Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę ""Etologia"" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 28
Tytuł:
Etologia klasyczna i jej filozoficzne oraz psychologiczne źródła
Classical ethology and its philosophical and psychological roots
Autorzy:
Kaleta, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/858390.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Krajowa Izba Lekarsko-Weterynaryjna
Tematy:
etologia
zachowanie sie zwierzat
instynkt
zachowania instynktowe
filozofia
historia
Źródło:
Życie Weterynaryjne; 2018, 93, 08
0137-6810
Pojawia się w:
Życie Weterynaryjne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O pewnym dwugłosie w szkole lwowsko-warszawskiej. Normatywność między etologią a etyką empiryczną
Two different viewpoints in the Lvov-Warsaw School. Normativity between ethology and empirical ethics
Autorzy:
Kmiecikowski, Waldemar
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/430871.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
ethology
empirical ethics
science
normativity
moral imperativeness
etologia
etyka empiryczna
nauka
normatywność
imperatywność moralna
Opis:
This article critically discusses the ethological and ethical-empirical perspectives concerning the reflection on morality within the Lvov-Warsaw School. Focusing on Maria Ossowska’s research we highlight the tendency of ethological analysis to annihilate the specificity of moral normativity (moral imperativeness), as well as the ambiguity of Ossowska’s conclusions and her predilection for emotivism. Similarly, an examination of Tadeusz Czezowski’s views reveals a propension to argue for the scientific (empirical) status of axiological and deontic standards, which can be regarded as true or false statements. In conclusion, Maria Ossowska’s and Tadeusz Czezowski’s model of normativity is compared with the moral imperativeness available at the level of experimental moral philosophy.
Artykuł krytycznie eksplikuje perspektywę etologiczną i etyczno-empiryczną refleksji nad moralnością, które pojawiają się w ramach szkoły lwowsko-warszawskiej. Poprzez odwołanie się do badań Marii Ossowskiej wyeksponowana zostaje skłonność analiz etologicznych do anihilacji specyfiki normatywności moralnej (imperatywności moralnej), jak również niejednoznaczność wniosków samej Marii Ossowskiej i jej predylekcja ku emotywizmowi. Eksploracja myśli Tadeusza Czeżowskiego natomiast odsłania naukowy (empiryczny) status norm aksjologicznych i deontycznych, które mogą być uznawane za zdania prawdziwe bądź fałszywe. Finalnie model normatywności Marii Ossowskiej i Tadeusza Czeżowskiego zostaje skonfrontowany z imperatywnością moralną dostępną na poziomie doświadczalnej 'datum morale'.
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2018, 54, 2; 83-109
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ekopedagogiczna relewancja etologii
Eco-educational Relevance of Ethology
Autorzy:
Łepko, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/944275.pdf
Data publikacji:
2017-03-31
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego
Tematy:
człowiek
etologia
ekopedagogika
środowisko naturalne
Man
Ethology
Eco-pedagogy
environment
Opis:
Postulowane przez Konrada Lorenza sprzymierzenie przyrodoznawstwa z humanistyką twórczy wyraz znalazło głównie w przymierzu nowoczesnej etologii z filozofią. Prace Lorenza świadczą o wpływie etologii na intensywność refleksji filozoficznej nad kwestiami tradycyjnie podejmowanymi przez takie dyscypliny, jak antropologia filozoficzna, ontologia, teoria poznania czy etyka. Właśnie antropologiczna relewancja etologii wyznacza perspektywę odkrywania jej relewancji ekopedagogicznej. Etologiczna koncepcja człowieka jako istoty z natury kulturowej stanowi bowiem punkt wyjścia prac nad taką strategią wychowania ekologicznego, która wyraża się aktualizacją biologicznej potencjalności człowieka w trakcie ontogenetycznej jego adaptacji do określonych warunków naturalnego środowiska życia.
Alliance between natural sciences and the humanities postulated by Konrad Lorenz found its creative expression primarily in the alliance between philosophy and ethology. Numerous Lorenz’s works show the impact of ethology on the intensity of philosophical reflection on a number of issues traditionally undertaken by disciplines such as philosophical anthropology, ontology, epistemology and ethics. Anthropological relevance of ethology determines the prospect of exploring its eco-educational relevance. This means that the ethological concept of man as a cultural being from his nature is the starting point for the work on the strategy of ecological education, which express actualization of biological potential of man in the course of his ontogenetic adaptation to the specific conditions of the natural environment.
Źródło:
Seminare. Poszukiwania naukowe; 2017, 38, 1; 53-63
1232-8766
Pojawia się w:
Seminare. Poszukiwania naukowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biologiczne korzenie kultury w ujęciu Konrada Lorenza
Biological roots of culture according to Konrad Lorenz
Autorzy:
Perz, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/442238.pdf
Data publikacji:
2018-12-15
Wydawca:
Towarzystwo Wiedzy Powszechnej w Szczecinie
Tematy:
etologia
ewolucja
fulguracja
kultura
ethology
evolution
fulguration
culture
Opis:
Artykuł przedstawia poglądy „twórcy etologii” Konrada Lorenza na temat powstania kultury. Kluczowym pojęciem jest fulguracja, która stanowi podstawową kategorię filozoficzną autora. Pojęcie to opisuje naturę procesu powstania czegoś wcześniej nieistniejącego. Autor, przyjmując paradygmat ewolucyjny K. Lorenz, ukazuje filogenetyczne źródła zaistnienia tego fenomenu w historii organicznego stawania się. Określa również wstępne potrzebne do integracji zdolności powstałych w wyniku filogenezy w nową jakość, którą stanowi ludzka kultura, podlegająca dalszej filogenezie i nowym mechanizmom rozwoju ludzkiego ducha. Opisany w ten sposób proces uczłowieczenia rozgranicza pomiędzy tym, co ludzkie i tym, co zwierzęce, i daje narzędzia do poznania, co w strukturze naszego zachowania wynika z dziedzictwa biologicznego, a co podlega prawom rozwoju kultury. Konrad Lorenz traktuje kulturę jako system żywy i bada ją metodami biologicznymi; ukazuje przy tym zagrożenia ludzkiej kultury i proponuje środki zapobiegające tym zagrożeniom.
The article presents the views of Konrad Zacharias Lorenz, the ‘creator of ethology’, on the origins of culture. The key term is ‘fulguration’, which is the basic philosophical category of the author. This term depicts the nature of the process during which something that has not existed before comes into being (in standard English its meaning is different, from Latin fulgur, ‘lightning’). Accepting the evolutionary paradigm Lorenz reveals the phylogenetic sources of the coming into existence of that phenomenon in the history of organic emergence. He also defines the preliminary (requirements) that were indispensable for integrating the abilities resulting from phylogeny into a new quality: the human culture, liable for further phylogeny and new mechanisms of the development of the human spirit. The humanising process described in that way distinguishes between what is human and what is animal, and supplies instruments to discern what – in the structure of our behaviour – results from our biological heritage and what is subject to the cultural development. Lorenz treats culture as a living system and studies it with biological methods, showing the threats of human culture and proposes measures to prevent them.
Źródło:
Edukacja Humanistyczna; 2018, 2; 17-25
1507-4943
Pojawia się w:
Edukacja Humanistyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Znaczenie etologii w naukach o dobrostanie zwierząt
The role of ethology in animal welfare
Autorzy:
Kokocinska, A.
Kaleta, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/843536.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Zootechniczne
Tematy:
dobrostan zwierzat
etologia
zachowanie sie zwierzat
zoosemiotyka
Opis:
Poznanie behawioru gatunku umożliwia zapewnienie dobrostanu zwierząt w warunkach hodowlanych, znając bowiem wzorzec bahawioralny jesteśmy w stanie zagwarantować pokrycie przynajmniej minimum potrzeb życiowych. Obserwacja zachowania zwierząt hodowlanych jest pierwszym elementem w ocenie ich komfortu zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Dąży się przede wszystkim do tego, by zmaksymalizować produkcję przy jednoczesnym zachowaniu dobrostanu zwierząt. Często jednak jest to trudne i ekonomia kłóci się z komfortem i potrzebami zwierząt. Skupiając się na czynnikach składowych owego „poznania” behawioru należałoby wymienić przede wszystkim naukę zajmującą się badaniem behawioru, czyli etologię, ale także zoosemiotykę i nauki kognitywne – popierające występowanie konkretnych zachowań aspektami biologiczno-fizjologicznymi.
Knowledge of the behaviour of a species makes it possible to ensure the well-being of animals raised in farm conditions, because when we know the behavioural standard we can guarantee that at least the animals’ minimum needs will be met. Observation of animal behaviour is the first element in assessing their physical and psychological comfort. The main objective is to maximize production while at the same time maintaining animal welfare. However, this is often difficult and economic considerations come into conflict with the comfort and needs of the animals. The elements of knowledge of behaviour, in addition to ethology, i.e. the science dealing with animal behaviour, also include zoosemiotics and cognitive science, which explain of the occurrence of specific behaviours in terms of biology and physiology.
Źródło:
Roczniki Naukowe Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego; 2016, 12, 1
1733-7305
Pojawia się w:
Roczniki Naukowe Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
From the ethology of animals to the human ecology
Od etologii zwierząt do ekologii człowieka
Autorzy:
Łepko, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1062698.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
etologia
zwierzęta
ekologia człowieka
kultura
człowiek
ethology
animals
human ecology
culture
humans
Opis:
The title “From the ethology of animals to human ecology” acknowledges both the theories of evolution developed in numerous scientific fields of science, and the academic achievements of Konrad Lorenz and his partners, the development of which are shown through the order of studies they published, from the scope of classical ethology and the row of humanities, to philosophy and human ecology. Lorenz conducted an ethological examination of human culture, thereby uncovering its biological bases, its dynamics, social pathologies and means for overcoming them. Thanks to this Lorenz gained an insight into the character of the crisis of contemporary civilization, described and diagnosed it, presented the causes and proposed a cure. Lorenz recommended mobilizing efforts to create an ecological ethos for those surviving on Earth. Today it isn’t possible to predict the future of Homo sapiens on our planet, however, it is our duty to prepare for our struggle to survive. It is not only about survival but also about the preservation of the human way of life. This is a matter of biological and spiritual survival. Therefore, Lorenz’s ethological humanism takes on the mantle of a new ‘evolutionary humanism’.
Artykuł Od etologii zwierząt do ekologii człowieka dotyczy silnego wpływu darwinowskiej teorii ewolucji na kulturę europejską z przełomu XIX i XX w. W ślad za tym koncentruje uwagę na  osiągnięciach badawczych Konrada Lorenza i jego współpracowników. Ich rozwój uwidaczniają kolejne opracowania z zakresu humanistycznej relewancji etologii klasycznej, aż po filozofię i ekologię człowieka. Lorenz przeprowadził badanie etologiczne kultury ludzkiej, odkrywając w ten sposób jej biologiczne podstawy, jej dynamikę, społeczne patologie i sposoby ich przezwyciężania. Dzięki temu rozpoznał antropologiczny charakter kryzysu współczesnej cywilizacji, opisał go i zdiagnozował, przedstawił jego przyczyny i zaproponował antidotum. Tym samym stworzył teoretyczne podstawy etosu ekologicznego przetrwania cywilizowanej ludzkości. Choć dziś nie da się przewidzieć przyszłości Homo sapiens na naszej planecie, to jednak mamy obowiązek przygotować się do walki o przetrwanie. Nie chodzi przy tym jedynie o przetrwanie biologiczne, ale o zachowanie ludzkiego stylu życia. Z tej racji etologiczny humanizm Lorenza należy uznać za współczesną odmianę „humanizmu ewolucyjnego”.
Źródło:
Studia Ecologiae et Bioethicae; 2020, 18, 5; 193-202
1733-1218
Pojawia się w:
Studia Ecologiae et Bioethicae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Człowieczeństwo w ujęciu Jerzego Chmurzyńskiego
Humanity According to Jerzy Chmurzyński
Autorzy:
Perz, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22712998.pdf
Data publikacji:
2022-07-31
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Jerzy Chmurzyński
człowieczeństwo
osobliwość człowieka
etologia
ewolucja
kultura
humanity
the peculiarity of man
ethology
evolution
culture
Opis:
Człowieczeństwo to pojęcie, które oznacza cechy wspólne dla wszystkich ludzi, w tym ogół takich, które stanowią o różnicy gatunkowej pomiędzy człowiekiem a zwierzętami. Problem ten podejmował Jerzy Chmurzyński, entomolog, etolog i filozof, „ojciec polskiej etologii”, zadając pytanie: ile człowieka jest w zwierzęciu? Perspektywa badawcza etologii, przyjmując paradygmat ewolucyjny, obejmuje wszelkie organizmy żywe, zdolne do zachowania się. Artykuł przedstawia etologiczne ujęcie natury ludzkiej przez Chmurzyńskiego i formułowane na tej podstawie wnioski antropologiczne, etyczne i estetyczne. To ujęcie ukazuje z jednej strony zakorzenienie człowieka w świecie przyrody, a z drugiej takie cechy jego natury, nabyte w procesie ewolucji, które sprawiają, że człowiek przerasta poziom biologiczny. Wśród tych cech można wyróżnić: myślenie abstrakcyjne, język, etykę, estetykę i kulturę. Jerzy Chmurzyński, ukazując biologiczne korzenie człowieczeństwa, pomaga lepiej zrozumieć, co to znaczy: „być sobą w swojej ludzkiej naturze”. Wnioski w ten sposób formułowane stanowią formę „biologicznych drogowskazów”, które, mając uniwersalny charakter, mogą wzmocnić tradycyjny system etyczny, przeciwstawiając się zagrożeniu w postaci dewiacji zachowań Homo sapiens.
Humanity is a concept that denotes features common to all people, including features that constitute the differences between humans and other animal species. This issue was first taken up by Jerzy Chmurzyński, an entomologist, ethologist and philosopher, “the father of Polish ethology”, through the question: ‘to what extent are animals human?’ The scope of ethology, by adopting the evolutionary paradigm, includes all living organisms capable of behaving. This article focuses on Chmurzyński’s ethological approach to human nature and examines its anthropological, ethical and aesthetic implications. This approach shows, on the one hand, that man is a part of nature; on the other hand, it highlights the features man acquired in the process of evolution, which enable humans to exceed the animal level. Among such features, abstract thinking, language, ethics, aesthetics and culture can be singled out as the most distinctive of the human species. Jerzy Chmurzyński, by showing the biological roots of humanity allows us to better understand what it means to “be yourself in your human nature”. Furthermore, this type of reasoning leads to conclusions that can be taken to constitute universal, “biological signposts” that strengthen traditional value systems, countering the threats in the form of deviation from Homo sapiens behaviour.
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2022, 58, 1; 73-97
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The dispute over classical sociobiology
Spór o socjobiologię klasyczną
Autorzy:
Łepko, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1062825.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Edward O. Wilson
sociobiology
ethology
kin selection
debate over human nature
socjobiologia
etologia
dobór krewniaczy
spór o naturę ludzką
Opis:
“Sociobiology: New Synthesis” is a book written by W. O. Wilson, which in l975 started the famous dispute over sociobiology. The dispute is the contemporary version of the old one about the nature of man. The issue concerns the factor, which determines the behaviours of living organisms, especially human beings. Two groups took part in that dispute. On one side, there were sociobiologists under the leadership of Wilson. On other, there were left-wing scientists and students connected with Sociobiology Study Group of Science for the People. In the first stage, the dispute was very intense and political, however, it soon became more content-related. The dispute is not over yet. Both sides agreed to a ceasefire, but they are ready to open it at any time.
Sociobiology: New Synthesis to książka W. O. Wilsona, która w 1975 roku zapoczątkowała słynny spór o socjobiologię. Stanowi on współczesną odmianę kilkusetletniego sporu o istotę i naturę człowieka. Problem dotyczy czynnika determinującego zachowania istot żywych, w szczególności zaś człowieka. W spór zaangażowały się dwie strony. Z jednej byli to socjobiolodzy pod przewodnictwem Wilsona. Z drugiej strony zaś lewicowi naukowcy i studenci związani z Sociobiology Study Group of Science for the People. W pierwszej fazie spór przebiegał bardzo intensywnie i miał charakter polityczny. Z czasem złagodniał i przybrał charakter merytoryczny. Spór o socjobiologię trwa nadal. Obie jego strony zgodziły się na zawieszenie broni, zachowując gotowość do jej użycia przy każdej nadarzającej się ku temu okazji.
Źródło:
Studia Ecologiae et Bioethicae; 2020, 18, 5; 97-102
1733-1218
Pojawia się w:
Studia Ecologiae et Bioethicae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czasoprzestrzeń w zachowaniu zwierząt i człowieka
Autorzy:
Chmurzynski, J.A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/846186.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
Tematy:
etologia
zachowanie sie zwierzat
przestrzen
przemieszczanie sie zwierzat
zwierzeta filopatryczne
wiernosc miejscu
terytorium
czas
rytmicznosc
czasoprzestrzen
systemat przestrzenno-czasowy
zachowanie sie czlowieka
Źródło:
Wszechświat; 2012, 113, 04-06
0043-9592
Pojawia się w:
Wszechświat
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Paradygmat poznawczy etologicznej Szkoły Lorenza-Tinbergena
The Paradigm of Cognitive Ethological School of Lorenz – Tinbergen
Autorzy:
Sut, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/495699.pdf
Data publikacji:
2015-05-31
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego
Tematy:
etologia
zwierzęta
Konrad Lorenz
nauki behawioralne
zachowanie zwierząt
ethology
animals
behavioral sciences
animal behavior
Opis:
The concept of the titular paradigm pertains to the works of Thomas Kuhn who, in the 1960s of the last century, referred it to all types of human cognition, especially to scientific cognition identified with natural science. Many historians point to the fact that Konrad Lorenz, who is recognized as the founder of modern ethology, gathered a group of biologists respecting a uniform research methodology. The cooperation of Konrad Lorenz with Nikolaas Tinbergen, which often led to creative disputes, had a number of fundamental effects for ethology, the most important of them concerning the ethological theory of instinct and the ethological theory of the laws ruling the functioning of stimuli. The cooperation between Lorenz and Tinbergen resulted in the fact that today we can talk about Lorenz-Tinbergen school of ethology which assigns this field of knowledge a permanent place among other types of human cognition, especially among different branches of evolutionary biology.
Źródło:
Seminare. Poszukiwania naukowe; 2015, 36, 2; 61-71
1232-8766
Pojawia się w:
Seminare. Poszukiwania naukowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Spór o socjobiologię klasyczną
The dispute about classical sociobiology
Autorzy:
Łepko, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1817887.pdf
Data publikacji:
2003-12-31
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
socjobiologia
socjobiologia klasyczna
W. O. Wilson
etologia
dobór krewniaczy
spór o naturę ludzką
socjobiology
classical sociobiology
ethology
kin selection
debate over human nature
Opis:
Sociobiology: New Synthesis to książka W. O. Wilsona, która w 1975 roku zapoczątkowała słynny spór o socjobiologię. Stanowi on współczesną odmianę kilkusetletniego sporu o istotę i naturę człowieka. Problem dotyczy czynnika determinującego zachowania istot żywych, w szczególności zaś człowieka. W spór zaangażowały się dwie strony. Z jednej byli to socjobiolodzy pod przewodnictwem Wilsona. Z drugiej strony zaś lewicowi naukowcy i studenci związani z Sociobiology Study Group of Science for the People. W pierwszej fazie spór przebiegał bardzo intensywnie i miał charakter polityczny. Z czasem złagodniał i przybrał charakter merytoryczny. Spór o socjobiologię trwa nadal. Obie jego strony zgodziły się na zawieszenie broni, zachowując gotowość do jej użycia przy każdej nadarzającej się ku temu okazji.
“Sociobiology: New Synthesis” is a book written by W. O. Wilson, which in 1975 started the famous dispute about sociobiology. The dispute is the contemporary version of the old one about the nature of man. The issue concerns the factor, which determines the behaviors of living organisms, especially human beings. There were two groups who took part in that dispute. On one side, there were sociobiologists under the leadership of Wilson. On the other, there were left-wing scientists and students connected with the Sociobiology Study Group of Science for the People. In the first stage, the dispute was very intense and political, however, it soon became more content-related. The dispute is not over yet. Both sides agreed for a ceasefire, but they are ready to open it at any time.
Źródło:
Studia Ecologiae et Bioethicae; 2003, 1, 1; 223-230
1733-1218
Pojawia się w:
Studia Ecologiae et Bioethicae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Etologia i co dalej? Niektóre filozoficzne kwestie kształtujące badania zachowania zwierząt
Ethology and what next? Some philosophical questions influencing the research on animal behaviour
Autorzy:
Godzińska, Ewa Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/41175266.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
ethology
behavioural sciences
instinct
information flow
reductionism
law of parsimony
falsifiability
subjective processes
etologia
nauki behawioralne
instynkt
przepływ informacji
redukcjonizm
zasada oszczędności myślenia
falsyfikowalność
procesy subiektywne
Opis:
Zachowania zwierząt i ich uwarunkowania przyczynowe są przedmiotem zainteresowania licznych nauk behawioralnych. Jedną z najważniejszych klasycznych nauk behawioralnych jest etologia, której przedmiotem jest zarówno opis i kwantyfikacja zachowań, jak i analiza szerokiego spektrum ich uwarunkowań przyczynowych. Etologia kładzie też nacisk na znaczenie porównawczych badań behawioralnych oraz badań prowadzonych w warunkach terenowych. W klasycznej etologii specyficzne wzorce zachowania były ujmowane jako elementy hierarchicznie zorganizowanych systemów ogniskujących się wokół określonych funkcji. Pojęcie instynktu było jednak dalekie od jednoznaczności i współcześnie nie jest już w naukach behawioralnych często stosowane. Wiemy też, że przepływ pomiędzy poziomami organizacji w układzie nerwowym i wszelkich układach ożywionych jest wielokierunkowy. Zakładanie, że procesy rozgrywające się na wyższych poziomach organizacji układów ożywionych można i należy w całości wyjaśniać odwołując się do procesów rozgrywających się na niższych poziomach organizacji staje się więc w znacznym stopniu nieuzasadnione. Redukcjonizm w naukach behawioralnych ma też inne oblicze: tzw. zasady oszczędności myślenia stosowane podczas wyjaśniania obserwowanych zjawisk (brzytwa Ockhama, kanon Lloyda Morgana). Odkąd w metodologii badań naukowych zaczęła obowiązywać zasada falsyfikowalności Karla Poppera, w badaniach behawioralnych odchodzi się jednak od redukcjonistycznego wyjaśniania obserwowanych zjawisk i stosuje się podejście opierające się na doświadczalnym testowaniu kolejnych hipotez, proponujących różne alternatywne wyjaśnienia obserwowanych zjawisk, niekoniecznie najprostsze. Klasyczna etologia była tzw. obiektywistyczną nauką o zachowaniu się: jej zwolennicy nie negowali istnienia u zwierząt zjawisk subiektywnych, jednak odwoływanie się do nich nie było uznawane za wystarczające wyjaśnienie mechanizmów badanych zjawisk. Obecnie możemy jednak stawiać coraz śmielsze hipotezy dotyczące subiektywnych przeżyć zwierząt dzięki rozwojowi zaawansowanych technik neuroobrazowania, takich jak funkcjonalny rezonans magnetyczny (fMRI). Nauki behawioralne stale się rozwijają, a stosowane w nich metody ciągle się doskonalą. Można więc mieć nadzieję, że filozofia i nauki behawioralne jeszcze przez długi czas będą wspólnie wzbogacać naszą wiedzę o czynnikach kształtujących zachowanie zwierząt i człowieka.
Animal behaviour and its underlying causal factors are investigated by numerous behavioural sciences. Ethology, one of the most important classical behavioural sciences, is concerned with the description and quantification of behaviour and the analysis of a wide spectre of its causal factors. Ethology also lays stress on the importance of comparative behavioural research and field research. Specific behaviour paterns were considered by classical ethology as elements of hierarchically organised behavioural systems focused on specific functions. The notion of instinct was, however, far from unequivocal and is no more frequently used in behavioural sciences. We also know that information flow between the levels of organization existing in the nervous system and in living systems in general is multidirectional. The assumption that processes running on higher levels of organization can and should be explained solely in terms of processes running on lower levels becomes thus largely groundless. In behavioural sciences reductionism can manifest itself also as the so called law of parsimony adopted during explanations of observed phenomena (Occam’s razor, Lloyd Morgan’s canon). Since the introduction of Karl Popper’s falisifiability criterion to the methodology of scientific research, reductionistic explanations of observed phenomena are, however, less frequently proposed in behavioural sciences. Instead, an approach currently used involves experimental testing of sets of hypotheses proposing alternative explanations of the observed phenomena, not necessarily the simplest ones. Classical ethology was the so called objectivist science of behaviour: its adherents did not deny the existence of subjective phenomena in animals, however, explanations of mechanisms of investigated phenomena in terms of underlying subjective processes were not considered to be sufficient. Presently we may put forward increasingly daring hypotheses concerning subjective experiences of animals thanks to the development of advanced techniques of neuroimaging such as the functional magnetic resonance imaging (fMRI). Behavioural sciences are constantly progressing and their methods become increasingly sophisticated. We can thus hope that philosophy and behavioural sciences will continue during a long time yet to contribute jointly to achieve new insights enriching our knowledge on factors influencing animal and human behaviour.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2019, 7, 2; 69-89
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O czym myśli zwierzę?
Autorzy:
Chmurzynski, J.A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/849340.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
Tematy:
zwierzeta
myslenie
inteligencja
zoopsychologia
etologia
myslenie tworcze
myslenie abstrakcyjne
myslenie wyobrazeniowo-pojeciowe zob.myslenie abstrakcyjne
myslenie konkretne
myslenie obrazowo-ruchowe zob.myslenie konkretne
myslenie wyobrazeniowo-konkretne
Źródło:
Wszechświat; 2011, 112, 10-12
0043-9592
Pojawia się w:
Wszechświat
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O łowach - niemal wszystko
Autorzy:
Chmurzynski, J.A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/853891.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
Tematy:
etologia
zachowania lowieckie
elastycznosc behawioralna
polowania
strategie lowieckie
polowania bezposrednie
polowania indywidualne
polowanie na upatrzonego
polowanie uporczywe
polowanie z zasadzki
polowanie przypadkowe
polowania posrednie
polowania zbiorowe
Źródło:
Wszechświat; 2012, 113, 07-09
0043-9592
Pojawia się w:
Wszechświat
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Próba określenia potrzeb osób zwiedzających Warszawski Ogród Zoologiczny
An attempt to identify the needs of visitors to the Warsaw
Autorzy:
Mirecka, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/470783.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
etologia
ogród zoologiczny
ekspozycja
zachowanie się zwiedzających
ethology
zoological garden
exhibits
the behavior of visitors
Opis:
This article reviews research conducted in Warsaw’s Zoological Garden. The aim of the research was to define behavior and reactions of visitors. Examination was carried out on selected exhibitions: elephants, gorillas, jaguars, donkeys, and goats (3 newly-built and one traditional). 25 separate category of behaviors and reactions of visitors were evaluated in five social groups: F (female), F+Ch (female+child), M (male), M+Ch (male+child), and Ch (child). Behaviors and reactions were recorded in ordinal scale 0-1, and the total number of points revealed the most frequent behaviors and reactions. The results of this research indicate that there is a correlation among some behaviors and reactions, arrangement of exhibitions as well as a time of observation of displays. Another important finding was that the arrangement and the service had a great significance for increasing the attractiveness as well as educational value of an exhibition. The most interesting finding was that visitors watching modern naturalistic exhibits were making photographs of them even if the animals were hidden from their view. In general, therefore, it seems that modern naturalistic settings of animal exhibits are clearly more attractive for visitors than traditional ones.
W artykule przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych w Miejskim Ogrodzie Zoologicznym w Warszawie. Celem badań było określenie zachowań i reakcji osób zwiedzających Ogród Zoologiczny. Do badań zostały wybrane cztery ekspozycje. Trzy nowo pobudowane: dla jaguarów, goryli i słoni oraz jedną tradycyjną ekspozycję dla osła i kóz. Do obserwacji zachowań i reakcji zwiedzających – według 25 oddzielnych kategorii – wybrano pięć grup osób: K (kobieta), K+D (kobieta z dzieckiem), M (mężczyzna), M+D (mężczyzna z dzieckiem), D (dziecko). Zachowania i reakcje oceniano w skali porządkowej 0-1, a łączna liczba punktów ujmowała najczęstsze zachowania i reakcje. Wyniki tych badań wskazują, że istnieje korelacja między aranżacją miejsc widokowych a długością czasu spędzonego przy ekspozycji. Ponadto rozmieszczenie i obsługa ma wielkie znaczenie dla zwiększenia atrakcyjności, jak również wartości edukacyjnej ekspozycji. Najciekawszym odkryciem było to, że zwiedzający fotografowali nowoczesne naturalistyczne ekspozycje nawet jeśli zwierzęta były ukryte przed ich wzrokiem. Wydaje się, że dla zwiedzających współczesne naturalistyczne ekspozycje są atrakcyjniejsze niż tradycyjne ekspozycje.
Źródło:
Studia Ecologiae et Bioethicae; 2016, 14, 4; 27-47
1733-1218
Pojawia się w:
Studia Ecologiae et Bioethicae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 28

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies