Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "philosophy" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-13 z 13
    Tytuł:
    Filozofia informatyki – młoda dyscyplina z długą historią
    Autorzy:
    Polak, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/691152.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    philosophy of computer science
    philosophy of computing
    anthology
    Opis:
    In this publication R. Murawski's anthology of philosophy of computing was reviewed. This review shows that this branch of philosophy is considered as quite new, but it has a long history. Murawski's book is a very good introduction to philosophy of computing - both for IT professionals and students of philosophy.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2016, 61; 221-226
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rękopisy Mariana Smoluchowskiego – ważne źródło do studiów nad filozofią w nauce
    Marian Smoluchowskis manuscripts - important source for philosophy in science
    Autorzy:
    Polak, Paweł
    Dziekan, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/691092.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    Marian Smoluchowski
    philosophy in science
    history of science
    Polish philosophy
    philosophy on nature in Krakow
    Opis:
    The aim of tis article is to present the selected Marian Smoluchowski's manuscripts to be published in this volume. At the beginning, a history and current state of research of his manusript legacy was showed. Next there were characterized a philosophical significance of his unpublished manuscripts and a short analysis of the manuscripts published in this volume. At the end of the article the details about the current edition of Smoluchowski's manuscripts were described.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2017, 62; 141-169
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Badania nad historią filozofii przyrody i historią nauki
    Research in the History of Philosophy of Nature and the History of Science
    Autorzy:
    Mączka, Janusz
    Skoczny, Włodzimierz
    Koleżyński, Andrzej
    Polak, Paweł
    Karolczak, Maria
    Sieńko, Dorota
    Dziekan, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690554.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    philosophy in science
    philosophy of science
    history of science
    OBI
    Opis:
    This is a review of research conducted by the Center for Interdisciplinary Studies and the Copernicus Center for Interdisciplinary Studies in the field of the history of philosophy of nature and the history of philosophy of science in Poland in the inter-war period. In spite of the domination of positivistic philosophy that tended to ignore philosophy of nature, this kind of philosophizing was quite popular in Poland. The review begins with a summary of works related to the history of science, and then deals, in some detail, with works on the theory of evolution and the theory of relativity, especially with their philosophical aspects. The remaining part of the review is devoted to the principal personalities of that period, namely: Władysław Heinrich, Władysław Natanson, Tadeusz Grabowski, Marian Smoluchowski, Zygmunt Zawirski and Joachim Metallmann.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2012, 50; 10-40
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Why is neuron modeling of particular philosophical interest?
    Autorzy:
    Polak, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28763400.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    neuron modeling
    sub-neuron modeling
    computational modeling
    analog computation
    philosophy in science
    philosophy of biology
    philosophy of computing
    Opis:
    This review article discusses Andrzej Bielecki’s book Models of Neurons and Perceptrons: Selected Problems and Challenges, as published by Springer International Publishing. This work exemplifies “philosophy in science” by adopting a broad, multidisciplinary perspective for the issues related to the simulation of neurons and neural networks, and the author has addressed many of the important philosophical assumptions that are entangled in this area of modeling. Bielecki also raises several important methodological issues about modeling. This book is recommended for any philosophers who wish to learn more about the current state of neural modeling and find inspiration for a deeper philosophical reflection on the subject.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2022, 73; 347-356
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stanisław Lem’s Visions of a Technological Future: Toward Philosophy in Technology
    Autorzy:
    Polak, Paweł
    Krzanowski, Roman
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31234053.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
    Tematy:
    Stanisław Lem
    visions of technology
    technological future
    philosophy of technology
    philosophy in technology
    Opis:
    Stanisław Lem is mostly known as a sci-fi writer and not widely perceived as a visionary of the cyber age, despite the fact that he foresaw the future of information technology better than most scientific experts. Indeed, his visions of future information-based societies have proved to be remarkably accurate. Lem’s stories fuse together elements of fantasy, philosophy, and science, but what we can really learn from them is the nature of humanity, technology, and philosophy, as well as the values of technological prophecies. Moreover, Lem gave birth to, without naming it as such, the concept of philosophy in technology, which is a perspective on technology and philosophy that explores the deep implicit philosophical foundations of technology and humanity.
    Źródło:
    Filozofia i Nauka; 2022, 10; 41-50
    2300-4711
    2545-1936
    Pojawia się w:
    Filozofia i Nauka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Philosophy in technology: A research program
    Autorzy:
    Polak, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31804079.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    filozofia w technice
    filozofia techniki
    przyszłość techniki
    perspektywa inżynieryjna
    etyka sztucznej inteligencji
    fronesis
    philosophy in technology
    philosophy of technology
    engineering perspective
    semantic gap
    philosophy in science
    theology
    Opis:
    Philosophy in technology is a research program that studies the philosophical roots of engineering and technology. Technologists, by virtue of their education, believe that the limits, goals, possibilities, and effects of technology on society and humankind are exclusively technological problems, hence their solutions must lie exclusively in technology. In contrast, philosophy in technology asserts that the resolutions to these problems need to be rooted in an understanding of their philosophical origins. This program paper defines the objectives of philosophy in technology, the kinds of questions it explores, the methods it uses, and how it differs from the philosophy of technology.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2023, 75; 59-81
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Beyond epistemic concepts of information: The case of ontological information as philosophy in science
    Autorzy:
    Polak, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28763397.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    ontological information
    philosophy in science
    Mark Burgin
    Opis:
    This review article discusses the book of Roman Krzanowski, Ontological Information: Information in the Physical World, which is published by World Scientific. Krzanowski’s book makes a very important contribution to the contemporary discussion about the nature of information. The author analyzes the concept of ontological information and its uses in the works of scientists from various disciplines, resulting in an innovative and inspiring analysis that every philosopher involved in the philosophy of information should read.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2022, 73; 335-345
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Znaczenie refleksji historycznej dla współczesnej filozofii przyrody. Zarys przykładowego programu badawczego
    The importance of historical considerations for philosophy in science (philosophy of nature). An outline of an exemplary research program
    Autorzy:
    Polak, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/431011.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    philosophy in science
    time
    filozofia w nauce
    czas
    Opis:
    In this paper the importance of the history of the philosophy of nature for this field of philosophy is examined. It is also shown why the history of philosophy in science (philosophy of nature) is important for Polish philosophy. Next, some selected issues of the historiography of this field are examined. It is suggested, that an interesting perspective of investigations is the one, which shows the development of the Polish philosophy of nature from the point of view of the development of philosophical reflections on the issue of time in the period 1900–1939.
    W artykule poddano analizie znaczenie filozoficznej refleksji nad dziejami filozofii przyrody dla rozwoju współczesnej filozofii przyrody. Wskazuje się również, dlaczego historia filozofii przyrody jest ważna dla polskiej filozofii. Następnie analizom poddano wybrane zagadnienia związane z historiografią dziejów filozofii przyrody. Zaproponowano również interesującą perspektywę badań, jaką jest ujęcie dziejów polskiej filozofii przyrody w latach 1900–1939 z punktu wiedzenia rozważań nad zagadnieniem czasu.
    Źródło:
    Studia Philosophiae Christianae; 2013, 49, 3; 25-42
    0585-5470
    Pojawia się w:
    Studia Philosophiae Christianae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Modelowanie komputerowe w filozofii – uwagi metodologiczne
    Computational modelling in philosophy – some methodological remarks
    Autorzy:
    Polak, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/41318682.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
    Tematy:
    Computational modeling
    methodology of philosophy
    defining technology
    modelowanie komputerowe
    metodologia filozofii
    technologia definiująca
    Opis:
    Modelowanie komputerowe odgrywa istotną rolę we współczesnej nauce. Epistemologiczna rola, jaką odgrywają takie modele oraz prowadzone na ich bazie symulacje skłaniają do postawienia pytań o możliwe użycie podobnych metod w filozofii. Pomysły wykorzystania narzędzi matematycznych do sformułowania koncepcji filozoficznych sięgają czasów Barucha Spinozy i Isaaca Newtona. Newtonowska filozofia przyrody stała się przykładem udanego zastosowania matematycznych rozwa- żań do opisu przyrody na poziomie fundamentalnym. Oczywiście podejście Newtona otworzyło zarówno nowe obszary badań w fizyce, jak i stało się źródłem dla nowych rozważań o rzeczywistości fizycznej. Według Michała Hellera niektóre teorie fizyczne można traktować jako specyficzne formalizacje koncepcji filozoficznych. Modelowanie komputerowe w filozofii może być traktowane jako rozszerzenie tej idei, co będę starał się ukazać w niniejszym artykule. Będę również rozważał rolę modelowania komputerowego jako źródła nowych metafor filozoficznych zgodnie z koncepcją technologii definiującej D. J. Boltera. Rozważania te wiodą do konkluzji mówiącej, że w metodologii filozofii zachodzą istotne zmiany. Nowe podejście nie sugeruje odrzucenia bądź zanegowania dotychczasowych metod, a wskazuje raczej nowe narzędzie analityczne filozofii i źródło inspirujących metafor.
    Computational modeling plays an important role in the methodology of contemporary science. The epistemological role of modeling and simulations leads to questions about a possible use of this method in philosophy. Attempts to use some mathematical tools to formulate philosophical concepts trace back to Spinoza and Newton. Newtonian natural philosophy became an example of successful use of mathematical thinking to describe the fundamental level of nature. Newton’s approach has initiated a new scientific field of research in physics and at the same time his system has become a source of new philosophical considerations about physical reality. According to Michael Heller, some physical theories may be treated as the formalizations of philosophical conceptions. Computational modeling may be an extension of this idea; this is what I would like to present in the article. I also consider computational modeling in philosophy as a source of new philosophical metaphors; this idea has been proposed in David J. Bolter’s conception of defining technology. The consideration leads to the following conclusion: In the methodology of philosophy significant changes have been taking place; the new approach do not make traditional methods obsolete, it is rather a new analytical tools for philosophy and a source of inspiring metaphors.
    Źródło:
    Filozofia i Nauka; 2020, 8, 1; 203-212
    2300-4711
    2545-1936
    Pojawia się w:
    Filozofia i Nauka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Current perspectives on the development of the philosophy of informatics (with a special regard to some Polish philosophers)
    Autorzy:
    Polak, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/691002.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    philosophy of informatics
    pancomputationalism
    methodology of informatics
    informationistic worldview
    mathematical computability of the world
    Opis:
    This article is an overview of the philosophy of informatics with a special regard to some Polish philosophers. It juxtaposes the informationistic worldview with the long-prevailing mechanical conceptualization of nature before introducing the metaphysical perspective of the information revolution in sciences. The article shows also how ontic pancomputationalism – regarded as an update to structural realism – could enrich the philosophical research in some classical topics. The paper concludes with a discussion of the philosophy of Jan Salamucha, a philosopher from the Cracow Circle (1903–1944) whose ideas could be inspiring for today’s philosophy of informatics in Cracow.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2017, 63; 77-100
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Philosophy in science – a case study of the reception of the Special and the General Theory of Relativity in Kraków and Lwów before 1925
    Filozofia w nauce – studium przypadku recepcji szczególnej i ogólnej teorii względności w Krakowie oraz we Lwowie przed rokiem 1925
    Autorzy:
    Polak, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/783498.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Umiejętności
    Tematy:
    history of physics
    philosophy of science
    philosophy in science, philosophy of physics
    Special Theory of Relativity
    General Theory of Relativity
    Albert Einstein
    Ernst Mach
    Bronislaw Biegeleisen
    Maksymilian T. Huber
    Stanislaw Loria
    Zygmunt Zawirski
    Stanislaw Zaremba
    Tadeusz Banachiewicz
    Lwów
    Kraków
    historia fizyki
    filozofia przyrody
    filozofia w nauce
    filozofia fizyki
    szczególna teoria względności
    ogólna teoria względności
    Bronisław Biegeleisen
    Stanisław Loria
    Stanisław Zaremba
    Opis:
    A centenary of Einstein’s General Theory of Relativity brings forward some questions with regard to the impact of Einstein’s theory on philosophy. This theory, and the chronologically earlier Special Theory of Relativity, have had many important philosophical implications. In Poland they provoked interesting philosophical discussions before WWII. The history of those discussions reveals numerous noteworthy facts concerning the relationships between mathematics, physics and philosophy. A case study of the reception of the Special and General Theory of Relativity in Kraków and Lwów before 1925 focuses on the peculiar specificity of exact sciences and philosophy in Polish Galicia. The concept of “philosophy in science” coined by Michael Heller is particularly suitable for describing this specificity. The article begins with a short overview of the early reception of the Special Theory of Relativity in Kraków. Next, it shows how the discussions during the 10th and 11th Congresses of Polish Physicians and Natural Scientists (Lwów 1907, Kraków 1911) influenced the reception of the STR. What is also discussed are the roots of the specificity of the reception in Lwów, i.e. the influence of the considerations about the foundations of mechanics and a public philosophical debate around Einstein’s theories. In order to demonstrate how different the reception of these theories was in Kraków, a description is provided of a methodological debate between S. Zaremba and T. Banachiewicz. Some notes are also added about the concurrent styles of philosophy of science (philosophy of nature). The article ends with conclusions about the specificity of Kraków’s and Lwów’s styles of philosophy in science. This study reveals that in this period Einstein’s theories significantly stimulated philosophical considerations in Poland. These considerations have become an important supplement to the scientific activity in Kraków and Lwów.
    Setna rocznica sformułowania przez Alberta Einsteina ogólnej teorii względności jest doskonałą okazją do ponownego postawienia pytań o wpływ wspomnianej teorii na filozofię. Interesującą perspektywę oferują badania z zakresu historii nauki i historii filozofii, które pozwalają dokładniej przyjrzeć się procesowi recepcji wspomnianej teorii. Proces ten jest ważnym źródłem wiedzy o kształtowaniu się relacji nauk przyrodniczych i filozofii, gdyż poprzez analizę wskazywanych trudności i kontrowersji pozwala zidentyfikować wiele ukrytych założeń o charakterze filozoficznym, które trudno dostrzec na innych etapach rozwoju nauki. Dzięki temu analiza procesu recepcji nowych teorii naukowych staje się wyróżnionym przedmiotem analiz relacji matematyki, nauk przyrodniczych i filozofii. Z tych względów warto przyjrzeć się interesującym dyskusjom i polemikom, które miały miejsce w obrębie nauki polskiej. Szczególnie interesujące polemiki i dyskusje wokół teorii względności rozegrały się w Krakowie i we Lwowie przed rokiem 1925. Wspomniane ośrodki zostały wybrane również z tego względu, że w początkach XX wieku, wykorzystując możliwości polityczno-kulturalne powstałe w związku z istnieniem stosunkowo szerokiego zakresu autonomii Galicji, stały się one najważniejszymi centrami rozwoju nauki polskiej. Sytuacja ta zadecydowała również o połączeniu wymienionych ośrodków stosunkowo silną siecią powiązań, widocznych szczególnie na gruncie fizyki. W obu miastach powstała również specyficzna (choć z zachowaniem pewnych lokalnych odrębności) odmiana refleksji nad nauką, którą dogodnie jest określić przy pomocy pojęcia „filozofii w nauce” stworzonego przez M. Hellera. Opracowanie rozpoczyna się od krótkiego przybliżenia historii recepcji szczególnej teorii względności w Krakowie. W procesie tym najistotniejszą rolę odegrał August Witkowski, który już w 1905 roku docenił znaczenie pierwszych prac Einsteina. Kolejne punkty zwrotne w procesie recepcji teorii Einsteina wyznaczyły dwa kolejne Zjazdy Lekarzy i Przyrodników Polskich, które odbyły się kolejno we Lwowie w 1907 r. i w Krakowie w 1911 r. Pierwszy z nich zadecydował o popularyzacji idei relatywistycznych pośród przyrodników polskich, a kolejny – o popularyzacji ich wśród filozofów. Dla zrozumienia lokalnej specyfiki filozoficznych rozważań prowadzonych w ośrodku lwowskim odwołamy się do rozwoju recepcji wokół podstaw mechaniki. Zagadnienie to szczególnie mocno interesowało lwowskich uczonych z tej racji, że Lwów był do 1915 roku jedynym polskim ośrodkiem akademickim rozwijającym nauki techniczne i koncentrował w naturalny sposób większość polskich uczonych zajmujących się nauką mechaniki. To właśnie środowiska związane z lwowską Szkołą Politechniczną odegrały ważną rolę w późniejszych dyskusjach wokół szczególnej i ogólnej teorii względności. W dalszej kolejności szkicowo zaprezentowana zostanie lwowska polemika wokół teorii względności i dla kontrastu ukazana zostanie o wiele krótsza polemika rozgrywająca się w Krakowie. Szczególna uwaga zostanie poświęcona dorobkowi Zygmunta Zawirskiego, który w swej działalności podjął problematykę poruszoną w obu ośrodkach i przedstawił najbardziej interesujące rozważania ukazujące nowoczesną wizję filozofii uprawianej w ścisłym kontakcie z naukami przyrodniczymi. Prezentowany styl filozofii w nauce rozwijany w Krakowie i Lwowie został również skrótowo skonfrontowany z konkurencyjnymi filozoficznymi reakcjami na teorie Einsteina: z refleksją rozwijaną w obrębie Szkoły Lwowsko-Warszawskiej (Kazimierz Ajdukiewicz) i z wybraną refleksją neoscholastyczną (Feliks Hortyński SJ, Ludwik Wrzoł SJ, Jan Stepa). Na tym tle lepiej można dostrzec specyfikę filozofii analizowanej w tym studium przypadku – najważniejsze uwagi na ten temat zostały zawarte w zakończeniu niniejszej pracy. Niniejszy artykuł ukazuje fakt, że szczególna i ogólna teoria względności Einsteina znacząco wpłynęły na rozwój refleksji filozoficznej w Polsce. Warto również zaznaczyć, że refleksja filozoficzna stała się w opisywanym okresie ważnym uzupełnieniem pracy naukowej przyrodników, co decyduje również o specyfice rozwoju ówczesnej nauki.
    Źródło:
    Studia Historiae Scientiarum; 2016, 15; 245-273
    2451-3202
    Pojawia się w:
    Studia Historiae Scientiarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ethics in autonomous robots as philosophy in silico: The study case of phronetic machine ethics
    Autorzy:
    Polak, Paweł
    Krzanowski, Roman
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/426819.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    computational modeling, digital humanities, machine ethics, autonomous robots, methodology of philosophy, methodology of ethics
    modelowanie komputerowe, cyfrowa humanistyka, etyka maszyn, roboty autonomiczne, metodologia filozofii, metodologia etyki
    Opis:
    The paper explores the application of computing science to the modeling of the ethical concepts. The modeling in computers is denoted as in silico modeling. The in silico method has found applications in biology, chemistry, cosmology, sociology among others. The applications of in silico modeling to philosophical problems (like ethics) are rather infrequent. Yet, the approach discussed in the paper holds the promise of not only facilitating the development of ethical robotics but it also may provide the insights into the philosophical problems themselves (by explicating their implicit structures). The paper provides also a brief overview of the concept of modeling in silico in historical and current contexts
    W artykule przestawiono zastosowanie narzędzi informatycznych do modelowania koncepcji etycznych. Komputerowe modelowanie nazywane jest modelowaniem in silico. Metody tego typu mają zastosowania m.in. w biologii, chemii, kosmologii, socjologii. Rzadko jednak stosuje się to podejście do modelowania problemów filozoficznych (jak etyka). Obecnie wydaje się ono obiecujące nie tylko dla uproszczenia rozwoju etycznych robotów, ale i dla głębszego wglądu w istotę filozoficznych problemów uwikłanych w kwestie związane z etyką maszyn (poprzez ukazanie ich wewnętrznej struktury). Artykuł ukazuje również zwięzły przegląd koncepcji modelowania w kontekście historycznym, jak i we współczesnym.
    Źródło:
    Logos i Ethos; 2020, 52
    0867-8308
    Pojawia się w:
    Logos i Ethos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The role of the history of science in Marian Smoluchowski’s scientific, didactic and philosophical activities
    Autorzy:
    Polak, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/783354.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Umiejętności
    Tematy:
    Marian Smoluchowski, history of physics, philosophy in science, history of science and didactics of physics, history of science and culture
    Marian Smoluchowski, historia fizyki, filozofia w nauce, historia nauki w dydaktyce fizyki, historia nauki a kultura
    Opis:
    Marian Smoluchowski (1872–1917) was an outstanding Polish physicist, known e.g. as a pioneer of statistical physics. His short paper about history of physics in Poland represents the initial study in this field. It was cited many times, creating the starting point for the historiography of physics in Poland. However, the role of history of science played in Smoluchowski’s activities was never systematically analyzed before. This article concentrates on three main domains of Smoluchowski’s activities involved with history of science: scientific, didactic and philosophical. It reveals that for Smoluchowski the importance of history of science was determined by its cultural impact. History of science played the important role in crystallization of his philosophical concepts, as well as in didactics revealing the internal dynamics of science and inspiring to new discoveries. The last issue is tied with specific methodological approach to physics called by Smoluchowski ‘romanticism of science’. This paper shows that Smoluchowski was not only a pioneer of history of physics in Poland, but also prepared some foundations for future development of this field of research.
    Marian Smoluchowski (1872–1917) był wybitnym polskim fizykiem, znanym m.in. jako pionier fizyki statystycznej. Jego krótka praca o historii fizyki w Polsce stanowi pionierskie opracowanie tego zagadnienia, była cytowana wiele razy, tworząc punkt wyjścia do dalszych badań nad historią fizyki w Polsce. Należy jednakże podkreślić, że nigdy nie poddano systematycznej analizie zagadnienia roli historii nauki w działalności naukowej Smoluchowskiego. W niniejszej pracy skupiono się na trzech obszarach działalności związanych z historią nauki: badawczym, dydaktycznym i filozoficznym. Wskazano, że doniosłość historii nauki dla Smoluchowskiego brała się z jej kulturowego znaczenia. Historia nauki odegrała ważną rolę w procesie krystalizacji koncepcji filozoficznych wybitnego fizyka, a także w dydaktyce fizyki, ukazując wewnętrzną dynamikę rozwoju nauki i inspirując do nowych odkryć. To ostatnie zagadnienie jest ściśle związane ze specyficznym podejściem metodologicznym Smoluchowskiego do fizyki, nazwanym przez niego „romantyzmem nauki”. W artykule wskazano nie tylko, że Smoluchowski jest pionierem historii fizyki w Polsce, ale też że przygotował podstawy dla przyszłego rozwoju tej dyscypliny.
    Źródło:
    Studia Historiae Scientiarum; 2019, 18
    2451-3202
    Pojawia się w:
    Studia Historiae Scientiarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-13 z 13

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies