Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Cognitive linguistics" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 32
Tytuł:
Medycyna narracyjna z perspektywy lingwistyki i poetyki kognitywnej
Narrative medicine from the perspective of cognitive linguistics and poetics
Autorzy:
Chojnacka-Kuraś, Marta
Barański, Jarosław
Okupnik, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/961333.pdf
Data publikacji:
2019-11-28
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
językoznawstwo kognitywne
poetyka kognitywna
medycyna
narracyjna
cognitive linguistics
cognitive poetics
narrative medicine
Opis:
Artykuł przedstawia podstawowe założenia medycyny narracyjnej w ujęciu Rity Charon z Uniwersytetu Columbia oraz stosowane w tym podejściu metody pod kątem zbieżności z wybranymi nurtami językoznawstwa kognitywnego (m.in. z modelem gramatyki kognitywnej Ronalda Langackera i teorią metafory pojęciowej George’a Lakoffa i Marka Johnsona) oraz poetyki kognitywnej (w ujęciach Elżbiety Tabakowskiej i Petera Stockwella). Kontekstem rozważań nad medycyną narracyjną są ogólnie scharakteryzowany biopsychologiczny paradygmat medycyny oraz publikacje polskich lekarzy (Jana Masłowskiego i Andrzeja Szczeklika), którzy poruszają humanistyczne aspekty medycyny (w tym rolę języka i umiejętności uważnego słuchania w relacji z pacjentem), tak istotne w koncepcji Charon.
The article presents the principles and methods of narrative medicine (the approach in medicine propagated by Rita Charon from the Columbia University) from the perspective of selected fields in cognitive linguistics (including the Ronald Langacker’s model of cognitive grammar and the conceptual metaphor theory by George Lakoff and Mark Johnson) and cognitive poetics (according to Elżbieta Tabakowska and Peter Stockwell). The contexts of the considerations are biopsychological paradigm of medicine and some publications of Polish doctors (Jan Masłowski and Andrzej Szczeklik) who touch upon the humanistic aspects of medicine (such as the role of language in the doctor-patient communication and the ability to listen attentively to the patient), so crucial in the Charon’s concept of narrative medicine.
Źródło:
Medycyna narracyjna. Opowieści o doświadczeniu choroby w perspektywie medycznej i humanistycznej; 73-93
9788323540755
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
LEGAL SPEECH ACTS IN A COGNITIVE LINGUISTIC PERSPECTIVE – FOCUS ON MODALITY
AKTY MOWY W PRAWIE W PERSPEKTYWIE JĘZYKOZNAWSTWA KOGNITYWNEGO - ZAGADNIENIE MODALNOŚCI
Autorzy:
WITCZAK-PLISIECKA, Iwona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/919934.pdf
Data publikacji:
2009-07-04
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
język prawny
językoznawstwo kognitywne
modalność
legal language
cognitive linguistics
modality
Opis:
The paper involves three main fields of linguistic analysis: the pragmatic theory of speech acts, cognitive linguistics and legal language. Its main aim is to demonstrate the relevance of the cognitive framework to the analysis of speech acts and especially the deontic use of the modal verb shall in the legal context. The focus is on the use of the modal, which is mainly used to impose obligations or to confer rights. Thus, its meaning seems to be in most cases a combination of both assertive and directive illocutionary forces when approached from a pragmatic perspective, and a combination of deonticity with futurity and prediction in traditional grammar terminology. The discussion is illustrated with a variety of examples retrieved from a corpus of legal documents drafted in English and translated into Polish.It is argued that the meaning of most instances of shall in the legal domain, due to its context-sensitivity, can be best accounted for in terms of a cognitive blend, which integrates various aspects of its meaning. These aspects are believed to be inherently vague and possibly an instance of ongoing processes of grammaticalisation, which can only be grasped with reference to the context of a particular expression, thus pragmatic in nature.
Artykuł integruje trzy obszary badań językoznawczych: pragmatyczną teorię aktów mowy, językoznawstwo kognitywne oraz badania nad językiem prawa. Głównym celem dyskusji jest wskazanie na adekwatność użycia aparatu językoznawstwa kognitywnego w analizie aktów mowy występujących w języku prawa. Uwaga skupiona jest na użyciu deontycznych wyrażeń modalnych, przede wszystkim deontycznego użycia czasownika "shall". Dyskusja ilustrowana jest przykładami zaczerpniętymi z korpusu dokumentów prawnych, które były tworzone w języku angielskim i tłumaczone na język polski.Czasownik "shall" w dokumentach prawnych używany jest głównie w celu narzucenia obowiązku lub udzielenia praw, zatem w kategoriach teorii aktów mowy i w ujęciu pragmatycznym często stanowi nośnik dla mocy illokucyjnej wiązanej zarówno z asercją, jak i dyrektywą. W ujęciu gramatyki tradycyjnej w języku angielskim, który nie posiada morfologicznie oznaczonych form czasu przyszłego jego użycie może być widziane jako amalgamat deontyczności i futurum.Artykuł sugeruje, że zaproponowana w językoznawstwie kognitywnym teoria amalgamatów (cognitive blending) pozwala na właściwy opis większości użyć deontycznego "shall" w języku prawa. Semantykę "shall" charakteryzuje bardzo duża wrażliwość na kontekst użycia, natomiast teoria amalgamatów stara się opisać dynamikę konstruowania znaczenia w kontekście. Znaczenie "shall" wykazuje ciągłą dynamikę i jego swoista ewolucja może być widziana jako wciąż dynamiczny proces gramatykalizacji, w którym istotnym czynnikiem są elementy kontekstu prawa.
Źródło:
Comparative Legilinguistics; 2009, 1, 1; 159-175
2080-5926
2391-4491
Pojawia się w:
Comparative Legilinguistics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metonimiczne postrzeganie rzeczywistości w języku osób z autyzmem w świetle teorii Romana Jakobsona
Metonymic Perception of Reality in the Speech of Autistic Persons in Light of Roman Jakobson’s Theory
Autorzy:
Boksa, Ewa
Kominek, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/24384383.pdf
Data publikacji:
2023-09-25
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Logopedyczne
Tematy:
językoznawstwo kognitywne
metonimia
metonimiczny styl poznawczy
cognitive psychology
cognitive linguistics
metonymy
metonymic cognitive style
Opis:
Punktem wyjścia naszych rozważań jest teoria Romana Jakobsona, przedstawiona w artykule pt. Dwa aspekty języka i dwa typy zakłóceń afatycznych z 1956 roku. Na tej teorii można zbudować i wyjaśnić istnienie i funkcjonowanie dwóch stylów poznawczych: metaforycznego i metonimicznego. W artykule interesował nas bardziej ten drugi, bo chociaż jest równie ważny w poznawaniu świata jak styl metaforyczny, to funkcjonuje ciągle w języku i kulturze jako tło dla pierwszoplanowej pozycji metafory. W przypadku narzuconej dwubiegunowości operowanie stylem metonimicznym bierze się z wyboru, jak w przypadku użycia kognitywnego, artystycznego czy idiolektalnego. Kiedy zaś mamy do czynienia z naturalną dwubiegunowością, jak przy dwóch rodzajach zaburzeń afatycznych (z których jedno pokrywa się z zaburzeniami typu autystycznego) – styl metonimiczny jest determinowany koniecznością. Materiał stanowiący podstawę analizy językowej został wyekscerpowany z protokołów badania mowy i komunikacji 10 osób ze spektrum autyzmu (5 kobiet, 5 mężczyzn) w wieku 15–20 lat. Dane zostały zgromadzone w 2019 roku. Badania przeprowadzono w Zakładzie Komunikacji Językowej w Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Kielcach (Polska). Analiza językoznawcza potwierdziła, że cechy języka osób z autyzmem są podobne do języka osób z zaburzoną relacją podobieństwa.
The starting point for our considerations is Roman Jakobson’s theory, presented in his 1956 article, Two Aspects of Language and Two Types of Aphasic Disturbances. The existence and functioning of two cognitive styles, metaphorical and metonymic, can be built upon and explained using this theory. In this paper, we were more interested in the latter because, although it is as important in learning about the world as the metaphorical style, it still functions in language and culture as a background to the leading role of the metaphor. In the case of an imposed bipolarity, the utilization of the metonymic style comes by choice, like in cognitive, artistic, or idiolectal usage. On the other hand, when there is a natural bipolarity, as with the two types of aphasic disorders (one of which overlaps with autistic-type disorders) – the metonymic style is determined by necessity. The material underlying the language analysis was extracted from the speech and communication study reports of 10 individuals on the autism spectrum (5 females, 5 males), ages 15–20. The data were collected in 2019. The research was conducted at the Department of Linguistic Communication, Jan Kochanowski University in Kielce, Poland. The linguistic analysis confirmed that the features of the language of individuals with autism are similar to those of individuals with a disrupted similarity relation.
Źródło:
Logopedia; 2023, 52, 1; 265-275
0459-6935
Pojawia się w:
Logopedia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kognitive Wissenschaft und Kognitive Linguistik : der Paradigmenwesel, Perspektiven und Grenzen am Beispeil der Phraseologie und Idiomatik
Cognitive science and cognitive linguistics : a paradigm shift, perspectives and borders in phraseology and idiomatics
Autorzy:
Komenda-Earle, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/135806.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Wyższa Szkoła Techniczno-Ekonomiczna w Szczecinie
Tematy:
cognitive science
cognitive linguistics
phraseology
idiomatic
culture
kognitywistyka
językoznawstwo kognitywne
frazeologia
idiomatyka
kultura
Opis:
Einführung und Ziele: Der Beitrag präsentiert Voraussetzungen des Kognitivismus und der Kognitiven Linguistik und stützt sich auf Begriffe wie Konzept, Konzeptualisation, kognitives Modell, Projektion, Metapher, Phraseologism, Idiom. Eine der Grundvoraussetzungen der kognitiven Theorien ist, dass sprachliche Strukturen aus der Interaktion des Menschen mit seiner Umgebung resultieren und konzeptuellen, darunter nicht objektiven und teilweise arbiträren Charakter haben. Erfahrung, Denken und Sprache sind metaphorischer Art und mit einander verbunden. Das Ziel des Beitrags ist, Methoden und Ergebnisse der kognitiven Forschung darzulegen und sie am sprachlichen Material aus dem Bereich der Phraseologie und Idiomatik zu besprechen. Materialien und Methoden: Das Material liegt in Bearbeitungen aus dem Gebiet der Kognitiven Linguistik, von klassischen Arbeiten bis eingehenden kontrastiv-vergleichenden Analysen, vor. Ergebnisse: Die Besprechung der Postulate der kognitiven Forschung in der Linguistik, Phraseologie und Idiomatik zeigt, dass kognitive Methoden für die Charakteristik von bestimmten Typen er Phraseologismen und auf bestimmten Etappen der Analyse zufrieden stellend sind. Fazit: Das Wesen und die Vielfältigkeit der Phraseologie verlangen Untersuchung ihrer ihre kulturellen und kultursemiotischen Implikationen, dabei Anwendung von Methoden, die sie erklären.
Introduction and aim: The paper presents the assumptions of Cognitive Science and Cognitive Linguistics and deals with topics such as concept, conceptualization, cognitive model, projection, metaphor, phraseologism, idiom. One of the most important theoretical points of Cognitive Linguistics is the assumption, that the language structures occur in interaction with the world and are of conceptual, also non objective and partly arbitrary kind. Human experience, thought and language are of metaphorical art and are linked up. The point of the paper is to present the assumptions, methods and results of Cognitive Science and Cognitive Linguistics and apply them to the research area of phraseology and idiomatics. Material and methods: The material is the previous research of Cognitive Science and Cognitive Linguistics, from classical processings to recent comparative and contrastive studies. Conclusion: The discussion of the applications of the psychology of mind in the linguistics and especially phraseology and idiomatics shows the variety of language problems and makes sure that the methodological base for phraseological and idiomatic research can be offered by the Cognitive Linguistics only for some types of phraseologisms and on some levels of research. Result: Phraseology in its nature and variety needs an explicit and systematic culture based approach and also appropriate methods which shall explain its cultural and cultural semiotic implications.
Źródło:
Problemy Nauk Stosowanych; 2013, 1; 175-188
2300-6110
Pojawia się w:
Problemy Nauk Stosowanych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zatrute drzewo Williama Blake’a – analiza kognitywna
A Poison Tree by William Blake - the cognitive analysis
Autorzy:
Gonigroszek, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38436676.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
cognitive linguistics
William Blake
conceptual metaphor
emotions
językoznawstwo kognitywne
metafora pojęciowa
emocje
Opis:
Celem artykułu jest wykazanie, że kognitywne metodologie językoznawcze mogą stanowić podstawę analiz dzieł literackich i poetyckich. Próbuję w pełni zinterpretować „Zatrute drzewo” napisane przez Williama Blake’a. Analiza opiera się na założeniach Teorii Metafory Pojęciowej. Odwołuję się także do poznawczej koncepcji emocji (Lakoff, Kövecses, Johnson). Wspomniano także o modelu kategoryzacji Rosha. Za Langackerem zakładałam, że znaczenia językowe mają charakter indywidualny i zależą od doświadczeń autora.
The aim of the article is to demonstrate that cognitive linguistic methodologies can provide a basis for analyses of literary and poetical works. I attempt to fully interpret A Poison Tree written by William Blake. The analysis is based on the beliefs of the Theory of Conceptual Metaphor. I also refer to cognitive conception of emotions (Lakoff, Kӧvecses, Johnson). Rosh’s model of categorization has also been mentioned. I assumed, among others, after Langacker that linguistic meanings are individual in character and dependent on the author’s experiences.
Źródło:
Językoznawstwo; 2013, 7; 33-39
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Faces of Contemporary Cognitivism
Oblicza współczesnego kognitywizmu
Autorzy:
Lewandowska-Tomaszczyk, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1192018.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
Tematy:
cognitive linguistics
generative linguistics
language acquisition
meaning
representation
językoznawstwo kognitywne
generatywizm
akwizycja języka
reprezentacja
znaczenia
Opis:
The paper focuses on a comparison of the concepts of language and language studies as presented in contemporary cognitivism and expounded by Ronald Langacker, George Lakoff and Charles Fillmore in their versions of Cognitive Grammar on the one hand and by Noam Chomsky in his Minimalism Program on the other. The theoretical concepts and hypotheses that are discussed relate to the concept of modelling and the locus of linguistic meaning, place of intentionality in the philosophy of language and linguistic theory, the nature of language and cognitive abilities as well as the proper theme of linguistic inquiry. The status of public (shared) language and the position of meaning and semantic theories in linguistic description are dealt with in the next part. Problems evolving from those diverse views on language such as verifiability on the one hand and the methodological constraint on the other conclude the discussion. Referred to are also the generative as opposed to cognitive models of language acquisition and, consequently, diverse methodologies as used by scholars of these persuasions. Conclusions show those aspects of Chomsky’s generativism and Cognitive Linguistics that seem incompatible and those that can be perceived as converging.
Artykuł podejmuje kwestię porównana pojęć i założeń w kognitywnych podejściach do języka we współczesnym Językoznawstwie Kognitywnym reprezentowanym w teoriach Ronalda Langackera, George’a Lakoffa Charles Fillmore’a z jednej strony a generatywnym modelem Noama Chomsky’ego, szczególnie w Programie Minimalizmu. Zagadnienie zaprezentowane odnoszą sią do pojęcia modelowania oraz umiejscowienia poziomu znaczenia w modelach, funkcji intencjonalności w filozofii i teorii języka, natury języka i zdolności językowych oraz prezentują odmienne interpretacje tematyki właściwej dla badań językoznawczych. Status języka publicznego (społecznego) i pozycja znaczenia w takim uwarunkowaniu oraz problemy metodologiczne, które z tego wynikają konkludują dyskusję. Tematem dalszego opisu jest odniesienie się do implikacji dotyczących modeli akwizycji języka oraz dalszych różnic w metodologii badań. We wnioskach wskazane są obszary, w których modele generatywne Chomsky’ego oraz modele postulowane w Językoznawstwie Kognitywnym wykazują znaczne rozbieżności oraz takie, w których implikacje wynikające z nich wydają się zbieżne.
Źródło:
Półrocznik Językoznawczy Tertium; 2016, 1, 1&2; 92-108
2543-7844
Pojawia się w:
Półrocznik Językoznawczy Tertium
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Koło miłośników czerni”. Wpływ języka na społeczną percepcję osób czarnoskórych na przykładzie opiniotwórczej siły metafor
„The black lovers club”. The impact of language on social perception of black people with the example of opinion-forming potential of metaphors
Autorzy:
Gonigroszek, Dorota
Woźniak, Julita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37180828.pdf
Data publikacji:
2023-12-18
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
język
metafora
językoznawstwo kognitywne
Inni
rasizm
language
metaphor
cognitive linguistics
the Other
racism
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie opiniotwórczej siły  metafor w kontekście społecznego postrzegania osób czarnoskórych. Metafory odnoszące się do koloru czarnego to jedna z najczęstszych figur retorycznych występujących w wypowiedziach na temat przybywających do Europy Afroamerykanów czy imigrantów z Afryki. Wychodząc z założenia, że język wpływa na światopogląd mówiącego, autorki podejmują próbę wykazania, w jaki sposób „metafory czerni” mogą wpływać na kształtowanie się negatywnego nastawienia do osób czarnoskórych, a w konsekwencji wzmacniać zjawisko rasizmu. Autorki odwołują się do teorii metafor pojęciowych i procesów poznawczych, badanych przez językoznawstwo kognitywne,  oraz zagadnień międzykulturowych. Ponadto wskazują na konieczność wyeliminowania pewnych wyrażeń z języka potocznego, gdyż pejoratywne słowa opisujące Innych (np. „metafory czerni”) mogą wpływać na kształtowanie się utartych wzorców  myślenia u dzieci na temat osób odmiennych kulturowo.
The aim of this article is to explore the issue of opinion-forming potential of metaphors in the context of social perception of black people. Metaphors concerning black colour are one of the most common figures of speech that are present in statements on Afro-Americans or black immigrants from Africa arriving in Europe. Drawing on the assumption that language affects its speaker’s worldview, the authors attempt to show how ‘black metaphors’ may result in developing a negative attitude towards black people and, consequently, enhance racism. The authors refer to metaphor and cognitive processes theory as well as intercultural issues.The authors point to the necessity of eliminating certain expressions from everyday language. Pejorative words describing the Others (e.g. ‘black metaphors’) are likely to influence children’s thinking patterns on culturally different persons.
Źródło:
Językoznawstwo; 2023, 19, 2; 75-88
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Il significato sociale e la connotazione della catastrofe. Uno studio sul lessico
Autorzy:
Nitti, Paolo
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084564.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
catastrophe
lexicon
Cognitive Linguistics
Cognitive Semantics
social meaning
katastrofa
leksykon
językoznawstwo kognitywne
semantyka kognitywna
znaczenie
społeczne
Opis:
In this essay we propose a reflection on the social meaning that takes the word ‘catastrophe’ in Italian, through the investigation of the historical literary collocations of the term and on the current ones through different corpora. This research is part of Cognitive Linguistics and Semantics.
W niniejszym artykule proponujemy refleksję nad społecznym znaczeniem słowa „katastrofa” w języku włoskim, poprzez badanie historycznych kolokacji literackich oraz obecnych tego terminu w różnych korpusach. Badanie to jest częścią językoznawstwa kognitywnego i semantyki.
Źródło:
Kwartalnik Neofilologiczny; 2021, 3; 408-417
0023-5911
Pojawia się w:
Kwartalnik Neofilologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gest liturgiczny w perspektywie lingwistycznej i antropologicznej. Zarys problematyki
An outline of liturgical gestures from a linguistic and anthropological perspective
Autorzy:
Drabik, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/911291.pdf
Data publikacji:
2018-11-29
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
liturgical gesture
cognitive linguistics
image schema
anthropology
gest liturgiczny
językoznawstwo kognitywne
schemat wyobrażeniowy
antropologia
Opis:
Prezentowany artykuł jest próbą pokazania, że gesty i postawy liturgiczne, funkcjonujące w obrębie liturgii Kościoła katolickiego, stanowią interesujący przedmiot badawczy nie tylko dla teologów, ale także dla językoznawców. Autorka koncentruje się przede wszystkim na wskazaniu możliwości, jakie badaniom gestów liturgicznych stwarza przyjęcie metodologii językoznawstwa kognitywnego, zwłaszcza koncepcji schematów wyobrażeniowych. Pokazuje także, w jaki sposób poszukiwaniu tkwiących za gestami liturgicznymi schematów wyobrażeniowych przysłużyć może się antropologiczno-kulturowa perspektywa spojrzenia na gesty funkcjonujące w komunikacji międzyludzkiej.
The article is an attempt to show that liturgical gestures and behaviors functioning within the liturgy of the Catholic Church are interesting topic for research, not only for theologians but also for linguists. The author concentrates mostly on pointing out the possibilities that have become available in research into liturgical gestures thanks to cognitive linguistics methodology (especially the concept of image schema). The author also shows how the search for image schemas existing behind liturgical gestures could be assisted by adopting the cultural and anthropological perspective of looking at the gestures functioning in human communication.
Źródło:
Poznańskie Spotkania Językoznawcze; 2017, 34; 47-58
2082-9825
2450-0259
Pojawia się w:
Poznańskie Spotkania Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metaforyka pojęć wchodzących w skład pola semantyczno-leksykalnego miłosierdzia
Metaphors of the Semantic Field of Mercy in the Quran
Autorzy:
Abdallah-Krzepkowska, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1807091.pdf
Data publikacji:
2020-01-03
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Koran
metafora
miłosierdzie
pole semantyczne
językoznawstwo kognitywne
Quran
metaphor
mercy
semantic field
cognitive linguistics
Opis:
Artykuł jest próbą usystematyzowania i sklasyfikowania wszystkich metafor pojęć wchodzących w skład pola semantyczno-leksykalnego miłosierdzia. W tekście Koranu wyróżniam siedem najczęściej występujących metafor: miłosierdzie to przedmiot, miłosierdzie to wyżej, miłosierdzie to substancja miłosierdzie to żywa istota, miłosierdzie to zamknięta przestrzeń, miłosierdzie to pożywienie, miłosierdzie to proces oraz kilka innych, pojedynczo użytych metafor. Artykuł opisuje użycie wszystkich metafor w tekście i powiązanie danej metafory z poszczególnymi znaczenia pojęcia miłosierdzia.
The aim of the article is to present metaphors depicting concepts from the semantic field of MERCY in the Quran. The theory of metaphors developed by cognitive linguistics was applied to examine types of metaphors. As a result, seven types were distinguished: MERCY IS AN OBJECT, MERCY IS UP, MERCY IS A LIVING CREATURE, MERCY IS A CONTAINER, MERCY IS A SUBSTANCE, MERCY IS A PROCESS, MERCY IS FOOD. The article analyzes the ways in which these metaphors were used in the Quran. Furthermore, relations between different types of metaphors and the relevant concepts, as well as relations between metaphors and different meanings of the concepts in the semantic field of mercy have been presented.
Źródło:
Roczniki Kulturoznawcze; 2017, 8, 4; 177-190
2082-8578
Pojawia się w:
Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Conceptualization of colours in the language of congenitally blind persons and the ones who became blind in the early stage of development
Konceptualizacja kolorów w języku osób niewidomych od urodzenia i ociemniałych we wczesnym stadium rozwoju
Autorzy:
Jęczeń, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/24201861.pdf
Data publikacji:
2023-01-10
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
osoby niewidome
osoby ociemniałe
barwy
językoznawstwo kognitywne
konceptualizacja
the blinds
colours
cognitive linguistics
conceptualization
Opis:
The subject of the paper is the way of conceptualization, linguistic depiction of the names of colours by adult persons who were born blind and the ones who became blind at the age of 3–5 and kept some visual images in their memories. The material for the study was obtained by conversations via phone. The respondents were nine randomly chosen members of a Facebook group “The blinds and the visually impaired ones – let’s be together!”, namely 4 women and 5 men. As the results of the study show, the extent and way of using other senses for describing colours depends on the moment when the sight was lost. The congenitally blind people defined the colours relying on the senses of smell and touch rather than sound, while the ones who became blind in the early childhood find the sense of taste the most helpful and the sense of smell the least useful in that.
Przedmiotem rozważań w artykule są sposoby konceptualizacji, językowego obrazowania nazw kolorów przez dorosłe osoby niewidome od urodzenia oraz osoby ociemniałe, które utraciły wzrok między 3. a 5 rokiem życia i w swojej pamięci zachowały obrazy wzrokowe. Materiał językowy pozyskany został na drodze wywiadu, poprzez rozmowy telefoniczne. Badaniami zostały objęte osoby z grupy „Niewidomi i Niedowidzący – Bądźmy razem!” na portalu facebook.com. W badaniach wzięło udział 9 osób dobranych na zasadzie doboru losowego, w tym 4 kobiety oraz 5 mężczyzn. Z przeprowadzonych badań wynika, że wykorzystanie innych zmysłów do charakterystyki kolorów jest zależne od okresu utraty wzroku. W przypadku osób niewidomych od urodzenia najczęściej używanymi zmysłami w definiowaniu kolorów były zapach i dotyk, a najrzadziej utożsamiano barwę z dźwiękiem. U osób ociemniałych najbardziej „wyostrzonym” zmysłem w utożsamianiu barw był zmysł smaku, najmniej pomocny zaś okazał się węch.
Źródło:
Logopedia Silesiana; 2022, 11, 2; pp. 1-17: English language version; pp. 18-35: Polish language version
2300-5246
2391-4297
Pojawia się w:
Logopedia Silesiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
COGNITIVE CONSEQUENCES OF TRANSLATIONS FOR RENDERING THE MODALITY OF LEGAL DOCUMENTS (A SEMANTIC STUDY BASED ON THE AMSTERDAM TREATY AS AN EXAMPLE)
KOGNITYWNE KONSEKWENCJE TŁUMACZENIA MODALNOŚCI W TEKSTACH PRAWNYCH (BADANIA SEMANTYCZNE OPARTE NA TRAKTACIE AMSTERDAMSKIM)
Autorzy:
WAKUŁA-KUNZ, Wanda
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/919935.pdf
Data publikacji:
2009-07-04
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
językoznawstwo kognitywne
język prawa
modalność
translatoryka
cognitive linguistics
the language of law
modality
translation studies
Opis:
This study aims at examining how the manifestation forms of linguistic modality, which plays a rule-constitutive role in the content of legal documents, may be changed in the process of translation. Basing on the achievements of cognitive linguistics the author tries to find a solution for a proper translation of root and epistemic modals that would serve the same communicative function. In concluding remarks she notices that the role of linguists in solving the problems of the legal world is essential for checking the occurrence of ambiguity in the interpretation of translated texts.
Celem pracy jest ukazanie konsekwencji, jakie może mieć tłumaczenie czasowników modalnych, które ustanawiają reguły i zasady rozumienia norm w tekstach prawnych. W oparciu o rozróżnienia językoznawstwa kognitywnego zostały wyjaśnione przyczyny, dlaczego deontyczne czasowniki modalne są tak często używane w legislacji. Jako materiał do analizy wybrano Traktat amsterdamski w jego angielskiej oraz polskiej wersji. Przykłady pochodzące z tegoż tekstu ukazują, iż tłumaczenie deontycznych czasowników modalnych może być źródłem wieloznaczności dla jego odbiorców i to właśnie badania oraz definicje lingwistyczne pomagają rozwiązać problemy związane z błędnym rozumieniem znaczenia słów w tak ważnym tekście międzynarodowym.
Źródło:
Comparative Legilinguistics; 2009, 1, 1; 146-158
2080-5926
2391-4491
Pojawia się w:
Comparative Legilinguistics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Naziści bez granic”, czyli o postaci nazisty we współczesnym niemieckim dyskursie humorystycznym na podstawie wybranych filmów z kanału Browser Ballett
Autorzy:
Iwaniak, Kamil Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34670939.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
humor
German language
cognitive linguistics
script opposition
Nazi
język niemiecki
językoznawstwo kognitywne
opozycja skryptów
nazista
Opis:
The article aims to show how the concept of Nazi is profiled in modern German humorous discourse. A vital role in the research is assigned to the linguistic worldview conception, as well as to SSTH and GTVH (especially the ideas of script opposition and logical mechanisms). The research also makes use of cognitive domains. The article deals with the construction of audiovisual satirical content by presenting a qualitative analysis of selected humorous clips from a popular YT channel Browser Ballett. Another objective is to pinpoint the most salient cultural and social aspects that could be found in humorous texts on Nazism.
Celem niniejszego artykułu jest pokazanie, w jaki sposób profilowane jest pojęcie nazista we współczesnym niemieckim dyskursie humorystycznym. Przy użyciu SSTH i GTVH (m.in. opozycji skryptów i propozycji mechanizmów logicznych), a także paradygmatu kognitywnego (m.in. domeny kognitywne) oraz JOS autor stara się pokazać, w jaki sposób mogą być konstruowane audiowizualne teksty satyryczne. Analiza wybranych żartobliwych filmów z popularnego kanału Browser Ballett ma charakter jakościowy. Dalszym celem jest próba wskazania na najważniejsze aspekty kulturowospołeczne stanowiące podstawę treściową dla badanych satyrycznych wypowiedzi.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2023, 35; 185-204
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
La joie submerge mon coeur / La alegría inunda mi corazón (radość wypełnia moje serce). Kulturowe uwarunkowania metafor konceptualnych radości w języku francuskim i hiszpańskim
Autorzy:
Bazyl, Monika Klaudia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607706.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
cognitive linguistics
metaphor
image of joy
linguistique cognitive
métaphore, étudions de la joie
językoznawstwo kognitywne
metafora
obraz radości
Opis:
The purpose of this article is to offer a description of how to conceptualize the joy in French and Spanish. The analysis is based on the concept of a metaphor developed by George Lakoff and Mark Johnson. In the assumptions of cognitive linguistics, metaphor is the main and the most important carrier of thinking and understanding.In the initial part of this article, in order to reflect on the readable image of joy completely, it was considered important to discuss it within the linguistics and psychological perspectives. The analysis reveals that there are a number of expressions that indicate the initial moment of joy. This feeling may appear gradually or occur suddenly. However, most psychologists describe the joy as a dynamic sensation as a result of stimulus.Our analysis shows that metaphorical expressions are common for French and Spanish, which represent joy as a light, a living organism or disease. On the other hand, the differences concern, for example, the consequences resulting from the disease state. In French, a subject experiencing emotions of joy can seem or behave irrationally. In contrast, in Spanish, joy is seen as a contagious disease.
Celem niniejszej pracy jest opis sposobu konceptualizacji radości w języku francuskim i hiszpańskim. Analiza opiera się na koncepcji metafory opracowanej przez George’a Lakoffa i Marka Johnsona. W ujęciu językoznawstwa kognitywnego metafora jest najważniejszym narzędziem poznania i rozumienia pojęć abstrakcyjnych.W części wstępnej artykułu, w celu ukazania w pełni czytelnego obrazu radości, emocja ta została przedstawiona z perspektywy językowej i psychologicznej. Istnieje wiele zwrotów i wyrażeń, które wskazują na początkowy moment radości. Uczucie to może pojawiać się stopniowo bądź wystąpić nagle. Jednakże większość psychologów opisuje radość jako uczucie dynamiczne, występujące na skutek bodźca.Analiza pokazuje, że wspólne dla języka francuskiego i hiszpańskiego są wyrażenia metaforyczne, które przedstawiają radość jako światło, żywy organizm lub chorobę. Natomiast różnice dotyczą na przykład następstw wynikających ze stanu chorobowego. W języku francuskim podmiot doznający emocji radości może majaczyć lub zachowywać się irracjonalnie. Natomiast w języku hiszpańskim radość jest postrzegana jako zaraźliwa choroba.
Cet article a pour objectif de décrire les ressemblances et les différences dans la conceptualisation de la joie en français et celle de alegría en espagnol. Dans notre recherche, nous nous appuyons sur la théorie de la métaphore proposée par G. Lakoff et M. Johnson. Dans la linguistique cognitive, la métaphore est un des outils les plus importants pour essayer de comprendre le domaine abstrait de notre expérience.D’abord, nous étudions la joie vue comme un concept psychologique pour passer ensuite à la description d’une série de métaphores conceptuelles et de métonymies de la joie. Les exemples analysés sont tirés de la presse et d’oeuvres littéraires françaises et espagnoles.Notre analyse montre que les expressions métaphoriques communes pour le français et l’espagnol sont celles, qui représentent la joie comme une lumière, un organisme vivant ou une maladie. D’autre part, les différences concernent, par exemple, les conséquences résultant de l’état pathologique. Ainsi, les Français qui éprouvent une grande joie peuvent se comporter de manière irrationnelle. En revanche, en espagnol, la joie est représentée comme une maladie contagieuse, c’est-à-dire une émotion qui se communique d’une personne à l’autre.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2018, 36, 1
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W cieniu wojny. O metaforze konceptualnej i metonimii w opisach wojny na podstawie wybranych artykułów z Onet.pl
In the shadow of war: Conceptual metaphor and metonymy in descriptions of war. Examples from articles available at Onet.pl
Autorzy:
Iwaniak, Kamil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192179.pdf
Data publikacji:
2022-12-21
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
językoznawstwo kognitywne
metafora
metonimia
wojna
teksty internetowe
Cognitive Linguistics
metaphor
metonymy
war
online published texts
Opis:
Artykuł ma na celu refleksję nad sposobami konstruowania, typami i funkcjami metafor konceptualnych oraz nad powiązaniami metafory konceptualnej z jej językową realizacją (m. in. przez zjawisko rozkładalności znaczenia). Badania prowadzone są z perspektywy kognitywistycznej. Nacisk zostaje położony na teorie dotyczące metafory konceptualnej, takie jak teoria interakcji metafor, teoria interakcji domen, teoria metafory konceptualnej w propozycji Lakoffa i Johnsona oraz amalgamat pojęciowy. Uwzględnione zostają też metonimia oraz sieciowy model znaczenia. W prowadzonej analizie, która ma charakter jakościowy, następuje próba wskazania na metafory poznawcze obecne w internetowych tekstach tematyzujących konflikt zbrojny w Ukrainie. Korpus tekstowy pochodzi z portalu informacyjnego Onet.pl, który jest jednym z największych portali internetowych w Polsce o znacznym wpływie opiniotwórczym i może służyć jako źródło do wyciągania wniosków lingwistycznych o bardziej ogólnej naturze.
This article discusses conceptual metaphors – their types, functions and the ways in which they are created. It also reflects on the connection between conceptual metaphors and their linguistic realisation. The research is carried out from the cognitive point of view. Theories related to conceptual metaphors e.g. interaction theory of metaphor, domain interaction model, theory of conceptual metaphor proposed by Lakoff and Johnson; conceptual blending are highlighted. Metonymy and radial structure of meaning are also taken into consideration during the research, which has qualitative character. In the analysis an attempt is made to determine which conceptual metaphors have been used in digital texts devoted to the war currently taking place in Ukraine. Text corpus is based on material gathered from Onet.pl that can be viewed as one of the most influential news websites in Poland and can serve as a representative source to draw more general conclusions.
Źródło:
Językoznawstwo; 2022, 17, 2; 93-111
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 32

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies