Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Enlightenment" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-13 z 13
    Tytuł:
    Sny oświeconych o szczęśliwym społeczeństwie (z zawartości czasopism rosyjskich drugiej połowy XVIII – początku XIX wieku)
    Autorzy:
    Magdalena, Dąbrowska,
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/902216.pdf
    Data publikacji:
    2018-11-07
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    dream
    Enlightenment
    utopia
    poetry
    prose
    society
    ruler
    Opis:
    The article presents the literary descriptions of dreams, which were published in the Russian periodicals of the Enlightenment period: 1. The happy society: a dream by Alexander Sumarokov (“Trudolubivaya pchela”, 1759), 2. A dream by Sergey Domashnev (“Poleznoye uveselenye”, 1761), 3. A dream by Ivan Bakhtin, A dream by Timofey Voskresensky and A dream by Ivan Trunin (“Irtysh, prevrashchaiushchiisia v Ippokrenu”, 1789–1790). The works present an image of a good ruler, a happy society and an educational role of poetry.
    Źródło:
    Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej; 2018, 11; 140-153
    1898-4215
    Pojawia się w:
    Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mit Złotego Wieku we wczesnoromantycznej Bildungsgeschichte albo o aporiach programu wychowania rodzaju ludzkiego w historiozofii Novalisa
    Autorzy:
    Malwina, Rolka,
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/897272.pdf
    Data publikacji:
    2019-11-27
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    poetry
    history
    Golden Age
    development
    Enlightenment
    Christianity
    Opis:
    The subject of the article is reconstruction of assumptions and postulates of Novalis’s education program of the human race aimed at indication of the distinctive features of early Romantic historiosophy as its dependence on Enlightenment thought. Examination of both these aspects in their interpenetration allows revealing the inner contradictions of Novalis’s project determining its utopian character, which manifests itself in the vision of the Golden Age as an expression of the Romantic “new mythology”.
    Źródło:
    Przegląd Humanistyczny; 2019, 63(3 (466)); 7-17
    0033-2194
    Pojawia się w:
    Przegląd Humanistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kondycja podmiotu wobec upadku Rzeczypospolitej. Treny Józefa Morelowskiego
    The condition of the subject in view of the partition of Poland. Józef Morelowski’s Laments
    Autorzy:
    Bąkowska, Patrycja
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1046355.pdf
    Data publikacji:
    2020-10-19
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    treny
    oświecenie
    poezja
    „Ja”
    laments
    enlightenment
    poetry
    “Self”.
    Opis:
    Głównym celem artykułu jest lektura Trenów Józefa Morelowskiego jako utworu wyrażającego kryzys podmiotu. Autorka rozprawy proponuje, by cykl wierszy, powstałych po upadku Rzeczypospolitej, ująć w kontekście tradycji antycznej i staropolskiej. Daje to szansę na dostrzeżenie i wyeksponowanie różnorodnych sposobów manifestowania „Ja” w tekście poetyckim. Wydaje się bowiem, że uruchomienie zakorzenionych w kulturze literackiej toposów i środków literackiego obrazowania jest próbą przezwyciężenia kryzysu i dezintegracji podmiotu. Ponadto, zwrócenie uwagi na wpływ tradycji i literackiej konwencji pozwala zrewidować stan badań i przemyśleć dotychczas poczynione obserwacje o charakterze tzw. przełomu romantycznego.
    The main aim of the article is a reading of Józef Morelowski’s Laments as a text which expresses the crisis of the subject. The author of the article proposes a an interpretation of this cycle of poems, written after the Third Partition of Poland, in the context of the antique and Old Polish tradition. It gives an opportunity to show and to emphasize diverse ways of self-manifestation in the poetical works. It appears that using literary topoi and stylistic devices rooted in culture is an attempt to overcome the crisis of the subject. Furthermore, taking into consideration the role of tradition and literary convention might help us to reconsider the state of research and to rethink conclusions, which have been reached so far, about the so-called romantic breakthrough.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe KUL; 2018, 61, 1; 399-414
    0044-4405
    2543-9715
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe KUL
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Konstruowanie „ja” w twórczości Franciszka Karpińskiego na tle epoki i jej tendencji
    Constructing the self in the literary work of Franciszek Karpiński against the background of the Enlightenment and its tendencies
    Autorzy:
    Górecki, Przemysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/969008.pdf
    Data publikacji:
    2014-04-02
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Karpiński
    Rousseau
    autobiographism
    enlightenment
    poetry
    autobiografizm
    oświecenie
    poezja
    Opis:
    The presented paper provides analysis of the notion ‘autobiographism’ contextualised in the literary output of the Polish poet of the enlightenment, Franciszek Karpiński. The question of autobiographism is presented in terms of the literature and philosophy of Jean Jacques Rousseau. This analysis of the phenomena of authenticity and autobiographicality is concerned with constructing oneself in literature as illustrated by certain works, with the primacy of the mundane The History Of My Age And People With Whom I Lived. The essay draws on The Confessions by Rousseau with a view to specifying the connections between these two novels. The consciousness of the impact Rousseau had on the European sense of literature breaks new ground in the interpretation of the legacy of Karpiński. It also enables the recognition of the complete and compact project situated on the verge of literature and philosophy. The breakthrough of this project is contained in the priority given to the Polish historical literary process and the novelty of the autobiographical attitude, which is considered through the application of basic conceptions concerning autobiographism and the modern identity project of the aesthetic human.
    Szkic poświęcony jest zagadnieniu autobiografizmu w twórczości Franciszka Karpińskiego ujmowanemu pod kątem jego związków z twórczością i filozofią Jana Jakuba Rousseau. Analiza zjawisk autentyczności i autobiograficzności dotyka kwestii konstruowania siebie w literaturze na przykładzie konkretnych utworów, z których najważniejszym jest przełomowa dla historii polskiej literatury powieść Karpińskiego Historia mego wieku i ludzi z którymi żyłem. Przedmiotem analizy są m.in. jej związki z Wyznaniami Rousseau. Świadomość wpływu Rousseau na europejskie pojmowanie literatury otwiera nowe perspektywy interpretacyjne twórczości Karpińskiego. Pozwala także dostrzec w jego pisarstwie elementy kompletnego, spójnego projektu sytuującego się na granicy literatury i filozofii. Jego przełomowość polega na pierwszeństwie w polskim procesie historycznoliterackim oraz nowatorstwie postawy autobiograficznej, którą rozpatruję w odniesieniu do podstawowych koncepcji dotyczących autobiografizmu, a także nowoczesnego projektu tożsamościowego człowieka estetycznego.
    Źródło:
    Adeptus; 2014, 3; 33-50
    2300-0783
    Pojawia się w:
    Adeptus
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dlaczego mądry nie zawsze wie najlepiej? Obrona głupich Wojciecha Miera
    Why the wise not always knows the best? „Defense of the fools” of Wojciech Mier
    Autorzy:
    Kocela, Weronika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1039083.pdf
    Data publikacji:
    2018-07-20
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    Wojciech Mier
    poezja
    Oświecenie
    głupota
    pochwała
    libertynizm
    poetry
    stupidity
    praise
    libertinism
    the Enlightenment
    Opis:
    Artykuł został poświęcony analizie wiersza Wojciecha Miera Obrona głupich. W centrum zainteresowania znalazło się pojęcie głupoty, które od zawsze budziło szereg kontrowersji. Tekst nie koncentruje się jednak wyłącznie na przywołaniu definicji samego terminu, ale konfrontuje go z poglądami samego poety i jego indywidualnym podejściem do kwestii szczęścia. Prowadzone rozważania dotyczą również miejsca głupoty w kulturze epoki Oświecenia – wieku triumfu rozumu i czasu znaczących odkryć w różnych dziedzinach nauki, jej bliskości z pojęciem szaleństwa, a także postrzegania obu zjawisk i ich przejawów przez społeczeństwo.
    The article was devoted to the analysis of Wojciech Mier’s poem Defense of the fools. The concept of stupidity, which has always aroused a lot of controversy, became the center of attention. The text, however, does not focus only on recalling the definition of the term itself, but confronts it with the views of the poet himself and his individual approach to the question of happiness. Conducted considerations also concern the place of stupidity in the culture of the Enlightenment – the age of triumph of reason and the time of significant discoveries in various fields of science, it’s closeness to the notion of madness, as well as the perception of both phenomena and their manifestations by society.
    Źródło:
    Perspektywy Kultury; 2018, 22, 3; 81-96
    2081-1446
    2719-8014
    Pojawia się w:
    Perspektywy Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Konstantego Marii Górskiego lektura Oświecenia
    Konstanty Maria Górski’s research on the Enlightenment
    Autorzy:
    Osiński, Dawid Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2012756.pdf
    Data publikacji:
    2017-06-01
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    Konstanty Maria Górski
    Oświecenie
    Młoda Polska
    poezja
    historia
    Enlightenment
    Young Poland movement
    poetry
    history
    Opis:
    The present discussion sheds light on the works and worldview related to Polish Enlightenment of Konstanty Maria Górski (1862−1909), a writer, poet, historian and expert on Enlightenment in Polish literature. Although Górski was an individualist in the Young Poland movement, as a scientist and writer he was a representative of his time. The article shows the ways in which the microdimensions of Enlightenment in Górski’s scientific biography may be understood. His line of thought reveals the aspects, borders and definitions of Polish Enlightenment by means of scientific interpretations of biographies of the writers of the period as well as by specifying the cultural, esthetical and ideological movement known as Enlightenment. The field of Górski’s scientific exploration focuses on the 90s of the 18th century and helps to understand why the theme and fascination with Polish Enlightenment, especially with the 90s of the 18th century which was such a difficult time for Polish culture and national identity as it was connected with national partitions and hope for resurrection and liberation, becomes a cornerstone of Górski’s scientific development as a researcher trying to resolve specific problems in Polish literature at that very time. The author discusses the manner in which many different problems connected with Polish Enlightenment are presented in Górski’s biography and works. The purpose of the article is to present the specific mechanism which could be compared to allegoresis, used by Górski in his short story Bibliomaniac (Polish title: Biblioman)
    Źródło:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2017, 7(10); 115-130
    2084-6045
    2658-2503
    Pojawia się w:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tylko słabość czy już choroba? Zabłocki — poeta o polskim zaniechaniu
    Weakness or disease? Zabłocki’s poetry about Polish failure
    Autorzy:
    Zając, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28408510.pdf
    Data publikacji:
    2021-11-04
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    the history of Polish literature
    the Enlightenment
    poetry
    political satire
    the Great Sejm
    Franciszek Zabłocki
    Opis:
    The paper focuses on several poems by Franciszek Zabłocki (or more precisely: poems unanimously attributed to this poet), written during the session of the Great Sejm and in various ways: using irony, but also the language proper to sharp name satire — referring to the phenomenon that due to their content could be seen in terms of a disease that consumed the elite of the Republic of Poland. This disease is an omission. The ways of thinking and (dis)acting behind this word are shown by Zabłocki as part of the penetrating diagnosis of the Polish reality of the last decades of the 18th century, characteristic of this writer, as well as in the perspective of the resulting threats to both Polish statehood and the morale of society.
    Źródło:
    Wiek Oświecenia; 2021, 37; 111-129
    0137-6942
    Pojawia się w:
    Wiek Oświecenia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    «Хоч не пансько, да й не хамсько будем розмовляти…» жанрово-стильові особливості творчості Івана Некрашевича
    “Chocz ne panśko, da i ne chamśko budem rozmowlaty” – a genre-stylistic characteristics of Ivan Nekrashevych’s works
    „Chocz ne panśko, da i ne chamśko budem rozmowlaty” – charakterystyka gatunkowo-stylistyczna twórczości Iwana Nekraszewycza
    Autorzy:
    Sarapyn, Vita
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1887607.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    synkretyzm stylistyczny
    barok
    klasycyzm
    oświecenie
    rokoko
    poetyka
    ludowa kultura śmiechu
    stylistic syncretism
    Baroque
    Classicism
    the Enlightenment
    rococo
    poetry
    folk humorous culture
    Opis:
    У статті розглянуто синкретичну стильову парадигму творчості священика Івана Некрашевича, структуровану естетичними тенденціями другої половини ХVІІІ ст. Зауважено, що у ній, поруч із бароковими, простежуються класицистичні і рокайльні елементи, а книжна традиція органічно співіснує з народною сміховою культурою.
    The article deals with the syncretistic stylistic paradigm of priest Ivan Nekrashevych’s creation, which is structured by aesthetic trends of the second half of the eighteenth century. It is determined that in Ivan Nekrashevych’s works there are classicism and rocaille elements along with baroque elements and literary tradition coexists organically with the folk humorous culture.
    W artykule omówiono synkretyzm stylistyczny twórczości o. Iwana Nekraszewycza, ukształtowany pod wpływem tendencji estetycznych II połowy XVIII wieku. W tekstach autora obok elementów barokowych zauważalne są również wpływy klasycystyczne i rokokowe, zaś wysoka kultura literacka współegzystuje z ludową kulturą śmiechu.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 7; 183-196
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mistyczna osobowość ukryta w sieci metafor w utworach Karola Wojtyły
    Mystical personality hidden in metaphorical net in Wojtyla’s writings
    Autorzy:
    Włoczewska, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/559266.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Gdańskie Seminarium Duchowne
    Tematy:
    ikona
    intertekstualność
    miłość
    mistyka
    mrok
    nadzieja
    noc
    oświecenie
    psychokrytyka
    światło
    wiara
    sieć metaforyczna
    choice
    darkness
    drama
    enlightenment
    faith
    intertext
    love
    metaphorical net
    mystic
    night
    poetry
    psychocritic
    Opis:
    Spośród tekstów beletrystycznych Karola Wojtyły zachowały się dwadzieścia dwa utwory. Można je podzielić tematycznie na trzy okresy: chrześcijańsko-słowiański (1938–1940), mistyczny (1944–1952 oraz 2002), personalistyczny i zaangażowany (1952–1978). W drugim z nich, mistycznym, ujawnia się specy-czna sieć metafor obsesyjnych, powracają antynomiczne obrazy mroku i światła; nocy i blasku; ciszy i zgiełku; przestrzeni zamkniętej i otwartej; granicy i bezmiaru. Symbolizują one drogę człowieka ku Bogu, złożoną z trzech stopni: wyboru – oświecenia – wiary, które streszczają się w zmienionym nieco szyku cnót Boskich: wiary – miłości – nadziei. Widać je zwłaszcza w utworze Pieśń o Bogu ukrytym i w misteryjnym dramacie Brat naszego Boga. Taka metaforyka Wojtyły ukształtowała się pod wpływem metody medytacyjnej i poezji św. Jana od Krzyża, XVII-wiecznego mistyka hiszpańskiego. Analizy psychokrytyczna i intertekstualna pozwalają uchwycić siłę świętojanowego oddziaływania na pisma, estetykę, retorykę i techniki pisarskie przyszłego papieża.
    The collection of Wojtyla’s writings covers twenty-two titles. Taking into consideration their philosophical arguments and their themes, they are threefold. The first period is Slav and Christian (1938–1940); the second is mystical (1944–1952 and 2002) and the third one is personalistic and involved in social matters (1952–1978). In the writings of mystical period there is a speci-c metaphorical net that reveals Wojtyla’s hidden personality. Qe metaphors appearing frequently form antinomies: night and daylight, silence and noise, closed and open space. Qey express choice, love and faith and symbolise the man’s way to God. We can best appreciate them in two texts: Pieśń o Bogu ukrytym and Brat naszego Boga, both inspired by saint John of the Cross, the 17 century Spanish mystic. Qanks to intertextuality and Mauron’s analysis method, which is psychocritic, thwe can see that Saint John in>uenced strongly the thought, aesthetic and writing techniques of the Pope.
    Źródło:
    Studia Gdańskie; 2012, 30; 15-35
    0137-4338
    Pojawia się w:
    Studia Gdańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    (Nie)przyjemne zabawy wierszem pod okiem redaktora Naruszewicza
    (Not)enjoyable poetry games under the watchful eye of Adam Naruszewicz
    Autorzy:
    Zając, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/967991.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    the Enlightenment
    the history of Polish literature
    poetry
    the magazine “Zabawy Przyjemne i Pożyteczne”
    the Confederacy of Bar
    Jan Albertrandi
    oświecenie
    historia literatury polskiej
    poezja
    „zabawy przyjemne i pożyteczne”
    jan albertrandi
    adam naruszewicz
    tomasz kajetan węgierski
    konfederacja barska
    Opis:
    Words of Jan Albertrandi which he said in 1770, explaining the reasons for publishing the magazine ‘Zabawy Przyjemne i Pożyteczne’, expressed an enthusiasm about the possibility of achieving by Poles the state of the spiritual and intellectual maturity in a short time. The result of such attitude of the editor was his willingness to provide to potential readers of the magazine the entertainment meeting their expectations, characterizing post‑Sarmatian customs. Quite quickly however in ‘Zabawy…’ there appeared the opinions of people whose point of view was different than that one of Albertrandi, because of their critical assessment of the condition of Polish Enlightenment elites. Perhaps the most important of such voices was a text of very young poet Tomasz Kajetan Węgierski. The significance of his ode (About disrespect towards learned men) was largely the result of the fact that it was addressed to Adam Naruszewicz, not only one of the leading figures of the magazine from the very beginning of its existence but also the man being the favourite poet of King Stanisław August Poniatowski. The undertone of this work was harmonizing, paradoxically, to the meaning of numerous poems, also printed in that time in ‘Zabawy…’, directed against Bar confederates and written in the circle of people close to the king, like Antoni Korwin Kossakowski, the author of the poem entitled To the Nation and Posterity.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2016, 34, 4
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Miejsce Norwida w kulturze
    Norwid’s place in culture
    Autorzy:
    Masłowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1799422.pdf
    Data publikacji:
    2021-07-01
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    człowiek
    cesarstwo
    cywilizacja
    dialog
    dobro
    inteligencja
    kopuła
    kościół
    kultura
    nowoczesność
    od-poczynanie
    Oświecenie
    parabola
    poezja
    praca
    Romantyzm
    Solidarność
    transcendencja pozioma
    uniwersalizm etyczny
    humanity
    empire
    civilization
    dialogue
    goodness
    intelligence
    copula
    church
    culture
    modernity
    un-making
    the Enlightenment
    parable
    poetry
    work
    Romanticism
    Solidarity
    horizontal transcendence
    ethical universalism
    Opis:
    Norwida, nawet w obecnej fazie „postnowoczesności”, nie sposób sprowadzić do jednej formuły – jest raczej „konstelacją”, wymagając od czytelników „dyskusji nieustającej” problemów czasu. W centrum uwagi znajduje się człowiek w perspektywie dualistycznej, zmuszającej do poszukiwania syntezy materii z duchem, w perspektywie uniwersalizmu etycznego. Odwołuje się do „kopuły„monologu-nieustannie-się-parabolizującego”: kultury jako paraboli świata. Oryginalna estetyka „bieli” odwołuje się jakby do „łagodnego powiewu wiatru” z Biblii świadczącego o przejściu Boga i jest znakiem sprzeciwu wobec romantycznego uwielbienia wulkanu, któremu przeciwstawia wagę pracy. Filozofia ta, rozwinięta przez Brzozowskiego, Tischnera i Jana Pawła II doprowadziła do samoograniczającej się rewolucji „Solidarności” lat 1980-81, i ostatecznie do delegitymizacji i upadku komunizmu; po dwusetletnim panowaniu krwawego mitu rewolucji francuskiej – do przemiany paradygmatu przemian historycznych w świecie. Norwid opracowywał romantyzm epoki przemysłowej, i przeciwstawiając się mesjanizmowi martyrologicznemu narodu wypracował swoisty „mesjanizm pracy”. Łączył go z wizją Kościoła człowieka, który „przepala glob, Sumieniem”. Kościołowi globu – przeciwstawiał parafiańszczyznę, „kościół zmieniony w salonik”. Liczy się człowiek a nie instytucja, dobro a nie Sakrament formalny. Chodzi o zmartwychwstawanie świata, a sztuka jest kościołem pracy. Bliska mu była perspektywa antropocentryczna, gdzie człowiek wezwany jest do „od-poczynania”, poczynania na nowo, w drugiej potędze – błędów przeszłości. Swoim językiem i stylem Norwid konstruował nową warstwę społeczną – inteligencji – (Łapiński) jako rodzaj kopuły narodu, zwornika sumienia, świadomości zbiorowej. Tworząc rodzaj międzyosobowej transcendencji poziomej zarówno wzwyż jak wszerz społeczeństw. Przeciwieństwem narodu ze swoją kulturą jest „cesarstwo” – źródło niewoli. Zniewalające zwłaszcza Europę Środkowo-Wschodnią. Szczególnie ważne jest starcie się cywilizacji azjatyckiej z chrześcijaństwem, czyli Europą zachodnią, „rzymską”. Poeta stawia jednak Słowianina w opozycji zarówno do Wschodu jak do Zachodu. Pada nacisk na procesualny a nie esencjonalistyczny charakter kultur narodowych. Problem dialogiczności Norwida czy dominującego monologu dzieli badaczy. Ale Norwid jest w pewnym sensie Mistrzem, nauczycielem, który wciela Innego, wciela Mądrość własnym Głosem i Gestem. Istota Mądrości jest antropocentryczna, gdyż człowiek jest kapłanem, choć „bezwiednym / I niedojrzałym”, co obala podział na sacrum i profanum. Poprzez swój uniwersalizm etyczny Norwid przynosi odpowiedzi również na Oświeceniowy kryzys pojęcia uniwersalizmu racjonalności. Emancypacja jednostki nie powinna bowiem prowadzić do rezygnacji z przynależności, co jest wspólne modernizmowi Norwida i Europy środkowej (Ch. Delsol). Kultury jako wyraz pragnienia zbiorowego kształtują odpowiedzialność i poczucie przynależności – są też odpowiedzią na kryzys indywidualizmu narcystycznego naszej epoki.
    Even in today’s “postmodern” world, Norwid cannot be reduced to a single formula. He is rather a “constellation,” requiring that readers join the “continual discussion” on issues specific to a given era. His focus is on humanity, which he regards from a dualist perspective that necessitates pursuing a synthesis of matter and spirit under the sign of ethical universalism. Norwid refers to the “cupola of ‘a monologue-that-keeps-parabolizing-itself’” andregards culture as the parable of the world. His original aesthetics of “whiteness” refers, as it were, to the biblical “gentle gust of wind,” which announces God’s presence and indicates the rejection of the Romantic veneration for volcanoes, which he contrasts with the importance of work. This kind of philosophy, developed by Brzozowski, Tischner and John Paul II, has led to the self-limiting revolution of Solidarity in the years 1980-81, and ultimately to the de-legitimization and fall of communism; finally, after the bloody myth of the French Revolution reigned for two hundred years, this philosophy altered the paradigm of historical changes around the world. Norwid elaborated on the industrial-era Romanticism and opposed martyrological messianism, developing the original idea of a “messianism of work,”linking it with a vision of human Church, which “burns through the Globe with conscience.”He would contrast the global church with the parochial “church-turned-living-room.”Human beings count more than institutions, he argued, just like goodness prevails over formal sacraments. With the ultimate goal defined as the resurrection of the world, art becomes a church of work. Norwid embraced an anthropocentric perspective, in which human beings are called upon “to un-make” [od-poczynać] the mistakes of the past, and thus to begin afresh at a whole new level. With his language and style Norwid was constructing a new social stratum: intelligentsia (Łapiński), understanding it as the nation’s copula, i.e. the unifying force of conscienceand the collective consciousness. It would form an interpersonal, horizontal transcendence spanning the length and breadth of societies. The opposite of nation and its culture is “empire” – the root of subjugation – which particularly enslaved Central and Eastern Europe. Of special importance is the clash between Asian civilization and the “Roman” one, i.e. Christianity or Western Europe. However, the poet opposes Slavs to both the Westerners and the Easterners, emphasizing the processualand not the essentialistcharacter of national cultures. The question whether Norwid’s work is fundamentally dialogic or monologic in character continues to divide scholars. However, Norwid is in a way a Master or teacherwho embodies the Other and incarnates Wisdom in his Voice and Gesture. The nature of Wisdom is anthropocentric because man is a priest, although “involuntary / And immature,” which abolishes the distinction between the sacred and the profane. Through his ethical universalism Norwid provides a solution to the Enlightenment crisis of universal reason. Emancipation of the individual should not entail abandoning a sense of belonging, which is something that Norwid’s modernism shares with that of Central Europeans (Ch. Delsol). Understood as the expression of collective desires, cultures shape responsibility and a sense of belonging, at the same time constituting an answer to the crisis of narcissistic individualism characteristic for our times.
    Źródło:
    Studia Norwidiana; 2021, 39 Specjalny; 5-36
    0860-0562
    Pojawia się w:
    Studia Norwidiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Norwid’s place in culture
    Miejsce Norwida w kulturze
    Autorzy:
    Masłowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/51752798.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    człowiek
    cesarstwo
    cywilizacja
    dialog
    dobro
    inteligencja
    kopuła
    kościół
    kultura
    nowoczesność
    od-poczynanie
    Oświecenie
    parabola
    poezja
    praca
    Romantyzm
    Solidarność
    transcendencja pozioma
    uniwersalizm etyczny
    humanity
    empire
    civilization
    dialogue
    goodness
    intelligence
    copula
    church
    culture
    modernity
    un-making
    the Enlightenment
    parable
    poetry
    work
    Romanticism
    Solidarity
    horizontal transcendence
    ethical universalism
    Opis:
    Even in today’s “postmodern” world, Norwid cannot be reduced to a single formula. He is rather a “constellation,” requiring that readers join the “continual discussion” on issues specific to a given era. His focus is on humanity, which he regards from a dualist perspective that necessitates pursuing a synthesis of matter and spirit under the sign of ethical universalism. Norwid refers to the “cupola of ‘a monologue-that-keeps-parabolizing-itself’” andregards culture as the parable of the world. His original aesthetics of “whiteness” refers, as it were, to the biblical “gentle gust of wind,” which announces God’s presence and indicates the rejection of the Romantic veneration for volcanoes, which he contrasts with the importance of work. This kind of philosophy, developed by Brzozowski, Tischner and John Paul II, has led to the self-limiting revolution of Solidarity in the years 1980-81, and ultimately to the de-legitimization and fall of communism; finally, after the bloody myth of the French Revolution reigned for two hundred years, this philosophy altered the paradigm of historical changes around the world. Norwid elaborated on the industrial-era Romanticism and opposed martyrological messianism, developing the original idea of a “messianism of work,”linking it with a vision of human Church, which “burns through the Globe with conscience.”He would contrast the global church with the parochial “church-turned-living-room.”Human beings count more than institutions, he argued, just like goodness prevails over formal sacraments. With the ultimate goal defined as the resurrection of the world, art becomes a church of work. Norwid embraced an anthropocentric perspective, in which human beings are called upon “to un-make” [od-poczynać] the mistakes of the past, and thus to begin afresh at a whole new level. With his language and style Norwid was constructing a new social stratum: intelligentsia (Łapiński), understanding it as the nation’s copula, i.e. the unifying force of conscienceand the collective consciousness. It would form an interpersonal, horizontal transcendence spanning the length and breadth of societies. The opposite of nation and its culture is “empire” – the root of subjugation – which particularly enslaved Central and Eastern Europe. Of special importance is the clash between Asian civilization and the “Roman” one, i.e. Christianity or Western Europe. However, the poet opposes Slavs to both the Westerners and the Easterners, emphasizing the processualand not the essentialistcharacter of national cultures. The question whether Norwid’s work is fundamentally dialogic or monologic in character continues to divide scholars. However, Norwid is in a way a Master or teacherwho embodies the Other and incarnates Wisdom in his Voice and Gesture. The nature of Wisdom is anthropocentric because man is a priest, although “involuntary / And immature,” which abolishes the distinction between the sacred and the profane. Through his ethical universalism Norwid provides a solution to the Enlightenment crisis of universal reason. Emancipation of the individual should not entail abandoning a sense of belonging, which is something that Norwid’s modernism shares with that of Central Europeans (Ch. Delsol). Understood as the expression of collective desires, cultures shape responsibility and a sense of belonging, at the same time constituting an answer to the crisis of narcissistic individualism characteristic for our times.
    Norwida, nawet w obecnej fazie „postnowoczesności”, nie sposób sprowadzić do jednej formuły – jest raczej „konstelacją”, wymagając od czytelników „dyskusji nieustającej” problemów czasu. W centrum uwagi znajduje się człowiek w perspektywie dualistycznej, zmuszającej do poszukiwania syntezy materii z duchem, w perspektywie uniwersalizmu etycznego. Odwołuje się do „kopuły„monologu-nieustannie-się-parabolizującego”: kultury jako paraboli świata. Oryginalna estetyka „bieli” odwołuje się jakby do „łagodnego powiewu wiatru” z Biblii świadczącego o przejściu Boga i jest znakiem sprzeciwu wobec romantycznego uwielbienia wulkanu, któremu przeciwstawia wagę pracy. Filozofia ta, rozwinięta przez Brzozowskiego, Tischnera i Jana Pawła II doprowadziła do samoograniczającej się rewolucji „Solidarności” lat 1980-81, i ostatecznie do delegitymizacji i upadku komunizmu; po dwusetletnim panowaniu krwawego mitu rewolucji francuskiej – do przemiany paradygmatu przemian historycznych w świecie. Norwid opracowywał romantyzm epoki przemysłowej, i przeciwstawiając się mesjanizmowi martyrologicznemu narodu wypracował swoisty „mesjanizm pracy”. Łączył go z wizją Kościoła człowieka, który „przepala glob, Sumieniem”. Kościołowi globu – przeciwstawiał parafiańszczyznę, „kościół zmieniony w salonik”. Liczy się człowiek a nie instytucja, dobro a nie Sakrament formalny. Chodzi o zmartwychwstawanie świata, a sztuka jest kościołem pracy. Bliska mu była perspektywa antropocentryczna, gdzie człowiek wezwany jest do „od-poczynania”, poczynania na nowo, w drugiej potędze – błędów przeszłości. Swoim językiem i stylem Norwid konstruował nową warstwę społeczną – inteligencji – (Łapiński) jako rodzaj kopuły narodu, zwornika sumienia, świadomości zbiorowej. Tworząc rodzaj międzyosobowej transcendencji poziomej zarówno wzwyż jak wszerz społeczeństw. Przeciwieństwem narodu ze swoją kulturą jest „cesarstwo” – źródło niewoli. Zniewalające zwłaszcza Europę Środkowo-Wschodnią. Szczególnie ważne jest starcie się cywilizacji azjatyckiej z chrześcijaństwem, czyli Europą zachodnią, „rzymską”. Poeta stawia jednak Słowianina w opozycji zarówno do Wschodu jak do Zachodu. Pada nacisk na procesualny a nie esencjonalistyczny charakter kultur narodowych. Problem dialogiczności Norwida czy dominującego monologu dzieli badaczy. Ale Norwid jest w pewnym sensie Mistrzem, nauczycielem, który wciela Innego, wciela Mądrość własnym Głosem i Gestem. Istota Mądrości jest antropocentryczna, gdyż człowiek jest kapłanem, choć „bezwiednym / I niedojrzałym”, co obala podział na sacrum i profanum. Poprzez swój uniwersalizm etyczny Norwid przynosi odpowiedzi również na Oświeceniowy kryzys pojęcia uniwersalizmu racjonalności. Emancypacja jednostki nie powinna bowiem prowadzić do rezygnacji z przynależności, co jest wspólne modernizmowi Norwida i Europy środkowej (Ch. Delsol). Kultury jako wyraz pragnienia zbiorowego kształtują odpowiedzialność i poczucie przynależności – są też odpowiedzią na kryzys indywidualizmu narcystycznego naszej epoki.
    Źródło:
    Studia Norwidiana; 2021, 39 Specjalny / English Version; 5-43
    0860-0562
    Pojawia się w:
    Studia Norwidiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    THE NATURE OF COMMON SENSE AND HOW WE CAN USE COMMON SENSE TO RENEW THE WEST
    Autorzy:
    Redpath, Peter A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/507346.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    International Étienne Gilson Society
    Tematy:
    aim
    analogy
    anarchy
    art
    body of knowledge
    cause
    common sense
    communication
    comprehensive understanding
    concept
    contemporary
    contrary
    contrariety
    culture
    demonstration
    demonstrative
    disorder
    education
    equality
    emotion
    end
    enlightened
    enlightenment
    excellence
    existence
    explanation
    fear
    fundamentalistic
    genus
    God
    habit
    happiness
    harmony
    hierarchically ordered
    history
    hope
    human
    humanist
    inequality
    inspiration
    inspired
    judgment
    justice
    knowledge
    language
    leadership
    logic
    mathematics
    memory
    metaphysics
    modern
    multitude
    nature
    Nietzschean
    operational
    opposite
    order
    part
    person
    philosophy
    physical
    poetry
    power
    principle
    provocative thought
    quality
    reality
    reason
    receptivity
    relationship
    renaissance
    resistance
    rhetoric
    science
    scientism
    skeptic
    sophist
    soul
    species
    strength
    success
    system
    truth
    utopian
    West
    Western civilization
    unity
    universe
    values
    virtue
    whole
    will
    wisdom
    wonder
    World War
    Opis:
    Since most pressing today on a global scale is to be able to unite religion, philosophy, and science into parts of a coherent civilizational whole, and since the ability to unite a multitude into parts of a coherent whole essentially requires understanding the natures of the things and the way they can or cannot be essentially related, this paper chiefly considers precisely why the modern world has been unable to effect this union. In so doing, it argues that the chief cause of this inability to unite these cultural natures has been because the contemporary world, and the West especially, has lost its understanding of philosophy and science and has intentionally divorced from essential connection to wisdom. Finally, it proposes a common sense way properly to understand these natures, reunite them to wisdom, and revive Western and global civilization.
    Źródło:
    Studia Gilsoniana; 2014, 3: supplement; 455-484
    2300-0066
    Pojawia się w:
    Studia Gilsoniana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-13 z 13

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies