Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "satire," wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 28
Tytuł:
Satyra w poezji Jana Raka. Rekonesans
Satire in Jan Rak’s poetry
Autorzy:
Patryło, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/451105.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Rak
satire
poetry
criticism
satyra
poezja
krytyka
Opis:
Jan Rak was born in Husów within Łańcut County to serf parents – Szymon and Jadwiga. He is the author of about 120 poems dedicated to his own life, the life of country dwellers and the situation they found themselves in. Satire, especially political, is one of the four genres he was writing in, and Zapust w roku 1864 is a prominent example of such writing. Rak paid special attention to abstract satire, which aimed at deriding negative features of human nature. Moreover, Jakieś czasy is a satire on Galician magazines, whereas Wiek XX describes social and historical realities. Rak’s satires are supposed to ridicule human vices and misdeeds and, at the same time, call for betterment; which is why truth and aspiration to education were put on a pedestal in Rak’s deliberations.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2015, 10, 5; 273-280
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„I śmiech niekiedy może być nauką”. Polska polityka międzywojenna w czasopiśmie satyrycznym „Mucha”
‛And sometimes laughter may be science too’. Polish interwar politics in ‛Mucha’ satirical magazine
Autorzy:
Szałek, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31339599.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Gdański. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
Tematy:
satyra
prasa
„Mucha”
dwudziestolecie międzywojenne
polityka
satire
press
‘Mucha’
interwar period
policy
Opis:
Satyra była związana z polityką od początku funkcjonowania w literackiej postaci. W burzliwym okresie międzywojennym gatunek ten stał się niezwykle popularny w Polsce, a jej głównym nośnikiem były czasopisma humorystyczno-satyryczne. Wśród nich najpoczytniejsza i najbardziej ugruntowana w świadomości czytelników była warszawska „Mucha”, komentująca rzeczywistość z niezwykłą przenikliwością i literackim zacięciem.
From the very beginning of its literary form, satire was strongly associated with politics. In a stormy interwar period the genre became extraordinarily popular in Poland, and the most popular way to propagate it were humour and satire magazines. The one most recognizable in the eyes of the public was the Warsaw periodical ‘Mucha’ that eagerly commented the reality with unparalleled wit and literary zeal.
Źródło:
Media Biznes Kultura; 2018, 1(4); 111-126
2451-1986
2544-2554
Pojawia się w:
Media Biznes Kultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
LUDO-ŻERCY DOBRO-CZYŃCY. KARL KRAUS I ELFRIEDE JELINEK
MAN-EATERS AND DO-GOODERS. KARL KRAUS AND ELFRIEDE JELINEK
Autorzy:
Szczepaniak, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/911719.pdf
Data publikacji:
2019-03-12
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Karl Kraus
Elfriede Jelinek
satire
language
intertextuality
authorship
satyra
język
intertekstualność
autorstwo
Opis:
Artykuł stanowi próbę porównania poetologii reprezentowanych przez austriackich pisarzy satyrycznych Karla Krausa i Elfriede Jelinek z uwzględnieniem kontekstów kulturowych, w których osadzona jest ich twórczość. Punktem wyjścia dla przeprowadzonej analizy tekstów „satyryków apokaliptycznych” jest esej Waltera Benjamina Karl Kraus, który wskazuje na kanibaliczne źródła satyry (satyryk jako „figura, w której cywilizacja recypowała ludożercę”). Figura ludożercy w znaczeniu metafory opisującej strategie produkcji tekstu, metody krytyki języka oraz koncepcje autorstwa staje się kategorią analityczną i narzędziem interpretacji.
The object of the present study is to compare the poetological concepts represented by Austrian satirical writers Karl Kraus and Elfriede Jelinek, considering the cultural contexts of their work. The starting point for the analysis of the texts by the “apocalyptic satirists” is the essay by Walter Benjamin Karl Kraus, pointing to the cannibalistic origin of the satire (the satirist as “the figure in whom the cannibal was received into civilisation”). The figure of the cannibal becomes an analytic category as a metaphor describing strategies of text production, methods of language criticism as well as conceptions of authorship.
Źródło:
Porównania; 2018, 22, 1; 219-236
1733-165X
Pojawia się w:
Porównania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Opera mleczana”: Między teatralnym komiksem a musicalem
“Opera mleczana”: Between a Comic Strip and a Musical
Autorzy:
Regiewicz, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29430943.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
"Opera mleczana"
opera
musical
komiks
satyra
intermedialność
Stanisław Radwan
comics
satire
intermediality
Opis:
Artykuł jest analizą spektaklu Opera mleczana w reżyserii Mikołaja Grabowskiego (Narodowy Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie, prem. 9 marca 2003). Podstawę spektaklu stanowiły libretto i muzyka Stanisława Radwana, stworzone na bazie satyrycznych rysunków Andrzeja Mleczki. Posługując się teorią intermedialności, autor podejmuje próbę interpretacji nie tylko treści przedstawienia, lecz także wykorzystanych form i środków, które twórcy przenieśli z opery, musicalu, filmu, opery mydlanej czy komiksu. Hybrydyczność Opery mleczanej, według autora, przyczyniła się do popularności przedstawienia, ponieważ ułatwiła aktorom nawiązanie kontaktu z wielopokoleniową widownią.
This article offers an analysis of the performance Opera mleczana (Milk Opera), directed by Mikołaj Grabowski, which premiered on 9 March 2003 at Narodowy Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej (Helena Modrzejewska National Old Theatre) in Kraków. Its libretto and music by Stanisław Radwan were based on satirical drawings by Andrzej Mleczko. Using the theory of intermediality, the author interprets not only the content of the performance, but also the various forms and means of expression it employs, borrowed from opera, musical, film, soap opera, and comic strips. It is argued that the show’s hybridity contributed to its popularity, as it made it easier for the actors to connect with a multigenerational audience.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2023, 72, 2; 85-102
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Niechaj nam w Jasełkach nikt nie przedstawia, że Jezus urodził się w Palestynie” – "Betlejem polskie" Lucjana Rydla jako szopka literacka
'Let no one in the nativity play show us that Jeses was born in Palestine' - "Polish Bethlehem" by Lucjan Rydel as a literary nativity scene
Autorzy:
Moroz, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/938378.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
szopka
Rydel
jasełka
modernizm
satyra
Betlejem
nativity scena
nativity play
modrnism
satire
Bethlehem
Opis:
The article is focused on Lucjan Rydel as the author of Polish Bethlehem – a nativity play in which its author saw the most perfect form of folk theatre, a concept he himself keenly propagated. The central issue here is an attempt to observe how Rydel, drawing upon the history of nativity plays as well as their traditional text and character, created a sublime patriotic spectacle which later became a template for all subsequent literary nativity plays inspiriting Polish history and at the same time commenting on current affairs. Furthermore, the text presents Polish Bethlehem through the prism of modernist artists’ interest in the nativity scene as a literary genre and juxtaposes Rydel’s work with the nativity plays written by the Green Balloon Cabaret in order to show two significant directions in which this cultural phenomenon was evolving at the turn of the 20th century.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria; 2019, 19; 58-65
2081-1853
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gatunek dziennikarski a cywilnoprawna odpowiedzialność dziennikarza za naruszenie czci
Journalistic Genre and the Civil Law Journalistic Responsibility for Infringement of Dignity
Autorzy:
Łoszewska-Ołowska, Maria
Szylko-Kwas, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/484964.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:
reputation
dignity
journalistic genre
responsibility
satire
dobre imię
cześć
gatunek dziennikarski
odpowiedzialność
satyra
Opis:
Journalistic responsibility for words is one of the most important issues concerning the functioning of modern media. It gains a significant meaning in the context of responsibility for infringing one’s reputation, which happens as a result of formulating accusations in press material. It remains unresolved if a media genre chosen by a journalist increases the risk of violating the reputation. From the analyzed statements it seems there is no confirmation in jurisdiction that genre is one of the criteria taken directly into account when judging infringement. However, there are such genres which somehow “impose” greater care in terms of verifying facts, an example of which is the reportage. Other genres, for which opinion and judgment are more constitutive and characteristic, have a greater risk of violating the reputation. It requires mentioning that the satire convention, present in jurisdiction, as a judgmental genre and infringing reputation, can be an argument for removing the unlawfulness of the infringement.
Odpowiedzialności dziennikarza za słowo to jedno z istotniejszych zagadnień dotyczących funkcjonowania współczesnych mediów. Nabiera ono szczególnego znaczenia w kontekście odpowiedzialności za naruszenie dobrego imienia, do czego dochodzi na skutek formułowania krytycznych zarzutów w treści materiału prasowego. Nierozstrzygnięta jak dotąd pozostaje kwestia, czy wybrany przez dziennikarza gatunek wypowiedzi medialnej zwiększa ryzyko naruszenia dobrego imienia. Z analizowanych orzeczeń wynika, że w orzecznictwie brak potwierdzenia, że gatunek jest jednym z kryteriów branych wprost pod uwagę przy ocenie naruszenia czci. Niemniej istnieją takie gatunki, które niejako „wymuszają” większą staranność w zakresie weryfikacji faktów, czego przykładem jest reportaż. Istnieją także gatunki, dla których opinia i ocena jest bardziej konstytutywna i charakterystyczna, co zwiększa ryzyko naruszenia dobrego imienia. Na wyraźne zaznaczenie zasługuje fakt, że dostrzegana w orzecznictwie konwencja satyryczna przy gatunkach oceniających i naruszeniu dobrego imienia może stanowić argument o wyłączeniu bezprawności naruszenia.
Źródło:
Studia Medioznawcze; 2013, 3 (54); 39-57
2451-1617
Pojawia się w:
Studia Medioznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nie taka czarna! Wydział Kultury KC o pewnym przedstawieniu codzienności
Not So Dark! The Central Committee’s Culture Department on the Certain Reprezentation of Daily Life
Autorzy:
Kula, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1373210.pdf
Data publikacji:
2017-01-30
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
satire
censorship
daily life in communist Poland
satyra
cenzura
życie codzienne w komunistycznej Polsce
Opis:
The author demonstrates that literature can be an important historical source. On the basis of an analysis of the content, reception (mainly by the official censorship), and fate of the Student Satire Theater’s play It’s Not All the Same to Me the author outlines the characteristic features of Polish daily existence in the 1960s.
Źródło:
Kultura i Społeczeństwo; 2017, 61, 1; 253-266
2300-195X
Pojawia się w:
Kultura i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niejednoznaczny status tekstu parodiowanego w dyskursie satyrycznym
The ambiguous status of a parodied text in satirical discourse
Autorzy:
Sidoruk, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/579059.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
praktyka dyskursywna
satyra
tekst satyryczny
parodia
ironia
discursive practice
satire
satirical text
parody
irony
Opis:
Przedmiotem analizy w artykule jest relacja między parodią i satyrą. Odwołując się do, zaproponowanej przez Paula Simpsona w On the Discourse of Satire, koncepcji satyry jako praktyki dyskursywnej, autorka wskazuje na przyczyny nieporozumień interpretacyjnych wynikających z zastosowania parodii w tekście satyrycznym. Jej zdaniem parodia utrudnia identyfikację intencji satyrycznej, zwłaszcza wtedy, gdy obiektem parodii jest tekst literacki o wysokich walorach artystycznych. W niektórych przypadkach niemożliwe okazuje się jednoznaczne rozstrzygnięcie, czy parodiowany tekst służy jedynie satyrycznemu ukazaniu pewnych aspektów rzeczywistości pozaliterackiej, czy jest również obiektem krytyki.
The subject of analysis in this article is a relation between parody and satire. With reference to the concept of satire as a discursive practice proposed by Paul Simpson in his work On the Discourse of Satire, the author points out the reasons for interpretative misunderstandings caused by the application of parody in a satirical text. She claims that parody makes it difficult to identify a satirical intention, especially when the object of parody is a literary text of great significance. In certain cases it seems impossible to decide unambiguously whether a parodied text is only used to satirize some aspects of non-literary reality or is also a satirical target itself.
Źródło:
Zagadnienia Rodzajów Literackich; 2014, 57/114 z. 2; 53-63
0084-4446
Pojawia się w:
Zagadnienia Rodzajów Literackich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ochrona czci człowieka a satyra i karykatura jako element wolności sztuki – rozważania na gruncie polskiego i niemieckiego prawa karnego
Protection of human dignity in relation to a satire and a caricature as an element of the freedom of art – considerations on the basis of the Polish and German criminal law
Autorzy:
Grabarz, Paulina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/499674.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
wolność sztuki
cześć człowieka
satyra
karykatura
artistic freedom
honor of a human
satire
caricature
Opis:
Cześć człowieka jako dobro szczególnie często naruszane bez wątpienia zasługuje na ochronę w świetle prawa karnego. Z drugiej strony, każdemu człowiekowi przysługuje wolność swobody wypowiedzi, w tym artystycznej, która może się przejawić w formie satyry i karykatury. Rodzi się zatem pytanie, gdzie należałoby postawić granicę, ażeby wolność ta mogła być realizowana bez uszczerbku dla czci człowieka. W niemieckim kodeksie karnym tę kwestię reguluje § 193 StGB, który stanowi o ,,zachowaniu uprawnionych interesów”. Przepis ten jest swoistym rodzajem kontratypu, który pozwala przy spełnieniu szeregu warunków, na nieponiesienie odpowiedzialności karnej przez osobę która wygłasza wypowiedzi, mogące naruszyć cześć człowieka. Do warunków tych doktryna niemiecka zalicza także działanie w ramach wolności artystycznej.
Human dignity as a personal interest particularly threatened with the infringement deserves the protection under the criminal law. Nevertheless, each person is given a freedom of speech, including the artistic one, which may have a form of a satire or a caricature. The question arises where the boundary should be set so that such freedom is executed without damage to human dignity. German criminal law – § 193 of StGB – stipulates “the preservation of legal interests”. When complying with several conditions, this regulation provides for a justification which allows for not bearing the criminal liability by a person voicing a statement that may breach human dignity. The above – according to the German doctrine – also concerns the actions within the artistic sphere.
Źródło:
Zeszyt Studencki Kół Naukowych Wydziału Prawa i Administracji UAM; 2016, 6
2299-2774
Pojawia się w:
Zeszyt Studencki Kół Naukowych Wydziału Prawa i Administracji UAM
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hodża Nasreddin – antybohater w służbie kultury
Hodja Nasreddin as an Anti-Hero in the Service of Culture
Autorzy:
Ayşen-Kaim, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/509022.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Akademia Finansów i Biznesu Vistula
Tematy:
trickster
bohater tradycyjny i kulturowy
anegdota
satyra
nomad
traditional and cultural hero
anecdote
satire
Opis:
Niniejszy artykuł ma charakter badawczy, jego celem jest przedstawienie ustnej tradycji anegdotycznej, żywej zarówno w Azji, jak i na Bliskim Wschodzie, która skupia się wokół postaci mądrego głupca. Występuje on w różnych trawestacjach o imieniu Hodża Nasreddin i łączy ludowe poczucie humoru z autoironiczną krytyką społeczną. Po rozpoznaniu specyficznych warunków społeczno-kulturowych, zmiany trybu życia z koczowniczego na osiadły i trudności adaptacyjnych tego procesu, przedstawiono zasięg ich oddziaływania i specyfikę w zależności od lokalnych tendencji. Następnie, po zarysowaniu studium postaci bliskowschodniego żartownisia pod kątem antropologicznym i turkologicznym, przywołane zostały analogiczne postacie bohaterów plebejskich i antybohaterów z kultury anatolijskiej. Jako przedstawiciel tradycji zachodnioeuropejskiej dla celów porównawczych przedstawiony został Dyl Sowizdrzał (niem. Till Eulenspiegel, ang. Owlglass). W pracy wykorzystano przykłady anegdot Hodży Nasreddina, towarzyszące po dziś dzień codziennemu życiu na Bliskim Wschodzie. W studium przypadku wykorzystano prace tureckich folklorystów i antropologów jak Ilhan Başgöz i Mary Douglas.
The article is of the research nature; its aim is to present the spoken anecdotal tradition, vivid both in Asia and in the Middle East, which focuses around the figure of a wise fool. He appears in various travesties under the name of Hodja Nasreddin and combines the folk sense of humour with a selfironic social criticism. Having recognised the specific sociocultural conditions, the change of the lifestyle from the nomadic to the settled one, and the adaptive difficulties of this process, the author presented the scope of their impact and the specificity depending on the local tendencies. Next, having outlined the study of the figure of the Middle East joker from the anthropological and turkological angle, she the referred to similar figures of plebeian heroes and anti-heroes from the Anatolian culture. As the representative of the West European tradition, for the comparative purposes, there is presented Dyl Sowizdrzał (Germ. Till Eulenspiegel, Eng. Owlglass). In her study, the author used examples of the Hodja Nasreddin’s anecdotes, accompanying to this day the everyday life in the Middle East. In the case study, there were used works of Turkish folklorists and anthropologists such as Ilhan Başgöz and Mary Douglas.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula; 2015, 39/2015 Filologia IV; 36-47
2353-2688
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kim był Bonawentura Pleciuch, autor wiersza Prośba do Aniołów Stróżów, aby nas zachowali od gotycyzmu (1822)?
Who was Bonawentura Pleciuch, the Author of a Poem “A Plea to Guardian Angels to save us from Gothicism” (1822)?
Autorzy:
Pluta, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27311196.pdf
Data publikacji:
2021-12-14
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Konstanty Majeranowski
Bonaventure
gothicism
Middle Ages
sonnet
satire
św. Bonawentura
gotycyzm
średniowiecze
sonet
satyra
Opis:
Przedmiotem artykułu jest próba ustalenia autorstwa opublikowanego w 1822 roku pod pseudonimem Bonawentura Pleciuch wiersza Prośba do Aniołów Stróżów, aby nas zachowali od gotycyzmu. Przeprowadzona w rozprawie interpretacja utworu zwraca uwagę na jego satyryczny charakter, natomiast miejsce publikacji wiersza – czasopismo „Krakus” – pozwala łączyć utwór z Konstantym Majeranowskim. Omówienie działalności pisarskiej Majeranowskiego, a zwłaszcza jego felietonów ukazujących się pod tytułem Świstek Filozoficzny pozwala z dużym prawdopodobieństwem stwierdzić, że autorem Prośby do Aniołów Stróżów… był właśnie Konstanty Majeranowski.
The purpose of this paper is an attempt to determine the authorship of a poem entitled “A Plea to Guardian Angels to save us from gothicism” published in 1822 under the pseudonym of Bonawentura Pleciuch. In my analysis I propose a hypothesis that the poem’s satirical tone and the place of its publication, local periodical Krakus, allow us to link it with the name of Konstanty Majeranowski. I discuss Majeranowski’s literary activity, paying special attention to his feature columns entitled A Philospohical Scrap, all of which in high probability suggests his authorship of “A Plea to Guardian Angels…”.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2021, 16, 11; 390-399
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Strój modnej damy w zwierciadle polskiej satyry oświeceniowej (na wybranych przykładach)
The Outfit of a Fashionable Lady in the Mirror of Polish Enlightenment Satire (on selected examples)
Autorzy:
Kowal, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37238403.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
strój
dama modna
literatura polska
satyra
oświecenie
outfit
fashionable lady
Polish literature
satire
Enlightenment
Opis:
Cudzoziemski strój oświeceniowej damy modnej, podobnie jak męski frak, był synonimem bezrefleksyjnego naśladownictwa obcych polskiej kulturze wzorów obyczajowych. Zjawisko to wielokrotnie krytykowano w ówczesnych tekstach publicystycznych i literackich, w tym również w satyrze. Tytułowy problem zaprezentowany został w niniejszym artykule na przykładzie trzech utworów satyrycznych autorstwa Elżbiety Drużbackiej, Ignacego Krasickiego i Jana Gorczyczewskiego. Ich zróżnicowana przynależność czasowa (faza prekursorska, dojrzała i schyłkowa epoki polskiego oświecenia) pokazuje, iż manifestująca się w stroju modnych dam fascynacja kulturą znad Sekwany była zjawiskiem eksponowanym w literaturze już od schyłku czasów saskich aż po epokę postanisławowską. Co przy tym znamienne i co poświadcza lektura wskazanych utworów, damy z elit – w ubiorach, zachowaniu, zainteresowaniach – chciały również naśladować szlachcianki i tak nowa kultura rozpowszechniona w Warszawie przenikała za ich sprawą na prowincję. W ocenie wielu ówczesnych intelektualistów, w tym także literatów, nowa moda była zjawiskiem groźnym, szkodliwym społecznie, któremu należało przeciwdziałać. Lubowanie się w zbytkach, egoizm, próżność, lenistwo, głupota, bezrefleksyjność, czasem lekkomyślność i brak doświadczenia, a częściej wyrachowanie i nadmierne ambicje to katalog wad najczęściej przypisywanych modnym damom. Badawczy ogląd wymienionych tekstów potwierdza fakt, że oświeceniowa satyra w znaczącym stopniu przyczyniła się do utrwalenia stereotypowego wizerunku modnej damy, przywiązującej nadmierną wagę do swojego strojnego wyglądu. Spod satyrycznego pióra autorów wyłania się również każdorazowo krytyczna refleksja, iż ta snobistyczna, bezkrytyczna pogoń za francuszczyzną odbywała się bez oglądania się na konsekwencje nie tylko finansowe, ale i kulturowe.
The foreign outfit of a fashionable Enlightenment lady, just like a man’s tailcoat, was synonymous with thoughtless imitation of moral patterns foreign to Polish culture. This phenomenon was often criticized in journalistic and literary texts of the time, including satires. In this article, the title problem is presented through the example of three satirical works by Elżbieta Drużbacka, Ignacy Krasicki, and Jan Gorczyczewski. Their different time periods (the prelude, the mature and decline of the Polish Enlightenment) show that the fascination with the culture of the Seine, manifested in the dress of fashionable ladies, was reflected in literature from the end of the Saxon period to the post-Stanislaus era. It is important to not that, as can be seen from the above-mentioned works, the elite ladies also wanted to imitate artistocrats in their dress, behavior and interests, and it was thanks to them that the new culture spread from Warsaw to the provinces. In the opinion of many intellectuals of the time, including writers, the new fashion was a dangerous and socially harmful phenomenon that should be counteracted. Indulgence in luxury, egoism, vanity, laziness, stupidity, thoughtlessness, sometimes recklessness and lack of experience, and more often calculation and excessive ambition is the catalogue of faults most often attributed to fashionable ladies. A scholarly review of these texts confirms that Enlightenment satire was instrumental in perpetuating the stereotypical image of the fashionable lady who places excessive importance on her elegant appearance. From the satirical pen of the authors, a critical reflection always emerges that this snobbish, uncritical pursuit of the French took place without regard to the consequences, not only financial but also cultural.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2023, 43, 4/2; 119-136
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Riflessioni sul diritto di satira e i suoi limiti
Reflections about the right of satira and its limits
Uwagi na temat prawa do satyry i jego ograniczeń
Autorzy:
Dammacco, Gaetano
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1043198.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
satira
religione
diritti umani
limiti
satire
religion
human rights
limitations
satyra
religia
prawa człowieka
ograniczenia
Opis:
La satira è un paradigma estremo della libertà di espressione, ma esistono incertezze sulla sua definizione concettuale e sulla relativa disciplina giuridica. Lo sviluppo della comunicazione ha prodotto numerose figure letterarie simili tra loro come la cronaca (una registrazione impersonale e non interpretativa di fatti accaduti), la critica (analisi soggettiva e giudizio relativi a fatti accaduti) e la satira (critica sarcastica di personaggi, comportamenti, modi di fare individuali con scopo di denuncia sociale). Gli elementi che caratterizzano la satira, sviluppatisi nel corso dei secoli, sono sostanzialmente due: attenzione alle contraddizioni (della politica, della società, della religione, della cultura) e intento moralistico per promuovere un cambiamento sociale. La satira religiosa colpisce il potere ecclesiastico e le sue contraddizioni, ma colpisce anche i simboli religiosi e i contenuti delle religioni. Ne conseguono differenti conseguenze giuridiche. Quando colpisce il patrimonio di fede dei credenti essa non è accettabile. La satira religiosa genera una specie di conflitto tra differenti valori costituzionali, e cioè tra il diritto alla libera espressione del pensiero e il diritto alla reputazione e alla tutela del sentimento religioso. Il diritto di satira in generale è riconosciuto dagli ordinamenti giuridici (sia internazionali, sia nazionali) come diritto soggettivo di rilevanza costituzionale, che deriva dalla libertà di espressione e di pensiero. Pensiero, coscienza e religione – per esempio nella Carta dei diritti fondamentali dell’Unione europea – sono omologhi (come beni giuridici o valori etici). Pertanto pensiero, coscienza e religione non possono essere in contrapposizione tra loro. Notevoli incertezze esistono sulla disciplina giuridica del diritto di satira, che non può mai offendere i diritti fondamentali della persona, la sua dignità, la sua reputazione. La Carta di Nizza ha favorito un orientamento, che considera il diritto di libera espressione nella sua forma più ampia ed espansiva. È tuttavia sempre stato affermato il valore prevalente dei diritti umani fondamentali, che non possono essere offesi dall’esercizio del diritto di satira. Negli ordinamenti giuridici nazionali, la forza del diritto di satira consiste nel riconoscimento del suo rango costituzionale, ma anche nei limiti che deve avere. La giurisprudenza ha elaborato i vincoli “formali”, tra i quali i più importanti sono il limite della continenza e della funzionalità.
Satyra jest skrajnym wyrazem wolności wyrażania opinii. Zarówno jej ujęcie konceptualne, jak i relewantny reżim prawny, nie są wolne od kontrowersji. Jedną z konsekwencji rozwoju komunikacji międzyludzkiej jest wypracowanie licznych rodzajów literackich, które przejawiają pewne podobieństwa. Do takich należą m.in. kronika (bezosobowy i pozbawiony interpretacji zapis zaistniałych zdarzeń), krytyka (subiektywna analiza i ocena odnosząca się do zaistniałych zdarzeń) i satyra (sarkastyczna krytyka osób lub indywidualnych zachowań czy sposobów postępowania, mająca na celu ich społeczne zdemaskowanie). Ukształtowane w ciągu wieków elementy charakteryzujące satyrę są zasadniczo dwa: skoncentrowanie na wewnętrznych sprzecznościach (polityki, społeczeństwa, religii, kultury) oraz intencja moralizatorska, mająca na celu pobudzenie przemian społecznych. Satyra religijna bierze na cel władze religijne i ich niekonsekwencję, odnosi się jednak również do symboli religijnych i religijnych wierzeń. Wiążą się z tym różne konsekwencje prawne. Satyra, która skierowana jest na dziedzictwo wiary, musi być uznana za nieakceptowalną. Każda satyra religijna wiąże się natomiast z konfliktem pomiędzy różnymi wartościami konstytucyjnymi, to jest pomiędzy prawem do wyrażania opinii oraz prawem do dobrego imienia i do ochrony uczuć religijnych. Generalnie rzecz ujmując, prawo do satyry jest uznawane przez systemy prawne (zarówno na poziomie międzynarodowym, jak i na poziomie krajowym) jako prawo podmiotowe o znaczeniu konstytucyjnym, które wynika z wolności wyrażania opinii i wolności myśli. Myśl, sumienie i religia – zgodnie z ujęciem przyjętym na przykład w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej – są wartościami homologicznymi (jako dobra prawne czy wartości o charakterze etycznym). Nie mogą więc być między sobą w sprzeczności. Istotne wątpliwości dotyczą natomiast przepisów odnoszących się do prawa do satyry, która nie może naruszać podstawowych praw osoby, jej godności czy jej dobrego imienia. Karta Praw Podstawowych przyczyniła się do ugruntowania tendencji polegającej na ujmowaniu prawa do wyrażania opinii w jego najszerszej, ekspansywnej formie. Konsekwentnie potwierdzane jest jednak również znaczenie praw człowieka, które nie mogą być naruszane w konsekwencji realizowania prawa do satyry. W krajowych porządkach prawnych znaczenie prawa do satyry wiąże się z uznaniem jego konstytucyjnej rangi, ale także z ograniczeniami, którym ono musi podlegać. W orzecznictwie wypracowano relewantne kryteria formalne, wśród których najważniejsze znaczenie posiadają: powściągliwość i funkcjonalność.
Satire is an extreme paradigm of freedom of expression, but uncertainties exist about its conceptual definition and related legal regime. The development of communication has produced numerous literary figures similar to each other such as the chronicle (an impersonal and non-interpretive recording of events that have occurred), criticism (subjective analysis and judgment relating to events that have occurred) and satire (sarcastic criticism of characters, behaviors and actions of individuals for the purpose of social denunciation). The elements that characterize the satire, developed over the centuries, are essentially twofold: attention to contradictions (of politics, society, religion, culture) and moralistic intent to promote social change. Religious satire affects ecclesiastical power and its contradictions, but it also affects religious symbols and the contents of religions. Different legal consequences follow. When it affects the patrimony of faith of believers it is not acceptable. Religious satire generates a kind of conflict between different constitutional values, that is, between the right to the free expression of thought and the right to the reputation and protection of religious feelings. The right to satire in general is recognized by legal systems (both international and national) as a subjective right of constitutional relevance, which derives from the freedom of expression and thought. In the Charter of Fundamental Rights of the European Union, thought, conscience and religion are homologous (as legal goods or as ethical values). Therefore, thought, conscience and religion cannot be in opposition to each other. Considerable uncertainties exist about the legal discipline of the right to satire, which can never offend the fundamental rights of the person, his dignity and his reputation. The Nice Charter has favored an orientation which considers the right of free expression in its broadest and most expansive form. However, the prevailing value of fundamental human rights has always been affirmed, which cannot be offended by the exercise of the right to satire. The strength of the right to satire consists in the recognition of its constitutional rank, but also in the limits it must have. The jurisprudence has elaborated the “formal” obligations, among which the most important are: continence and functionality.
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2020, 23; 101-121
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Udany schemat teorii komizmu
Удачная схема теории комизма
The Successful Pattern of the Comedy Theory
Autorzy:
Tokarczyk, Roman A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/497404.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofów Krajów Słowiańskich
Tematy:
анекдот
автоирония
юмор
комизм
сатира
anegdota
autoironia
humor
komizm
satyra
anecdote
self-irony
humour
comedy
satire
Opis:
Автор статьи рассматривает книжку проф. Богдана Дземидока «Комизм». Он обращает внимание на философскую и научную компетенцию профессора, а также на литературные заслуги самой книги. Он подчеркивает, что философ объединил в ней исключительное историческое знание с высоким уровнем теоретических размышлений о комизме и тонким анализом. Эти заслуги автор связывает со свойственным профессору Дземидоку личным чувством иронии и автоиронии. Представленная книга выдающаяся и обогащающая не только польскую, но и европейскую литературу предмета.
The author of the article discusses prof. Bohdan Dziemidok’s book titled ‘Comedy’. He indicates professor’s philosophical and scientific competences, as well as the advantages of literary and cognitive work itself. He stresses that the philosopher combines the unique historical knowledge with high level of theoretical considerations on the comedy and subtle analysis. These advantages the author combines with the inherent prof. B. Dziemidok’s personal sense of irony and self-irony. This work is presented as outstanding, significantly enriching not only Polish but also European literature.
Źródło:
ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich; 2014, 14; 201-209
1642-1248
Pojawia się w:
ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Soyinka’s use of satire to forecast the evolution of civilizations: the power drive is the supreme evil
Wykorzystanie przez Soyinkę satyry do prognozowania ewolucji cywilizacji: popęd mocy jest najwyższym złem
Autorzy:
Figueiredo, Rosa Branca
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/40570844.pdf
Data publikacji:
2015-12-01
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
Wole Soyinka
pover drive
Nobel Prize for Literature
satire
pęd ku władzy
Literacka Nagroda Nobla
satyra
Opis:
"Wole Soyinka is a playwright and poet who in a wide cultural perspective and poetic overtones fashions the drama of existence” – this is how the Swedish Academy presents Soyinka, the recipient of the Nobel Prize for Literature in 1986. The academy here reaffirms the literary and social/ethical values of Soyinka’s works which were published before he was awarded the prize, but the comment could have been made with equal truth of his works published after the award, especially his play From Zia With Love (1992) which is a work of a “graffiti” virtuoso. It is Soyinka’s post-Nobel masterpiece, still in the tradition of Soyinka’s activist humanism, altruistic defence of human rights, and the preservation of the dignity of man in a humane world of “live and let live”. This play is deliberately overloaded with apparent dramatic tautology to further emphasize the author’s consistency and irrepressible spirit of commitment. In his primarily satirical theatre Wole Soyinka’s gaze is firmly fixed on contemporary social and political life, and what he sees, before all else, is the ruthless exercise and abuse of power. Power has, in fact, an obsessive fascination for Soyinka, and a double face. In its creative, spiritual form he is its celebrant, even as he recognizes that the force of its creative energy may take into destructive excess. But in its aspect as political or social control, the power drive is the supreme evil, which he sees as being everywhere and at all times deeply corrupting and destructive. What we intend to make clear in this paper is that Soyinka has a well-deserved reputation as the most consistently trenchant satirist among African writers. As a national (and even continental) moralist, he has throughout his career written plays which directly focus on current social and political evils and heap mockery on their perpetrators. Satire is, in fact, one of the ways by which Soyinka, as it were, pounces on the various issues with which he engages. The focus of this paper will be on his pre and post-Nobel plays.
Wole Soyinka jest dramaturgiem i poetą, którego twórczość ma wydźwięk dramatu istnienia" - w ten sposób szwedzka akademia prezentuje Soyinkę - zdobywcę Nagrody Nobla w dziedzinie literatury z 1986 roku. Akademia potwierdza literacką i społeczno- etyczną wartość prac Soyinki, które zostały opublikowane, zanim jeszcze został nagrodzony, ale komentarzem do nagrody mogłoby być także dzieła wydane już po zdobyciu nagrody, zwłaszcza Zia With Love (1992), który to utwór jest wirtuozerskim "graffiti". Soyinka dostał Nobla także za działanie w obronie praw człowieka. Teatr Soyinki jest mocno osadzony na współczesnym życiu społeczno-politycznym, a to, co widzi on w nim nade wszystko, to bezwzględne nadużycia władzy. Władza jest w rzeczywistości obsesyjną fascynacją Soyinki. W artykule zamierzam wykazać, że Soyinka zasłużył na reputację najbardziej kąśliwego satyryka wśród pisarzy afrykańskich. Jako narodowy moralista, koncentruje się na złu w życiu społeczno-politycznym szydzi z jego sprawców.
Źródło:
Civitas Hominibus. Rocznik filozoficzno-społeczny; 2015, 10; 143-155
1896-1819
2391-5145
Pojawia się w:
Civitas Hominibus. Rocznik filozoficzno-społeczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 28

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies