Filozofia – Religia – Edukacja. Ku cywilizacji przyszłości – M. Straszewskiego filozofia religii

The article presents positivist-inspired deliberations of M. Straszewski, which form a quite coherent, credible vision of the future of philosophy. According to it, man starts to reason when he achieves high level of socioeconomical development. This process begins from religion, complemented or fought by philosophy. It is the effect of systematic and methodicalreflecion, and, as is, composes a universal phenomenon. Its goal is to deepen religious life. Straszewski enlists the genesis of philosophy into a three-stage rule of spiritual thinking, bringing to mind Comte’s rights of three stages of mankind spiritual development. He stood for the religious genesis of philosophy. Demonstrating that every philosophy starts from religious beliefs, and, while developing, forms new beliefs or deepens the old ones. In the context of these deliberations, there appears an argument, that, except for christianity, all religions (philosophies) have stuck in their development at the practical or dialectical degree of cognitive development. This is why M. Straszewski considered, that only christianity could be a religion to embrace all mankind, accompanied with the European civilization. Therefore, the catholics have to actively fight for the renaissance of their own spirituality. This means to get rid of fanaticism and police methods of operation, to stop serving various “cliques”, parties, governments or political doctrines.

„Młodzieży naszej nie zaprawia się do ogarniania szerszych horyzontów, jej się nie wpaja bynajmniej uczuć wzechludzkiej miłości chrześcijańskiej i sprawiedliwości. Religia i filozofia są dziś bardzo upośledzone przez szkołę, której za główne zadanie stawia się wytrenowanie umysłów do służby państwowej”. Wskutek takiego podejścia Europa staje się podatna na odradzające się fanatyzmy (namiętności) religijne. Proces ten nie oznacza jednak wzrostu życia religijnego i pogłębienia wiary, a jedynie spotęgowanie nienawiści do innego oraz brak humanitaryzmu. Ta myśl sformułowana ponad sto lat temu przez Maurycego Straszewskiego wydaje się nadal aktualna.