Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Gutowska, A" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 27
Tytuł:
Improving the Hydrophobic Properties of Starch-Protein Raw Material by Enzymatic Modification
Poprawa własności hydrofobowych surowca skrobiowo-białkowego poprzez modyfikację enzymatyczną
Autorzy:
Wietecha, J.
Kazimierczak, J.
Pałys, B.
Gutowska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/232166.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Biopolimerów i Włókien Chemicznych
Tematy:
lipase
esterification
starch-protein raw material
long chain fatty acid
organic solvents
lipazy
estryfikacja
skrobia
białko
surowiec
kwas tłuszczowy
rozpuszczalnik organiczny
Opis:
In this study, starch-protein raw material was esterified with oleic acid, vinyl laurate as well as rape oil as an acyl donor. Chloroform was used as a reaction medium and immobilized lipase from Candida antarctica as a catalyst. The degree of substitution (DS) of the products was determined by the volumetric method. The effect of the reaction parameters such as the kind of acyl donor or scale of the process on the DS, was studied. The product with the highest DS (in small scale - 0.11) was found in the reaction carried out at 50 °C for 6 h with oleic acid. Fourier transform infrared (FTIR) and nuclear magnetic resonance (NMR) analyses confirmed the esterification of the starch-protein material. The hydrophobicity of non-esterified material and the final product was evaluated using the sessile drop method according to European Pharmacopeia 8.0. The possibility of processing the product of esterification into pellets to be used for film and fittings production was examined.
Mąka funkcjonalna uzyskana w wyniku kontrolowanej obróbki hydrotermicznej klasycznej mąki została wykorzystana do pozyskania nowych biopolimerów. Głównym składnikiem tego produktu jest skrobia, ale zawiera on także inne substancje, w tym białka. W pracy przedstawiono badania dotyczące enzymatycznej modyfikacji skrobiowej frakcji surowca skrobiowo-białkowego z zastosowaniem kwasu oleinowego, oleju rzepakowego i laurynianu winylu jako donorów grup acylowych. Jako środowisko reakcji zastosowano chloroform, zaś jako katalizatora użyto immobilizowaną lipazę Candida antarctica. Stopień podstawienia produktu (DS) określano metodą wolumetryczną. Badano wpływ na stopień podstawienia takich parametrów reakcji jak rodzaj donora czy skala procesu. Produkt o najwyższym DS uzyskano prowadząc reakcję (w małej skali) w 50°C przez 6 h z wykorzystaniem kwasu oleinowego jako drugiego substratu. Spektroskopia w podczerwieni z transformacją Fouriera (FTIR) oraz magnetyczny rezonans jądrowy (NMR) potwierdziły otrzymanie pochodnych estrowych. Hydrofobowość materiału wyjściowego i produktów estryfikowanych oceniano stosując metodę siedzącej kropli zgodną z European Pharmacopeia 8.0. Zbadano możliwość przetwarzania pochodnych estrowych na granulat, z którego wytwarzane mogą być folie i kształtki.
Źródło:
Fibres & Textiles in Eastern Europe; 2016, 6 (120); 196-201
1230-3666
2300-7354
Pojawia się w:
Fibres & Textiles in Eastern Europe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metody badania biodegradowalności materiałów biomasowych
Methods of research to assess biodegradability of biomass materials
Autorzy:
Gutowska, A.
Michniewicz, M.
Ciechańska, D.
Szalczyńska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1208258.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego. Zakład Wydawniczy CHEMPRESS-SITPChem
Tematy:
odnawialne źródła energii
biomasa
regulacje prawne
biodegradacja
procedury
sustainable energy sources
biomass
legal regulations
biodegradation
procedures
Opis:
Powolny rozwój energetyki wiatrowej, geotermalnej oraz słonecznej spowodował, iż najważniejszym źródłem energii odnawialnej w Polsce jest biomasa. Biomasa może być pozyskiwana z obszarów leśnych, upraw roślin energetycznych i odzyskiwania z odpadów przemysłowych i komunalnych. Energetyka odnawialna w Polsce wiąże duże nadzieje z rosnącym wykorzystaniem tego źródła energii. Wraz z pojawieniem się nowych technologii wykorzystania biomasy, usprawniających dotychczasowe systemy gospodarki energią, konieczna jest kompleksowa ocena oddziaływania na środowisko oraz określenia uzyskanych efektów ekologicznych związanych z ich wykorzystaniem. Szczególnie odnosi się to do ustalenia właściwej metodyki oceny biodegradowalności tych materiałów.
In view of slow development of wind, geothermal and solar power engineering, biomass is the most important sustainable energy source in Poland. Biomass can be obtained from forest and agricultural areas, energy crops, or recovered from industrial and communal waste. The renewable power sector in Poland has high hopes associated with increased use of that energy source. The advent of new technologies associated with biomass utilization, supplementing the power management systems used to date, necessitates complex assessment of the environmental impacts and determination of ecologic effects obtainable owing to implementation of such technologies. In particular, it is necessary to develop an appropriate methodology for assessment of biodegradability of such materials.
Źródło:
Chemik; 2013, 67, 10; 945-954
0009-2886
Pojawia się w:
Chemik
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Heat Plasticization of Functional Wheat Flour by Extrusion in the Presence of Plasticizers
Plastyfikacja mąki funkcyjnej metodą wytłaczania w obecności plastyfikatorów
Autorzy:
Sulak, K.
Gutowska, A.
Pałys, B.
Rychter, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/234439.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Biopolimerów i Włókien Chemicznych
Tematy:
thermoplastic starch
starch-protein material
plasticizing
film
starch profiles
skrobia termoplastyczna
surowiec skrobiowo-białkowy
plastyfikatory
profile skrobiowe
Opis:
Innovative functional flours with the trade name Q-Farin were used in the preparation of biopolymer materials with properties adequate to the production of biodegradable multifunctional packaging. To meet the assumed goal, it was necessary for the modification and functionalization of starch-protein material derived from the milling of purified wheat grain to confer hydrophobic, thermoplastic and barrier properties upon it. Unmodified and modified functional flour with the tradename Q-Farin C1000 was plasticized by pressure-thermal treatment in a mixture with typical plasticizers: glycerol, sorbitol & ethylene glycol. The modification of starch was accomplished by its esterification with acetic acid, enzymatic esterification with oleic acid or by oxidation with hydrogen peroxide. Mechanical and viscoelastic properties of the granulated thermoplastic compositions were examined. Their structure (microscopic and SEM observation), thermoplastic and processing properties as well as their susceptibility to biodegradation and phytotoxicity were also assessed. Selected thermoplastic compositions with adequate properties were processed into film and shapes. The materials obtained were examined for their physical properties like grammage and strength. Parameters of the technology processes involved were also prepared.
Innowacyjne mąki funkcyjne o nazwie handlowej Q-Farin użyto jako surowiec w procesie wytwarzania materiałów biopolimerowych o właściwościach, odpowiednich do wytwarzania biodegradowalnych wielofunkcyjnych opakowań biomateriałowych. Osiągnięcie założonego celu wymagało przeprowadzenia modyfikacji i funkcjonalizacji surowca skrobiowo-białkowego otrzymywanego z przemiału oczyszczonego ziarna pszenicy w celu nadania mu właściwości hydrofobowych, termoplastycznych, i barierowych. W prezentowanej pracy niemodyfikowaną i modyfikowaną przez estryfikację kwasem octowym, estryfikację enzymatyczną kwasem oleinowym lub utlenianie nadtlenkiem wodoru mąkę funkcjonalną o nazwie handlowej Q-Farin C1000 poddano plastyfikacji poprzez obróbkę ciśnieniowo - termiczną z udziałem typowych plastyfikatorów tj. gliceryna, sorbitol, oraz glikol etylenowy Dla otrzymanych kompozycji termoplastycznych w postaci granulatu wykonano badania właściwości mechanicznych, lepko-sprężystych, oceniono, ich strukturę (badania mikroskopowe, SEM) oraz właściwości termoplastyczne, przerobowe, podatność na biodegradację i fitotoksyczność. Wybrane kompozycje termoplastyczne o odpowiednich właściwościach przerobowych przetwarzano na folie i kształtki. Otrzymane materiały poddano badaniom właściwości fizycznych, tj. gramatura i wytrzymałość oraz opracowano optymalne parametry procesów przetwórczych ich wytwarzania.
Źródło:
Fibres & Textiles in Eastern Europe; 2016, 6 (120); 202-209
1230-3666
2300-7354
Pojawia się w:
Fibres & Textiles in Eastern Europe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cynk i miedz w dietach pensjonariuszy z domu pomocy spolecznej w Bialymstoku
Zinc and copper in diets of people living in the social nursing home in Bialystok
Autorzy:
Markiewicz, R
Socha, K.
Borawska, M.
Gutowska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/871343.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
Bialystok
Dom Pomocy Spolecznej w Bialymstoku
pensjonariusze
zywienie czlowieka
dieta
cynk
miedz
zawartosc cynku
zawartosc miedzi
oznaczanie
Bialystok town
nursing home
human nutrition
diet
zinc
copper
zinc content
copper content
determination
Opis:
Celem pracy było oznaczenie metodą analityczną i obliczeniową zawartości cynku i miedzi w dietach pensjonariuszy z Domu Pomocy Społecznej w Białymstoku. Zawartość cynku i miedzi w dietach oznaczono metodą analityczną (ASA) i obliczeniową (Dieta.2). Diety w okresie zimowym zawierały istotnie mniej cynku - średnio 3,904 ± 0,62 niż w okresie letnim - 4,684 ± 0,78 mg/kg. Średnie dzienne pobranie cynku z dietą zimą (metoda analityczna) wynosiło 10,037 ± 1,59 i było istotnie niższe niż latem - 12,303 ±2,17 mg/osobę/dobę. Metodą obliczeniową uzyskano wyższe wyniki pobrania cynku z dietą. Średnia zawartość miedzi w dietach w okresie zimowym (0,380 ± 0,07 mg/kg) była istotnie niższa niż latem (0,454 ± 0,06 mg/kg). Średnie dzienne pobranie miedzi z dietą wyznaczone metodą analityczną było istotnie niższe zimą (0,975 ± 0,15) w porównaniu do okresu letniego (1,187 ± 0,12 mg/osobę/dobę). Podaż miedzi z dietą (metoda obliczeniowa) wynosiła zimą 1,650 ± 0,47 oraz 1,464 ± 0,25 mg/osobę/dobę latem. Badane diety były prawidłowo zbilansowane pod względem wartości energetycznej oraz ilości cynku, ale nie pokrywały w pełni zapotrzebowania na miedź.
The aim of the work was the estimation zinc and copper content in collected diets of people from social nursing home in Białystok by analytical and calculating_method. The content of microelements in diets was estimated by analytical method ASA and using computer program Food2. Diets in a winter period had statistically significantly less zinc, on the average 3.904 ± 0.62 than in the summer time, 4.684 ± 0.78 mg/kg. The average daily intake of zinc estimated in analytical method in the winter diet was 10.037 ± 1.59 and it was statistically significantly lower than in the summer time, 12.303 ±2.17 mg/person/day. Theoretical method gave higher results. The average content of copper in diets in winter time (0.380 ± 0.07 mg/kg) was statistically significantly lower than in the summer time (0.454 ± 0.06 mg/kg). Daily intake of copper from diet was statistically significant lower in winter (0.975 ±0.15) comparing to the summer time (1.187 ± 0.12 mg/person/day). Theoretical consumption of copper was 1.650 ± 0.47 in winter and 1.464 ± 0.25 mg/person/day in the summer time. The analyzed diets were properly balanced taking into account the energetic and zinc values but did not achieve the recommended level for copper.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2008, 59, 4; 415-420
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wartość nawozowa kompostów sporządzonych z żytniego wywaru gorzelnianego i organicznych materiałów odpadowych
Autorzy:
Labetowicz, J.
Stepien, W.
Gutowska, A.
Korc, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/799738.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Opis:
W pracy oceniono przydatność trzech odpadów organicznych, słomy zbożowej, trocin i węgla brunatnego do sporządzania kompostów z wywarem żytnim. Komposty przygotowano z odpadowych materiałów organicznych dodając taką ilość wywaru jaka wynikała z ich chłonności. Ocenę przeprowadzono w oparciu o dwuletnie doświadczenie wazonowe. Dawki kompostów ustalono według zawartości w nich N stosując odpowiednio dwie dawki kompostów odpowiadające 1 i 2 g N ogólnego na 6 kg gleby w wazonie. Rośliną testową była kukurydza. Przeprowadzona ocena kompostów składających się z wywaru żytniego i organicznych materiałów organicznych wskazuje, że największą zawartością podstawowych składników pokarmowych, N, P, K charakteryzował się kompost z wywaru żytniego i słomy zbożowej. Na obiektach nawożonych tym kompostem uzyskano także najwyższe plony rośliny testowej. Kompost z wywaru i trocin był najuboższy we wszystkie składniki nawozowe i uzyskane plony kukurydzy na tym obiekcie były najniższe, niższe niż na obiekcie zerowym. Uzyskane wyniki wskazują, że spośród trzech ocenianych organicznych materiałów odpadowych dla sporządzania kompostów z wywarem żytnim najbardziej przydatna jest słoma zbożowa.
The usefulness of three organic wastes, straw, pine sawdust, and brown coal for preparing composts with rye decoction was estimated in this work. The composts were made of organic wastes and as much the brewers decoction was added as the organic wastes absorptivenes allowed. The estimation was based on two year pot experiment. Maize was used as a test plant. The doses of composts containing 1 or 2 g total nitrogen were used for pots filled with 6 kg of soil. It was proved that among composts, used in experiment that one made of straw and rye decoction had the biggest contents of mineral nutrients: N, P, K. The highest yields were achieved hi the objects fertilized with this compost. Compost made of pine dust and rye decoction was the poorest in all mineral nutrients. The yields achieved with this compost were the lowest of all the yields, even lower then in a control object. It was found that straw is the most useful ingredient for composting with rye decoction.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2003, 494
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena wartości nawozowej wywarów gorzelnianych surowych i kalibrowanych fosforem i potasem
Autorzy:
Labetowicz, J.
Stepien, W.
Gutowska, A.
Korc, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/800273.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Opis:
Ocenę wartości nawozowej wywarów żytniego, ziemniaczanego i melasowego dokonano na podstawie składu chemicznego wywarów pobieranych przez 3 lata z kilku gorzelni województwa mazowieckiego i łódzkiego oraz oceny ich wartości nawozowej w doświadczeniu mikropoletkowym. Roślinami testowymi była kukurydza i rzepa czarna. Przeprowadzona ocena wywarów z gorzelni rolniczych wskazuje, że wywar ziemniaczany ma najkorzystniejszy z punktu widzenia wymagań roślin stosunek N : K. Wywar żytni ma zbyt mało potasu a wywar melasowy za dużo potasu. Ponadto wykorzystywanie wywaru melasowego jako nawozu kompletnego o stosunku N : P : K odpowiadającego wymaganiom pokarmowym roślin wymaga kalibracji fosforem a wywaru żytniego potasem. Wywary gorzelniane istotnie zwiększały plony badanych roślin zarówno w działaniu bezpośrednim jak i następczym. Nie stwierdzono ujemnego wpływu żadnego z wywarów na plony roślin testowych.
Estimation of the fertilization value of brewers decoction from rye, potato and molasses was made on the basis of chemical composition of brewer’s decoctions received during 3 years from several distilleries of Mazowian and Łódź province and results of microplots experiment. Maize and black were used as test plants. Results of experiment indicated that the property of the potato brewers decoction were most suitable for plants growth because of the best N : K ratio. The concentration of potassium in rye decoction was too small but in molasses decoction was too high. There is a possibility to use rye and molasses decoction for fertilization in agriculture but after proper transformation. Rye brewers decoction should be calibrated with potassium and molasses decoction should be calibrated with phosphorus. Brewers decoctions used as fertilizers have significantly increased plants yields. Any negative effect of using brewers decoctions was not found.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2003, 494
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Electrospinning of Aligned Fibrous Materials on an Inner Rapidly Rotating Cone Surface
Elektroprzędzenie materiałów włóknistych o uszeregowanych włóknach na wewnętrznej szybko obracającej się powierzchni stożkowej
Autorzy:
Tomaszewski, W.
Kudra, M
Ciechańska, D.
Szadkowski, M.
Gutowska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/232247.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Biopolimerów i Włókien Chemicznych
Tematy:
electrospinning
fibrous mat
polylactide
polyvinyl alcohol
rotating cone
technika elektroprzędzenia
materiały włókniste
polilaktyd
alkohol poliwinylowy
obrotowy stożek
Opis:
The paper presents a new way for producing fibrous mats with aligned micro- and nanofibres by electrospinning technique using a fast rotating filter basket of a properly adapted commercial centrifugal juicer as the collecting electrode. This method was used to obtain the fibrous materials from polylactide (PLA) and polyvinyl alcohol (PVA) with different degrees of fibres aligned depending on the linear velocity of the rotating substrate. The highest degree of the fibre alignment, measured by the planar orientation factor, with a value of 0.8 - 0.9, was obtained at the linear speeds of the rotating substrate in the range of 22 - 36 m/s. Using the gravimetric method, the velocity of fibre formation during electrospinning was tested under different conditions, i.e. at the immobile substrate as well as rapidly rotating, reaching values ranging from 4 to 200 m/s. The investigations suggest that electrospinning of the fibres on the rapidly rotating substrate is not only a modification of their receiving, but also significantly changes the nature of the fibre formation in this spinning technique.
W artykule przedstawiono nowy sposób wytwarzania mat włóknistych o uszeregowanych mikro- i nano-włóknach techniką elektroprzędzenia, wykorzystujący szybkoobrotowy kosz filtracyjny w odpowiednio dostosowanej komercyjnej sokowirówce odśrodkowej jako elektrodę odbiorczą. Metodą tą uzyskano materiały włókniste z polilaktydu (PLA) i polialkoholu winylowego (PVA) o różnym stopniu uszeregowania włókien, zależnym od szybkości liniowej obracającego się podłoża. Najwyższy stopień uszeregowania włókien, mierzony czynnikiem orientacji płaskiej, osiągnął wartości 0,8-0,9 przy szybkości liniowej obracającego się podłoża w zakresie 22-36 m/s. Stosując metodę grawimetryczną badano szybkość formowania włókien przy elektroprzędzeniu w różnych warunkach, tak przy nieruchomym jak i szybko obracającym się podłożu, osiągając wartości w zakresie od 4 do 200 m/s. Wskazano także, że elektroprzędzenie włókien z odbiorem na szybko obracające się podłoże nie jest tylko modyfikacją odbioru tych włókien, ale istotnie zmienia charakter formowania włókien w tej technice przędzenia.
Źródło:
Fibres & Textiles in Eastern Europe; 2012, 6B (96); 44-51
1230-3666
2300-7354
Pojawia się w:
Fibres & Textiles in Eastern Europe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chitosan-Modified Cellulosic Nonwoven for Application in Gynecology. Impact of the Modification Upon Chemical Purity, Structure and Antibacterial Properties
Tampony celulozowe modyfikowane chitozanem do zastosowania ginekologicznego - wpływ modyfikacji na czystość chemiczną, strukturę oraz właściwości antybakteryjne
Autorzy:
Gzyra-Jagieła, K.
Jóźwicka, J.
Gutowska, A.
Pałys, B.
Kaźmierczak, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/231818.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Biopolimerów i Włókien Chemicznych
Tematy:
biomedical polymers
medical tampons
chitosan
cellulose
chemical purity
medical devices
polimery biomedyczne
tampony medyczne
chitozan
celuloza
czystość chemiczna
urządzenia medyczne
Opis:
Physical-chemical, morphological and physical-mechanical characterization was made for cellulose nonwoven modified with chitosan nanoparticles with a view to their possible use in medicine as gynecological tampons. It was an aim of the work to assess the impact of the addition of chitosan nanoparticles upon the biological activity and toxicity of the materials prepared. Methodology was prepared for the examination of the gynecological devices in the range of their useful properties, notably the mechanical strength, surface density and absorption. Aqueous extracts were examined after an extraction process that simulated standard use of the medical device, and after a surplus extraction. The content of water-soluble-, surfactant- and reductive substances was estimated as well as the contents of heavy metals like cadmium, lead, zinc and mercury by the ASA method. Morphology examination permitted to assess the impact of the extraction processes on the fibre structure. Antibacterial activity against Escherichia coli and Staphylococcus aureus, and antifungal activity against Candida albicans was measured. Altogether examinations were made to assess whether the cellulosic nonwoven modified with chitosan nanoparticles meets the demands of medical devices and lends itself to the manufacture of tampons.
W związku z dynamicznym rozwojem inteligentnych wyrobów biopolimerowych w ramach międzynarodowego projektu EUREKA opracowano nowoczesne wyroby medyczne do zastosowania ginekologicznego bazujące na wbudowaniu nanocząstek chitozanu w strukturę celulozy. Głównym celem prac przeprowadzonych w Instytucie Biopolimerów i Włókien Chemicznych była ocena wpływu modyfikacji na charakterystykę materiałów pod kątem analizy strukturalnej, morfologicznej i fizykochemicznej. Badania miały na celu ocenić wpływ dodatku chitozanu na aktywności biologiczną oraz toksykologię. Należy podkreślić ważność przeprowadzonych badań, ponieważ pozwalają one ocenić przydatność i możliwości aplikacyjne produktów biopolimerowych. W ramach prac badawczych wykonanych w ramach niniejszego projektu przeprowadzono również badania fizyko-mechaniczne mające na celu ocenić właściwości użytkowe produktów biopolimerowych, badania mikrobiologiczne w zakresie oceny działania antybakteryjnego i antygrzybicznego. Powyższe badania wykonano na podstawie obowiązujących procedur badawczych opracowanych w oparciu o zharmonizowane normy międzynarodowe. Jest to istotne z punktu medycznego, ponieważ najczęstszymi występującymi schorzeniami u kobiet są infekcje i choroby ginekologiczne.
Źródło:
Fibres & Textiles in Eastern Europe; 2016, 6 (120); 210-217
1230-3666
2300-7354
Pojawia się w:
Fibres & Textiles in Eastern Europe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chemical Purity of Biodegradable Medical-Grade Fibres of Aliphatic Copolyesters
Badania czystości chemicznej biodegradowalnych włókien z kopoliestrów alifatycznych przeznaczonych do celów medycznych
Autorzy:
Gzyra-Jagieła, K.
Jóźwicka, J.
Gutowska, A.
Twarowska-Schmidt, K.
Ciechańska, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/233722.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Biopolimerów i Włókien Chemicznych
Tematy:
biomedical polymers
PGLA fibres
chemical purity
medical devices
spinfinish non-ionic
physicochemical analysis
chemical contamination
biomedyczne polimery
włókna PLGA
czystość chemiczna
wyroby medyczne
włókna z kopoliestrów alifatycznych
analiza fizykochemiczna
zanieczyszczenie chemiczne
Opis:
Fibres prepared on an experimental scale from biodegradable copolyester of glycolide and lactide (PLGA) and from PLGA with the addition of 9% of atactic poly([R,S]-3-hydroxybutyrate (PLGA+a-PHB) were characterised to assess their possible use in the preparation of surgery sutures. Commercial spinfinish Estesol PF 790 (Bozzetto Group, Italy) was applied on the fibres in the spinning step. A method was prepared for an organic extraction of the spinfinish from the PLGA fibres, and the process efficacy was assessed by scanning electron microscopy (SEM) and by estimating chemical purity. With spinfinish removed, the fibres were subjected to an extraction process which simulated the utilisation of the products in an aqueous medium. The aqueous extracts were analysed to estimate contamination contents. Also estimated was the time in which the fibres degrade when subjected to surplus extraction in an aqueous medium.
Włókna wytworzone w skali doświadczalnej z biodegradowalnego kopoliestru glikolidu z laktydem (PLGA) i PLGA z dodatkiem 9% ataktycznego polihydroksykwasu masłowego (PLGA+a-PHB), z naniesioną handlową preparacją przędzalniczą Estesol PF 790 (Bozzetto Group), poddano charakterystyce fizykochemicznej w zakresie możliwości zastosowania ich jako potencjalne produkty o przeznaczeniu medycznym. Opracowano metodykę procesu ekstrakcji organicznej dla włókien PLGA, wyznaczono czas trwania procesu i oceniono jego efektywność za pomocą skaningowej mikroskopii elektronowej (SEM) oraz badań czystości chemicznej. Biodegradowalne włókna poddano procesowi ekstrakcji symulującej użytkowanie wyrobu w oparciu o normę PN-EN ISO 10993-12:2009. Wyznaczono również parametry fizykochemiczne, takie jak: stopień zmętnienia, zawartość jonów siarczanowych i chlorkowych, zawartość substancji rozpuszczalnych w wodzie, zawartość środków pianotwórczych, zawartość jonów metali ciężkich oraz odczyn pH. Określono czas resorpcji włókien w warunkach ekstrakcji nadmiernej oraz oznaczono zawartość metali ciężkich po całkowitej degradacji badanych włókien. Badaniom poddano również handlowe produkty: Resomer GL 903 - kopolimer glikolidu z laktydem firmy BOEHRINGE INGELHEIM oraz nici chirurgiczne MEDSORB wytworzone z kopolimeru glikolidu z laktydem firmy MEDEKS jako materiały odniesienia.
Źródło:
Fibres & Textiles in Eastern Europe; 2015, 6 (114); 143-149
1230-3666
2300-7354
Pojawia się w:
Fibres & Textiles in Eastern Europe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chemical Purity of PLA Fibres for Medical Devices
Badania czystości chemicznej biodegradowalnych włókien z PLA przeznaczonych na wyroby medyczne
Autorzy:
Jóźwicka, J
Gzyra-Jagieła, K
Gutowska, A.
Twarowska-Schmidt, K.
Ciepliński, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/232040.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Biopolimerów i Włókien Chemicznych
Tematy:
biomedical polymers
PLA fibres
chemical purity
medical devices
sanitary articles
spin finish
physical-chemical analysis
chemical contamination
biomedyczne polimery
włókna z PLA
czystość chemiczna
urządzenia medyczne
artykuły higieniczne
analiza fizykochemiczna
zanieczyszczenia chemiczne
Opis:
The chemical purity of biodegradable poly(D,L-lactide) (PLA) fibres finished with various finishing agents was examined. Chemical purity parameters of aqueous extracts of the fibres were assessed, including turbidity, the content of sulphate and chloride ions, the content of water-dissolvable substances, the content of foaming agents, the content of heavy metal ions and pH. The content of organic solvent-leachable substances was also estimated according to the PN-EN ISO 10993-12:2009 standard. Tests under equal conditions were performed for PLA fibres spun without any spinfinish, PLA fibres with the spinfinish removed by extraction with organic solvents, and the raw material, PLA 6201D granulate. The certified fibre-grade polymer PLLA produced by Boehringer Ingelheim Pharma GmbH & Co KG (Germany) under the trade name Resomer L 207S served as the reference material and was analysed in the same way. In terms of chemical purity, PLA fibres finished with Estesol PF-790, pharmaceutical glycerol (glycerine), and PLA fibres after removal of the spinfinish were found to be suitable to use in hygiene and medical devices.
Przeprowadzono badania czystości chemicznej biodegradowalnych włókien wytworzonych z poli(D,L-laktydu mlekowego) – PLA z naniesionymi w procesie przędzenia różnymi rodzajami preparacji. Przygotowane wyciągi wodne z włókien wytworzonych z PLA poddano ocenie w zakresie podstawowych parametrów czystości chemicznej: stopnia zmętnienia, zawartości jonów siarczanowych i chlorkowych, zawartości substancji rozpuszczalnych w wodzie, zawartości środków pianotwórczych, zawartości jonów metali ciężkich oraz odczyn pH wyciągów. Zawartość substancji wymywanych z włókien PLA rozpuszczalnikami organicznymi oznaczono wg PN-EN ISO 10993-12:2009. W tych samych warunkach zbadano czystość chemiczną włókien z PLA otrzymanych w procesie przędzenia bez naniesienia preparacji, włókien z PLA po usunięciu preparacji metodą ekstrakcji rozpuszczalnikami organicznymi oraz surowca do otrzymania włókien – granulatu PLA 6201D. Jako materiał odniesienia przyjęto certyfikowany polimer PLLA przeznaczony na wyroby medyczne, który poddano badaniom czystości chemicznej w tych samych warunkach. Stwierdzono, że pod kątem czystości chemicznej włókna z PLA z naniesionymi preparacjami: Estesol PF-790 i gliceryną farmaceutyczną, oraz włókna z PLA po usunięciu tych preparacji mogą znaleźć zastosowanie jako półfabrykaty do otrzymywania płaskich wyrobów higienicznych i/lub medycznych.
Źródło:
Fibres & Textiles in Eastern Europe; 2012, 6B (96); 135-141
1230-3666
2300-7354
Pojawia się w:
Fibres & Textiles in Eastern Europe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biomechanical Studies of Novel Hernia Meshes with Enhanced Surface Behaviour
Badania biomechaniczne nowych konstrukcji implantów przepuklinowych o rozwiniętej powierzchni
Autorzy:
Struszczyk, M. H.
Komisarczyk, A.
Krucińska, I.
Gutowska, A.
Pałys, B
Ciechańska, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/232576.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Biopolimerów i Włókien Chemicznych
Tematy:
hernia meshes
knitted textile implants
surface modification
mechanical resistance
siatka przepuklinowa
dziane implanty tekstylne
modyfikacja powierzchni
odporność mechaniczna
Opis:
Research on hernia implants, especially less-invasive implantation techniques, is an important focus of study around the world. Practitioners require that these elaborate structures, which are primarily designed using textile technology, possess biomimetic behaviour to significantly reduce post-implantation complications. Novel textile hernia implants are designed with surface modifications that prevent prosthesis migration after implantation. The specialised structural design and enhanced prosthesis surface with stitched loops enables increased surface contact with the fascia, which improves the integration of connective tissue with the prosthesis without overgrowth (thick scar formation). The main intra-operative clinical benefit of the novel implant is its potential utility in suture-less techniques. The aim of this study was to compare novel hernia implant designs to clinically proven, commercially available knitted hernia meshes in vitro. TEMA MOTION 3.5 software was used to analyse motion and estimate the tendency of the non-fixed implants to remain in a stable position at the sublay in a simulated hydrodynamic model of the abdominal wall hernia system. The mechanical resistance of the implant against simulated maximal intra-abdominal pressure, the height of the simulated abdominal wall in the reconstruction region and the curvature of the reconstructions were determined and compared with results obtained with commercial hernia meshes of low surface mass that differ in structure, stiffness and thickness.
Badania nad konstrukcją implantów przepuklinowych, szczególnie stosowanych w zabiegach małoinwazyjnych, stanowią ważny obszar badawczy na całym świecie. Chirurdzy wymagają, aby struktury zaprojektowane przy zastosowaniu technologii włókienniczych charakteryzowały się biomimetyzmem, co w znaczący sposób obniża ryzyko powikłań po implantacji. Nowoczesne, włókiennicze implanty przepuklinowe zostały zaprojektowane w oparciu o modyfikację ich powierzchni, która przeciwdziałała migracji protezy po implantacji. Wysoce specjalistyczna struktura oraz rozwiniecie powierzchni implantu poprzez pętle wystające z jego powierzchni zwiększa powierzchnię kontaktu z powięzią, poprawiając integrację tkanki łącznej z protezą bez nadmiarowego przerostu tkanką łączną (formowanie grubej blizny pooperacyjnej). Główną zaletą nowych implantów dzianych jest ich potencjalne zastosowanie kliniczne w technikach wszczepiania bez szwu tzw. „suture-less”. Celem badań było porównanie nowych dzianych implantów przepuklinowych z klinicznie stosowanymi w warunkach in vitro (symulacja implantacji). Do analizy dynamicznej zachowania implantów pod wpływem stosowanej siły symulującej ciśnienie wewnątrzbrzuszne zastosowano oprogramowanie TEMA MOTION 3.5. Oceniono stabilność implantów przepuklinowych niemocowanych szwami w hydrodynamicznym modelu przepukliny brzusznej.
Źródło:
Fibres & Textiles in Eastern Europe; 2014, 1 (103); 129-134
1230-3666
2300-7354
Pojawia się w:
Fibres & Textiles in Eastern Europe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aspects of Chemical Characterisation of Leachables Profile from Ultra-Light Knitting Textiles for Uses as Medical Implants in Urogynaecology and General Surgery
Aspekty charakterystyki chemicznej substancji wymywalnych z ultralekkich dzianin o potencjalnym zastosowaniu jako implantowalne wyroby medyczne stosowane w urologinekologii i chirurgii ogólnej
Autorzy:
Jóźwicka, J.
Gzyra-Jagieła, K
Struszczyk, M. H.
Gutowska, A.
Ciechańska, D.
Krucińska, I
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/232383.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Biopolimerów i Włókien Chemicznych
Tematy:
ultra-light textile implants for urogynaecology
evaluation of chemical leachable profile
physical-chemical parameters
substancje wymywalne z ultralekkich dzianin
wyroby medyczne
implanty w urologii
Opis:
Ultra-light textiles (knitwear) designed as implantable medical devices for potential uses in urogynaecology (treatment procedures in women incontinence and vagina reconstructions) and general surgery (hernia treatments) are a response to the increasing demand for advanced medical devices in medicine. Chemical profile characterisation of leachable substances is an important factor in the use of the materials influencing their biocompatibility. The implant is made of undesired chemical substances in the main raw-material, and penetration into the tissue may cause local and/or systemic inflammation in the patient’s body. The characterisation and analysis of such substances is therefore essential to secure the safe use of implants. Most important is the characterisation of the matter that is extractable from the designed medical devices. To serve these purpose, ultra-light textile implants designed for potential use in urogynaecology and general surgery were examined concerning the chemical analysis of the undesired substance contained in the main material which constitutes the base of the implant. It was a goal of the work to set optimal parameters for the examination of chemical characterisation of the leachable implant’s material, bearing in mind their safe clinical use. Analysis of the chemical leachable profile was made in accordance with directives of standard PN-EN ISO 10993-18:2008 and some Polish and European testing procedures.
Artykuł przedstawia innowacyjne ultra-lekkie implanty włókiennicze w postaci dzianiny z przeznaczeniem na implanty do potencjalnego zastosowania w urologinekologii i chirurgii ogólnej (procedury zaopatrywania przepuklin nietrzymania moczu u kobiet i plastyki pochwy). Badano własności?? charakterystyki substancji wymywalnych z projektowanych implantów. Ultralekkie dzianiny poddano ocenie czystości chemicznej pod kątem wpływu ewentualnych substancji wymywalnych na ich bezpieczeństwo kliniczne. Wyznaczono optymalne parametry badań czystości chemicznej implantowalnych wyrobów medycznych. Oceny czystości chemicznej wyselekcjonowanych dzianin dokonano w oparciu o metody badawcze opracowane na podstawie wytycznych normy PN-EN ISO 10993-18:2008: „Biologiczna ocena wyrobów medycznych – Część 18: Charakterystyka chemiczna materiałów” (ISO 10993-18:2009) oraz opracowanych procedur badawczych na bazie normatywów polskich i europejskich.
Źródło:
Fibres & Textiles in Eastern Europe; 2012, 6B (96); 128-134
1230-3666
2300-7354
Pojawia się w:
Fibres & Textiles in Eastern Europe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Impact of PBSA (Bionolle) Biodegradation Products on the Soil Microbiological Structure
Badania wpływu produktów biorozkładu polimeru PBSA (bionolle) i włókniny na strukturę mikrobiologiczną środowiska glebowego
Autorzy:
Lichocik, M.
Owczarek, M.
Miros, P.
Guzińska, K.
Gutowska, A.
Ciechańska, D.
Krucińska, I.
Siwek, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/232677.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Biopolimerów i Włókien Chemicznych
Tematy:
biodecomposition
aliphatic polyesters
soil biodegradation
microorganisms
soil environment
biodekompozyty
poliestry alifatyczne
biodegradacja w glebie
mikroorganizmy
środowisko gleby
Opis:
An impact of the decomposition products of Poly(butylene succinate adipate) (PBSA) (Bionolle 3001) in the form of polymer chips and nonwovens made of the polymer upon the qualitative and quantitative microbiological profile of the soil in which samples of the materials were incubated was investigated. The mass loss of the polymer and nonwovens as a result of their biodegradation proceeding in the soil was compared. Two kinds of the soil were applied in the biodegradation tests: garden soil and an agriculture soil taken from the experimental field plots of the Agriculture University (AU) of Cracow. The AU soil despite low moisture content is fertile and holds a great amount of microorganisms. The garden soil does not offer favourable conditions for the biodegradation process, confirmed by a low mass loss in the incubated Bionolle#3001 samples.
W ostatnich dekadach ważnym kierunkiem badań jest opracowanie takich materiałów, które będą ulegały całkowitemu rozkładowi w bardzo krótkim czasie, a produkty ich biodegradacji będą przyjazne środowisku. Gleba jest źródłem wielu mikroorganizmów charakteryzujących się różnymi właściwościami biochemicznymi. Enzymami odgrywającymi główną rolę w degradacji polimerów są esterazy i proteazy zasadowe wytwarzane przez laseczki z rodzaju Bacillus sp., grzyby z rodzaju Tritrachium sp., promieniowce z rodzaju Amycolatopsis sp., oraz Paenibacillus sp. Określono wpływ produktów rozkładu polimeru PBSA (Bionolle#3001) i włókniny otrzymanej z tego polimeru na skład jakościowy i ilościowy profilu mikrobiologicznego gleby, w której inkubowano próby polimeru i włókniny. Dokonano również porównania stopnia ubytku masy polimeru i włókniny w wyniku biorozkładu w glebie ogrodniczej i pochodzącej z pól doświadczalnych Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie.
Źródło:
Fibres & Textiles in Eastern Europe; 2012, 6B (96); 179-185
1230-3666
2300-7354
Pojawia się w:
Fibres & Textiles in Eastern Europe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Assessment of Modified Knitted Hernia Implants after Implantation: I. Biological Effect on the Structural and Usable Properties
Poimplantacyjna ocena modyfikowanych dzianych implantów do zaopatrywania przepuklin: I. Wpływ implantacji na właściwości użytkowe oraz strukturalne
Autorzy:
Kostanek, K.
Struszczyk, M. H.
Chrzanowski, M.
Żywicka, B.
Paluch, D.
Szadkowski, M.
Gutowska, A.
Krucińska, I.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/233588.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Biopolimerów i Włókien Chemicznych
Tematy:
knitted hernia implants
low temperature plasma treatment
biological evaluation
dziane implanty leczenie przepukliny
niska temperatura plazmy
ocena biologicznych
Opis:
The purpose of this article is to discuss the solution of the main clinical adverse events occurring in less invasive reconstruction of hernia. The study attempted to design the knitted implants, contributing to reduce the risk of adhesion to the viscera. Specially designed knitting structure of the hernia implant allowed to introduce the one-side enhancement of the surface in the form of loops stitched-out of the surface accelerated the connective tissue in-growth. The opposite side was modified the treatment in low-temperature plasma of low molecular weight fluorogenic compound resulted in the deposition of fluoropolymer nano-layer. The effect of the modification on the adhesion of implant to viscera was studied in vivo. Additionally, the influence of the implantation time on the structural properties, the connective tissue covering implants single monofilaments as well as the stability of the fluoropolymer layer formed during the implantation were detailed investigated.
Artykuł omawia techniczną próbę rozwiązania głównych problemów występujących w rekonstrukcjach przepukliny, wykonywanych techniką małoinwazyjną. W badaniach podjęto próbę zaprojektowania dzianego implantu, którego właściwości wpływają na zmniejszenie ryzyka jego adhezji do narządów wewnętrznych. Specjalnie opracowana struktura dziewiarska implantu do zaopatrywania przepuklin pozwoliła na uzyskanie jednostronnego rozwinięcia powierzchni w postaci wystających z powierzchni pętelek wspomagających proces wgajania tkanką łączną. Druga powierzchnia implantu została poddana modyfikacji w środowisku plazmy niskotemperaturowej niskocząsteczkowego związku fluoroorganicznego prowadząc do uformowania nanowarstwy fluoropolimeru. Umożliwiło to obniżenie ryzyka adhezji implantu dzianego do narządów wewnętrznych, co potwierdzono w badaniach in vivo. Prowadzono także ocenę wpływu czasu implantacji na właściwości strukturalne implantu, stopień pokrycia tkanką łączną pojedynczych monofilamentów oraz stabilność uformowanej nanowarstwy fluoropolimeru.
Źródło:
Fibres & Textiles in Eastern Europe; 2013, 6 (102); 79-83
1230-3666
2300-7354
Pojawia się w:
Fibres & Textiles in Eastern Europe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chemical Modification of Starch-Protein Material Performed in Order to Obtain a Half Product for Thermoplastic Processing
Modyfikacja chemiczna surowca skrobiowo-białkowego w celu uzyskania półproduktu do przerobu termoplastycznego
Autorzy:
Janiga, M.
Stufka-Olczyk, J.
Milczarek, A.
Michniewicz, M.
Ciechańska, D.
Tomaszewski, W.
Gutowska, A.
Kapuśniak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/232064.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Biopolimerów i Włókien Chemicznych
Tematy:
chemical modification
starch
wheat
acetylation
oxidation
material properties
modyfikacja chemiczna
skrobia
pszenica
acetylacja
utlenianie
właściwości materiału
Opis:
This article presents the results of tests which were carried out on a starch-protein biomaterial produced from wheat. The research was performed in order to assess optimal conditions for performing the chemical modification (acetylation and oxidation reactions) and its influence on the physico-chemical properties of the new biomaterial. Modifying agents were acetic acid anhydride with the presence of NaOH and K2CO3 activators as well as hydrogen peroxide, whose effects were catalysed with Cu2+ ions. Modified polymers with a degrees of substitution from 0.38 to 2.45 and oxidation from 1.0 to 35% were obtained in the process. The polymers obtained were characterized with various levels of starch degradation, minimal when the acetylation reaction activated with the K2CO3 method was used, moderate to high when the acetylation reaction was activated by NaOH, and maximal starch degradation was observed when oxidation was catalysed with Cu2+ ions. The modified polymers showed minor thermal granulation abilities and did not achieve thermoplastic abilities. Evaluation of the modification effects was carried out with absorption spectroscopy in infra-red radiation with the Fourier transformation (FTIR) technique, DSC, scanning electron microscopy and determining the boundary viscosity value.
Poszukiwanie nowych materiałów przyjaznych środowisku skłania do przeanalizowania możliwości wykorzystania powszechnie występujących i prostych w pozyskaniu surowców roślinnych. Jednym z takich surowców jest materiał skrobiowo-białkowy. W artykule przedstawiono badania, którymi objęto biomateriał skrobiowo-białkowy wytwarzany w warunkach przemysłowych z pszenicy. Wykonane badania miały na celu określenie optymalnych warunków prowadzenia modyfikacji chemicznej oraz jej wpływu na właściwości fizykochemiczne nowego biomateriału. Badania zostały ukierunkowane pod kątem przydatności uzyskanego modyfikatu do wytwarzania materiałów termoplastycznych. Modyfikacja chemiczna obejmowała acetylację i utlenianie skrobi. Jako czynniki modyfikujące wykorzystano bezwodniki kwasu octowego w obecności aktywatorów NaOH i K2CO3 oraz nadtlenek wodoru stosowany w obecności katalizatora CuSO4. W wyniku przeprowadzonych badań uzyskano zmodyfikowane chemicznie produkty o szerokim zakresie stopni podstawienia (od 0,38 do 2,45 - w badaniach wstępnych 2,99) oraz utlenienia (od 1,0 do 35%). Charakteryzowały się one różnym stopniem degradacji skrobi, od niewielkiej w reakcji acetylacji bezwodnikiem octowym w obecności aktywatora K2CO3 do drastycznej, w reakcji utleniania nadtlenkiem wodoru katalizowanej CuSO4. Zmodyfikowane biopolimery wykazywały niewielkie zdolności do krystalizacji termicznej, nie uzyskały jednak właściwości termoplastycznych. Do oceny efektów modyfikacji wykorzystywano techniki spektroskopii absorpcyjnej w podczerwieni z transformacją Fouriera (FTIR), różnicowej kalorymetrii skaningowej (DSC), elektronowej mikroskopii skaningowej do oceny stopnia zdegradowania skrobi posłużono się wynikami badań granicznej liczby lepkościowej.
Źródło:
Fibres & Textiles in Eastern Europe; 2016, 6 (120); 189-195
1230-3666
2300-7354
Pojawia się w:
Fibres & Textiles in Eastern Europe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 27

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies