Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "language origin" wg kryterium: Wszystkie pola


Tytuł:
Geneza języka w perspektywie antropologicznej – stanowiska Arnolda Gehlena i George’a Herberta Meada
The Genesis of Language in an Anthropological Perspective. The Position of Arnold Gehlen and George Herbert Mead
Autorzy:
Michalski, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31342315.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
geneza języka
behawioryzm społeczny
wyobraźnia motoryczna
komunikacja
origin of language
social behaviorism
ontogeny
motor imagination
relief
communication
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest, z jednej strony, rekonstrukcja głównych założeń Gehlenowskiej koncepcji genezy języka, a z drugiej, uzupełnienie jej braków w oparciu o behawioryzm społeczny George’a Herberta Meada. W pierwszych dwóch paragrafach odtworzymy opis ontogenezy czynności mownych, kładąc nacisk na koncepcję „ucieleśnionego znaczenia”, według której ludzki język zakorzeniony jest w głębokich warstwach wyobraźni motorycznej.1 Gehlen próbuje dowieść, że wszelkie, nawet najbardziej abstrakcyjne pojęcia krystalizują się za pośrednictwem sensomotorycznych schematów, a zatem cielesnych dyspozycji, które umożliwiają człowiekowi – konstytucjonalnie obarczonemu szeregiem deficytów biologicznych – interakcję z otoczeniem. Język pełni zatem, w pierwszej kolejności, funkcję odciążającą, kompensuje wrodzony brak przystosowania do określonych warunków środowiskowych oraz chroniczną nadwyżkę nieskanalizowanych popędów. W trzecim paragrafie przedstawimy argumenty filozofa na rzecz tezy, że język i dyskursywne myślenie stanowią nierozłączną jedność. Wskazane zostaną tutaj przede wszystkim paralele między czynnościami motorycznymi a ujęzykowionymi procesami myślowymi (3). Część artykułu poświęconą Gehlenowi zamkniemy krytycznym komentarzem do jego teorii (4). Ostatni paragraf będzie natomiast zawierał rekonstrukcję tych wątków behawioryzmu społecznego Meada, które stanowią uzupełnienie i rozwinięcie koncepcji gehlenowskiej (5).
The article reconstructs the main assumptions of Arnold Gehlen’s conception of the origin of language, supplementing its shortcomings with some conclusions drawn from George Herbert Mead’s social behaviorism. The first two sect analyse the ontogeny of linguistic competence, with special reference to “embodied meaning,” the notion describing the fact that human language is deeply rooted in motor imagination. Employing the term, Gehlen tries to prove that any notions, even the most abstract ones, are crystallized through sensorimotor schemas, i.e. through bodily characteristics that enable the man to interact with his environment. The language has therefore a relieving function, because it compensates the inherent lack of adaptation to specific environmental conditions and chronic surplus of drives that are not channeled. The third section analyses the philosopher’s arguments for the thesis that language and discursive thinking create an inseparable unity. The reconstruction of Gehlen’s theory is summarized by a critical commentary to some of its elements together with an overview of several topics of Mead’s social behaviorism which can be seen as its corroboration and development.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2015, 3; 77-94
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polszczyzna uczniów arabskiego pochodzenia – studium porównawcze
The polish language of students of arabic origin – comparative study
Autorzy:
Gaze, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2034566.pdf
Data publikacji:
2021-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
język polski jako drugi
polszczyzna edukacyjna
egzamin maturalny
tekst
Polish as a second language
Polish as a language of education
matura exam
text
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest studium porównawcze polszczyzny uczniów arabskiego pochodzenia, którzy uczęszczają do jednego z łódzkich liceów. Porównania dokonano z dwóch perspektyw – nauczyciela języka polskiego jako rodzimego oraz glottodydaktyka-językoznawcy. W tym celu wykorzystano wypracowania typu maturalnego pisane przez uczniów w trakcie lekcji języka polskiego, do których oceny wykorzystano kryteria maturalne (obowiązujące w formule od roku 2015). Wyniki te osadzono w szerszej perspektywie językoznawczej, uwzględniając znajomość poszczególnych podsystemów języka. Jednakże to właśnie ocena maturalna polszczyzny uczniów wydaje się kluczowa, ponieważ egzamin maturalny (a nie egzamin z języka polskiego jako obcego) stanowi cel dla uczniów.
The aim of this article is a comparative study of the Polish language of two students of Arabic origin who attend one of the high schools in Lodz. The comparison was made from two perspectives – from the perspective of the teacher of Polish as a native language and the perspective of the teacher of Polish as a second language. For this purpose, the author used the examination essays written by students during Polish language lessons, for the assessment of which the criteria for the matura exam were used (criteria applicable from 2015). These results were embedded in a linguistic perspective, taking into account the knowledge of language subsystems. However, it is the assessment of the Polish language of students in accordance with the criteria of the matura exam that is important because this exam (not the exam in Polish as a foreign language) is the goal of the students.  
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2021, 28; 175-187
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Brak bezpośredniego wpływu umiejętności percepcyjnych na umiejętności narracyjne dzieci z niedokształceniem mowy pochodzenia korowego
The correlation between phonemic hearing deficits and speech understanding disorders and narrative skills in children with Speech Development Disorder of Cortical Origin
Autorzy:
Balcerzak, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044572.pdf
Data publikacji:
2019-12-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Speech and Language Development Disorder of Cortical Origin
phonemic awareness
speech understanding
discourse
text
Opis:
In the paper, an analysis of information gathered during examinations of children with speech development disorder of cortical origin is presented. The study group consisted of 4 individuals (two girls and two boys), aged 5–10. The results of the examination of phonemic awareness and understanding of a few sentences-long spoken texts as well as articulating a few sentences-long texts suggested a possible correlation between these two types of skills (phonemic awareness, spoken text understanding and production). However, a thorough analysis of the results does not allow one to conclude that the specific phonemic awareness deficits and/or speech perception difficulties have a predominant influence on the narrative skills of children with speech development disorder of cortical origin. Although the main hypothesis was disproved, the results of the analysis shed light on another possible explanation of speech production difficulties in the abovementioned speech and language disorder: deficient/insufficient auditory attention and/or verbal working memory. Such explanation has not yet been taken into consideration in the research on speech and language development disorder of cortical origin.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2019, 26, 2; 11-25
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Teologia i liturgia. Teologiczna nauka o liturgii w niemieckim obszarze językowym. Geneza i założenia teoretyczne
Theology and liturgy. Theological study of liturgy in the German language area. The origin and theoretical assumptions
Autorzy:
MIgut, Bogusław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2056732.pdf
Data publikacji:
2015-12-07
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne im. św. Jana Pawła II Diecezji Siedleckiej
Tematy:
teologia
liturgia
liturgika
teologia liturgii
teologiczna nauka o liturgii
Liturgiewissenschaft
liturgika pastoralna
Odo Casel
Romano Guardini
Athanasius Wintersig
theology
liturgy
liturgiology
theology of liturgy
liturgical theology
Pastoral Liturgiology
Opis:
The present study initiates an in-depth reflection, a planned series of articles or a proper book concerning the position of liturgy in theology. It would be inappropriate to start such a subject from theology other than the German one, which had its origin in the liturgical movement. The homeland of the liturgical movement was, undoubtedly, France and later on Belgium. However, in none of the language areas it had such an intellectual foundation as in Germany and Austria. From the very outset the study of liturgy developed here into three directions, but the first two of them usually occurred alongside. The first approach is called the theological and historical study of liturgy, the second one is theological and systematic study of liturgy. The third approach consisted in pastoral liturgics. After the analysis of theoretical assumptions of the mutual link between theology and liturgy and the presentation of the teaching of the Second Vatican Council concerning the focal position of the study of liturgy in theology, there were presented the origins and main objectives of an independent theological discipline (Liturgiewissenschaft) emerging in the German language area and focused on liturgy. Two main trends of the developing discipline were displayed. The first of them is the systematic study of liturgy, created by Odo Casel OSB, and Romano Guardini. The second trend, which stems from the significance of liturgy for the Christian life, is theological and pastoral study of liturgy (Pastoralliturgik). Athanasius Wintersig OSB (1900-1942) is considered to be the creator of this approach.
Źródło:
Teologiczne Studia Siedleckie; 2015, XII/12; 253-266
1733-7496
Pojawia się w:
Teologiczne Studia Siedleckie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geneza społeczeństwa w myśli Bernarda Mandeville’a
The Genesis of Society in the Thought of Bernard Mandeville
Autorzy:
Droś, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2082430.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
Tematy:
Bernard Mandeville
Oświecenie angielskie
geneza społeczeństwa
powstanie języka
historia spekulatywna
natura ludzka
Bajka o pszczołach
English Enlightenment
the genesis of society
the origin of language
conjectural history
human nature
The Fable of the Bees
Opis:
W artykule przedstawiono sformułowany przez Bernarda Mandeville’a paradoks prywatnych przywar i korzyści publicznych, korzystając z jego poglądów na genezę społeczeństwa głównie na podstawie drugiego tomu Bajki o pszczołach i The Origin of Honour and the Usefulness of Christianity in War. Ewolucyjny proces rozwoju społeczeństwa ukazany w tekście różni się od poglądów prezentowanych przez autora w pierwszym tomie Bajki, kładzie bowiem nacisk na długotrwały i spontaniczny charakter postępu dokonanego przez ludzi o niewybitnych umysłach. W swoich rozważaniach Mandeville pozostaje przy kluczowym dla siebie temacie natury ludzkiej i istotności ludzkich przywar w poprawnym funkcjonowaniu grup społecznych. Kontynuuje dywagacje rozpoczęte w pierwszym tomie Bajki nad tym, kim człowiek w rzeczywistości jest. Temat powstania społeczeństwa wpisuje się w deklarowany przez niego cel, jakim jest sprawienie by ludzie lepiej rozumieli samych siebie.
The article presents the paradox of private vices and public benefits of Bernard Mandeville on the example of his views on the genesis of society, based mainly on the second volume of Fable of the Bees and The Origin of Honor and the Usefulness of Christianity in War. The evolutionary process of the development of society presented in the text differs from the views presented by the author in the first volume of The Fable, because it emphasizes the long-term and spontaneous nature of the progress made by people with unremarkable minds. In his deliberations, Mandeville remains on the key topic of human nature and the importance of human vices in the proper functioning of social groups. He continues the deliberations started in the first volume of Fable about who man really is. The theme of the emergence of society fits in with the declared goal of making people understand themselves better.
Źródło:
Filozoficzne Aspekty Genezy; 2019-2020, 16-17; 135-154
2299-0356
Pojawia się w:
Filozoficzne Aspekty Genezy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Źródła tożsamości narodowej Kurdów
Autorzy:
Pochyły, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/450335.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
Kurdowie
Kurdystan
tożsamość
pochodzenie
język
Kurds
identity
origin
language
Opis:
Kurds as a nation has always Bern self-reliance. Nomadic style of life and ability to survive hostile attacks made them very valuable a mercenaries in many wars conducted by their neighbours. Kurdistan was also some kind of a buffer where many contradicted interests and politics has been set against each other. Kurds profess islam, they speak in a few dialects of kurdish lanuguage and live today in 4 countries in the Middle East (Iraq, Iran, Turkey, Syria). Kurds in Iraq have Autonomy with president, government, parliament, police and army. *ey are dreaming about future and independent Kurdistan
Źródło:
Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities; 2013, 2; 113-128
2084-848X
Pojawia się w:
Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Eponimy pochodzenia rosyjskiego : "stachanowiec" w języku polskim
Eponyms of the Russian origin: stakhanovite (стахановец) in the Polish language
Эпонимы русского происхождения: стахановец в польском языке
Autorzy:
Sarnowski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/482059.pdf
Data publikacji:
2004-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Opis:
Inn the article the Polish fates of the lexeme stakhanovite (стахановец) and the concept of „the exemplary front-rank worker”, which were imported from the USSR after the World War II. The Polish history of this word is very dynamic, and semantics and pragmatics are changeable and contradictory. Referring to the lexical data and some of the contemporary texts, in the Polish history of the concept and lexeme the author singles out three periods. They correspond to the three stages of formation of the semantics and pragmatics of this lexeme and to the ways of its functioning in the texts. Serving at the beginning, the communisti propaganda in the early nineties the Polish stakha novite (стахановец) started to be used in the negative (ironical and humorous contexts), and nowadays as a result of the activization of some semes it tends to gains the informational neutrality and is even sometimes used with a positive attitude.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2004, 1, IX; 273-282
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O świadomości językowej Wincentego Pola (1807−1872)
On the linguistic awareness of Wincenty Pol (1807−1872)
Autorzy:
Bryła, Władysława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/459189.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
język polski
pochodzenie języka polskiego
dialekt
prawa autorskie
konwencja nazewnicza
the Polish language
the origin of the Polish language
dialect
copyright
naming convention
Opis:
Wincenty Pol was a writer and a learned geographer. His linguistic interests encompassed the origin of the Polish language linked with the history of Slavs, onomastics, the dialects of Polish and the need to legally protect writing. Pol was convinced that language needs to be studied in relation to nature, culture and human work.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2019, 14; 24-35
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Łacińskość (latinitas) jako rytuał w polskiej i czeskiej terminologii prawniczej
Autorzy:
Michalska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1830366.pdf
Data publikacji:
2020-01-29
Wydawca:
Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej
Tematy:
rytuał w języku
terminologia prawnicza
terminy/wyrazy o łacińskiej proweniencji w języku polskim i czeskim
ritualism in the language
law terms
terms/words of Latin origin in
Polish and Czech language
Opis:
Artykuł przedstawia elementy łacińskiego dziedzictwa leksykalnego na podstawie wybranych przykładów polskich i czeskich terminów prawnych, np. administracja, kodeks, jurysdykcja, orzecznictwo itp. Autorka podkreśla fakt, że wiele zapożyczonych słów (zwłaszcza z łaciny) w języku polskim i czeskim zostało już od dawna udomowionych. Zapożyczone słowa z języka łacińskiego są również dziedzictwem wielkiej tradycji kultury rzymskiej (np. Rzymska kultura prawa w Europie). Autorka zwraca uwagę na różnice stylistyczne w powszechnym stosowaniu w języku polskim i czeskim wybranych pojęć prawnych o pochodzeniu łacińskim.
Źródło:
Świat i Słowo; 2019, 33, 2; 247-257
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rzeczownikowe prefiksy obcego pochodzenia w historii języka polskiego
NOMINAL PREFIXES OF NON-NATIVE ORIGIN IN THE HISTORY OF THE POLISH LANGUAGE
Autorzy:
Zarębski, Rafał
Kleszczowa, Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/books/45662789.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Opis:
Praca Rafała Zarębskiego wypełnia poważną lukę w polskiej literaturze lingwistycznej, bo wprawdzie o obcych prefiksach wiele się już pisało, o ich źródłach, o historii i miejscu we współczesnej polszczyźnie, ale dotąd nie powstała synteza, która by zgromadziła rozproszone dane, także – zinterpretowała materiał w sposób jednolity (...). Monografia mieści wielostronny opis obcych prefiksów przy rzeczownikach – bierze autor pod uwagę chronologię, semantykę prefiksów i ich podstaw, produktywność, nacechowanie stylistyczne (...). W trakcie omawiania materiału autor recenzowanej monografii niejednokrotnie w sposób zamierzony uchyla wymogi analizy słowotwórczej wypracowanej przez synchroników, co w moim mniemaniu jest słuszne – derywatologia diachroniczna ma inne cele, dogmatyczne „pęta” strukturalnej analizy zaciemniają istotę procesu językowego, a przecież śledzenie zmian to nadrzędne zadanie badaczy historii języka. (Z recenzji prof. dr hab. Krystyny Kleszczowej)
The aim of the thesis was to look at prefixal nominal derivation as one of the nominative techniques and to establish its development in the history of the Polish language. Such an approach to the analyzed issues showed a range of transformations that occurred due to non-native prefixes in Polish word-formation.The study involved the following issues: chronology of non-Slavic genetically nonnative prefixes, particularly the moment when they abstracted from a sequence of foreign words, resulting in some of these borrowings acquiring formal and semantic divisibility on the basis of the Polish language, non-native prefixes productivity in subsequent periods in history of the Polish language, as well as the morphological, semantic and stylistic characteristics of non-native prefixes in a historical perspective. Such an approach to the research resulted in a multi-faceted characteristic of non-native prefixes, which determines their separate position in Polish word-formation.
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Książka
Tytuł:
Współczesne nazwiska Polaków o możliwej genezie litewskiej nieobecne w LPŽ, poświadczone w kartotece antroponimicznej LKI
Contemporary Polish surnames of possible Lithuanian origin absent from the dictionary of Lithuanian surnames (LPŽ), attested in the anthroponymic files of the Institute of the Lithuanian Language
Autorzy:
Walkowiak, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1928127.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
polskie nazwiska
nazwiska pochodzenia litewskiego
etymologiczno-motywacyjny słownik nazwisk
kartoteka
Instytut Języka Litewskiego
Polish surnames
surnames of Lithuanian origin
etymological and motivational surname dictionary
index card files
Institute of the Lithuanian Language
Opis:
The aim of the article is to present the attestations of contemporary Polish surnames of Lithuanian origin which are absent from the dictionary of Lithuanian surnames (“Lietuvių pavardžių žodynas”, LPŽ), excerpted from the anthroponymic index card files that have been stored in the Lithuanian Language Institute in Vilnius and continually enlarged for several decades now. The files contain data excerpted from historical sources of the 16th to 19th centuries and consist of about 200,000 index cards (the actual number of excerpted anthroponyms is lower since some recur in various sources). Due to space limitations, generally only directly attested names have been included in the article, to the exclusion of those whose relationship with the researched name can be inferred rather than considered proven. Each listed attestation of an anthroponym (probably not in all cases an already established hereditary surname) is accompanied by information concerning its location and year (or time bracket), wherever available in the card index file. Given names or other details (e.g. the role of the person mentioned in documents, such as godmother in the data excerpted from baptismal registers) have only been included occasionally, if there was some reason to do so.
Źródło:
Onomastica; 2020, 64; 211-228
0078-4648
Pojawia się w:
Onomastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zapożyczenia niemieckie w XIX-wiecznym Dykcjonarzu Michała Amszejewicza (przyczynek do badań nad słownictwem obcego pochodzenia w polszczyźnie)
German loanwords in 19th century Dykcjonarz by Michał Amszejewicz (contribution to studies on vocabulary of foreign origin in the Polish Language)
Autorzy:
Skorupska-Raczyńska, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2109287.pdf
Data publikacji:
2020-12-08
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
lexis
lexicography
loanwords
history of the Polish Language
Opis:
Michał Amszejewicz in Dykcjonarz, which was a record of vocabulary of foreign origin used in the Polish language in the middle of the 19th century, recorded more than eight hundred lexical units (838 in 633 entries, which comprise 511 monosemes and 122 polysemes with two or more meanings) present in the lexis as a result of interference between the Polish and the German languages. Their functional allocation is diversified, with specialist lexis being dominant. Analysed vocabulary in the middle of the 19th century was functionally allocated to various areas of activity, firstly to crafts – 155 lexical units (18.5%), next to military and its organisation – 93 lexical units (11.1%), merchant’s profession and its specifics, commercial and financial aspects – 72 lexical units (8.6%). The remaining 518 lexical units (61.8%) are scattered in the lexicon of another several dozens of specialties, such as rafting, mining, metallurgy, forestry, meteorology, gardening, fine arts and others. Until the beginning of the 21st century, out of 838 analysed lexical units a diversified life cycle was preserved by 321 (38.3%), and 517 (61.7%) were transferred to linguistic archives of the Polish Language. In analysed vocabulary of German origin, actively used in the most recent Polish Language, biased lexis is dominant – in terms of terminology and style; less frequently these are words with a neutral character, regarded as basic vocabulary. Analysed Germanisms have also undergone semantic changes, i.e. specialisation, generalisation, metaphorisation and partial transformations. Germanisms in the Polish Language of the 19th century are a cultural and linguistic fact, which is characterised by certain specific conditions, also in terms of the time of their use and functionality, which has been emphasised on numerous occasions by their researcher – Bogusław Nowowiejski.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2020, 20; 255-272
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O partykułach wzmacniających w szesnastowiecznych przekładach Ewangelii na język polski
About intensive particles in 16th century translations of the Gospel to Polish language
Autorzy:
Kępińska, Alina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594170.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
partykuła wzmacniająca
geneza partykuły ci
polszczyzna biblijna
XVI wieku
przekłady Ewangelii
intensive particle
origin of particle ci
Biblical Polish language of 16th
century
Gospel translations
Opis:
Artykuł traktuje o partykułach wzmacniających (afektantach) w XVI-wiecznych tłumaczeniach Ewangelii na język polski. Obecność partykuł ekspresywnych (emotywnych) jest cechą charakterystyczną polszczyzny dawnej i gwar. Także w XVI-wiecznych przekładach Ewangelii występuje wiele różnych partykuł, jak a, i¸ to, ale najczęstsze są partykuły że i ci. Tylko one też ulegają skróceniu do -ż i -ć, zwykle w pozycji posamogłoskowej, choć nie tylko, jak pokazują takie przykłady, jak jeśliż i jeśliże oraz jeślić i jeślici. W artykule ukazana jest zarówno geneza partykuły ci, propozycje jej transkrypcji dla tekstów typu A, czyli wydań ściśle naukowych, dokumentacyjnych, przeznaczonych dla celów badawczych, jak i zróżnicowana frekwencja partykuł ci/-ć oraz że/-ż w dziewięciu różnych szesnastowiecznych przekładach Ewangelii na język polski, od największej w Biblii brzeskiej do niewielkiej w tłumaczeniach Szymona Budnego. Podjęta jest próba ukazania przyczyn tej różnorodności; wskazuje się, że wpływ na to zjawisko ma przede wszystkim chronologia tekstów, w mniejszym zaś stopniu wyznanie (konfesja) tłumaczy.
The article treats of the intensive particles (affective) in 16thcentury translations of the Gospel to Polish language. The presence of expressive particles (emotive ones) is a specific feature of the old Polish language and of the local dialects. In 16th century translations of the Gospel we can found a lot of different particles too, such as a, i, to, but the most frequent are że and ci. Only these particles are shortened to -ż and -ć, usually when placed after the vowel, but sometimes not, as can be seen in such examples as jeśliż and jeśliże, as well as jeślić and jeślici. The article presents the origin of particle ci and the proposals of its transcription for the texts of A type, i.e. the publications strictly scientific, documentation ones, for research purposes. There is also covered the diverse frequency of particles ci/-ć and że/-ż in nine different 16th century translations of the Gospel to Polish language, from the highest frequency in Bible from Brześć, to smallest in Szymon Budny’s translations. An attempt to present the reasons of this diversity is also the subject of the article: it is shown that especially the chronology of texts influences this phenomenon, in a smaller extent the religion (confession) of translators.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2015, 61; 79-97
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O stosunkowo rzadkim i zagadkowym nazwisku Kurdyła. Motywacja, pochodzenie, geografia, budowa
The relatively rare and mysterious surname of Kurdyła: Meaning, origin, geography, morphology
Autorzy:
Kurdyła, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2167454.pdf
Data publikacji:
2022-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
antroponimia
nazwisko
pogranicza językowe
interferencje językowe
anthroponymy
surname
linguistic borderlands
language contacts
Opis:
Nazwisko Kurdyła jest notowane przez wielkie słowniki antroponimów polskich, jednakże przypisywane mu pochodzenie i budowa budzą wątpliwości. Przyczyną tego stanu rzeczy jest nieuwzględnienie geografii nazwiska oraz jego chłopskiego pochodzenia. W artykule omówiono więc dokładnie występowanie tego i podobnych antroponimów w granicach Polski oraz poza nimi, przedstawiono szczegółowy ogląd wszystkich możliwych baz derywacyjnych oraz interpretacje dotyczące jego budowy. Analizy te prowadzą do wniosku, że miano Kurdyła jest pochodzenia łemkowskiego, utworzono je najpewniej od apelatywu курділь ‘wrzód na języku konia; choroba języka u bydła’. Prócz tej interpretacji możliwe jest jeszcze wywodzenie nazwiska od leksemu z rdzeniem kurt- ‘krótki; ucięty; chromy’, pochodzącego zapewne z języka węgierskiego.
The surname Kurdyła has been noted in the great dictionaries of Polish anthroponyms, but the origin and structure ascribed to it have aroused some doubts. The reason for this is that the geography of the surname and its peasant origin were not taken into account. Therefore, the article discusses in detail the occurrence of this and similar anthroponyms within and outside Poland, as well as a detailed overview of all possible derivative databases and interpretations regarding its structure. These analyses lead to the conclusion that the surname Kurdyła is of Lemko origin, it was probably created from the appellative курділь ‘an ulcer on a horse’s tongue; tongue disease in cattle’. Apart from this interpretation, it is also possible to derive the surname from the lexeme with the root kurt- ‘short; truncated; lame’, probably from Hungarian.
Źródło:
Onomastica; 2022, 66; 85-108
0078-4648
Pojawia się w:
Onomastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Imiona pochodzenia hebrajskiego w rosyjskich i polskich przysłowiach i powiedzeniach
The given (first) names of the Hebrew origin in the Russian and Polish proverbs and sayings
Личные имена древнееврейского происхождения в русских и польских пословицах и поговорках
Autorzy:
Walczak, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2191562.pdf
Data publikacji:
2020-06-22
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
пословица
поговорка
антропоним
древнееврейские имена
русский язык
польский язык
proverb
saying
anthroponym
Hebrew first names
Russian language
Polish language
Opis:
The article deals with the analysis of the Russian and Polish paremiological units which in their structure contain the first names of Hebrew origin. Upon the proper idiom material the author shows their diversity both in the morphological and word-formative respect especially in Russian language with a high frequency of hypocoristic derivatives. The other respect is of functional and semantic character and it is reflected in the wide topical spectrum of proverbs containing Hebrew first names. Those proverbs describe not only a human beings’ character but also his behaviour, the phenomena of nature, extra-linguistic situations, customs and rituals.
В статье анализируются русские и польские паремиологические единицы, в составе которых присутствуют имена древнееврейского происхождения. Показывается их разнообразие как в морфолого-словообразовательном отношении, проявляющемся особенно в русском языке через высокую частотность уменьшительно-ласкательных производных, так и функционально-смысловом, находящем своё выражение в широком тематическом спектре паремий, характеризующих не только человеческие черты характера и поведение, но также и явления природы, внеязыковые ситуации, обычаи и обряды.
Źródło:
Iudaica Russica; 2020, 1(4); 72-87
2657-4861
2657-8352
Pojawia się w:
Iudaica Russica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies