- Tytuł:
-
Mury kamienne wysp bałtyckich
The Balitic Sea Islands dry stone walls - Autorzy:
-
Grzesiak, Dorota
Trzepierczyński, Janusz - Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/115239.pdf
- Data publikacji:
- 2018
- Wydawca:
- Wyższa Szkoła Techniczna w Katowicach
- Tematy:
-
wyspy bałtyckie
kamień budowlany
suche mury kamienne
architektura kamienna
Baltic Sea lslands
building stone
dry stone walIs
stone architecture - Opis:
-
Gotlandia od XII w. była wiodącym ośrodkiem kamieniarsko-rzeźbiarskim na Bałtyku,
gdzie w licznych warsztatach wytwarzano wyroby eksportowane do państw wokół Morza
Bałtyckiego, a także do Szkocji. Na terenie Rzeczypospolitej wyroby te rozprowadzano
przez port w Gdańsku aż po Lwów. Rzemieślnicy z Gotlandii otwierali warsztaty na terenie
naszego kraju, w których przerabiano miejscowy materiał skalny. Jednak najstarszymi
budowlami wykonanymi z miejscowego kamienia na wyspach bałtyckich: Gotlandii,
Olandii, Bornholmie, Christians0, Saremie, Hi umie i Wyspach Alandzkich (rys. 1) są suche
mury kamienne. Prace archeologiczne dowiodły, że budowano je już w epoce neolitu,
w średniowieczu aż poczasywspółczesne. Podstawowym zadaniem muru było wytyczenie
granicy gospodarstwa oraz zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańcom, zagrodzenie
zwierząt hodowlanych, jak również ochrona przed wiatrem. Mury układano także wzdłuż
dróg, wokół pastwisk, łąk, pól i lasów. Ze względu na użyty materiał skalny mury były
budowane ze skał osadowych głównie wapieni, głazów narzutowych nazywanych też
eratykami lub kamieniem polnym, oraz mury mieszane eratykowo-wapienne. Mury
kamienne przetrwały do czasów współczesnych, nadal spełniają swoją funkcję i stanowią
nieodłączny element krajobrazu wysp bałtyckich. Rząd Szwecji aktywnie wspiera
odbudowę i budowę nowych murów tradycyjną technologią z lokalnego kamienia.
W blokach skalnych muru są zapisane cechy środowisk geologicznych morskiego,
magmowego, metamorficznego i glacjalnego, w których powstały dane skały. Rozpoznać
można również zawartą, zwłaszcza w blokach wapiennych, obfitą faunę żyjącą w morzach
ordowickim i sylurskim oraz na jej podstawie określać wiek skał. Mury wysp bałtyckich
to nie tylko nierozłączny element krajobrazu, ale również bogate źródło wiedzy na temat
techniki ich statecznego budowania oraz genezy i wieku skał.
Gothland since 12th century was a leading centrum of stone and sculpture in the Baltic area, with many stone ateliers (manufactures) famous for their different articles made for export to the countries in the Baltic Sea territory, even to Scotland. In Poland, these articles were distributed by the port in Gdansk to Lvov. Producents from Gothland had also their stone and sculpture manufactures in the territory of Poland, where local rocks were processed. However, the oldest buildings are stone walls characteristic for Gothland, Oland, Bornholm, Christians0, Saaremaa, Hiiumaa and the Aland lslands. Archeologists proved that the stone walls were built in the Neolith, the Middle Ages and are steel popular at present. Essential aim of the stone wali was to inclose the farm, secure people and breeding animals, and also protect against wind. The walls were situated along routs, around pastures, fields and forests. The walls were built from sedimentary rocks, mostly limestones, erratics or both of erratics and limestones. Historical dry stone walls are integral element of landscape of the Baltic lslands up today. The Government of Sweden actively supports restoration and wal I-building from local stones according to stone-work and sculpture traditional technology. In stone blocks some features of geologi cal environments i.e. igneous, metamorphic and glacial are reflected. In limestone blocks, fossils of the Ordovician and Silurian fauna can be observed. Property - line walls in the Baltic lslands are integral part of landscape and also rich sourse of knowledge about their building stability as well as genesis and age of the rocks. - Źródło:
-
Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Technicznej w Katowicach; 2018, 10; 27-47
2082-7016
2450-5552 - Pojawia się w:
- Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Technicznej w Katowicach
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł