Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "cognition." wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 17
Tytuł:
Science. Knowledge. Philosophy
Autorzy:
Musiał-Kidawa, Aldona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1931388.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Politechnika Śląska. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
Tematy:
truth
cognition
freedom
man
morality
prawda
poznanie
wolność
człowiek
moralność
Opis:
Purpose: The publication discusses the mutual relations between philosophy, science and cognition. Methodology: The main method is the analysis of the subject literature. Findings: The article discusses issues of epistemological nature, describes the mechanism that enables cognition as both an experience and an act of will. Social implications: For European culture, the concept of truth is fundamental, and can be interpreted as a practical value in life or as a never-ending search for the meaning of human existence. Originality/value: The result is recognition that science and philosophy, both cognitive categories ultimately provide the starting point for research on the status of man as a being above the biological and for research on his moral condition.
Źródło:
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska; 2020, 143; 227-233
1641-3466
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Znaczenie przyrody i poznania naukowego w kształtowaniu refleksyjności i odpowiedzialności
The Significance of Nature and Scientific Cognition in the Shaping of Reflectiveness and Responsibility
Autorzy:
Korczyńska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1811458.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
przyroda
refleksyjność
nauka
poznanie naukowe
prawda
odpowiedzialna inżynieria
nature
reflectiveness
science
scientific cognition
truth
responsible engineering
Opis:
Cognition is the basic human activity. Human cognition differs from analogical activities in nature. Reflectiveness is inherent in human cognition and it produces meaning in the human consciousness, which allows individuals to discover correlations that exist in the world and allows them to experience themselves as active agents. Nature is at the same time the subject and the object of human cognition. It initiates and shapes human reflectiveness. By getting to know reality and discussing it in interpersonal dialogue, the individual opens up to the truth and obtains knowledge about the world. Truth is nothing but the adjustment of human cognition to objective external reality. Science is born in this dialogue of the individual with reality and with other individuals. Science as universal knowledge about the world shapes human reflectiveness by introducing it into a broader circle of truth. Scientific cognition makes individual s more responsible for their existence in the world. The truths which we know thanks to science mobilize people to update the good contained in matter - to the responsible engineering. Cognitive relativism is a modern day dilemma. Contemporary people don’t read reality, but create it. Their cognition has become pseudoscientific — detached from the truth of being, it has resulted in the catastrophic effects of engineering. Contemporary people have subordinated their reflectiveness and will to pragmatic truth and in this way make their activities in the world irresponsible.
Źródło:
Roczniki Pedagogiczne; 2012, 4(40), 3; 29-50
2080-850X
Pojawia się w:
Roczniki Pedagogiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Drogi poznania Boga według encykliki Fides et ratio
Ways of Learning about God according to the Encyclical Fides et ratio
Autorzy:
Zdybicka, Zofia J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2016200.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
człowiek
Bóg
rozum
wiara
naturalne (rozumowe) poznanie Boga
poznanie Boga przez wiarę
sens życia
kryzys sensu
prawda
poznanie prawdy
autorytet prawdy
man
God
reason
faith
natural (rational) cognition of God
cognition of God through faith
meaning of life
crisis of the meaning of life
truth
cognition of the truth
authority of the truth
Opis:
The encyclical makes an analysis of the situation of the contemporary culture in which a crisis of the truth about man has occurred as well as a crisis of the meaning of human life that is connected with it. The deformities are first of all concerned with recognising the truth about God and the relations between Him and man. Hence the aim of the encyclical is to point out that „man cannot be understood without God”, and what is more, „man cannot be understood without Christ”. The problem of learning about God then has a clearly anthropological context in the encyclical. It points to two complementary ways to learn about God as the ultimate source of existence and of the Supreme Good that makes human life meaningful:1) the way of reason, through learning about the existing reality and explaining it (philosophy)2) the way of faith, that is, the way of the reason thinking while believing that God's word is true; in it God shows truths about Himself and about man that exceed man's cognitive abilities. Hence full cognition of the truth about God and about man as significantly connected with Him requires two kinds of cognition. Fides et ratio expresses this in a simple way: „man is a creature in quest of the truth”, he is „a philosopher by nature” and one „whose life is based on faith”. Hence man can „on the wings of reason and faith rise to contemplating the truth”. Both these ways are ways of the truth concerning the existing reality; be it natural or supernatural. When a man recognises and lives through them both they can show him the ultimate meaning of life.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2001, 49, 2; 5-22
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cóż po Teologii w domu Akademii?
What of Theology in the house of Academy?
Autorzy:
Szymik, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1009375.pdf
Data publikacji:
2017-12-17
Wydawca:
Akademia Katolicka w Warszawie
Tematy:
wiara
racja
teologia
filozofia
refleksja
epistemologia
metateologia
prawda
uniwersytet
wiedza
faith
reason
theology
philosophy
cognition
epistemology
metatheology
truth
university
science
Opis:
The starting point for theology consists of philosophy understood as a complex of existential questions on happiness and immortality. Theology seeks reasonable arguments that ought to serve on behalf of God’s answers to existential questions. Thus it is possible to acknowledge reality as its cognitive acts are based on the fact on rationality of faith. Through such a constitutive approach towards religion, theology allows to supplement the academic space with questions with answers that reach beyond the capacity of cognition itself but also touch upon man in man’s own essence. The theological demands to learn the truth provide an appropriate sense to the searches conducted by other branches of science which –when void of the holistic approach towards truth would either fall into epistemo-logical particularism or contribute to creation of ideologies.
Źródło:
Warszawskie Studia Teologiczne; 2017, 30, 3-4; 202-209
0209-3782
2719-7530
Pojawia się w:
Warszawskie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problem prawdy ujęć zmysłowych w interpretacji św. Tomasza z Akwinu
The Problem of the Truth of Sensible Apprehensions according to St. Thomas Aquinas
Autorzy:
Sulenta, Paulina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/509878.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
truth
senses
cognition
St. Thomas Aquinas
prawda
zmysły
poznanie
św. Tomasz z Akwinu
Opis:
The article undertakes the problem of truth in sensible cognition according to St. Thomas Aquinas. Performed analysis partake into the wide-ranging discussion on the nature of turth, thus the authoress starts with characterizing two main streams of interpreting truth, which came about during the ancient and medieval centuries. Against the background she outlined the novum of St. Thomas. Then, on the ground of "Summa theologiae" (Q. 16, a. 2) and "Quaestiones disputatae de veritate" (Q. 1) she reconstructs Aquinas' approach to the truth of intellect and sense, and shows how truth and false are realized by the extarnal and internal senses. The carried out consideretions reveal that according to Aquinas sensible cognition and the truth of sensible apprehensions are understood analogically. In their primary sense, cognition and truth refer to intellectual acts and their results. In the sensible preception, however, truth is realizes in the optimum of its importance as the ontic adequacy between sensible faculty and reality. Its justification the truth of senses finds in the existence of objects which are appropriate to the individual sensible faculties of cognition.
Artykuł podejmuje problem prawdy w poznaniu zmysłowym w interpretacji św. Tomasza z Akwinu. Przeprowadzane analizy wpisują się w szeroką dyskusję nad naturą prawdy, dlatego autorka rozpoczyna od przedstawienia dwóch głównych nurtów interpretacji prawdy, które pojawiły się w Starożytności i w wiekach średnich. W odróżnieniu od tradycyjnych opracowań zarysowuje novum myśli św. Tomasza. Następnie, na podstawie "Sumy teologicznej" (Q. 16, a. 2) i "Quaestiones disputatae de veritate" (Q. 1) rekonstruuje Tomaszowe stanowisko wobec prawdy rozumu i zmysłów oraz ukazuje, w jaki sposób zmysły wewnętrzne określają prawdę i fałsz. Przeprowadzone refleksje prowadzą do wniosku, że w ujęciu św. Tomasza z Akwinu poznanie zmysłowe i prawda poznania zmysłowego rozumiane są analogicznie. W pierwotnym znaczeniu poznanie i prawda odnoszą się do aktów intelektualnych i ich rezultatów. Jednak w przypadku percepcji zmysłowej prawda pojmowana jest jako ontyczna zgodność domeny zmysłowej z rzeczywistością. Prawda zmysłowa znajduje swoje usprawiedliwienie w istnieniu przedmiotów, które odpowiadają indywidualnym zmysłowym zdolnościom poznawczym.
Źródło:
Scripta Philosophica. Zeszyty Naukowe Doktorantów Wydziału Filozofii KUL; 2012, 1; 11-29
2300-9357
Pojawia się w:
Scripta Philosophica. Zeszyty Naukowe Doktorantów Wydziału Filozofii KUL
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Teologia według J. Ratzingera/Benedykta XVI.
Theology according to J. Ratzinger/Benedict XVI.
Autorzy:
Szymik, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2041035.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Theologie
Christologie
Erkenntnis
Wahrheit
Glaube
Vernunft
Kirche
Universität
Wissenschaft
theology
christology
cognition
truth
faith
mind
Church
university
science
teologia
chrystologia
poznanie
prawda
wiara
rozum
Kościół
uniwersytet
nauka
Opis:
Pytanie o teologię to w istocie pytanie o poznawczą rolę wiary, wzajemną relację wiary i rozumu oraz kulturowe, społeczne i egzystencjalne skutki przyjęcia bądź wykluczenia wiary w procesie poznawczym (naukowym). Rozwijając się w przestrzeni myślenia, teologia poszukuje argumentów rozumowych na rzecz Boskich odpowiedzi na egzystencjalne pytania. Problematyce tej – jako szczególnie aktualnej i ważnej dla współczesnej cywilizacji – wiele uwagi poświęca w swoich publikacjach i nauczaniu J. Ratzinger/Benedykt XVI. Uczy, że wiara uwalnia rozum (czyni niezależnym, niezideologizowanym), otwiera go na prawdę, której poznanie jest naczelnym celem wszelkiej aktywności naukowej. Istotnym warunkiem teologicznego poznania jest uznanie pierwszeństwa daru, łaski samego Boga, który poprzez swoje słowo i działanie daje się poznać. Ostatecznie ma to sens chrystologiczny: Syn zna Ojca i chce objawić Tajemnicę Boga. Teologia jako scientia fidei ma potencjał, by nadawać działaniom poznawczym charakter relacyjny i holistyczny, a tym sprawiać, że mają one sens wykraczający poza doraźną użyteczność. Wierna Kościołowi teologia służy rozwojowi świata i człowieka w najgłębszym rozumieniu tego słowa – prowadzi ku zbawieniu, spełnieniu w Bogu samym.
The question about theology is, indeed, the question about the cognitive role of faith, a mutual relationship between faith and mind, as well as cultural, social and existential consequences of accepting or eliminating faith in the cognitive (scientific) process. While developing in the space of thought, theology seeks rational arguments speaking in favour of God's answers to existential questions. In his publications and teachings J. Ratzinger/Benedict XVI gives much attention to these issues, as they are particularly topical and important for the contemporary civilisation. He teaches that faith releases the mind (makes it independent, non-ideologized), opens it to the truth, the learning of which constitutes the key objective of all scientific research. Recognition of the priority of gifts, God's grace, who makes Himself known through his Word and actions is an important pre-requisite for theological cognition. Ultimately, it has a christological sense: Son knows His Father and wants to reveal the Mystery of God. As scientia fidei, theology has got potential to give relational and holistic character to cognitive actions, thus made them acquire sense transcending their temporary usefulness. Theology, faithful to the Church, contributes to the development of the world and men in the deepest meaning of the word – it leads to salvation, finding fulfilment in God Himself.  
Die Frage nach der Theologie ist im Grunde genommen eine Frage nach der erkenntnismäßigen Rolle des Glaubens, nach der gegenseitigen Beziehung zwischen Glauben und Vernunft sowie nach der kulturellen, gesellschaftlichen und existentiellen Folgen der Annahme bzw. Ablehnung des Glaubens im (wissenschaftlichen) Erkenntnisprozess. Bei ihrer Entfaltung im Raum des Denkens sucht die Theologie nach vernünftigen Argumenten bezüglich der göttlichen Antworten auf existentielle Fragen. Dieser Problematik – als besonders aktuell und wichtig für die heutige Zivilisation – schenkt eine große Aufmerksamkeit in seinen Veröffentlichungen auch J. Ratzinger/Benedikt XVI. Er lehrt, dass die Vernunft vom Glauben freigesetzt (unabhängig, nicht ideologisch gemacht) wird, geöffnet für die Wahrheit, deren Erkenntnis die wichtigste Aufgabe aller wissenschaftlichen Aktivität ist. Eine wesentliche Voraussetzung für die theologische Erkenntnis ist die Anerkennung des Vorrangs der Gabe, der Gnade Gottes selbst, der sich durch sein Wort und Wirken erkennen lässt. Letztendlich hat dies den christologischen Sinn: der Sohn kennt den Vater und will das Geheimnis Gottes offenbaren. Als scientia fidei hat die Theologie das Potential, den Erkenntnisaktivitäten einen relationalen und holistischen Charakter zu verleihen und damit auch einen Sinn, der über die vorläufige Nutzbarkeit hinausreicht. Eine Theologie, die der Kirche treu ist, dient im tiefsten Sinn des Wortes der Entwicklung der Welt und des Menschen – führt zum Heil, zur Erfüllung in Gott.  
Źródło:
Studia Nauk Teologicznych PAN; 2017, 12; 35-47
1896-3226
2719-3101
Pojawia się w:
Studia Nauk Teologicznych PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Implikacje filozoficznej natury prawdy w ujęciu Hansa Ursa von Balthasara
Implications of philosophical nature of the truth in the depiction of Hans Urs von Balthasar’s
Autorzy:
Smykowski, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/558503.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
Balthasar
Bóg
cel
filozofia
poznanie
prawda
radość
teologia
znak
aim
cognition
God
joy
philosophy
sign
theology
truth
Opis:
Hans Urs von Balthasar sformułował swoją teorię prawdy lozocznej, odwołując się do znanych od starożytności pojęć: natury, wolności, tajemnicy i uczestnictwa. Ta koncepcja posiada liczne implikacje. Istnieje możliwość poznania prawdy bez odniesienia do elementu nadprzyrodzonego. Cały byt jest szyfrem i znakiem, a z obcowania z nim płynie dla człowieka radość. Wreszcie Absolut jawi się jako zasada i cel całego świata. Tworząc swój system Balthasar nawiązywał do poglądów wielu myślicieli, podejmując także twórczy dialog z filozofią współczesną, przede wszystkim z myślą Martina Heideggera i Karla Jaspersa.
Hans Urs von Balthasar was one of the most famous theologians in twentieth century. He invented coherent philosophical and theological system which was presented in monumental Trilogy. One of the most fundamental issues is the question of truth. He described its philosophical account by referring to some philosophical concepts: nature, freedom, mystery and participation. They have been known in philosophy since ancient times. This conception has some implications. Moreover, the man is able to get to know the truth only with his intellectual abilities. All the being is a code and sign which refers to the Absolute. Existence is source of admiration, joy and thankfulness. Eventually God is considered to be the base and aim of the world. This philosophical deliberation about the truth is an introduction to consideration about the truth in christological and pneumatological aspects. Balthasar presenting the question of truth, referred to other philosophers’ views and took constructive dialogue with modern philosophers, such as Martin Heidegger and Karl Jaspers. Balthasar’s conception of truth can be a good base for other theological deliberations. Balthasar’s theology can become an answer to a modern man questions.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2012, 31; 67-75
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Semantics: Hilary Putnam i Robert B. Brandom
Semantyka: Hilary Putnam i Robert B. Brandom
Autorzy:
Kublikowski, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1991048.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
language
cognition
meaning
reference
truth
assertion
definition
reasoning
discussion
revision
fallibility
certainty
normativity
język
poznanie
znaczenie
referencja
prawda
asercja
definicja
rozumowanie
dyskusja
rewizja
fallibilność
pewność
normatywność
Nauki Humanistyczne i Społeczne
Opis:
The main goal of this article is to characterise and compare some aspects of Hilary Putnam’s referential theory of meaning and Robert B. Brandom’s inferential theory of meaning. I will do it to indicate some similarities and differences in these theories. It will provide an opportunity for a deeper understanding of these theories and for a more adequate evaluation of how they describe and explain the process of meaning acquisition of linguistic expressions. In his theory of meaning Putnam emphasises the importance of reference understood as a relationship which connects linguistic expressions and extra-linguistic (empirical) reality. Brandom acknowledges inference as a main category useful in characterising the meaning of expressions used in premises and a conclusion of inference. But his theory of meaning is criticised for minimalising the role of an empirical component (demonstratives etc.). He tries to defend his standpoint in the anaphoric theory of reference. Putnam like Brandom claimed that we – as cognitive subjects – are not in a situation in which we learn about the extra-linguistic reality in a direct way. It is the reality itself as well as our cognitive apparatus that play a role in a cognitive process.
Źródło:
Zagadnienia Naukoznawstwa; 2018, 1-4; 61-81
0044-1619
Pojawia się w:
Zagadnienia Naukoznawstwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Wszystko, co powiesz, może być użyte przeciwko Tobie”, czyli o odpowiedzialności etycznej filozofów za słowo pisane
“Anything you say can and will be used against you” – about philosophers ethical responsibility for the written word
Autorzy:
Janicka, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/514934.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Fundacja dzień dobry! kolektyw kultury
Tematy:
resposibility
language
truth
cognition
reception.
odpowiedzialność
język
prawda
poznanie
recepcja
Opis:
Providing the problems with the exegesis of the philosophers thought, the author tries to recog-nize the reasons of this situation. She contemplates both the purposeful beclouding as well as the impossibility of giving the precise expression of the object of cognition. The author indicates, that when the reader meets the article, the latter stops being the author`s own belonging, which gives rise to the matter of responsibility for the author`s words. It is of the utmost importance when the possible interpretations considers the authority and the historical context of re-reading of the philosophy text.
Źródło:
Amor Fati; 2016, 2(6); 35-47
2449-7819
Pojawia się w:
Amor Fati
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
With rhymes about the human fate. Philosophy in the poetry of Giacomo Leopardi
Mową wiązaną o losie człowieka. Filozofia w poezji Giacoma Leopardiego
Autorzy:
Koman, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1042250.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Leopardi
filozofia
poezja
dyskurs filozoficzny
dyskurs literacki
środki poetyckie
wyobraźnia
poznanie
prawda
philosophy
poetry
philosophical discourse
literary discourse
figures of speech
imagination
cognition
truth
Opis:
Giacomo Leopardi is one of those authors whose texts oscillate on the border between literature and philosophy. It is true that Leopardi does not use traditional forms of philosophical expression, but the fact is that most of the considerations of the Italian thinker are expressed by the simultaneous conduct of two discourses: literary and philosophical. Leopardi experimented almost every form of literary expression, but he went down in history mainly as a poet, who contained a significant part of his highest beliefs in poetry. The practice of philosophizing through poetry is nothing new in literature, and the various connections between literature and philosophy are almost ancient, but the ongoing discussions in the world of Italian critics about the relationship between Leopardi and philosophy suggest that the reflective lyrics of the famous poet from Recanati are an noteworthy case. This article is a reflection on the use of figures of speech in the process of explaining the worldview by Leopardi, with particular emphasis on metaphor, and on the overall impact of the poetic medium on the presentation and shaping of adopted ideology.
Giacomo Leopardi jest jednym z tych autorów, którzy w historii kultury zachodniej zapisali się jako twórcy z pogranicza literatury i filozofii. Co prawda Leopardi nie posługuje się tradycyjnymi formami wypowiedzi filozoficznej, jednak faktem jest, że większość rozważań włoskiego myśliciela wyraża się poprzez jednoczesne prowadzenie dwóch dyskursów: literackiego i filozoficznego. Leopardi próbował swych sił niemalże w każdej formie wypowiedzi literackiej, do historii przeszedł jednak głównie jako poeta, który znaczną część swych najwznioślejszych przekonań zawarł w mowie wiązanej. Praktyka filozofowania za pośrednictwem wiersza nie jest w poezji niczym nowym, a rozmaite związki literatury z filozofią stanowią zagadnienie niemalże starożytne, jednak toczące się do dziś w świecie włoskiej krytyki dyskusje na temat relacji Leopardiego z filozofią pozwalają sądzić, że liryka refleksyjna słynnego poety z Recanati stanowi przypadek nad wyraz zajmujący. Niniejszy artykuł stanowi refleksję nad użyciem środków poetyckich w procesie wykładania światopoglądu przez Leopardiego, ze szczególnym uwzględnieniem metafory, oraz nad ogólnym wpływem medium poetyckiego na prezentowanie i kształtowanie przyjętej ideologii.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2020, 59, 4; 101-114
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prawdziwe oblicza prawdy – znaczenia słowa prawda w wybranych utworach lirycznych C.K. Norwida
Truthfulness of the truth – different meanings of the truth in C.K. Norwid’s poems
Autorzy:
Kozioł, Bartłomiej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/3139014.pdf
Data publikacji:
2022-12
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
prawda
wartość
poznanie
wiedza
słowo
wyraz
myśl
idea
znaczenie
ontologia
truth
value
cognition
word
definition
mind
meaning
ontology
Opis:
Celem niniejszego artykułu było wykazanie zróżnicowanej płaszczyzny semantycznych znaczeń słowa prawda zastosowanych w kontekście różnych utworów poetyckich Cypriana Kamila Norwida (literatura podmiotowa). Określenie funkcji wspomnianego wyrazu pozostaje w bezpośrednim związku z sytuacją liryczną w twórczości polskiego poety romantycznego. Zestawienie symbolicznych konotacji prawdy odniesiono więc do wybranych założeń filozoficznych (m.in. aksjologicznych, estetycznych), historycznych, religijnych i społecznych. W tym celu poszczególne tezy i wnioski oparto na materiale teoretycznoliterackim, będącym kluczową pomocą w sformułowaniu wywodu (literatura przedmiotowa). Autor wskazuje ponadto na bogactwo znaczeń kulturowych zawierających się w pojęciu prawdy oraz ich wpływie na myśl społeczną.
The main purpose of that article was justification of diveristy and mulitiplicity of meanings of the word „truth” by many examples from Cyprian Kamil Norwid’s poetry (his literature in general Bibliography). Giving a meaning by appropriate function of „truth” is connected with many issues which about is Polish Romantic Poet’s literature. Activities in according to collection of many meanings of „truth” were selected by Author for the reason of philosophical, axiological, mental, ethical, sociological and religious senses. A result of researching was based on theoretical and scientifical information from specialized and professional literature. In addition to Author signs on different cultural circumstances connected with meaning of ”truth” in a contemporary world.
Źródło:
Kultura – Przemiany – Edukacja; 2022, XI; 213-231
2300-9888
2544-1205
Pojawia się w:
Kultura – Przemiany – Edukacja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
MASTER IN PERSONALISTIC EDUCATION
MISTRZ W WYCHOWANIU PERSONALISTYCZNYM
Autorzy:
Łukjaniuk, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/576992.pdf
Data publikacji:
2018-12
Wydawca:
Międzynarodowy Instytut Innowacji Nauka – Edukacja – Rozwój w Warszawie
Tematy:
dobro
Personalism
personalistic model
master
truth
goodness
self-cognition
dialogue
authenticity
upbringing in "personal view"
upbringing in the "view of functioning"
personalizm
model personalistyczny
mistrz
prawda
piękno poznawanie samego siebie
dialog
autentyczność
wychowania w „optyce osobowej"
wychowanie w „optyce funkcjonowania”
Opis:
The subject of the article is a personalistic education and placing the teacher-educator in the role of a master. In personalistic education, emphasis is placed on assisting the student in becoming a full person by opening him to the values of truth, goodness and beauty. It was assumed that this upbringing leads to self-education, and is carried out through dialogue and authenticity, and thus it can be effectively carried out only in co-operation: family, school and religious community, understood as guarantor and carrier of absolute values. Implemented at the school level, it should help the student gain a per-sonal insight into the world of higher values and teach him to make the fundamental value of his own choices. As a result, it was found that the teacher is a teacher-educator who enjoys spiritual and intellectual authority, directs his activities to form the whole person, and his goal is to enable the student to formulate independent judgments about reality. The master is a teacher who, having an uncommon level of knowledge and extensive ex-perience in a given field, is able to develop it in others, fascinate as a personal model, inspire, arouse the passion of seeking truth, growing in goodness and love of beauty; give direction to the student's search and discreetly control, and finally enjoy the fruits of working together with him.
Przedmiotem artykułu jest zapoznanie się z tematem wychowania personalistycznego oraz miejsca nauczyciela-wychowawcy, jako mistrza. Przypomniano, że w wychowaniu personalistycznym kładzie się nacisk na wspomaganie ucznia w stawaniu się pełnym czło-wiekiem poprzez otwieranie go na wartości prawdy, dobra i piękna. Założono, że wycho-wanie to ma być prowadzeniem do auto-wychowania, dokonuje się przez dialog i auten-tyczność, a zatem może być skutecznie prowadzone tylko we współpracy: rodziny, szkoły i wspólnoty religijnej, rozumianej jako gwarant i nośnik wartości absolutnych. Realizo-wane na poziomie szkoły winno ono pomagać wychowankowi uzyskać osobisty wgląd w świat wyższych wartości i nauczyć go czynić z wartości zasadnicza stawkę własnych wy-borów. W rezultacie stwierdzono, że mistrzem jest ten nauczyciel-wychowawca, który cie-szy się autorytetem duchowym i intelektualnym, kieruje swoje działania formacyjne do całej osoby, a jego celem jest uzdolnienie wychowanka do samodzielnego formułowania sądów o rzeczywistości. W takim razie mistrzem jest ten nauczyciel, który - posiadając w nieprzeciętnym stopniu wiedzę oraz duże doświadczenie w danej dziedzinie - umie rozwi-jać je u innych, fascynować, jako wzór osobowy, inspirować, budzić pasję szukania prawdy, wzrastania w dobru i umiłowania piękna; nadawać kierunek poszukiwaniom ucznia i dyskretnie kontrolować, a na końcu cieszyć się wraz z nim owocami wspólnej pracy.
Źródło:
International Journal of New Economics and Social Sciences; 2018, 8(2); 465-472
2450-2146
2451-1064
Pojawia się w:
International Journal of New Economics and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wartości w perspektywie epistemologii ewolucyjnej Konrada Lorenza
Values in the Perspective of Konrad Lorenz’s Evolutionary Epistemology
Autorzy:
Breś, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013443.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
aksjologia
epistemologia
ewolucja
filogeneza
genotyp
harmonia
instynkt
kultura
norma
odczucie
ontogeneza
poznanie
prawda
teleonomia
wartość
wiedza
redukcjonizm
system
axiology
epistemology
evolution
phylogenesis
genotype
harmony
instinct
culture
norm
impression
ontogenesis
cognition
truth
teleonomy
value
knowledge
reductionism
Opis:
The article presents Konrad Zacharias Lorenz’s views concerning man’s axiological space. According to Lorenz the origin of the cognitive apparatus is defined by the need to maintain orientation in the world. The apparatus is determined (ambiguously) by the biological and cultural factors. Also tendencies to accept a given type of values are dependent on inborn instincts. The harmony of mutual coexistence of biological and cultural norms is a manifestation of a ‘healthy functioning of the world of values’. In recognizing values an important role is attributed to emotions. The specificity of the act of valuation results from its subjectivity outside a direct control of acts of consciousness.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 1; 5-17
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Teologia 2.0. Konstytucja dla nauki wiary (kilka uwag)
Theology 2.0. Constitution for Science of Faith (Some Comments)
Autorzy:
Szymik, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1050928.pdf
Data publikacji:
2020-03-17
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
wiara
rozum
uniwersytet
nauka
prawda
poznanie
Europa
ponowoczesność
faith
mind
university
science
truth
cognition
Europe
post-modernism
Opis:
Cywilizacyjny, ideowy kontekst ponowoczesnego Zachodu każe teologii potwierdzić swoją tożsamość, zadania i miejsce w naukowym i uniwersyteckim świecie. Wśród wielu opinii i stanowisk szczególny autorytet przysługuje Międzynarodowej Komisji Teologicznej oraz propozycjom ostatnich papieży – Jana Pawła II i Benedykta XVI – dla których spotkanie w przestrzeni Kościoła poznawczych możliwości płynących z łaski wiary oraz ukierunkowanego na prawdę rozumu owocuje właśnie teologią: wysiłkiem poszukiwania i znajdywania objawiającego się zbawczo Boga. Taka teologia wymaga odwagi, o kontestuje liberalną i ateistyczną koncepcję autonomicznego rozumu i odpowiadający jej model technokratycznego uniwersytetu. Trwając, często mimo ostracyzmu, na europejskim uniwersytecie i uważnie czerpiąc z jego najnowszych doświadczeń, pozostaje teologia rękojmią jego obiektywności, holistycznej wizji rzeczywistości, racjonalności służącej dobru, mądrości.
Civilizational, ideological context of postmodern West forces theology to confirm its identity, tasks and place in the scientific and academic world. Among many opinions and positions, particular authority is vested in the International Theological Commission and proposals presented by the last popes – John Paul II and Benedict XVI – for whom an encounter in the space of the Church of the cognitive capabilities of faith resulting from grace with the truth-oriented mind bears the fruit in the form of theology: an effort of searching for and finding God who manifests Himself as the Saviour. Such theology requires courage, since it contests liberal and atheistic concept of the autonomous mind and the corresponding model of technocratic university. Persisting – often in spite of ostracism – at the European university and drawing on from its latest experiences, theology remains a guarantee of its objectivity, a holistic vision of reality, rationality serving good and wisdom.
Źródło:
Teologia w Polsce; 2018, 12, 2; 105-115
1732-4572
Pojawia się w:
Teologia w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prawda i normatywność: Czy prawda jest normą oceny twierdzeń?
Truth and Normativity: Is Truth a Norm of Evaluation of Propositions?
Autorzy:
Kublikowski, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233173.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
a belief
truth
a justification
cognition
knowledge
a value
a norm
przekonanie
prawda
uzasadnianie
poznanie
wiedza
wartość
norma
Opis:
Kategoria prawdy budzi kontrowersje od czasów filozofii starożytnej aż do współczesnej. W związku z dyskusjami na temat korespondencyjnej, klasycznej teorii prawdy powstały teorie nieklasyczne, łączące pojęcie prawdy z oczywistością, skutecznym działaniem, koherencją, powszechną zgodą itp. Ostra polemika próbuje w ogóle wyeliminować kategorię prawdy. Powstaje pytanie: czy taka radykalna krytyka jest słuszna i uzasadniona? Wydaje się, że jest ona przesadna. Celem artykułu jest argumentacja za tezą, że prawda — jako wartość i norma („wzorzec”, element systemu odniesienia itp.) — jest niezbywalna przy epistemicznej ocenie twierdzeń, które mają swoje konsekwencje teoretyczne i praktyczne. Strukturę artykułu wyznaczają następujące punkty: (1) krytyka kategorii prawdy, (2) prawda jako wartość i (3) prawda jako norma w systemie odniesienia. W punkcie wyjścia przyjmuję syntetyczną charakterystykę prawdy sformułowaną przez Michaela P. Lyncha w jego monografii pt. Prawda i życie. Dlaczego prawda jest ważna (2020): (a) Prawda jest obiektywna. (b) Prawda jest wartością, jest dobra. (c) Prawda jest wartościowym celem dociekań. (d) Prawda jest wartościowa ze względu na nią samą. Prawda faktycznie jest wartościowa, umożliwia bowiem stwierdzenie, że ktoś myli się, kłamie, popełnia krzywoprzysięstwo, manipuluje kimś w życiu osobistym czy społecznym. Oprócz tego, bez kategorii prawdy nie można nawet stwierdzić — jak to usiłuje czynić sceptycyzm — że prawdą jest, iż prawda nie jest czymś wartościowym, godnym uwagi itp. Kategoria prawdy — pełniąca funkcję poznawczego celu i normy — pomimo różnych kontrowersji jest wciąż niezbywalna przy ocenie wartości logicznej zdań (i wyrażanych przez nie twierdzeń). Kategoria prawdy jest semantyczna, lecz jej rozpoznawanie — uznawanie zdania przez kogoś za prawdziwe (czyli asercja) — jest kategorią pragmatyczną. Stwierdzana post factum skuteczność działania, podjętego na podstawie jakiegoś zdania, jest mocną racją za tym, aby dane zdanie uznać za prawdziwe. Respekt dla prawdy jest lepszy niż jego brak.
The category of truth has been controversial since ancient philosophy until the contemporary one. Discussions on the correspondence classical theory of truth have given rise to non-classical theories combining the notion of truth with evidence, a useful action, coherence or a common agreement etc. A sharp polemics has tried to eliminate at all the category of truth. The question arises whether such a radical criticism is right and justified? It seems that it is exaggerated. The goal of this article is an argumentation for the thesis that truth — as a value and a norm (“a pattern”, an element of a reference system etc.) — is indispensable for the epistemic evaluation of propositions which have their theoretical and practical consequences. The structure of the article is fixed by the following paragraphs: (1) the criticism of the category of truth, (2) truth as a value and (3) truth as a norm in a reference system. At the starting point I take a compact characteristics of truth formed by Michael P. Lynch in his monograph entitled True to Life: Why Truth Matters (2020): (a) Truth is objective. (b) Truth is a value, truth is good. (c) Truth is a valuable goal of inquiry. (d) Truth is valuable itself. In fact truth is valuable because it makes it possible to claim that someone is not right, lies, commits perjury, misleads someone in private or social life. Apart from that without the category of truth it is even impossible to claim — as scepticism maintains — that it is true that truth is not valuable, noteworthy etc. The category of truth — which plays a role of a cognitive goal and of a norm — despite various controversies is still indispensable for the evaluation of a logical value of sentences (and propositions expressed by them). The category of truth is semantic, but its recognition — someone’s acknowledging of a sentence as true (i.e. an assertion) — is a pragmatic category. Asserted post factum efficiency of an action — undertaken on the basis of a sentence — is a strong reason for acknowledging it as true. The respect for truth is better that the lack of it.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 4; 43-58
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 17

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies