Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "zanieczyszczenie gleby" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-6 z 6
    Tytuł:
    Effect of Soil Pollution with Oil - Derivatives on the Occurrence of Entomopathogenic Nematodes
    Wpływ zanieczyszczenie gleby substancjami ropopochodnymi na występowanie nicieni owadobójczych
    Autorzy:
    Ropek, D.
    Gospodarek, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/387944.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    entomopathogenic nematodes
    petrol
    engine oil
    diesel fuel
    bioremediation
    nicienie owadobójcze
    benzyna
    olej napędowy
    olej silnikowy
    bioremediacja
    Opis:
    The aim of the research was to evaluate the effect of oil derivatives on the occurrence of entomopatogenic nematodes during the bioremediation process. The experiment was carried out in field conditions in two series (with bioremediation and without bioremediation) at the Experimental Station in Mydlniki near Krakow. Soil was polluted with following oil derivatives: unleaded petrol, diesel oil and used engine oil (dose: 6 000 mg of fuel _ kg–1 d.m. of soil). Unpolluted soil was used as control. The extraction of nematodes naturally occurring in the soil was done with trap method. Larvae of Tenebrio molitor were used to isolate nematodes. Soil samples were taken once in each season during two year experiment. Contamination of soil with oil derivatives caused significant reduction of entomopathogenic nematodes occurrence in soil environment. The most long-lasting effect on entomopathogenic nematodes population naturally occurring in soil had used engine oil and diesel oil. Application of the biopreparation into contaminated soil had a favorable effect on enthomopathogenic nematodes occurrence. On objects where biopreparation was applied enthomopathogenic nematodes were isolated significantly faster after initial contamination than on objects where only natural remediation process were carried out. Occurrence of entomopathogenic nematodes seems to be suitable indicator of bioremediation process effectiveness in soil environment contaminated with oil derivatives
    Celem badań było poznanie wpływu wybranych substancji ropopochodnych na występowanie nicieni owadobójczych w środowisku glebowym w trakcie procesu bioremediacji. Doświadczenie przeprowadzono w warunkach polowych w dwóch seriach (z bioremediacją i bez bioremediacji) w Stacji Doświadczalnej w Mydlnikach koło Krakowa. Gleba w każdej serii została sztucznie zanieczyszczona następującymi substancjami ropopochodnymi: benzyną, olejem napędowym i zużytym olejem silnikowym (dawka 6 000 mg paliwa _ kg–1 s.m. gleby). Kontrolę stanowiła gleba niezanieczyszczona. Nicienie owadobójcze naturalnie występujące w glebie izolowano metodą owadów pułapkowych, przy wykorzystaniu larw mącznika młynarka. Analizę prowadzono przez okres dwóch lat, pobierając glebę do analizy w każdej porze roku. Zanieczyszczenie gleby ropopochodnymi wpłynęło negatywnie na występowanie nicieni owadobójczych w środowisku glebowym. Z gleby zanieczyszczonej substancjami ropopochodnymi nicienie owadobójcze nie były izolowane. Najbardziej długotrwały, niekorzystny wpływ na nicienie owadobójcze naturalnie występujące w glebie miało zastosowanie oleju silnikowego i oleju napędowego. Zastosowanie biopreparatu miało korzystny wpływ na występowanie nicieni owadobójczych. W obiektach, w których zastosowano biopreparat mikrobiologiczny, nicienie owadobójcze izolowano istotnie wcześniej po ich skażeniu niż w obiektach, w których proces remediacji zachodził w sposób naturalny. Analiza występowania naturalnej populacji nicieni owadobójczych w glebie może być wykorzystana do monitorowania przebiegu procesu bioremediacji gruntu zanieczyszczonego substancjami ropopochodnymi.
    Źródło:
    Ecological Chemistry and Engineering. A; 2013, 20, 2; 157-166
    1898-6188
    2084-4530
    Pojawia się w:
    Ecological Chemistry and Engineering. A
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Effect of Soil Contamination with a Mixture of Heavy Metals on Broad Bean (Vicia faba L.) Seed Quality
    Oddziaływanie skażenia gleby mieszaniną metali ciężkich na jakość nasion bobu (Vicia faba L.)
    Autorzy:
    Gospodarek, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/388937.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    metale ciężkie
    zanieczyszczenie gleby
    Bruchus rufimanus Boh.
    heavy metals
    soil pollution
    Opis:
    The work aimed at an assessment of soil contamination with mixtures of heavy metals with zinc and nickel on two levels of pollution on the broad bean seed yield, degrees of injuries caused by broad bean beetle, and the germination energy and ability. The assessment of germination energy and ability of broad bean seeds was tested in laboratory, according to generally used standards. Soil contamination with mixtures of zinc and nickel with cadmium, copper and lead on III level of pollution acc. to the IUNG classification led to a significant decline in broad bean seed yield or its total loss, but the decrease in yield was lower than when the soil was contaminated by zinc or nickel used separately. Soil contamination with mixtures of zinc with nickel, zinc with copper and zinc with lead and nickel with copper on II level of pollution in the IUNG classification also caused a notable decrease in broad bean seed yield. Soil pollution with the tested mixtures of heavy metals did not affect the degree of seed injuries due to Bruchus rufimanus or their germination energy. Soil contamination with a mixture of zinc and nickel in II class of pollution in the IUNG classification leads to a worsening of the seed quality (the percentage of dead seeds increased and the condition of obtained seedlings worsened). The above-mentioned features were also negatively affected by the soil pollution with a mixture of nickel and cadmium on III level of pollution in the IUNG classification.
    Celem pracy było określenie wpływu skażenia gleby mieszaninami metali ciężkich (kadmu, miedzi i ołowiu) z cynkiem i niklem na dwóch poziomach zanieczyszczenia (wg II i III klasy zanieczyszczenia zgodnie z klasyfikacją IUNG) na plon nasion bobu, stopień ich uszkodzenia przez strąkowca bobowego oraz energię i zdolność kiełkowania. Szkodliwość strąkowca bobowego oceniono na podstawie masy nasion uszkodzonych w stosunku do ogólnej masy nasion. Ocenę energii i zdolności kiełkowania nasion bobu przeprowadzono w warunkach laboratoryjnych, zgodnie z ogólnie przyjętymi normami. Skażenie gleby mieszaninami cynku i niklu z kadmem, miedzią i ołowiem na poziomie III stopnia zanieczyszczenia wg klasyfikacji IUNG prowadzi do znacznego spadku plonu nasion bobu lub całkowitej jego utraty. Skażenie gleby mieszaninami cynku z niklem, cynku z miedzią i cynku z ołowiem oraz niklu z miedzią na poziomie II stopnia zanieczyszczenia wg klasyfikacji IUNG prowadzi także do znacznego spadku plonu nasion bobu. Skażenie gleby badanymi mieszaninami metali ciężkich nie wpływa na stopień uszkodzenia nasion przez strąkowca bobowego oraz ich energię kiełkowania. Skażenie gleby mieszaniną cynku i niklu na poziomie II klasy zanieczyszczenia zgodnie z klasyfikacją IUNG prowadzi do pogorszenia jakości nasion (wzrasta odsetek nasion martwych, pogarsza się kondycja uzyskanych siewek). Niekorzystnie na ww. cechy oddziałuje także skażenie gleby mieszaniną niklu i kadmu na poziomie III klasy zanieczyszczenia wg klasyfikacji IUNG.
    Źródło:
    Ecological Chemistry and Engineering. A; 2011, 18, 12; 1651-1658
    1898-6188
    2084-4530
    Pojawia się w:
    Ecological Chemistry and Engineering. A
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Residual Effect of Soil Contamination with Heavy Metals on Sitona sp. Beetles Feeding on Broad Bean (Vicia faba L.)
    Następczy wpływ skażenia gleby metalami ciężkimi na żerowanie chrząszczy oprzędzików (Sitona sp.) na bobie (Vicia faba L.)
    Autorzy:
    Gospodarek, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/388851.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    metale ciężkie
    zanieczyszczenie gleby
    Sitona sp.
    heavy metals
    soil pollution
    Sitona spp.
    Opis:
    The research aimed at an assessment of heavy metal soil contamination effect on the intensity of Sitona beetles feeding on broad beans cultivated in the soil three years after the moment of pollution, from the perspective of possibly enhanced attractiveness of this host plant as food. Broad bean (Vicia faba L.), White Windsor c.v. was cultivated in two series differing by the date of the soil contamination with heavy metals. The soil was contaminated in 2002 (III) and 2005 (0). In each series the plants were cultivated in the following objects: unpolluted soil – with natural content of heavy metals (Control); unpolluted soil with natural content of heavy metals and fertilized minerally (NPK); soil polluted with a dose of 4 mg kg–1 d.m. of cadmium; soil polluted with a dose of 530 mg kg–1 d.m. of lead; soil polluted with a dose of 85 mg kg–1 d.m. of copper; soil contaminated with zinc dosed 1000 mg kg–1 d.m. and soil polluted with a dose of 110 mg kg–1 d.m. of nickel. The harmfulness of Sitona sp. beetles was assessed by measuring the leaf surface losses caused by their feeding, the consumed area and by counting the percentage of injured leaves. After 3 years from the soil contamination with nickel, zinc, copper, lead and cadmium no increase of attractiveness of the plants for Sitona sp. beetles was observed.
    Celem podjętych badań była ocena wpływu skażenia gleby metalami ciężkimi na intensywność żerowania chrząszczy oprzędzików Sitona sp. na bobie uprawianym w glebie po upływie 3 lat od momentu skażenia, pod kątem możliwości wzrostu atrakcyjności tej rośliny żywicielskiej jako pokarmu. Bób (Vicia faba L.) odm. Windsor Biały uprawiany był w 2 seriach, różniących się datą skażenia gleby metalami ciężkimi. Glebę skażano w latach: 2002 i 2005. W każdej serii rośliny uprawiano w następujących obiektach: gleba niezanieczyszczona - o naturalnej zawartości metali ciężkich (Kontrola); gleba niezanieczyszczona - o naturalnej zawartości metali ciężkich nawożona mineralnie (NPK); gleba zanieczyszczona kadmem w dawce: 4 mg kg-1 s.m., gleba zanieczyszczona ołowiem w dawce: 530 mg kg-1 s.m., gleba zanieczyszczona miedzią w dawce: 85 mg kg-1 s.m., gleba zanieczyszczona cynkiem w dawce: 1000 mg kg-1 s.m., gleba zanieczyszczona niklem w dawce: 110 mg kg-1 s.m. Szkodliwość chrząszczy oprzędzików (Sitona sp.) oceniono, mierząc ubytek powierzchni liści na skutek ich żerowania, powierzchnię wyżerek oraz licząc odsetek uszkodzonych liści. Po upływie 3 lat od momentu zanieczyszczenia gleby niklem, cynkiem, miedzią, ołowiem lub kadmem nie obserwuje się wzrostu atrakcyjności roślin bobu dla chrząszczy Sitona sp.
    Źródło:
    Ecological Chemistry and Engineering. A; 2011, 18, 11; 1565-1570
    1898-6188
    2084-4530
    Pojawia się w:
    Ecological Chemistry and Engineering. A
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Effect of Soil Contamination with Heavy Metals in a Mixture with Zinc and Nickel on Their Content in Broad Bean (Vicia faba L.) Roots and Shoots
    Wpływ skażenia gleby metalami ciężkimi w mieszaninie z cynkiem i niklem na ich zawartość w korzeniach i pędach bobu (Vicia faba L.)
    Autorzy:
    Gospodarek, J.
    Nadgórska-Socha, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/388268.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    mieszaniny metali ciężkich
    zanieczyszczenie gleby
    Vicia faba L.
    mixtures of heavy metals
    soil pollution
    Opis:
    The research aimed at an assessment of soil contamination with mixtures of heavy metals (Pb, Cu and Cd) with zinc and nickel on two levels of pollution on heavy metal concentrations in broad bean roots and shoots. The contents of individual analyzed metals in broad bean were diversified and dependant on both the examined plant part and the kind of accompanying metal. Soil contamination with mixtures of cadmium or copper with zinc on a higher level of pollution leads to their highest concentrations in broad beans. On the other hand, the highest lead concentrations were assessed when broad bean was cultivated in the soil contaminated with a mixture of this element with nickel on a higher level of pollution. A considerable differentiation in zinc and nickel uptake by broad bean plants dependant on the kind of accompanying metal was found. The highest zinc concentration in roots was assessed when broad bean was cultivated in the soil contaminated with a mixture of this element with lead on a higher level of pollution, whereas in the aboveground parts when Zn was used in the mixture with cadmium. The highest concentration of nickel was detected in broad bean roots grown in the soil contaminated with this metal mixed with copper, whereas in the aerial parts Ni content was greatest when soil was polluted with a mixture of nickel and zinc.
    Celem pracy było określenie wpływu skażenia gleby mieszaninami metali ciężkich z cynkiem i niklem na dwóch poziomach zanieczyszczenia na ich zawartość w roślinach bobu. Poziom skażenia gleby odpowiadał II i III klasie zanieczyszczenia gleb według klasyfikacji opracowanej przez IUNG w Puławach. Zawartość poszczególnych badanych metali w bobie była zróżnicowana i uzależniona zarówno od częoeci badanej rośliny, jak i rodzaju metalu towarzyszącego. Skażenie gleby mieszaninami kadmu lub miedzi z cynkiem na wyższym poziomie zanieczyszczenia prowadzi do największej koncentracji ww. metali w bobie. Natomiast najwyższą zawartość ołowiu stwierdzono, gdy bób był uprawiany w glebie skażonej mieszaniną tego pierwiastka z niklem na wyższym poziomie zanieczyszczenia. Stwierdzono znaczne zróżnicowanie w pobieraniu cynku i niklu przez rośliny bobu zależnie od rodzaju metalu towarzyszącego. Największą koncentrację cynku w korzeniach stwierdzono, gdy bób był uprawiany w glebie skażonej mieszaniną tego pierwiastka z ołowiem na wyższym poziomie, natomiast w częściach nadziemnych w mieszaninie z kadmem. Największą koncentracją niklu charakteryzowały się korzenie bobu uprawianego w glebie skażonej tym metalem w mieszaninie z miedzią, natomiast części nadziemne w mieszaninie niklu z cynkiem.
    Źródło:
    Ecological Chemistry and Engineering. A; 2010, 17, 12; 1571-1577
    1898-6188
    2084-4530
    Pojawia się w:
    Ecological Chemistry and Engineering. A
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Effect of oil derivative spill on epigeal invertebrates
    Oddziaływanie wycieku ropopochodnych na bezkręgowce naziemne
    Autorzy:
    Gospodarek, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/388529.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    ropopochodne
    zanieczyszczenie gleby
    Carabidae
    Staphylinidae
    Formicidae
    Oribatida
    biomarkery zanieczyszczenia środowiska
    oil derivative
    soil pollution
    biomarkers of environmental pollution
    Opis:
    The investigations aimed to find the answer to the question how long since the moment of the environment contamination with oil derivatives the effect of these compounds on the epigeal and soil fauna may be assessed. The experiment was conducted in 2006-2007 in Czyżów village at the No.4 national road section where a road accident of cistern truck carrying crude oil happened in 2004 resulting in a spill of 12 000 dm3 of toxic substance into the ground. The reclamation of the contaminated area was conducted "in situ" using bioremediation method based on Trigger-2R fast liquidation of contamination technology, ie realized in the contaminated place by enzymes and bacteria specialized in oil-derivatives biodegradation to the required soil standards. With time elapsing since the moment of soil contamination with oil derivatives their toxic effect on individual invertebrate groups diminished. Three years after the moment of pollution no negative effect on the occurrence of a majority of epigeal invertebrates was visible. However, a decrease in the numbers of beneficial Bembidion sp., Pterostichus sp. and Harpalus sp. may be notices seasonally. Two years after the moment of pollution a persistent decline in the numbers of caught Oribatida may be observed.
    Celem badań było uzyskanie odpowiedzi na pytanie, jak długo od momentu zanieczyszczenia środowiska substancjami ropopochodnymi można mieć do czynienia z oddziaływaniem tych związków na faunę naziemną i glebową. Doświadczenie zostało przeprowadzone w latach 2006-2007 w miejscowości Czyżów przy odcinku drogi krajowej nr 4, gdzie w 2004 r. miał miejsce wypadek cysterny przewożącej surową ropę naftową, czego efektem był wyciek do gruntu 12 000 dm3 substancji toksycznej. Przeprowadzono rekultywację zanieczyszczonego obszaru metodą bioremediacji "in situ" w technologii szybkiej likwidacji skażeń Trigger-2R, tj. realizowaną na miejscu skażenia przez wyspecjalizowane w biodegradacji substancji ropopochodnych enzymy i bakterie, do wymaganych standardów jakości gleby. Wraz z upływem czasu od momentu skażenia gleby ropopochodnymi zmniejsza się ich toksyczne działanie na poszczególne grupy bezkręgowców. Po upływie 3 lat od momentu zanieczyszczenia można stwierdzić brak negatywnego wpływu na występowanie większości grup bezkręgowców naziemnych. Okresowo można jednak zaobserwować zmniejszenie liczebności pożytecznych chrząszczy z rodzajów Bembidion sp., Pterostichus sp. i Harpalus sp. Po upływie 2 lat od momentu zanieczyszczenia można zaobserwować nadal utrzymujące się zmniejszenie liczebności odłowów mechowców.
    Źródło:
    Ecological Chemistry and Engineering. A; 2009, 16, 3; 263-270
    1898-6188
    2084-4530
    Pojawia się w:
    Ecological Chemistry and Engineering. A
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Influence of Heavy Metals in Soil Upon Broad Bean (Vicia faba L.) Seed Infection by Diseases and Pests
    Oddziaływanie skażenia gleby metalami ciężkimi na porażenie nasion bobu (Vicia faba L.) przez choroby i szkodniki
    Autorzy:
    Gospodarek, J.
    Gleń, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/388637.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    metale ciężkie
    zanieczyszczenie gleby
    Bruchus rufimanus Boh.
    Botrytis fabae
    Ascochyta fabae
    heavy metals
    soil pollution
    Botrytis fabae, Ascochyta fabae
    Opis:
    The paper presents effect of the medium pollution of soil with single heavy metals upon the broad bean (Vicia faba L.) seed injuries by Bruchus rufimanus Boh. (Col., Bruchidae) and their infection by fungi Botrytis fabae and Ascochyta fabae. Broad bean, White Windsor c.v. was cultivated on: soil with natural heavy metal concentrations (Control); soil with natural content of heavy metals receiving mineral fertilizers (Control + NPK); soil polluted with Cd (4 mg kg–1 d.m.); soil polluted with a Pb (530 mg kg–1 d.m.); soil contaminated with Cu (85 mg kg–1 d.m.), soil polluted with Zn (1000 mg kg–1 d.m.) and soil contaminated with Ni (110 mg kg–1 d.m.). A harm from Bruchus rufimanus was assessed based on the number and weight of injured seeds per the total number and weight of seeds. The seed infection by Botrytis fabae and Ascochyta fabae was assessed under laboratory conditions. Soil contamination with zinc caused that broad bean plants did not form seeds. Contamination with nickel was fatal for number of delivered seeds, their weight, and number of pods. The contamination with either cadmium, copper or lead improved all indices and among them lead performed best. Bruchus rufimanus injured approximately ca 60–90 % seeds. The contamination with lead was the most critical in that respect. More intensive infection by Botrytis fabae (80–93%) was found among the seeds injured by Bruchus rufimanus whereas among non-injured seeds this count was between 40 and 67 %. Ascochyta fabae caused similar, 30 to 67 % infection of injured and healthy seeds. No marked differences were found between the kind of the soil contamination and degree of the seed infection by these diseases.
    Celem badań było określenie wpływu skażenia gleby pojedynczymi metalami ciężkimi na poziomie średniego zanieczyszczenia na stopień uszkodzenia nasion bobu (Vicia faba L.) przez strąkowa bobowego Bruchus rufimanus Boh. oraz porażenie ich przez czekoladową plamistość (Botrytis fabae) oraz askochytozę bobu (Ascochyta fabae). Bób odmiany Windsor Biały uprawiany był w następujących obiektach: gleba o naturalnej zawartości metali ciężkich (Kontrola); gleba o naturalnej zawartości metali ciężkich nawożona mineralnie (Kontrola + NPK); gleba zanieczyszczona kadmem w dawce: 4 mg kg-1 s.m., gleba zanieczyszczona ołowiem w dawce: 530 mg kg-1 s.m., gleba zanieczyszczona miedzią w dawce: 85 mg kg-1 s.m., gleba zanieczyszczona cynkiem w dawce: 1000 mg kg-1 s.m., gleba zanieczyszczona niklem w dawce: 110 mg kg-1 s.m. Ocenę szkodliwości strąkowca bobowego przeprowadzono na podstawie liczby i masy nasion uszkodzonych w stosunku do ogólnej liczby i masy nasion. W warunkach laboratoryjnych przeprowadzono ocenę porażenia nasion przez czekoladową plamistość oraz askochytozę bobu. Zastosowane skażenie gleby cynkiem sprawiło, że rośliny nie wytworzyły nasion. Skażenie gleby niklem ograniczyło istotnie zarówno liczbę, jak i masę wytworzonych nasion. Najwyższy plon nasion uzyskano z roślin bobu uprawianych w warunkach gleby zanieczyszczonej ołowiem. Skażenie gleby kadmem i miedzią nie wpłynęło istotnie na ilość wytworzonych strąków i nasion przez rośliny bobu. Strąkowiec bobowy uszkodził średnio od ok. 60 % do 90 % nasion. Najwięcej nasion z uszkodzeniami stwierdzono wśród tych zebranych z roślin uprawianych w warunkach gleby skażonej ołowiem - znacznie więcej niż w przypadku nasion z roślin kontrolnych. Wśród nasion uszkodzonych przez strąkowca bobowego stwierdzono większe porażenie przez Botrytis fabae (80-93 %) niż gdy analizie poddano nasiona nieuszkodzone (40-67 %). Natomiast porażenie nasion zarówno uszkodzonych, jak i nieuszkodzonych przez Ascochyta fabae było podobne (ok. 30-67 %). Nie stwierdzono istotnych różnic pomiędzy rodzajem skażenia gleby, a stopniem porażenia nasion przez ww. choroby.
    Źródło:
    Ecological Chemistry and Engineering. A; 2011, 18, 11; 1515-1520
    1898-6188
    2084-4530
    Pojawia się w:
    Ecological Chemistry and Engineering. A
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-6 z 6

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies