Temat: category, - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Różne wymiary prototypów w analizie oryginału i przekładu
Prototype dimensions in the translation analysis of the source and target texts
Autorzy:: Jóźwiak, Jolanta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28762704.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:: cognitive categorization model
prototype
radial category
translation
category of translation texts
Opis:: The article presents theoretical considerations concerning the relationship between the original text and the texts of translations with the use of the cognitive categorization model. From the perspective of the theory of prototypes, translation studies can be conducted at the general level of texts: the source and the target and at the detailed level: translation units and their translation equivalents. The structure of a category will depend on the researcher’s intuition and their decision to choose the unit in the center of the category under consideration. The aim of the paper is to propose several new categorization models, reflecting the various possibilities of building a category of translations with a central-peripheral structure at the level of the texts as a whole. This is due to the consideration of whether and in what sense the original text can be perceived as a prototype in relation to the translation text? In the center of the translation category, it is possible, for example, to place an ideal translation of the original, potential or actually existing in the host culture. The central-peripheral structure of translation category may also be useful in presenting the results of the translator’s decision-making process regarding the selection of a translation equivalent, as well as in the process of critical analysis of various translation solutions, especially in translation series, which, however, is beyond the scope of the present article.
Źródło:: Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne; 2022, 13; 179-194
2084-1302
Pojawia się w:: Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Egzotyzacja i domestykacja w polskim tłumaczeniu powieści „Harry Potter i Kamień Filozoficzny” J. K. Rowling
Autorzy:: Maras, Melisa
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1397479.pdf
Data publikacji:: 2018-12-31
Wydawca:: Ateneum - Akademia Nauk Stosowanych w Gdańsku
Tematy:: Harry Potter
foreignization
domestication
translation
food category
Opis:: The aim of the paper is to answer the question what was the Andrzej Polkowski’s intent of using domestication and foreignisation strategies in indigenous Harry Potter series translation. Selected fragments of the novel are referring to the widely understood ‘food’ category and are compared in terms of language and culture. It is known that the Polish translator extends (but does he always domesticate?) the world presented in the novel to the reader’s country. However, it is really ambigious, how these extensions affect the interpretation of Polish recipient.
Źródło:: Forum Filologiczne Ateneum; 2018, 6, 1; 87-99
2353-2912
2719-8537
Pojawia się w:: Forum Filologiczne Ateneum
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Dwutekst jako element kategorii radialnej przekładów wybranego tekstu
Bitext as an element of the radial category of translations of the selected text
Autorzy:: Jóźwiak, Jolanta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/37190739.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:: dwutekst
teoria prototypów
przekład
kognitywny model kategoryzacyjny
kategoria radialna
bitext
prototype theory
translation
cognitive categorization model
radial category
Opis:: W artykule zaprezentowano próbę zastosowania kognitywnej teorii prototypów w badaniach przekładoznawczych na poziomie makrojednostki, jaką stanowi dwutekst, czyli para tekstów: oryginał i przekład, postrzegane i rozpatrywane łącznie. Zgodnie z takim ujęciem zaproponowano trzy modele teoretyczne kategorii przekładów wybranego tekstu. Oprócz modelu ogólnego przedstawiono również kategorię z przekładem prototypowym oraz kategorię z modelem mentalnym przekładu jako elementami pary dwutekstów, znajdujących się w centrum kategorii. Centralno-peryferyjna struktura kategorii pozwala zwizualizować stopień przybliżenia do ideału poszczególnych, realnych lub tylko potencjalnych dwutekstów. Modele mogłyby również być przydatne w o odnalezieniu odpowiedzi na pytanie, dlaczego w ocenie odbiorców właśnie ten, a nie inny przekład utworu zyskał uznanie lub stracił status albo przy ocenie wariantów przekładowych w seriach przekładowych.
The paper presents an attempt to apply the cognitive theory of prototypes in translation studies at the level of a macro-unit, which is so called bitext, that is, a pair of texts: the original and the translation, viewed and taken together. In accordance with this approach, three theoretical models of the category of translation of the selected text were proposed. In addition to the general model, a category with prototypical translation and a category with a mental model of translation as elements of bitexts, located at the center of the category, are also presented. The central-peripheral structure of the categories makes it possible to visualize the degree of approximation to the ideal of individual real or only potential bitexts. The models could also be useful in finding answers to the question of why, in the opinion of the audience, just this and not another translation of a work gained recognition or lost status, or in evaluating translation variants in translation series.
Źródło:: Językoznawstwo; 2023, 19, 2; 199-207
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:: Językoznawstwo
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Способи відтворення неозначеності в німецькомовному перекладі роману Сергія Жадана «Депешмод»
Translation of indefiniteness in into german translated novel of Serhii Zhadan “Depeche mode”
Autorzy:: Солюк (Soliuk), Мар’яна (Mariana)
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2177494.pdf
Data publikacji:: 2022-12-31
Wydawca:: Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:: категорія детермінації
означеність
неозначеність
артикль
займенник
перекладацькі трансформації
переклад
category of determination
definiteness
indefinitness
article
pronoun
translation transformations
translation
Opis:: This scientific research deals with a topical linguistic and translation problem – the category of definiteness / indefiniteness. The category is a functional-semantic, conceptual category in the Ukrainian language, and a grammatical category in the German language. That is why it is expressed differently in both languages. The article analyzes the works of leading linguists devoted to the study of issues related to the category of definiteness / indefiniteness from different points of view and on the basis of Ukrainian and German languages. The purpose of this article is to determine the means one can use to reproduce the category of indefiniteness in the Ukrainian-German translation. The object of this research is linguistic indefiniteness as it is, i.e. the name of the object it designates belongs to the class of similar phenomena. Indefiniteness describes something new. In the Ukrainian language it is mostly expressed by indefinite pronouns that indicate an indefinite person, object, quality, quantity, etc. Indefinite pronouns are the main means of reference. Linguistic researchers state that indefiniteness in the Ukrainian language is always marked. The subject of the given study is the analysis of implicit means of expression of indefiniteness in Ukrainian as well as means of its explicit expression in the translation of the novel “Depeche Mode” by S. Zhadan into German. Comparative and descriptive methods of linguistic research allow considering different ways of expression of indefiniteness in the translation of modern fiction. The analyzed material contains examples where indefiniteness in the original text is expressed by (якийсь, хтось, який-небудь, деякий, один з і т.д. / some, someone, some, one of, etc.) which is translated by articles (mostly indefinite articles – ein / eine), as well as by their equivalents in the target language (einer aus… / einer von…, irgendwelche, ein paar), rarely by a zero article. Reproduction of the quantitative expression of indefiniteness into the target language doesn’t present a translation problem. The analyzed material contains examples where the indefinite pronoun якийсь / some is rendered by means of the definite article der. Indefiniteness in not reproduced in this case. Among the methods of translation of indefiniteness there are translation transformations both lexical-semantic, such as addition, generalization, and lexicalgrammatical. It conclusion, the further research on the issue of reproduction of indefiniteness / the category of definiteness / indefiniteness on the basis of translations of texts of other genres and analysis of a wider range of means that express indefiniteness, as well as ways of its translation.
У пропонованому дослідженні порушено актуальну перекладознавчу проблему – відтворення категорії означеності / неозначеності, яка є функціонально-семантичною, поняттєвою в українській мові, та граматичною в німецькій. Саме тому по різному виражена в обох мовах. У статті проаналізовано наукові розвідки провідних зарубіжних та вітчизняних лінгвістів, які з різних точок зору підходили до вивчення проблематики пов’язаної з вищевказаною категорією, а також досліджували дану тему на матеріалі різних мов. Метою статті є визначення способів передачі мовних засобів експлікації неозначеності з мови оригіналу на цільову мову. Об’єктом наукової розвідки виступає неозначеність, яка вказує на те, що ім’я позначуваного ним предмета належить до класу подібних йому феноменів. Визначено, що неозначеність є позначенням чогось нового, в українській мові здебільшого виражається за допомогою неозначених займенників, які вказують на неозначену особу, предмет, якість, кількість і т.д., і саме вони є головним засобом референції. На думку науковців, неозначеність в українській мові є завжди маркованою. Предметом дослідження виступають імпліцитні засоби вираження неозначеності в мові оригіналу та експліцитні в німецькомовному перекладі твору (на матеріалі роману С. Жадана «Депешмод»). За допомогою зіставного й описового методів лінгвістичного дослідження розглянуті різні способи передачі засобів вираження неозначеності при перекладі художнього тексту сучасної літератури. Встановлено та проаналізовано відтворення імпліцитних засобів вираження даної категорії в мові оригіналу (якийсь, хтось, який-небудь, деякий, один з і т.д.) за допомогою артиклів (здебільшого неозначеного – ein / eine), а також відповідниками в мові реципієнті (einer aus…/ einer von…, irgendwelche, ein paar), рідше нульовим артиклем. Відтворення кількісного вираження неозначеності при перекладі не викликало жодних проблем. Проте, зафіксовано випадки, в яких неозначеність не було відтворено (якийсь – der). Одним з методів перекладу неозначеності, що ними послуговувався перекладач є перекладацькі трансформації: лексико-семантичні, такі як додавання, генералізація та лексико-граматичні. Вбачаємо перспективу дослідження даної проблематики на матеріалі перекладів текстів інших жанрів та аналізі ширшого спектру засобів, за допомогою яких може бути виражена неозначеність, категорія означеності / неозначеності, а також способів їх перекладу.
Źródło:: Pomiędzy. Polonistyczno-Ukrainoznawcze Studia Naukowe; 2022, 7(4); 77-83
2543-9227
Pojawia się w:: Pomiędzy. Polonistyczno-Ukrainoznawcze Studia Naukowe
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Semantic Structure of the Sentence and Its Realisations (Bulgarian “аха” and Its Polish Equivalents)
Struktura semantyczna zdania i jej realizacje (bułg. аха i polskie ekwiwalenty)
Autorzy:: Korytkowska, Małgorzata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/33307869.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: semantics
semantic condensation
semantic category of degree
semantic confrontation
Bulgarian language
Polish language
translation
semantyka
kondensacja semantyczna
semantyczna kategoria stopnia
konfrontacja semantyczna
język bułgarski
język polski
Opis:: The aim of the paper is to establish the relevant semantic features of the Bulgarian particle аха in the predicative function. It is thought that its semantic structure includes a potential and a temporal component. Hence, the function of the analysed particle is a specific result of semantic condensation. Possibilities to form Polish semantic equivalents of Bulgarian sentences with аха are indicated. Polish language does not have any synonymous lexical unit with the Bulgarian аха, so equivalent sentences have the form of an analytical paraphrase. According to the model of semantic syntax, the categories of modality (M) and temporality (T) are not parts of the Dictum (D), which dominates the predicate (P) and its arguments (in the model of the elementary sentence structure). Therefore, the same semantic structures are realized as different formal structures in both languages.
Celem artykułu jest ustalenie relewantnych cech semantycznych partykuły bułgarskiej аха о funkcji orzeczenia. Przyjęto, że struktura semantyczna zawiera element potencjalności oraz decydujący o znaczeniu leksemu element temporalny. Funkcja badanej partykuły jest więc specyficznym efektem kondensacji semantycznej. Wskazano możliwości tworzenia semantycznych ekwiwalentów zdań bułgarskich w języku polskim. W polskim brak tożsamego odpowiednika leksykalnego, więc struktura synonimicznych zdań ma cechy parafrazy analitycznej. W semantycznym modelu struktury zdań elementarnych komponenty M (modalność) i L (lokalizacja) nie należą do Dictum, które dominuje nad P – predykatem i jego argumentami. Tak więc w obu językach strukturze semantycznej omawianych jednostek odpowiadają odmienne realizacje formalne.
Źródło:: Slavia Meridionalis; 2023, 23
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:: Slavia Meridionalis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Du spécifique au générique dans la détermination du mot souffrance dans Salvifici doloris de Jean-Paul II : Analyse contrastive français-arabe
From Specific to Generic in the Determination of Word Souffrance in Salvifici Doloris of Jean-Paul II: A Constrastive Analysis French-Arabic
Autorzy:: El Kak, Manar
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1791135.pdf
Data publikacji:: 2020-12-23
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: analiza kontrastywna francusko-arabska
cierpienie
włączenie
rodzajnik
kategoria liczby
szczegółowy
ogólny
określenie rzeczownika
tłumaczenie
French-Arabic contrastive analysis
souffrance
annexation
article
category of number
specific
generic
nominal determination
translation
Opis:: Od użycia szczegółowego do ogólnego określnika wyrazu souffrance w Salvifici doloris Jana Pawła II: analiza konrastywna francusko-arabska Celem artykułu jest wykazanie, w jaki sposób dokonuje się przejście od użycia szczegółowego do ogólnego określnika wyrazu souffrance, pojawiającego się w strukturze: souffrance + N lub N de la souffrance, w Salvifici doloris Jana Pawła II. Analiza wyrazu souffrance i jego tłumaczenia jest przeprowadzana w perspektywie kontrastywnej francusko-arabskiej według dwóch parametrów: rodzajnik i kategoria liczby. W wyniku tej analizy ujawnia się kilka typów tłumaczenia wyrazu souffrance. Tak więc tłumaczenie souffrance de l’homme ma kilka różnych wartości w zależności od tego, czy jest wyrażone za pomocą struktur rzeczownik + rzeczownik ʾalam-u al-ʾinsān-i, rzeczownik + przymiotnik ʾalam-un bašarīyy-un, bądź za pomocą zdania czasownikowego z komponentem pasywnym. Ponadto w języku arabskim w przeciwieństwie do francuskiego brak rodzajnika w liczbie mnogiej zmusza rzeczownik do przekształcenia siebie samego w liczbę mnogą. W konsekwencji w tłumaczeniu francuskiej liczby pojedynczej ogólnej na arabski większość rzeczowników jest wyrażona w liczbie mnogiej, zwłaszcza w tłumaczeniu la souffrance du Christ, akcentując w ten sposób różnorodność w jedności. Du spécifique au générique dans la détermination du mot souffrance dans Salvifici doloris de Jean-Paul II : Analyse contrastive français-arabe L’objectif de cette étude consiste à démontrer comment s’opère le passage du spécifique au générique dans la détermination du mot souffrance engagé dans une construction d’annexion : souffrance + N, ou N + de la souffrance, dans Salvifici Doloris de Jean-Paul II. L’étude examine la traduction du mot souffrance dans une perspective contrastive français-arabe, par le biais de deux paramètres : l’article et la catégorie du nombre. L’analyse révèle la présence de plusieurs types de traduction du mot souffrance. Ainsi, la traduction de la souffrance de l’homme possède différentes valeurs selon qu’elle est rendue par un : nom + nom alam al-insān, nom + adjectif alam bašariyy, ou par une phrase verbale avec une nuance de passivité. Par ailleurs, en arabe, et contrairement au français, l’absence d’un article-pluriel oblige le nom à se transformer lui-même au pluriel. Par conséquent, pour traduire le singulier générique français en arabe, la plupart des noms sont rendus par un pluriel, notamment dans la traduction de la souffrance du Christ, accentuant ainsi la diversité sous l’unité.
L’objectif de cette étude consiste à démontrer comment s’opère le passage du spécifique au générique dans la détermination du mot souffrance engagé dans une construction d’annexion : souffrance + N, ou N + de la souffrance, dans Salvifici Doloris de Jean-Paul II. L’étude examine la traduction du mot souffrance dans une perspective contrastive français-arabe, par le biais de deux paramètres : l’article et la catégorie du nombre. L’analyse révèle la présence de plusieurs types de traduction du mot souffrance. Ainsi, la traduction de la souffrance de l’homme possède différentes valeurs selon qu’elle est rendue par un : nom + nom alam al-insān, nom + adjectif alam bašariyy, ou par une phrase verbale avec une nuance de passivité. Par ailleurs, en arabe, et contrairement au français, l’absence d’un article-pluriel oblige le nom à se transformer lui-même au pluriel. Par conséquent, pour traduire le singulier générique français en arabe, la plupart des noms sont rendus par un pluriel, notamment dans la traduction de la souffrance du Christ, accentuant ainsi la diversité sous l’unité.
The objective of this study is to demonstrate how the transition from specific to generic is effectuated in the determination of the word souffrance within an annexation construction: souffrance + N, or N + de la souffrance in Salvifici Doloris of Jean-Paul II. The study examines the translation of the word souffrance through a French-Arabic contrastive lens, using two parameters: article and category of number. The analysis reveals that there were several types of translations of the word souffrance. Accordingly, the translation of la souffrance de l’homme is to have different values that vary depending on whether the translation is rendered as: noun + noun alam al-insān, noun + adjective alam bašariyy, or verbal sentence with a nuance of passivity. In addition, because Arabic, unlike French, does not possess a plural-article, nouns are often transformed in order to take the plural form. As a result of this peculiarity, most translations form French to Arabic tend to render generic singular nouns to plural, such as in the instance of la souffrance du Christ thereby emphasizing the diversity under unity.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 8; 105-135
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Przekłady biblijne nazw należących do kategorii pojęciowej ptactwa w Księdze Hioba 28,7 z bazowym komponentem leksykalnym ostříže i kobuza – na materiale czeskim i polskim
Bible Translations of Names From the Conceptual Category of Birds in the Book of Job 28:7 with the Base Lexical Component of ‘Ostříž’– ‘Kobuz’ on Czech and Polish Materials
Autorzy:: Hampl, Lubomír
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1992209.pdf
Data publikacji:: 2021-12-27
Wydawca:: Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu
Tematy:: interpretation
translation
Czech language
Polish language
hyponyms and hyperonyms
Bible
imagery and biblical symbolism
the conceptual category of birds
language equivalence and synonymous lexical units
obraz i symbolika biblijna
przekład
translacja
tłumaczenie
ekwiwalencja językowa i synonimiczna bliskoznaczność leksykalna
język czeski
język polski
kategoria pojęciowa ptactwa
hiponimy
hyperonimy
Biblia
Opis:: In this article, the author draws attention to translation issues, especially related to the avifauna lexis which appears on the pages of the Bible in the analyzed fragment of Job 28:7 in selected twelve Czech and eighteen Polish translations of the Holy Scripture. In the confrontational-lexical analysis, he describes not only the similarities, but above all the noticeable differences, i.e. changes in the equivalence of bird names and how and in what language form depending on the translation version this conceptual category of birds is used in translation by synonymous lexemes. The marginal presence of the Czech lexeme ostříž was noted. The remaining birds mentioned in Job 28:7 have so different lexical equivalents in individual Czech and Polish biblical translations that on the one hand it gives the impression of chaos, and on the other, reveals far-reaching freedom in translating avifaunic names.
Autor w niniejszym artykule zwraca uwagę na kwestie tłumaczeniowe związane zwłaszcza z wykorzystaną leksyką awifaunistyczną, jaka pojawia się na kartach Biblii w analizowanym fragmencie Hi 28,7 w wybranych 12 czeskich i 18 polskich przekładach Pisma Świętego. W przeprowadzonej konfrontatywno-leksykalnej analizie opisuje on nie tylko podobieństwa, ale przede wszystkim zauważalne różnice, czyli zmiany w ekwiwalencji nazw ptaków oraz jak i w jakiej formie językowej owa kategoria pojęciowa jest wykorzystywana w przekładzie przez bliskoznacznie synonimiczne leksemy – w zależności od wersji tłumaczeniowej. Zwrócono uwagę na marginalne występowanie leksemu czeskiego ostříž. Pozostałe ptaki wymieniane w Hi 28,7 mają w czeskich i polskich przekładach biblijnych tak różne odpowiedniki leksykalne, że sprawia to wrażenie chaosu i daleko idącej dowolności w tłumaczeniu awifaunistycznych nazw.
Źródło:: Wrocławski Przegląd Teologiczny; 2021, 29, 2; 7-28
2544-6460
Pojawia się w:: Wrocławski Przegląd Teologiczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "category," wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język