Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "policy" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-14 z 14
    Tytuł:
    The Concept of the Social Market Economy and Economic Policy as the Foundations of Economic Growth in the Federal Republic of Germany, After World War II
    Koncepcja społecznej gospodarki rynkowej a polityka gospodarcza jako podstawy wzrostu gospodarczego w Republice Federalnej Niemiec po II wojnie światowej
    Autorzy:
    Klimiuk, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/30028811.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Niemcy
    społeczna gospodarka rynkowa
    wzrost gospodarczy
    „niemiecki cud gospodarczy”
    reforma monetarna
    polityka fiskalna
    system finansowy i polityka pieniężna
    polityka handlu zagranicznego
    Social Market Economy
    Economic Growth
    “German economic miracle”
    currency reform
    fiscal policy
    financial system and monetary policy
    foreign trade policy
    Germany
    Opis:
    Początek lat 50. zamyka okres odbudowy gospodarek państw Europy Zachodniej zniszczonych na skutek działań wojennych. W większości krajów został już osiągnięty lub nieco przekroczony poziom rozwoju z okresu międzywojennego. Pod względem tempa produkcji RFN znacznie wyprzedziła swoich dotychczasowych głównych rywali ekonomicznych w Europie Zachodniej - Wielką Brytanię oraz Francję. W okresie 1950-1958 średnioroczne tempo wzrostu produkcji wynosiło w RFN 11%, podczas gdy w Wielkiej Brytanii - 2,6, a we Francji - 6,7%. Powojenny wzrost produkcji przemysłowej RFN, umożliwiający osiągnięcie już po kilku latach wyższego niż przed wojną poziomu rozwoju gospodarczego, nie był zjawiskiem nowym w historii gospodarczej Niemiec. Podobna tendencja wystąpiła w gospodarce niemieckiej w latach 20. XX wieku. Procesy te w literaturze ekonomicznej są określane jako „niemiecki cud gospodarczy” i są związane z koncepcją społecznej gospodarki rynkowej (SGR). Teoretyczne podstawy SGR stworzyła Szkoła Fryburska, zwana inaczej ordoliberalną.
    Źródło:
    Roczniki Ekonomii i Zarządzania; 2009, 1; 5-38
    2081-1837
    2544-5197
    Pojawia się w:
    Roczniki Ekonomii i Zarządzania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przemysł i polityka przemysłowa Polski w latach 1926–1929
    Polish Industry and Industrial Policy in the period 1926-1929
    Autorzy:
    Klimiuk, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/596473.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    Second Polish Republic, industry, industrial policy, economic situation, etatism
    Druga Rzeczpospolita; przemysł; polityka przemysłowa; koniunktura; etatyzm
    Opis:
    The advantageous business cycle conditions that prevailed in the global economy in the years 1926-29 affected Poland as well, where they were evident for a somewhat shorter time. The economic recovery caused the expansion of the domestic market for industrial goods, thanks to the improved situation in agriculture, increased employment, expanded inflow of foreign capital, and finally increased investments (both private and public). There was an increase in both the number of industrial plants and the number of employed, although they were unevenly distributed among various branches. It should be underlined that production growth recorded in the period was higher than the increase in the number of production plants – resulting in expanding production per plant. The structure of industrial employment also changed. In certain branches (such as mining, metallurgy and textiles), the share of employment in total industrial employment declined. The declining employment observed in the mining and metallurgy sector was paralleled by the growing number of workers engaged in the manufacturing sector. However, instead of narrowing, the disproportions in the industrialization of individual regions of the country actually widened. The most advanced level of development could be observed in the main industrial centers of Upper Silesia and in the central provinces of the country. However, the industrialization processes did not arrive in the most backward areas of Eastern Poland. The government's industrial policy pursued in the analyzed period was basically a liberal one, but in view of the level of the country’s economic development, weakness of private capital, and for reasons of national security the Polish government could not withdraw from direct participation in economic life and the role of the state expanded.
    Pomyślna koniunktura, jaka nastąpiła w gospodarce światowej w latach 1926–1929, objęła również Polskę, przy czym w naszym kraju trwała nieco krócej. Ożywienie gospodarcze wpłynęło na rozszerzenie rynku wewnętrznego na artykuły przemysłowe, co było wynikiem poprawy sytuacji w rolnictwie, zwiększenia zatrudnienia, dopływu kapitałów zagranicznych, wreszcie wzrostu inwestycji, tak prywatnych, jak i państwowych. Nastąpił wzrost liczby zakładów przemysłowych oraz liczby zatrudnionych, przy czym był on nierównomierny w poszczególnych gałęziach. Należy podkreślić, że w omawianym okresie wzrost produkcji był większy niż liczby zakładów, nastąpiło więc zwiększenie produkcji w przeliczeniu na jeden zakład. Zmieniła się struktura zatrudnienia w przemyśle. Zmniejszyło się zatrudnienie w niektórych gałęziach (w górnictwie, hutnictwie i włókiennictwie) w stosunku do ogółu zatrudnionych w przemyśle. Zmniejszyło się również zatrudnienie w górnictwie i hutnictwie na rzecz przemysłu przetwórczego. Nie zmniejszyły się natomiast, a nawet zostały pogłębione dysproporcje w uprzemysłowieniu poszczególnych regionów kraju. Największy rozwój można było zauważyć w głównych ośrodkach przemysłowych na Górnym Śląsku i w województwach centralnych. Procesy uprzemysłowienia nie objęły najbardziej zacofanych ziem Wschodniej Polski. Polityka przemysłowa rządu w analizowanym okresie była w zasadzie polityką liberalną, jednakże ze względu na stopień rozwoju gospodarczego kraju, słabość kapitału prywatnego, ze względu na bezpieczeństwo państwa itd. rząd nie mógł wycofać się z bezpośredniego udziału w życiu gospodarczym i faktyczna w nim rola państwa wzrastała.
    Źródło:
    Studia Prawno-Ekonomiczne; 2019, 111; 289-306
    0081-6841
    Pojawia się w:
    Studia Prawno-Ekonomiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Metody finansowania koniunktury gospodarczej w Niemczech. Polityka pieniężno-walutowa Banku Rzeszy w latach 1929–1939 (część II )
    Methods of financing the real economy in Germany. Reichsbank’s Monetary and foreign exchange policy in the period 1929–1939
    Autorzy:
    Klimiuk, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1030313.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Akademia Finansów i Biznesu Vistula
    Tematy:
    Niemcy
    Bank Rzeszy
    polityka pieniężna
    wierzyciele zagraniczni
    koniunktura gospodarcza
    Germany
    Reichsbank
    monetary policy
    foreign creditors
    economic condition
    Opis:
    W artykule przeanalizowano politykę pieniężno-walutową Banku Rzeszy w latach 1929–1939 ze zwróceniem szczególnej uwagi na jego podwójną rolę w tym okresie: jako źródło pieniądza, z którego finansowano potrzeby skarbu oraz najskuteczniejszy czynnik oddziaływania na rynek pieniężny i skarbowy. Głównym zadaniem polityki pieniężnej i walutowej Banku Rzeszy było przywrócenie zaufania do marki niemieckiej (Reichsmrek, RM) i utrzymanie jej kursu na poziomie parytetu. Chodziło przede wszystkim o zaufanie zagranicznych sfer finansowych, bowiem krajowe nie odgrywały żadnej roli na skutek dewastacji kapitalizacyjnej dokonanej przez hiperinflację. Plan Dewesa stworzył możliwości napływu zagranicznych kapitałów, które dostarczały dewiz będących prawnym zabezpieczeniem emisji not Banku Rzeszy. W dniu 15.06.1939 r. kanclerz Rzeszy podpisał nową ustawę o niemieckim Banku Rzeszy. Akt ten był wyrazem zmian, jakie nastąpiły w ostatnich latach w Niemczech w poglądach na rolę banku centralnego.
    The article analyzes the monetary and foreign exchange policy of the Reichsbank in the period 1929–1939 with particular attention given to the bank’s dual role in this period: as a source of money used to finance the state treasury’s needs and as the most effective actor affecting the money market and treasuries’ market. The main task of the Reichsbank’s monetary and exchange rate policy was to restore confidence in the German currency (the Reichsmark) to maintain its exchange rate at the level of parity. The main objective of such a policy was to gain and maintain the trust of foreign financial circles, since domestic ones did not play any role because of the devastation of capital caused by hyperinflation. Dewes’ plan created the possibility of an inflow of foreign capital, which provided foreign exchange serving as legal collateral for the issuance of the Reichsbank’s notes. On June 15, 1939, the Reich’s Chancellor signed a new act on the Germany’s Reichsbank. This act was an expression of changes that have taken place in the previous years in Germany concerning the views on the central bank’s role.
    Źródło:
    Społeczeństwo i Polityka; 2020, 3(64); 63-78
    1733-8050
    Pojawia się w:
    Społeczeństwo i Polityka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Metody finansowania koniunktury gospodarczej w Niemczech. Polityka pieniężno-walutowa Banku Rzeszy w latach 1929–1939 (część I)
    Methods of Financing the Real Economy in Germany. Reichsbank’s Monetary and foreign Exchange Policy in the Period 1929–1939
    Autorzy:
    Klimiuk, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/901684.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Akademia Finansów i Biznesu Vistula
    Tematy:
    Niemcy
    Bank Rzeszy
    polityka pieniężna
    wierzyciele zagraniczni
    koniunktura gospodarcza
    Germany
    Reichsbank
    monetary policy
    foreign creditors
    economic condition
    Opis:
    Artykuł zawiera analizę polityki pieniężno-walutowej Banku Rzeszy w latach 1929–39 ze zwróceniem szczególnej uwagi na jego podwójną rolę w tym okresie: było to źródło pieniądza, z którego finansowano potrzeby Skarbu Państwa oraz najskuteczniejszy czynnik oddziaływania na rynek pieniężny i skarbowy. Głównym zadaniem polityki pieniężnej i walutowej Banku Rzeszy było przywrócenie zaufania do marki niemieckiej i utrzymanie jej kursu na poziomie parytetu. Chodziło przede wszystkim o zaufanie zagranicznych sfer finansowych, bowiem krajowe nie odgrywały żadnej roli na skutek dewastacji kapitalizacyjnej dokonanej przez hiperinflację. Plan Dewesa stworzył możliwości napływu zagranicznych kapitałów, które dostarczały dewiz będących prawnym zabezpieczeniem emisji not Banku Rzeszy. 15 czerwca 1939 r. kanclerz Rzeszy podpisał nową ustawę o „niemieckim Banku Rzeszy”. Ustawa ta była wyrazem zmian, jakie nastąpiły w ostatnich latach w Niemczech w poglądach na rolę banku centralnego.
    The article analyzes the monetary and foreign exchange policy of the Reichsbank in the period 1929–1939 with particular attention given to the bank’s dual role in this period: as a source of money used to finance the state treasury’s needs and as the most effective actor affecting the money market and treasuries’ market. The main task of the Reichsbank’s monetary and exchange rate policy was to restore confidence in the German currency (the Reichsmark) to maintain its exchange rate at the level of parity. The main objective of such a policy was to gain and maintain the trust of foreign financial circles, since domestic ones did not play any role because of the devastation of capital caused by hyperinflation. Dewes’ plan created the possibility of an inflow of foreign capital, which provided foreign exchange serving as legal collateral for the issuance of the Reichsbank’s notes. On June 15, 1939, the Reich’s Chancellor signed a new act on the Germany’s Reichsbank. This act was an expression of changes that have taken place in the previous years in Germany concerning the views on the central bank’s role.
    Źródło:
    Społeczeństwo i Polityka; 2020, 1(62); 23-40
    1733-8050
    Pojawia się w:
    Społeczeństwo i Polityka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dlaczego Hiszpania nie radzi sobie w strefie euro? Analiza polityki pieniężnej banku Hiszpanii w latach 1990-1998
    Why does not Spain succeed in the euro zone? Analysis of monetary policy of the bank of Spain during the 1990-1998 period
    Autorzy:
    Klimiuk, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/446835.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Mazowiecka Uczelnia Publiczna w Płocku
    Tematy:
    Spanish economy
    the Bank of Spain
    monetary policy
    interest rates
    inflation
    gospodarka Hiszpanii
    Bank Hiszpanii
    polityka pieniężna
    stopy procentowe
    inflacja
    Opis:
    The period of 1990-1998 was a transitional stage in the Spanish economic policy. The main objective pursued in that period was to meet the convergence criteria of the country’s entry into the Economic and Monetary Union. This approach had a significant impact on the monetary policy of the Bank of Spain in the 1990s. In the first half of the 1990s the most important factors behind the growth of prices in Spain were wage pressures and repeated devaluations. The central bank in view of loose fiscal policy had to conduct a restrictive monetary policy to prevent a further increase in inflation.
    Okres 1990-1998 był etapem przejściowym w polityce gospodarczej Hiszpanii. Głównym celem, do którego dążono w tym okresie, było spełnienie warunków konwergencji, które umożliwiłby Hiszpanii wejście do Unii Gospodarczo-Walutowej. Osiągnięcie tego założenia wywarło znaczny wpływ na politykę pieniężną Banku Hiszpanii w latach 90. Najważniejszymi czynnikami wywołującymi wzrost cen w Hiszpanii w pierwszej połowie lat 90. były: presja płacowa oraz kilkakrotne dewaluacje. Bank centralny wobec luźnej polityki fiskalnej musiał prowadzić restrykcyjną politykę monetarną, aby nie dopuścić do dalszego zwiększania inflacji.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe PWSZ w Płocku. Nauki Ekonomiczne; 2016, 1(23); 385 - 404
    1644-888X
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe PWSZ w Płocku. Nauki Ekonomiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ekonomista ze Lwowa. Dorobek naukowy, poglądy i działalność publiczna Stanisława Głąbińskiego
    Autorzy:
    Klimiuk, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1374333.pdf
    Data publikacji:
    2020-06-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
    Tematy:
    Stanisław Głąbiński
    history school
    National Democracy
    social economy
    history of economic thought
    national economy
    national economic policy
    interwar period
    tax system
    international trade
    Opis:
    The article contains an analysis of the scientific achievements and views of the economist Stanisław Głąbiński, associated with Lviv. Polish economic thought in the interwar period developed in two opposite directions: theoretical and historical. The first of them dominated in the Krakow, Poznań and Warsaw centers, while the second was represented by economists associated with the Lviv and Warsaw centers. Głąbiński was the leading representative of the historical course at the University of Lviv. His economic views as well as political, social and economic activities deserve attention. Głąbiński’s socio-economic concepts were a reflection of his political views. His most important works from the period of the Second Polish Republic, ie two volumes of National Economics (Theory of National Economics – 1927 and National Economic Policy – 1928) and History of Economics – 1939 (volumes 1 and 2) are the best proof of this. Głąbiński has always tried to look at the essence of economic phenomena from the national point of view. Throughout his scientific activity he also proclaimed the creation of a new school in the science of economics – a national school whose theoretical basis would be the nation and the national idea. He left the individualism of the liberal school and examined the economic reality through the prism of national interest. He claimed that an abstract analysis of a personal interest that omits the national interest is only a hypothesis that does not explain the economic reality. Therefore, he proposed to supplement abstract research with research on the whole socio-economic reality: historical analyzes and comparison of the personal interest of economic entities with the general interest.
    Źródło:
    Przegląd Wschodnioeuropejski; 2020, XI, 1; 163-178
    2081-1128
    Pojawia się w:
    Przegląd Wschodnioeuropejski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Struktura i obroty handlowe między RFN a ZSRR w latach 70. XX w. jako przejaw postępującego spowolnienia i kryzysu gospodarczego Związku Radzieckiego
    The Structure and Trade Turnover of Germany-USSR in the 1970s as a Symptom of the Progressive Slowdown and Economic Crisis of the Soviet Union
    Autorzy:
    Klimiuk, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2146964.pdf
    Data publikacji:
    2022-04-20
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    RFN
    Związek Radziecki
    wymiana handlowa
    struktura eksportu i importu
    EWG
    surowce
    polityka handlowa
    West Germany
    Soviet Union
    trade exchange
    export and import structure
    raw materials
    EEC
    trade policy
    Opis:
    Artykuł analizuje ewolucję wymiany handlowej między RFN a Związkiem Radzieckim. W latach 70. XX w. nastąpiła jakościowa zmiana charakteru współpracy między obu krajami wywołana częściowym otwarciem ZSRR na kontakty gospodarcze z krajami zachodnimi (głównie z krajami należącymi do EWG). Charakteryzowała się ona rozwojem nowych form powiązań, które nie pomniejszyły jednak znaczenia tradycyjnej wymiany handlowej. Wymiana towarowa była nadal składnikiem organicznym każdej formy stosunków gospodarczych, w której materializowały się wszystkie inne płaszczyzny współpracy. Rozwój handlu zagranicznego tworzył przesłanki dla bardziej zaawansowanego współdziałania wraz z pogłębieniem międzynarodowego podziału pracy. Z kolei rozwój nowych form współpracy oddziaływał na dynamikę i strukturę wymiany towarowej oraz powodował jej zmiany jakościowe. Analiza wielkości i struktury wymiany handlowej Związku Radzieckiego, szczególnie z krajami wysoko rozwiniętymi, pozwala odpowiedzieć na pytanie, w jakim kierunku ewoluowała jego sytuacja gospodarcza oraz jaki charakter przybrały ówczesne trendy rozwojowe. W latach 70. podjęto próbę ratowania coraz bardziej nieefektywnego systemu nakazowo-rozdzielczego w ZSRR poprzez import kapitału (kredyty, pożyczki, inwestycje bezpośrednie) i technologii z Zachodu. Źródłem spłat kapitałów obcych oraz importu inwestycyjnego stał się eksport surowców (szczególnie ropy naftowej i gazu), będący efektem znacznego zwiększenia ich wydobycia. W wyniku prowadzonej polityki ZSRR stawał się w coraz większym stopniu krajem surowcowym i zapleczem ich dostaw do krajów wysoko rozwiniętych, w tym przede wszystkim do RFN. Artykuł powstał na podstawie studiów literaturowych oraz analiz statystycznych. Ma charakter analityczny.
    The author analyzes the evolution of trade exchange between West Germany and the Soviet Union. In the 1970s, there was a qualitative change in the nature of cooperation between the two countries, caused by the partial opening of the USSR to increasing eco-nomic contacts with Western countries (mainly with EEC countries). It was characterized by the development of new forms of ties, which, however, did not diminish the importance of traditional trade. Commodity exchange was still an organic component of every form of economic relationship, in which all other areas of cooperation materialized. The development of foreign trade created conditions for more advanced cooperation along with the deepening of the international division of labor. On the other hand, the development of new forms of cooperation influenced the dynamics and structure of commodity exchange and caused its qualitative changes. The analysis of the size and structure of the Soviet Union’s trade exchange, especially with highly developed countries, allows us to answer the questions in which direction its economic situation evolved and what nature and tendencies were adopted by the then development trends. The 1970s showed an attempt to save the increasingly ineffective command-and-distribution system in the USSR by importing capital (credits, loans, direct investments) and tech-nology from the West. The source of repayment of foreign capital and investment im-ports was the export of raw materials (especially oil and gas), which was the result of a significant increase in their extraction. As a result of the policy pursued, the USSR was becoming more and more a resource country and a base for their supplies for highly developed countries, including, in particular, West Germany. The article is based on literature studies and statistical analyzes. It is analytical in nature.
    Źródło:
    Historia i Polityka; 2022, 39 (46); 59-79
    1899-5160
    2391-7652
    Pojawia się w:
    Historia i Polityka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zmiany w strukturze gospodarczej Niemiec hitlerowskich w latach 30. XX w.
    Changes in the economic structure of Nazi Germany in the 1930s
    Autorzy:
    Klimiuk, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2050133.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Akademia Finansów i Biznesu Vistula
    Tematy:
    Niemcy hitlerowskie
    gospodarka wojenna
    produkcja zbrojeniowa
    Plan Czteroletni
    zwalczanie bezrobocia
    polityka samowystarczalności
    autarkia
    planowanie
    Nazi Germany
    war economy
    arms production
    Four-Year Plan
    combating unemployment
    self-sufficiency policy
    autarky
    planning
    Opis:
    Autor artykułu analizuje zmiany w strukturze instytucjonalnej oraz funkcjonalnej gospodarki, jakie nastąpiły w Niemczech hitlerowskich w latach 30. XX w. Ich celem było m.in. wzmocnienie roli państwa w życiu gospodarczym bez demontowania podstaw gospodarki kapitalistycznej, w tym własności prywatnej. Rola rynku jako regulatora procesów gospodarczych została znacznie ograniczona, ale nie zlikwidowana. Hitler otrzymał pełnomocnictwo do całkowitej przebudowy gospodarki Niemiec, która miała charakter kierowanej, czyli w praktyce państwo stosowało szeroki interwencjonizm obejmujący centralizm, planowanie i kontrolę państwową. W ramach faszystowskiego korporacjonizmu reglamentowano produkcję poszczególnych towarów oraz ograniczono działanie rynku. W październiku 1936 r. państwo hitlerowskie rozciągnęło interwencjonizm na wszystkie dziedziny gospodarki przez proklamowanie II Planu Czteroletniego oraz mianowanie nowego Komisarza do spraw Cen, którego zadaniem była już nie kontrola cen lecz ich wyznaczanie połączone z prawem „użycia wszystkich potrzebnych środków dla zabezpieczenia sprawiedliwych cen”. Głównym celem II Planu Czteroletniego było wyposażenie niemieckich sił zbrojnych w broń oraz przygotowanie Niemiec pod względem gospodarczym do prowadzenia wojny. W przygotowaniach gospodarki niemieckiej do wojny po ogłoszeniu II Planu Czteroletniego wyróżnia się jeszcze dwa podokresy. Pierwszy trwał do 1938 r., a głównym celem gospodarki było dążenie do samowystarczalności, jednak bez zmiany profilów produkcyjnych. Drugi okres rozpoczął się w 1938 r., kiedy gospodarka niemiecka weszła w stadium bezpośrednich przygotowań wojennych. Bezwzględny priorytet uzyskała wtedy produkcja na potrzeby wojenne.
    The article analyzes the changes in the institutional and functional structure of the economy that took place in Nazi Germany in the 1930s. strengthening the role of the state in economic life without, however, dismantling the foundations of the capitalist economy, including private property. The role of the market as a regulator of economic processes has been significantly reduced, but not eliminated. Hitler was given a power of attorney to completely rebuild the economy of Germany, which was in the nature of a managed economy, that is, in practice, the state applied interventionism, including centralism, planning and state control. As part of fascist corporatism, the production of individual goods was rationed and the operation of the market was limited. In October 1936, the Nazi state extended interventionism to all areas of the economy by proclaiming the Second Four-Year Plan and by appointing a new “Price Commissioner” whose task was no longer to control prices, but to set them together with the law of “using all necessary means to secure fair prices”. The main goal of the Second Four-Year Plan was to equip the German armed forces with weapons and to prepare Germany economically to wage war. Two more sub-periods are distinguished in the preparation of the German economy for the war following the announcement of the Second Four-Year Plan. The first one lasted until 1938, and the main goal of the economy was self-sufficiency, but without changing production profiles. The second period began in 1938, when the German economy entered the stage of direct war preparations. Production for war needs was then given absolute priority.
    Źródło:
    Społeczeństwo i Polityka; 2022, 1(70); 57-86
    1733-8050
    Pojawia się w:
    Społeczeństwo i Polityka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mechanizm cyklu koniunkturalnego a „nakręcanie” koniunktury gospodarczej. Doświadczenia lat trzydziestych w XX wieku
    The mechanism of the economic cycle and giving impetus to economy. The experience of 1930s
    Autorzy:
    Klimiuk, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/30145436.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    „nakręcanie” koniunktury
    roboty publiczne
    interwencjonizm państwowy
    cykl koniunkturalny
    inwestycje publiczne
    polityka deflacyjna
    Wielki Kryzys
    autarkiczne ożywienie gospodarcze
    Centralny Okręg Przemysłowy
    „giving impetus” to economy
    public works
    state interventionism
    business cycle
    public investment
    deflation policy
    Great Depression
    autarchic economic boom
    Central Industrial Region
    Opis:
    The article analyzes the mechanism of „giving impetus” to economy that was used in the 1930s (the period of the Great Depression). The mechanism was worked out on the level of the theory of economy at the end of the 1920s and the beginning of the 1930s and in a sense was an alternative and a complement for J. M. Keynes’ theory. Representatives of the Austrian School played a significant part in working out this conception. In „giving impetus” to economy a great significance was attached not only to public spending financed by the budget deficit, but also to properly carried out monetary policy. In Poland elements of this conception were used in 1936-1939, when „giving impetus” was closely connected with E. Kwiatkowski, the then Minister of State Treasury, and Deputy Prime Minister responsible for economy, and with the major economic project carried out in that time, that is the Central Industrial Region.
    Źródło:
    Roczniki Ekonomii i Zarządzania; 2011, 3; 49-110
    2081-1837
    2544-5197
    Pojawia się w:
    Roczniki Ekonomii i Zarządzania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wybrane elementy polityki zatrudnienia w RFN w okresie powojennym
    Selected Aspects of the Employment Policy in West Germany in the Post-War Period
    Autorzy:
    Klimiuk, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/30145605.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Republika Federalna Niemiec
    rynek pracy
    zasoby pracy
    polityka zatrudnienia
    bezrobocie
    struktura zatrudnienia
    oświata i szkolnictwo
    kwalifikacje siły roboczej
    niemiecki cud gospodarczy
    Federal Republic of Germany
    labour market
    work resources
    employment policy
    unemployment
    structure of employment
    education and schooling
    qualifications of workforce
    German economic miracle
    Opis:
    W RFN po II wojnie światowej istniały poważne niedociągnięcia w zakresie edukacji, natomiast struktura zatrudnienia była zgodna z ogólną tendencją. Sytuacja na rynku pracy podczas recesji należała do najkorzystniejszych. Niskiej stopie bezrobocia towarzyszył stosunkowo wysoki poziom zasiłków dla bezrobotnych, co wraz z niską stopą inflacji stawiało bezrobotnych w korzystnej sytuacji bytowej. Wysoko kwalifikowani pracownicy w połączeniu z nowoczesnymi środkami pracy pozwalały na osiągnięcie dużego przyrostu dochodu narodowego. Wydajność pracy w RFN odgrywała wówczas nadrzędną rolę wśród czynników wzrostu gospodarczego. Stosowanie wydajności pracy jako głównego czynnika tworzącego dochód narodowy charakteryzowało intensywną strategię wzrostu gospodarczego. Nacisk ze strony nowoczesnych technologii i chęć kontynuowania wysokiego tempa wzrostu gospodarczego w przyszłości zmusiło rządy krajów kapitalistycznych do nadrobienia zaległości w zakresie rozwoju systemu oświaty. Większości krajów kapitalistycznych udało się to uczynić w stosunkowo krótkim czasie podczas, gdy RFN zainteresowała się tym problemem stosunkowo późno, bo dopiero na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych ubiegłego wieku.
    In the Federal Republic of Germany of the post-war period the educational system had major deficiencies while the employment structure was in line with the general trend. The labour market under recession was among the best. Given a low unemployment rate, relatively high unemployment benefits combined with a low inflation rate all provided the jobless with a decent living standard. Highly qualified workers and modern work methods allowed the country to grow its GDP quickly. Work efficiency in West Germany played a superior role among other economic factors. The reliance on work efficiency as a vehicle for increased national income was the mainstay of the strategy of economic growth. The increasing importance of modern technologies and a desire to maintain a high growth rate in the future forced the governments of capitalist countries to make up for educational deficiencies of previous years. Most of the capitalist countries managed to achieve that in a relatively short period of time while West Germany dealt with this issue quite late, i.e. only in the late 1960s and early 1970s.
    Źródło:
    Roczniki Ekonomii i Zarządzania; 2015, 7, 1-2; 21-54
    2081-1837
    2544-5197
    Pojawia się w:
    Roczniki Ekonomii i Zarządzania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wybrane aspekty stosunków kredytowych i handlowych Związku Radzieckiego z krajami kapitalistycznymi w latach 1918-1940
    Selected Aspects of Credit and Commercial Relations Between the Soviet Union and Capitalist Countries in the Years 1918-1940
    Autorzy:
    Klimiuk, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/30145618.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Związek Radziecki
    rząd radziecki
    NEP
    gospodarka planowa
    stosunki kredytowe i handlowe
    industrializacja
    pięciolatka
    monopol handlu zagranicznego
    bilans handlowy
    umowy handlowe
    kredyty handlowe
    koncesje
    USSR
    Soviet government
    National Economic Policy
    planned economy
    credit and economic relations
    industrialisation
    5-year plan
    foreign trade monopoly
    trading balance
    commercial agreements
    commercial loans
    concessions
    Opis:
    W 1923 r. Związek Radziecki zaczął otrzymywać kredyty od firm zagranicznych na okres od 3 do 6 miesięcy. Pomimo oficjalnej blokady kredytowej prywatni przedsiębiorcy byli zainteresowani w ekspansji eksportowej na jeszcze nie zdobyty rynek radziecki. Ekspansja ta musiała być poparta akcją kredytową. Blokada kredytowa wpłynęła jednak na wysokie koszty kredytów udzielonych w pierwszym okresie odbudowy przez firmy i banki zagraniczne. Były to w początkowej fazie krótkoterminowe kredyty handlowe, przeznaczone w większości na finansowanie radzieckiego importu wyrobów gotowych, gdyż przeważała w tym okresie polityka interwencji towarowej. W latach 1921-1925 głównymi rodzajami kredytów zagranicznych związanych z importem radzieckim były: a) kupieckie kredyty wekslowe, b) kredyty akceptacyjno-rembursowe banków zagranicznych. Począwszy od 1926 r. rządy krajów kapitalistycznych zaczęły udzielać wsparcia przedsiębiorstwom przemysłowym eksportującym towary do ZSRR na warunkach kredytów wekslowych. Za otrzymaną gwarancję ze strony państwa eksporterzy musieli płacić odpowiednim organom prowizję, którą z kolei wraz z odsetkami od kredytu zobowiązane były im zwrócić radzieckie organizacje importowe. Podstawową zasadą polityki handlowej Związku Radzieckiego w latach 1918-1940 było dostosowanie importu do określonych w planie potrzeb. Ogólny państwowy plan handlowy zawierał zestawienie przewidywanych ilości eksportu oraz dostosowany i zaprojektowany do tego import. Starano się w ten sposób uzyskać dodatni bilans handlowy. Na mocy zatwierdzonego planu Komisariat Handlu Zagranicznego, korzystając ze środków uzyskanych z eksportu, realizował plan importu, zakupując za granicą towary na możliwie dogodnych warunkach. W ciągu roku operacyjnego dokonywana była kontrola eksportu i w stosunku do jego postępów wydawano zezwolenia na przywóz do ZSRR (w formie licencji), które wymieniały kraj, rodzaj towaru oraz kwotę, na jaką należało zakupić dany towar.
    In 1923 the Soviet Union began to receive credits from foreign firms for periods of 3 to 6 months. Despite an official credit blockade private entrepreneurs were interested in expanding their businesses into the yet unexplored Soviet market. This expansion had to rely on lending activity. However, the blockade made foreign bank and company loans expensive in the first period of reconstruction. Initially, these were short-term commercial credits, mostly intended to finance the Soviet imports of finished products since the circulation of goods was mostly regulated by the State interventionist policy at that time. In the years 1921–1925, the major types of foreign credits associated with Soviet imports were: a) trade credits secured with bills of exchange, b) acceptance-reimbursement credits of foreign banks. Starting in 1926 the governments of capitalist countries began to support industrial companies exporting goods to the USSR on credits secured with bills of exchange. Exporters had to pay a commission to certain institutions for guarantees they were given by the State. The commission along with interest on the credits was reimbursable by the Soviet import organisations. The basic rule of the trading policy in the Soviet Union of 1918–1940 was to adjust imports to a particular demand specified in the plan. The general State trading plan established assumed volumes of export and relevant imports. In this way, a positive trade balance was attempted. Using the endorsed plan as the starting point and the resources coming from exports, the Commissariat of Foreign Trade executed the plan of imports buying goods abroad on convenient terms. During the fiscal year, exports were monitored and based on its volume permissions (licences) were issued to bring goods into USSR stating the country of origin, kind of goods and the price for which they were to be bought
    Źródło:
    Roczniki Ekonomii i Zarządzania; 2016, 8, 1; 59-100
    2081-1837
    2544-5197
    Pojawia się w:
    Roczniki Ekonomii i Zarządzania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ewolucja stosunków handlowych i umownych Polski z krajami EWG w latach 1960–1990
    Autorzy:
    Klimiuk, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2048287.pdf
    Data publikacji:
    2021-09-16
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    Treaty of Rome
    European Economic Community
    economic cooperation
    trade and contractual relations
    common trade policy
    association agreement
    foreign trade
    access conditions for Polish exports
    export restrictions
    Traktat Rzymski
    Europejska Wspólnota Gospodarcza
    współpraca gospodarcza
    stosunki handlowe i umowne
    umowa o stowarzyszeniu
    handel zagraniczny
    warunki dostępu polskiego eksportu
    ograniczenia eksportowe
    Opis:
    Artykuł analizuje kolejne etapy stosunków handlowych i umownych Polski z krajami EWG od momentu powstania tej organizacji. Stosunki Polski z EWG w latach 60. i 70. XX w. pozostawały pod dużym wpływem czynników politycznych. Mniejsza rola przypadała uwarunkowaniom ekonomicznym. W handlu Wschód–Zachód występowały silne ograniczenia, m.in. strategiczne ograniczenia eksportowe, ograniczenia kredytowe oraz stosowane przez kraje EWG ograniczenia ilościowe importu z krajów socjalistycznych. Polskie kontakty z EWG, zwane w odróżnieniu od oficjalnych – technicznymi, rozpoczęły się w 1964 r. W handlu Wspólnoty Polska odgrywała historycznie niewielką rolę i nie miała dla EWG istotnego znaczenia. Udział Polski w globalnym imporcie państw Wspólnoty w 1988 r. wynosił tylko 0,23%. Po podpisaniu w 1989 r. umowy handlowej między Polską a Wspólnotą Europejską rząd polski podjął starania o nawiązanie maksymalnie szerokiej współpracy z EWG.
    The article analyzes the successive stages of Poland’s commercial and contractual relations with the EEC (European Economic Community) countries since the establishment of this organization. Poland’s relations with the EEC in the 1960s and 1970s were strongly influenced by political factors. Economic conditions played a less important role. There were strong restrictions in the East-West trade, including strategic export restrictions, credit restrictions, and EEC quantitative restrictions on imports from socialist countries. Polish contacts with the EEC, known as the official-technical ones, began in 1964. In the trade of the Community, Poland played a historically insignificant role and had no significant importance for the EEC. The share of Poland in the global imports of the Community countries in 1988 was only 0.23%. After the signing of a trade agreement between Poland and the European Community in 1989, the Polish government made efforts to establish maximum cooperation with the EEC.
    Źródło:
    Historia i Polityka; 2021, 35 (42); 109-126
    1899-5160
    2391-7652
    Pojawia się w:
    Historia i Polityka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polityka pieniężna i działania antykryzysowe Systemu Rezerwy Federalnej w czasie kryzysu w latach 2007–2008
    Monetary Policy and Anti-crisis Meas Ures of the Federal Reserve System During the Crisis in the Period 2007–2008
    Autorzy:
    Klimiuk, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1204718.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Akademia Finansów i Biznesu Vistula
    Tematy:
    System Rezerwy Federalnej
    polityka pieniężna
    kryzys ekonomiczno-finansowy 2007/2008
    sektor kredytów hipotecznych
    rynek nieruchomości
    dodatnie i ujemne stopy procentowe
    zadłużenie gospodarstw domowych
    spekulacja finansowa
    Wielki Kryzys
    Federal Reserve System
    monetary policy
    economic and financial crisis 2007/2008
    mortgage sector
    real estate market
    positive and negative interest rates
    household debt
    financial speculation
    Great Depression
    Opis:
    Kryzys ekonomiczno-finansowy lat 2007–2008 rozpoczął się od amerykańskiego sektora kredytów hipotecznych, który wykazywał dużą wrażliwość na zmian stóp procentowych. Zmiany w regułach prowadzenia polityki monetarnej należy szukać jednak już w 2001 r. Wtedy to gospodarka amerykańska pogrążyła się w recesji spowodowanej pęknięciem tzw. banki internetowej (dot-com bubble) oraz atakami terrorystycznymi na World Trade Center. Od tych wydarzeń System Rezerwy Federalnej zaczął prowadzić szczególnie aktywną politykę pieniężną, która bez wątpienia przyczyniła się do boomu na rynku budownictwa mieszkaniowego. Celem tych działań było oczywiście doprowadzenie do ożywienia gospodarczego, głównie poprzez wzrost wydatków o charakterze konsumpcyjnym w budownictwie. Niskie stopy procentowe w znaczący sposób przyczyniły się do obniżenia kosztów kredytu, co bez wątpienia stanowiło zachętę do zadłużania się na szeroką skalę. Konsumpcja prywatna finansowana w dużym stopniu poprzez wzrost zadłużenia była jednym z głównych czynników napędzających import, a w rezultacie przyczyniła się również do powiększenia się amerykańskiego deficytu bilansu obrotów bieżących. Trzeba także zwrócić uwagę, że oprócz bardzo niskich nominalnych stóp procentowych, stopy realne zaczęły przyjmować wartości ujemne. Realna stopa procentowa funduszy federalnych była ujemna przez 31 miesięcy poczynając od października 2002 r. do kwietnia 2005 r . Podmioty gospodarcze mogły odczytywać, iż polityka FED oznacza trwałą poprawę warunków gospodarowania i niepowtarzalną szansę na rozwój ich działalności. Miało to wszystko przełożenie na rynek kredytów hipotecznych, który był i jest bardzo wrażliwy na zmiany stóp procentowych. Równolegle rozpoczął się szybki rozwój nowoczesnych instrumentów finansowych, które umożliwiły sekurytyzację należności z tytułu kredytów na inne instrumenty finansowe o bardzo skomplikowanej strukturze. Praktycznie uniemożliwiały one niedoświadczonym inwestorom prawidłową ocenę ryzyka związanego z ich zakupem.
    The economic and financial crisis of 2007–2008 began with the American mortgage sector, which was highly sensitive to changes in interest rates. Changes in the rules of monetary policy should be sought as early as in 2001. Then the American economy plunged into recession caused by the crack of the so-called internet bank (dot-com bubble) and terrorist attacks on the World Trade Center. From these events, the Federal Reserve System began to conduct a particularly active monetary policy, which undoubtedly contributed to the boom in the housing market. The aim of these activities was, of course, to bring about economic recovery, mainly by increasing consumption expenditure in construction. Low interest rates significantly contributed to the reduction of credit costs, which undoubtedly was an incentive for large-scale debt. Private consumption financed to a large extent by an increase in debt was one of the main drivers of imports, and as a result has also contributed to the widening of the US current account deficit. It should also be noted that in addition to very low nominal interest rates, real rates have started to take negative values. The real federal fund interest rate was negative for 31 months from October 2002 to April 2005. Business entities could read that the Fed’s policy means a lasting improvement in farming conditions and a unique opportunity to grow their business. All this affected the mortgage market, which was and is very sensitive to changes in interest rates. At the same time, the rapid development of modern financial instruments began, which enabled the securitization of receivables from loans for other financial instruments with a very complex structure. They practically prevented inexperienced investors from correctly assessing the risk associated with their purchase.
    Źródło:
    Społeczeństwo i Polityka; 2021, 1(66); 81-105
    1733-8050
    Pojawia się w:
    Społeczeństwo i Polityka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Specyficzna rola Polski w niemieckiej ekspansji gospodarczej w okresie międzywojennym (1918–1939). Porównanie z czterema rolniczymi krajami Europy Południowo-Wschodniej: Bułgarią, Jugosławią, Rumunią i Węgrami
    Poland’s Specific Role in Germany’s Interwar (1918–1939) Economic Expansion. Comparison with Four Agricultural Countries of Southeastern Europe: Bulgaria, Yugoslavia, Romania, and Hungary
    Autorzy:
    Klimiuk, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1878352.pdf
    Data publikacji:
    2020-10-31
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    gospodarka Niemiec hitlerowskich
    niemiecka ekspansja gospodarcza
    Polska jako dostawca surowców i jako rynek zbytu
    stosunki handlowe
    polityka handlowa
    kraje Europy Południowo-Wschodniej
    struktura gospodarcza
    układy rozrachunkowe i płatnicze
    handel
    Economy of Nazi Germany
    German
    economic expansion
    Poland as a supplier
    of raw materials and as a market
    trade relations
    trade policy
    countries of Southeastern Europe
    economic structure
    settlement and payment
    systems
    foreign trade of Poland and Germany
    Opis:
    Polska jako dostawca surowców i jako rynek zbytu dla gotowych towarów znajdowała się w okresie międzywojennym w strefie zainteresowań handlowych Niemiec. Istniały przesłanki dla korzystnej wymiany handlowej z Polską. Rynek polski i rynek niemiecki były w większym stopniu rynkami kompensacyjnymi niż konkurencyjnymi. Niemcy miały dodatni bilans w handlu produktami gotowymi, ujemny we wszystkich innych grupach. Polska przeciwnie, miała ujemny bilans w handlu wyrobami gotowymi, dodatni w zakresie artykułów spożywczych, zwierząt żywych, surowców i półfabrykatów. Na przeszkodzie szerokiemu rozwojowi stosunków gospodarczych polsko-niemieckich stały dążenia obydwu państw do zmiany struktury gospodarczej. Zasadniczy kierunek polityki rolnej Niemiec był sprzeczny z dążeniem Polski do zwiększenia eksportu rolnego do Niemiec, natomiast Polska, rozwijając swój przemysł, chciała go ochronić przed niemiecką ekspansją przemysłową. Wzajemna konkurencja istniała w takich dziedzinach gospodarki jak produkcja węgla kamiennego, produkcja hutnicza i wyrobów przemysłu drzewnego. Pomimo tych sprzeczności obroty z Rzeszą były najpoważniejszą pozycją w handlu zagranicznym Polski. Polska była tylko jednym z krajów tzw. biednej Europy (i to bynajmniej nie typowym), na który skierowała się niemiecka ekspansja towarowa. Najważniejszym obszarem ekspansji były cztery rolnicze kraje Europy Południowo-Wschodniej: Bułgaria, Jugosławia, Rumunia i Węgry. Zostały one w najwyższym stopniu poddane wpływom Niemiec. Na skutek swojej mniejszej roli w produkcji zbóż i innych artykułów żywnościowych oraz surowców, jak również w rezultacie dużego spadku obrotów w czasie wojny celnej uzależnienie polskiego handlu zagranicznego od Niemiec (nawet po przyłączeniu Austrii) nie było tak duże jak w Bułgarii, Jugosławii czy na Węgrzech. Natomiast większą rolę odgrywała Polska jako kraj tranzytowy i „przedmurze kapitalizmu” na Wschodzie. Dlatego też zainteresowanie nią było z tego punktu widzenia bardzo duże, o czym może świadczyć fakt poważnych lokat kapitału niemieckiego.
    Poland was in Germany’s sphere of commercial interests as a supplier of raw materials and as a market for finished goods. There foundations for favorable trade exchange with Polandexisted. The Polish and German markets were more compensating than competitive. Germany had a positive balance in finished goods trade and a deficit in all other groups. Poland, on the contrary, had a negative balance in finished goods trade and surpluses in trade in foodstuffs, live animals, raw materials and semi-finished goods. Both countries’ aspirations to change the economic structure stood in the way of the broad development of Polish-German economic relations. The basic direction of Germany’s agricultural policy was opposite to Poland’s aspirations, the desire to expand Poland’s agricultural exports to Germany, while Poland, by developing its industry, wanted to protect itself against German industrial expansion. Mutual competition existed in such areas of the economy as hard coal production, metallurgy and wood industry. Despite these contradictions, trade with the Reich occupied the most serious position in Poland’s foreign trade. Poland was only one of the countries of so-called poor Europe (and by all means not a typical one), at which the German expansion of goods was directed. The most important area of the said expansion were four agricultural countries of Southeastern Europe: Bulgaria, Yugoslavia, Romania, and Hungary. All these countries found themselves under Germany’s heavy influence. Thanks to Poland’s smaller role in the production of cereals and other food products and raw materials, as well as a result of a large drop in turnover during the customs war with Germany, the dependence of Polish foreign trade on Germany (even after the latter annexed Austria) was not as high as in case of Bulgaria, Yugoslavia, or Hungary. Poland, however, played a more important role as a transit country and as a “bulwark of capitalism” in the East. Therefore it was the subject of significant interest, as evidenced by significant investments by the German capital.
    Źródło:
    Historia i Polityka; 2020, 33 (40); 9-32
    1899-5160
    2391-7652
    Pojawia się w:
    Historia i Polityka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-14 z 14

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies