Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Kazimierz Wielki" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-36 z 36
    Tytuł:
    Znaczenie przywileju koszyckiego z 1374 roku wobec rozważań o prawach kobiet w Polsce
    The significance of the Privilege of Košice of 1374 in light of ruminations about women’s rights in Poland
    Autorzy:
    Lisiecka, Julia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/14793554.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    privilege of Košice
    noble privileges
    Louis the Great
    Casimir the Great
    Jadwiga of Poland
    women’s rights
    przywilej koszycki
    przywileje szlacheckie
    Ludwik I Wielki
    Kazimierz Wielki
    Jadwiga Andegaweńska
    prawa kobiet
    Opis:
    Problematyka artykułu dotyczy niedostrzeganego dotąd przez badaczy historii aspektu przywileju koszyckiego z 1374 r. Oprócz niewątpliwego znaczenia tego aktu dla rozwoju demokracji szlacheckiej miał on także znaczenie jako pierwszy akt prawny na ziemiach polskich traktujący o prawach kobiet. Nadanie przywileju z 1374 r. przedstawiono w kontekście dziejowym przez ujęcie tego zdarzenia prawnego na tle sytuacji na ziemiach polskich w XIV wieku, uwzględniając zagadnienia historyczne, polityczne, społeczne i kulturowe. Ukazano również sytuację prawno-społeczną kobiet. Scharakteryzowano postanowienia przywileju koszyckiego, z uwzględnieniem celu jego nadania, tj. zagwarantowania córkom Ludwika I Wielkiego sukcesji tronu polskiego, oraz omówiono jego następstwa. Przedstawiono nadanie przywileju z 1374 roku w kontekście dziejowym poprzez uplasowanie tego zdarzenia prawnego na tle sytuacji na ziemiach polskich w XIV wieku, uwzględniając zagadnienia historyczne, polityczne, społeczne oraz kulturowe. Wskazano również na sytuację prawno – społeczną kobiet. Scharakteryzowano postanowienia przywileju koszyckiego, ze szczególnym uwzględnieniem celu jego nadania, tj. zagwarantowania córkom Ludwika I Wielkiego sukcesji tronu polskiego oraz wskazano na jego następstwa.
    The subject matter of the present article concerns an aspect of the Košice privilege of 1374 which has been hitherto unnoticed by history scholars. In addition to the unquestionable significance of this act for the development of the noble’s democracy, its gravity is also connected with the fact that it was the first legal act in Poland dealing with women’s rights. Granting of the privilege of 1374 is presented in a historical context by placing this legal event against the background of the situation in the Polish territories in the 14th century, while taking into account historical, political, social, and cultural issues. The legal and social situation of women is also portrayed. The provisions of the Košice privilege are characterized and particular emphasis is placed on the purpose of its granting, i.e. guaranteeing the succession to the Polish throne to the daughters of Louis the Great, and its consequences are delineated.
    Źródło:
    Czasopismo Prawno-Historyczne; 2023, 75, 1; 161-180
    0070-2471
    Pojawia się w:
    Czasopismo Prawno-Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zespół pałacowo-parkowy w Otwocku Wielkim w świetle rozpoczynających się badań nieinwazyjnych
    The palace and park complex in Otwock Wielki in the light of the beginning of non-invasive research
    Autorzy:
    Feliks, Anna
    Markiewicz, Jakub
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2104890.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Dziedzictwa
    Tematy:
    Kazimierz Ludwik
    i Franciszek Bielińscy
    architektura i rzeźba polska barokowa
    i rokokowa
    Tylman z Gameren
    Józef Piola
    Francesco Maino
    Jan
    Chryzostom Redler
    grawimetria
    fotogrametria
    skaning laserowy
    ortoobrazy
    badania nieinwazyjne
    pałac w Otwocku Wielkim
    Kazimierz Ludwik and Franciszek
    Bieliński
    Polish baroque and rococo architecture and sculpture
    Tylman van Gameren
    Jan Chryzostom
    Redler
    gravimetry
    photogrammetry
    laser scanning
    ortho-images
    non-invasive research
    palace in Otwock Wielki
    Opis:
    Obecnie badacze mają liczne wątpliwości odnośnie do historii kształtowania zespołu pałacowo-parkowego w Otwocku Wielkim. Aby potwierdzić lub odwołać narosłe w powojennej literaturze hipotezy, konieczne są kompleksowe badania. Z różnych względów – merytorycznych i praktycznych – najkorzystniejsze będzie przeprowadzenie w pierwszej kolejności badań nieinwazyjnych przy zastosowaniu współczesnych technik pomiarowych: grawimetrii, fotogrametrii i innych pomocniczych. Nie ma pewności, czy domniemany, istniejący tu pierwotnie dwór, a później pałac, został w całości podpiwniczony i czy między piwnicami na całej ich długości była komunikacja, której brak było między budynkami na powierzchni. Piwnice dostępne są tylko w pewnym zakresie, bowiem po II wojnie światowej nigdy ich nie odkopano, a z racji kosztów oraz z powodu podmokłych gruntów bardzo trudno przeprowadzić w tym miejscu badania metodami wykopaliskowymi. Pałac jest zarówno na ścianach wewnętrznych, jak i zewnętrznych otynkowany, co utrudnia badanie murów granicznych, a także w punktach stycznych (określenie ich grubości, warstw i przebiegu), jak również otworów i przewodów kominowych. Teren zielony wokół pałacu na wyspie oraz poza nią nie był dotąd przedmiotem badań. Poza dostarczeniem konkretnych informacji umożliwiających wyjaśnienie historii powstawania i atrybucji zabytków, wobec braku dokumentacji archiwalnej, podjęte prace posłużą jako przykład możliwości wykorzystania metod nieinwazyjnych, którymi dotąd rzadko posługiwali się konserwatorzy, a jeszcze rzadziej badacze architektury. Wyniki tych badań być może zrewolucjonizują wyobrażenia o pałacu w Otwocku Wielkim.
    At present, researchers have numerous doubts about the history of the shaping of the palace and park complex in Otwock Wielki. In order to confirm or revoke hypotheses developed in post-war literature, it is necessary to conduct a comprehensive research. For various reasons – both substantive and practical – it will be most beneficial to conduct non-invasive tests first, using modern measurement techniques: gravimetry, photogrammetry, and other auxiliary techniques. It is not certain whether the allegedly existing original manor house, and later the palace, had a full basement and whether there were passageways between the basements along their entire length, which did not exist between the buildings on the surface. The basements are accessible only to a certain extent because after World War II they were never excavated, and due to the costs and wetlands, it is very difficult to carry out excavation in this place. The palace is plastered on both internal and external walls, which makes it difficult to examine the boundary walls, as well as contact points (determining their thickness, layers, and course), as well as openings, and chimney flues. The green area around the palace, both on and off the island, has not yet been researched. In addition to providing concrete information to explain the history of the creation and attribution of monuments, in the absence of archival documentation, the works undertaken will serve as an example of the possibility of using non-invasive methods, which until now have rarely been used by conservators and even less frequently by architectural researchers. The results of this research may revolutionize the idea about the palace in Otwock Wielki.
    Źródło:
    Ochrona Zabytków; 2020, 1; 13-40
    0029-8247
    Pojawia się w:
    Ochrona Zabytków
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ze studiów nad rolą i miejscem łaciny prawniczej w kulturze europejskiej
    From the Studies on the Role and Place of legal Latin in the European Culture
    Autorzy:
    Sondel, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/924129.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    Legal Latin
    legal culture
    mediaeval Latin
    Catholic Church
    Wincenty Kadłubek
    dictionaries
    Statutes of Kazimierz Wielki
    Roman Empire
    Opis:
    Latin, whose origins reach back to the Proto-Indo-European language, pervaded the European culture beginning with the Roman times and its influence continues until the modern era. It arose in its primal form in Latium on the Apennine Peninsula and it continued to develop together with the Roman Empire; it was subject to the influence of other cultures, particularly in the sphere of the spoken language. It was also during Roman times that literary Latin was created, but around that time another variety of Latin as spoken by the lower social classes was also born; this division exerted an immense impact on the evolution of Latin and the derivative European languages in the Middle Ages and in the modern era. Classical Latin was popularized in Europe chiefly by the Church; it functioned as a language of instruction at universities and it became the language of communication of both men of the world of learning and men of the law. In the Middle Ages Latin became rejuvenated, subjected to various modifications, including a process of regionalization. The Renaissance brought about a return to the classical variety of Latin and a desire to purify it from the accretions of the Middle Ages. Latin remained to be very much alive in the era of the Enlightenment, yet it also began to lose its significance in relation to national languages. The origins of legal Latin which initially was not only a technical language, reach back to the writings of Roman jurists. Initially legal language relied heavily on real-life social and economic relations. Yet already in ancient Rome, abstract concepts had been used in Latin and the nomenclature of legal institutions was evolving. This process continued throughout the mediaeval times. A good example of an outstanding expert on Latin in Poland was Wincenty Kadłubek. In Poland Latin had been a universal language, particularly in the sphere of the judicial system. This was combined at the same time with the progressing Latinization of the Polish legal language. Dictionaries were yet another important aspect of the functioning of Latin – in Poland they began to be published in the 14th century. Translations of legal texts into Polish, beginning with the translations of the Statutes of King Kazimierz Wielki, were also popular in mediaeval Poland. Such translations are also a common practice today – the directive which bids to use Latinized forms of technical terms, rather than their Polish translations which are often descriptive and resort to neologisms, seems to be quite justifiable. Though rarely used and hermetic, Latin seems to persist and is waiting to be rediscovered.
    Źródło:
    Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa; 2014, 7, 1; 69-91
    2084-4115
    2084-4131
    Pojawia się w:
    Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z Sitnicy przez Nemsyno, Rosumberk, Rozembark do Rożnowic
    From Sitnica through Nemsyno, Rosumberk, Rozembark To Rożnowice
    Autorzy:
    Brudzisz, Marian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/783999.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Jan z Biecza
    Nemsyno
    sołectwo rozembarskie
    Muskata Jan
    Kazimierz Wielki
    Długosz Jan
    Rosumberk 1351
    osadnictwo niemieckie
    prawo polskie
    prawo magdeburskie
    Jan of Biecz
    the authorities of the village of Rozembark
    German settlement
    the Polish law
    the Magdeburg law
    Opis:
    The analysis of the royal privilege of 30 September 1351 authorizing Jan of Biecz to found a village by the River Sczitnicza allowed the author to establish the fact that King Kazimierz Wielki did not authorize the man mentioned above to found the village but to change the village of Nemsyno (also Niemczno), founded on the Polish law, into the village with the German law. The settlement after this change was named Rosumberk. Over the next centuries, this name was modified; the village was called Rozumberk, Rosinberg, Rosenberg, Rozembark from the 17th century and Rożnowice from 1947. Mikołaj Rozembarski, born in Rozemberg about 1447, died in 1507, was a famous diplomat and a political writer at the royal court.
    Analiza królewskiego przywileju z 30 września 1351 upoważniającego Jana z Biecza do założenia wioski przy rzece Sczitniczy pozwoliła ustalić, że król Kazimierz Wielki nie upoważniał do założenia wioski Sitnicy, ale do przeniesienia wioski Nemsyno (także Niemcyno) z prawa polskiego na magdeburskie, która następnie otrzymała nazwę Rosumberk. W następnych stuleciach ta nazwa ulegała modyfikacji. Wioska była Rozumberkiem, Rosinbergiem, Rosenbergiem, od XVII Rozembarkiem, a od 1947 r. Rożnowicami. Sławnym dyplomatom i pisarzem politycznym na dworze królewskim był Mikołaj Rozembarski, herbu Jastrzębiec, ur. w Rozembergu ok. 1447 r., zm. 1507.
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2018, 109; 19-38
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    WOJSKA OBRONY TERYTORIALNEJ W SZTUCE WOJENNEJ
    THE TERRITORIAL DEFENCE FORCES IN THE WARCRAFT
    Autorzy:
    Jakubczak, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/484000.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Wyższa Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości w Ostrowcu Świętokrzyskim
    Tematy:
    wojska obrony terytorialnej
    system obrony terytorialnej
    sztuka wojenna
    Kazimierz Wielki
    działania przeciwhybrydowe wojsk obrony terytorialnej
    territorial defense forces
    territorial defense system
    art of war
    Casimir III the Great
    antyhybrid warfare of territorial defense forces
    Opis:
    Wojska obrony terytorialne są podstawowym elementem militarnym systemu obrony terytorialnej (powszechnej obrony terytorialnej) funkcjonującym w strukturze terytorialnych organów dowodzenia. W strukturze obrony narodowej prowadzą ochronę i obronę miast, infrastruktury oraz ludności. Są też zasadniczym środkiem do prowadzenia masowych działania nieregularne, m.in. na rzecz skutecznego wykorzystania wojsk operacyjnych. Ich podstawowa struktura bojowa – batalion OT – funkcjonuje na poziomie powiatu
    The territorial defense forces are basic military element of territorial defense system (common territorial defense) functioning within the structure of territorial command authorities. Within the structure of national defense it provides security and defense of cities, infrastructure and population. Also they are essential mean to conduct mass irregular activities, i. e. for the purpose of effective use of operational forces. Their basic combat structure – battalion of territorial forces – functions on the county level.
    Źródło:
    Ante Portas – Studia nad Bezpieczeństwem; 2016, 2(7) Obrona Terytorialna i jej rola we współczesnych systemach bezpieczeństwa; 23-44
    2353-6306
    Pojawia się w:
    Ante Portas – Studia nad Bezpieczeństwem
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    W SPRAWIE GENEZY KONFEDERACJI MACIEJA BORKOWICA
    REGARDING TO GENESIS OF MACIEJ BORKOWIC’S CONFEDERATION
    Autorzy:
    Kaleta, Przemysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/540532.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
    Tematy:
    KONFEDERACJA
    MACIEJ BORKOWIC
    KAZIMIERZ WIELKI
    WIELKOPOLSKA
    Opis:
    Maciej Borkowic’s confederation was signed in 1352 by 84 knights form Greater Poland. It didn’t have one or two causes, but it was combination of few economic and politically-social factors, which toward to outbreak. In this paper, I’ll try to wonder about all this causes and connected them to raising disappointment of Casmir the Great reign’s in the Greater Poland. That dissatisfaction increased law in forced, limitation in trade with Wroclaw, lack of participation in ruling beside Casmir the Great and newly created united Greater Poland’s general eldership, which was entrusted to the foreigner from Śląsk – Wierzbięta of Palowice. This last cause was the trigger to outbreak the Confederation, which leader was Maciej Borkowic.
    Źródło:
    Meritum – Rocznik Koła Naukowego Doktorantów-Historyków Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie; 2016, VIII; 31-48
    2080-4547
    Pojawia się w:
    Meritum – Rocznik Koła Naukowego Doktorantów-Historyków Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Themis clothed in Ermine. Some Remarks on the Jurisdiction Excercised by the Rector of Krakow Academy
    Autorzy:
    Malec, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/924158.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    uniwersytet jagielloński
    akademia krakowska
    statuty uniwersyteckie
    sądownictwo
    uniwersytetckie
    rektor
    sąd rektora
    kazimierz wielki
    władysław jagiełło
    prawo kanonicze
    prawo
    rzymskie
    prawo zwyczajowe
    proces skargowy
    dowody
    przysięga
    reformy kołłątajowskie
    inceptionof statutory law
    Opis:
    The scope of the jurisdiction of the Rector of the Krakow Academy was determined by the foundation privileges of Kazimierz Wielki and Władysław Jagiełło; the latter had subsequently been extended by the university statutes as well as by the royal and urban documents. The judicial competence of the Rector, named in legal documents as the “highest judge”, referred above all to members of the university corporation, but also to people remaining outside this structure (e.g. in some cases to the Krakow townsmen). The Rector assumed the jurisdiction the moment he had taken an oath. The students and professors of the Krakow Academy were also subject to the Rector’s judicial authority, the moment they had taken an oath. The subject range of the Rector’s jurisdiction comprised penal cases, including those relating to disciplinary issues. The jurisdiction also extended to civil law: confirmation of documents, certain institutions of inheritance law and even civil contentions relating to copyright law. The Rector adjudicated on the basis of canon law, Roman law and customary law as well as on the basis of the university statutes. The procedure was based on a shortened and simplified mode derived from canon law. The trial was of an adversarial nature and consequently, the penal and civil proceedings did not differ much one from another. All proceedings were based on the principle of oral testimonies. The hearing of evidence was based on a legal theory of evidence. The fundamental type of evidence was an oath, but other forms of evidence were also allowed, including testimonies of women witnesses. The majority of cases adjudicated by the Rector concerned the students of the Academy; proceedings against professors were also conducted. The most common offences concerned disciplinary matters, offences against morality, neglect of duties, theft of books, fights. Among the adjudicated punishments there predominated fines although one could also come across penalties of temporary imprisonment or church punishments, such as excommunication. The students and professors were protected by immunity, thanks to which they could not be held responsible before municipal and magistrates courts. As a matter of rule, one could not appeal against the verdict passed by the Rector, although there were other legal measures that enabled one to avoid punishment. During the reforms implemented by H. Kołłątaj, attempts were made to broaden the extent of the Rector’s judicial competence, yet the latter had never been implemented on a wider scale. The Rector’s jurisdiction was eventually abolished by the Austrian authorities.
    Źródło:
    Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa; 2014, 7, 1; 147-157
    2084-4115
    2084-4131
    Pojawia się w:
    Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Raz jeszcze o pieczęci wielkiej miasta Sandomierza
    Autorzy:
    Stróżyk, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/608153.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    sfragistyka
    typariusz
    pieczęć miejska
    heraldyka
    herb Orzeł Biały
    klejnot herbowy
    Wacław II
    Władysław Łokietek
    Kazimierz Wielki
    sigillography
    matrix
    municipal seal
    heraldry
    White Eagle
    crest
    Wenceslaus II
    Władysław the Short
    Opis:
    Artykuł przedstawia krytyczne rozważania nad pieczęcią wielką miasta Sandomierza. Przyjąć należy, że zachowany do dziś typariusz powstał w latach 1297-1300 (może: 1292-1300), a w latach 1320-1343 został przerobiony. 
    The paper presents critical considerations about the great seal of the city of Sandomierz. The conclusion is that the preserved matrix was made in 1297-1300 (maybe 1292-1300), and was redesigned during the years 1320-1343.
    Źródło:
    Roczniki Historyczne; 2017, 83
    0324-8585
    Pojawia się w:
    Roczniki Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problemy konserwatorskie miast kazimierzowskich - sympozjum naukowe
    Autorzy:
    Kalinowski, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/535186.pdf
    Data publikacji:
    1970
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Dziedzictwa
    Tematy:
    Radomskie Towarzystwo Naukowe
    miasta kazimierzowskie
    Kazimierz Wielki
    mury kazimierzowskie w Radomiu
    Źródło:
    Ochrona Zabytków; 1970, 3; 230-233
    0029-8247
    Pojawia się w:
    Ochrona Zabytków
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Posiadanie pro melioratione dóbr kościelnych przez Kazimierza Wielkiego
    Ownership of church estates pro melioration by King Casimir the Great
    Autorzy:
    Goźdź-Roszkowski, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/532884.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
    Tematy:
    Casimir the Great
    Royal domain
    monastic estates
    pro meliortatione lifelong tenure
    Cistercians from Sulejów
    Cistercians from Wąchock
    Order of the Holy Sepulchre from Miechów
    melioration of church estates
    right of patronage
    Kazimierz Wielki
    domena monarsza
    dobra klasztorne
    dożywocie pro meliortatione
    cystersi z Sulejowa
    cystersi z Wąchocka
    bożogrobcy z Miechowa
    melioracje dóbr kościelnych
    prawo patronatu
    Opis:
    The royal tenure on church estates resulted from an initiative of King Casimir the Great (Kazimierz Wielki) or the monastery being their owner. The reason declared officially for setting up the lifelong tenure was the intention to improve the economic condition of the church estates (melioratio bonorum). Yet one can also guess other, hidden reasons for setting up such tenures. It is so as in this way the king had a pretext to manifest the royal right of patronage towards monasteries and also derived profit, although the latter was not necessarily obtained at the moment of conducting the improvement of the estates. It is also probable that King Casimir counted on the fact that the monastic endowments he only held in lifelong tenure would remain in the hands of the royalty for ever. Being the lifelong tenant, the king had limited material rights to the estates held. They consisted of the rights of the owner, yet without the right to dispose of the object of tenure (ius disponendi). It was the monastery that remained the owner of the estate that the king held in tenure. With the death of King Casimir, the tenure terminated, and the estates it covered returned to their owners. Perhaps pro melioratione tenures played a lesser role in the king’s internal policy than what the opinions of some researchers suggest.
    Dożywocie królewskie na dobrach kościelnych powstawało z inicjatywy Kazimierza Wielkiego, bądź klasztoru będącego ich właścicielem. Deklarowaną oficjalnie główną przyczyną ustanowienia dożywocia był zamiar poprawienia stanu gospodarczego włości kościelnych (melioratio bonorum). Można się jednak domyślać także innych, ukrytych powodów ustanawiania dożywocia. Dawało bowiem ono królowi pretekst do zamanifestowania monarszego prawa patronatu względem klasztorów a także przynosiło dochód, niekoniecznie osiągany dopiero w efekcie przeprowadzonej melioracji dóbr. Prawdopodobnie też król Kazimierz liczył, iż dobra klasztorne, choć posiadane przezeń tylko dożywotnio, pozostaną w rękach monarszych na stałe. Na posiadanych dobrach król, jako dożywotnik miał ograniczone prawo rzeczowe, na które składały się uprawnienia służące właścicielowi, jednak bez prawa dysponowania przedmiotem dożywocia (ius disponendi). Właścicielem dzierżonych przez króla dóbr był klasztor. Z chwilą śmierci króla Kazimierza dożywocie gasło a dobra nim obciążone powróciły do właścicieli. Być może dożywocie pro melioratione odgrywało mniejszą rolę w polityce wewnętrznej monarchy od tej, jaką sugerują wypowiedzi niektórych badaczy.
    Źródło:
    Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2015, 18; 17-35
    1733-0335
    Pojawia się w:
    Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polska a imperium mongolskie oraz Złota Orda w latach 1241–1502
    Poland, the Mongol Empire and the Golden Horde in the Years 1241–1502
    Autorzy:
    Bojko, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1038465.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    ułus
    najazdy
    muzułmanie
    jarłyk
    Mongołowie
    Czyngis-chan
    Ułus Dżocziego
    Złota Orda
    Batu-chan
    Tatarzy
    Legnica
    Połowcy
    Henryk II
    Saraj
    Chorezm
    Kazimierz Wielki
    Ruś halicko-włodzimierska
    Witold
    Worskla
    Kazimierz Jagiellończyk
    Moskwa
    Ugra
    Aleksander
    Mongols
    Ulus
    Genghis Khan
    Jochi Ulus
    Golden Horde
    Batu Khan
    Tatars
    Cumans
    Henry the II Pious
    Sarai
    Khawarezm
    Muslims
    Casimir the Great
    Kingdom of Galicia-Volhynia
    Vytautas
    Vorskla
    Casimir IV
    Moscow
    jarlig
    Alexander Jagiellon
    Opis:
    W związku z najazdem w 1241 roku armii Batu-chana na Europę Środkową i Wschodnią doszło do pierwszego, bardzo niefortunnego dla Polski spotkania z ówczesnym imperium mongolskim. Klęska pod Legnicą, śmierć księcia Henryka II Pobożnego, upadek państwa Henryków na Śląsku nie tylko odsunęły o kilka dekad proces zjednoczenia ziem polskich, ale też w praktyce wyeliminowały Piastów śląskich ze skutecznej rywalizacji o przyszłe zjednoczenie Polski. Jedynie śmierć wielkiego chana Ugedeja skłaniająca Batu-chana do powrotu wraz z armią do Mongolii uratowały Polskę i Węgry od długotrwałego zniewolenia, które spotkało księstwa ruskie. Kolejne mongolskie najazdy na Polskę z lat 1259 na 1260 oraz z przełomu roku 1287 na 1288 jedynie pogłębiły proces upadku gospodarczego i zniszczeń ziem polskich. Klęski poniesione przez Mongołów w walkach z egipskimi Mamelukami oraz upadek Królestwa Jerozolimskiego w 1291 roku spowodowały, że Zachód stracił zainteresowanie nawiązywaniem politycznych układów z Mongołami. W Europie Wschodniej umocniła się natomiast zachodnia dzielnica imperium mongolskiego, tzw. Złota Orda, która zaczęła odgrywać znaczącą rolę w życiu politycznym całego regionu. Szczyt jej potęgi przypadał na pierwszą połowę XIV wieku za rządów chanów Uzbeka i Dżanibeka. Od drugiej połowy XIV wieku widoczne jest osłabienie Złotej Ordy. W wieku XV przekształciła się ona w tzw. Wielką Ordę. Powstrzymanie chana Wielkiej Ordy Ahmeta w 1480 roku nad Ugrą przez księcia moskiewskiego Iwana III było triumfem Moskwy. Polska natomiast traciła jednego z nielicznych sojuszników na wschodzie. Nieudzielenie zaś przez króla polskiego Aleksandra Jagiellończyka w 1502 roku wsparcia ostatniemu chanowi Wielkiej Ordy Szach-Achmadowi umożliwiło zniszczenie Wielkiej Ordy przez sojusznika Iwana III, władcę Chanatu Krymskiego, chana Mengli Gireja. Upadek Wielkiej Ordy dla Polski oznaczał symboliczne zakończenie wspólnej historii zapoczątkowanej jeszcze najazdem Mongołów z 1241 roku. Dla Rosji był ostatecznym potwierdzeniem zrzucenia przez nią zwierzchności tatarskiej. Dla Chanatu Krymskiego, który niszcząc Wielką Ordę, de facto zrywał dotychczasowe związki z dawnym imperium mongolskim, oznaczał natomiast, iż stawał się on częścią nowego, kształtującego się wówczas ładu polityczno-gospodarczego w Europie Wschodniej.
    The army of Batu Khan’s 1241 invasion of Central and Eastern Europe was the first, highly unfortunate encounter between Poland and the Mongol empire. The defeat at Legnica, the death of Prince Henry the Pious, and the collapse of his line’s reign in the Duchy of Silesia not only delayed the unification of Poland by decades, but in practice it also eliminated the Silesian Piasts from effective competition for the future Polish union. It was only the death of Ögedei Khan that forced Batu Khan to return with his army to Mongolia and that saved Poland and Hungary from a prolonged enslavement that was the fate of Ruthenian duchies. The subsequent Mongol invasions of Poland at the turn of 1260 and 1288 only deepened the process of economic decline and destruction of Poland. The defeat suffered by the Mongols in the battles with the Egyptian Mamluks and the collapse of the Kingdom of Jerusalem in 1291 made the West lose interest in establishing political relations with the Mongols. In Eastern Europe, the western domain of the Mongol Empire, the so-called Golden Horde, grew in strength, and began playing a significant role in the political life of the entire region. The peak of its power was in the first half of the fourteenth century during the reign of Öz Beg and Jani Beg khans. From the second half of the fourteenth century faltering of the Golden Horde began. In the fifteenth century it was transformed into the so-called Great Horde. The Grand Prince Ivan III of Muscovy’s Great Stand on the Ugra River against Khan Akhmat’s Great Horde in 1480 was a Muscovite triumph. Poland, however, lost one of its few allies in the east. The Polish King Alexander Jagiellon’s failure in 1502 to support the last Khan of the Great Horde, Shah-Akhmad, made way for the destruction of the Great Horde by Ivan III’s ally, the ruler of the Crimean Khanate, Meñli I Giray. The fall of the Great Horde meant a symbolic end of shared history between Poland and Mongolia, which had begun with the invasion Mongol in 1241. For Russia, it was the final confirmation of its dropping its sovereignty to the Tatars. For the Crimean Khanate, which de facto broke off previous relations with the former Mongol empire by destroying the Great Horde, meant, however, that it become part of a new, emerging political and economic governance in Eastern Europe.
    Źródło:
    Perspektywy Kultury; 2020, 31, 4; 169-206
    2081-1446
    2719-8014
    Pojawia się w:
    Perspektywy Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O rzekomej bitwie Kazimierza Wielkiego z Litwinami pod Sochaczewem w maju 1350 r.
    About the alleged battle between Casimir III the Great and Lithuanians near Sochaczew in May 1350
    Autorzy:
    Ptak, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1886433.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Kazimierz Wielki
    Sochaczew
    bitwa pod Żukowem
    walki polsko-litewskie
    wojny Polski średniowiecznej
    Casimir III the Great
    battle of Żuków
    Polish-Lithuanian fightings
    wars of the medieval Poland
    Opis:
    Wśród wydarzeń wojennych z czasów Kazimierza Wielkiego historycy zazwyczaj podają bitwę stoczoną przez niego z Litwinami w dniu 20 maja 1350 r. pod Żukowem koło Sochaczewa, w której król pokonał nieprzyjacielskie wojska. Podstawą dla ich ustaleń stały się informacje zawarte w jednym tylko źródle, znanym jako Spominki sochaczewskie. Mają one bardzo niską wiarygodność, a zawarte w nim szczegóły dotyczące bitwy zostały prawdopodobnie przejęte z opisu wcześniejszego najazdu Litwinów na ziemię łęczycką (1294), w którym doszło do pokonania przez nich polskich wojsk w okolicach Sochaczewa. Wiadomości z innych źródeł, opisujące walki polsko-litewskie w 1350 r. nie potwierdzają danych zawartych w Spominkach sochaczewskich, a niekiedy są z nimi sprzeczne. Z ich analizy wynika, że dotychczas obowiązujący w historiografii obraz tych walk musi ulec zmianie i trzeba odrzucić tezę mówiącą o zaistnieniu bitwy pod Sochaczewem (Żukowem), jak też o samej obecności Litwinów na Mazowszu i w ziemi łęczyckiej w maju 1350 r. Należy więc zanegować również formułowane przez historyków przekonanie, że zacieśnienie stosunków Kazimierza Wielkiego z książętami mazowieckimi, jakie wówczas nastąpiło, było efektem tej bitwy.
    Among the war events that happened during Casimir III the Great’s reign historians usually mention the battle that he fought against Lithuanians on 20th May 1350 at Żuków near Sochaczew, in which battle the King defeated the enemy army. Their findings are based on the information from only one source known as Spominki sochaczewskie (The Sochaczew reminiscences). Its reliability is very low, and the details contained in it concerning the battle were probably adopted from a description of an earlier raid carried out by Lithuanians into the Łęczyca district (1294), in which they defeated the Polish army near Sochaczew. The information coming from other sources describing the Polish-Lithuanian war of 1350 does not confirm the data contained in Spominki sochaczewskie, and sometimes is contrary to it. The analysis of it shows that the image of this battle that has been accepted in historiography up till now has to be changed, and the thesis saying that there was a battle of Sochaczew (Żuków), as well as one about the very presence of Lithuanians in Mazovia and in the Łęczyca district in May 1350 has to be rejected. Hence also the thesis formulated by historians that the strengthening of Casimir III the Great’s relations with Mazovia princes that happened at that time resulted from that battle has to be negated.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 2; 5-23
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Na pograniczu krakowsko-opolskim. Częstochowa pod rządami Władysława Opolczyka.
    Autorzy:
    Laberschek, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/436069.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    miasta
    pogranicze
    Małopolska
    Śląsk
    Kazimierz III Wielki
    ks. Władysław Opolczyk
    Opis:
    The first piece of information about Częstochowa dates back to 1220, that is the time when it was a small village located at the bottom of Jasna Góra on the edge of a settlement called Opole Mstowskie. Although thanks to the initiative of knights that ruled Częstochowa it became a parish village already before 1326, its development was slow because of its peripheral location near the border and, more importantly, the danger of brigand raids. A breakthrough in the development of Częstochowa occurred during the last years of the reign of Casimir III the Great and the rule of Duke Vladislaus of Opole in the years 1370–1391. King Casimir allowed incorporating the village under the German law in 1356 and after a few years proceeded with planting royal city Częstochowa near that settlement at the Warta River. After the death of the king, Duke Vladislaus of Opole took over the realization of this task, and finished it in 1377. The greatest merits of the Duke include bringing Pauline Fathers from Hungary and founding their monastery on Jasna Góra in 1382 as well as granting the monks with the paining of the Black Madonna two years later. Due to the fact that in that area of the Krakow land existed a large estate and significant endowment of the monastery of Canons Regular in Mstów, Duke Vladislaus had to make his donations to the Pauline Fathers from goods that were frequently far away from Częstochowa. Because of that, the endowment of the monastery was changed a couple of times and corrected by the Duke himself as well as by King Vladislaus Jagiello.
    Źródło:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2013, 13; 154-166
    2450-4475
    Pojawia się w:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Miejsce książąt opolskich w polityce Kazimierza Wielkiego względem Śląska.
    Autorzy:
    Nowakowski, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/436123.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    Śląsk
    księstwo opolskie
    Polska
    Jan I Luksemburski
    Kazimierz Wielki
    Opis:
    The article analyzes consecutive diplomatic and military steeeps  undertaken by Casimir the Great towards Silesia. It analyzes the attitude towards the dukes of Opole, who did not ocuppy any particular place in that policy, against the background of the whole Silesian policy of the king. A few stages can be distinguished in the king’s policy towards Silesia. Initially, the priority of his restitution programme was to restore supremacy over Gdansk Pomerania. Because of that, he tried to obtain a favourable disposition of the Luxembourgs. Thus, he either did not engage into the matters of Silesia or, as the ally of  Luxembourgs, acted from the position of power towards the dukes (1343). In this situation, prolonging the conflict with Teutonic Knights seems to have been a mistake, as it cost Casimir his influences in Silesia which were dating back to the times of  Wladyslaw the Elbow-high. It also did not bring him any major successes in the settlements with Luxembourgs which was clearly shown by the war with dukes of Glogau that took place in 1343. During the war Casimir restored supremacy over Wschowa for the price of evident deterioration of his relationships with the Luxembourgs. There are no traces that would suggest that at that time he kept in contact with the dukes, either old allays of his father (for example, Wladyslaw of Bytom) or his relative Bolek II the Small of Świdnica. All the more, he did not show any interest in the matters of the Duchy of Opole. The dukes of Silesia could start perceiving king Casimir as their ally against the Bohemian expansion in 1345. In the war with the Luxembourgs, the king did not attack the dukes of Silesia, except for those of Glogau. He established contacts with some of the dukes. Known is the agreement between Wladyslaw of Bytom and Casimir the Great that was made on 15th hFebruary 1346 in Bytom. The duke promised that he would not allow John of Bohemia and his sons or Nicholas, Duke of Opava to enter his city until permanent peace was established. Wladyslaw’s act can be evaluated as an attempt of peace mediation that did not transform into a longer cooperation with the king of Poland. The conclusion of a treaty in 1348 meant returning to the previous direction – consequent alliance with Charles IV. Casismir tried to use it again against the Teutonic Order and Brandenburg, howeever to no effect. His engagement into matters at Russia also contributed to his passivity towards Silesia. The last phase took place in the 1360s, starting from 1364 when Casimir tried to resituate forrmer treatiees based on papacy. The Polish policy towards Silesia had been already changed by the marriage with Hedwig of Sagan,  although its main reason was the king’s desire for a descendant and successor. Successes in Hungary also contributed to that change. Angevins managed to keep and expand influences in Silesia, especially among the dukes of Bytom and Opole. Apart from that, Casimir the Great was influenced by the example of the success of Charles IV who, thanks to marriage with Anna, not only obtained a favourable disposition of his former enemy, Bolko of Świdnica, but also the whole kingdom (although only after the death of the widow). Since the marriage with Hedwig, which did not bring Casimir such spectacular benefits, dukes of Silesia began to appear around the king. It seems that he realized too ;ate that strenghening bonds with the dukes of Silesia and as a result undermining  the influences of Luxembourgs was the only way to recover Silesia.
    Źródło:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2013, 13; 43-67
    2450-4475
    Pojawia się w:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Między Zakonem, Czechami i Brandenburgią – rola Wielkopolski i Wielkopolan w polityce Kazimierza Wielkiego do roku 1345
    Between the Teutonic Order, the Czech Lands and Brandenburg – the role of Wielkopolska and its inhabitants in the policy of Casimir the Great until 1345
    Autorzy:
    Wytrzyszczak, Sebastian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2164480.pdf
    Data publikacji:
    2015-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    Mikołaj of Biechów
    Jarosław of Iwno
    Casimir the Great
    the House of Wittelsbach
    diplomacy
    Mikołaj z Biechowa
    Jarosław z Iwna
    Kazimierz Wielki
    Wittelsbachowie
    polityka
    Opis:
    The paper aims to explore the impact of the noble houses of Wielkopolska on the activity of Casimir the Great during the early days of his reign, and their role in the policy pursued by the king. It also shows changes in leadership among the noble knights of Wielkopolska.
    Źródło:
    Historia Slavorum Occidentis; 2015, 2(9); 80-100
    2084-1213
    Pojawia się w:
    Historia Slavorum Occidentis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kujawy i ziemia dobrzyńska oraz ich elity rycerskie w Królestwie Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego w latach 1320–1343
    Cuiavia and Dobrzyń land and their chivalric elites in the kingdom of Władysław the Elbow-High and Casimir the Great in 1320‒1343
    Autorzy:
    Szybkowski, Sobiesław
    Karczewski, Dariusz
    Grabowski, Janusz
    Graczyk, Waldemar
    Wajs, Hubert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/chapters/25805881.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-17
    Wydawca:
    Archiwum Główne Akt Dawnych
    Tematy:
    Kujawy
    ziemia dobrzyńska
    Władysław Łokietek
    Kazimierz Wielki
    krzyżacy
    rycerstwo
    elity społeczne
    wojna
    Cuiavia
    Land of Dobrzyń
    Władysław the Elbow-High
    Casimir the Great
    Teutonic Knights
    chivalry
    social elites
    war
    Opis:
    Rycerstwo kujawskie i dobrzyńskie w większości zachowało się lojalnie wobec swoich panów przyrodzonych w trudnych latach wojny polsko-krzyżackiej i lat okupacji. Niektórzy spośród nich przypłacili to przymusową emigracją podczas okupacji krzyżackiej z lat 1332‒1337/1343, choć dotyczyło to zapewne jedynie części elity urzędniczej. Słabo poświadczona przez źródła polityka nominacyjna Władysława Łokietka z lat 1320‒1333 i jego syna Kazimierza Wielkiego z lat 1333‒1343 zdaje się wskazywać, że na Kujawach popierali oni przedstawicieli tradycyjnych miejscowych rodzin elitarnych, zwłaszcza wywodzących się z kujawskich linii rodu Pomianów i Leszczyców. Duże znacznie na Kujawach Brzeskich za czasów wspomnianych władców osiągnęli przedstawiciele miejscowej linii rodu Ogonów. Zapewne podobnie było w ziemi dobrzyńskiej, choć tu widać próbę wprowadzenia przez Łokietka na tamtejsze urzędy osób spoza tradycyjnej tamtejszej elity. Zasadniczo za uprawniony należałoby uznać wniosek, że w interesującym nas okresie w elicie rycerskiej wspomnianych dzielnic nie doszło do większych zmian, a na ich kształt na Kujawach Północnych i w ziemi dobrzyńskiej w znacznym stopniu miała wpływ polityka nominacyjna tamtejszych książąt dzielnicowych.
    The vast majority of Cuiavia and Dobrzyń knights remained loyal to their ancestral lords during the difficult years of the Polish-Teutonic Order war and occupation. Some of them paid for it with forced emigration during the Teutonic occupation of 1332‒1337/1343, although this probably affected only some of the clerical elite. The appointment policy of Władysław the Elbow-High (1320‒1333) and his son Casimir the Great (1333‒1343), poorly documented by the sources, seems to indicate that in Cuiavia they supported representatives of traditional local elite families, especially those descending from the Cuiavian line of the Pomian and Leszczyc houses. In Brześć-Cuiavia, during the reign of the above-mentioned kings, representatives of the local line of the Ogon house have achieved great significance. The situation in Dobrzyń land was probably similar, although in this case one can see an attempt by the Elbow-High to install people from outside the traditional local elite in the local offices. In principle, we may conclude that in the period in question there were no major changes among the chivalric elite of the above-mentioned provinces, and their formation in Northern Cuiavia and the Dobrzyń land was largely influenced by the appointment policy of the local provincial princes.
    Źródło:
    Władysław Łokietek ‒ odnowiciel Królestwa Polskiego. Restaurator Regni Poloniae; 223-244
    9788395991950
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Królowa Kikuta : niezwykła siostra Kazimierza Wielkiego
    Niezwykła siostra Kazimierza Wielkiego
    Autorzy:
    Czarnecki, Łukasz (dziennikarz).
    Powiązania:
    Gazeta Polska 2021, nr 28, s. 72-74
    Data publikacji:
    2021
    Tematy:
    Elżbieta Łokietkówna (królowa Węgier ; 1305-1380)
    Karol Robert (król Węgier ; 1288-1342)
    Kazimierz Wielki (król Polski ; 1310-1370)
    Kobieta
    Książęta i księżne
    Władcy
    Artykuł publicystyczny
    Artykuł z tygodnika opinii
    Opis:
    W artykule przedstawiono sylwetkę najstarszej siostry Kazimierza Wielkiego – Elżbiety Łokietkówny, żony węgierskiego króla Karola Roberta z rodu Andegawenów.
    Dostawca treści:
    Bibliografia CBW
    Artykuł
    Tytuł:
    Król ponad wszystkimi polskimi monarchami
    Autorzy:
    Panfil, Tomasz (1962- )
    Powiązania:
    Gazeta Polska 2020, nr 45, s. 80-82
    Data publikacji:
    2020
    Tematy:
    Kazimierz Wielki (król Polski ; 1310-1370)
    Władysław Łokietek (król Polski ; ok. 1260-1333)
    Piastowie (dynastia)
    Gospodarka
    Polityka
    Władcy
    Wojna
    Artykuł publicystyczny
    Artykuł z tygodnika opinii
    Opis:
    W artykule przedstawiono osiągnięcia króla Kazimierza Wielkiego z okazji 650. rocznicy jego śmierci. Kazimierz III Wielki był ostatnim monarchą z dynastii Piastów na tronie polskim, jest uważany za jednego z najwybitniejszych władców Polski. Kazimierz Wielki był doskonałym dyplomatą, wojownikiem oraz zarządcą. Obecnie prawdopodobnie nie ma Polaka, który nie znałby hasła „Zastał Polskę drewnianą, zostawił murowaną”.
    Ilustracje.
    Dostawca treści:
    Bibliografia CBW
    Artykuł
    Tytuł:
    Kobiety w życiu króla Kazimierza Wielkiego w świetle Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae Jana Długosza
    Autorzy:
    Wójcik, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/606625.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    woman
    wife
    relative
    Casimir the Great
    kobieta
    żona
    córka
    krewna
    królewna
    księżniczka
    król Kazimierz Wielki
    Opis:
    The article is an attempt to show the role of women in the life of King Casimir III The Great on the basis of Annales Seu Cronicae Incliti Regni Poloniae by Jan Długosz. Not only does the text describe his romances and wives, but also the relations with his mother, sister and daughters. Even at the beginning of his first marriage a conflict between Casimir’s mother Jadwiga and his newlywed wife Anna emerged. Both women wanted to be the Queen of Poland. Jadwiga’s withdrawal helped to adjust the quarrel. Casimir the Great was extremely fond of women, which drove him into chronic adultery. He paid special attention to their appearance. He maintained numerous lovers and prostitutes he used to visit. Nevertheless, only the second of his three wives, Adelaide could not bear the situation and after she had spent long years during which Casimir’s presence was scarce, she returned to her father’s home. Casimir would often treat women in an instrumental way and he must have harmed them with his behavior, however, he did take care of his daughters and other women related to him by blood. His relations with women can be illustrated to some extent by his attitude to the Virgin Mary. On the one hand, he worshipped her in Wiślica but on the other hand, he could not abstain from hunting on a holiday devoted to the Virgin Mary. Casimir could have sworn to change for the better even to the pope, but his inclination was too strong and he would soon return to his old sins. Długosz claims that the punishment for his debauchery was the end of the dynasty. Nevertheless, it should be noticed that the king took proper care of widows and the poor, including women. That is why impecunious women paid him the last tribute with deep regret.
    Artykuł jest próbą ukazania miejsca kobiet w życiu króla Kazimierza III Wielkiego w oparciu o Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae Jana Długosza. Przy referowaniu zagadnienia nie ograniczono się jedynie do żon i miłostek Kazimierza Wielkiego, lecz wspomniano także o jego matce, siostrze oraz córkach. Już u progu jego pierwszego małżeństwa doszło do konfliktu pomiędzy matką Kazimierza, Jadwigą, a nowo poślubioną Anną. Chodziło o to, która z kobiet ma być uważana za królową Polski. Ustąpienie Jadwigi pozwoliło zażegnać ten spór. Kazimierz Wielki miał wielką słabość do kobiet i często popadał w grzech cudzołóstwa. Zwracał uwagę przede wszystkim na ich wygląd zewnętrzny. Utrzymywał wiele kochanek i nierządnic, z którymi się spotykał. Jednak spośród trzech kolejnych żon króla tylko druga, Adelajda, nie mogła wytrzymać tej sytuacji i po wielu latach przeżytych prawie bez obecności króla wróciła do ojcowskiego domu. Kazimierz nieraz traktował kobiety przedmiotowo i niejednej z nich wyrządził krzywdę swym postępowaniem. Troszczył się natomiast o swoje córki i inne kobiety związane z nim więzami krwi. Wiele światła na jego postawę wobec kobiet wnosi jego odniesienie do Matki Bożej. Z jednej strony oddawał hołd Maryi czczonej w Wiślicy, a z drugiej strony nie potrafił się powstrzymać od polowania w święto maryjne. Kazimierz mógł wielokrotnie obiecywać swoją poprawę i porzucenie cudzołóstwa, nawet papieżowi, ale miał słabą wolę i wciąż wracał do starych grzechów. W opinii Jana Długosza karą Bożą za rozpustę Kazimierza Wielkiego było to, że ród królewski wyginął. Należy jednak zauważyć, że król otaczał troską wdowy oraz ludzi biednych, pośród nich także kobiety. Dlatego gdy umarł, kobiety z ludu żegnały go z wielkim żalem.
    Źródło:
    Lubelski Rocznik Pedagogiczny; 2015, 34, 1
    0137-6136
    Pojawia się w:
    Lubelski Rocznik Pedagogiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jedyny Wielki
    Autorzy:
    Targański, Tomasz.
    Powiązania:
    Polityka 2020, nr 45, s. 65-67
    Data publikacji:
    2020
    Tematy:
    Kazimierz Wielki (król Polski ; 1310-1370)
    Historia
    Władcy
    Artykuł z czasopisma społeczno-politycznego
    Artykuł publicystyczny
    Artykuł z tygodnika opinii
    Opis:
    Artykuł przybliża sylwetkę polskiego króla Kazimierza Wielkiego. Władca rządził w latach 1310-1370, a okres jego panowania był wyjątkowo pomyślny dla królestwa polskiego. Przedstawia jego działania dyplomatyczne, rezygnację z praw do Śląska na rzecz królestwa Czech oraz podbój ziemi krzemienieckiej, przemyskiej i halickiej na wschodzie. Omawia działania króla na rzecz rozwoju gospodarczego Polski m.in. tworzenie nowych miast i wsi, budowa zamków oraz fortyfikacja miast. Inne ważne osiągnięcia króla to założenie Uniwersytetu w Krakowie oraz reforma prawa. Autor opisuje także trzy pogrzeby Kazimierza Wielkiego.
    Dostawca treści:
    Bibliografia CBW
    Artykuł
    Tytuł:
    Collegium desertum – niedokończona fundacja uniwersytecka Kazimierza Wielkiego
    Autorzy:
    Starzyński, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/608082.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Uniwersytet Krakowski
    kolegia uniwersyteckie
    Kazimierz Wielki
    Polska XIV w.
    Opis:
    Der vorliegende Beitrag stellt den Versuch dar, die bisherigen Forschungsmeinungen zur Lage und zum Zeitpunkt des Baubeginns des ersten festen Sitzes der Universität König Kasimirs des Großen einer Revision zu unterziehen. Der Autor lokalisiert das alte Universitätsgelände in der Stadt Kasimir bei Krakau, und zwar auf einem Areal, das von den Straßen Tkacka (heute Józefa), Wąska, Św. Wawrzyńca und der Stadtmauer eingegrenzt war (dem ungefähren Mauerverlauf entspricht heute der Verlauf der Straße Dajwór). Den Anlaß zur Entstehung dieser Einrichtung gab wohl die Stiftung des Collegium Carolinum in Prag 1366. Das unvollendete Universitätsgebäude wurde seit Anfang des 15. Jahrhunderts als collegium bezeichnet, was im Zusammenhang mit der Neugründung der Universität in Krakau und der Stiftung des Kollegs König Wladislaus’ stand (1400). Mit der Zeit wurde das ältere Gebäude in Kasimir – wohl um es von dem neueren zu unterscheiden – als collegium antiquum und später als collegium desertum bezeichnet, um gegen Ende des Jahrhunderts vollständig zur Ruine zu werden und schließlich gänzlich in der jüdischen Stadt aufzugehen. Die Stiftung in Krakau stand in Verbindung mit Bemühungen um die Umstellung des Verfassung (vom hospitium zum collegium) und der Ausstattung der Hochschule, das von da an entsprechend dem Prager Modell auf kirchlichen Benefizien beruhte. Das Projekt wurde vom Tod König Kasimirs (1370) unterbrochen, dem es nicht mehr gegönnt war, seiner Universität die in Aussicht gestellten Einkünfte aus den Salzbergwerken zu übertragen. Sein Nachfolger Ludwig von Anjou war an der Fortführung dieser Initiative nicht mehr interessiert, so daß bei der Neugründung der Universität im Jahre 1400 der Stifter Wladislaus Jagiello ein neues Kolleg errichten ließ, das auch seinen Namen trug. 
    The paper attempts a revision of current historiographic opinion on the localisation and the time of undertaking work on the first permanent premises of the University of Kazimierz the Great. The author outlines the university area in the town of Kazimierz, marked by the streets Tkacka (today Józefa), Wąska, Świętego Wawrzyńca and the city walls (now roughly equivalent to Dajwór Street). The decision was probably inspired by the foundation of Collegium Carolinum in Prague in 1366. The investment in Cracow was related to the attempted changing of the organisational model of the university (from hospitial to collegial) and the model of funding, based – as in Prague – on church benefices. The undertaking was interrupted by the death of King Kazimierz (1370).
    Źródło:
    Roczniki Historyczne; 2016, 82
    0324-8585
    Pojawia się w:
    Roczniki Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Architektka, projektantka, inwentaryzatorka i urzędniczka. Aktywność zawodowa Gizelli Gryczyńskiej w latach 1932–1939
    Architect, Designer, Inventory Taker and Clerk. Professional Activity of Gizella Gryczyńska in the Years 1932–1939
    Autorzy:
    Lasek, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/15619075.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Gizella Margulies
    Gizella Gryczyńska
    Jews
    history of Jews in Poland
    inventorying historical monuments
    Kazimierz Dolny
    shtetl
    female architects
    architecture
    Great Depression
    Society for the Protection of the Monuments of the Past
    Central Office for Inventorying Historic Monuments
    Labour Fund
    Żydzi
    historia Żydów w Polsce
    inwenaryzacja zabytków
    sztetl
    architektki
    architektura
    wielki kryzys
    Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości
    Centralne Biuro Inwentaryzacji Zabytków Sztuki
    Fundusz Pracy
    Opis:
    Celem artykułu jest uzupełnienie biografii Gizelli Gryczyńskiej (do 1936 r. używającej panieńskiego nazwiska Margulies) - polskiej architektki pochodzenia żydowskiego. Analiza źródeł archiwalnych oraz materiałów zgromadzonych w Zbiorach Fotografii i Rysunków Pomiarowych Instytutu Sztuki PAN umożliwiła zaprezentowanie aktywności Gizelli Gryczyńskiej na polu inwentaryzacji zabytków. W artykule omówiono jej udział w akcji inwentaryzacyjnej w Kazimierzu Dolnym, prowadzonej w latach 1933–1934 pod egidą Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości w ramach rządowego Funduszu Pracy. Jednoczenie dzięki kwerendom w Archiwum Państwowym w Kielcach oraz Dziale Ewidencji Studentów Politechniki Warszawskiej udało się ujawnić szereg nieznanych dotąd materiałów źródłowych, rzucających nowe światło na działalność zawodową i życie osobiste Gizelli Gryczyńskiej po 1936 r., a tym samym ukazać dorobek życiowy bohaterki artykułu w odmiennej perspektywie, z uwzględnieniem kontekstu ekonomicznego i społecznego tamtych czasów.
    The aim of the article is to supplement the biography of Gizella Gryczyńska, until 1936 Margulies, a Polish architect of Jewish origin. An analysis of archival sources and materials from the Collections of Photographs and Survey Drawings held at the Institute of Art of the Polish Academy of Sciences has made it possible to present her activity in the field of inventorying historical monuments. The article describes Gizella Gryczyńska's participation in the inventory-taking action conducted in the years 1933–1934 in Kazimierz Dolny under the aegis of the Society for the Protection of the Monuments of the Past in the framework of the governmental Labour Fund. At the same time, search queries conducted in the State Archive in Kielce and in the Student Records Division of the Warsaw University of Technology revealed a number of hitherto unknown source materials that shed new light on Gryczyńska's professional activity and personal life after the year 1936. Thus, it has been possible to present her achievements in a new perspective, taking under consideration the economic and social context of the era.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2022, 84, 4; 981-1006
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    "Exultante spiritu". Dominikanie wobec powstania wydziału teologicznego na Uniwersytecie Krakowskim
    "Exultante spiritu". Dominicans and the Establishment of a Theological Faculty at the University of Krakow
    Autorzy:
    Gałuszka, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/37217232.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    Uniwersytet Krakowski
    dominikanie
    Kazimierz Wielki
    Aleksander IV
    University of Krakow
    Dominicans
    Casimir the Great
    Alexander IV
    Opis:
    W prezentowanym artykule autor przedstawia dwie hipotezy oraz nowe źródło dotyczące zagadnienia powstania Uniwersytetu Krakowskiego w 1364 r. i erygowania wydziału teologicznego w 1397 r. Poczynione obserwacje pozwalają w nowy sposób spojrzeć na zagadnienie stosunku dominikanów do powstania wydziału teologicznego na Uniwersytecie Krakowskim. W latach 60. XIV w. bracia mogli rzeczywiście wspierać projekt króla Kazimierza Wielkiego trójwydziałowego uniwersytetu, zaplanowanego na model boloński. Zapewne ze spokojem przyjęli oni decyzję papieża Urbana V z 1364 r. o erygowaniu uczelni, która nie posiadała wydziału teologicznego. Pozycja dominikańskiej szkoły w Krakowie nie była więc zagrożona i bracia w kolejnych dziesięcioleciach kontynuowali rozwój miejscowego ośrodka oraz struktury szkolnictwa w całej prowincji zakonnej. Jednak na początku 90. lat XIV w. plany odnowienia Uniwersytetu Krakowskiego wraz z erygowaniem wydziału teologicznego musiały zaniepokoić krakowskich dominikanów. Zgodnie bowiem ze specjalnym przywilejem papieża Aleksandra IV ogłoszonym w bulli Exultante spiritu z 28 marca 1257 r. dopóki zakonna szkoła była jedynym tego rodzaju studium teologii w mieście, dominikański wykładowca mógł się obyć bez przechodzenia procedury zdobywania stopni uniwersyteckich. Otwarcie zaś wydziału teologicznego oznaczało nie tyle nawet reformę, ile rewolucję w dominikańskiego studium, w tym konieczność wypracowania nowej polityki kadrowej. 11 stycznia 1397 r. papież Bonifacy IX podjął historyczną decyzję o erygowaniu wydziału teologicznego w Krakowie. Pojawienie się nowego wydziału teologicznego musiało poruszyć tutejsze grono dominikańskich profesorów i – jak można przypuszczać – faktu tego nie przyjęli, „radując się w duchuˮ (exultante spiritu). Od tego momentu wszyscy miejscowi regensi dominikańscy musieli się legitymować posiadaniem odpowiednich stopni akademickich. 
    In this article, the author proposes two hypotheses and a new source on the establishment of the University of Krakow in 1364 and the foundation of the theological faculty in 1397. The text opens up a new way of looking at the question of the Dominicans’ attitude to the creation of the theological faculty at the University of Krakow. In the 1460s, the friars may indeed have backed King Casimir the Great’s project of a three-faculty university, which was based the Bologna model. They probably calmly accepted Pope Urban V’s 1364 decision to found a university that did not have a theological faculty. The position of the Dominican school in Krakow was therefore not threatened, and the friars continued to develop the local center and the educational structure of the entire monastic province in the following decades. However, in the early 1490s, plans to restore the University of Krakow with a theological faculty must have worried Krakow’s Dominicans. According to the special privilege by Pope Alexander IV which was announced in the Exultante spiritu bull of March 28, 1257, as long as the monastic school was the only theological college of its kind in the city, a Dominican lecturer did not have to go through the procedure of obtaining university degrees. The opening of the theological faculty, on the other hand, marked not so much even a reform as a revolution in Dominican college, which included the need to develop a new personnel policy. On January 11, 1397, Pope Boniface IX made the historic decision to open a theological faculty in Krakow. The emergence of the new theological faculty must have unsettled the local group of Dominican professors, and – as one might assume – they did not accept the fact exultante spiritu. From then on, all local Dominican regens were required to hold appropriate academic degrees.
    Źródło:
    Perspektywy Kultury; 2023, 43, 4/1; 43-62
    2081-1446
    2719-8014
    Pojawia się w:
    Perspektywy Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-36 z 36

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies