Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "positivism" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 49
Tytuł:
Badanie tego, co społeczne. Problem statusu naukowego socjologii
Thinking what is social. Problem of scientific status of sociology
Autorzy:
Pomiankiewicz, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/413312.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
nauka
socjologia
pozytywizm
postpozytywizm
science
sociology
positivism
post-positivism
Opis:
W tekście przedstawiam wybrane spojrzenia na naukę i jej definicje, na ich tle umieszczając socjologię. Jest to podstawą do rozważań na temat tego, czym jest nauka bądź czym być ona powinna i jak na tym tle powinno się rozumieć naukowość socjologii. Wychodzę tu od normatywno-funkcjonalnej koncepcji nauki, której wzorem są nauki przyrodnicze, a następnie przedstawiam jej krytyki w postaci socjologicznie, kulturowo i lingwistycznie zorientowanych podejść, podkreślających konsekwencje społecznego uwikłania praktyki naukowej. Próba mówienia o tym, czym jest socjologia i jaki jest jej status jako nauki wymaga określenia tego, co jest przedmiotem socjologicznego namysłu i badań. Zatem wymaga to odpowiedzi na pytanie, czym jest to, co społeczne. Dopiero odpowiedź kieruje nas na drogę rozważania nad sposobami badania tego, co społeczne, czyli namysłu nad tym, jakiego rodzaju nauką jest socjologia.
This is the basis for discussion about what science is, or what it should be, and how, therefore, in this background should be understood scientificity of sociology. I go here from normative - functional conception of science, where the model of it is natural science. Then I present sociologically, culturally and linguistically-oriented approaches that criticize positivistic view of science, highlighting social consequences of the entanglement of scientific practice. To speak about what is sociology and what is its status as a science requires findings of what is the subject of sociological thought and research. So that requires a response to the question: what is the social? Only the answer to this question leads us to reflect on the way of research methods of the social, or to reflect on what kind of science is sociology.
Źródło:
Przegląd Socjologiczny; 2013, 62, 4; 115 -138
0033-2356
Pojawia się w:
Przegląd Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prawo i scena
Law and stage
Autorzy:
Słysz, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2053284.pdf
Data publikacji:
2021-04-14
Wydawca:
Wyższa Szkoła Humanitas
Tematy:
prawo
pozytywizm
kara
postpozytywizm
naturalizm
moralność
law
positivism
punishment
post-positivism
naturalism
morality
Opis:
Na pytanie, czym jest prawo i jaki jest jego stosunek do moralności poszukujemy odpowiedzi od kilku tysięcy lat. Wydaje się, że powstałe dotąd definicje i analizy nadal są niewystarczające. Spojrzenie w przeszłość dowodzi, że rozwijamy prawo w tym zakresie na ogół pchnięci do tego jakimiś tragicznymi wydarzeniami, które oddziaływają nie tylko na prawo, ale i na kulturę powszechną. Z drugiej strony to właśnie szeroko rozumiana kultura kształtuje pewne wzorce powinnych zachowań o wiele silniej niż prawo. Kształtowanie wzajemnych relacji pomiędzy prawem, moralnością a popkulturą winno być przedmiotem refleksji i pogłębionych badań naukowych. Wydaje się, że tkwimy w pewnej stagnacji, w martwym punkcie rozwoju prawa, w który trafiliśmy w pierwszej połowie XX wieku. Historia dowodzi, że będziemy w nim tkwić co najmniej do czasu kolejnego strasznego wydarzenia, które wstrząśnie społecznością międzynarodową, zmieni perspektywę i uruchomi domino zmian.
We have been looking for answers to the question: what is law and what is its relation to morality for several thousand years. It seems that the definitions and analyzes created so far are still insufficient. A look at the past proves that we are developing the law in this area, generally pushed to it by some tragic events that affect not only law but also universal culture. On the other hand, it is the broadly understood culture that shapes certain patterns of desired behavior much stronger than the law. Shaping the mutual relations between law, morality and pop culture should be the subject of reflection and scientific research. It seems that we are stuck in a certain stagnation, in a deadlock in the development of law, which started in the first half of the 20th century. History proves that we will be stuck in it at least until the next terrible event that will shock the international community, change the perspective and trigger a domino of change.
Źródło:
Roczniki Administracji i Prawa; 2020, 4, XX; 19-29
1644-9126
Pojawia się w:
Roczniki Administracji i Prawa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tmou za láskou. Renarracja Quo vadis w słowackim musicalu
Autorzy:
Szargot, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031041.pdf
Data publikacji:
2019-12-16
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
positivism
Sienkiewicz
musical
intertextuality
pozytywizm
intertekstualność
Opis:
The paper is a description of the Slovak musical based on Henryk Sienkiewicz’s novel Quo Vadis. The analysis has been made  on the basis of the categories of intertextual research proposed by George Genette. Transferring Sienkiewicz’s story into the world of pop culture in case of this musical is done by changing its main subject: now it is love in all its meanings. Looking at this, we can see which elements of the author’s creation seem appealing for the contemporary culture: the word (the widely quoted hipotext), the plot  in a broad outline and the emotion it carries.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2019, 14, 9; 599-609
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Świętochowskiego pozytywistyczne dumania nad nauką jako motorem postępu cywilizacyjnego
Świętochowski’s Positivist Musings on Science as the Engine of Civilizational Progress
Autorzy:
Szotek, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/25805851.pdf
Data publikacji:
2021-12-30
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
nauka
funkcje nauki
pozytywizm
scjentyzm
Aleksander Świętochowski
ewolucja pozytywizmu
science
functions of science
positivism
scientism
evolution of positivism
Opis:
Filozofia pozytywistyczna jest skoncentrowana na problemie nauki, a zwłaszcza na jej wynikach poznawczych i zastosowaniu. W świadomości polskich środowisk intelektualnych tej epoki można mówić o zjawisku gloryfikacji nauki. W artykule podjęto próbę przedstawienia tego zjawiska na podstawie idei najbardziej znanego przedstawiciela i ideologa pozytywizmu naukowego – Aleksandra Świętochowskiego. Jego prace najlepiej ilustrują tezę o ewolucji poglądów pozytywistów na naukę i jej społeczną rolę.  
Positivist philosophy is focused on the problem of science and especially on its cognitive results and applications. We can say that Polish intellectual circles of this era glorified science. In her article, Barbara Szotek presents this phenomenon through the figure of Aleksander Świętochowski, the most famous representative and ideologist of scientific positivism. His works best illustrate the evolution of positivist views on science and its social role.
Źródło:
Folia Philosophica; 2021, 46; 1-20
1231-0913
2353-9445
Pojawia się w:
Folia Philosophica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gdyby nie Malik…
If not for Malik…
Autorzy:
Żurakowska, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1046383.pdf
Data publikacji:
2020-10-13
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
pozytywizm
radio
literatura
audycja
positivism
literature
radio broadcast
Opis:
Artykuł prezentuje sylwetkę uczonego w oparciu o jego współpracę z radiem regionalnym, która zaowocowała audycjami poświęconymi literaturze. W archiwum Radia Lublin znajduje się dwanaście programów o tematyce jaka fascynowała Malika – literackich biografiach, Prusie a także pisarzach współczesnych. Obecnie nagrania te nie są udostępniane dla szerokiego odbiorcy, tym ciekawsza wydaje się  prezentacja części z nich. Artykuł zawiera opis i analizę wybranych programów, przywołuje cytaty zaczerpnięte z nagrań, podaje okoliczności w jakich dokonano rejestracji materiału. Audycje pozwalają poznać specyficzny styl argumentowania uczonego, znajomość biografii pisarzy, pasję z jaką profesor badał literaturę i niezwykłe przywiązanie do Lublina i regionu. Słuchacz uzyskuje także wiedzę o ludziach dla niego ważnych, autorytetach, Malik często nawiązywał do postaci wybitnego literaturoznawcy, jakim był prof. Stanisław Fita, nazywany przez  niego Mistrzem. Do pracy  dołączony jest wykaz, znajdujących się w archiwum RL programów, w których brał udział prof. J. Malik.
The article presents the profile of the scholar, based on his cooperation with the regional radio that resulted in a series of radio programs on literature. In the archive of Radio Lublin there are twelve broadcasts on the subject matter that fascinated Malik – literary biographies, Prus and contemporary writers. Currently these tapes are not available to the public, which renders the presentation of some of them all the more interesting. The article includes a description and an analysis of selected programs, cites parts of the recordings and presents the circumstances of the registration of the material. The programs let the audience get acquainted with the scholar’s specific argumentation style, his knowledge of authors’ biographies, the passion with which he studied literature and his unusual attachment to Lublin and the region. The listener also learns about the people who were important to the professor, his idols; Malik often referred to the figure of the great literary scholar Prof. Stanisław Fit, whom he called the Master. Attached to the article is the list of the programs that are held in the Radio Lublin archive and that Prof. J. Malik took part in.
Źródło:
Zeszyty Naukowe KUL; 2018, 61, 2; 217-225
0044-4405
2543-9715
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe KUL
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wprowadzenie prozy dla młodego czytelnika w świat konwencji modernistycznych (na przykładzie Cudownych bajek Adolfa Dygasińskiego)
Autorzy:
Niekra, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/630605.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
tale
modernism
positivism
prose
bajka
modernizm
pozytywizm
proza
Opis:
Adolf Dygasiński is a writer who can be called a witness of the transformation that began in literature at the end of the 19th century. His work, for most part, was connected with positivism, and it is described as such by the critics. But the fantastic prose addressed to young readers that he created clearly departs from this scheme. Wonderful Tales are examples of positivist trends that are broken by the conventions of modernism. Their author is recognized as a pioneer because the literature for children and young people had not yet been dominated by the new aesthetics and ideals that began to inspire both artists and the consumers of art in the 1890s. The analysis of various fairy tales written by Dygasiński and published in a book of poems departs from the existing conventions. This is expressed in the changes of the hero’s personality, partial transformation of the structure of the tales and the world presented, as well as the revaluation of certain ideas. Wonderful Tales are, therefore, a valuable source of knowledge about the crystallization of the phenomena that have become representative for modernist literature.
Adolf Dygasiński to pisarz, którego można nazwać świadkiem przeobrażeń, jakie pod koniec XIX wieku zaczęły się dokonywać w literaturze. O ile jednak jego twórczość w przeważającej części wpisuje się w tendencje pozytywistyczne i tak bywa widziana przez krytykę, o tyle stworzona przez niego proza fantastyczna, skierowana do młodego czytelnika, wyraźnie odchodzi od tego schematu. Cudowne bajki stanowią przykład utworów przełamujących konwencje pozytywistyczne na rzecz modernistycznych. Ich autor wykazuje się w tym względzie prekursorstwem, bo piśmiennictwo dla dzieci i młodzieży nie znajdowało dotąd miejsca dla nowej estetyki oraz ideałów, które w latach dziewięćdziesiątych XIX wieku zaczęły inspirować nie tylko twórców, ale również odbiorców sztuki. Analiza poszczególnych bajek Dygasińskiego w kolejności innej, niż pojawiają się w tomiku, ujawnia odejście od obowiązujących konwencji. Wyraża się to w procesie zmiany osobowości bohatera, częściowym przekształceniu samej struktury baśni, świata przedstawionego, a także przewartościowaniu pewnych idei. Cudowne bajki stanowią cenne źródło wiedzy o krystalizowaniu się zjawisk, które staną się reprezentatywne dla piśmiennictwa modernistycznego.
Źródło:
Acta Humana; 2015, 6
2082-4459
Pojawia się w:
Acta Humana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
As publicystyki polskiej przełomu XIX i XX w. Aleksander Świętochowski i jego związki z prasą
Autorzy:
Cichocka, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1963272.pdf
Data publikacji:
2018-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
pozytywizm
prasa
Aleksander Świętochowski
biografistyka
positivism
press
biography
Opis:
From the age of 23 until his death at the age of 89, thus for more than half a century, Aleksander Świętochowski was associated with the Polish press. He was an author of texts, editor and publisher, owner of three magazines: „Prawda” („The Truth”), „Kultura Polska” („Polish Culture”), and „Humanista Polski” („The Polish Humanist”). Despite numerous additional activities in the public sphere - literary, social and educational, political - biographers unanimously believe that, above all, he was a journalist and in this role he had no equal. The aim of the article is to show life of „ The Apostle of Truth” through the prism of his relations with the press. The main theme has been set in the broader context of the political realities of the time. Due to the wide time span, the professional career dynamics of the protagonist and the evolution of his image were taken into account. Świętochowski’s approach to work, as well as his view on the surrounding reality, has been analyzed and an attempt has been made to assess the motives behind his decisions related to his profession.
Źródło:
Polish Biographical Studies; 2018, 6; 7-33
2353-9291
Pojawia się w:
Polish Biographical Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozofia – Religia – Edukacja. Ku cywilizacji przyszłości – M. Straszewskiego filozofia religii
Philosophy – religion – education. The path to civilisation of the future – the philosophy of religion
Autorzy:
Kojkoł, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/546275.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Religioznawcze
Tematy:
Straszewski
filozofia
religia
pozytywizm
chrześcijaństwo
philosophy
religion
positivism
Christianity
Opis:
The article presents positivist-inspired deliberations of M. Straszewski, which form a quite coherent, credible vision of the future of philosophy. According to it, man starts to reason when he achieves high level of socioeconomical development. This process begins from religion, complemented or fought by philosophy. It is the effect of systematic and methodicalreflecion, and, as is, composes a universal phenomenon. Its goal is to deepen religious life. Straszewski enlists the genesis of philosophy into a three-stage rule of spiritual thinking, bringing to mind Comte’s rights of three stages of mankind spiritual development. He stood for the religious genesis of philosophy. Demonstrating that every philosophy starts from religious beliefs, and, while developing, forms new beliefs or deepens the old ones. In the context of these deliberations, there appears an argument, that, except for christianity, all religions (philosophies) have stuck in their development at the practical or dialectical degree of cognitive development. This is why M. Straszewski considered, that only christianity could be a religion to embrace all mankind, accompanied with the European civilization. Therefore, the catholics have to actively fight for the renaissance of their own spirituality. This means to get rid of fanaticism and police methods of operation, to stop serving various “cliques”, parties, governments or political doctrines.
„Młodzieży naszej nie zaprawia się do ogarniania szerszych horyzontów, jej się nie wpaja bynajmniej uczuć wzechludzkiej miłości chrześcijańskiej i sprawiedliwości. Religia i filozofia są dziś bardzo upośledzone przez szkołę, której za główne zadanie stawia się wytrenowanie umysłów do służby państwowej”. Wskutek takiego podejścia Europa staje się podatna na odradzające się fanatyzmy (namiętności) religijne. Proces ten nie oznacza jednak wzrostu życia religijnego i pogłębienia wiary, a jedynie spotęgowanie nienawiści do innego oraz brak humanitaryzmu. Ta myśl sformułowana ponad sto lat temu przez Maurycego Straszewskiego wydaje się nadal aktualna.
Źródło:
Przegląd Religioznawczy; 2018, 3/269
1230-4379
Pojawia się w:
Przegląd Religioznawczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Związek Nauczycielstwa Polskiego na Lubelszczyźnie w konflikcie z władzą i Kościołem w latach trzydziestych XX wieku
Polish Teachers' Association in the Lublin Area in Conflict With the Authorities and the Church in The 1930's.
Autorzy:
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1953739.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Związek Nauczycielstwa Polskiego
„Płomyk”
pozytywizm
Polish Teachers' Association
“Płomyk”
positivism
Opis:
The article is concerned with the interesting problem connected with the social relations in Poland in the years 1918-1939, and that is the question of the ideological image of the Polish intelligentsia of that epoch. Polish teachers of that time may be considered the nation's intellectual elite. The teachers' main trade union, the Polish Teachers' Association, came into various conflicts with the Church hierarchy. This resulted to a large degree from the positivist (scientistic) formation of the then elite. Scientism, defined as having a peculiar “faith in the science”, in the opinion of many people did not agree with the “fideist” attitude. The peak of that conflict fell on 1937, when the Board of Directors of the Association was suspended by the state authorities as it was suspected of Communist influences. However, the research conducted by the author shows that the greater part of the PTA activists were not willing to accept the Communist ideology; on the contrary, they assumed a hostile attitude towards it. On the other hand, the anticlerical position they took in many cases was connected with leftist social views and with the already mentioned positivist intellectual formation. Another important thesis the author of the article tries to prove is the fact of the intelligentsia's gradual departure from the antireligious, scientistic attitude (especially in the 1930's), and ever more frequent submission to the Church's pastoral influences.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2005, 53, 2; 161-179
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Interpretacja projekcyjna. Prusowska lektura "Zdań i uwag" Adama Mickiewicza
Autorzy:
Ławski, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2030348.pdf
Data publikacji:
2021-06-06
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
aphorism
mystic
positivism
realism
re-interpretation
aforyzm
mistyka
pozytywizm
realizm
reinterpretacja
Opis:
The article focuses on the interpretation of selected aphorisms of the Romantic poet Adam Mickiewicz (1798–1855) made by Bolesław Prus (1847–1912), a prose writer and representative of realism in Polish post-Romantic literature. Prus interpreted religious, sometimes almost mystical, aphorisms as commendation of hard work, activism, and as a manifesto of practical ethics. Inspired by the mystical thoughts of Angelus Silesius, Jacob Boehme and Saint-Martin, Mickiewicz’s aphorisms are perceived as exceptionally ambiguous. Prus, however, projected his own literary and philosophical mindset onto the micro-texts of the Romantic poet, and as a consequence oversimplified their meaning. What he did is here called a projecting interpretation.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2014, 9, 4; 432-444
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O Ewangelii ukrytej. Jakuba Malika kerygmatyczna interpretacja twórczości pozytywistów
On hidden Gospel. Jakub Malik’s kerygmatic interpration of positivist literature
Autorzy:
Kaczmarek, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1046382.pdf
Data publikacji:
2020-10-13
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
pozytywizm
analiza kerygmatyczna
Biblia
chrześcijaństwo
positivism
kerygmatic analysis
the Bible
Christianity
Opis:
Podejmowane przez Jakuba Malika (1970-2017) analizy tekstów pozytywistycznych miały kilka zasadniczych cech. Najpierw badacz ten zainteresowany był uzupełnianiem pewnych miejsc, które nie były dotąd dostatecznie oświetlone w pracach szczegółowych. W ostatnich latach swoich badań skupił się przede wszystkim na odkrywaniu odniesień polskich pozytywistów do Biblii i do chrześcijaństwa. Szczególnie w pracach z lat 2008-2017 widać wyraźny zwrot związany z zastosowaniem analizy kerygmatycznej, pozwalającej na mocniejsze podkreślenie związków życia bohaterów literackich, zwłaszcza z Lalki Bolesława Prusa, z antropologią chrześcijańską.
Jakub Malik’s (1970-2017) analyses of positivist texts have a few characteristic features. At first Malik showed interest in fulfilling gaps in literary studies, throwing light on the issues that were insufficiently explored by other scholars. In recent years his studies focused on the references to the Bible and Christianity in Polish positivist works. Especially the years 2008-2017 saw a significant turn towards the kerygmatic analysis, which helps to underline the relationship between the lives of characters, in particular those from Bolesław Prus’ Lalka, and Christian anthropology.
Źródło:
Zeszyty Naukowe KUL; 2018, 61, 2; 205-215
0044-4405
2543-9715
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe KUL
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Liberalizm pozytywistyczny – dwie drogi myśli (Prus – Świętochowski)
Positivistic Liberalism – Two Ways of Thinking (Prus – Świętochowski)
Autorzy:
Gloger, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1953774.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Bolesław Prus
Aleksander Świętochowski
pozytywizm
liberalizm
John Stuart Mill
positivism
liberalism
Opis:
In the epoch of Polish positivism liberalism is a very complicated and antynomical phenomenon. Studies of positivistic liberalism have not described yet all the aspects of the issue and, on the other hand, have formed a few stereotypes. The article characterizes the liberal attitude taken by two leading representatives of positivism in Poland: Aleksander Świętochowski and Bolesław Prus. Their different journalist strategies were inspired by the same work written by John Stuart Mill, On Liberty. Under the influence of Mill's thought Prus created a model of ethical liberalism. Świętochowski was an aristocratic liberal. The description of two models of liberalism formed by the two Polish positivists is a continuation of the interpretations of Mill's social philosophy by Alan S. Kahan (aristocratic liberalism) and Morice Cowling.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2005, 53, 1; 23-50
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O postawach fizyków wobec filozofii
On physicists’ attitudes towards philosophy
Autorzy:
Łukasik, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/41302697.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
physics
philosophy
apriorism
positivism
Platonism
beauty
fizyka
filozofia
aprioryzm
pozytywizm
platonizm
piękno
Opis:
Celem artykułu jest analiza postaw fizyków wobec filozofii na przykładach stanowisk wybitnych teoretyków. Można wyróżnić postawy profilozoficzne (Einstein, Bohr, Heisenberg, von Weizsäcker, Penrose, Rovelli) oraz antyfilozoficzne (Weinberg, Hawking, Feynman). Analizie poddano argumenty fizyków za filozofią lub przeciw niej z uwzględnieniem kierunków filozoficznych, do których omawiani fizycy się odnoszą. Okazuje się, że najbardziej krytycznie odnoszą się fizycy do wszelkich koncepcji filozoficznych dopatrujących się czynników apriorycznych w ludzkim poznaniu, natomiast ci, którzy dostrzegają pozytywne znaczenie filozofii dla nauki, najczęściej nawiązują do tradycji pitagorejsko-platońskiej jako właściwej podstawy rozumienia fizyki współczesnej.
The article analyses physicists’ attitudes towards philosophy on the examples of the positions of eminent theorists. There are two physicists’ philosophical attitudes towards philosophy: pro-philosophical (Einstein, Bohr, Heisenberg, von Weizsäcker, Penrose, Rovelli) and anti-philosophical (Weinberg, Hawking, Feynman). I analyse some physicists’ arguments for or against philosophy. It is demonstrated that physicists are most critical of all philosophical conceptions that accept a priori factors in cognition, while those who recognize the significance of philosophy for science most often refer to the Pythagorean-Platonic tradition as the proper basis for understanding modern physics.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2020, 8, 2; 9-34
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A Trial of Materialism
Próba materializmu
Autorzy:
Żukowska, Urszula Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1366849.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
materialism, Lucretius, positivism
scientism
Bolesław Prus
Ignacy Dąbrowski
materializm
Lukrecjusz
pozytywizm
scjentyzm
Opis:
The purpose of this paper is to present the main stream of the reception of Lucretius’ materialistic philosophy in Poland based on the works of the positivist period, as well as the stances of scholars who take up this subject. It outlines how positivism remains faithful to the Romantic spirit concerning the primacy of spirit and God over materialism and scientism. Additionally, the paper presents the arguments used against the materialistic philosophy in the works of Bolesław Prus and Ignacy Dąbrowski. This has led to the conclusion that there was no place for an alternative to Christian doctrine.
Celem artykułu jest przedstawienie głównego nurtu recepcji filozofii materialistycznej Lukrecjusza w Polsce na przykładzie dzieł z epoki pozytywizmu, a także stanowisk badaczy, którzy ten temat podejmują. Ukazano, w jaki sposób pozytywizm pozostaje wierny romantycznemu duchowi w kwestii prymatu ducha i Boga nad materializmem i scjentyzmem. Ponadto w artykule zaprezentowano argumenty z dzieł Bolesława Prusa oraz Ignacego Dąbrowskiego, którym filozofia materialistyczna w Polsce musi się oprzeć. To doprowadziło do konkluzji o braku miejsca dla alternatywy wobec doktryny chrześcijańskiej.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2020, 38, 1; 69-79
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Benedykta Dybowskiego program odrodzenia ludzkości
Benedict Dybowski’s programme for the rebirth of humanity
Autorzy:
Słoniowska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2199828.pdf
Data publikacji:
2022-12-22
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Benedykt Dybowski
ewolucjonizm
pozytywizm
eugenika
feminizm
Benedict Dybowski
evolutionism
positivism
eugenics
feminism
Opis:
Benedykt Dybowski, badacz Bajkału i Kamczatki, mniej znany jest z działalności pedagogicznej i filozoficznej. Przedmiotem niniejszego artykułu jest okres lwowski jego twórczości, trwający od 1884 r. aż do śmierci. Na uwagę zasługują m.in. jego progresywne poglądy na temat roli kobiet w społeczeństwie, nowatorskie postulaty wprowadzenia zunifikowanego, międzynarodowego języka oraz ujednolicenia religii, a także propozycje oparcia nauk nieempirycznych na wynikach badań przyrodniczych. Był jednym z prekursorów ewolucjonizmu na ziemiach polskich. Konsolidacja myśli biologicznej i filozoficznej zaowocowała stworzonym przez Dybowskiego utopijnym programem odrodzenia ludzkości.
Benedict Dybowski, explorer of Lake Baikal and Kamchatka, is less known for his pedagogical and philosophical activities. The subject of this article is the Lviv period of his work, which lasted from 1884 until his death. It is worth focusing on his progressive views on the role of women in society, on his innovative calls for the introduction of a unified international language and the unification of religion, and on his proposals to base non-empirical sciences on the results of natural research. He was one of the forerunners of evolutionism in the Polish lands. The consolidation of biological and philosophical thought resulted in Dybowski’s utopian programme for the rebirth of mankind.
Źródło:
Galicja. Studia i materiały; 2022, 8; 13-28
2450-5854
Pojawia się w:
Galicja. Studia i materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 49

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies