- Tytuł:
-
Die Geburt eines neuen orthodoxen Universalismus in Ruthenien: Östliche Antworten auf die westliche Polemik im Gefolge der Kirchenunionen von Florenz (1439) und Brest (1595/96)
The Birth of a new Orthodox Universalism in Ruthenia: Answers to the Latin Polemics after the projects of a Church Unity in Florence (1439) and Brest (1595/96)
Narodziny nowego prawosławnego uniwersalizmu na Rusi. Odpowiedzi na łacińskie projekty unii kościelnej we Florencji (1439) i w Brześciu (1595/96) jako wschodni wkład do długotrwałej polemiki religijnej - Autorzy:
-
Wünsch, Thomas
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław - Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/chapters/23352297.pdf
- Data publikacji:
- 2017-10-31
- Wydawca:
- Archiwum Główne Akt Dawnych
- Tematy:
-
kościół prawosławny
unia florencka
unia brzeska
polemiki religijne
Jan Sacranus z Oświęcimia
Piotr Skarga
Benedykt Herbest
Antonio Possevin
Atanazy Brzeski
Zachariasz Kopysteński - Opis:
- Ideologiczny rdzeń łacińskiej argumentacji był dostępny w XVI wieku w postaci traktatu krakowskiego teologa Jana Sacranusa z Oświęcimia („Elucidarius errorum ritus Ruthenici”, 1500), a następnie, w 2. połowie XVI w., jego ideologicznych następców: Antonio Possevina, Piotra Skargi i Benedykta Herbesta. Grecko-Ruska opozycja, sprzeciwiająca się łacińskiej stronie polemiki, po raz pierwszy pojawiła się w anonimowym piśmie z 1587 r., zatytułowanym „Ключъ царства небеснаго“ („Klucz cesarstwa niebieskiego”), pociągając za sobą dalsze anonimowe pisma ruskie oraz polskie (np. „Elenchus pism uszczypliwych” z 1622 r.), zawierające inwektywy przeciwko unii kościelnej ihumena bazyliańskiego monastyru w Brześciu Afanasijego Filipowicza (Atanazego Brzeskiego, 1646). Jednak najważnejszy wkład miał Zachariasz Kopysteński i jego „Палинодiя“ (1621/22). Kopysteński pochodził z okolic Przemyśla z drobnej szlachty. Prawdopodobnie uczył się w cesarstwie niemieckim zanim wstąpił do bractwa w Kijowie. Formalnie to replika nawiązująca do „Obrony Unii” (Оборона унiи), napisana przez archimandrytę wileńskiego Lwa Kreuzę (1617), czyli rozprawa Kopysteńskiego, składająca się z 800 kolumn, to dużo więcej niż tylko obronne „zaprzeczenie” katolickiego (unickiego) ataku. Po raz pierwszy w prawosławnej polemice, właśnie tu konstruktywny element staje się wymierny: Kopysteński nie walczył tylko o zniszczenie opozycji (papieża), czy też o istotne oskarżenie łacińskiej części chrześcijaństwa (dotyczącej ortodoksji). On raczej chciał stworzyć własną partię. Podkreślając różnice, a może lepiej powiedziawszy – przepaść pomiędzy Wschodem a Zachodem, stworzył możliwość opowiedzenia aż dwóch historii Kościoła jednocześnie: z jednej strony tę, o upadku wiary (czyli wersję „łacińską”), a z drugiej strony tę, o utrzymaniu wiary (czyli wersję „grecką”). W związku z tym, nowa jakość dyskusji wewnątrz kościoła chrześcjiańskiego wydaje się być osiągnięta. Jakość ta odróżnia się od własnego ortodoksyjnego uniwersalizmu. „Greckie” (czyli wschodniosłowiańskie) chrześcijaństwo wyemancypowało się w granicach „Rusi”.
- Źródło:
-
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 509-551
9788394837433 - Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł