implementations, but they have been a kind of „layers”, laid one after another one, and producing the present vision of public administration.
Źródło:
Zarządzanie Publiczne / Public Governance; 2007, 1(1); 7-20
1898-3529
2658-1116
Pojawia się w:
Zarządzanie Publiczne / Public Governance
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Right to a court in a democratic state ruled by law
Autorzy:
Kwiatkowski, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1360656.pdf
Data publikacji:
2019-06-30
Wydawca:
Uczelnia Łazarskiego. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
Constitution
democratic state ruled by law
administration of justice
courts
autonomous
independent and impartial court
Konstytucja
demokratyczne państwo prawne
wymiar sprawiedliwości
sądy
niezawisły
niezależny i bezstronny sąd
Opis:
The article discusses the issue of the right to a court in a democratic state ruled by law, which constitutes a guarantee of judicial protection of a person’s rights against their infringement by public authorities. It plays two functions: firstly, it protects a person’s subjective right and binds all public authorities to act in compliance with the Constitution; secondly, it creates a characteristic system of relations between a person’s individual status and an objective legal order, and thus it is at present treated as a component of a democratic state ruled by law. The constitutional approach to the right to a court may be analysed within two meanings: (1) as a principle of constitutional law; (2) as a person’s subjective right. Within the former, the principle constitutes a directive on enacting law and an interpretational directive, and within the latter, it means that the right to a court is shaped as an individual subjective right constituting an elementary component of the constitutional status of a person. It functions as one of personal rights, as a human right guaranteeing a person’s dignity and free status, the sense of security and the typical feeling of being protected by law, which is safeguarded by courts. The right to a court, within the substantive meaning, is regulated in Article 45 para. 1 of the Constitution of the Republic of Poland, in accordance with which “Everyone shall have the right to a fair and public hearing of his case, without undue delay, before a competent, impartial and independent court”. The quoted provision is supplemented by the content of Article 77 para. 2 of the Constitution, which is a guarantee stipulating that: “Statutes shall not bar the recourse by any person to the courts in pursuit of claims alleging infringement of freedoms or rights”. The right to a court constituting one of the most important means of safeguarding human rights and freedoms, laid down de lege lata in Article 77 para. 2 and Article 78 of the Constitution of the Republic of Poland, meets the requirements for a democratic state ruled by law and international standards laid down in Article 6 para. 1 of the European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms and in Article 14 paras. 1 and 3(c) of the International Covenant on Civil and Political Rights.
W artykule omówiono prawo do sądu w demokratycznym państwie prawnym, które stanowi gwarancję sądowej ochrony praw człowieka przed ich naruszeniem przez organy władzy publicznej. Spełnia ono dwie funkcje: po pierwsze, chroni podmiotowe prawo jednostki i wiąże wszystkie władze publiczne w zakresie ich działania w podporządkowaniu Konstytucji; po drugie, tworzy charakterystyczny system powiązania indywidualnego statusu jednostki i obiektywnego porządku prawnego, wobec tego jest współcześnie traktowane jako składnik demokratycznego państwa prawnego. Konstytucyjne ujęcie prawa do sądu może być rozpatrywane w dwóch znaczeniach: 1) jako zasada prawa konstytucyjnego; 2) jako prawo podmiotowe jednostki. W pierwszym znaczeniu zasada ta stanowi dyrektywę tworzenia prawa i dyrektywę interpretacyjną, zaś w drugim znaczeniu oznacza, iż prawo do sądu zostało ukształtowane jako indywidualne prawo podmiotowe, stanowiące elementarny składnik konstytucyjnego statusu jednostki. Występuje jako jedno z praw osobistych, jako prawo człowieka, gwarantujące jego godność, wolnościowy status, poczucie bezpieczeństwa i stwarzające swoiste odczucie przebywania pod opieką prawa, na straży którego stoją sądy. Prawo do sądu, w znaczeniu materialnym, jest uregulowane w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, według którego „Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd”. Dopełnienie regulacji ujętej w cytowanym przepisie zawiera przepis art. 77 ust. 2 Konstytucji RP, mający charakter gwarancyjny, który stanowi, że: „Ustawa nie może nikomu zamykać drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności lub praw”. Prawo do sądu stanowiące jedno z najważniejszych środków ochrony praw i wolności człowieka, ujęte de lege lata w art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 78 Konstytucji RP odpowiada wymogom demokratycznego państwa prawnego i standardom międzynarodowym, przewidzianym w art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz w art. 14 ust. 1 i 3c Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych.
Źródło:
Ius Novum; 2019, 13, 2; 33-50
1897-5577
Pojawia się w:
Ius Novum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Environmental Rule of Law and Article 2 of the 1997 Polish Constitution
Zielone państwo prawne w świetle Artykułu 2 Konstytucji RP z 1997 r.
Autorzy:
Karpus, Karolina
Karpus, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/6567772.pdf
Data publikacji:
2023-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
principle of sustainable development
environmental rule of law
public participation in environmental matters
environmental constitutionalism
zasada zrównoważonego rozwoju
zielone państwo prawne
partycypacja społeczna w ochronie środowiska
zielony konstytucjonalizm
Opis:
The ongoing sustainable development transformation of socio-economic life in a contemporary state inevitably impacts its legal system. The concept of ‘environmental rule of law’ proposes a model regulatory approach based on the assumption that the rule of law is a prerequisite for effective enforcement of environmental protection in a democratic country. Presently, one of the main challenges in that regard is the problem of public authorities lacking efficiency in enforcing environmental law. For this reason, a critical assessment of Art. 2 of the Polish Constitution is required in order to establish the extent to which the recognition of the concept has already taken place in the Polish legal system and to form recommendations on the necessary research into the rule of law conducted from the joint perspective of constitutional and environmental law in the context of international obligations of the Polish State.
Transformacja życia społeczno-gospodarczego w kierunku zrównoważonego rozwoju nieuchronnie oddziałuje na system prawa współczesnego państwa. Koncepcja „zielonego państwa prawnego” to modelowe podejście regulacyjne oparte na założeniu, że poszanowanie zasady demokratycznego państwa prawnego stanowi niezbędny wymóg, od którego zależy skuteczne wdrażanie ochrony środowiska w demokratycznym kraju. Obecnie jednym z głównych wyzwań w tym zakresie jest brak efektywności władzy publicznej w egzekwowaniu przestrzegania prawa ochrony środowiska. Z tego względu konieczne jest dokonanie krytycznej oceny Art. 2 Konstytucji, prowadzącej do ustalenia stopnia rozpoznania koncepcji w polskim systemie prawnym i do przedstawienia rekomendacji odnośnie kierunków niezbędnych badań nad zasadą demokratycznego państwa prawnego, realizowanych w sposób łączący perspektywę prawa konstytucyjnego z prawem ochrony środowiska, z uwzględnieniem międzynarodowych zobowiązań państwa polskiego.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2023, 3(73); 237-249
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niezależność sądów i niezawisłość sędziów z perspektywy prawa Unii Europejskiej
Independence of the courts and judicial independence from the European Union law perspective
Autorzy:
Zawistowski, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/693798.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
democratic state
rule of law
independence of the courts
judicial independence
separation of powers
right to fair trial
demokratyczne państwo prawne
niezawisłość sędziów
niezależność sądów
podział władz
prawo do sądu
Opis:
The independence of the courts and the judiciary constitutes one of the foundations of the rule of law and is one of the basic values of the European Union. Judicial independence is also guaranteed by the principle of the separation of powers. According to this principle courts are the only competent body to execute judiciary powers and no other organs may be permitted to interfere in judicial decisions or their making. Democratic states must have the independence of the courts ensured in their constitutions. The basic function of judicial independence is ensuring citizens the right to a fair trial as provided in Article 6 of the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms and Article 45 of the Constitution of the Republic of Poland. From the point of view of the right to a fair trial the relationship between the independence of the courts and judicial independence on the one hand and the guarantee of the impartiality of the courts and of a fair trial on the other, is important. The independence of the courts and the judiciary is closely related to the principle of the responsibility of judicial authority.
Niezależność sądów i niezawisłość sędziów stanowią jedną z podstaw państwa prawnego, należącego do podstawowych wartości Unii Europejskiej. Do zasad państwa prawnego należy zasada trójpodziału władz, stanowiąca równocześnie istotną gwarancję niezależności władzy sądowniczej. Zasada podziału władz oznacza, że do wyłącznej kompetencji władzy sądowniczej należy sprawowanie wymiaru sprawiedliwości i organy innych władz nie mogą ingerować w wykonywanie funkcji orzeczniczych przez sądy. W państwach demokratycznych istnieje potrzeba gwarancji niezależności władzy sądowniczej na poziomie norm konstytucyjnych. Podstawową funkcją niezależności sądów i niezawisłości sędziów jest zapewnienie obywatelom prawa do sądu w rozumieniu art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz art. 45 Konstytucji RP. Z punktu widzenia prawa do sądu ważne jest istnienie związku między niezależnością sądów i niezawisłością sędziów a gwarancją bezstronności sądu oraz gwarancją do sprawiedliwego rozpoznania sprawy przez sąd. Niezależność sądów i niezawisłość sędziów są ściśle powiązane z zasadą odpowiedzialności władzy sądowniczej.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2016, 78, 2; 7-13
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The constitutional principles of the state’s political system as determining the foundations of electoral law
Konstytucyjne zasady ustroju państwa determinujące podstawy prawa wyborczego
Autorzy:
Stępień-Załucka, Beata
Uliasz, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38697123.pdf
Data publikacji:
2024-07-17
Wydawca:
Uniwersytet Opolski
Tematy:
constitutional principles
democratic legal state
sovereignty of the people
principle of representation
political pluralism
elections
electoral law
zasady konstytucyjne
demokratyczne państwo prawne
suwerenność narodu
zasada przedstawicielstwa
pluralizm polityczny
wybory
prawo wyborcze
Opis:
The political systems of democratic states are based on specific assumptions contained in the highest legal acts. In Poland, the role of such a supreme legal act is fulfilled by the Constitution of the Republic of Poland, the assumptions being constitutional principles. Their uniform definition has been worked out neither by the legal system nor by the doctrine. Hence, they are sometimes defined differently in science. While for some they are “the legislator’s statements of fundamental importance to the functioning of the constitutional system of the state,” for others they are instruments of law which certain norms are derived from, thus influencing the shaping of the principles of the political system or administration of justice regardless of whether they are of primary or secondary nature. B. Banaszak emphasises that within individual constitutional norms it is possible to indicate principles of particular importance to the state. And what is more, the indication of a particular principle at the beginning of the Constitution or in a part of it has consequences regarding its further provisions. W.J. Wołpiuk, in turn, maintains that in a descriptive sense, principles are a certain pattern for research purposes. A. Kallas, on the other hand, defines constitutional principles as principles fundamental to the nature of the state. These principles take the form of separate (individual) provisions, included in the body of Chapter I of the Constitution, but are often also constructed on the basis of a number of its provisions (e.g. the principle of parliamentary system of the government). Worth noting at this point, however, is a certain regularity that in the constitutions of the former communist states of Central and Eastern Europe, they are as a rule quite extensive and have a broad spectrum of impact on the entire legal system. This spectrum is particularly relevant in electoral law. The present article will therefore examine this spectrum. It will show the impact of constitutional principles such as the principle of a republican state, the principle of sovereignty of the Nation, the principle of representation, the principle of political pluralism and the openness of the financing of political parties on the basic premises of the electoral law in terms of its subject matter and substantiveness. The key thesis to be proven is that the constitutional principles indicated above find their direct application and development in the provisions of the electoral law. Accordingly, their consequence is, inter alia, the principle of the tenure of office of individual, representative organs of the state, including the most important ones of the Sejm and the Senate, which in its essence constitutes a kind of verification of actions for the existing representatives. In turn, the principle of universality of elections, which is a direct determinant of the principle of sovereignty and representation, on the one hand – admits all eligible citizens to the electoral act, in accordance with the idea of the Constitution of the Republic of Poland, but on the other hand – eliminates incapacitated persons from this act. Further, among the electoral principles of constitutional consequence, it is necessary to point out equality granting each voter one vote, the value of which is one. Finally, the principle of the secrecy of the ballot will not be overlooked, constituting a kind of security for all those taking part in the electoral act that they will not suffer negative consequences as a result of their vote. However, it is important to show and remind that the above principles of the electoral law are closely interconnected, not only within the electoral law itself, but within the entire legal system. This is because nowadays, in scientific political discourse and in practice, the fundamental importance of primary constitutional values, including precisely coherence of the legal system, is overlooked (another value that is just as often displaced is its stability). Hence, demonstrating this coherence of the legal system and emphasising its importance in times of political and legal change is particularly justified. The basic research methods used in the paper will be dogmatic-legal and theoretical-legal methods.
Ustroje państw demokratycznych opierają się na swoistych założeniach zawartych w najwyższych aktach prawnych. W Polsce rolę najwyższego aktu prawnego pełni Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, a owe założenia to zasady ustrojowe. Ich jednolita definicja nie została wypracowana ani przez system prawa, ani też przez doktrynę. Stąd w nauce bywają różnie określane. Podczas gdy dla jednych są to „wypowiedzi ustrojodawcy o fundamentalnym znaczeniu dla funkcjonowania konstytucyjnego ustroju państwa”, dla innych to instrumenty prawa, z których wynikają określone normy i przez to wpływają na ukształtowanie zasad ustroju politycznego lub wymiaru sprawiedliwości niezależnie od tego, czy mają charakter podstawowy, czy wtórny. B. Banaszak podkreśla, że w obrębie poszczególnych norm konstytucyjnych można wskazać zasady o szczególnie doniosłym znaczeniu dla państwa. Co więcej, wskazanie na określoną zasadę na początku konstytucji bądź w jej części wywiera konsekwencje na dalsze jej postanowienia. W.J. Wołpiuk z kolei pisze, że w znaczeniu opisowym zasady to pewien wzorzec dla celów badawczych. Natomiast A. Kallas określa zasady ustrojowe mianem zasad fundamentalnych dla charakteru państwa. Zasady te przybierają postać odrębnych (indywidualnych) przepisów, zamieszczonych w treści rozdziału I konstytucji, ale często są też konstruowane na podstawie szeregu jej przepisów (np. zasada parlamentarnego systemu rządów). Już jednak w tym miejscu warta zauważenia jest pewna prawidłowość, że w konstytucjach byłych państw komunistycznych Europy Środkowej i Wschodniej są one z reguły dość obszerne i mają szerokie spektrum oddziaływania na cały system prawa. To spektrum jest szczególnie istotnie w prawie wyborczym. Toteż jego zbadaniu zostanie poświęcony niniejszy artykuł. Zostanie w nim bowiem ukazane oddziaływanie konstytucyjnych zasad ustroju, takich jak: zasada państwa republikańskiego, zasada suwerenności Narodu, zasada przedstawicielstwa, zasada pluralizmu politycznego i jawności finansowania partii politycznych na podstawowe założenia prawa wyborczego w ujęciu przedmiotowym i podmiotowym. Przy czym kluczową tezą, która będzie podlegała udowodnieniu, jest stwierdzenie, że wskazane powyżej zasady konstytucyjne znajdują swoje bezpośrednie zastosowanie oraz rozwinięcie w przepisach prawa wyborczego. Odpowiednio ich konsekwencją jest między innymi obowiązująca w Polsce zasada kadencyjności poszczególnych przedstawicielskich organów państwa, w tym także tych najważniejszych Sejmu i Senatu, która w swej istocie stanowi swoistą weryfikację działań dla dotychczasowych reprezentantów. Z kolei zasada powszechności wyborów, będąca bezpośrednim wyznacznikiem zasady suwerenności i przedstawicielstwa, z jednej strony zgodnie z ideą Konstytucji RP dopuszcza wszystkich uprawnionych obywateli do aktu wyborczego, z drugiej strony jednak eliminuje z tego aktu osoby ubezwłasnowolnione. W dalszej kolejności wśród zasad wyborczych będących konstytucyjną konsekwencją trzeba wskazać na równość przyznającą każdemu wyborcy jeden głos, którego wartość wynosi jeden. Finalnie nie zostanie pominięta zasada tajności głosowania stanowiąca swoiste zabezpieczenie dla wszystkich biorących udział w akcie wyborczym, że nie poniosą negatywnych konsekwencji w związku z oddanym głosem. Istotne jednak pozostaje wykazanie i przypomnienie, że powyższe zasady prawa wyborczego są ze sobą ściśle spojone, nie tylko w obrębie prawa wyborczego, ale w obrębie całego systemu prawa. Współcześnie bowiem w dyskursie naukowym, politycznym oraz praktyce pomija się podstawowe znaczenie pierwotnych wartości konstytucyjnych, w tym właśnie spójności systemu prawa (inną, równie często wypieraną, jest jego stabilność). Stąd wykazywanie owej spójności systemu prawa i podkreślanie jej znaczenia w czasach zmian politycznych i prawnych jest szczególnie uzasadnione. Podstawowymi metodami badawczymi wykorzystanymi w pracy będzie metoda dogmatyczno-prawna i teoretyczno-prawna.
Źródło:
Opolskie Studia Administracyjno-Prawne; 2024, 22, 1; 71-86
2658-1922
Pojawia się w:
Opolskie Studia Administracyjno-Prawne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kategoria bezpieczeństwa publicznego a bezpieczeństwo prawne jednostki. Próba analizy w oparciu o wybrane orzeczenia europejskiego trybunału praw człowieka
The category of public safety and the category of legalsecurity of the individual. Aattempt to analyzebased on selectjudgments of the european court of human rights
Autorzy:
Sobczak, Witold
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/956568.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:
bezpieczeństwo
bezpieczeństwo publiczne
bezpieczeństwo prawne jednostki
prawa człowieka
Europejski Trybunał Praw Człowieka
demokratyczne państwo prawne
zasady ustrojowe
security
public safety
legal mechanisms of the security of an individual
human rights
the European Court of Human Rights
a democratic state of law
constitutional principles
Opis:
This text concerns the relations hip between the category of “public safety” and the category of “legal security of the individual”. This issue was analyzed on the background of the case law of the European Court of Human Rights. The main problem is the attempt to answer the question about the subject scope of both categories of security – public and individual – the mutual relations between them and the legal framework for the creation and functioning of protection mechanisms in a democratic state.
Źródło:
Studia Administracji i Bezpieczeństwa; 2018, 4; 51-75
2543-6961
Pojawia się w:
Studia Administracji i Bezpieczeństwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zasada demokratycznego państwa prawnego w polskiej praktyce prawnej
Principles of the Democratic State of Law in the Polish Legal Practice
Autorzy:
Sozański, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/439744.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Akademia Finansów i Biznesu Vistula
Tematy:
demokratyczne państwo prawne
Konstytucja RP
zasady ustrojowe
orzecznictwo normatywne
Trybunał Konstytucyjny
prawo międzynarodowe i UE
democratic state of law
Constitution of the Republic of Poland
system founding rules
normative jurisprudence
Constitutional Tribunal
international law and the EU law
Opis:
Cel: ustalenie zakresu stosowania normy ustrojowej państwa prawnego w praktyce. Metoda prawno-porównawcza. Wniosek: norma ustrojowa nie jest jasno określona oraz adekwatnie stosowana. Konieczność zmiany tego stanu rzeczy w doktrynie i praktyce prawnej, a także poprawy świadomości prawnej społeczeństwa. Treść: jeśli ustrojem Polski jest demokratyczne państwo prawne to elementarną kwestią jest rozumienie tego pojęcia, w tym jego wykładnia przez Trybunał Konstytucyjny oraz reguły stosowania jego treści normatywnej. Trybunał dokonał tu bardzo szerokiej wykładni łącząc tę kategorię z ponad 20 zasadami konstytucyjnymi. Taka obszerność pojęcia zaciemnia jego istotne elementy i niekorzystnie wpływa na stosowanie kategorii normatywnej przez organy państwa. Artykuł ma charakter koncepcyjny.
Aim: to ascertain the scope of application of the constitutional norm of the state of law in practice. The legal comparative method. Conclusion: the constitutional norm is not clearly determined of adequately applied. The necessity to change this state of affairs in the legal doctrine and practice as well as to improve the society’s legal awareness. Contents: if the system of Poland is a democratic state of law, then the elementary issue is understanding of this notion, including interpretation thereof by the Constitutional Tribunal as well as the rules of application of its normative contents. The Tribunal made here a very broad interpretation combining this category with more than 20 constitutional rules. Such an ampleness of the notion obscures its essential elements and unfavourably affects the use of the normative category by the state’s bodies. The article is of the conceptual nature.
Źródło:
Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula; 2014, 4(42); 28-40
2084-4689
Pojawia się w:
Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 25

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies