Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę ""Pomorze"" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 17
Tytuł:
Węgorzyno – szlacheckie miasto prywatne w czasach nowożytnych
Autorzy:
Gut, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591032.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Węgorzyno
Wangerin
Pomorze (Pomerania)
Pommern
Modern Times
private town
urban system
Pomorze
czasy nowożytne
miasto prywatne
ustrój miejski
Opis:
Węgorzyno stanowi przykład prywatnego miasta, własność szlachecką rodu von Borcke. Lokacja miast nie nastąpiła w jednorazowym akcie prawny, ale Węgorzyno stało się miastem w toku długoletniego procesu nabywania kolejnych funkcji miejskich. Mieszczanie byli poddanymi rodu von Borcke i zobowiązani do dodatkowych danin na rzecz pana gruntowego. Wciągu XVI-XVIII wieku mieszkańcy miasta trudnili się rzemiosłem i drobnym handlem, a rolnictwo stanowiło bardzo istotne uzupełnienie dochodów, a przede wszystkim podstawę wyżywienia gospodarstw domowych. Węgorzyno pełniło rolę niewielkiego centrum rzemieślniczo-handlowe dla najbliższej okolicy. Wojna 30-letnia spowodowała znaczy upadek potencjału gospodarczego i demograficznego miasta, który został odbudowany dopiero w II połowie XVIII wieku.
Węgorzyno is an example of a private town, the property of the gentry family of (von)Borcke. The town was not founded by virtue of one legal act; Węgorzyno became a townin a process of many years when it kept acquiring successive urban functions. The inhabitants were subjects (lieges) of the von Borcke Family and obliged to additional dutiesfor their feudal lord. In the 16th–18th centuries the town’s inhabitants earned their livingas craftsmen and petty tradesmen, agriculture was a significant addition to their incomefirst of all providing the basis of their diet. Węgorzyno functioned as a small centre ofcrafts and trade for the surrounding area. The 30-year war caused a notable decrease inthe economic and demographic potential of the town, which was not recovered until themid-18th century.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2019, 2; 5-35
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pommern und Pommerellen in der Zeit Swantopolks Von Danzig (bis 1266)
Western Pomerania in relation to Eastern Pomerania in the time of Świętopełk Gdańsk (up till 1266)
Autorzy:
Smoliński, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591286.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Pommern
Pommerellen
pommersche Dynastien
Swantopolk
Barnim I
wartislaw III.
Mestwin II.
Bischöfe von Cammin
west Pomerania
Eastern Pomerania
Pomeranian dynasties
Świętopełk
warcisław III
Mestwin II
Bishops of kamień
Pomorze Zachodnie
Pomorze wschodnie
dynastie pomorskie
Mściwoj II
biskupstwo kamieńskie
biskupi kamieńscy
Opis:
W XIII w. obszar Pomorza był podzielony pomiędzy dwie dynastie książęce. Zachodnią częścią regionu władali książęta z dynastii określanej jako gryficka. W najnowszej litera- turze przedmiotu istnieje przekonanie, że członkowie tej dynastii rządzili także od drugiej połowy lat trzydziestych XIII w. albo do początku lat czterdziestych tegoż wieku w ziemi sławieńskiej. Trudno przy tym wykazać, że ich władza sięgała też ziemi słupskiej. Ziemi sła- wieńskiej sięgała też kościelna, a potem również feudalna obediencja biskupów kamieńskich. We wschodniej części Pomorza rządy sprawowali dynaści nazywani w literaturze przedmiotu Sobiesławicami. Przez długi czas sprawowali oni urzędy namiestników pomorskich z ramienia piastowskiego. Sytuację tę zmienił Świętopełk gdański, zdobywając w 1227 r. niezależność od Polski. Księcia gdańskiego z władcami Pomorza Zachodniego początkowo łączyły dobre relacje. Ich gwarantem było małżeństwo siostry Świętopełka Mirosławy z księ- ciem zachodniopomorskim Bogusławem II. Owocem tego związku był książę Barnim I, który w interesującym nas okresie, wraz ze swoim kuzynem Warcisławem III, kształtowali politykę księstw zachodniopomorskich. Obaj Gryfici musieli odpowiedzieć na zaborczość w polityce zachodniej Świętopełka i ustosunkować się najpierw do zajęcia przez niego ziemi słupskiej (na Duńczykach między 1225 a 1227 r.), a potem do opanowania ziemi sławieńskiej (przed 1240 r.). Na tym tle cyklicznie od 1253 r. dochodziło do walk pomiędzy władcami obu części Pomorza. Gryfici w swych dążeniach byli wspierani przez biskupów kamień- skich, zwłaszcza Hermana von Gleichena. Jednak niepowodzenia w walkach ze Świętopeł- kiem skłoniły już w latach sześćdziesiątych XIII w. biskupa kamieńskiego do porozumienia z władcą gdańskim. Nie wiadomo przy tym, czy do końca życia Świętopełka gdańskiego zawarł on pokój z Barnimem I (rządzącym całym Pomorzem Zachodnim po śmierci War- cisława III). Znamiennym w tym względzie zdaje się być fakt rozmów prowadzonych przez Barnima I z synem Świętopełka Mściwojem II w 1264 r., w dobie buntu najstarszego z synów władcy gdańskiego.
In the 13th century, Pomerania was divided between two princely houses. The western part of the region was ruled by princes from the Griffin dynasty. In the most recent source litera- ture, a claim has been made that members of this house also ruled the Land of Sławno from the second half of the thirties or until the early forties of the thirteenth century. It is therefore difficult to prove that their power also stretched as far as the Land of Słupsk. The Land of Sławno was also under ecclesial, and later feudal jurisdiction of the bishops of Kamień. In Eastern Pomerania, the Samborides (Polish: Sobiesławice), as they are called in source lit- erature, were the ruling house. For a long time they held the office of Pomeranian governors on behalf of the Piast dynasty. This situation was changed by Swietopelk II – the Duke of Gdansk, who in 1227 secured the region’s independence from Poland. Initially, the duke and the rulers of West Pomerania had good relations. Mutual good will was guaranteed by the marriage of Swietopelk’s sister Miroslawa and Prince Bogislaw II of West Pomerania. Out of this matrimony, Barnim I was born, who in the described period, together with his cousin Wartislaw III, shaped the policy of the West Pomeranian principalities. Both Griffins had to hold ground against Swietopelk’s aggressive eastbound expansion and respond to his occupation of the Land of Słupsk (taken from the Danes between 1225 and 1227), and then to the occupation of the Land of Sławno (before 1240). The House of Griffin was supported by the bishops of Kamień, of whom Herman von Gleichen was the most prominent. Howev- er, after many lost battles against Swietopelk, in the sixties of the 13th century, the Bishop of Kamień had to reach an agreement with the Gdańsk ruler. Little is known whether he made peace with Barnim I (ruling all Western Pomerania after the death of Wartislaw III) while Swietopelk was still alive. It is significant in this regard that Barnim I held talks with Swietopelk’s son Mestwin II in 1264, during the rebellion of the eldest sons of the Gdańsk ruler.
Im 13. Jahrhundert teilten sich zwei Herzogsgeschlechter die Herrschaft über die pommer- schen Gebiete. Im Westen (Pommern) herrschten die sogenannten Greifenherzöge. Die neu- este Forschungsliteratur ist davon überzeugt, dass Vertreter dieses Geschlechts ab Mitte der 1230er Jahre oder bis zum Beginn der 1240er Jahre auch im Schlawer Land herrschten. Es ist dabei schwer nachzuweisen, ob sich ihr Herrschaftsgebiet bis ins Stolper Land erstreckte. Das Schlawer Land unterstand zudem der kirchenrechtlichen und später landesherrlichen Hoheit der Bischöfe von Cammin. Im Osten (Pommerellen) herrschte das Geschlecht der Samboriden, lange Zeit als Statthalter der Piastenherrscher. Swantopolk von Danzig änderte dies, indem er 1227 die Unabhängig- keit von Polen erlangte. Swantopolk pflegte anfangs gute Beziehungen zu den Greifenherr- schern, die durch die Ehe zwischen seiner Schwester Miroslawa und dem Pommernherzog Bogislaw II. gefestigt wurden. Aus dieser Verbindung ging Herzog Barnim I. hervor, der in dem hier behandelten Zeitabschnitt gemeinsam mit seinem Cousin Wartislaw III. die Politik in Pommern gestaltete. Beide Greifenherrscher mussten auf die nach Westen gerich- tete Expansionspolitik Swantopolks reagieren und sich zu seiner Landnahme zunächst im Stolper Land (von den Dänen zwischen 1225 und 1227) sowie später im Schlawer Land (vor 1240) positionieren. Vor diesem Hintergrund kam es ab 1253 regelmäßig zu Kämpfen zwi- schen den Herrschern in Pommern und Pommerellen. Die Camminer Bischöfe, insbeson- dere Hermann von Gleichen, unterstützten die Greifenherzöge. Die Niederlagen im Kampf gegen Swantopolk von Danzig veranlassten den Camminer Bischof jedoch bereits in den 1260er Jahren dazu, mit diesem ein Abkommen zu schließen. Wir wissen allerdings nicht, ob Swantopolk von Danzig noch zu Lebzeiten Frieden schloss mit Barnim I., der nach dem Tod Wartislaws III. über ganz Pommern herrschte. In diesem Zusammenhang scheint es von Bedeutung, dass 1264, als Swantopolks ältester Sohn Mestwin II. sich gegen seinen Vater erhoben hatte, Gespräche zwischen Mestwin II. und Barnim I. stattfanden.
Źródło:
Studia Maritima; 2019, 32; 89-125
0137-3587
2353-303X
Pojawia się w:
Studia Maritima
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pommern und das Ende der wikingerzeit. Bruch oder kontinuität?
POMERANIA AND THE END OF THE VIKING AGE. BREAK OR CONTINUITY?
Autorzy:
Adamczyk, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591154.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Pommern
Wikingerzeit
Numismatik
Archäologie
Pomerania
Viking Age
Numismatics
Archaeology
Pomorze
wikingowie
numizmatyka
archeologia
Opis:
Punktem wyjścia tekstu jest pytanie, na ile zmierzch epoki wikingów w drugiej połowie XI w. wpłynął na Pomorze. Na podstawie archeologicznych i numizmatycznych odkryć oraz źródeł pisanych zostają nakreślone główne linie rozwojowe Wolina, Szczecina i Kołobrzegu-Budzistowa. Sądząc na podstawie liczby skarbów należy stwierdzić, że znaczenia Wolina zmniejszyło się już na przełomie X i XI w. – czyli przed wyprawą rabunkową króla duńskiego Magnusa w 1043 r. i przed obowiązującą w archeologii chronologią warstw spalenizny wewnątrz kompleksu osadniczego. Znaleziska pojedyncze monet z kolei wskazują na jej obieg (aczkolwiek nieco słabszy) do końca XI w. Wyniki badań z Kołobrzegu-Budzistowa i Szczecina mają również ambiwalentny charakter. Z jednej strony liczba skarbów oraz pojedynczych monet jest niska, z drugiej strony pokazują wykopaliska, że osady te rozbudowano po 1050 r. Podsumowując, stwierdzamy brak załamania ekonomicznych i społecznych struktur na Pomorzu na wskutek politycznych zawirowań połowy XI stulecia.
Im Mittelpunkt des Beitrags steht die Frage, inwieweit das Ende der als Wikingerzeit bekannten Epoche in der zweiten Hälfte des 11. Jahrhunderts auf Pommern eingewirkt hat. Anhand archäologischer und numismatischer Befunde sowie schriftlicher Quellen werden die Entwicklungslinien der drei wichtigsten Siedlungskomplexe Wollin, Stettin und Kołobrzeg-Budzistowo skizziert. Dabei suggeriert die Anzahl der Schatzfunde, dass die Bedeutung Wollins bereits an der Wende vom 10. zum 11. Jahrhundert zurückging – also noch vor dem Raubzug des Dänenkönigs Magnus im Jahr 1043 und der geltenden Datierung der von Archäologen freigelegten Brandschichten innerhalb der Siedlung. Die Einzelfunde von Münzen deuten jedoch auf eine gewisse (freilich deutlich schwächere) Münzzirkulation bis zum Ende des 11. Jahrhunderts hin. Die Befunde aus Stettin und Kołobrzeg-Budzistowo weisen ebenfalls einen ambivalenten Charakter auf. Einerseits fällt die Zahl der Schatz- und Streufunde relativ gering aus. Andererseits legen die Grabungen einen Ausbau des jeweiligen Siedlungskomplexes in der zweiten Hälfte des 11. Jahrhunderts nahe. Folglich ist festzuhalten, dass politische Turbulenzen im westlichen Küstenbereich der Ostsee um 1050 keineswegs den Zusammenbruch ökonomischer und gesellschaftlicher Strukturen in Pommern verursacht haben.
The article focuses on the question, to what extent the end of the Viking age in the second half of the eleventh century influenced western Pomerania. Based on archaeological and numismatic evidence as well as on written sources the development of the most significant settlements, Wollin, Stettin und Kołobrzeg-Budzistowo, is sketched. Thus, the number of hoards from Wollin suggests that the importance of the settlement complex decreased already at the turn of the tenth and eleventh century – before the Danish attack in 1043 and perhaps before the dating of burned layers inside the settlement complex. Stray finds of coins, in contrast, indicate some circulation until the end of the eleventh century – however, the influx of silver after c. 1050 seems weaker than during the tenth century. The archaeological and numismatic evidence from Stettin und Kołobrzeg-Budzistowo allows two conclusions: on one hand the number of hoard and stray finds is low. On the other hand, excavations illustrate an enlargement of these settlements in the second half of the eleventh century. Logically, the political turmoil taking place in the western part of the Baltic Sea around 1050 did not cause a collapse of economic and social structures in Pomerania.
Źródło:
Studia Maritima; 2019, 32; 13-27
0137-3587
2353-303X
Pojawia się w:
Studia Maritima
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Robert Eduard Prutz und sein Diskurs über Gesellschaft, Politik und Literatur
Robert Eduard Prutz and His Discourse of Society, Politics and Literature
Autorzy:
Trejnowska-Supranowicz, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1592441.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Robert Eduard Prutz
Diskurs
Gesellschaft
Politik
Literaturgeschichte
Pommern
discourse
society
politics
literary history
Pomerania
dyskurs
społeczeństwo
polityka
historia literatury
Pomorze
Opis:
Robert Eduard Prutz (1816–1872), geboren in Stettin, Schriftsteller, Politiker, Publizist und Professor der Literaturgeschichte gehört zu den bedeutendsten deutschen Literaten des 19. Jahrhunderts. Seine Werke, populär in den Jahren 1840–1872, sind heute in Deutschland vergessen und in Polen nicht bekannt. Der Beitrag setzt sich zum Ziel, anhand ausgewählter literarischer Werke und theoretisch-wissenschaftlicher Erwägungen des Autors darauf hinzudeuten, in welchem Ausmaß Prutz’ Schaffen als Bestandteil des zeitgenössischen Diskurses über Gesellschaft, Politik und Literatur zu betrachten ist. Der Artikel versucht zugleich die Frage zu beantworten, auf welche gesellschaftlichen Prozesse sich Prutz’ Schaffen auswirkte, mit welchen Mitteln er dies erreichte und inwieweit seine kritische Haltung ein konstruktives Leitmotiv für seine dichterische Arbeit war. Darüber hinaus wird ein Teil seines expansiven Schaffens angesprochen, dessen Thema sein geliebtes Pommern ist.
Robert Eduard Prutz (1816–1872) pochodzący ze Szczecina pisarz, polityk, publicysta i profesor historii literatury należy do grona znaczących niemieckich literatów XIX wieku. Jego utwory, popularne w latach 1840–1870, są obecnie w Niemczech zapomniane, natomiast w Polsce nieznane. Celem artykułu jest ukazanie na podstawie wybranych utworów literackich oraz teoretyczno-naukowych rozważań autora, w jakim stopniu jego twórczość może być postrzegana jako element ówczesnego dyskursu o społeczeństwie, polityce i literaturze. Artykuł jest też próbą odpowiedzi na pytanie, za pomocą jakich środków i na jakie społeczne procesy miała wpływ twórczość Prutza oraz w jaki sposób krytyczna postawa autora jest konstruktywnym motywem przewodnim w jego utworach. Ponadto artykuł omawia część ekspansywnej twórczości autora, której głównym tematem jest jego ukochane Pomorze.
Robert Eduard Prutz (1816–1872), a Szczecin-born writer, politician, essayist and history and literature professor, is considered to be an eminent 19th century German author. Although his works were popular in the years 1840-1870, they are nowadays forgotten in Germany, and completely unknown in Poland. The aim of this article is to show, on the basis of Prutz’s selected works and pieces of scholarship, the degree to which his work can be construed as a vital part of the then-discourse of society, politics and literature. The article also attempts to characterize the means Prutz uses in order to influence social processes and the ways in which the author’s critical stance becomes an effective structural motif in his works. Additionally, a specific part of the author’s expansive oeuvre will be touched upon, namely the few texts whose main theme is his beloved Pomerania.
Źródło:
Colloquia Germanica Stetinensia; 2018, 27; 33-51
2450-8543
2353-317X
Pojawia się w:
Colloquia Germanica Stetinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
VINETA, SEDINA, GREIF: EINIGE LITERARISCHE BEISPIELE FÜR POMMERSCHE MYTHEN UM 1900
VINETA, SEDINA, GRIFFIN: A CHOICE OF LITERARY EXAMPLES OF POMERANIAN MYTHS AROUND 1900
Autorzy:
Wójcik, Bartosz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1597188.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Pommern
Literatur
Mythos
regionales Kulturerbe
regional culture heritage
myth
literature
Pomerania region
Pomorze Zachodnie
literatura
mit
regionalna scheda kulturowa
Opis:
Der Artikel behandelt die Problematik der Mythen an der Schwelle des 20. Jahrhunderts in Pommern, die in der damals geschriebenen Regionalliteratur gefunden werden konnten – oder auch nicht. Der Autor analysiert drei Beispiele: Zwei von ihnen sind traditionelle Elemente des pommerschen Kulturerbes in ihrer Gestalt um 1900, das dritte ist ein fehlgeschlagener Versuch, einen Lokalmythos in Stettin am Anfang des 20. Jahrhunderts zu etablieren. Die analysierten Texte wurden in Büchern und auf sonstigen Trägern (z. B. Postkarten) veröffentlicht, oder aber sind als handschriftliche anonyme Manuskripte erhalten geblieben.
This article tackles the topic of regional myths at the turn of the 20th century in the Pomeranian region as found – or not – in literary works written at the time in that region. The author analyzes three examples of myths: two of them are traditional elements of the Pomeranian cultural heritage, as shaped around 1900; the third is a failed attempt to create a local (Szczecin) myth at the turn of the 20th century and the following years. The analyzed texts were published in books and elsewhere (e. g. on postcards) or could be found as anonymous pieces, saved in handwritten copies.
W artykule podjęto wątek regionalnych mitów u zarania XX wieku w regionie Pomorza Zachodniego, które można znaleźć – lub też nie – w dziełach literackich stworzonych tu w tym okresie. Autor analizuje trzy przykłady mitów: dwa z nich stanowią tradycyjne elementy zachodniopomorskiej schedy kulturowej, w kształcie, jaki przybrały one około roku 1900; trzeci to nieudana próba wykreowania lokalnego (szczecińskiego) mitu na początku XX wieku. Analizowane teksty były publikowane w książkach oraz na innych nośnikach (np. kartach pocztowych), albo też zachowały się jako anonimowe odręczne zapiski.
Źródło:
Colloquia Germanica Stetinensia; 2014, 23; 277-298
2450-8543
2353-317X
Pojawia się w:
Colloquia Germanica Stetinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Siege activities during the Thirty Years’ War and their impact on the construction of modern fortresses in Pommern, Neumark and Schlesien
Autorzy:
Podruczny, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591028.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Thirty Years’ War
siege war
fortifications
siege
bastion
military history
Schlesien
Neumark
Pommern
Wojna trzydziestoletnia
wojna oblężnicza
fortyfikacje
oblężenie
historia wojskowości
Śląsk
Nowa Marchia
Pomorze
Opis:
Fortyfikacja bastionowa narodziła się na przełomie XV i XVI wieku we Włoszech i bardzo szybko rozpowszechniła się w całej Europie. Na terenie Pomorza, obecnej Ziemi Lubuskiej i Śląska pojawiły się już w połowie XVI wieku, jednak, u zarania wojny trzydziestoletniej twierdze bastionowe nadal były rzadkością w tej części kontynentu. Po wojnie trzydziestoletniej sytuacja zmieniła się diametralnie. Bastionowo ufortyfikowano 45 kolejnych miejscowości. Stało się to na skutek bardzo intensywnych działań oblężniczych na tym terenie. W okresie między 1625 a 1648 rokiem, doszło do 121 oblężeń. Miasta zdobywano ostrzałem, atakiem zbliżeniowym, szturmem i minami lub też kombinacją tych technik. Spośród miejscowości bastionowo ufortyfikowanych w czasie tej wojny 21 straciło znaczenie tuż po tym konflikcie, 15 zanikło w ciągu stulecia po wojnie a 9 zachowało znaczenie aż po XIX wiek. Spośród tych ostatnich trzy było niewielkimi i mało istotnymi warowniami (Dąbie, Szczecin i Penemünde), pozostałe – Brzeg, Nysa, Głogów, Szczecin, Kołobrzeg i Stralsund zachowały znaczenie jako istotne warownie aż po XIX, a niekiedy aż po połowę XX wieku.
The bastion fortification was born between the fifteenth and sixteenth century in Italy and spread very quickly throughout Europe. In Pommern, today’s Lubusz Land and Schlesien, bastion strongholds appeared as early as in the mid-16th century, however, at the outbreak of the Thirty Years’ War, bastion strongholds were still a rarity in this part of the continent. After the Thirty Years’ War, the situation changed dramatically. The bastion was fortified with 45 more towns. This was due to very intensive siege operations in the area. In the period between 1625 and 1648, there were 121 occupations. Cities were captured by fire, proximity attack, assault and mines or a combination of these techniques. Of the bastion fortified towns during the war, 21 lost their importance just after the conflict, 15 disappeared within a century after the war and 9 remained important until the 19th century. Of the latter, three were small and insignificant strongholds (Damm, Stettin and Penemünde), while the others – Brieg, Neiße, Glogau, Stettin, Kolberg and Stralsund – retained their importance as important strongholds until the 19th and sometimes until the mid-20th century.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2019, 4; 189-222
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z dziejów drukarstwa i handlu książką w Kołobrzegu w drugiej połowie XVII wieku
Printing, Book trade, Pommern, Kołobrzeg (Kolberg), Second half of the 17th c
Autorzy:
Gaziński, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/911636.pdf
Data publikacji:
2009-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Printing
Book trade
Pommern
Kolberg
Second half of the 17th c.
Drukarstwo
Handel książką
Pomorze
Kołobrzeg
Druga połowa XVII wieku
Opis:
W Archiwum Krajowym w Greifswaldzie w zespole archiwalnym Staatskanzelei zachowały się trzy jednostki archiwalne dotyczące drukarstwa i handlu książką w Kołobrzegu w drugiej połowie XVII wieku. Są to materiały o charakterze instytucjonalnym pokazujące problemy drukarstwa i handlu książką od strony brandenburskiej administracji prowincjonalnej. Drukarnię założono w Kołobrzegu za zgodą elektora Fryderyka Wilhelma w maju 1653 roku, a pierwszym drukarzem został Henryk Heissen. Po nim do końca XVII wieku drukarnię prowadzili: Jakub Kusen, Berger Campen i Johann Mikołaj Ernst. Drukarze w Kołobrzegu nie tylko drukowali książki, ale również sprzedawali je na terenie miasta. Obok nich w omawianym okresie działali tu także profesjonalni handlarze książkami: Jeremiasz Amphras, Jeremiasz Mamfass, Jakub Henning, Johan Danhardt i Jeremiasz Schrey. W drugiej połowie XVII wieku Kołobrzeg był, jak na warunki pomorskie, znaczącym centrum drukarstwa i handlu książką. Znaczenie to pomniejszyło przeniesienie stolicy prowincji do Stargardu (1668 rok).
The Registry Office (Archives) in Greifswald preserves, in the archival set Staatskanzelei, four archival units related to printing and the book trade in Kołobrzeg (German: Colberg) in the first half of the seventeenth century. They represent material of institutional character that refer to problems in printing and book trade viewed by the provincial administration of the Branderburg March. The first printing house in Colberg, with the elector Frederic Wilhelm consent, was set up in May 1653 and Henrich Heissen was appointed the first printer of the new establishment. He was followed, until the end of the seventeenth century, by: Jacob Kusen, Berger Campen and Johan Nikolaus Ernst. Printers in Colberg were not only involved in printing books but also in selling them in the town. Beside the already mentioned printers, in the timeframe in question, there were also other professional booksellers such as Jeremias Amphras, Jacob Henning, Johan Danhardt and Jeremias Schrey. In all, in the second half of the seventeenth century, Colberg was an important center of publishing and book trade. Its importance was diminished greatly when the capital of the province was moved to Stargard (German: Stargard in Pommern) in 1668.
Źródło:
Biblioteka; 2009, 13(22); 173-180
1506-3615
2391-5838
Pojawia się w:
Biblioteka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oficjalne wizyty państwowe w Toruniu w latach 1920-1939
Offizielle Staatsbesuche in Toruń in den Jahren 1920-1939
Official state visits to Toruń from 1920 to 1939
Autorzy:
Grzebieniak, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52492589.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Towarzystwo Miłośników Torunia
Tematy:
Toruń
Pomorze
Józef Haller
Józef Piłsudski
Edward Rydz-Śmigły
Ignacy Mościcki
Pomerania
Pommern
Opis:
W artykule opisano okoliczności oraz przebieg wizyt w Toruniu osób zajmujących najwyższe stanowiska we władzach państwowych i wojskowych odrodzonej Rzeczypospolitej. Przyjęte ramy czasowe obejmują okres od roku 1920, w którym wojsko polskie przejmuje Toruń z rąk niemieckich w konsekwencji postanowień traktatu wersalskiego, do wybuchu II wojny światowej w 1939 r. W opisie zdarzeń wykorzystano materiały z prasy ukazującej się w regionie oraz informacje pozyskane w trakcie studiów nad materiałami archiwalnymi pozyskanymi w trakcie kwerend odbytych w Archiwum Państwowym w Toruniu oraz Bydgoszczy.
This article describes the circumstances and the course of visits to Toruń by those occupying the highest positions in the state and military authorities of the reborn Republic of Poland. The time frame adopted covers the period from 1920, when the Polish army took Toruń over from the Germans as a consequence of the Treaty of Versailles, to the outbreak of World War II in 1939. The description of events makes use of materials from the press published in the region and information obtained in the course of a study of archival materials acquired during queries conducted in the State Archives in Toruń and in Bydgoszcz.
Der Artikel beschreibt Umstände und den Verlauf der Besuche in Toruń von hohen Würdenträgern der Staats- und Militärbehörden der wiedergeborenen Republik Polen. Der angenommene Zeitrahmen umfasst die Jahre seit 1920, als die polnischen Truppen Toruń aufgrund der Bestimmungen des Versailler Vertrages aus den Händen der Deutschen übernahmen, bis zum Ausbruch des Zweiten Weltkriegs 1939. Bei der Beschreibung der Ereignisse wurden das Material aus der in der Region erscheinenden Presse sowie die beim Studium der Archivmaterialien gewonnenen Informationen verwendet, die während der Recherchen in den Staatsarchiven von Toruń und Bydgoszcz gewonnen wurden.
Źródło:
Rocznik Toruński; 2022, 49; 69-97
0557-2177
Pojawia się w:
Rocznik Toruński
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Roswitha Wisniewskis „Geschichte der deutschen Literatur Pommerns“ im Kontext der literarischen Pommernforschung
Roswitha Wisniewskis “History of german literature in Pomerania” in the context of literary research on Pomerania
Autorzy:
Wójcik, Bartosz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1596936.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
deutsche Literatur
Geschichte der Literatur
Pommern
Roswitha Wisniewski
literarische Forschung
literary research
Pomerania
history of literature
: German literature
literatura niemiecka
historia literatury
Pomorze Zachodnie
badania literackie
Opis:
Der Beitrag schildert im Überblick Publikationen, die sich mit der Literaturgeschichte Pommerns auseinandersetzen, und konzentriert sich auf das 2013 erschienene Buch Roswitha Wisniewskis. Trotz einer relativ langen Tradition der Schreib- und Lesekultur sowie einer hohen Anzahl von Autoren, die nicht nur im 20. Jahrhundert in Pommern agierten, wurde die Geschichte der Regionalliteratur Pommerns bis heute in ihrer Ganzheit nicht ausführlich bearbeitet. Die Publikation Roswitha Wisniewskis bietet einen ersten solide fundierten und relativ umfassenden Überblick über die Literatur in Pommern von ihren Anfängen bis heute. Einige wenige Anmerkungen zur Geschichte, die die einiges zu wünschen übrig lassenden Bereiche markieren, ändern wenig an der gewichtigen Allgemeinbedeutung der Publikation.
The article provides an overview on publications that tackle the history of literature of Pomerania, concentrating on the book by Roswitha Wisniewski, published in German in 2013. Despite a relatively long tradition a culture of reading and writing and a massive number of authors who have been active in Pomerania not only in the 20th century, a history of regional literature has not yet been captured and described in its entirety. The publication by Roswitha Wisniewski offers the very first thoroughly edited and relatively lengthy review of the development of literature in Pomerania from its beginnings until today. The few notes on aspects that leave a little to be desired do not change the comprehensive importance of the book.
Artykuł stanowi przegląd publikacji, zajmujących się historią literatury Pomorza Zachodniego, i koncentruje się na opublikowanej w 2013 roku niemieckojęzycznej książce Roswithy Wisniewski. Mimo względnie długiej tradycji kultury czytelnictwa i piśmiennictwa oraz wysokiej liczby autorów, którzy tworzyli na Pomorzu Zachodnim nie tylko w XX w., historia literatury regionalnej nie została do dziś opracowana całościowo. Publikacja Roswithy Wisniewski oferuje pierwszy rzetelnie opracowany i stosunkowo obszerny przegląd historii literatury na Pomorzu Zachodnim od jej początków po dzień dzisiejszy. Nieliczne uwagi, wskazujące wątki pozostawiające nieco do życzenia, nie zmieniają oceny istotności tej publikacji.
Źródło:
Colloquia Germanica Stetinensia; 2016, 25; 337-355
2450-8543
2353-317X
Pojawia się w:
Colloquia Germanica Stetinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
VON DER KAISER-WILHELM- ZUR JOHANNES-PAUL-II.-ALLEE: STRASSENNAMEN VON STETTIN/SZCZECIN ZWISCHEN GESCHICHTE UND POLITIK
FROM KAISER WILHELM ALLEY TO JOHN PAUL IIND ALLEY: SZCZECIN/STETTIN STREET NAMES BETWEEN HISTORY AND POLITICS
Autorzy:
Wójcik, Bartosz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1597013.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Straßennamen
Erinnerungskultur
Pommern
Stettin/Szczecin 1900-2000
Stettin/Szczecin 1900–2000
Pomeranian region
culture of remembrance
street names
nazwy ulic
kultura pamięci
Pomorze
Opis:
Der Artikel greift das Thema der Namen von Straßen und sonstigen öffentlichen Räumen in Stettin/Szczecin innerhalb der letzten hundert Jahre auf. Da die Stadt innerhalb dieser Zeitspanne im Deutschen Reich, in der Weimarer Republik, im NS-Staat, in der Volksrepublik Polen und in der Republik Polen gelegen war, erfuhren die Stadt und ihre Einwohner einen dramatischen Wandel. Zahlreiche Namen der öffentlichen Räume bieten einen tiefen Einblick in diese Prozesse an. Die meisten Namen wurden mehrmals umbenannt; ein kleiner Teil von ihnen blieb bis heute unverändert. Der Artikel ist kulturwissenschaftlich ausgerichtet und offeriert zwei Methoden der Forschung. Er soll als Basis zu weiteren Analysen fungieren.
This article tackles the topic of street names and other public spaces in the city of Stettin/Szczecin within the last hundred years. As the city was placed in German Empire, Weimar Republic, Nazi Germany, People’s Republic of Poland, and Republic of Poland, the city and its inhabitants have experienced a dramatic change within this period of time. Many names of public spaces offer a deep insight of those processes. Most names have been changed and replaced several times; a very little part of them has remained the same until today. The article takes a cultural science orientation and offers two methods of researching. It is meant to be a contribution to further analysis.
Artykuł podejmuje wątek nazw ulic i innych przestrzeni publicznych w mieście Stettin/Szczecinie na przestrzeni ostatnich stu lat. Z uwagi na fakt, że miasto w owym okresie znajdowało się w Cesarstwie Niemieckim, Republice Weimarskiej, nazistowskich Niemczech, Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej oraz Rzeczpospolitej Polskiej, miasto i jego mieszkańcy doświadczyli dramatycznych zmian. Wiele nazw przestrzeni publicznych Stettina/Szczecina oferuje głęboki wgląd w te procesy. Większość z nazw była zmieniana wiele razy; bardzo niewielka część z nich pozostała w swym oryginalnym brzmieniu do dziś. Artykuł przyjmuje optykę kulturoznawczą, i oferuje dwie metody badań. Ma on w swoim założeniu stanowić przyczynek do dalszych analiz.
Źródło:
Colloquia Germanica Stetinensia; 2015, 24; 65-85
2450-8543
2353-317X
Pojawia się w:
Colloquia Germanica Stetinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Der grobe Pommer: über die Pommern, ein Stereotyp und eine Anekdote
The Rude Pomeranian: About a Stereotype, an Anecdote and the Pomeranians
Autorzy:
Wójcik, Bartosz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30098189.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Pommern
Stereotyp
Imagologie
Anekdote
Pomerania
stereotype
imagology
anecdote
Pomorze
stereotyp
imagologia
anegdota
Opis:
Die Geschichte über den groben Pommern wird seit fast einem halben Jahrtausend – jeweils von voneinander unabhängigen Redakteuren – immer wieder revidiert und modifiziert. Sie wurde von ca. 35 Autoren in ca. 40 Fassungen publiziert. Ihre Wurzeln muten anekdotisch an; sie wurde in epischen, lyrischen und dramatischen Texten bearbeitet. Sie nahm Bezug auf ein altbewährtes, negativ konnotiertes Stereotyp über die Region Pommern und ihre Bewohner. Auf der einen Seite zeigte sie die Wahrnehmung der autochthonen Bevölkerung, auf der anderen Seite bot aber auch einen Umgang mit diesem nachteilig behafteten Bild an. Der Beitrag vergleicht einzelne Varianten der Geschichte und deutet diese imagologisch.
Opowieść o nieokrzesanym Pomorzaninie wciąż bywa rewidowana i publikowana – przez niezależnych od siebie redaktorów – od niemal połowy tysiąclecia. Była modyfikowana przez około 35 autorów w około 40 wersjach. Jej korzenie wydają się anegdotyczne; doczekała się adaptacji w tekstach prozatorskich, lirycznych i dramatycznych. Odnosiła się do utrwalonego stereotypu o negatywnych konotacjach, dotyczącego regionu Pomorza i jego mieszkańców. Z jednej strony ukazywała ona postrzeganie ludności autochtonicznej, z drugiej zaś oferowała sposób radzenia sobie z tym obciążonym wizerunkiem. Artykuł porównuje poszczególne warianty opowieści i interpretuje je imagologicznie.
The story about the rough Pomeranian has been repeatedly revised and published – by editors who have been independent of each other – for almost half a millennium. It has been modi-fied by about 35 authors in about 40 versions. Its roots seem anecdotal; it has been adapted in epic, lyrical and dramatic texts. It referred to a long-established stereotype with negative con-notations about the region of Pomerania and its inhabitants. On the one hand, it showed the perception of the autochthonous population, but on the other hand, it also offered a way of dealing with this detrimentally tainted image. The article compares individual variants of the story and interprets them imagologically.
Źródło:
Colloquia Germanica Stetinensia; 2023, 32; 125-153
2450-8543
2353-317X
Pojawia się w:
Colloquia Germanica Stetinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Skład oraz przekrój społeczny oddziałów Frontu Pomorskiego wkraczających na Pomorze w styczniu i lutym 1920 r.
The composition and social profile of the units of the Pomeranian Front entering Pomerania in January and February 1920
Die Zusammensetzung und soziale Struktur der Abteilungen der Pommerschen Front, die im Januar und Februar 1920 in Pommern einmarschierten
Autorzy:
Smoliński, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/529390.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Towarzystwo Miłośników Torunia
Tematy:
Rzeczpospolita Polska
Wojsko Polskie
Armia Polska we Francji
Front Pomorski
Józef Haller
Józef Dowbor-Muśnicki
traktat wersalski
Pomorze
Wolne Miasto Gdańsk
rewindykacja Pomorza przez Polskę
Republik Polen
Polnische Armee
Polnische Armee in Frankreich
Pommersche Front
Józef Dowbór-Muśnicki
Versailler Vertrag
Pommern
Freie Stadt Danzig
Rückgewinnung Pommerns durch Polen
the Republic of Poland, the Polish Army
the Polish Army in France
the Pomeranian Front
the Treaty of Versailles
Pomerania
the Free City of Gdańsk
the revendication of Pomerania by Poland
Opis:
Pomimo upływu wielu lat od opisywanych poniżej wydarzeń oraz dość już dzisiaj bogatej literatury dotyczącej tego problemu, nadal brak jest w polskiej historiografii dostatecznie pełnego i wyczerpującego zagadnienie omówienia udziału polskich sił zbrojnych w mającej miejsce w styczniu i lutym 1920 r. operacji przejmowania ziem scedowanych Polsce przez Niemcy na mocy postanowień traktatu wersalskiego. Podobnie jest też z opisem ich przekroju społecznego. Znacznie lepiej przedstawiają się natomiast badania dotyczące przebiegu akcji rewindykacyjnej ze stycznia i lutego 1920 r. Dzieje się tak, choć tematyka ta – od czasu do czasu – głównie przy okazji kolejnych rocznic, zdaje się budzić pewne zainteresowanie historyków. Nie inaczej jest również obecnie, gdy trwają obchody stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości państwowej.Stąd też autor postanowił pokazać możliwie pełny skład oraz przekrój społeczny wojsk Frontu Pomorskiego, które w styczniu i lutym 1920 r. wzięły udział w akcji przejmowania ziem pomorskich przyznanych Polsce na mocy traktatu w Wersalu. Poza tym omówił on też ich proweniencję, a także wpływ, jaki miała ona na ich stan oraz rzeczywistą wartość bojową w momencie rozpoczynania się akcji rewindykacyjnej. W efekcie tego widoczna jest skala tej wojskowej operacji, która wskazuje, że była to wówczas najważniejsza akcja militarna odrodzonej Rzeczpospolitej Polskiej.
Obwohl seit den unten beschriebenen Ereignissen viele Jahre vergangen sind und es heute eine recht reichhaltige Literatur zu diesem Problem gibt, fehlt es in der polnischen historischen Literatur bis heute an einer ausreichend vollständigen und das Phänomen erschöpfend behandelnden Abhandlung über die Beteiligung der polnischen Streitkräfte an der Operation, bei der im Januar und Februar 1920 die infolge des Versailler Vertrags von Deutschland an Polen abgetretenen Gebiete übernommen wurden. Ähnlich verhält es sich mit der Beschreibung ihres sozialen Querschnitts. Dagegen sieht es bei den Forschungen zum Verlauf der Wiedergewinnungsaktion vom Januar und Februar 1920 wesentlich besser aus. Dies ist so, obwohl diese Thematik von Zeit zu Zeit, hauptsächlich anlässlich von Jahrestagen, ein gewisses Interesse bei den Historikern zu erregen scheint. Nicht anders verhält es sich auch gegenwärtig, während der Feiern zum 100. Jubiläum der Wiedergewinnung der staatlichen Unabhängigkeit durch Polen.            Deshalb hat der Autor auch beschlossen, die möglichst vollständige Zusammensetzung und soziale Struktur der Armeen der Pommerschen Front zu präsentieren, die im Januar und Februar 1920 an der Aktion teilnahmen, bei der die Pommerschen Gebiete übernommen wurden, die Polen durch den Vertrag von Versailles zugesprochen worden waren. Außerdem bespricht er auch ihre Herkunft sowie den Zustand und den tatsächlichen Kampfwert zum Zeitpunkt des Beginns der Wiedergewinnungsaktion. Dadurch wird der Umfang der militärischen Operation sichtbar, der aufzeigt, dass es sich dabei um die damals wichtigste militärische Aktion der wiedergeborenen Polnischen Republik handelte.
Despite the fact that many years have passed  since the events described below occurred  and the literature  on this problem is quite rich, Polish historiography still lacks the complete and comprehensive discussion concerning the issue of  the participation of the Polish armed forces in the operations of taking over the territories  assigned to Poland by Germany under the provisions of the Versailles Treaty, which  took place in January and February 1920. A similar situation takes place with  the description of their profile.  On the other hand, the research on the process of the revendication actions of January and February 1920 looks much better. Yet,  this subject, from time to time - mainly on the occasion of subsequent anniversaries, seems to arouse some interest of  historians.  It also happens now  when the centenary celebrations of Poland regaining independence are taking place.Therefore, the author decided to show the possibly full composition and social profile of the Pomeranian Front troops, which in January and February 1920 took part in the takeover of Pomeranian lands granted to Poland under the provisions of the Treaty of Versailles. In addition, he also discussed their provenance and the impact they had on their condition and actual combat value at the time the revendication  action began. As a result, the magnitude of this military operation is visible, which indicates that it was then the most important military action of the reborn Polish Republic.
Źródło:
Rocznik Toruński; 2019, 46; 283-324
0557-2177
Pojawia się w:
Rocznik Toruński
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola Torunia i Pomorza w okresie interwencjonizmu państwowego 1936 –1939 w świetle publicystyki
The role of Toruń and Pomerania during the period of state intervention between 1936 –1939 according to journalistic sources
Die Rolle von Thorn und Pommern in der Zeit des staatli-chen Eingriffes 1936 –1939 im Lichte des Journalismus
Autorzy:
Zieliński, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/529421.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Towarzystwo Miłośników Torunia
Tematy:
Toruń
Pomorze
okres międzywojenny
publicystyka
interwencjonizm państwowy
Pomerania
interwar
journalis sources
intervention between
Thorn
Pommern
Zwischenkriegzeit
staatlichen Eingriffes
der Journalismus
Opis:
The role of Toruń and Pomerania during the period of state inter-vention between 1936 –1939 according to journalistic sources Incorporating Toruń into the revived Polish State in 1920 commenced a new period in the development of the city. Toruń became the capital of the newly created Pomeranian district, which resulted in the fact that provincial dignitaries started to raise the importance of the city. Many offices based themselves in Toruń, which led to the thorough development of the town. In the second half of the 1930s, Toruń and the whole of Pomerania had to deal with the policy of state intervention run by the vice prime minister and the minister of finance – Eugeniusz Kwiatkowski. The province, whose head at that time was the voivode Władysław Raczkiewicz, was experiencing some serious problems. Nevertheless, Toruń and Gdynia managed to cope with the difficulties. The authorities of the province tried to counteract the negative effects of the policy of intervention creating the so called „Pomeranian Pro-gramme” the aim of which was to strengthen the region politically and eco-nomically. The realization of the programme, which included the extension of the province’s boundaries, exacerbated the conflict between the capital city of Toruń and Bydgoszcz which was to be incorporated into the Pomeranian dis-trict having lost the struggle to become the capital of the extended region. Having won this accolade, Toruń developed more intensively by constructing new buildings and creating a modern land development plan called „The Pro-gramme of Tłoczek”.
Die Rolle von Thorn und Pommern in der Zeit des staatlichen Eingriffes 1936 –1939 im Lichte des Journalismus Thorns Anschluss an den „wiedergeborenen polnischen Staatˮ im Jahr 1920 markierte den Beginn einer neuen Phase der Entwicklung der Stadt. Thorn wurde dann die Hauptstadt der neu gegründeten Provinz Pommern, mit dem Ergebnis, dass hier Gouverneure zu wohnen begannen, die schrittweise versuchten, den Rang der Stadt zu erhöhen. Auch viele Ämter fanden hier ihren Sitz, was zu allseitiger Entwicklung von Thorn führte. In der zweiten Hälfte der dreißiger Jahre des zwanzigsten Jahrhunderts musste Thorn und die 101 gesamte Provinz von Pommern, der Politik des staatlichen Eingriffes, die von dem damaligen stellvertretenden Ministerpräsidenten und Minister des Schatzamtes Eugeniusz Kwiatkowski gefördert wurde, trotzen. Die Provinz, die durch den Gouverneur Wladyslaw Raczkiewicz geleitet wurde, hatte große Schwierigkeiten, die aber Thorn und Danzig, die perfekt mit den Schwierig-keiten fertig wurden, nicht betrafen. Die Behörden der Provinz haben ver-sucht, den negativen Auswirkungen des politischen Eingriffs entgegenzuwir-ken, wodurch ein „Entwurf Pommernˮ entwickelt wurde, um die Region poli-tisch und wirtschaftlich zu stärken. Die Umsetzung des Entwurfs, die unter anderem die Erweiterung der Grenzen der Provinz voraussetzte und auch den Konflikt zwischen dem hauptstädtischen Thorn und Bromberg das in die Grenzen der Provinz einbezogen werden sollte, entfacht, das jedoch den Kampf um den Titel der Hauptstadt der vergrößerten Provinz verloren hat. Dank dem Sieg in diesem Wettbewerb hat sich Thorn noch mehr, durch den Bau neuer Gebäude und der Schaffung eines modernen Verwaltungssystems namens „Tłoczeks Programmˮ, entwickelt.
Źródło:
Rocznik Toruński; 2013, 40; 77-101
0557-2177
Pojawia się w:
Rocznik Toruński
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ziemianie okolic Torunia wobec powrotu Pomorza do Polski
Landed gentry of the Toruń area on the threshold of Pomerania’s return to Poland
Die Haltung der Gutsbesitzer in der Umgebung von Thorn zur Rückkehr Pommerns nach Polen
Autorzy:
Łaszkiewicz, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/529370.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Towarzystwo Miłośników Torunia
Tematy:
ziemiaństwo
rady ludowe
Organizacja Wojskowa Pomorza
Pomorze
Prusy Zachodnie
Gutsbesitzer
Volksräte
Pommersche Militärorganisation
Pommern
Westpreußen
gentry
people's councils
Military Organization of Pomerania
Pomerania
Western Prussia
Opis:
Ziemiaństwo polskie odgrywało ważną rolę w ruchu narodowym zaboru pruskiego. W dużej mierze dzięki aktywności ziemian udało się zaszczepić społeczeństwu polskiemu idee pracy organicznej, które oparte o solidaryzm narodowy stały się jego paradygmatem politycznym. Utworzenie instytucji o charakterze gospodarczym, kulturalnym i naukowym przyczyniło się do partycypacji w życiu politycznym szerszych kręgów społecznych. Paradoksalnie, w dłuższej perspektywie, doprowadziło to do osłabienia roli politycznej i społecznej ziemiaństwa. Sprzyjały temu procesy modernizacyjne państwa pruskiego, a jeszcze bardziej zdynamizowała I wojna światowa. Dlatego autor artykułu przyjrzał się postawom ziemian w okresie walki i starań o przyłączenie Pomorza do odradzającego się państwa polskiego.Ziemianie okolic Torunia – głównego oprócz Gdańska ośrodka regionalnego na Pomorzu – aktywnie włączyli się we wszystkie formy działań na rzecz powrotu Pomorza do Macierzy. Współtworzyli powiatową radę ludową, konspirację wojskową, ochotniczo zasilali oddziały formowane na Kujawach, reprezentowali mieszkańców regionu na forum Sejmu Dzielnicowego oraz w strukturach politycznych Naczelnej Rady Ludowej, wreszcie – po traktacie wersalskim – zaangażowali się w tworzenie zrębów przyszłej, polskiej administracji. Potrafili wyczuć nastroje społeczne włączając się w działalność rad ludowych (w pewnym zakresie także robotniczo-żołnierskich i chłopskich). Skutecznie powstrzymali  je przed radykalizacją, ogniskując na postulatach narodowych. Dzięki temu współdecydowali o kształcie ruchu narodowego i odegrali istotną rolę w przebiegu procesu, który doprowadził do restytucji Pomorza. Posiadając zaplecze finansowe i przygotowanie intelektualne oddali nieocenione usługi w tzw. okresie przejściowym, gdy należało zadbać o żywotne interesy regionu, nadzorując i współpracując z administracją niemiecką.Modyfikacja własnego programu i celów politycznych, jakie wyrażali liderzy miejscowego środowiska ziemiańskiego z Janem Donimirskim i Adamem Czarlińskim na czele, było kontynuacją długiego procesu zbliżania się do siebie różnych warstw społecznych. W okresie międzywojennym umożliwiło to współpracę pomiędzy chłopami i ziemiaństwem zarówno na gruncie zawodowym, jak i politycznym, współpracę, o którą było trudno w innych regionach Polski.
Die polnischen Gutsbesitzer spielten eine wichtige Rolle in der Nationalbewegung des preußischen Teilungsgebiets. Es war zu einem großen Teil ihnen zu verdanken, dass es gelang, die Vorstellung von der organischen Arbeit in der polnischen Gesellschaft zu verankern. Die Gründung von Institutionen wirtschaftlichen, kulturellen und wissenschaftlichen Charakters führte zur Teilnahme von breiteren Kreisen der Gesellschaft am politischen Leben. Paradoxerweise führte das auf Dauer zur Schwächung der politischen und gesellschaftlichen Rolle der Gutsbesitzer. Dies wurde durch die Modernisierungsprozesse im preußischen Staat gefördert und erhielt eine noch größere Dynamik durch den 1. Weltkrieg. Deshalb behandelt der Autor die Haltung der Gutsbesitzer zur Zeit der Kämpfe um den Anschluss Pommerns an den wieder entstehenden polnischen Staat.            Die Gutsbesitzer in der Umgebung von Thorn, des wichtigsten regionalen Zentrums in Pommern neben Danzig, schalteten sich aktiv in alle Formen von Aktivitäten für die Rückkehr Pommerns zum Mutterland ein. Sie schufen einen Kreisvolksrat, eine militärische Konspiration, sie verstärkten freiwillig Einheiten, die in Kujawien gebildet worden waren, sie repräsentierten die Einwohner der Region im Forum des Bezirkslandtags und in den politischen Strukturen des obersten Volksrats, und schließlich engagierten sie sich nach dem Versailler Vertrag bei der Schaffung der Grundlagen der künftigen, polnischen Verwaltung. Sie waren in der Lage, die gesellschaftlichen Gefühle zu erspüren, indem sie sich in die Tätigkeit der Volksräte einschalteten (eine Zeitlang auch der Arbeiter- und Soldatenräte und der Bauernräte). Sie hielten diese erfolgreich von einer Radikalisierung ab, indem sie sich auf nationale Forderungen konzentrierten. Dadurch entschieden sie über die Gestalt der nationalen Bewegung mit und spielten eine wesentliche Rolle im Verlauf des Prozesses, der zur Rückgabe Pommerns führte. Durch ihren finanziellen Rückhalt und ihre intellektuelle Vorbereitung leisteten sie in der sog. Übergangsphase unschätzbare Dienste, als die vitalen Interessen der Region auf dem Spiel standen, indem sie die deutsche Verwaltung beaufsichtigten und mit ihr zusammenarbeiteten.            Die Modifizierung des eigenen Programms und der politischen Ziele, zu denen sich die Führer der örtlichen Gutsbesitzerszene mit Jan Donimirski und Adam Czarliński an der Spitze bekannten, war die Fortsetzung eines langen Prozesses der Annäherung von verschiedenen sozialen Gruppen. In der Zwischenkriegszeit ermöglichte dies die Zusammenarbeit zwischen den Bauern und den Gutsbesitzern, sowohl auf beruflicher wie auf politischer Ebene, eine Zusammenarbeit, die in anderen Regionen Polens schwer zu bewerkstelligen war.
The Polish landed gentry played an important role in the national movement of Poles from the Prussian partition. To a large extent, the landed gentry managed to instil the ideas of organic work among Poles, which, based on national solidarity, became their political paradigm. The establishment of institutions of an economic, cultural and scientific nature contributed to the wider social circles’ participation in the political life.  Paradoxically, in the long run, this weakened the political and social role of the landed gentry, which was reinforced by the modernization processes of the Prussian state. The World War I made the process  even more dynamic. Therefore, the author of the article looked at the attitudes of landowners during the struggle to incorporate Pomerania into the reviving Polish state.The landowners from the vicinities of  Toruń - the main regional center in Pomerania besides Gdańsk - actively contributed to all forms of activities the aim of which was to incorporate Pomerania  into the Polish Motherland. The landed gentry  were members of  the county’s people's council and military underground; they  voluntarily supplied military units formed in Kuyavia; they represented the inhabitants of the region at the District Sejm and in the political structures of the Supreme People's Council. Finally, after the Treaty of Versailles they became involved in the construction of  the framework of the future Polish administration. They were able to sense social moods  as members of  people's councils (to some extent also as members of workers 'and soldiers' councils and  peasants’ councils). They successfully stopped them from radicalizing, focusing their attention on national demands. As a result, they co-decided on the shape of the national movement and played an important role in the the process that led to the restitution of Pomerania. With financial resources and intellectual preparation, they gave invaluable services in the so-called transition period, when vital interests of the region had to be taken care of while supervising and cooperating with the German administration.The modification of their own program and political goals expressed by the leaders of the local community of landowners, headed by Jan Donimirski and Adam Czarliński , was a continuation of the long process of bringing together different social strata. In the interwar period, this enabled cooperation between peasants and landowners both professionally and politically. Such cooperation  was difficult to find in other regions of Poland.
Źródło:
Rocznik Toruński; 2019, 46; 163-183
0557-2177
Pojawia się w:
Rocznik Toruński
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pojedynek Béli I z księciem „Pomorza” – prawda historyczna czy fikcja literacka? Analiza narratologiczno-komparatystyczna rozdziału 79 Chronicon pictum oraz relacji Gesta Hungarorum
The Duel between Béla I of Hungary and the Prince of Pomerania, the truth of history or literary fiction? Narratological and comparative analysis of the 79th chapter of Hungarian Chronicon pictum and the 52nd Chapter of Gesta Hungarorum
Das Duell zwischen Béla I. und dem Herzog von Pommern – historische Wahrheit oder literarische Fiktion? Eine narratologische und vergleichende Analyse des 79. Kapitels von Chronicon pictum und des Berichts von Gesta Hungarorum
Autorzy:
Stachowicz, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27177753.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Béla I
Ungarn
Duell
Pommern
Węgry
pojedynek
Pomorze
Béla I of Hungary
Hungary
duel
Pomerania
Opis:
Artykuł jest analizą narratologiczną rozdziału 79 Chronicon pictum oraz rozdziału 52 Gesta Hungarorum, poświęconych scenie pojedynku pomiędzy węgierskim księciem Bélą a pomorskim władcą. Autor opowiedział się za symbolicznym rozumieniem omawianej w artykule sceny. Tym samym podał w wątpliwość historyczność pojedynku, jak i samej wojny z Pomorzanami. Odrzucił pogląd, że postać Mieszka przedstawia konkretnego władcę Polski, a zinterpretował ją jako archetyp całej dynastii Piastów. Następnie przeprowadził analizę porównawczą omawianej sceny pojedynku, zestawiając tekst Chronicon pictum z innymi źródłami narracyjnymi z epoki. W swoim artykule zwrócił uwagę na podobieństwo tego rozdziału do rozwiązań literackich znanych z utworów z gatunku chansons de geste, m.in. Historii o pięknej a szlachetnej Meluzynie. Stwierdził, że owa scena wpisuje się w motyw literacki księcia-wygnańca, który będąc na uchodźstwie w obcym królestwie, ratuje je, pokonując armię poganina-najeźdźcy. Książę potwierdza tym czynem, że jest godny władzy, którą ostatecznie obejmuje.
Der Artikel ist eine narratologische Analyse des 79. Kapitels von Chronicon pictum und des 52. Kapitels von Gesta Hungarorum, welche dem Duell zwischen dem ungarischen Herzog Béla und dem pommerschen Herrscher gewidmet sind. Der Autor spricht sich für ein symbolisches Verständnis der im Artikel behandelten Szene aus. Damit stellt er sowohl die Historizität des Duells als auch des Krieges gegen Pommern selbst in Frage. Er verwirft die Ansicht, dass es sich bei der Darstellung von Mieszko um einen konkreten Herrscher Polens handelt, und interpretiert diese als Archetyp der gesamten Dynastie der Piasten. Anschließend erfolgt eine vergleichende Analyse des Zweikampfes, indem der Text von Chronicon pictum anderen erzählenden Quellen aus der Epoche gegenübergestellt wird. Ferner wird im Artikel auf die Parallelen zwischen dem Inhalt des betreffenden Kapitels und literarischen Mitteln hingewiesen, die aus Werken der Gattung der Chansons de geste bekannt sind, wie z. B. Geschichte von der edlen und schönen Melusina. Der Autor kommt zum Schluss, dass sich die Szene in das literarische Motiv des vertriebenen Herzogs einfügt, der in der Verbannung das fremde Reich rettet, indem er die heidnischen Angreifer besiegt. Der Herzog bestätigt durch diese Tat, dass er der Macht, die er schließlich erlangt, würdig ist.
The paper is a narratological analysis of the 79th chapter of the Hungarian Chronicon pictum and the 52nd Chapter of Gesta Hungarorum, which describe a duel between the Hungarian prince Béla and the Pomeranian prince. The author opts for a symbolic interpretation of both the aforementioned chapters. He casts doubt on the historicity of the duel. He suggests that the figure of Mieszko, mentioned in the chronicles, was not an actual, historical ruler of Poland. According to the author’s interpretation, Mieszko was only an embodiment of the Piast dynasty and all rulers of Poland. Next, the author compares the duel scene with the duel scenes in contemporary narrative sources. He concludes that this scene fits into the literary motif of an exiled prince who, being in exile in a foreign kingdom, saves it by defeating the army of a pagan invader. He stated that this scene fits into the literary motif of an exiled prince who, being in exile in a foreign kingdom, saves it by defeating the army of a pagan invader.
Źródło:
Średniowiecze Polskie i Powszechne; 2023, 15; 23-54
2080-492X
2353-9720
Pojawia się w:
Średniowiecze Polskie i Powszechne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 17

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies