Modelowanie komputerowe w filozofii – uwagi metodologiczne

Modelowanie komputerowe odgrywa istotną rolę we współczesnej nauce. Epistemologiczna rola, jaką odgrywają takie modele oraz prowadzone na ich bazie symulacje skłaniają do postawienia pytań o możliwe użycie podobnych metod w filozofii. Pomysły wykorzystania narzędzi matematycznych do sformułowania koncepcji filozoficznych sięgają czasów Barucha Spinozy i Isaaca Newtona. Newtonowska filozofia przyrody stała się przykładem udanego zastosowania matematycznych rozwa- żań do opisu przyrody na poziomie fundamentalnym. Oczywiście podejście Newtona otworzyło zarówno nowe obszary badań w fizyce, jak i stało się źródłem dla nowych rozważań o rzeczywistości fizycznej. Według Michała Hellera niektóre teorie fizyczne można traktować jako specyficzne formalizacje koncepcji filozoficznych. Modelowanie komputerowe w filozofii może być traktowane jako rozszerzenie tej idei, co będę starał się ukazać w niniejszym artykule. Będę również rozważał rolę modelowania komputerowego jako źródła nowych metafor filozoficznych zgodnie z koncepcją technologii definiującej D. J. Boltera. Rozważania te wiodą do konkluzji mówiącej, że w metodologii filozofii zachodzą istotne zmiany. Nowe podejście nie sugeruje odrzucenia bądź zanegowania dotychczasowych metod, a wskazuje raczej nowe narzędzie analityczne filozofii i źródło inspirujących metafor.

Computational modeling plays an important role in the methodology of contemporary science. The epistemological role of modeling and simulations leads to questions about a possible use of this method in philosophy. Attempts to use some mathematical tools to formulate philosophical concepts trace back to Spinoza and Newton. Newtonian natural philosophy became an example of successful use of mathematical thinking to describe the fundamental level of nature. Newton’s approach has initiated a new scientific field of research in physics and at the same time his system has become a source of new philosophical considerations about physical reality. According to Michael Heller, some physical theories may be treated as the formalizations of philosophical conceptions. Computational modeling may be an extension of this idea; this is what I would like to present in the article. I also consider computational modeling in philosophy as a source of new philosophical metaphors; this idea has been proposed in David J. Bolter’s conception of defining technology. The consideration leads to the following conclusion: In the methodology of philosophy significant changes have been taking place; the new approach do not make traditional methods obsolete, it is rather a new analytical tools for philosophy and a source of inspiring metaphors.